علی گڑھ مسلم یونیورسٹی دا قیام
مسلم یونیورسٹی دا قیام:۱۸۷۵ء
ایہ سرسید احمد خان ہی دا کارنامہ سی کہ جو پہلے ہی مسلماناں نوں جاگروت کرنے دے لئی غیر معمولی لیاقت اُتے مبنی کئی تحریراں رقم کر چکے سن تے انہاں نوں ایہ احساس دلارہے سن کہ جداں تک اوہ شکست تے محرومی دے احساس توں نئيں نکلاں گے برصغیر وچ مسلم قوم دا مستقبل تاریک ہی رہے گا تے اس دا واحد حل اپنی رہتل و سبھیاچار دے عظیم الشان ورثے توں دستبردار ہوئے بغیر ازسرنو منظم ہونا اے۔
امن و ا مان دے قیام دے بعد سرسید نے مرا دآبا د تے غازی پور وچ اسکولاں دا آغاز کيتا تے انگریزی علوم نوں ترجمے دے ذریعے اپنے ہم وطناں دی دسترس وچ لیانے دی کوشش کيتی اس دے علاوہ انہاں نے ما دری بولی دی تعلیم دی وی سرپرستی اُتے مجبور کيتا۔ مسلماناں دی بولی اردو دے خلاف اک مضبوط تحریک شروع ہوئی جس دا مقصد دیوناگری لپی وچ تحریر کيتی جانے والی ہندی بولی نوں سرکاری بولی دا درجہ دلوانا سی۔ ۱۸۷۵ء وچ سرسید نے علی گڑھ وچ جس اسکول دا آغاز کيتا سی اوہ محمدن اینگلو اورینٹل کالج بن گیا سی لارڈ لیٹون نے ۱۸۷۷ء وچ اس دا نیہہ پتھر رکھیا تے ۱۸۷۹ء وچ اس دا لج نے کیمبرج دے خطوط اُتے کم شروع کيتا بعد وچ ایہ ادارہ مسلم یونیورسٹی وچ تبدیل ہوگیا جس نے اوہ عظیم مفکر تے قومی رہنما تیار کيتے جنہاں نے سیاست تے مسلماناں دی ترقی وچ اہم کردار ا دا کيتا۔ ۲۷ مارچ ۱۸۹۸ء وچ سرسید دا انتقال ہويا تے انہاں نوں یونیورسٹی دی عمارت وچ ہی دفنا دتا گیا۔