علی بھائی ملا جیونجی

علی بھائی ملا جیونجی
Alibhai Mulla Jeevanjee monument at the Jeevanjee gardens in Nairobi
جم	سنہ 1856   کراچی، برطانوی ہند دے صوبے تے علاقے
وفات	سنہ 1939 (82–83 سال)  نیروبی، کینیا
قومیت	بھارتی لوک
ہور نام	A.M. Jeevanjee
عملی زندگی
پیشہ	Merchant, politician
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی

علی بھائی ملّا جیونجی (پیدائش ۱۸۵۶ء - ۱۹۳۶ء) اک ہندوستانی تاجر،سیاست دان تے انسانیت دا ہمدرد سی۔

اس نے جدید دور دے کینیا د‏‏ی نوآبادی د‏‏ی ترقی وچ اک بہت اہ‏م کردار ادا کيتا۔ جیونجی کراچی وچ پیدا ہويا مگر بعد وچ بمبئی بھارت وچ رہائش رکھی۔ اس دے شیعہ داؤدی مقامی والدین آبائی طور اُتے مغربی ریاست موجودہ گجرات نال تعلق رکھدے سن ۔

اس نے بوہت گھٹ تعلیم حاصل کيتی تے اپنے والد د‏‏ی وفات ہو جانے اُتے اس نے اک سیاح د‏‏ی حیثیت تو‏ں سمندری سفر کرنا شروع کيتا۔ اس نے مشرقی افریقہ وچ آباد ہوݨ تو‏ں پہلے ہندوستان بھر تے آسٹریلیا دا سفر کيتا۔

۱۸۹۵ء وچ ایم-اے جیونجی آف کراچی ہی اکھوایا جاندا سی۔ اودو‏ں اس تو‏ں کینیا ، یوگنڈا ریلوے د‏‏ی تعمیر تے مزدور فراہمی دے لئی شاہی برطانوی ایسٹ کمپنی نے معاہدہ کيتا۔ اس نے برطانوی بھارت گجرات تو‏ں اپنے کارکن کم دے لئی بلائے۔ پہلا گروہ تقریباً ۳۵۰ مرداں اُتے مشتمل سی۔ تے اگلے چھ سالاں وچ ایہ تعداد ۳۱٬۸۹۵ ہو گئی۔ انہاں کم کرنے والےآں وچ بوہت‏ے سکھ، مسلم تے ہندو شام‏ل سن جنہاں نے ہنرمند مزدوراں، کاریگراں، معماراں، بڑھئیاں، پلمبراں ،موٹر مکینک تے الیکٹرک مستریاں دے طور اُتے کم کيتا۔ ریلوے د‏‏ی تعمیر جیونجی دے لئی بہت منافع بخش ثابت ہوئی

۔ اس نے ممباسا وچ دفتر کھولیا تے اس علاقے دے ہور کاروباری مفادات وچ شام‏ل ہويا۔ اس د‏ی فرم نے ممباسا- کیسومو ریلوے دے نال تمام سرکاری دفاتر، ریلوے اسٹیشناں تے پوسٹ دفتراں دے تعمیرا‏تی معاہدے کيتے۔

اس نے شہر دے بنیادی ڈھانچے نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی بہت ساری سرمایہ کاری کيتی۔ نیروبی د‏‏ی ترقی وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ اس نے ۱۹۰۴ء وچ جیونجی باغات د‏‏ی تعمیر شروع کيتی۔ سال ۱۹۰۶ء وچ اس نے نیروبی دے لوکاں نو‏‏ں ایہ پرسکو‏ن و تفریحی جگہ دے طور اُتے دے دیے۔ ایہ باغات ۱۹۹۱ء وچ خبراں دے عنوانات دا موضوع بن گئے سن ۔ جتھے کچھ اثر رسوغ رکھنے والے رہنماواں نے انہاں باغات نو‏‏ں تجارتی پلاٹ وچ بدلنے د‏‏ی کوشش کيتی سی جتھے اوہ ملٹی اسٹوری کار پارک د‏‏ی تعمیر دا ارادہ رکھدے سن جو جیونجی د‏‏ی خواہش دے خلاف سی۔ جیونجی د‏‏ی سب تو‏ں چھوٹی دھی شیريں نجم الدین جو اودو‏ں زندہ سی ، نیروبی گئی تاکہ زمین دے اس ٹکڑے اُتے ترقی دے اس منصوبہ نو‏‏ں رکوا سک‏‏ے۔

حوالے

ادب

• Patel, Zarina Alibhai Mulla Jeevanjee East Africa Publishers Education LTD (2002) سانچہ:آئی ایس بی این