علی بن جعد
| علی بن جعد | |
|---|---|
| معلومات شخصیت | |
| تاریخ پیدائش | سنہ 750
|
| وفات | سنہ 845 (94–95 سال) |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | محدث |
ترمیم  | |
علی بن جَعد بن عبید، کنیت: ابو الحسن سی، نسبت: بغدادی جوہری اے، اپنے زمانہ وچ حدیث دے امام تے حافظ سن، حجت منے جاندے سن،[۱] بغداد دے مسند (حدیث وچ سند) شمار ہُندے سن، بنو ہاشم دے آزاد کردہ غلام سن، پیدائش سنہ 134ہجری وچ ہوئی۔
ثقاہت ائمہ دی نظر وچ
سودھو- علامہ ذہبی کہندے نيں: «علی بن جعد بغدادی جوہری امام، حافظ ارد حجت سن، بغداد وچ سند سن »[۲].
- محمد بن حماد کہندے نيں: «ثقہ تے سچے راوی ہیں»[۳]
- نسائی کہندے نيں: «سچے راوی ہیں»[۴].
- ابو حاتم کہندے نيں: «حافظہ انتہائی کمال دا سی، سچے راوی سن، ميں نے کِسے محدث نوں نئيں دیکھیا کہ لفظ بلفظ حدیث نوں یاد کر کے بنا کِسے غلطی بیان کر دے سوائے علی بن جعد کے»[۵].
- ابن عدی کہندے نيں: «ماں انہاں توں بیان کردہ ثقہ راوی توں روایات وچ کوئی منکر حدیث نئيں دیکھی، امام بخاری اپنی سخت شرائط دے باوجود انہاں توں اپنی صحیح وچ روایت کردے ہیں»[۶].
شیعیت
سودھوابن حجر کہندے نيں: «ثقہ تے معتبر راوی نيں، انہاں اُتے شیعیت دا الزام اے »[۷]۔ ابن قتیبہ نے شیعہ شمار کيتا اے،[۸]۔ جوزجانی کہندے نيں: «علی بن جعد بدعت دے علاوہ چیزاں نوں لازم پکڑدے سن، حق توں منحرف سن »[۹]۔
طبقہ تے روات
سودھوابن حجر نے نويں طبقہ دے صغار وچ شمار کيتا اے۔[۷]۔
مزی نے کہیا اے کہ مندرجہ ذیل حضرات توں روایات بیان کيتی اے۔ ابراہیم بن سعد ، اسرائیل بن یونس ، اسماعیل بن عیاش ، ایوب بن عتبہ الیمامی ، بحر بن کنيز السقاء ، جریر بن حازم ، جسر بن الحسن ، حریز بن عثمان الرحبی ، حسن بن صالح بن حی ، حسین بن زید العلوی ، حماد بن زید ، حماد بن سلمہ ، ربیع بن صبیح ، زہیر بن معاویہ ، سفیان الثوری ، سفیان بن عیینہ ، سلیمان بن المغیرہ ، وسلام بن مسکین ، شریک بن عبد اللہ ، شعبہ بن الحجاج ، شیبان بن عبد الرحمن ، صخر بن جویریہ ، صدقہ بن موسى الدقیقی ، عاصم ابن محمد بن زید العمری ، ابو مسعود عبد الاعلى بن ابی المستے ، عبد الحمید ابن بہرام ، عبد الرحمن بن ابی بکر الملیکی ، عبد الرحمن بن ثابت بن ثوبان تے عبد الرحمن بن عبد اللہ بن دینار۔
استاداں
سودھوشعبہ ، ابن ابی ذئب ، حریز بن عثمان (صغار تابعین وچوں)، جریر بن حازم ، سفیان الثوری ، المسعودی ، فضیل بن مرزوق ، القاسم بن الفضل الحدانی ، عبد الرحمن بن ثابت بن ثوبان ، مبارک بن فضالہ ، یزید بن ابراہیم التستری ، معروف بن واصل ، ہمام بن یحیى ، بحر بن کنيز السقاء ، جسر بن الحسن، حسن بن صالح بن حی ، الحمادین ، ربیع بن صبیح ، سلیمان بن المغیرہ ، سلام بن مسکین ، شیبان النحوی ، صخر بن جویریہ ، عاصم بن محمد العمری ، عبد الحمید بن بہرام ، عبد العزیز بن الماجشون ، مالک بن انس ، علی بن علی الرفاعی ، قیس بن الربیع ، محمد بن راشد ، محمد بن طلحہ بن مصرف ، محمد بن مطرف ، ورقاء بن عمر ، ابو الاشہب العطاردی ، ابو عقیل یحیى بن المتوکل تے دوسرے محدثین علما توں سماعت کيتی۔
تلامذہ
سودھوامام بخاری ، ابو داود ، یحیى بن معین ، خلف بن سالم، احمد بن حنبل ، احمد بن ابراہیم الدورقى ، الزعفرانی ، ابو حاتم ، ابو زرعہ ، ابراہیم الحربی ، ابو بكر الصاغانی ، ابن ابی الدنیا ، احمد بن علی بن سعید المروزی ، احمد بن محمد بن خالد البراثی ، موسى بن ہارون ، احمد بن یحیى الحلوانی ، صالح بن محمد جزرہ ، عمر بن اسماعیل بن ابی غیلان ، محمد بن عبدوس بن كامل ، محمد بن یحیى المروزی ، ابو یعلى الموصلی ، ابو القاسم البغوی ، احمد بن حسین بن اسحاق الصوفی تے دوسرے ائمہ و علما تے محدثین نے آپ توں علم و حدیث لیا۔
محمد بن عبد اللہ بن یوسف مہری کہندے نيں: اسيں توں ابو بکر بن ابو ایوب نے بیان کيتا کہ ميں نے اپنے والد توں سنیا، انھاں نے کہیا کہ ميں نے علی بن جعد نوں ایہ فرماندے ہوئے سنیا کہ: ميں نے اعمش نوں دیکھیا اے لیکن انہاں توں کچھ لکھ نئيں سکيتا۔
موسی بن حسن صقلی کہندے نيں: اسيں علی بن جعد نے کہیا: وچ بصرہ سنہ 156 وچ آیا تے سعید بن ابو عروبہ باحیات سن ۔
نفطویہ کہندے نيں: علی بن جعد دی بغداد توں عمر وچ دس سال وڈے نيں تے ابو القاسم بغوی سامرا توں چھ سال وڈے نيں۔
ابن ابی الدنیا کہندے نيں: مینوں موسی بن داؤد دے واسطے توں خبر ہوئی اے کہ انھاں نے فرمایا: ميں نے علی بن جعد توں زیادہ ذہین تے یاد کرنے والا نئيں پایا، اسيں لوک ابن ابی الذئب دے پاس سن انھاں نے اسيں توں ویہہ حدیثاں بیان کيتی، انھاں نے (علی بن جعد) انہاں سب نوں یاد کر ليا تے سانوں املا کرایا۔
عبد الخالق بن منصور کہندے نيں: ميں نے یحییٰ بن معین نوں فرماندے ہوئے سنیا: ميں نے علی بن جعد توں تیس سال توں زیادہ انہاں توں احادیث لکھیا اے۔ اس گل نوں انھاں نے سنہ 225 وچ کہیا اے۔
بغوی کہندے نيں: ميں نے علی بن جعد نوں ایہ کہندے ہوئے سنیا: ميں نے سفیان ابن عینیہ توں سنہ 160 وچ کوفہ وچ املا کيتا اے، انھاں نے اک صحیفہ توں سانوں املا کرایا سی۔
وفات
سودھوعلی بن جعد نے 26 رجب سنہ 230ہجری وچ وفات پائی، وفات دے وقت انہاں دی عمر 96 سال سی۔
حوالے
سودھو- ↑ 1 ـ ظفر احمد عثمانی تھانوی کہندے نيں: حجت جسنوں تن لکھ احادیث یاد ہون، بحوالہ: قواعد في علوم الحديث : 29.
- ↑ 2 ـ سير أعلام النبلاء : 10 / 459 الرقم 152.
- ↑ 3 ـ تاريخ بغداد : 11 / 365.
- ↑ 4 ـ تهذيب الكمال : 20 / 350.
- ↑ 5 ـ الجرح والتعديل : 6 / 178 الرقم 974.
- ↑ 6 ـ الكامل : 5 / 1857.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ تقريب التهذيب : 2 / 33 الرقم 303.
- ↑ 2 ـ المعارف : 624.
- ↑ 3 ـ تهذيب الكمال : 20 / 346.یہ گل محل نظر اے، ورنہ امام بخاری جداں محدث ایداں دے شخص توں کِداں بارہ حدیثاں بیان کريں گا تاں حق توں منحرف ہوئے گا۔ واللہ اعلم۔