علیوال، افریقہ
| Aliwal North Aliwal-Noord | |
|---|---|
 The old Post Office building constructed from sandstone. | |
| Lua error in ماڈیول:Location_map at line 502: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/South Africa Eastern Cape" does not exist. | |
| متناسقات: 30°42′S 26°42′E / 30.700°S 26.700°Eمتناسقات: 30°42′S 26°42′E / 30.700°S 26.700°E | |
| Country | South Africa |
| Province | Eastern Cape |
| District | Joe Gqabi |
| Municipality | Walter Sisulu |
| حکومت | |
| • قسم | Municipal Council |
| • Mayor | (ANC) |
| رقبہ[۱] | |
| • کل | ۳۹.۵ مربع کلومیٹر (۱۵ مربع میل) |
| بلندی | ۱,۳۲۵ میٹر (۴,۳۴۷ فٹ) |
| آبادی (2011)[۱] | |
| • کل | ۳۵,۱۵۳ |
| • کثافت | ۸۹۰/مربع کلومیٹر (۲,۳۰۰/مربع میل) |
| Racial makeup (2011)[۱] | |
| • Black African | 85.2% |
| • Coloured | 8.5% |
| • Indian/Asian | 0.2% |
| • White | 5.7% |
| • Other | 0.3% |
| First languages (2011)[۱] | |
| • Xhosa | 58.1% |
| • Sotho | 23.0% |
| • Afrikaans | 14.8% |
| • English | 2.3% |
| • Other | 1.8% |
| منطقۂ وقت | SAST (UTC+2) |
| Postal code (street) | 9750 |
| PO box | 9750 |
| Area code | 051 (−633- / -634-) |
لدھیانہ ضلعے دے پنڈ علیوال دے ناں اُتے افریقہ وچ 'علیوال' شہر وسیا ہویا اے، ایہہ پڑھ کے شاید اک وار سبھ نوں حیرانی ہوویگی، پر ایہہ سچ اے کہ اس شہر دے ناں دی سانجھ پنجاب دے پنڈ علیوال نال جڑدی اے تے اس نوں اہم اینگلو-سکھ جنگ جو کہ پنڈ علیوال وکھے لڑی گئی سی، وچ انگریز فوج دی اگوائی کرن والے جنرل ہیری سمتھ نے وسایا سی۔ بھاویں اک وار غیرملکی دھرتی اُتے پنڈ آلیوال دے ناں اُتے شہر وسے ہون دی گل سندیاں تے اس بارے نیٹ اُتے پائی جانکاری پڑھدیاں مان جیہا محسوس ہندا اے، پر جدوں اس شہر دے اتہاس اُتے جھات ماردے ہاں تاں اک دم کرارا جھٹکا لگدا اے، کیونکہ اس شہر نوں ہیری سمتھّ ولوں آلیوال دی جنگ جتن دی خوشی وچ وسایا گیا سی، جس وچ ہزاراں سکھ شہید ہو گئے سن۔
اس توں وی وڈی تراسدی ایہہ اے کہ انگریزاں تے سکھاں وچکار لڑیاں جنگاں وچ اہمیت رکھن والی آلیوال دی اس جنگ دے سکھ شہیداں نوں ہمیشہ ویلے دیاں سرکاراں ولوں انگولیاں کیتا گیا تے پونے دو سو سال بعد پنڈ آلیوال وچ اسری سکھ شہیداں دی یادگار اُتے کدے کسے سرکاری عملے نے پجّ کے سلام تک نہیں کیتا، جدونکھ دوسرے پاسے اس جنگ دے مرے انگریز سپاہیاں دی یاد وچ پنڈ آلیوال تے گوراہور وچکار وی اک یادگار اسری ہوئی اے تے ہن وی انگریز اس یادگار اُتے پجّ کے سلامی دندے ہن تے اس یادگار نوں پراتتوَ ڈیپارٹمنٹ نے اپنایا ہویا اے۔ انگریزاں تے سکھاں وچکار لڑی گئی اس جنگ وچ سکھ فوجاں دی اگوائی سکھ جرنیل رنجودھ سنگھ مجیٹھیا ولوں کیتی گئی سی تے اس جنگ وچ بہت سارے سکھ بناں کسے تنخواہ توں سکھ راج دی ستھاپتی برقرار رکھن لئی لڑے سن۔ 24 دسمبر، 1845 نوں مدکی تے پھروزشاہ دی لڑائی دوران انگریزاں تے سکھ فوجاں وچکار تکڑا ٹکراء ہویا سی۔
اس توں بعد 21 جنوری، 1846 نوں بدووال وکھے انگریزاں تے سکھاں وچکار جنگ ہوئی تے اس توں بعد 28 جنوری، 1846 نوں تڑکسار سکھ فوجاں تے انگریزاں وچکار آلیوال وکھے گہگچّ لڑائی ہوئی سی، جس وچ سکھ فوجاں نے انگریزاں دا ڈٹواں مقابلہ کیتا، پر لہو-ڈولھویں اس جنگ دوران اخیر سکھ فوجاں ایہہ جنگ ہار گئیاں تے اس جنگ وچ ہزاراں سکھ شہید ہو گئے۔ افریقہ وچ وسے آلیوال شہر دی جانکاری توں بعد 'اجیت' دی ٹیم ولوں پنڈ آلیوال پجّ کے اکتر کیتی جانکاری مطابق اس جنگ وچ 12 ہزار سکھ شہید ہو گئے سن تے قریب تن سال پہلاں اس پنڈ دے اک پاسے سابقہ ودھائک منپریت سنگھ ایالی دے وڈے یتناں نال سکھ شہیداں دی یادگار اساری گئی اے۔ اس موقعے سابقہ ودھائک ایالی نے دسیا کہ پنڈ آلیوال دے ناں اُتے افریقہ وچ شہر وسے ہون بارے اوہناں نوں جانکاری اے تے اوہناں دے پروار دا پچھوکڑ وی اس جنگ نال جڑیا ہون کرکے جتھے اوہ اس جنگ دے شہیداں بارے ہور کھوج کر راے ہن، اتھے اوہ افریقہ جا کے وی سکھ شہیداں بارے جانکاری اکتر کرن لئی سوچ رہے ہن۔
س: ایالی نے ایہہ وی دسیا کہ اس جنگ دا اک مہان ہیرو راجا رنمہیش سنگھ وارنہاڑا وی اے، جس بارے کھوج دوران پتہ لگا کہ اس ولوں ٹنڈی لاٹ دے ناں نال جانے جاندے اک انگریز افسر دی اکھ وچ آلیوال دی جنگ دوران گولی ماری گئی سی تے بعد وچ انگریزاں ولوں راجا رنمہیش نوں پھڑ کے کالے پانی بھیج دتا گیا سی۔ اوہناں دسیا کہ کالے پانی دی سزا کٹن والے سکھاں وچ اس بارے ذکر آؤندا اے جاں اینگلو-سکھ جنگاں دے ایہناں جرنیلاں دا ذکر نہیں آؤندا، اس بارے وی اوہ جانکاری لے راے ہن تے جلدی ہی اوہ اس مہان جرنیل بارے وی کھوج کرکے اس دی یادگار وکھرے طور اُتے پنڈ وارنہاڑا وکھے اسارنگے۔ س: ایالی نے ایہہ وی دسیا کہ موجودہ وزیر اعلیٰ کیپٹن امریندر سنگھ ولوں مہاراجہ رنجیت سنگھ تے اینگلو سکھ جنگاں بارے لکھی کتاب وچ وی ایہہ دو وار ذکر آؤندا کہ جنگ توں پہلاں سکھ جرنیل س: رنجودھ سنگھ مجیٹھیا پنڈ وارنہاڑا وکھے آ کے رکے سن۔ اوہناں ایہہ گل خاص طور اُتے آکھی کہ بھاویں آلیوال دی جنگ وچ سکھ فوجاں ہار گئیاں سن پر اس توں بعد وی سکھاں ولوں آزادی دی جنگ جاری رکھی گئی۔
اس موقعے پنڈ آلیوال دے سرپنچ ظاہر سنگھ نے دسیا کہ آلیوال دے سکھ شہیداں دی یادگار وچ سابقہ ودھائک ایالی ولوں اکالی سرکار دے ویلے 20 لکھ روپئے دتے گئے سن تے شرومنی کمیٹی پاسوں 10 لکھ روپئے دی گرانٹ لے کے دتی گئی سی تے پنڈ واسیاں ولوں اپنی پدھر اُتے لکھاں روپئے اکٹھے کرکے ایہہ یادگار اساری گئی اے۔ اوہناں دسیا کہ اس یادگار نوں دیکھن لئی بہت سارے پنڈاں توں لوک آؤندے ہن، جنہاں نوں ایہہ جانکاری اے کہ اوہناں دے پروار دے وڈیرے اس جنگ وچ شہید ہوئے سن۔ اوہناں دسیا کہ اس جنگ وچ سکھ فوجاں دی اگوائی کرن والے جرنیل رنجودھ سنگھ مجیٹھیا دے پروار ولوں میمبر آ کے گئے ہن، جنہاں ولوں یادگار والی تھاں اُتے قائم لائبریری لئی سکھ جرنیلاں دی تصویراں دتیاں گئیاں ہن، جو اتھے لگوائیاں گئیاں ہن۔ سرپنچ ظاہر سنگھ نے منگ کیتی کہ انگریزاں وانگ، ساڈے وی پراتتوَ ڈیپارٹمنٹ نوں اس جنگ دے سکھ شہیداں دی یادگار لئی وی خاص گرانٹ دینی چاہیدی اے تے ہر سال اس جنگ دے شہیداں دی یاد وچ ہون والے تقریب وچ سرکاری نمائندیاں نوں وی پجّ کے سکھ شہیداں یاد کرنا چاہیدا اے۔
آلیوال دی جنگ جتن توں بعد ہیری سمتھ بنیا سی افریقہ دا گورنر انگریزاں تے سکھاں وچکار آلیوال وکھے ہوئی جنگ دی اگوائی کرن والے انگریز افسر ہیری سمتھ نوں رانی وکٹوریا ولوں اس جنگ دی جت توں بعد افریقہ وکھے گورنر بنا کے بھیجیا گیا سی، جتھے اس ولوں آلیوال دے ناں اُتے ایہہ شہر وسایا گیا۔
موسم سودھو
Köppen Classification: Subtropical Steppe Climate
| Aliwal North دا موسم | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
| اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 30 (86) |
29 (84) |
26 (79) |
22 (72) |
18 (64) |
16 (61) |
18 (64) |
22 (72) |
24 (75) |
27 (81) |
29 (84) |
30 (86) |
۲۳ (۷۳) |
| روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 21 (70) |
21 (70) |
18 (64) |
15 (59) |
10 (50) |
7 (45) |
7 (45) |
10 (50) |
13 (55) |
16 (61) |
18 (64) |
20 (68) |
۱۴ (۵۷) |
| اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 14 (57) |
14 (57) |
11 (52) |
7 (45) |
3 (37) |
−1 (30) |
−2 (28) |
1 (34) |
5 (41) |
7 (45) |
10 (50) |
12 (54) |
۷ (۴۵) |
| گھٹ توں گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 2 (36) |
3 (37) |
0 (32) |
−6 (21) |
−8 (18) |
−8 (18) |
−11 (12) |
−8 (18) |
−7 (19) |
−1 (30) |
0 (32) |
2 (36) |
−۹ (۱۶) |
| مینہہ م م (انچ) | 76 (2.99) |
83 (3.27) |
83 (3.27) |
48 (1.89) |
27 (1.06) |
13 (0.51) |
11 (0.43) |
16 (0.63) |
23 (0.91) |
40 (1.57) |
54 (2.13) |
61 (2.4) |
۵۳۵ (۲۱.۰۶) |
| جتھوں لیا: [۲] | |||||||||||||