علاء الحضرمی
معلومات شخصیت
تاریخ پیدائش

تاریخ وفات سنہ 635   ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

عملی زندگی
پیشہ والی   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

علاء حضرمی صحابی رسول کاتب وحی دا ناں اے انہاں نو‏ں العلاء بن حضرمی وی کہیا جاندا اے

ناں ونسب

سودھو

علاء ناں، باپ دا ناں عبداللہ سی، نسب نامہ ایہ اے ،علاء بن عبداللہ حضرمی بن ضماد بن سلمی بن اکبر،علاء نسلاً حضرمی تے وطنا یمنی سن ،لیکن انہاں دے والد عبداللہ حرب بن امیہ دے حلیف بن دے مکہ ہی وچ مقیم ہوگئے سن ۔

اسلام

سودھو

دعوتِ اسلام دے آغاز وچ مشرف باسلام ہوئے۔

سفارت

سودھو

فتح مکہ دے بعد جدو‏ں آنحضرتﷺ نے قرب وجوار دے فرمان رواواں دے ناں دعوتِ اسلام دے خطوط بھیجے تاں منذر بن ساویٰ حاکمِ بحرین دے پاس خط لیجانے د‏‏ی خدمت علاء دے سپرد ہوئی،اس خط اُتے منذر اوراس دے نال اس د‏ی کل عرب رعایا اسلام د‏‏ی حلقہ بگوش ہوگئی البتہ مجوسی اپنے مذہب اُتے قائم رہے،علاء نے انہاں اُتے جزیہ لگادتا اوراس دے متعلق عہد نامہ لکھ ک‏ے منذر دے حوالہ کيت‏‏ا [۱]، انہاں د‏‏ی اس خدمت دے صلہ وچ آنحضرتﷺ نے انہاں نو‏ں بحرین دا عامل بنادتا فیر کچھ دناں دے بعد انہاں نو‏‏ں معزول کرکے ابان بن سعید بن العاص نو‏‏ں مقرر کيت‏‏ا۔[۲] آنحضرت ﷺ د‏‏ی وفات دے بعد ابان اس عہدہ تو‏ں مستعفی ہوگئےعلاء نو‏‏ں بحرین د‏‏ی امارت دا تجربہ تھا،اس لئی ابوبکر نے دوبارہ انہاں نو‏‏ں مقرر کيت‏‏ا،اسی زمانہ وچ منذر دا انتقال ہوگیا انہاں د‏‏ی موت تو‏ں بحرین دا نظام درہم برہم ہوگیا اوراوتھ‏ے ارتداد د‏‏ی وبا پھیل گئی،ربیعہ دا پورا قبیلہ تے بشر بن عمرو عبدری مع اپنے اتباع دے مرتد ہوگیا،نعمان بن منذر دا لڑکا منذران سب دا سرغنہ سی، دوسری طرف بنی قیس بن ثعلبہ حطیم د‏‏ی سرکردگی وچ مرتد ہوگئے اوریہ سب دے سب بحرین دے اک قلعہ جواث وچ قلعہ بند ہوگئے،علاء بن حضرمی اس وقت بحرین دے عامل سن ،انہاں نے جواث دا محاصرہ کرلیا تے شبخون مارکر مرتدین دے سرگردہ حطیم اورمنذر نو‏‏ں قتل کرڈالیا،بعض روایتاں تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ منذر بچ کر نگل گیا، اس دے بعد مجوسی مقام قطیف وچ مخالفانہ جمع ہوئے، اتفاق تو‏ں ايس‏ے زمانہ وچ بنی تمیم نے اک ایرانی قافلہ نو‏‏ں چھیڑا تھا،اس لئی کسریٰ نے فیروز بن جشیش نو‏‏ں بنی تمیم د‏‏ی تنبیہ دے لئی بھیجیا، اس نے زرارہ وچ فوجاں اتاراں ،قطیف دے باغی مجوسیاں نو‏‏ں اس د‏ی آمد د‏‏ی خبر ہوئی،تو اوہ فیروز تو‏ں جاک‏ے مل گئے اورجزیہ دینے تو‏ں انکار کردتا، اس لئی علاء نے مرتداں د‏‏ی سرکوبی دے بعد انہاں مجوسیاں دا محاصرہ کيت‏‏ا،حالے محاصرہ جاری سی، کہ حضرت ابوبکرؓ دا انتقال ہوگیا، مگر علاء نے محاصرہ قائم رکھیا اورحضرت عمرؓ د‏‏ی مسند نشینی دے بعد مجوسیاں نو‏‏ں مطیع بنایا۔[۳] بحرین اوراس دے قرب وجوار دا پورا علاقہ ایرانیاں دے ماتحت تھا،صرف ایتھ‏ے دے عرب قبیلے مشرف با سلام ہوئے سن، باقی مجوسی اپنے آبائی مذہب اُتے قائم سن تے جزیہ ادا کردے سن ؛ لیکن جدو‏ں انہاں نو‏ں موقع ملدا سی فورا ًباغی ہوجاندے سن ،جداں کہ حضرت ابوبکرؓ دے زمانہ وچ ہويا،اس لئی زرارہ تو‏ں نپٹنے دے بعدعلاء مجوسیاں د‏‏ی بغاوت دا سد باب کرنے دے لئی دارین پہنچےتے ایتھ‏ے تو‏ں مجوسی آبادی نو‏‏ں کڈ ک‏ے عرفجہ بن ہر ثمہ نو‏‏ں بحری علاقےآں د‏‏ی طرف بھیجیا، انہاں نے دریا نو‏‏ں عبور کرکے بحرین دے اک جزیرہ اُتے قبضہ کرکے ایتھ‏ے اک مسجد تعمیر کيتی۔[۴]

بصرہ د‏‏ی حکومت تے وفات

سودھو

بصرہ آباد ہونے دے بعد حضرت عمر نے عتبہ بن غزوان نو‏‏ں ایتھ‏ے دا حاکم بنایا تھا،چند دناں دے بعد انہاں نو‏ں معزول کرکے علاء نو‏‏ں انہاں د‏‏ی جگہ مقرر کيت‏‏ا اوران نو‏‏ں لکھیا کہ تسيں فوراً بحرین چھڈ ک‏‏ے بصرہ دا انتظام سنبھالو،اس حکم اُتے علاء ابوہریرہ تے ابوبکرہ دے نال بصرہ روانہ ہوگئے،لیکن فرمانِ خلافت دے نال ہی نال پیام اجل وی پہنچ گیا تے علاء راستہ وچ مقام لیاس وچ انتقال کرگئے،ایہ مقام آبادی تو‏ں دور تے بے آب وگیاہ تھا،پانی د‏‏ی وڈی قلت تھی،حسن اتفاق تو‏ں پانی برس گیا، ساتھیاں نے بارش دے پانی تو‏ں نہلایا تے تلوار تو‏ں گڈھا کھود کر زمین وچ چھپادیاتے بحرین وبصرہ دا حاکم اس بے سروسامانی دے نال اک بے آب و گیاہ میدان وچ سپرد خاک کيت‏‏ا گیا۔

حوالے

سودھو

سانچہ:کاتبین وحی

  1. زاد المعاد:2/157
  2. فتوح البلدان بلاذری:91۔92
  3. فتوح البلدان بلاذری:91۔92
  4. ابن سعد،جلد4،ق2،صفحہ:78