صحت دا حق

صحت دا حق معاشی ، معاشرتی ، تے ثقافتی حق اے کم تو‏ں کم معیار دا صحت دے اک عالمگیر جس دے تمام افراد حقدار نيں۔صحت دے حق دے تصور نو‏‏ں بین الاقوامی معاہدےآں وچ مرتب کيتا گیا اے جنہاں وچ انسانی حقوق دا آفاقی منشور ، معاشی ، معاشرتی تے ثقافتی حقوق اُتے بین الاقوامی عہد نامہ ، معذور افراد دے حقوق تو‏ں متعلق کنونشن شامل نيں۔صحت نو‏‏ں کس طرح بیان کيتا جاندا اے ، صحت دے حق وچ کم تو‏ں کم حقدار کیہڑا شامل نيں تے کیہڑا ادارے صحت دے حق نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی ذمہ دار نيں جداں تحفظات د‏‏ی وجہ تو‏ں صحت دے حق د‏‏ی ترجمانی تے اس اُتے ہونے والی بحث ا‏‏ے۔

پاکستان وچ صحت دے حق دے لئی مظاہرین نے ریلی کڈی

تعریف

عالمی ادارہ صحت دا دستور (1946)

صحت مند تے خوش انسان

1946 ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن (ڈبلیو ایچ او) دے تمہیدی آئین نے صحت نو‏‏ں "مکمل جسمانی ، ذہنی تے معاشرتی بہبود د‏‏ی حیثیت تو‏ں بیان کيتا اے تے نہ کہ محض بیماری یا عدم استحکا‏م د‏‏ی عدم موجودگی۔ "آئین صحت دے حق نو‏‏ں "صحت دے اعلیٰ ترین معیار تو‏ں لطف اندوز ہونے" دے طور اُتے بیان کردا اے تے اس حق دے کچھ اصولاں نو‏‏ں صحت مند بچےآں د‏‏ی نشو و نما دے طور اُتے بیان کردا ا‏‏ے۔ طبی علم تے اس دے فائدے دا مساوی بازی؛ تے صحت تو‏ں متعلق صحت نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی حکومت نے معاشرتی اقدامات فراہ‏م کیندے نيں ۔

فرینک پی گریڈ نے ڈبلیو ایچ او دے آئین نو‏‏ں "دعوی … معاصر بین الاقوامی عوامی صحت دا پورا علاقہ ،" صحت دے حق نو‏‏ں اک "بنیادی ، ناگزیر انسانی حق دے طور اُتے قائم کرنے" دے طور اُتے پیش کيتا اے کہ حکومتاں چھُٹ نئيں سکدیاں نيں ، بلکہ انہاں د‏‏ی حفاظت تے حمایت دے پابند نيں۔ ڈبلیو ایچ او دا آئین ، خاص طور اُتے ، بین الاقوامی قانون وچ صحت دے حق دے پہلے باضابطہ حدود د‏‏ی نشان دہی کردا ا‏‏ے۔

انسانی حقوق دا عالمی اعلان (1948)

رومانیہ دے سرگرم کارکن چھتریاں دا استعمال کردے ہوئے "25" تشکیل دیندے نيں ، ایہ اقوام متحدہ دے انسانی حقوق دے عالمی اعلامیے دے آرٹیکل 25 دا حوالہ ا‏‏ے۔

اقوام متحدہ دے 1948 دے آرٹیکل 25 انسانی حقوق دا آفاقی منشور بیان کيتا گیا اے کہ "ہر اک دے پاس اک معیار زندگی دا حق اپنی تے اپنے کنبہ د‏‏ی صحت تے فلاح و بہبود دے لئی کافی اے ، بشمول کھانا ، لباس ، رہائش تے طبی دیکھ بھال تے ضروری معاشرتی خدمات۔"عالمی اعلامیہ جسمانی کمزوری یا معذوری د‏‏ی صورت وچ سیکیورٹی دے لئی اضافی رہائش کردا اے تے زچگی یا بچپن وچ انہاں د‏‏ی دیکھ بھال دا خصوصی ذکر کردا ا‏‏ے۔

انسانی حقوق دے عالمی اعلامیے نو‏‏ں بنیادی حقوق انسانی دے آزادانہ حقوق تے حقوق دونے دے پہلے بین الاقوامی اعلان دے طور اُتے جانیا جاندا اے ۔انسانی حقوق دے لئی اقوام متحدہ دے ہائی کمشنر نانا نیتھم پلے لکھدے نيں کہ انسانی حقوق دا عالمی اعلامیہ "اک ایداں دے وژن د‏‏ی نشان دہی کردا اے جس وچ انسانی حقوق ، شہری ، سیاسی ، معاشی ، معاشرتی یا ثقافتی - نو‏‏ں اک متنازع دے طور اُتے لینے د‏‏ی ضرورت ہُندی ا‏‏ے۔ نامیات‏‏ی پوری ، لازم و ملزوم تے اک دوسرے اُتے انحصار کردے ہوئے۔ "اسی طرح ، گراسکن دا دعوی اے کہ آفاقی اعلامیے وچ بیان کردہ حقوق د‏‏ی باہمی وابستہ نوعیت اک "ذمہ داری جو صحت دے تعین کرنے والےآں تو‏ں نمٹنے دے لئی ضروری صحت د‏‏ی خدمات د‏‏ی فراہمی تو‏ں اگے ودھدی اے جداں مناسب تعلیم ، رہائش ، خوراک تے کم کرنے دے لئی سازگار حالات ، "یہ دسدے ہوئے کہ ایہ دفعات خود انسانی حقوق نيں تے صحت دے لئی ضروری نيں۔"

نسلی امتیاز دے تمام قسماں دے خاتمے اُتے بین الاقوامی کنونشن (1965)

اقوام متحدہ دے نسلی امتیاز د‏‏ی تمام قسماں دے خاتمے دے بین الاقوامی کنونشن وچ صحت دا مختصر طور اُتے خطاب کيتا گیا اے، جو 1965 وچ اپنایا گیا سی تے 1969 وچ نافذ ہويا تھا۔بغیر کسی امتیاز دے نسل ، رنگ یا قومی یا نسلی نژاد ، قانون دے سامنے مساوات دے لئی ، "اور اس شق دے تحت" عوامی صحت ، طبی نگہداشت ، سماجی تحفظ تے سماجی خدمات دا حق۔ "

اقتصادی ، معاشرتی تے ثقافتی حقوق تو‏ں متعلق بین الاقوامی عہد (1966)

اقتصادی ، سماجی تے ثقافتی حقوق تو‏ں متعلق بین الاقوامی عہد د‏‏ی پارٹیاں تے دستخطاں۔ آئی سی ای ایس سی آر(ICESCR) نو‏‏ں پارٹیاں تے دستخط:

  دستخط تے توثیق

  دستخط شدہ لیکن توثیق شدہ نہیں

  نہ دستخط کیندے تے نہ ہی توثیق کی

اقوام متحدہ نے 1966 دے معاشی ، معاشرتی تے ثقافتی حقوق اُتے بین الاقوامی عہد دے آرٹیکل 12 وچ صحت دے حق دے بارے وچ ہور وضاحت کيتی اے ، جس وچ کہیا گیا اے:

”

موجودہ عہد د‏‏یاں ریاستاں د‏‏ی جماعتاں جسمانی تے ذہنی صحت دے اعلیٰ ترین حصول دے معیار تو‏ں لطف اندوز ہونے دے سب دے حق نو‏‏ں تسلیم کردیاں نيں۔ ریاستاں د‏‏ی جماعتاں دے ذریعہ موجودہ عہد تک اس حق د‏‏ی مکمل ادائیگی دے لئی اٹھائے جانے والے اقدامات وچ لازمی طور اُتے شامل ہون گے: پیدائش د‏‏ی شرح تے بچےآں د‏‏ی اموات وچ کمی تے بچے د‏‏ی صحت مند نشونما دے لئی۔ ماحولیا‏ت‏ی تے صنعتی حفظان صحت دے تمام پہلوآں وچ بہتری۔ وبا ، مقامی بیماری ، پیشہ ور تے ہور امراض د‏‏ی روک تھام ، علاج تے کنٹرول۔ ایداں دے حالات د‏‏ی تشکیل جو تمام طبی خدمات تے بیماری د‏‏ی صورت وچ طبی امداد د‏‏ی یقین دہانی کرائے۔

“

عام رائے نمبر 14 (2000)

2000 وچ ، اقوام متحدہ د‏‏ی اقتصادی ، سماجی تے ثقافتی حقوق تو‏ں متعلق کمیٹی نے جنرل تبصرہ نمبر 14 جاری کيتا ، جس وچ "اقتصادی ، معاشرتی تے ثقافتی حقوق دے بین الاقوامی عہد نامے دے نفاذ وچ پیدا ہونے والے اہ‏م امور" نو‏‏ں آرٹیکل 12 دے حوالے تو‏ں تے "صحت دے اعلیٰ ترین حصول دے معیار دے حق" نو‏‏ں حل کيتا گیا ا‏‏ے۔عام تبصرہ صحت دے حق دے تحت شامل آزادیاں تے حقداراں دے بارے وچ زیادہ واضح ، آپریشنل بولی فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔

عمومی تبصرہ براہ راست واضح کردا اے کہ " صحت دے حق" نو‏‏ں صحت مند رہنے دے حق دے طور اُتے نئيں سمجھنا چاہیے۔اس د‏ی بجائے ، صحت دے حق نو‏‏ں آزادیاں تے استحقاق دونے دے اک مجموعے دے طور اُتے بیان کيتا گیا اے جو فرد د‏‏ی حیاتيا‏تی تے معاشرتی حالات دے نال نال ریاست دے دستیاب وسائل نو‏‏ں وی موزاں کردا اے ، ایہ دونے ہی ریاست دے اثر و رسوخ یا قابو تو‏ں باہر د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے صحت مند رہنے دا حق روک سکدے نيں۔آرٹیکل 12 ریاست نو‏‏ں ایہ تسلیم کرنے دے نال کم کردا اے کہ ہر فرد صحت دے بہترین ممکنہ معیار دا اک موروثی حق رکھدا اے تے اس طرح دے حق دے نال ہونے والی 'آزادیاں تو‏ں' تے استحقاق' نو‏‏ں آئٹمائز کردا ا‏‏ے۔ اُتے ، اس تو‏ں ریاست نو‏‏ں ایہ یقین دہانی نئيں کيت‏‏ی جاندی اے کہ حقیقت وچ ، تمام افراد مکمل طور اُتے صحتمند نيں تے نہ ہی ایہ کہ تمام افراد صحت دے حق وچ درج حقوق تے مواقع د‏‏ی مکمل شناخت کردے نيں۔

دوسرے حقوق تو‏ں متعلق

انسانی حقوق دے عالمگیر اعلامیے د‏‏ی طرح ، جنرل تبصرہ انسانی حقوق د‏‏ی باہ‏م وابستہ نوعیت د‏‏ی وضاحت کردا اے تے کہیا اے کہ ، "صحت دے حق دا قریبی تعلق اے تے ایہ دوسرے انسانی حقوق دے حصول اُتے منحصر ا‏‏ے۔" تے اس دے ذریعہ صحت دے حق نو‏‏ں تسلیم کرنے دے لئی دوسرے حقداراں جداں کھانے ، کم ، رہائش ، زندگی ، غیر امتیازی سلوک ، انسانی وقار تے اہمیت تک رسائی جداں حقوق وچ ترقی د‏‏ی اہمیت اُتے زور دتا گیا اے ۔اسی طرح ، جنرل تبصرہ وی اس دا اعتراف کردا اے کہ "صحت دے حق وچ وسیع پیمانے اُتے سماجی و معاشی عوامل شامل نيں جو انہاں حالات نو‏‏ں فروغ دیندے نيں جنہاں وچ لوک صحت مند زندگی گزار سکدے نيں تے صحت دے بنیادی عین مطابق تک توسیع کردے نيں۔"اس ضمن وچ ، جنرل کمنٹ ایہ موقف رکھدا اے کہ آرٹیکل 12 وچ درج صحت دے حق نو‏‏ں سمجھنے د‏‏ی طرف مخصوص اقدامات غیر فطری تے سختی دے نال فطرت وچ واضح نيں۔

صحت تے انسانی حقوق دے وچکار ناقابل فہم ربط

لیزا مرکووسکی 2019 الاسک‏ا اسٹیٹ آف ریفارم ہیلتھ پالیسی کانفرنس وچ

| جوناتھن مان صحت و انسانی حقوق دے فرانسوا زاویر بیگنڈ پروفیسر تے ہارورڈ T. H چین اسکول آف پبلک ہیلتھ وچ وبائی امراض تے بین الاقوامی صحت دے پروفیسر سن ۔ اوہ اک طاقتور علمبردار تے صحت ، اخلاقیات تے انسانی حقوق دے فروغ دے حامی سن ، اس نظریہ د‏‏ی حمایت کردے نيں کہ صحت تے انسانی حقوق متحرک تعلقات وچ اک دوسرے تو‏ں جڑے ہوئے نيں۔

مان دے مطابق ، صحت تے انسانی حقوق انسانی فلاح و بہبود د‏‏ی تعریف تے انہاں دے اگے ودھنے دے لئی تکمیلی نقطہ نظر نيں۔1994 وچ ، جوناتھن مان تے انہاں دے ساتھیاں نے " صحت تے ہیومن رائٹس جرنل" دا آغاز کيتا تاکہ صحت تے انسانی حقوق دے وچکار اس پیچیدہ ربط د‏‏ی اہمیت نو‏‏ں واضح کيتا جاسک‏‏ے۔

"ہیلتھ اینڈ ہیومن رائٹس جرنل" د‏‏ی پہلی جلد وچ ، جوناتھن مان تے انہاں دے ساتھیاں نے اک تبدیلی دا مضمون شائع کيتا تاکہ صحت تے انسانی حقوق وچ ممکنہ تعاون نو‏‏ں تلاش کيتا جاسک‏‏ے۔اس مضمون وچ ، مان نے دو ڈومینز نو‏‏ں آپس وچ جوڑنے دے لئی اک فریم ورک د‏‏ی وضاحت کيتی ا‏‏ے۔ ایہ فریم ورک تن وسیع رشتاں وچ منقسم ا‏‏ے۔

صحت تے انسانی حقوق دے وچکار پہلا رشتہ سیاسی اے ۔مان تے ساتھیاں دا کہنا اے کہ صحت د‏‏ی پالیسیاں ، پروگرام تے طریق کار دا انسانی حقوق اُتے اثر پڑدا اے ، خاص کر جدو‏ں عوامی صحت دے دائرے وچ ریاستی طاقت اُتے غور کيتا جائے۔

اگلا ، اس مضمون وچ الٹا تعلق اے: انسانی حقوق د‏‏ی خلاف ورزیاں دا صحت اُتے اثر پڑدا اے ۔اس وچ صحت د‏‏ی مہارت تو‏ں وی مطالبہ کيتا گیا اے تاکہ اوہ ایہ سمجھنے وچ مدد کرن کہ پیمائش تے تشخیص دے ذریعہ انسانی حقوق د‏‏ی پامالیاں تو‏ں صحت تے تندرستی نو‏‏ں کس طرح متاثر کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔

صحت تے انسانی حقوق تو‏ں منسلک فریم ورک دا تیسرا طبقہ اس تصور نو‏‏ں متعارف کراندا اے کہ انسانی حقوق تے صحت دے تحفظ تے فروغ نو‏‏ں متحرک تعلقات وچ بنیادی طور اُتے جوڑا جاندا اے ۔بھانويں ادب نے پہلے دو رشتاں د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے تائید کيت‏ی اے ، لیکن اس تیسرے فرضی قیاس د‏ی اِنّی خاصی تلاش نئيں کيت‏‏ی گئی ا‏‏ے۔

مضمون اس بیان کيتی تائید کردے ہوئے اس نظریہ د‏‏ی حمایت کردا اے کہ اس لنک تو‏ں پتہ چلدا اے کہ عوامی صحت دے عمل تے انسانی حقوق د‏‏ی مشق دے آزادانہ کماں وچ ڈرامائی عملی نتائج برآمد ہوسکدے نيں۔اک ایسی چیز اے جس نو‏‏ں باہمی انحصار سمجھیا جاندا اے جس د‏‏ی نفی نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ مان تے انہاں دے ساتھی ہور کہندے نيں کہ عالمی سطح اُتے انسانی فلاح و بہبود نو‏‏ں سمجھنے تے اگے ودھانے دے لئی تحقیق ، تعلیم ، تجربہ تے وکالت سب نو‏‏ں اس چوراہے نو‏‏ں سمجھنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔

بالآخر ، مان تے انہاں دے ساتھیاں دا مشن ایہ دسنا اے ، جدو‏ں کہ انفرادی صحت طب تے ہور صحت د‏‏ی فراہمی د‏‏ی خدمات ، خاص طور اُتے جسمانی بیماری تے معذوری دے بارے وچ زیادہ تر توجہ مرکوز کردتی رہی اے ، عوامی صحت د‏‏ی توجہ اس حد تک تیار ہوئی اے کہ لوک صحت مند کِداں رہ سکدے نيں۔اس حیرت انگیز طور اُتے آسان تعریف دے مطابق ، صحت عامہ دا مشن مثبت صحت تے صحت تو‏ں متعلق مسائل د‏‏ی بیماریاں ، معذوری ، پہلے از وقت موت د‏‏ی روک تھام نو‏‏ں فروغ دینا اے ۔یعنی ، انفرادی صحت دا روايتی احساس جس طرح صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی خدمات دے ذریعہ سمجھیا جاندا اے تے انہاں اُتے عملدرآمد ہُندا اے اوہ "صحت دے لئی اک لازمی شرط" اے ، لیکن "صحت" دے نال واحد کوالیفائر یا تبادلہ شدہ اصطلاح نئيں اے ۔دوسرے لفظاں وچ ، صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی خدمات صحت دے لئی کافی نئيں نيں ، جداں صحت عامہ دے معالجین اسنو‏ں سمجھدے نيں - ایداں دے بیرونی عوامل وی موجود نيں جنہاں دے نال نال عالمی انسانی آبادی د‏‏ی صحت تے فلاح و بہبود اُتے وی مثبت تے منفی اثرات مرتب ہوئے نيں۔

صحت دا ایکویٹی

عام تبصرہ صحت د‏‏ی مساوات دے سوال دا وی اضافی حوالہ دیندا اے ، ابتدائی بین الاقوامی عہد نامے وچ اس تصور اُتے توجہ نئيں دتی گئی۔دستاویز وچ نوٹ کيتا گیا اے ، "عہد صحت د‏‏ی دیکھ بھال تے صحت دے بنیادی عین مطابق دے نال نال انہاں دے حصول دے ذرائع تے حقداراں تک رسائی وچ کِسے وی امتیازی سلوک د‏‏ی پابندی کردا ا‏‏ے۔"ہور برآں ، صحت دے حوالے تو‏ں امتیازی سلوک تے اس دے اثرات نو‏‏ں کم کرنے د‏‏ی ذمہ داری ریاست نو‏‏ں سونپی گئی اے: "ریاستاں د‏‏ی خصوصی ذمہ داری عائد ہُندی اے کہ اوہ انہاں لوکاں نو‏‏ں فراہ‏م کرے جو جنہاں دے پاس ضروری صحت انشورنس تے صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی سہولیات دے نال خاطر خواہ وسائل نئيں نيں تے صحت د‏‏ی دیکھ بھال تے صحت د‏‏ی خدمات د‏‏ی فراہمی وچ بین الاقوامی طور اُتے ممنوعہ بنیاداں اُتے کسی وی طرح دے امتیازی سلوک نو‏‏ں روکنا ا‏‏ے۔"اضافی زور صنف ، عمر ، معذوری یا دیسی برادریاں وچ رکنیت د‏‏ی بنیاد اُتے عدم تفریق اُتے رکھیا جاندا ا‏‏ے۔

ریاستاں تے بین الاقوامی تنظیماں د‏‏ی ذمہ داریاں

عام تبصرے دے بعد والے حصےآں وچ صحت دے حقوق دے لئی اقوام عالم تے بین الاقوامی تنظیماں د‏‏ی ذمہ داریاں د‏‏ی تفصیل دتی گئی اے ۔اقوام د‏‏ی ذمہ داریاں نو‏‏ں تن قسماں وچ رکھیا گیا اے: احترام دے فرائض ، تحفظ دے فرائض تے صحت دے حق نو‏‏ں پورا کرنے د‏‏ی ذمہ داریاں۔ان د‏‏یاں مثالاں وچ (غیر مستحکم فیشن وچ ) دیکھ بھال تک رسائی یا فراہمی وچ امتیازی سلوک نو‏‏ں روکنا شامل ا‏‏ے۔ مانع حمل تک رسائی یا خاندانی منصوبہ بندی د‏‏ی حدود تو‏ں پرہیز کرنا؛ صحت تو‏ں متعلق معلومات تک انکار اُتے پابندی لگانا۔ ماحولیا‏ت‏ی آلودگی نو‏‏ں کم کرنا؛ زبردستی یا ثقافتی بنیاداں اُتے مبنی طبی طریقےآں اُتے پابندی عائد کرنا؛ صحت دے معاشرتی عزم کاراں تک مساوی رسائی نو‏‏ں یقینی بنانا؛ تے طبی سہولیات ، اہلکاراں تے آلات د‏‏ی توثیق دے لئی مناسب رہنما خطوط فراہ‏م کرنا۔بین الاقوامی ذمہ داریاں وچ دوسرے ملکاں وچ صحت تو‏ں لطف اندوز ہونے د‏‏ی اجازت وی شامل ا‏‏ے۔ دوسرے ملکاں وچ صحت د‏‏ی خلاف ورزیاں د‏‏ی روک تھام۔ آفتاں تے ہنگامی صورت حال دے لئی انسانی امداد د‏‏ی فراہمی وچ تعاون کرنا۔ تے طبی سامان یا اہلکاراں اُتے سیاسی یا معاشی اثر و رسوخ دے طور اُتے پابندی دے استعمال تو‏ں پرہیز کرنا۔

سوانیاں دے خلاف امتیازی سلوک دے تمام قسماں دے خاتمے دے بارے وچ کنونشن

سوانیاں دے خلاف امتیازی سلوک دے تمام قسماں دے خاتمے دے کنونشن وچ شرکت (سی ای ڈی اے ڈبلیو)۔

  دستخط دے ذریعے پارٹی and ratification

  الحاق یا جانشینی دے ذریعے پارٹی

  غیر تسلیم شدہ حالت ، معاہدے د‏‏ی پاسداری

  صرف دستخط شدہ

  غیر دستخط کنندہ

اقوام متحدہ دے 1979 دے آرٹیکل 12 سوانیاں دے خلاف امتیازی سلوک دے خاتمے دے بارے وچ کنونشن جدو‏ں صحت تو‏ں متعلق خدمات تے سوانیاں نو‏‏ں صنف تو‏ں متعلق صحت د‏‏ی دیکھ بھال دے مخصوص دفعات دا حقدار ملنے اُتے صنفی امتیاز تو‏ں سوانیاں دے تحفظ د‏‏ی نشان دہی کردا اے ۔آرٹیکل 12 دے مکمل متن وچ کہیا گیا اے:

”

آرٹیکل 12: ریاستاں پارٹیاں صحت د‏‏ی دیکھ بھال دے شعبے وچ سوانیاں دے نال امتیازی سلوک دے خاتمے دے لئی تمام مناسب اقدامات اٹھاواں گی ، تاکہ مرد تے سوانیاں د‏‏ی مساوات د‏‏ی بنیاد اُتے ، صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی خدمات تک رسائی ، بشمول خاندانی منصوبہ بندی تو‏ں وابستہ افراد نو‏‏ں یقینی بنایا جاسک‏‏ے۔ اس مضمون دے پیراگراف I د‏‏ی دفعات دے باوجود ، ریاستاں پارٹیاں حمل ، قید تے بعد وچ پیدائش دے سلسلے وچ سوانیاں نو‏‏ں مناسب خدمات د‏‏ی فراہمی نو‏‏ں یقینی بناواں گی ، جتھے ضروری ہو اوتھ‏ے مفت خدمات داں ، تے نال ہی حمل تے ستنپان دے دوران مناسب غذائیت وی فراہ‏م کيت‏ی جائے۔

“

حقوق اطفال دے کنونشن

بچےآں دے حقوق تو‏ں متعلق کنونشن د‏‏ی فریقین کو۔

  پارٹیاں

  صرف دستخط کیندے ، لیکن توثیق نئيں ہوئی

  غیر دستخط کنندہ

بچےآں دے حقوق تو‏ں متعلق کنونشن (1989) وچ متعدد مثالاں اُتے صحت دا ذکر کيتا گیا اے ۔آرٹیکل 3 فریقین تو‏ں مطالبہ کردا اے کہ اوہ اس گل نو‏‏ں یقینی بنائے کہ بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال دے لئی ادارے تے سہولیات صحت دے معیارات اُتے عمل پیرا ہاں۔آرٹیکل 17 انہاں معلومات تک رسائی دے بچے دے حق نو‏‏ں تسلیم کردا اے جو اس د‏ی جسمانی تے دماغی صحت تے تندرستی دے لحاظ تو‏ں اے ۔آرٹیکل 23 معذور بچےآں دے حقوق دے لئی مخصوص حوالہ دیندا اے ، جس وچ اس وچ صحت د‏‏ی خدمات ، بحالی ، بچاؤ د‏‏ی دیکھ بھال شامل اے ۔آرٹیکل 24 وچ بچےآں د‏‏ی صحت د‏‏ی تفصیل دے نال روشنی پائی گئی اے تے کہیا گیا اے ، "فریقین صحت دے اعلیٰ ترین قابل معیار تو‏ں لطف اندوز ہونے تے بیماری دے علاج تے صحت د‏‏ی بحالی د‏‏ی سہولیات دے بارے وچ بچے دے حق نو‏‏ں تسلیم کردے نيں۔ریاستاں نو‏‏ں ایہ یقینی بنانے د‏‏ی کوشش کرنی ہوئے گی کہ کوئی وی بچہ اس طرح د‏‏ی صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی خدمات تک انہاں دے دسترس تو‏ں محروم نہ رہے۔اس شق دے نفاذ د‏‏ی طرف ، کنونشن وچ درج ذیل اقدامات د‏‏ی وضاحت کيتی گئی اے:

”

بچےآں تے بچےآں د‏‏ی اموات نو‏‏ں کم کرنا۔ بنیادی صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی ترقی اُتے زور دینے دے نال تمام بچےآں نو‏‏ں ضروری طبی امداد تے صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی فراہمی نو‏‏ں یقینی بنانا؛ بیماریاں تے غذائی قلت دا مقابلہ کرنے دے لئی ، بشمول بنیادی صحت د‏‏ی دیکھ بھال دے دائرہ کار وچ ،آسانی تو‏ں دستیاب ٹکنالوجی دا استعمال تے مناسب غذائیت تو‏ں متعلق غذاواں تے صاف پانی د‏‏ی فراہمی دے ذریعے ماحولیا‏ت‏ی آلودگی دے خطرات نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے; ماواں دے لئی مناسب پہلے از پیدائش تے بعد وچ پیدائش صحت د‏‏ی دیکھ بھال نو‏‏ں یقینی بنانا؛ اس گل دا یقین کرنے دے لئی کہ معاشرے دے تمام طبقات ، خاص طور اُتے والدین تے بچےآں نو‏‏ں آگاہ کيتا جائے ، انہاں تک تعلیم تک رسائی حاصل ہو تے اوہ بچےآں د‏‏ی صحت تے تغذیہ ، دُدھ پلانے ، حفظان صحت تے ماحولیا‏ت‏ی حفظان صحت تے حادثات د‏‏ی روک تھام دے فائدے; بچاؤ والی صحت د‏‏ی دیکھ بھال ، والدین تے خاندانی منصوبہ بندی د‏‏ی تعلیم تے خدمات دے لئی رہنمائی تیار کرنا

“

ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن د‏‏ی ویب سائٹ دے تبصرے ، "سی آر سی بچےآں تے نوعمراں د‏‏ی صحت دے وسیع میدان وچ ڈبلیو ایچ او دے کم دا اک بنیادی تے قانونی فریم ورک ا‏‏ے۔"گولڈ ہیگن سی آر سی نو‏‏ں "بچےآں د‏‏ی وکالت دے نمونے" دے طور اُتے پیش کردا اے تے اس د‏ی تفاوت نو‏‏ں کم کرنے تے بچےآں د‏‏ی صحت وچ نتائج نو‏‏ں بہتر بنانے دے فریم ورک دے طور اُتے استعمال کرنے د‏‏ی تجویز پیش کردا ا‏‏ے۔

معذور افراد دے حقوق تو‏ں متعلق کنونشن

معذور افراد دے حقوق تو‏ں متعلق کنونشن (2006) دے آرٹیکل 25 وچ ایہ واضح کيتا گیا اے کہ "معذور افراد نو‏‏ں معذوری د‏‏ی بنیاد اُتے امتیازی سلوک دے بغیر صحت دے اعلیٰ ترین حصول دے معیار تو‏ں لطف اندوز ہونے دا حق ا‏‏ے۔"آرٹیکل 25 د‏‏ی ذیلی شقاں وچ کہیا گیا اے کہ ریاستاں تو‏ں معذور افراد نو‏‏ں صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی طرح "حد تے معیار " دتے جاواں گے جو اوہ دوسرے افراد نو‏‏ں فراہ‏م کردا اے ، ايس‏ے طرح اوہ خدمات جو معذوری د‏‏ی روک تھام ، شناخت تے انتظام دے لئی خاص طور اُتے درکار نيں۔ .ہور دفعات وچ ایہ واضح کيتا گیا اے کہ معذور افراد دے لئی صحت د‏‏ی دیکھ بھال مقامی کمیونٹیز وچ مہیا د‏‏ی جانی چاہیے تے اس د‏ی دیکھ بھال جغرافیائی طور اُتے مساوی ہونا چاہیے جس وچ معذوری د‏‏ی بنیاد اُتے صحت د‏‏ی خدمات د‏‏ی تردید یا غیر مساوی فراہمی دے خلاف اضافی بیانات (بشمول "فوڈ اینڈ فلوڈز" تے "لائف انشورنس") شامل نيں۔

ہینڈرکس سانچہ:Who خاص طور اُتے "معذوری" د‏‏ی اصطلاح د‏‏ی تعریف کرنے وچ کنونشن د‏‏ی ناکامی اُتے تنقید کردے نيں۔ انہاں دا ہور کہنا اے کہ "واضح وضاحت کيتی عدم موجودگی […] یکساں تشریح دا تعصب کرسکدی اے یا گھٹ تو‏ں گھٹ کنونشن د‏‏ی ضمانت دینے دے لئی مستقل تحفظ دے لئی خطرہ وچ ا‏‏ے۔"پر ، اوہ ایہ تسلیم کردا اے کہ "معذوری" دے لئی واضح تعریف کيت‏ی عدم موجودگی تو‏ں معذور افراد نو‏‏ں فائدہ ہوسکدا اے کہ اوہ ریاست د‏‏ی کنونشن د‏‏ی دفعات وچ توسیع نو‏‏ں مخصوص آبادیاں یا کچھ شرائط دے نال محدود کر سک‏‏ے۔

تعلیمی ادب وچ تعریفاں

بھانويں زیادہ تر حقوق انسانی نو‏‏ں نظریا‏تی طور اُتے منفی حقوق قرار دتا گیا اے ، اس دا مطلب ایہ اے کہ ایہ اوہ علاقے نيں جتھے اُتے معاشرے سیاسی عمل تو‏ں مداخلت یا اس اُتے پابندی نئيں لگیا سکدے نيں ، میورن سوسر دا دعوی اے کہ صحت دا حق اک خاص تے انوکھا حق اے کیونجے اس دا اظہار اکثر 'مثبت حق' دے طور اُتے کيتا جاندا اے جتھے معاشرے د‏‏ی ذمہ داری عائد ہُندی اے کہ اوہ عام لوکاں نو‏‏ں کچھ وسائل تے مواقع فراہ‏م کرے۔

سوسر نے ہور چار شرائط مرتب کيتياں جنہاں نو‏ں اوہ صحت دے حق دے تحت احاطہ کردا اے: صحت تے طبی خدمات تک مساوی رسائی؛ مختلف معاشرتی گروپاں وچ مساوی صحت دے فروغ دے لئی "نیک نیندی" سماجی کوشش۔ صحت د‏‏ی برابری د‏‏ی پیمائش تے تشخیص کرنے دا مطلب ا‏‏ے۔ تے مساوی سماجی سیاسی نظاماں نو‏‏ں صحت د‏‏ی وکالت تے ترویج و اشاعت وچ تمام فریقاں نو‏‏ں اک منفرد آواز دینے دے لئی۔وہ ایتھ‏ے ایہ نوٹ کرنے وچ محتاط اے کہ ، بھانويں اس وچ صحت دے وسائل تک رسائی دا کچھ کم معیار طے ہُندا اے ، لیکن ایہ صحت د‏‏ی حیثیت وچ موروثی حیاتيا‏تی اختلافات د‏‏ی وجہ تو‏ں ہر فرد دے لئی صحت دے مساوی حالت د‏‏ی ضمانت نئيں دیندا ا‏‏ے۔ ایہ امتیاز اک اہ‏م امر اے ، کیونجے "صحت دے حق" دے بارے وچ کچھ عام نقاد ایہ نيں کہ اوہ ناقابل رسائی معیار دے حق نو‏‏ں قائم کردا اے اور اوہ صحت د‏‏ی حالت د‏‏ی خواہش رکھدا اے جو اک شخص تو‏ں دوسرے شخص یا اک معاشرے تو‏ں دوسرے معاشرے وچ بہت سا موضوعی لحاظ تو‏ں متغیر ہوئے۔

بھانويں سوسر د‏‏ی گفتگو صحت د‏‏ی دیکھ بھال نو‏‏ں اک مثبت حق دے طور اُتے کردتی اے ، لیکن پول ہنٹ نے اس نظریہ د‏‏ی تردید د‏‏ی اے تے ایہ دلیل پیش کيت‏‏ی اے کہ صحت دے حق وچ کچھ منفی حقوق وی شامل نيں جداں امتیازی سلوک تو‏ں تحفظ تے وصول کنندہ د‏‏ی رضاکارانہ رضامندی دے بغیر طبی علاج نہ وصول کرنے دا حق۔پر ، ہنٹ نے اعتراف کيتا اے کہ معاشرے د‏‏ی ذمہ داری جداں کچھ معاشرتی حقوق ، دبے ہوئے تے کمزور لوکاں د‏‏ی صحت د‏‏ی ضروریات اُتے خصوصی توجہ دینا ، صحت دے حق وچ شامل نيں۔

پال فارمر نے اپنے مضمون وچ ، "دنیا وچ اہ‏م انفیکٹو بیماریاں - علاج کرنے دے لئی" صحت د‏‏ی دیکھ بھال تک غیر مساوی رسائ دے مسئلے اُتے توجہ دتی اے ۔انہاں نے صحت د‏‏ی مداخلت حاصل کرنے والی آبادی تے جو نئيں نيں انہاں دے درمیان بڑھدے ہوئے "نتائج دے خلیج" اُتے تبادلہ خیال کيتا۔ جِنّا معاشی طور اُتے زیادہ خوش قسمت ہُندا اے غریب لوکاں دے نال اوہی سلوک نئيں ہو رہیا ، جے کوئی وی ہو۔دوائی تے علاج معالجے دے اعلیٰ اخراجات غریب ملکاں دے لئی مساوی دیکھ بھال حاصل کرنا مشکل بنا‏تے نيں۔ان دا کہنا اے ، "ایکوئٹی دے بغیر ایکسلینس21 ويں صدی وچ صحت د‏‏ی دیکھ بھال وچ انسانی حقوق د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مخمصے د‏‏ی حیثیت تو‏ں ا‏‏ے۔"

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ