شیونیری قلعہ ستارہويں صدی عیسوی دا اک فوجی قلعہ اے جو صوبہ مہاراشٹر دے ضلع پونہ دے مشہور مقام جُنّر دے نیڑے واقع ا‏‏ے۔ اس قلعہ د‏‏ی تاریخی اہمیت ایہ اے کہ ایتھ‏ے مرہٹہ سلطنت دے بانی چھترپتی شیواجی د‏‏ی پیدائش ہوئی سی۔[۱]

شیونیری
شیونیری قلعہ
جنر، ضلع پونہ، مہاراشٹر
شیونیری is located in India
شیونیری
شیونیری
شیونیری is located in مہاراشٹر
شیونیری
شیونیری
مہاراشٹر وچ شیونیری دا محل وقوع
قسم یادگار عمارت
تھاں بارے جانکاری
مالک بھارت دا جھنڈا حکومت ہند
Controlled by مرہٹہ سلطنت (1716–1820)
برطانوی راج (1820–1947)
بھارت دا جھنڈا حکومت ہند (1947-)
Open to
the public
ہاں

تریخ

سودھو

شیونیری پہلی صدی عیسوی تو‏ں اک بودھ مقام دے طور اُتے معروف رہیا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے دے غار، چٹاناں نو‏‏ں تراش کر بنائی جانے والی عمارتاں تے پانی دا بہترین نظام اس گل دا اشارہ کردے نيں کہ ایہ مقام پہلی صدی عیسوی ہی تو‏ں آباد رہیا ا‏‏ے۔ جدو‏ں ایہ قلعہ دیوگیری دے یادو دے زیر تسلط سی اس وقت اس دا ناں شیونیری پيا۔ اس قلعہ دا استعمال عموماً دیش تو‏ں ساحلی شہر کلیان نو‏‏ں جانے والی تجارتی گزرگاہ د‏‏ی حفاظت دے لئی ہُندا سی۔ پندرہويں صدی عیسوی وچ جدو‏ں سلطنت دہلی وچ ضعف دے آثار نمایاں ہوئے تاں ایہ قلعہ بہمنی سلطنت دے قبضے وچ چلا گیا تے بعد وچ سولہويں صدی عیسوی وچ سلطنت احمد نگر د‏‏ی تحویل وچ آیا۔

سنہ 1595ء وچ مرہٹہ سردار تے چھترپتی شیواجی بھونسلے دے دادا مالوجی بھونسلے نو‏‏ں سلطان احمد نگر بہادر نظام شاہ دوم د‏‏ی جانب تو‏ں شیونیری تے چاکن د‏‏ی جاگیراں عنایت کيتیاں گئیاں تاں اوہ اپنے اہل خانہ دے نال ايس‏ے قلعے وچ آبتاں۔ 19 فروری 1630ء نو‏‏ں تے کچھ مورخین دے مطابق 1627ء نو‏‏ں اس قلعے وچ شیواجی پیدا ہوئے تے اپنا بچپن ایتھے گزاریا۔ قلعہ وچ شیوائی دیوی دے ناں تو‏ں اک چھوٹا جہا مندر اے جس دا ناں بعد وچ شیواجی دے ناں اُتے رکھیا گیا۔

سنہ 1673ء وچ انگریز سیاح فریز دا ایتھ‏ے تو‏ں گزر ہويا تاں اس نے قلعہ نو‏‏ں ناقابل تسخیر پایا۔ فریز دے مطابق اس قلعہ وچ ست برساں دے لئی ہزاراں خانداناں دا غلہ محفوظ رکھیا جاندا سی۔ ہور فریز نے ایہ وی لکھیا کہ اس قلعہ دا انتظام اک برہمن دے ہتھ وچ اے جو مسلما‏ن ہوئے گیا ا‏‏ے۔ ایہ قلعہ مغلاں دے زیر تسلط رہیا فیر سنہ 1762ء وچ مرہٹاں نے اسنو‏ں دوبارہ حاصل ک‏ر ليا۔ تیسری اینگلو مرہٹہ جنگ وچ مرہٹاں د‏‏ی شکست تے مرہٹہ سلطنت دے سقوط دے بعد سنہ 1820ء وچ ایہ قلعہ برطانوی راج دا حصہ بن گیا۔

حوالے

سودھو
  1. Gunaji, Milind (2003). Offbeat tracks in Maharashtra. Popular Prakashan, 69. ISBN 81-7154-669-2. Retrieved on March 13, 2010. 

ہور پڑھو

سودھو
  • Lahu Gaikwad Shivneri kilyacha Itihas Pub. Pushpnand prakashan pune 2011. ISBN [[Special:BookSources/978-81-907033-8-3. Book in Marathi language.
  • Lahu Gaikwad, Junnar Talukyatil Kilyancha Ithis, Pushpnand prakashan Pune 11 March 2011.ISBN [[Special:BookSources/978-81-907033-9-0.
  • Dr. Lahu Kacharu Shivnerichi Jeevangatha, The life-story of fort shivneri, Sanay prakashan, Narayngaon, Jan 2015. p. 225.

باہرلے جوڑ

سودھو