شیریں فرہاد
ایہ اک رومانوی لوک داستان اے
سنی سنائی گل اے کہ اک بادشاہ سی اس نے رنگ محل تعمیر کروایا سی ۔ فرہاد نے وڈی خوبصورتی توں رنگ محل تعمیر کیتا سی۔ نیل بادشاہ نے اِنّا خوبصورت محل دیکھیا تاں اسنوں بہت زیادہ خوشی محسوس ہوئی۔نیل بادشاہ نے وڈی خوشی توں فرہاد توں کہیا کہ کاری گر تسيں اپنے منہ توں جو انعام منگدے ہوئے منگو فریاد نے کہیا دے اللہ دا شکر اے ۔میرے پاس اللہ دا دتا ہويا سب کچھ موجود اے۔ دوبارہ بادشاہ نے کہیا جو منگدے ہوئے منگو تاں فرہاد نے کہیا دے میرے پاس اللہ دا دتا ہويا سب موجود اے۔ تیسری بار فیر بادشاہ نے کہیا جو منگدے ہوئے منگو فرہاد نے کہیا ميں جو مانگاں گا دو گے۔ نیل بادشاہ نے کہیا ہاں داں گا۔ فریاد نے کہیا مینوں اپنی بیٹی شیريں دا رشتہ دو گے۔ تاں نیل بادشاہ گہری سوچ وچ پے گیا۔فیر نیل بادشاہ نے وزیر نوں بلوایا تے وزیر نوں سب گلاں بتائاں۔ تے وزیر توں کہیا کہ اِنّا غریب کاری گر میری بیٹی دا رشتہ اِنّی ہوشیاری توں منگ رہیا اے ۔وزیر نے کہیا دے بادشاہ سلامت ایہ اِنّی وڈی گل نئيں اے ۔وزیر نے بادشاہ توں کہیا دے فریاد نوں کہو کہ آپ دے رنگ محل دے تھلے توں دریا گزارے تب وچ تماں اپنی بیٹی دا رشتہ دے داں گا۔ فرہاد اپنا ضروری سامان لے کے اللہ تے اس دے رسول نوں یاد کر کہ پہاڑی دی طرف روانہ ہوئے گیا۔ کچھ دن دا سفر طے کرنے دے بعد آخر کار اپنی منزل یعنی پہاڑی تک پہنچ گیا۔ فرہاد نے پہنچدے ہی پہاڑی نوں کھودنا شروع کر دتا۔حضرت خوا جہ خضرعلیہ اسلام تشریف لیائے انہاں نے دیکھیا کہ فرہاد پہاڑی کھود رہیا اے۔ انہاں نے فرہاد توں کہیا دے تسيں ایہ کیہ کر رے ہوئے فرہاد نے جواب دتا کہ وچ پہاڑی کھود رہیا ہاں کیونجے ميں نے نیل بادشاہ نے میرے توں وعدہ کیتا اے دے تسيں میرے محل دے تھلے سےدریا گزارو تاں وچ تماں اپنی بیٹی شیريں دا رشتہ داں گا۔حضرت خواجہ علیہ اسلام واپس چلے گئے۔ فرہاد فیر پہاڑی کھودنے لگ پيا کچھ دن دے بعد خواجہ علیہ اسلام فیر ائے تاں فرہاد کوپہاڑی دی کھودائی وچ مصروف دیکھیا تب حضرت خواجہ علیہ اسلام نے کہیا کہ تسيں حالے تک نئيں تھکے فرہاد نے جواب دتا کہ عاشق کدی نئيں تھکتے۔بے شک اوہ ساری زندگی کم کردے دنيں۔ ميں نے ضرور نیل بادشاہ دے رنگ محل دے تھلے توں دریا گزارنا اے۔ خواجہ علیہ اسلام نے فرمایا وچ توانوں اپنا عصا دیندا ہاں اس دی مدد توں تسيں پہاڑ نوں کھودنا شروع کرو تے اس دے پہلی مرتبہ عصا لگانے توں دریا جاری ہوئے گیا ۔ خواجہ علیہ اسلام نے فرمایا کہ تسيں عصا نوں لے کے چل پڑو تے پِچھے مڑ کر نہ دیکھنا جتھے تک تسيں نے ایہ دریا پہچانیا اے۔ ایہ تواڈے پِچھے جائے گا۔ نیل بادشاہ نوں کِسے نے دسیا دے فریاد دریا لے کے آ رہیا اے۔
دوسری اک روایت دے مطابق
سودھوبلوچستان دے ماہرین دے مطابق شیريں فرہاد دا مزار بلوچستان دے علاقے بیلا توں تقریباً تیس کلو میٹر دے فاصلے اُتے واقع اے بیلا توں سڑک الٹے ہتھ دی طرف مڑ جاندی اے جو بلوچستان دے علاقہ آوارن تک جاندی اے ،راستے وچ تن چیک پوسٹ وی آندے نيں جتھے آپکو اپنی شناخت دا اندراج کروانا پڑدا اے تے اپنی منزل دے بارے وچ وی دسنیا پڑدا اے کیونجے آواران دے لئی ہر کِسے نوں جانے نئيں دتا جاندا اے لیکن شیريں فرہاد دا مزار چونکہ شروع وچ ہی اے اس لئی ایتھے تک جانے دی اجازت مل جاندی اے ایہ تیس کلو میٹر دا راستہ دیکھنے دے قابل اے اس پورے راستے اُتے انتہائی خوبصورت پہاڑاں دا سلسلہ موجود اے۔ بلوچستان وچ شیر دُدھ نوں کہیا جاندا اے۔ لیکن اوتھے دی مقامی بولی وچ ٹھنڈے پانی نوں وی شیر کہندے نيں، اس بستی وچ اک پہاڑ سی جس دے اُتے اک چشمہ سی اس چشمے دا پانی پہاڑ دی دوسری طرف گردا سی تے بستی وچ نئيں پہنچکيا سی اس پانی نوں بستی تک پہنچانے دے لئی ضروری سی کہ پہاڑ نوں چوٹی توں ایداں دے کٹیا جائے کہ پانی بستی دی طرف بہنا شروع ہوجائے۔
شیرین لسبیلہ ریاست دے والی دی بیٹی سی تے فرہاد اک سنگ تراش سی فرہاد شیريں دے عشق وچ اِنّا گرفتار سی کہ اوہ کِسے وی قیمت اُتے شیريں نوں حاصل کرنے دی اپنی اناء اُتے قائم سی۔ فرہاد نے جدوں شیريں دے باپ توں اس دا ہتھ منگیا توشیريں دا باپ جو بستی دا سردار وی سی، اس نے انکار کرنے دی بجائے چالاکی توں ایہ شرط رکھ دتی کہ جے فرہاد پہاڑ دی چوٹی کٹ دے تاں اوہ اپنی بیٹی دی شادی فرہاد توں کرا دے گی. چنانچہ فرہاد نےکڑی محنت توں پہاڑ نوں کاٹنا شروع کر دتا۔جداں شرط دے مطابق فرہادنے نہر نوں تکمیل دے مراحل تک پہنچکيا اے تاں بادشاہ پریشان ہوئے جاندا اے۔ تاں اوہ اپنی کنيز نوں فرہاد دے پاس گھلدا جو جاکے فرہاد توں کہندی اے کہ تسيں جس دے لئی ایہ کشٹ اٹھا رہے ہو, اوہ تاں ہن اس دنیا وچ نئيں رہی فرہاد جدوں ایہ سندا اے تاں جس تیشہ توں پہاڑ کٹ رہیا ہُندا اے ايسے توں اپنے سر وچ دے ماردا اے تے اوتھے مرجاندا اے اوہی کنيز اس دے بعد جدوں شیريں نوں جا کے فرہاد دی موت دی خبر سناندی اے تاں شیريں وی اپنے آپ نوں ختم کرلیندی اے تے ایويں اوہ دونے مر کر اپنے عشق نوں امر کر جاندے نيں جنہاں دی جسدین ابدی مقام اُتے اکھٹے ہی دفنا دتے گئے سن جو اج وی اک ہی قبر دی شکل وچ موجود نيں۔