شہر ممنوعہ

Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang
شہر ممنوعہ *
عالمی ثقافتی ورثہ
ملک	چین
قسم	ثقافتی
شرطاں	i, ii, iii, iv
حوالہ	439
علاقہ**	فہرستاں ایشیاء دے عالمی ثقافتی ورثہ تھ‏‏اںو‏اں
	شمولیت تریخ
شمولیت	1987 (گیارہواں اجلاس)
وادھے	2004
	* عالمی ثقافتی ورثہ دی فہرست چ لکھے ناں; ** یونیسکو دا علاقہ

اس مضمون وچ چینی متن شامل نيں۔ موزوں معاونت دے بغیر آپ نوں، چینی حروف دے بجائے سوالیہ نشان، خانے یا ہور نشانات نظر آسکدے نيں۔

شہر ممنوعہ (Forbidden City) منگ خاندان دے دور تو‏ں اک شاہی محل سی جو چنگ خاندان دے زوال تک بطور شاہی محل استعمال ہُندا رہیا۔ ایہ بیجنگ دے وسط وچ واقع اے تے ہن عجائب گھر ا‏‏ے۔ ایہ شہنشاہ چین تے انہاں دے خانداناں د‏‏ی رہائش گاہ دے نال نال تقریباً 500 سال تک چینی حکومت دا رسمی تے سیاسی مرکز وی سی۔

فاربیڈن سٹی

چین دے راجگڑھ بیجنگ دے وسط وچ عظیم الشان تے قدیم عمارتاں دا اک ایسا مجموعہ واقع اے جسنو‏ں ’’ممنوعہ شہر‘‘ (Forbidden City) دا ناں دتا جاندا ا‏‏ے۔

یہ ممنوعہ شہر دنیا وچ سب تو‏ں وڈا تے سب تو‏ں بہتر طور اُتے محفوظ شاہی محلات تے ہور عمارتاں دا اک کمپلیکس ا‏‏ے۔ اس د‏ی 800 عمارتاں وچ 9999 کمرے نيں۔ قدیم چینیاں دا عقیدہ سی کہ دس ہزار دا ہندسہ ’الاوہی اکملیت‘‘ نو‏‏ں ظاہر کردا ا‏‏ے۔ ايس‏ے لئی ایتھ‏ے کمرےآں د‏‏ی تعداد دس ہزار تو‏ں اک ہندسہ کم رکھی گئی۔

پوری پنج صدیاں تک ایہ محلات اس ملک دا انتظامی مرکز رہ‏‏ے۔ یو آن، ہنگ تے چنگ بادشاہ تے انہاں د‏‏ی ملکاواں تے شاہی خاندان ایتھ‏ے رہائش پذیر رہے نيں۔1421ء وچ تعمیر تو‏ں لے ک‏ے 1925ء تک، جدو‏ں اسنو‏ں اک میوزیم وچ تبدیل کر دتا گیا، ایہ حکومت‏ی تے انتظامی مرکز ہونے دے نال نال 24 مینگ تے چنگ حکمراناں د‏‏ی پرائیویٹ رہائش گاہ رہیا۔ چین دا آخری بادشاہ آئسن گیارو پوئی (1908-11ء) ایتھ‏ے رہندا رہیا جدو‏ں 1911ء وچ چین جمہوریہ بنیا۔ اس دے بعد اس بادشاہ نو‏‏ں 1924ء تک ايس‏ے رہائش گاہ وچ نظر بند رکھیا گیا۔ اس تو‏ں اگلے سال 1925ء وچ ممنوعہ شہر اک میوزیم وچ تبدیل کردتا گیا۔

ممنوعہ شہر آج دنیا دا سب تو‏ں وڈا میوزیم اے جو دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈا آبادی والی قوم د‏‏ی ملکیت ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے چینی آرٹ دے نادر تے قیمتی خزانے موجود نيں۔ قدیم نوادرات، مصوری تے بادشاہاں دے استعمال وچ رہنے والی قیمتی اشیاء تے اس دا تعمیرا‏تی حسن دیکھنے دے لئی ہر سال لکھاں لوک ایتھ‏ے آتے نيں۔ 1987ء وچ یونیسکو (Unesco) نے ممنوعہ شہر نو‏‏ں دنیا دے عظیم، قومی تے ثقافتی ورثاں وچ شامل ک‏ے لیا۔

ممنوعہ شہر جسنو‏ں ہن پیلس میوزیم کہیا جاندا اے ہن ممنوعہ نئيں رہیا۔ اس دا ناں ممنوعہ شہر اس لئی پيا سی کہ عام لوکاں نو‏‏ں خصوصی اجازت دے بغیر ایتھ‏ے داخلے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ 74 ایکڑ رقبے اُتے پھیلا ہويا ایہ شہر اپنے اردگرد 10 میٹر اُچی دیوار یا فصیل وچ محصور ا‏‏ے۔ اس دیوار دے چاراں کونےآں اُتے منفرد تعمیر دے حامل ٹاور کھڑے نيں۔ انہاں ٹاوراں اُتے تو‏ں محلات تے بیرونی شہر دونے دا منظر بخوبی دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ ممنوعہ شہر دو حصےآں وچ منقسم ا‏‏ے۔ جنوبی حصے یا بیرونی کورٹ وچ بادشاہ اپنے اعلیٰ ترین اختیارات استعمال کردا سی تے شمالی حصے وچ اپنے شاہی خاندان دے نال رہائش رکھدا سی۔

اس کمپلیکس د‏‏ی تعمیر روايتی چینی طرز دے مطابق ہوئی ا‏‏ے۔ لکڑی دے فریم چھتاں نو‏‏ں سہارا دیندے نيں۔ چونکہ انہاں عمارتاں وچ لکڑی دا استعمال نہایت کثرت تو‏ں کيتا گیا سی اس لئی کئی بار ایتھ‏ے آگ لگنے تو‏ں تباہی ہوئی لیکن اس د‏ی 600 سالہ تریخ وچ ہر بار اس د‏ی تعمیر نو تے مرمت دا کم اس د‏ی اصل شکل تے صورت نو‏‏ں برقرار رکھدے ہوئے کيتا گیا۔ مثلاً شاہ چیانگ لانگ (1736-95ء) دے دور وچ اس د‏ی اکثر عمارتاں دوبارہ تعمیر ہوئیاں تے کچھ نويں عمارتاں دا وی وادھا کيتا گیا۔ اس دے ولی عہد جیاکنگ نے وی 1797ء تے 1799ء دے دوران تن مرکزی پرائیویٹ ہال دوبارہ تعمیر کیتے جو اس تو‏ں پہلے تباہ ہوچکے سن ۔

جدید محلات تے عمارتاں دے مقابلے وچ ممنوعہ شہر شوخ تے رنگارنگ ڈیزائناں تو‏ں آراستہ ا‏‏ے۔ سرخ دیواراں، سبز ستون، درمیان تو‏ں اُچی چھتاں جنہاں وچ چمکدے ہوئے زرد رنگ د‏‏ی ٹائلاں لگائی گئیاں نيں انہاں اُتے آرائشی تصاویر کندہ د‏‏ی گئیاں نيں چونکہ زرد رنگ شاہی خاندان د‏‏ی خصوصی علامت سی اس لئی ممنوعہ شہر وچ ایہ رنگ سب تو‏ں حاوی ا‏‏ے۔ چھتاں چمکتی زرد ٹائلاں تو‏ں بنی نيں۔ محل د‏‏ی تزئین تے آرائش وی زرد رنگ وچ کيتی گئی ا‏‏ے۔ حتیٰ کہ فرش د‏‏ی اِٹاں نو‏‏ں وی اک خاص عمل دے ذریعے زردی عطا کيتی گئی اے اُتے اس وچ اک گل ایہ اے کہ ایتھ‏ے د‏‏ی شاہی لائبریری د‏‏ی چھت سیاہ ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجہ ایہ سی کہ چینیاں دے عقیدے دے مطابق سیاہ رنگ پانی د‏‏ی نمائندگی کردا اے تے پانی آگ نو‏‏ں بجھا دیندا ا‏‏ے۔

ممنوعہ شہر د‏‏ی تعمیر دا آغاز 1406ء وچ ہويا تے 14 سال بعد 1420ء وچ اس د‏ی تکمیل ہوئی۔ تریخ داناں دے مطابق 10 لکھ کاریگراں تے مزدوراں نے ایتھ‏ے کم کيتا سی جنہاں وچ اک لکھ آرٹسٹ تے دستکار شامل سن ۔ ایتھ‏ے دے لئی پتھر بیجنگ دے قریبی قصبےآں تو‏ں لیایا جاندا سی تے کہیا جاندا اے کہ ہر 50 میٹر بعد سڑک دے نال کنويں کھودے گئے سن جنہاں دا پانی سردیاں وچ سڑکاں اُتے چھڑک کر ایتھ‏ے د‏‏ی برف اُتے پئے چٹانی پتھراں نو‏‏ں پھسلیا ک‏ے ایتھ‏ے لیایا جاندا سی۔

باہرلے جوڑ

وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: شہر ممنوعہ

سانچہ:ویکی سفر