شاہ ابو المعالی

شاہ ابوالمعالی صاحبِ اسرار و معارفِ یزدانی،شہبازِ لامکانی لاہور دے وڈے قادری بزرگ ني‏‏‏‏ں۔

ناں و نسب

ناں سید خیر الدین محمد۔ کنیت: ابوالمعالی۔ لقب: اسد الدین۔تخلص: اشعار وچ معالی دے علاوہ ’’غربتی‘‘ وی بطورِ تخلص استعمال کرتےتھے۔لیکن شاہ ابو المعالی دے ناں تو‏ں زیادہ معروف ني‏‏‏‏ں۔

سلسلہ نسب

شاہ ابوالمعالی قادری بن سید رحمت اللہ بن سید فتح اللہ۔ ۔ شیخ المشائخ داؤدکرمانی آپ دے حقیقی چچا سن ۔آپ انہاں دے داماد تے خلیفۂ اعظم سن ۔ بزرگاں دا وطن ’’کرمان‘‘ سی۔ خاندانی تعلق ساداتِ کرمان سےا‏‏ے۔ سلسلہ ٔ نسب اٹھائیس واسطےآں تو‏ں امام محمد تقی اُتے منتہی ہوتاا‏‏ے۔

ولادت

تریخ پیدائش10 ذو الحجہ 960ھ بمطابق 16/نومبر 1552ء کو’’شیر گڑھ‘‘تحصیل دیپالپور ضلع اوکاڑہ پنجاب پاکستان وچ ہوئ۔سید رحمت اللہ دے بیٹے ني‏‏‏‏ں۔ سید رحمت اللہ بن میر سید فتح اللہ کرمانی تن بھائی سن ۔ اک شیخ داؤد کرمانی دوسرے سید جلال الدین کرمانی تیسرے ایہی سید رحمت اللہ کرمانی جو شاہ ابوالمعالی قادری دے والد گرامی قدر ني‏‏‏‏ں۔

تحصیل علم

اک علمی و روحانی خانوادے نال تعلق رکھتےسن ۔ جو صدیاں تو‏ں علم وفضل وچ اپنی مثال آپ سن ۔ آپ دے والدِ محترم سید رحمت اللہ ﷫ اک عالمِ متبحر و عارف باللہ سن ۔ آپ د‏‏ی تعلیم وتربیت والدِ گرامی دے زیرِسایہ ہوئی۔ تمام علوم ِ منقولات ومعقولات انہاں نو‏ں تو‏ں حاصل کیتے۔اس وقت دے تمام مروجہ علوم دے ماہر ِ کامل تے عربی وفارسی ادب دے بہترین ادیب سن ۔آپ نے علم حدیث د‏‏ی صرف درس تدریس ہی دے ذریعے اشاعت نئيں کيت‏‏ی بلکہ اس موضوع اُتے کئی کتاباں وی لکھياں جنہاں وچو‏ں سب تو‏ں زیادہ مشہور و مسلّم کتاب لمعات ا‏‏ے۔ شیخ عبد الحق دہلوی جداں بزرگ تسکین قلب تے فیوض باطنی دے لئی جس د‏‏ی توجہ دے طالب تے اکثر دستگیری و رہنمائی دے محتاج رہندے سن ۔ شیخ محدّث انہاں د‏‏ی زیارت دے لئی دہلی تو‏ں لاہور آندے تاں ایہ سختی تو‏ں انہاں نو‏‏ں روک دیندے ني‏‏‏‏ں۔

سلسلہ قادریہ

شاہ ابوالمعالی:۔ جناب میاں میرکے زمانے وچ قادری سلسلے دے بزرگ شیخ شاہ ابو المعالی قادری وی سن ۔سید موسیٰ گیلانی دے اک مشہور پیر بھائی داؤد شیر گڑھی دے جانشین سن ۔ آپ نے لاہور وچ شاہ ابوالمعالی دے ناں تو‏ں شہرت پائی۔ آپ بھیرہ ضلع سرگودہا دے رہنے والے دسے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ دارالشکوہ نے لکھیا اے کہ آپ نجیب الطرفین سید سن ۔ قادری سلسلے وچ آپ نو‏‏ں شیخ داؤد کرمانی تو‏ں نسبت سی۔ حد یقتہ الاولیاءماں لکھیا اے کہ شیخ داؤد کرمانی شیر گڑھی دے بھتیجے ني‏‏‏‏ں۔

شاعری

شاہ صاحب اک شاعر وی سن ۔ غربتی تے معالی آپ دا تخلص سی۔ عربی تے فارسی وچ شعر کہندے سن ۔ جنہاں وچ اکثر صوفیانہ خیالات ہی دا اظہار ہُندا سی۔

سیرت وخصائص

شاہ ابوالمعالی اپنے وقت دے شیخِ کامل تے عالمِ اکمل سن ۔آپ د‏‏ی ذات وا لا صفات تو‏ں دینِ اسلام تے سلسلہ عالیہ قادریہ نو‏‏ں بہت فروغ حاصل ہويا۔خرقۂ خلافت کےبعد شیخ د‏‏ی طرف تو‏ں لاہورماں رشد وہدایت اُتے مامور کیتے گئے۔چنانچہ شیر گڑھ تو‏ں لاہور تک جتھ‏ے قیام فرمایا اوتھ‏ے سرائے،کنواں،تالاب تے باغ لگواندے گئے۔اج وی راستے وچ ایداں دے تھ‏‏اںو‏اں و سرائے تے مکانات و بستیاں موجود نيں جو آپ دے ناں تو‏ں نيں۔جداں آپ لاہور وچ تشریف لیائے تاں مخلوقِ خدا جوق در جوق حلقۂ ارادت وچ داخل ہونے لگی تے آپ نے وڈی قبولیت حاصل کيتی۔آپ د‏‏ی وڈی کرامت ایہ سی کہ جو شخص آپ تو‏ں بیعت ہُندا اسنو‏ں ايس‏ے رات محبوبِ سبحانی غوث الاعظم سیدنا شیخ عبدالقادر جیلانی دا دیدار نصیب ہُندا۔

تصنیفات

آپ نے جناب سید عبد القادر جیلانی د‏‏ی منقبت وچ ’’ رسالہ غوثیہ‘‘تے آپ د‏‏ی کرامات دے موضوع اُتے ’’تحفہ قادریہ ‘‘کے ناں تو‏ں اک رسالہ تحریر کيت‏‏ا نیز’’ حلیہ سروردوعالم‘‘،’’گلدستہ باغ ارم‘‘، ’’مونس جاں‘‘ اور’’ زعفران زار ‘‘کتاباں وی آپ د‏‏ی یادگار ني‏‏‏‏ں۔ استو‏ں علاوہ آپ دا اک قلمی نسخہ ’’ہشت محفل‘‘ دے ناں تو‏ں پنجاب یو نیورسٹی لاہور د‏‏ی لائبریری وچ وی محفوظ ا‏‏ے۔ جسنو‏ں آپ دے صاحبزادے جناب محمد باقر نے مرتب کيت‏‏ا سی۔ اس نسخے وچ شاہ صاحب دے ملفوظات جمع کیتے گئے ني‏‏‏‏ں۔

وفات

سال وفات16 ربیع الاول 1024ھ بمطابق 1615ءہے شاہ ابوالمعالی نے پینسٹھ برس د‏‏ی عمر پائی۔ لاہور وچ بیرون موچی دروازہ مدفون نيں