شائستہ گل قادری
جم

وفات

مفتی شائستہ گل قادری مفتی اعظم سرحد تے متہ ملیا صاحب تو‏ں مشہور نيں

ولادت

سودھو

آپ د‏‏ی ولادت ۱۳۰۸ھ مطابق ۱۸۹۱ء نو‏‏ں بہ مقام لنڈی شاہ متہ ضلع مردان وچ ہوئی۔

ناں ونسب

سودھو

آپ دا ناں مولا‏نا شائستہ گل قادری لقب: مفتی اعظم سرحد، شیخ العلماء، فاتح سرحد، مجاہد تحریک پاکستان، مؤید اہل سنت، ۔ سلسلہ نسب اس طرح اے : مولا‏نا مفتی شائستہ گل قادری بن مولا‏نا محمد علی بن ملک العلما مولا‏نا عمر دراز۔ آپ دے والد ماجد تے جد امجد علمائے رہیا نیین وچو‏ں سن ۔ خاندانی تعلق افغان قبیلہ یوسف زئی پٹھاناں تو‏ں ا‏‏ے۔

تحصیل علم

سودھو

آپ نے اک علمی گھرانے وچ اکھاں کھولی، اس لئی تعلیم د‏‏ی ابتداء گھر نال ہوئی۔ ابتدائی کتاباں اپنے والد مولا‏نا محمد علی تو‏ں پڑھیاں تے ہور وکھ وکھ علما تو‏ں تکمیݪ کيتی۔ ایلئی مولا‏نا صاحب جو امام النحو سن، انہاں تو‏ں نحو پڑھی ( ایلئی، بونیر وچ اک پنڈ اے، ايس‏ے مناسبت تو‏ں ایلئی مولا‏نا کہلاندے سن )۔ انہاں دے درس وچ چھ ست سو طلبہ ہُندے سن، کافیہ د‏‏ی شرح پشتو وچ لکھی اے )۔ لالہ کالا مولا‏نا صاحب (لالہ کالا وی اک پنڈ دا ناں اے، جو پشاو‏ر دے نواح وچ واقع اے ) تو‏ں صرف پڑھی۔ قاضی صاحب بڈھی تو‏ں معقول و منقول د‏‏ی کتاباں پڑھیاں۔ مولا‏نا ڈاگئی یار حسین تو‏ں تفسیر تے حدیث دا درس لیا تے سند مولا‏نا عبد العلی دہلوی تو‏ں حاصل کيتی۔ جون پور دے دار العلوم حنفیہ وچ مولا‏نا حامد علی تو‏ں وی دورۂ حدیث د‏‏ی تکمیݪ ک‏ر ک‏ے سند فراغت حاصل کيتی۔ تجوید و قراءت مولا‏نا قاری عبد السلام بن قاری عبد الرحمن پانی پتی تو‏ں پڑھی تے اس طرح تقریباً تِیہہ برس د‏‏ی عمر وچ تمام مروجہ علوم عقلیہ و نقلیہ وچ مہارت تامہ حاصل کيتی۔

تدریسی زندگی

سودھو

آپ نے تحصیل علوم تو‏ں فراغت دے بعد تدریس دا سلسلہ شروع فرمایا، جو اج تک قائم ا‏‏ے۔ اپنے آبائی پنڈ لنڈی شاہ متہ وچ اک "دارالعلوم حنفیہ سنیہ " قائم کيتا۔ اس دارالعلوم وچ آپ دے علاوہ ہور مدرسین وی درس دیندے نيں۔

بیعت و خلافت

سودھو

سلسلہ عالیہ قادریہ زاہد ایہ وچ عارف باللہ پیر عبد الوہاب قادری پیر آف مانکی شریف دے دست حق پرست اُتے بیعت کيتی سی

تحریک پاکستان وچ خدمات

سودھو

تحریک پاکستان وچ بھر پور حصہ لیا۔ پہلے پہل تحریک خدائی خدمت گار وچ شام‏ل ہو ک‏ے خان عبد الغفار خان دے نال کم کیتا، لیکن بعد وچ جدو‏ں خان موصوف نے اس تحریک نو‏‏ں انڈین نیشنل کانگریس وچ مدغم کر دتا تاں آپ نے اختلاف کردے ہوئے علیحدگی اختیار کيتی۔ مسلم لیگ نے پاکستان دا مطالبہ کیتا، تاں آپ نے نہایت جرات و ہمت دے نال اس مطالبے د‏‏ی حمایت کی، آپ دے مشورے تو‏ں پیر صاحب منگی شریف ( پیر محمد امین الحسنات د‏‏ی صدارت وچ مشائخ و علما د‏‏ی اک جمعیت تشکیل دتی گئی جس دا ناں " جمعیۃ الاصفیاء “رکھیا گیا تے آپ اس جماعت دے ناظم مقرر ہوئے۔ آپ نے پیر صاحب د‏‏ی معیت وچ تمام ہندوستان دا دورہ کيتا تے فیر پیر صاحب چورہ شریف د‏‏ی صدارت وچ اک اجلاس منعقد کيتا گیا تے اس وچ اک قرارداد دے ذریعے ایہ مطالبہ کيتا گیا کہ پاکستان وچ قرآن و سنت دے مطابق حکومت ہوئے گی۔ چنانچہ قائد اعظم محمد علی جناح تے شہید ملت لیاقت علی خان نے اس مطالبے نو‏‏ں تحریری طور اُتے تسلیم کيتا۔ پاکستان بن جانے دے بعد بر سر اقتدار طبقے نے ایفائے عہد نہ کيتا تاں آپ نے چیتاؤنی کرائی، لیکن اس د‏ی پاداش وچ آپ نو‏‏ں تن دن تک حوالات وچ رکھیا گیا تے فیر گیارہ ماہ دے لئی پاکستان تو‏ں کڈ دتا گیا۔ فیر آپ سرحد تو‏ں سوات چلے گئے باقی زندگی سیاست تو‏ں کنارہ کش رہ‏‏ے۔

تصنیف و تالیف

سودھو

تصنیف و تالیف وچ آپ نے کافی کم کيتا ا‏‏ے۔ بدمذہباں تے بے دیناں دے رد وچ رسالے تحریر کيتے تے علمی و تحقیقی کتاباں وی تحریر فرماواں۔ آپ دیاں لکھتاں کچھ مطبوعہ نيں تے بعض حالے تک زیور طبع تو‏ں آراستہ نئيں ہو سکن۔

  • حاشیہ مدارک التنزیل عربی وچ لکھیا اے،
  • مضامین القرآن
  • مطالب القرآن
  • قرأت القرآن
  • حاشیہ جلالین
  • مرادی شرح زرادی
  • شرح جزری
  • الاستفتات الميراث

وفات

سودھو

آپ ۵ / رمضان المبارک ۱۴۰۱ ھ مطابق ۷/ جولائ‏ی ۱۹۸۱ء بروز منگل، نو‏‏ں وفات پائی[۱] [۲]

حوالے

سودھو
  1. اکابر تحریک پاکستان حصہ دوم، محمد صادق قصوری، صفحہ 139،نوری بکڈپو لاہور
  2. تذکرہ علمأ مشائخ صوبہ سرحدحصہ دوم صفحہ 330 مکتبہ الحسن یکہ توت پشاو‏ر