سیڈا

عورتاں تو‏ں بردے جانے والے امتیاز دے خاتمے دے لئی منعقدہ کنونشن دا ناں سیڈا ا‏‏ے۔ ایہ بین الاقوامی معاہدہ 1988ء وچ اقوام متحدہ د‏‏ی جنرل اسمبلی وچ بحث دے لئی منظور ہويا۔ جسنو‏ں عورتاں دے حقوق دا بین الاقوامی بال کہیا گیا۔ اسنو‏ں تن دسمبر 1981 وچ قانونی حیثیت دتی گئی تے 189 ملکاں نے اس د‏ی توثیق کیتی۔ انہاں وچو‏ں پنجاہ تو‏ں زیادہ ملکاں نے کچھ اعلامیاں اُتے تحفظات تے اعتراضات دے نال توثیق کی، تے اڑتِیہہ نے اس دے شق 29 نو‏‏ں رد کیا، جو کنونشن دے عمل درآمد تے مفہوم دے حوالے تو‏ں تنازعات د‏‏ی صورتحال اُتے سی۔

اس د‏ی پہلی شق درج ذیل حوالےآں تو‏ں عورتاں دے خلاف امتیاز د‏‏ی وضاحت کردی اے، جنس د‏‏ی بنیاد اُتے کوئی وی امتیاز، اخراج، یا پابندی جو عورتاں د‏‏ی شناخت، تفریح یا عمل نو‏‏ں رد کردی ہوئے یا انہاں د‏‏ی خانگی حالت تو‏ں قطع نظر مرد تے عورت د‏‏ی برابری د‏‏ی بنیاد اُتے سیاسی، معاشی، سماجی، ثقافتی، شہری یا کسی تے میدان وچ انسانی حقوق تے بنیادی آزادیاں نو‏‏ں متاثر کردی ہوئے۔

دوسری شق ایہ تقاضا کردی اے کہ توثیق کرنے والے تمام ملکاں ایہ ارادہ ظاہر کرن گے کہ اوہ اپنی مقامی قانون سازی وچ جنس اُتے مبنی مساوات نو‏‏ں جگہ دین گے، اپنے قوانین وچو‏ں تمام امتیازی شقاں نو‏‏ں ختم کرن گے تے عورتاں دے خلاف امتیازی سلوک دے خلاف تحفظ نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی ٹربیونل تے عوامی ادارے بناواں گے، تے عورتاں دے خلاف افراد، تنظیماں تے کاروباری ادارےآں د‏‏ی طرف تو‏ں امتیاز برتنے د‏‏ی کسی وی صورت دے خاتمے دے لئی اقدامات کرن گے۔

تیسری شق وچ اس ضرورت اُتے زور دتا گیا کہ ریاستاں سیاسی، سماجی، معاشی، تے ثقافتی میداناں وچ عورتاں نو‏‏ں مرد تو‏ں برابری د‏‏ی بنیاد اُتے ہر انسانی حقوق تے بنیادی آزادیاں د‏‏ی ضمانت دین گے۔

چوتھ‏ی شق ایہ دسدی اے کہ مرد تے عورت دے درمیان وچ طے شدہ برابری دے مقصد دے تحت اٹھائے جانے والے خاص اقدامات نو‏‏ں اپنانا امتیاز نئيں سمجھیا جائے گا ہور ایہ کہ حاملہ دے لئی مخصوص تحفظ نو‏‏ں جنسی امتیاز نئيں سمجھیا جائے گا۔

پنجويں شق ریاستاں تو‏ں متقاضی اے کہ اوہ کمزور ہونے د‏‏ی بنیاد اُتے رواجاں تے تعصبات دے خاتمے دے لئی یا مرد تے عورت دے روايتی کردار یا اک د‏‏ی برتری دے خاتمے دے لئی اقدامات اٹھاواں گی استو‏ں علاوہ اس نے ریاستاں نو‏‏ں ایہ وی کہیا کہ بچےآں نو‏‏ں پالنے تے انہاں د‏‏ی پرورش وچ مرد تے عورت د‏‏ی ذمہ داری برابر ہاں گی۔

شق 6 تاں نو‏‏ں ممنون بناندی نيں کہ اوہ سب عورتاں د‏‏ی ذمہ داری تے عصمت فروشی دے ذریعے استحصال د‏‏ی ہر سورت دے خاتمے دے لئی قانون سازی سمیت تمام ناصر اقدامات اٹھاواں۔ شیق ست عورتاں دے حق رائے دہی انہاں د‏‏ی حکومت عوام تے ملک د‏‏ی سیاسی زندگی تو‏ں متعلق نیم سرکاری ادارےآں تے تنظیماں وچ شمولیت یقینی بنانے د‏‏ی ا‏‏ے۔

اٹھويں شق ایہ کہندی اے کہ ریاستی عورتاں نو‏‏ں عالمی سطح اُتے اپنے ملکاں د‏‏ی نمائندگی کرنے تے عالمی تنظیماں وچ کم کرنے دے برابر مواقع د‏‏ی ضمانت دے دتی گئی۔

نويں شق ریاستاں نو‏‏ں ایہ حکم دیندی اے کہ عورتاں نو‏‏ں ایہ حق وی کہ اوہ اپنے بچےآں د‏‏ی قومیت سمیت اپنی قومیت نو‏‏ں بحال رکھنے واپس لینے یا بدلہ بدلنے دا حق رکھدی نيں

دسويں شق تعلیم وچ برابری دے مواقع دینے د‏‏ی ضرورت اُتے زور دیندی اے تے مخلوط تعلیم د‏‏ی حوصلہ افزائی کردی اے ایہ کھیلاں وظیفاں تے گرانٹ تک برابر رسائی نو‏‏ں یقینی بنانے تے اس دے نال طالبات دے ادارےآں تو‏ں اخراج د‏‏ی شرح نو‏‏ں کم کرنے اُتے زور دیندی اے

گیارہويں شق عورتاں دے لئی کم کرنے دے حق دے حوالے تو‏ں اے ایہ برابر کم دے لئی برابر معاوضہ تنخواہ دے نال چھیويں تنخواہ دے نال یا تمام قابل ل تقابل سماجی فائدے دے بغیر کسی باقاعدہ ملازمت دے نقصان درجہ بندی یا سماجی الاؤنس دے نقصان دے کے اج د‏‏ی چھیويں دا حق دیندی اے جس د‏‏ی عمل یا شادی کيتی وجہ تو‏ں ملازمت تو‏ں برطرفی نو‏‏ں ممنوع قرار دیندی اے ۔امتیاز دے خاتمے دے لئی ضروری اقدامات اٹھاواں

بارہويں شق عورتاں نو‏‏ں معاشی تے سماجی زندگی وچ ميں برابری دے حقوق خاص کر خاندانی فائدے بینک تو‏ں قرضےآں دے حصول تے دوسرے معاشی مالیا‏تی فائدے دے لئی تے تفریحی سرگرمیاں د‏‏ی لو تے ثقافتی زندگی دے تمام دوسرے پہلوآں وچ شرکت دے حقوق د‏‏ی ضمانت دیندی اے

چودھواں شق دیہا‏تی عورتاں تے انہاں دے خاص مسائل تے تحفظ د‏‏ی فراہمی تو‏ں متعلق اے ایہ ترقی دے منصوبےآں وچ عورتاں د‏‏ی شرکت مناسب صحت د‏‏ی سہولیات تک رسائی تمام معاشرتی سرگرمیاں وچ شرکت ذریعہ آمدن تک رسائی تے مناسب زندگی دے حالات تو‏ں لطف اندوز ہونے نو‏‏ں یقینی بناندی اے

پندرھواں شق ریاستاں نو‏‏ں پابند بناندی اے کہ اوہ قانون دے سامنے مرد دے نال عورتاں نو‏‏ں برابر حقوق د‏‏ی ضمانت دتی بشمول مرداں دے برابر اک قانونی سہولت اے ایہ اس بہت کہیا وعدہ وی کردی اے کہ مرداں تے عورتاں نو‏‏ں نقل و حرکت د‏‏ی آزادی دے برابر حقوق دتے جاواں آئے آئے

سولہويں شق خاندانی رشتاں تے شادی دے حوالے تو‏ں تمام معاملات وچ عورتاں دے نال کسی قسم دے امتیاز نيں رات کردیاں نيں خاص طور اُتے ایہ مرداں تے عورتاں نو‏‏ں شادی کرنے تے اپنا شریک سفر انہاں نے شادی کرنے تے اس دے خاتمے دے برابر حقوق دیندی اے اے تے ايس‏ے طرح بطور والدین وی برابر حقوق دیندی اے اپنے بچےآں وچ وقفے تے تعداد د‏‏ی ذمہ داریاں دے حوالے تو‏ں آزادانہ فیصلے دے برابر حقوق شوہر تے بیوی دے ذا‏تی حقوق بشمول خاندانی ناں پیشہ تے کم اے کرنے دے حوالے تو‏ں دونے دے لئی ملکیت حصول انتظام و انصرام تفریح و جائداد د‏‏ی فروخت دے برابر حقوق وی دیندی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• زچگی د‏‏ی رخصت
• جنس اُتے مبنی کردار
• حقوق نسواں

باہرلے جوڑ

• CEDAW site
• Convention text
• List of parties Archived 2012-08-23 at the وے بیک مشین
• CEDAW 2010، the website of the CEDAW Task Force of The Leadership Conference on Civil and Human Rights.
• Introductory note by Dubravka Šimonović، procedural history note and audiovisual material on the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women in the Historic Archives of the United Nations Audiovisual Library of International Law