سڈھورا دی لڑائی

سڈھورے دی لڑائی
تاریخ 1710 سڈھورا مقام سڈھورا نتیجہ سکھاں دی جت
محارب
سکھ	مغل
کمانڈر اور رہنما
بندہ سنگھ بہادر	عثمان خان

سڈھورے دی لڑائی سڈھورا دے ظالم حاکم عثمان خان نے گرو گوبند صاحب دے اک مسلمان مرید سید بدرالدین (پیر بدھو شاہ) اتے اس دے پروار اتے بڑے ظلم ڈھائے سن تے اوہناں نوں سکھاں دا ساتھی آکھ کے شہید کیتا سی۔ عثمان خان اُتے ایہہ وی الزام سی کہ اوہ غیر-مسلماناں نوں سخت نفرت کردا سی اتے اوہناں اتے ظلم کرن اتے اوہناں دیاں دھیاں-بھیناں دی عظمت لٹن دا کوئی موقع نہیں سی گواؤندا۔ اس کر کے کپوری اتے جت حاصل کرن مگروں بندہ سنگھ نے سڈھورا ول کوچ کر دتا۔ جون، 1710 تک بندہ سنگھ دیاں فوجاں دی گنتی 35 توں 40 ہزار تک ہو پجّ چکی سی۔ جدوں بندہ سنگھ دیاں فوجاں سڈھورے دے نیڑے پہنچیاں تاں عثمان خان دیاں پہلاں توں ہی تیار کھڑیاں توپاں نے سکھ فوجاں اتے گولے داگنے شروع کر دتے۔ اس نال کئی سکھ مارے گئے پر اس دے باو جود سکھ فوجی اگے ودھدے گئے اتے سارا زور لا کے نگر دا دروازہ توڑ دتا۔ شہر اندر عثمان خان دیاں فوجاں اتے سکھ فوجاں وچکار زبردست جنگ ہوئی۔ اس موقعے پیر بدھو شاہ دے پروار وچوں کجھ شخص سکھ فوجاں دا ساتھ دے رہے سن، اس کر کے اوہناں نوں شہر اتے قبضہ کرن وچ بوہتی مشکل نہ آئی۔ سڈھورا دے کئی نواب، وزیر تے امیر، چٹا جھنڈا لے کے اتے منہ وچ گھاہ لے کے بندہ سنگھ کول پیش ہوئے اتے رحم دی بھکھیا منگی۔ بندہ سنگھ نے اوہناں نوں معاف کر دتا پر اوہناں توں ایہہ وعدہ لیا کہ اوہ اگوں توں سکھ فوجاں دے وفادار رہنگے ۔

سڈھورے اتے قبضہ کرن مگروں کجھ دن ساریاں سکھ فوجاں اتھے ہی ٹکیاں رہیاں۔ اک دن جدوں کجھ سکھ گھوڑے چرا رہے سن تاں اک اوٹھ دوروں بھجدا آیا تے کھیتاں وچ وڑ گیا۔ اس نوں کھیتاں وچوں کڈھن واسطے اک فوجی نے اک راہ گیر توں اک بانس کھوہ کے اوٹھ نوں مارنا شروع کر دتا۔ بانس اندروں کھوکھلا ہون کر کے ٹٹ گیا اتے وچوں اک چٹھی نکل کے ڈگ پئی۔ ایہہ چٹھی سڈھورا دے کسے وزیر-امیر نے وزیر خان صوبیدار سرہند نوں لکھی سی جس وچ کیہا گیا سی کہ اسیں بندہ سنگھ نوں مٹھیآں-مٹھیآں گلاں وچ پھسائی رکھانگے۔ اس دوران تسی حملہ کر دینا تے اسیں وی شہر دے اندر سکھاں اتے حملہ کر دیوانگے۔ اس نال جے بندہ سنگھ گرفتار نہ وی ہو سکیا تاں گڑبڑ وچ شہر چھڈّ کے جان بچاؤن واسطے دوڑ ضرور جاویگا۔ ایہہ چٹھی پڑھ کے بندہ سنگھ نے اوہناں شہر واسیاں دا اک اکٹھ بلایا جنہاں نے قسماں کھادھیاں سن کہ اوہ سکھ فوجاں دے وفادار رہنگے۔ اس اکٹھ وچ بندہ سنگھ نے سوال کیتا کہ 'وعدہ کر کے غداری کرن والے نوں کیہ سزا ملنی چاہیدی اے؟ سارے لوکاں نے جواب دتا موت۔ اس مگروں بندہ سنگھ نے راہ گیر توں پھڑی چٹھی وکھائی۔ ایہہ چٹھی ویکھ کے سارے وزیر-امیر کمب گئے اتے گڑگڑا کے معافیاں منگن لگ پئے۔ اس اُتے بندہ سنگھ نے کیہا کہ تہاڈے وچوں جہڑا وی پیر بدھو شاہ دی حویلی وچ وڑ جائیگا، اس نوں معاف کر دتا جائیگا۔ اس اُتے سارے سو-ڈیڈھ سو بندے، جو اصل مجرم سن، پیر جی دی حویلی ول بھجے۔ اس مگروں بندہ سنگھ نے حویلی نوں باہروں جندرا لوا دتا اتے حویلی نوں اگّ لاؤن دا حکم دے دتا۔ غداری کرن والے سارے بے ایمان اندر سڑ کے مر گئے۔ ایہہ گھٹنا نومبر، 1709 دے دوجے ہفتے دی اے۔ ہن سڈھورے اُتے خالصے دا نیلا نشان صاحب لہرا دتا گیا اتے شہر دے انتظام واسطے اک 'خالصہ پنچائت' قایم کر دتی گئی۔ دوجے پاسے شمس خان اتے بائزید خان نے، 14 اکتوبر، 1710 دی رات نوں سرہند وی سکھاں توں کھوہ لیا ہویا سی۔ سرہند اتے قبضے مگروں ہن صرف سڈھورا تے لوہگڑھ ہی سکھاں کول رہِ گئے سن۔ فیروز خان میواتی تے رستم دل خان دیاں فوجاں نے سڈھورا گھیریا ہویا سی۔ بادشاہ نے فوجاں نوں حکم دتا سی کہ اوہ قلعے توں کجھ ودھیرے اچا اک مینار بناؤن تاکِہ اتھوں قلعے اُتے تیراں دا مینہہ ورھایا جا سکے۔ سڈھورے دے قلعے دے باہر سکھاں اتے رستم دل خان تے فروز خان میواتی وچکار زبردست جنگ ہوئی۔ اگلے دن شاہی فوجاں نے قلعے دے چاراں وچوں تن میناراں اُتے قبضہ کر لیا۔ اس ویلے ہور سکھ فوجاں وی اتھے آ پہنچیاں جس نال ہور وی بھکھویں جنگ ہوئی پر اخیر سکھ فوجاں نوں اتھوں بھجنا پیا اتے 28 نومبر، 1710 دے دن سڈھورا اتے مغلاں دا قبضہ ہو گیا۔ اس لڑائی وچ چار سو سکھ مارے گئے۔ اپنی جان نوں خطرے وچ پا کے لڑن دے انعام وجوں بادشاہ نے رستم دل خان نوں اک خاص ڈھال تے تلوار اتے فروز خان میواتی نوں اک تلوار تحفہ کیتی۔ بادشاہ نے رستم دل خان نوں 'غازی خان رستمِ جنگ' دا خطاب وی دتا تے اس دا منصب وی چار ہزاری تن ہزار سوار کر دتا۔

حوالے