سلمہ بن ہشام
ناں ونسب
سودھوسلمہ نام،سلسلہ نسب ایہ اے ،سلمہ بن ہشام بن مغیرہ بن عبد اللہ بن عمر المخزوم القرشی،ماں کانام ضباعہ سی، سلمہؓ مشہور دشمن اسلام ابو جہل دے بھائی سن ۔[۱]
اسلام ہجرت تے شدائد
سودھودعوت اسلام دے ابتدائی زمانہ وچ مشرف بااسلام ہوئے تے ہجرت کرکے حبشہ گئے؛لیکن کچھ دناں دے بعد اہل مکہ دے اسلام دی غلط خبر سن کر دوسرے مہاجرین دے نال واپس آگئے ،اس خبر دی تردید دے بعد تے لوک تاں واپس چلے گئے؛لیکن انہاں نوں ابوجہل نے نہ جانے دتا اورطرح طرح دی تکلیفاں پہچانیا شروع کیتیاں،کھانا پینا بالکل بند کر دتا،مارپیٹ وی کردا تھا؛لیکن ایہ اوہ نشہ نہ سی جس نوں سختی تلخی اتار دیندی ،اس لئی اس دی تمام کوششاں ناکام ہوئیاں ،ابھی اسلام وی اِنّا قوی نئيں ہويا سی کہ آنحضرتﷺ کچھ مدد فرماندے؛لیکن نماز دے بعد سلمہ اوران دے ساتھیاں دے لئی دعا فرماندے سن ؛کہ خدایا ولید بن ولید،سلمہ بن ہشام تے عیاش بن ربیعہ نوں مشرکین مکہ دی سختیاں توں نجات دلا۔ [۲]
قید محن
سودھواسلام لیانے دے بعد مکہ پرت گئے،راستہ وچ بھائیاں نے تاں کوئی تعرض نہ کيتا مگر مکہ پہنچ کے دوسرے بلا کشانِ اسلام دی طرح انہاں نوں وی قید کر دتا تے عیاش بن ابی ربیعہؓ اورسلمہ بن ہشامؓ دے نال طوق وسلاسل دی نگرانی وچ دن کٹنے لگے، بدر دے پہلے آنحضرتﷺ عیاش اورسلمہ دے لئی دعا فرماندے سن ،بدر دے بعد جدوں ولید قید ہوئے تاں انہاں دے لئی وی دعافرمانے لگے۔
قید توں فرار
سودھوعرصہ تک قید محن دی مصیبتاں جھیلدے رہے،اک دن موقع پاکر نکل بھجے اورسِدھے مدینہ پہنچے،آنحضرتﷺ نے عیاش اورسلمہ دا حال پُچھیا ،عرض کیہ انہاں اُتے بہت سختیاں ہورہیاں نيں،اک بیڑی وچ دونے دے پیر ڈال دتے گئے نيں، فرمایا تسيں واپس جاؤ، اوتھے دا لوہار اسلام قبول کرچکيا اے ،اس دے ایتھے ٹھہرو اورقریش دی اکھ بچا کر خفیہ عیاش اورسلمہ دے پاس پہنچو اوران توں کہو کہ وچ رسول اللہ ﷺ دا فرستادہ ہاں میرے نال نکل چلو۔
اک کارنامہ
سودھواس فرمان دے مطابق ایہ مکہ(ولید بن ولیدؓ) پہنچے تے عیاش وسلمہ توں مل کے انہاں نوں آنحضرتﷺ دا پیام سنادتا،ایہ دونے نکل کے نال ہو گئے، قریش نوں خبر ہوئی تاں خالد بن ولید نے کچھ لوکاں نوں لے کے تعاقب کیا، مگر ناکام رہے اوریہ مختصر قافلہ بخیر وخوبی مدینہ پہنچ گیا۔ [۳] [۴]
مغازی
سودھوبدر دا معرکہ انہاں دی قید دے زمانہ وچ ختم ہوچکيا سی،رہائی دے بعد اورتمام لڑائیاں وچ برابر شریک ہُندے رہے،غزوۂ موتہ وچ جنہاں صحابہ کرام دے پیراکھڑ گئے سن، انہاں وچ اک سلمہؓ وی سن ،اس ندامت وچ انہاں نے باہر نکلنا چھوڑدتا،جب باہر نکلدے تاں لوک فرار بھگوڑا کہہ کے طعنہ زنی کردے سن ۔ [۵] لیکن رحمۃ للعالمین "کرار "حملہ آور کہہ کے حوصلہ افزائی فرماندے سن ۔ [۶]
وفات
سودھوعہد صدیقی وچ شام دی فوج کشی وچ شریک ہوئے،اسی سلسلہ وچ حضرت عمرؓ دے عہدِ خلافت وچ 14ھ وچ مرج روم دے معرکہ وچ شہید ہو گئے۔[۷]