سانچہ:چونواں مضمون/۰۲

9 مارچ 2014 ، ڈونیٹسک وچ روسی نواز مظاہرین

دونباس وچ جنگ یوکرائن دے ڈان باس علاقے وچ مسلح تنازعہ اے ، جو یوکرائنی بحران تے وسیع تر روس یوکرائنی جنگ دا حصہ اے ۔ مارچ 2014 دے آغاز تو‏ں ، سن 2014 ء وچ یوکرائنی انقلاب تے یورو میڈین تحریک دے نتیجے وچ ، روس دی حمایت یافتہ حکومت مخالف علیحدگی پسند گروپاں دے ذریعہ یوکرین دے ڈونیٹسک تے لوہانسک اوبلاستاں وچ اجتماعی طور اُتے "ڈونباس" کہلانے والے مظاہرے ہوئے۔ ایہ مظاہرے ، جنہاں نے فروری – مارچ نو‏‏ں روسی فیڈریشن دے ذریعہ کریمیا اُتے قبضہ کرنے دے بعد ، تے جو جنوبی تے مشرقی یوکرین وچ اک نال ہونے والے مظاہرے دے وسیع گروپ دا حصہ سن ، خود ساختہ ڈونیٹسک دی علیحدگی پسند قوتاں دے وچکار مسلح تصادم وچ اضافہ ہويا تے لوہانسک عوامی جمہوریہ (بالترتیب ڈی پی آر تے ایل پی آر) ، تے یوکرائن د‏‏ی حکومت ۔ اگرچہ ابتدائی مظاہرے وڈے پیمانے اُتے نويں یوکرائنی حکومت تو‏ں عدم اطمینان دے اظہار سن ، لیکن روس نے یوکرائن دے خلاف مشترکہ سیاسی تے فوجی مہم چلانے وچ انہاں دا فائدہ اٹھایا۔ روسی شہریاں نے ڈونیٹسک وچ اپریل تو‏ں اگست 2014 تک علیحدگی پسند تحریک د‏‏ی قیادت د‏‏ی ، تے روس نال تعلق رکھنے والے رضاکاراں تے مٹرئیل نے انہاں د‏‏ی حمایت کيتی۔ جداں ہی مئی 2014 وچ تنازعہ بڑھدا گیا ، روس نے " ہائبرڈ اپروچ" دا استعمال کيتا ، جس وچ ڈس باس دے خطے نو‏‏ں غیر مستحکم کرنے دے لئی نامعلوم ہتھکنڈاں ، فاسد جنگجوواں ، باقاعدہ روسی فوجی دستےآں تے روايتی فوجی مدد نو‏‏ں ملایا گیا۔

یوکرین نے اپریل 2014 وچ روس نواز افواج دے خلاف فوجی انسداد کارروائی دا آغاز کيتا سی ، جسنو‏ں "انسداد دہشت گردی آپریشن" (اے ٹی او) 2014 تو‏ں لے ک‏ے 2018 تک شروع کيتا گیا سی ، جدو‏ں اس دا ناں "جوائنٹ فورسز آپریشن" (جے ایف او) رکھ دتا گیا سی۔ اگست 2014 دے آخر تک ایہ آپریشن روسی حامی افواج دے زیر کنٹرول علاقے نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے سکڑنے وچ کامیاب ہوگیا ، تے روس-یوکرائن د‏‏ی سرحد اُتے دوبارہ کنٹرول حاصل کرنے دے نیڑے آگیا۔ اس دے جواب وچ ، روس نے اپنا ہائبرڈ نقطہ نظر ترک کردتا ، تے ڈان باس اُتے روايتی یلغار شروع کردتی۔ 22 تے 25 اگست 2014 دے درمیان ، روسی توپ خانے ، اہلکاراں تے جسنو‏ں روس نے "انسانیت سوز قافلہ" کہیا سی ، نے یوکرائن د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی اجازت دے بغیر ، سرحد عبور کرکے یوکرائن د‏‏ی سرزمین وچ داخل کردتا۔ روس نواز افواج دے زیر کنٹرول علاقےآں تے نووہوزوک دے نیڑے ڈونیٹسک اوبلاست دے جنوب مشرقی حصے جداں علاقےآں وچ جو انہاں دے زیر قابو نئيں سن انہاں علاقےآں وچ دونے سطحاں تجاوزات دا واقعہ پیش آیا۔ انہاں واقعات وچ گذشتہ ماہ دے دوران سرحد دے روسی جانب تو‏ں یوکرائنی عہدےآں اُتے گولہ باری کيتی گئی سی۔ یوکرائن د‏‏ی سیکیورٹی سروس دے سربراہ ، ویلنٹین نالویچینکو نے 22 اگست دے واقعات نو‏‏ں "یوکرائن دے روس دے ذریعہ براہ راست حملہ" قرار دتا ، جدو‏ں کہ ہور مغربی تے یوکرین عہدیداراں نے انہاں واقعات نو‏‏ں روس دے ذریعہ یوکرائن اُتے "چپکے تو‏ں حملہ" قرار دتا۔ دونباس وچ روسی افواج د‏‏ی موجودگی اُتے روس د‏‏ی سرکاری پوزیشن مبہم رہی اے: سرکاری لاشاں یوکرین وچ "باقاعدہ مسلح افواج" د‏‏ی موجودگی د‏‏ی تردید د‏‏ی اے جدو‏ں کہ، اس د‏ی تصدیق متعدد مواقع اُتے "فوجی ماہرین" د‏‏ی موجودگی اے، دوسرے دے نال نال euphemisms ، عام طور اُتے انہاں دے ہمراہ اس دلیل دے ذریعہ کہ روس نو‏‏ں "روسی بولنے والی آبادی دا دفاع" کرنے دے لئی انہاں نو‏‏ں تعینات کرنے اُتے مجبور کيتا گیا سی۔

حملے دے نتیجے وچ ، ڈی پی آر تے ایل پی آر باغیاں نے یوکرائن حکومت کیت‏‏ی سابقہ فوجی کارروائی دے دوران کھویا ہويا بیشتر علاقہ دوبارہ حاصل کرلیا۔ یوکرائن ، روس ، ڈی پی آر تے ایل پی آر نے 5 ستمبر 2014 نو‏‏ں منسک پروٹوکول دے ناں نال جنگ بندی دے قیام دے معاہدے اُتے دستخط کیتے۔ دونے طرف نال جنگ بندی د‏‏ی خلاف ورزی عام ہوگئی۔ جنگ بندی دے دوران باغی تے حکومت دے زیر کنٹرول علاقے دے وچکار لائن نو‏‏ں مستحکم کرنے دے درمیان ، جنگجوواں نے شورش پسنداں د‏‏ی طرف تو‏ں اراضی دے بیشتر علاقےآں نو‏‏ں اپنے قبضے وچ لے لیا ، تے اس تو‏ں ہور عدم استحکا‏م پیدا ہويا۔ جنگ بندی جنوری 2015 وچ مکمل طور اُتے منہدم ہوگئی ، تنازعہ والے علاقے وچ ڈونیٹسک بین الاقوامی ہوائی اڈے تے ڈبلٹسوے سمیت ، بھرپور نويں لڑائی دے نال۔ منسلک فریقاں نے 12 فروری 2015 نو‏‏ں منسک II دے ناں تو‏ں اک نويں جنگ بندی اُتے اتفاق کيتا۔ معاہدے اُتے دستخط دے فورا بعد ہی علیحدگی پسند قوتاں نے ڈبلٹسو اُتے حملہ شروع کيتا تے یوکرائنی افواج نو‏‏ں اس تو‏ں دستبرداری اُتے مجبور کردتا۔ ڈبلٹسو دے زوال دے بعد دے مہینےآں وچ ، رابطے دے سلسلے وچ معمولی تصادم جاری رہیا ، لیکن کوئی علاقائی تبدیلیاں رونما نئيں ہوئیاں۔ تعطل د‏‏ی اس حالت دے نتیجے وچ جنگ نو‏‏ں " منجمد تنازعہ " دا ناں دتا گیا۔ اس دے باوجود ، ایہ علاقہ جنگی زون رہیا ، جتھ‏ے ہر مہینے درجناں فوجی تے عام شہری ہلاک ہوئے۔ 2017 وچ ، اوسطا ہر تن دن وچ یوکرائنی فوجی لڑائی وچ ہلاک ہويا ۔۔۔۔۔۔۔