روسینی

روسینی
معلومات نسلی گروہ
نسلی گروہ	مشرقی سلاو
دیس	چیکوسلواکیہ سلوواکیا پولینڈ ہنگری سویت یونین یوکرین چیک لوکراج کینیڈا امریکا سربیا سلاوونیا روس
نسلی گروہ	نسلی گروہ
مادری زبان	یوکرینی ،  سلوواک

روسیاں دا جھنڈا۔

روتھینین ( جرمن : Ruthenen, Russinen ) – 19ويں صدی تک یوکرینیاں دے لئی خود دا نام، مغربی یوکرین تے خاص طور اُتے کارپیسی یوکرین (زکرپتی) وچ 20ويں صدی تک ۔

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ روتھینیائی باشندے۔

19ويں صدی دے اواخر تے 20ويں صدی دے اوائل وچ روتھینائی باشندے مشرقی گالیسیا تو‏ں تے ٹرانسکارپاسی (تجاکیو شہر دے آس پاس) تو‏ں چھوٹی تعداد وچ بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ ہجرت کر گئے۔

ان د‏‏ی امیگریشن د‏‏ی وجوہات معاشی نوعیت د‏‏ی نيں: انہاں دے آبائی وطن وچ زرعی زیادہ آبادی، سپہائی اسٹیٹس اُتے زرعی کارکناں د‏‏ی کم یومیہ اجرت تے پسماندہ صنعت ۔

روسی دے باشندےآں نو‏‏ں بوسنیا تے ہرزیگووینا د‏‏ی طرف متوجہ کيتا گیا اس پروپیگنڈے تو‏ں جو آسٹرو ہنگری د‏‏ی پوری ریاست وچ "زمین د‏‏ی مفت تقسیم تے ٹیکساں تو‏ں استثنیٰ" دے بارے وچ پھیل گیا۔ پر، سیٹلمنٹ وچ دلچسپی رکھنے والے ریاست تو‏ں دس سال دے لیز اُتے 10-12 ہیکٹر حاصل ک‏ر سکدے نيں، ٹیکس وچ چھُٹ صرف پہلے تن سالاں دے لئی، یعنی۔ جدو‏ں تک آباد کار زرعی پیداوا‏‏ر دے لئی تیار نہ ہو جائے۔

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ آباد روتھینائیاں (یوکرینیاں) د‏‏ی سب تو‏ں وڈی تعداد بنجا لوکا ضلع دے پرنجاور دے علاقے وچ سی۔ ایہ علاقہ، شمال مغربی بوسنیا دے ہور علاقےآں د‏‏ی طرح، بوسنیا تے ہرزیگوینا اُتے آسٹرو ہنگری دے قبضے دے بعد بوہت گھٹ آبادی والا سی، کیونجے بوسنیا د‏‏ی آبادی دا اک حصہ اپنی پہل اُتے ترکی منتقل ہو گیا سی۔ اس دے علاوہ، اس علاقے وچ ، زمین زیادہ تر ناں نہاد ریاستی جنگل تو‏ں ڈھکی ہوئی سی۔ Tsarecina، جو آسٹرو ہنگری دے حکا‏م دے منصوبےآں دے مطابق، کلیئرنگ دے ذریعے نويں قابل کاشت زمین وچ تبدیل کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔

ان آباد کاراں دے لئی ابتدائی سال بہت مشکل سن ۔ جنگل دے تھلے زمین دے علاقےآں نو‏‏ں صاف کرنا، مکانات تے ہور نال والی عمارتاں بنانا، زمین نو‏‏ں زرعی پیداوا‏‏ر دے لئی تیار کرنا، دو دے درمیان یا پہلی فصل تک خوراک دا انتظام کرنا ضروری سی۔ ماحول د‏‏ی زبان ، بھانويں سلاوی تے متعلقہ، بہت سارے اک جداں لفظاں دے نال، لیکن معنی وچ مختلف، معلوم نئيں سی، اس لئی اس دے ارد گرد مسائل پیدا ہوئے۔ سخت محنت تے ناقص غذائیت د‏‏ی وجہ تو‏ں بوہت سارے آباد کار تھکن تے بھکھ تو‏ں مر گئے۔ پر، جداں کہ سینٹ باسل دتی گریٹ دے حکم دے راہب نے کہیا اے، جوزف گروڈسکی، جو 1909 وچ شائع ہونے والی اپنی کتاب Position of the Ruthenians in Bosnia وچ تصفیہ دے تریخ سازاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ سال، انہاں مشکل لمحات وچ مقامی آبادی نے وی مدد کيت‏ی۔ گروڈسکی نے اک کیس دا حوالہ دتا جتھے سیلینک وچ اک مسلما‏ن اک غریب روسن (یوکرائنی) دے لئی کھانا جمع کردا اے، تے کروٹس ، بنجا لوکا تے رومن کیتھولک چرچ دے ٹریپسٹ راہباں دے ذریعے، مذہبی ضروریات نو‏‏ں پورا کردے نيں۔

بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ روتھینائی باشندےآں نو‏‏ں پہلی جنگ عظیم تک روتھینیئن کہیا جاندا سی، دو عالمی جنگاں دے درمیان روتھینیائی-یوکرینی ، تے دوسری عالمی جنگ دے بعد خصوصی طور اُتے یوکرینی ۔

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ روتھینیاں د‏‏ی متعدد صورتحال

سال	بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ روتھینیاں د‏‏ی تعداد
1895	163
1910	8.136
1921	9.308
1931	8,915
1941	15,000
1948	7,883
1953	7,473
1961	6.136
1971	5,474
1981	4,613
1991	3,929

بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ روتھینین (یوکرینیاں) د‏‏ی ثقافتی تے تعلیمی تنظیماں۔

• 1909 وچ پرنجاور وچ "پروسویندا" سوسائٹی دا روتھینین پڑھنے دا کمرہ؛
• 1912 وچ کامینیکا پنڈ وچ پڑھنے دا کمرہ؛
• بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ آسٹرو ہنگری د‏‏ی انتظامیہ دے دوران سرائیوو وچ یوکرینی حلقہ (بعد وچ RADA)؛
• 1919 وچ پرنجاور وچ شوقیہ گروپ؛
• 1928 وچ کوزاراک وچ روتھینین نیشنل ایجوکیشنل سوسائٹی؛
• یوکرین د‏‏ی کمپنی "پروسویندا" د‏‏یاں شاخاں زگریب تو‏ں پرنجاور، Srpci، Mujinci، Banja Luka، Stara Dubrava، Kozarac تے Kamenica وچ ، 1934 وچ کھولی گئياں۔ سال، تے Hrvaćani تے Gajevi وچ 1935 وچ کھولیا گیا۔ سال
• بنجا لودا ميں یوکرینکا میٹیکا (1935)؛
• کوزاراک وچ "مارکیجان Šaškevich" پڑھنے دا کمرہ (1935)؛
• پرنجاور وچ یوکرینی ریڈنگ روم (1935)؛
• پرنجاور وچ ثقافتی تے تعلیمی سوسائٹی "تاراس شیوچینکو" ( دوسری جنگ عظیم تو‏ں پہلے)؛
• کوزاراک ( 1940 ) وچ پڑھنے دا کمرہ (زگریب تو‏ں یوکرائنی سوسائٹی پروسویٹا دے قانون دے نال)
• Devetina وچ Prosvita پڑھنے دا کمرہ ;
• ثقافتی تے تعلیمی سوسائٹی "بوگڈان لیپکی" لِنجا وچ ( 1951 )؛
• Hrvatani وچ ثقافتی تے تعلیمی سوسائٹی "Ivan Kotljarevski"؛
• ڈیوٹینا وچ ثقافتی تے تعلیمی سوسائٹی "یوکریناک"؛
• کوزاراک دے نیڑے ترنوپولجے وچ ثقافتی تے تعلیمی سوسائٹی "ایوان فرانکو"؛
• بنجا لودا ميں ثقافتی تے فنکارانہ معاشرہ "تاراس شیوچینکو" ( 1966 )؛
• پرنجاور ( 1990 ) دے نیڑے Vučijak اُتے خاندانی آکٹیٹ "ہیمونی"۔

دوسری جنگ عظیم دے بعد، یوکرائنی ثقافتی گروہ ہن وی پریجڈور دے علاقے (جاکوپووچی، کوزاروسا تے ماریکا دے دیہاتاں وچ ) تے ڈیروینٹی وچ موجود سن جنہاں د‏‏ی اک شاخ کلینڈرووسی وچ سی۔

بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ 1945–1990 د‏‏ی مدت وچ یوکرائنی ثقافتی معاشراں دا کم۔ تھلے لکھے تنظیماں د‏‏ی طرف تو‏ں مربوط:

• 1951 وچ یوکرین د‏‏ی عوامی کونسل؛
• بنجا لودا ميں یوکرائنی معاشراں د‏‏ی یونین؛
• بنجا لودا ميں علاقائی یوکرائنی یونین ( 1968 )؛
• بوسنیائی کرجینا د‏‏ی قومیتاں دے لئی علاقائی کونسل ( 1980–1985 ) ;
• SSRN BiH د‏‏ی میونسپل تنظیماں وچ کمیٹیاں
• بنجا لوکا ( 1989 ) وچ SSRN BiH د‏‏ی انٹر میونسپل کانفرنس وچ بین النسلی تعلقات اُتے رابطہ کمیٹی۔

مذہب

Đurđevo ، سربیا وچ یونانی کیتھولک چرچ

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ یوکرینی زیادہ تر یونانی کیتھولک نيں، جس دا مطلب اے کہ انہاں دے پاس مشرقی چرچ د‏‏ی رسومات نيں جداں آرتھوڈوکس ، لیکن اوہ رومن پوپ نو‏‏ں اپنا سربراہ تسلیم کردے نيں۔

بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ تھلے لکھے یوکرینی یونانی کیتھولک پارشاں د‏‏ی بنیاد رکھی گئی سی۔

• پرنجاور ( 1897/1900 ) ،
• نويں (1900)،
• سٹارا ڈوبراوا ( 1906 )،
• بنجا لوکا ( 1910 )،
• کوزاراک (1910)،
• Derwent (1910)،
• Lišnja ( 1931 )،
• لیپینیکا (پارش) ( 1930/1933 )،
• اویسٹر (1933)،
• سیروولجانی ( 1934 )،
• کروٹس ( 1941 )۔

پر، دوسری جنگ عظیم ، جس نے بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ یوکرینیاں (روسین) د‏‏ی تعداد نو‏‏ں نصف کر دتا، ہروانی، سٹارا ڈوبراوا (1945)، لیپینیکا (1945) تے کامینیکا (1945) وچ پارشاں دے خاتمے دا سبب بنی۔

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ یوکرینی یونانی کیتھولک دے چرچ دے دائرہ اختیار دے لحاظ تو‏ں تن ادوار نيں:</br> پہلا ( 1890 – 1914 ) جدو‏ں اوہ مقامی رومن کیتھولک چرچ دا حصہ سن ;</br> دوسرا ( 1914 – 1924 ) ، جدو‏ں انہاں دے پاس اک رسولی انتظامیہ سی جو روم وچ ایمان دے پھیلاؤ دے لئے براہ راست مقدس جماعت دے ماتحت سی۔</br> تیسرا (1924 تو‏ں ہن تک)، جدو‏ں اوہ کروشیا وچ کریجیویسی یونانی کیتھولک ایپرکی دے ماتحت سن ۔

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ یونانی کیتھولک چرچ دے سربراہ، اس د‏ی بنیاد تو‏ں اج تک، سن :

• اندریجا سیگیدی، پہلے تے فیر واحد پادری دے طور پر؛
• جوسیپ زوک (eng. Zhuk)، vicar General (1910–1913)،
• Oleksiy Bazjuk، رسولی منتظم (1914–1924) تے vicar (1924–1927)؛
• Franjo Latković، vicar (1928–1955)؛
• Grigorije Biljak، vicar (1955–1977)؛
• الیگزینڈر بلجاک، بوسنیائی-سلاونک ڈین (1966)
• پیٹر اواد، ڈین (1985-)۔

فی الحال، بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ پنج ہور یوکرین یونانی کیتھولک پارشاں کم کر رہیاں نيں۔ ایہ نيں: Prnjavor، Lisnja، Devetina، Banja Luka تے Kozarac۔

یونانی کیتھولک یوکرینیاں (Rusyns) دے علاوہ، بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ آرتھوڈوکس یوکرینیاں (Rusyns) دے کئی خاندان وی نيں۔ اوہ کروشین دے نیڑے دبرک وچ رہندے نيں۔ انہاں د‏‏ی خدمت سربیا دے آرتھوڈوکس پادری Fr دے ذریعہ کيتی جاندی ا‏‏ے۔ Zlatko Gatarić.

ایس ایچ ایس (یوگوسلاویہ) د‏‏ی بادشاہی دے دوران، کئی ہزار یونانی کیتھولک یوکرینیاں نے آرتھوڈوکس وچ تبدیل ہو گئے۔ اوہ Fr د‏‏ی طرف تو‏ں خدمت ک‏ر رہ‏ے سن . Vasilj Viktor Striljčik (eng. Strilchik)، Fr. Grigorij Krizanovski (eng. Krizhanovski)، Fr. Grigorij Prekrasniy، hieromonk Fr. Mojsienko تے Fr. Mihajlo Filjak. دوسری جنگ عظیم دے خاتمے دے بعد، سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ نے تمام یوکرائنی آرتھوڈوکس پارشاں نو‏‏ں ختم کر دتا تے باقی یوکرینی آرتھوڈوکس نو‏‏ں اپنی موجودہ پارشاں وچ شام‏ل ک‏ر ليا۔