رواں

رواں جاں روانہہ ڈنگراں دے چارے دی اک فصل اے ۔

پنجاب دے آبپاش علاقیاں وچ اس دی کاشت کیتی جاندی اے ۔ ایہہ عام کرکے جوار، باجرہ اتے مکی نال رلا کے بیجی جاندی اے ۔ ایہہ دودھ دین لئی ڈنگراں نوں گرم خشک موسم وچ لگاتار چنگا دودھ لین لئی چارنا، بہت فائدہ مند اے ۔

انت قسماں

سی ایل 367 (2005): ایہہ قسم چارے تے دال دوواں مقصداں لئی ڈھکویں اے۔ اس دے بوٹے سدھے کھڑے رہندے ہن اتے پتے گوڑھے ہرے رنگ دے ہندے ہن ۔ اس وچ وائرس (پیلے پتیاں دا روگ) اتے اینتھراکنوز بیماری دا ٹاکرا کرن دی گنجائش اے ۔ اس دے چارے دی گنوتا کل پچنیوگ تتّ اتے پچنیوگ پروٹین دے حساب نال بہت ودھیا اے ۔ اس دے بوٹے نوں بہت زیادہ فلیاں لگدیاں ہن ۔ اس دے بیج چھوٹے تے چٹے کریم رنگ دے ہندے ہن ۔ ایہہ قسم دال بناؤن لئی ڈھکویں اے

کیونکہ اس دی پکاؤن دی گنوتا بہت ودھیا اے ۔ اوسطاً ایہہ قسم 108 کوئنٹل فی ایکڑ ہرے چارے دا جھاڑ دندی اے اتے اس توں فی ایکڑ 4.9 کوئنٹل دانے مل جاندے ہن ۔ روانہ 88 (1990): ایہہ قسم چارہ اتے دال پیدا کرن لئی بہت چنگی اے ۔ ایہہ اک چوڑے پتیاں والی سدھی ودھن والی قسم اے جہڑی کہ چارے دی رلویں فصل نال ولیویں نہیں ماردی ۔ اس نوں وائرس (پیلے پتیاں دا روگ) نہیں لگدا اتے ایتھراکنوز بیماری بہت ہی گھٹ لگدی اے۔ اس دیاں پھلیاں وڈیاں اتے دانے موٹے ہندے ہن ۔ اس دے دانیاں دا رنگ چاکلیٹی بھورا ہندا اے۔ ایہہ اکتوبر دے دوجے پندرھواڑے وچ اکسار پکّ جاندی اے اتے اس پچھوں کنک اتے ہاڑھی دیاں ہور فصلاں آسانی نال بیجیاں جا سکدیاں ہن ۔ اوسطاً ایہہ قسم 100 کوئنٹل فی ایکڑ ہرے چارے دا جھاڑ دندی اے اتے اس توں فی ایکڑ 4.3 کوئنٹل دانے مل جاندے ہن ۔

کاشت دے ڈھنگ

زمین دی تیاری: دو وار ہل واہنا اتے ہر واہی پچھوں سہاگا پھیرنا کافی اے ۔

بیج دی مقدار، بیج دی سودھ اتے بجائی: ہرے چارے لئی اس فصل دی بجائی مارچ توں ادھ جولائی تک کرنی چاہیدی اے۔ چارے دی فصل لئی پور جاں کھاد-بیج ڈرل نال روانہ 88 دا 20 – 25 کلو اتے روانہ 367 دا 12 کلو بیج فی ایکڑ ورتو ۔ قطاراں وچکار فاصلہ 30 سینٹیمیٹر رکھو ۔ بجائی پچھوں سہاگا دیو تاں جو نمی برقرار راے۔ جیکر اس نوں مکی وچ بیجنا ہووے تاں مکی دے 15 کلو بیج وچ روانہ 88 دا 15 کلو بیج جاں سی ایل 367 دا 6 کلو بیج فی ایکڑ دے حساب نال پاؤ ۔ بیج نوں ایمیسان 2.5 گرام جاں باوسٹن 2 گرام فی کلو نال سودھ کے بیجو ۔ روانہ نوں بناں وہائے زیرو ٹلّ ڈرلّ نال واہ کے اتے بناں وہائے بیجی کنک توں بعد بیج سکدے ہاں۔

ندیناں دی روکتھام: بجائی توں 24 گھنٹے دے اندر، ندین اگن توں پہلاں سٹونپ 30 ای سی (پینڈیمیتھالن) 750 ملیلٹر فی ایکڑ دے حساب 200 لٹر پانی وچ گھول کے چھڑکو ۔ اس نال موسمی ندین جویں اٹسٹ/چپتی آدی تے قابو پایا جا سکدا اے ۔

کھاداں: 7.5 کلو نائیٹروجن (16.5 کلو یوریا) اتے 22 کلو فاسفورس (140 کلو سپرفاسفٹ) فی ایکڑ بجائی ویلے پاؤ ۔ جیکر روانہ دا چارہ کنک پچھوں بیجنا ہووے جس نوں فاسپھورس دی سفارش کیتی مقدار پائی گئی ہووے، تاں فاسپھورس تتّ پاؤن دی لوڑ نہیں ۔

پانی اتے پانی نکاس: مئی وچ بیجی فصل نوں ہر 15 دناں پچھوں پانی دیو جدوں تک بارشاں شروع نہ ہون ۔ کل 4 توں 5 پانی کافی ہن۔ چنگے پانی نکاس دی حالت وچ فصل ودھیرے ہندی اے۔

کٹائی: ہرے چارے دی کٹائی بجائی توں 55-65 دن تک پھلّ پین توں پہلاں جاری رکھی جا سکدی اے۔ ایہہ چارہ چنگی کوآلٹی دا ہندا اے۔ بیج پیدا کرنا بیج والی فصل لئی سی ایل 367 دا 8 کلو بیج فی ایکڑ اگست دے پہلے ہفتے اتے روانہ 88 دے 16 کلو بیج فی ایکڑ نوں جولائی دے آخری ہفتے توں اگست دے شروع تک بیجو ۔ بجائی قطاراں وچ 30 سینٹیمیٹر فاصلے تے کرو ۔ چارے دی فصل لئی دسیاں گئیاں کھاداں ہی پاؤ ۔

حفاظت

کیڑے-مکوڑے

اس فصل تے عامَ کرکے تیلا تے کالا چیپا حملہ کردا اے ۔ اسدی روکتھام لئی 200 ملیلٹر میلاتھیان 50 طاقت والی 80 لٹر پانی وچ گھول کے فی ایکڑ چھڑکو ۔ دوائی چھڑکن توں دو ہفتے تک فصل کٹّ کے پسواں نوں نہ چارو ۔

والاں والی سنڈی (بھبو کتا، بھہر ہرے کیٹرپلر): روانہہ اپر اگست توں نومبر تک حملہ کردی اے ۔ روانہہ دی فصل نوں اس کیڑے دے حملے توں بچاؤن لئی روانہ دی بجائی ویلے کھیت دوآلے تلاں دی اک لائن لگاؤ ۔ مدین پروانے انڈے دین لئی تلاں نوں روانہ توں ودھ پسند کردے ہن ۔ انڈیاں وچوں نکلدیاں سنڈیاں جو تلاں اپر جھنڈ وچ ملدیا ہن اکٹھیاں کرکے نشٹ کر دیو ۔ گدام وچ لگن والے کیڑے: گدام وچ رکھے روانہ دے دانیاں دا ڈھورا (پھلس بٹل) بہت نقصان کردا اے ۔ اس دی روکتھام لئی دیکھو انتکا 2 ۔ پنچھیاں توں بچاء کاں، اگّ راے (پنگرے) بیجاں نوں پٹّ دندے ہن ۔ 'فصلاں دا پنچھیاں توں بچاء' باب ہیٹھ دیکھو۔

بیماریاں

بیج سڑنا اتے پودا جھلسنا (شد روٹ ند شدلنگ مورٹلٹے): ایہہ بیماری بیج راہیں پھیلن والے کیٹانوناں نال ہندی اے ۔ بیماری والے بیج گھٹ اگدے ہن ۔ بوٹیاں دا وادھا رکّ جاندا اے تے چھوٹے پودے مرنے شروع ہو جاندے ہن۔ اس دی روکتھام لئی بیج نوں 2.5 گرام ایمیسان 6 جاں 2 گرام باوسٹن 50 ڈبلیو پی فی کلو نال سودھ کے بیجو ۔