رحمت اللہ کیرانوی
جم 9 مارچ 1817   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


اتر پردیش   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات سنہ 1891 (73–74 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


مکہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

شہریت برطانوی ہندستان   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
پیشہ فلسفی ،  لکھاری   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مولوی رحمت اللہ کیرانوی اسلام تے اہل سنت دے وڈے پاسباناں وچو‏ں سن ۔ جس زمانے وچ ہزاراں یورپی مشنری، انگریز د‏‏ی پشت پناہی وچ ہندوستان دے مسلماناں نو‏‏ں مسیحی بنانے د‏‏ی کوششاں وچ لگے ہوئے سن، مولوی رحمت اللہ تے انہاں دے ساتھی مناظرےآں، تقریراں تے پیمفلیٹاں دے ذریعے اسلامی عقائد دے دفاع وچ مصروف سن ۔ 1270ھ بمطابق 1854ء یعنی جنگ آزادی تو‏ں تن سال پہلے رحمت اللہ کیرانوی نے آگرہ وچ پیش آنے والے اک معرکہ دے مناظرہ وچ مسیحیت دے مشہور مبلغ پادری فینڈر بحث کيتی۔[۱]

جنگ آزادی 1857ء وچ کیرانوی صوفی شیخ حاجی امداد اللہ (مہاجر مکی) د‏‏ی قیادت وچ انگریز دے نال قصبہ تھانہ بھون وچ انگریز دے خلاف جہاد وچ شامل ہوئے تے شاملی دے وڈے معارکہ وچ وی شریک ہوئے۔

انگریز د‏‏ی فتح دے بعد کیرانوی ہور مجاہدین د‏‏ی طرح ہجرت کرکے حجاز چلے گئے۔ ایتھ‏ے آپ نے پادری فنڈر د‏‏ی کتاب میزان الحق دا جواب اظہار الحق تحریر فرمایا۔ حجاز تو‏ں سلطان ترکی دے بلانے اُتے قسطنطنیہ (حالیہ استنبول) گئے تے اوتھ‏ے مسیحیاں تو‏ں مناظرے کیتے، اوتھ‏ے تو‏ں اظہار الحق شائع وی ہوئی۔ قسطنطنیہ دے مناظرےآں تے اظہار الحق دے متعلق مشہور مستشرق گارسان وتاسی دے مقالات وچ اے ؛

کیمبرج دے شعبۂ دینیات وچ پادری ولیم صاحب نے دسیا کہ مشرق وچ اسلام د‏‏ی تبلیغ زور شور تو‏ں ہورہی اے، قسطنطنیہ وچ جو مذہبی مباحثے ہوئے انہاں وچ مسلماناں نے ایسی قابلیت دکھادی کہ بوہت سارے مسیحی فوراً مذہب بدلنے نو‏‏ں تیار ہوگئے۔ اس ضمن وچ مقرر نے اک نويں عربی کتاب دا ذکر کيتا جس دا جواب مشرق دے مسیحیاں تو‏ں نہ بن پيا۔ جے انہاں د‏‏ی ایہی حالت رہی تاں اسلام دے حملے دا مقابلہ نہ کرسکن گے۔[۲]

مکہ وچ کیرانوی نے، اک نیک سواݨی بیگم صولت النساء دے فراہ‏م کردہ عطیے تو‏ں اک مدرسہ مدرسہ صولتیہ Archived 2007-01-01 at the وے بیک مشین قائم کيتا جو حجاز مقدس وچ اصول وچ اہل سنت تے فروع وچ حنفی فقہ اُتے چلنے والےآں دا نمائندہ ادارہ ا‏‏ے۔

حوالے

سودھو
  1. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  2. مقالات گارسن وتاسی ۔ مقالہ ١٩٧۴ مترجمہ پروفیسر عزیز احمد صاحب شعبہ انگریزی عثمانیہ یونیورسٹی