رانا پُونجا
بھیلو رانا : اتہاس وچ چرچہ اے کہ رانا پونجا بھیل دا جم میرپور دے مکھی دودا ہولنکی جی دے پروار وچ ہویا سی ۔ اوہناں دی ماں دا نام کیہری بائی سی ، اوہناں دے پیؤ دا انتقال ہون دے بعد 15 سال دی تھوڑی عمر وچ انھاننوں میرپور دا مکھی بنا دتا گیا ۔ رانا پونجا جی اپنی بہادری ، پرجا پریم اتے اپنی دور اندیشی دے کارن میواڑ وچ مشہور ہوئے ۔ ایہہ اوہناں دی اہلیت دی پہلی امتحان سی ، اس امتحان وچ اتیرن ہوکے اوہ جلدی ہی ‘بھومٹ دے راجا’ بنّ گئے ۔ اپنی تنظیم طاقت اتے جنتا دے متعلق پیار - دلار دے چلدے اوہ ویر بھیل ہیرو بنّ گئے ، اوہناں دی کھیایاتی مکمل میواڑ وچ پھیل گئی ۔
اس دوران 1576ء وچ میواڑ وچ مغلاں دا سنکٹ ابھریا ۔ اس سنکٹ دے دور وچ مہانرانا پرتاپ جی نے بھیل رانا پونجا جی دا تعاون منگیا ۔ اجیہے سماں وچ بھیل ماں دے ویر پتّ رانا پونجا جی نے مغلاں نال مقابلہ کرن لئی میواڑ دے نال اپنے دل دے نال کھڑے رہن دا فیصلہ کیتا ۔ مہانرانا نوں وعدہ دتا کہ رانا پونجا اتے میواڑ دے سارے بھیل بھرا میواڑ دی رکھیا کرن نوں ططپر اے ۔ اس اعلان لئی مہانرانا نے پونجا بھیل نوں گلے لگایا اتے اپنا بھرا کیہا ۔ 1576ء دے ہلدیگھاٹی لڑائی وچ پونجا بھیل جی نے اپنی ساری طاقت دیس دی رکھیا لئی جھونک دتی ۔
ہلدیگھاٹی دی لڑائی دے انرنت رہن وچ گوریلا لڑائی نظام دا ہی کرشما سی جنوں پونجا بھیل جی دے اگوائی وچ کم وچ لیا گیا ۔ اس لڑائی دے بعد کئی سالاں تک مغلاں دے حملے نوں ناکام کرن وچ بھیلاں دی طاقت دا اوسمرنیئے یوگدان رہا اے اتے اوہناں دے خاندان وچ جمے ویر ہیرو پونجا بھیل جی دے اس جگاں - جگاں تک یاد رکھن لایق سورمگتی دے حوالہ وچ ہی میواڑ دے راجچنہ وچ بھیل پرتیک اپنایا گیا اے ۔
حوالے
سودھو