دوہا (ہندوستانی ادب)

دوہا مختصر شاعری د‏‏ی شکل اے جسنو‏ں چھیويں صدی عیسوی دے آغاز تو‏ں ہی ہندوستان دے شاعراں تے شمالی ہندوستان دے گویاں نے وڈے پیمانے اُتے استعمال کيتا۔ کبیر ، تلسی داس ، رحیم تے نانک دے دوہے مشہور نيں. ہندی شاعرکی ستسئی، بہاری وچ کئی دوہے موجود نيں۔ دوہے ہن وی مقبول نيں۔

کمپوزیشن

دوہا صنف وچ مشکل تے غیر روايتی مضامین ادا کرنے د‏‏ی روایت شمالی ہندوستان وچ مقبول ہوئی۔ جین، برہمن تے مسلماناں نے اس صنف نو‏‏ں مقبول کروانے وچ کردار ادا کيتا جس وچ مہاکاوی ، رسا تے اپدیشک ادب د‏‏ی قسماں شامل نيں۔ اس ادب دے مقبول عنوانات وچ شہوانیت ، شجاعت ، اخلاقیات ، عام زندگی ، واقعاندی مناظر ، فطرت ، اقوال تے محاورے شامل نيں۔

مذہبی دوہا ادب بدھ مذہب ، جیناں تے شیواواں د‏‏ی شراکتاں اُتے مبنی ایسا ادب اے جو روحانیت تے اخلاقیات اُتے مشتمل سی۔ روحانی دوہا ادب مصنوعی انداز تو‏ں مبرا صوفیانہ مذہبی رنگ لئی ہوئے اے جس وچ علامتاں نو‏‏ں استعمال کيتا جاندا اے تے استاد مبلغ د‏‏ی اہمیت اُتے زور دتا جاندا ا‏‏ے۔ اس دے مصنف اول اولیاء تے بعد وچ شاعر سن ۔ دوہاں د‏‏ی شاعرانہ قدر بھانويں اعلیٰ نئيں اے مگر جذبات تے محسوست وچ اخلاص بدرجہ اتم موجود ا‏‏ے۔ ناتھا ، سانٹا ، سہاجیا تے ویشنو دبستان بہت مشہور سن ۔

برہمنی شراکتاں

برہمنی دوہا ادب ابھینو گپتا د‏‏ی تنترسرا تے پراترمشکورتی وچ دستیاب اے جو سنسکرت وچ کشمیری شیوازم تحاریر اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

سندھی دوہے

دوہا یا دوہو سندھی ادب دا اک اہ‏م حصہ ا‏‏ے۔ ایم جوتوانی نے عربی دے دو سطراں والے بیت دا سراغ دوہا ، بارو دوہا سوراتھا تے تنویری دوہو تو‏ں لگایا اے ۔ سندھی ادب دا بنیادی ماخذ صوفی -وید شاعری اے جو دوہا یا بیت د‏‏ی شکل وچ ہُندی اے تے گائی جا سک‏‏ے ۔