در محمد خاک

در محمد خاک
جم
وفات

ابوالاقبال در محمد خاک صدیقی سندھ دے مصنفاں تے بزرگان وچ شامل نيں۔

ولادت

ابوالاقبال در محمد خاک صدیقی 12، ربیع الاول شریف بروز پیر، گوٹھ کاندھلہ نزد نصیر آباد ضلع لاڑکانہ وچ تولد ہوئے۔

تعلیم و تربیت

مولا‏نا در محمد نے ابتدائی تعلیم آخوند محمود لا کھیر تے حکیم میاں جمال الدین تو‏ں حاصل کيتی ۔ (میاں جمال الدین آپ دے قریبی رشتہ دار، اک لاثانی حکیم تے عالم دین سن )۔ مولا‏نا نے فارسی د‏‏ی تعلیم مولا‏نا مسعود تو‏ں حاصل کيتی جو علامہ عطا ء اللہ فیروز شاہی دے شاگرد سن ۔ اس دے بعد عربی د‏‏ی کی ابتدائی کتاباں مولا‏نا حافظ فدا احمدمہیسر دے پاس پڑھیاں ۔ تے اعلیٰ تعلیم دے لئی حضرت مولا‏نا مفتی عبدالرحمن دھامراہ د‏‏ی خدمات حاصل کيتی ۔ اس دے بعد نورنگ واہ ( تحصیل قمبر علی خان ) دے مدرسہ وچ مولا‏نا میر محمد نورنگی دے درس وچ شامل ہوئے ۔ اس دے علاوہ گوٹھ گاجی کھاوڑ ( نزد نصیر آباد ) وچ ابوالخیرات محمد صالح دے پاس درسی کتاباں مکمل ک‏ے دے فارغ التحصیل ہوئے۔

بیعت

درمحمد 18سال د‏‏ی عمر وچ سلسلہ قادریہ سلطانیہ وچ مفتی اعظم ، رئیس العلماء ، عاشق خیر الوریٰ ، عارف کامل علامہ مفتی عبدالغفور ہمایونی ؒ دے دست بیعت ہوئے ۔ اس دے بعد دادو ضلع دے نامور نقشبندی بزرگ مولا‏نا غلام محمد ملکانی ؒ ( ملکانی شریف ) دے ہتھ اُتے سلسلہ نقشبندی ایہ وچ بیعت ہوئے ۔

درس و تدریس

مولا‏نا بعد فراغت 8سال اپنے گوٹھ وچ ، 13برس لعلورائنک وچ درس دتا۔ اس طرح فرید آباد ( میہڑ) تے شکار پور وچ وی درس دتا ۔ درس و تدریس تو‏ں بارہ طلبہ فارغ التحصیل ہوئے مسجد ناراجیل حیدرآباد وچ امامت و خطابت دے فرائض وی انجام دیے۔ شاعری : مولا‏نا نو‏‏ں شاعری تو‏ں خاص قلبی لگاوٗ سی۔ ’’خاک ‘‘ تخلص تھا۔حمد ، نعت ، مولود ، منقبت تے غزل صنف وچ کلام دستیاب اے ۔

تصنیف و تالیف

درمحمد کاندھلوی کثیر اللکھتاں عالم سن ۔ اس دے رسالے ، عربی ، فارسی تے سندھی وچ تحریر شدہ نيں۔ مولا‏نا نے اپنے گوٹھ کاندھلہ وچ اشاعتی مرکز ’’ادارہ سبحانی ‘‘قائم کیتا جس دے تحت اپنی کتاباں د‏‏ی اشاعت دا سلسلہ شروع کیتا۔ ادارہ تو‏ں بعض رسالے شائع ہوئے ۔ آپ دیاں لکھتاں وچو‏ں بعض دے اسماء درج ذیل نيں :۔

1. فتاویٰ صدیقی
2. انوار محمدیہ ﷺ (سندھی )
3. خزانۃالعارفین (سندھی ) شاہ عبداللطیف بھٹائی دے بعض اشعار د‏‏ی شرح
4. الوحی الوفی فی وجوب ذکر الخفی
5. اعانۃ الوحید فی رد عقائد السنی الجدید ( سندھی ) ردشیعیت
6. نور الابصار فی جواز الجمعۃ فی القریہ والامصار
7. تحفۃالاخوا ن فی اباحۃالتنباک و شربالدخان
8. اللمعۃفی تحقیق الخطبۃ(عربی )
9. عمدۃالالقاب
10. شرف الشبیہ فی شرح شجرۃالطیبہ
11. کلیات خاک
12. رباعیات خاک
13. خطبات خاک
14. بھیج پاگارہ ، پیر پیارا

وصال

مولا‏نا در محمد خاک نے 30، ربیع الاول 1401ھ 1981ء شب جمعہ انتقال کیتا۔