دریائے لینا
دریائے لینا | ||
---|---|---|
مقامی ناں | (ساخیہ وچ: Өлүөнэ) | |
لمبائی | 4294 کلومیٹر | |
نقشہ | 53°56′08″N 108°05′31″E / 53.935555555556°N 108.09194444444°E ، 72°24′43″N 126°41′05″E / 72.4119°N 126.6847°E | |
نقشہ |
||
انتظامی تقسیم | ||
ملک | روس [۱] | |
وقوع تھاں | یاکوتیا ، ارکتسک اوبلاست | |
ڈگدا | لیپٹف سمندر | |
طاس دیس | ||
ڈسچارج | 16350 cubic metre per second
| |
طاس رقبہ | 2490000 مربع کلومیٹر
| |
تقسیم اعلیٰ | یاکوتیا ، ارکتسک اوبلاست | |
جغرافیائی خصوصیات | ||
متناسقات | 53°56′08″N 108°05′31″E / 53.935555555556°N 108.09194444444°E [۲] | |
بلندی | 1466 میٹر ، 0 میٹر | |
جیو رمز | 2020860 | |
|
||
ترمیم |
لینا ( روسی : Ле́на ، IPA: [ˈlʲenə] ؛ Sakha : Ülүөнэ , Ölüöne ) تن عظیم دریاواں وچ سب توں مشرقی اے (باقی دو دریائے اوب تے دریائے ینیسی نيں) جو بحرِ آرکٹک وچ بہندے نيں۔ ایہ دنیا دا گیارہواں سب توں لمبا دریا تے نويں سب توں وڈا کیچمنٹ ایریا اے۔
دریائے لینا شمالی ایشیا دے مشرقی سائبیریا دے علاقے وچ اک دریا اے تے دنیا دا ۱۱ واں طویل ترین دریا اے۔ دریائے ینیسی تے دریائے اوب دے نال نال ، اسنوں بحیرہ آرکٹک وچ بہنے والا تیسرا عظیم سائبیرین دریا سمجھیا جاندا اے ۔ اس دی کل لمبائی ۴٬۴۷۲ کلومیٹر (۲٬۷۷۹ میݪ) اے تے ایہ سب توں طویل دریا اے جو مکمل طور اُتے روس دے اندر وگدا اے۔
دریائے لینا مشرقی سائبیریا ( روس ) وچ اک لمبا دریا اے، جو ارکتسک اوبلاست تے ساکھا ریپبلک توں ہُندا ہويا شمال مشرق تے مشرق دی سمتاں وچ وگدا اے تے بحیرہ لاپتیف ( آرکٹک اوقیانوس ) وچ گردا اے ۔ ایہ ۴٬۲۹۴ کلومیٹر لمبا اے ، جو دنیا دا گیارہواں طویل ترین اے ۔
جنوب وچ بیکل پہاڑاں وچ اپنے ماخذ توں ۱٬۶۴۰ میٹر دی اونچائی تک پہنچدے ہوئے ، وسطی سائبیرین سطح مرتفع ، جھیل بائیکل توں ۲۲ کلومیٹر مغرب وچ ، لینا شمال مشرق وچ بہندی اے، تے دریائے کرینگا تے دریائے وٹیم توں مل جاندی اے ۔ ایہ نیو سائبیرین جزیراں دے جنوب مغرب وچ بحیرہ لیپٹیو وچ وگدا اے ، جو ۱۰٬۸۰۰ کلومیٹر دے رقبے دے نال اک ڈیلٹا بناندا اے، جو ست اہم شاخاں توں گزردا اے، جس وچ سب توں اہم بائلوف اے ، جو سب توں مشرقی اے۔ بھانويں پانی دے کیچمنٹ ایریا وچ بارشاں بوہت گھٹ نيں لیکن اس دے منہ اُتے دریا دا اوسط بہاؤ ۱۶٫۴ ملین لیٹر فی سیکنڈ اے۔
اس دے سیاحاں دے لئی پرکشش تھانواں وچوں اک لینا ستون نيں ، جو اس دے حاشیے اُتے اک دلچسپ پتھر دی تشکیل اے۔ اس دریا توں ایہ ممکن اے کہ اس نے ولادیمیر ایلیچ اولیانوف ، لینن دا عرفی ناں لیا ہو ، جس دا مطلب ہوئے گا "وہ جو دریائے لینا نال تعلق رکھدا اے "۔
دریا
سودھودریائے لینا ایشیا دے بائیکل پہاڑاں توں نکلدا اے تے سائبیریا دے مشرقی حصے وچ وگدا اے تے شمالی برفانی سمندر دی اک تنگ خلیج وچ گردا اے۔ اس دا پانی دے بہاؤ دا نظام ڈرومامورفک اے جس وچ کئی معاون ندیاں اس دے نال نال ملدی نيں۔ ایہ سال وچ ست توں اٹھ ماہ تک منجمد رہندا اے تے موسم بہار وچ پگھل جاندا اے لیکن اودوں وی اس دا منہ برف توں ڈھکا رہندا اے۔ اس دے نتیجے وچ میدانی علاقےآں وچ پانی پھیل جاندا اے جس دی وجہ توں دلدل بن جاندے نيں۔
دریائے لینا بیکل پہاڑاں وچ وسطی سائبیرین سطح مرتفع دے جنوب وچ ۱٬۶۴۰ میٹر دی بلندی اُتے شروع ہُندا اے۔ اس دا منبع سائٹ مشہور بیکل جھیل توں ۷ کلومیٹر مغرب وچ اے ۔ اپنے منبع توں ایہ شمال مشرق دی طرف وگدا اے تے دریائے کرینگا، دریائے وٹیم تے دریائے اولیوکوما توں مل جاندا اے۔ یاکوتسک شہر دے بعد، ایہ سطح مرتفع توں میدانی علاقےآں وچ اتردا اے تے شمال دی طرف وگدا اے جتھے اسنوں دریائے الدان توں ملایا جاندا اے۔ راستے وچ ویرخویانسک پہاڑاں دی آمد دی وجہ توں، ایہ شمال مغرب دی طرف اپنا راستہ بدلدا اے تے دریائے ویلیویا اس وچ ضم ہو جاندا اے۔ اس دے بعد ایہ آرکٹک اوقیانوس دے اک حصے وچ وگدا اے (جس دا ناں Laptev Sea اے )۔ مجموعی طور اُتے دریائے لینا دے واٹرشیڈ ایریا دا رقبہ 25,00,000 km² اے۔ [۳]
طاس
سودھولینا ندی دے طاس دا رقبہ ۲٬۴۹۰٬۰۰۰ مربع کلومیٹر (۹۶۰٬۰۰۰ مربع میݪ) لگایا گیا اے تے اوسط سالانہ اخراج ۴۸۹ کیوبک کلومیٹر فی سال اے۔ وٹیم تے اولیوکما دی ریت توں سونا دھویا جاندا اے، تے ڈیلٹا توں وڈے دنداں نوں کھود دتا گیا اے۔ دریا دے سیلابی میدان وچ بے شمار جھیلیاں نيں۔ لینا دے طاس وچ نیدزیلی تے اُلاخان-کیول جھیلاں سب توں وڈی نيں۔
معاون دریا
سودھوکیرینگا دریائے لینا تے بیکل جھیل دے درمیان شمال دی طرف وگدا اے ۔ وٹیم جھیل بائیکل دے شمال مشرق وچ علاقے نوں نکالتا اے ۔ اولیوکما شمال دی طرف وگدا اے ۔ امگا جنوب مشرق وچ اک لمبا وکر لینا دے متوازی بناندا اے تے الڈان وچ وگدا اے۔ ایلڈان وی لینا دے تقریباً متوازی مڑدا اے ایتھے تک کہ ایہ مشرق دا رخ کردا اے تے یاکوتسک دے شمال وچ لینا وچ وگدا اے ۔ مایا ، الڈان دی اک معاون دریا، اک علاقے نوں تقریباً بحیرہ اوخوتسک تک لے جاندی اے۔ T-shape Chona – Vilyuy نظام بوہتے علاقے نوں مغرب وچ نکالتا اے۔
لینا دی اہم معاون ندیاں منبع توں منہ تک نيں:
تریخ
سودھوعام طور اُتے ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ لینا نے اپنا ناں اصل ایون-ایونک ناں Elyu-Ene توں لیا اے ، جس دا مطلب اے "وڈا دریا"۔
اک صدی بعد توں متعلق لوک کہانیاں دے مطابق، ۱۶۲۰–۱۶۲۳ دے سالاں وچ ڈیمڈ پیانڈا دی قیادت وچ روسی کھل دے شکاریاں دی اک جماعت نے نزہنیا ٹنگوسکا اُتے سفر کيتا ، لینا نوں دریافت کیتا، تے یا تاں اپنی کشتیاں اوتھے لے گئے یا نويں بݨائی۔ ۱۶۲۳ وچ پیانڈا نے تقریباً ۲٬۴۰۰ کلومیٹر (۱٬۵۰۰ میݪ) دریا نوں اس دے اوپری حصے توں لے کے وسطی یاکوتیا تک دریافت کيتا ۔ [۸] ۱۶۲۸ وچ واسیلی بوگور تے ۱۰ آدمی لینا پہنچ گئے، 'آبائیاں' توں ' یاسک ' (خراج تحسین) جمع کيتا تے فیر ۱۶۳۲ وچ کرنسک دی نیہہ رکھی۔ ۱۶۳۱ وچ ینیسیسک دے ووئیوڈا نے پیوتر بیکیٹوف تے ۲۰ آدمیاں نوں اک قلعہ بنانے دے لئی بھیجیا یاکوتسک(۱۶۳۲ وچ قائم کيتا گیا)۔ یاکوتسک توں ہور مہمات جنوب تے مشرق وچ پھیل گئياں۔ لینا ڈیلٹا ۱۶۳۳ وچ پہنچیا سی۔
جینیٹ دی بدقسمت مہم وچ زندہ بچ جانے والےآں دے تن گروہاں وچوں دو ستمبر ۱۸۸۱ وچ لینا ڈیلٹا پہنچے۔ اک انجینئر جارج ڈبلیو میݪ ویل دی قیادت وچ مقامی ٹنگس شکاریاں نے بچایا ۔ کیپٹن جارج ڈبلیو ڈی لانگ دی قیادت وچ گروپ وچوں صرف دو آدمی زندہ بچ سکے، باقی بھکھ توں مر گئے ۔
بیرن ایڈورڈ وان ٹول نے الیگزینڈر وان بنج دے ہمراہ اک مہم دی قیادت دی جس نے ۱۸۸۵ وچ روسی امپیریل اکیڈمی آف سائنسز دی جانب توں لینا ڈیلٹا تے نیو سائبیریا دے جزیراں دی کھوج دی ۔ ۱۸۸۶ وچ انہاں نے نیو سائبیرین جزیرے تے دریائے یانا دی تحقیق دی ۔ اس دے معاون دریا اک سال تے دو دناں دے دوران اس ماساں ۲۵٬۰۰۰ کلومیٹر (۱۶٬۰۰۰ میݪ) دا فاصلہ طے کیتا، جس وچوں ۴٬۲۰۰ کلومیٹر (۲٬۶۰۰ میݪ) اُتے دے دریا سن، جو راستے وچ جیوڈیسک سروے کردے سن ۔
لینا قتل عام ۱۹۱۲ وچ سؤݨ دی کان کناں تے مقامی شہریاں نوں گولی مار دے ہلاک کرنے دا ناں سی جنہاں نے شمالی ارکتسک وچ بوڈےبو دے نیڑے کان وچ کم دے حالات اُتے احتجاج کيتا۔ اس واقعے دی رپورٹ ڈوما (پارلیمنٹ) وچ کیرنسکی نے دی سی تے اسنوں روس وچ انقلابی احساسنوں ابھارنے دا سہرا دتا جاندا اے۔
ولادیمیر الیچ اولیانوف نے اپنا عرف لینن ، دریائے لینا توں لیا ہوئے گا ، جدوں اسنوں وسطی سائبیرین سطح مرتفع وچ جلاوطن کر دتا گیا سی ۔
ڈیلٹا
سودھودریائے لینا دے آخر وچ اک وڈا ڈیلٹا اے جو ۱۰۰ کلومیٹر (۶۲ میݪ) بحیرہ لیپٹیو تک پھیلا ہويا اے تے تقریباً ۴۰۰ کلومیٹر (۲۵۰ میݪ) چوڑا اے۔ ڈیلٹا سال دے تقریباً ست مہینےآں تک ٹنڈریا منجمد رہندا اے، لیکن مئی وچ ایہ خطہ چند مہینےآں دے لئی سرسبز و شاداب زمین وچ تبدیل ہو جاندا اے۔ علاقے دا کچھ حصہ لینا ڈیلٹا وائلڈ لائف ریزرو دے طور اُتے محفوظ اے ۔
لینا ڈیلٹا فلیٹ جزیراں دی اک وڈی تعداد وچ تقسیم اے۔ سب توں اہم (مغرب توں مشرق تک) نيں: چیچاس آریندا، پیٹروشکا، ساگستر، سماخ آری دیت، ترکان بیلکیدرے، سسیلاخ آری، کولخوزتاخ بیلکیدرے، گریگوری دیلیخ بیلکی (گریگوری جزیرے)،
لینا ڈیلٹا جزیریاں وچوں اک، اوسٹروف امریکہ-کوبا-آریٹا یا اوسٹرو کوبا-آریٹا، سوویت دور وچ کیوبا دے جزیرے دے ناں اُتے رکھیا گیا سی۔ ایہ ڈیلٹا دے شمالی کنارے اُتے اے۔ [۹]
مذیددیکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في GeoNames ID". http://sws.geonames.org/2020860. Retrieved on ۳۱ اکتوبر ۲۰۲۴.
- ↑ "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في خريطة الشارع المفتوحة". https://www.openstreetmap.org/relation/166171. Retrieved on ۳۱ اکتوبر ۲۰۲۴.
- ↑ Large Rivers: Geomorphology and Management, John Wiley & Sons, 2008, ISBN 978-0-470-72371-5, … Just before pouring into the Laptev Sea, the Lena develops 150 branches (with three main channels carrying 70% of the discharge), forming a large delta …