خواجہ محمد یحیی
شاہ محمد یحیی سرہندی شیخ احمد سرہندی المعروف مجدد الف ثانی دے فرزند ارجمند سن ۔
ولادت
سودھوشاہ محمد یحیی دی ولادت 1024ھ بمطابق 1615ء وچ مجدد الف ثانی شیخ احمد سرہندی دے گھر سرہند شریف وچ ہوئی۔ آپ دی ولادت دے وقت مجدد الف ثانی اُتے اس آیت کریمہ دا الہام ہويا۔ ترجمہ : اسيں تینوں اک لڑکے دی بشارت دیندے نيں، اس دا ناں یحیی اے۔ مجدد الف ثانی نے اس اشارہ اُتے آپ دا ناں یحیی رکھیا۔
لقب
سودھوصاحب روضتہ القیومیہ دی اک روایت دے مطابق شیخ محمد یحیی دا لقب شاہ جیو سی۔ آپ دے بچپن وچ اک روز حضرت شاہ کمال کیتھلی دے پوتے شاہ سکندر مجدد الف ثانی دے ہاں آئے تے انہاں نے حضرت مجدد توں درخواست کيتی کہ اپنا اک صاحبزادہ مینوں عنایت فرمائاں۔ اتفاقا محمد یحیی موجود سن ۔ مجدد الف ثانی نے فرمایا: ايسے نوں لے لو۔ شاہ سکندر کیتھلی نے اپنی نسبت آپ نوں القا کیتا تے فرمایا: انہاں نوں شاہ دے ناں توں پکاریا جائے۔ پسں ايسے روز توں آپ دا لقب شاہ جیو ہوگیا۔
تعلیم
سودھوشیخ محمد یحیی بچپن ہی توں وڈی اعلیٰ استعداد دے حامل سن ۔ اپنے والد بزرگوار مجدد الف ثانی دی تعلیم وتربیت توں فیض یاب ہوئے۔ آپ نے اٹھ نو برس دی عمر وچ حفظ قرآن دی سعادت توں بہرہ ور ہوئے گئے۔ بچپن دے زمانے وچ تحصیل علم وچ کامل استغراق تے محوریت حاصل سی۔ آپ نے موطا امام مالک شیخ عبد الحق محدث دہلوی توں پڑھی۔ آپ دی نسبت رابطہ شروع ہی توں وڈی مضبوط و قوی سی۔ اک مرتبہ حضرت مجدد الف ثانی اجمیر شریف دے سفر توں واپس تشریف لیائے تاں خدام سرہند شریف دو تن منزل دور آپ دے استقبال دے لئی گئے۔ شاہ محمد یحیی وی انہاں خدام دے ہمراہ سن ۔ آپ نوں معلوم ہويا کہ والد بزرگوار کِسے وجہ توں اس جگہ توں تن چار روز دے بعد سرہند شریف تشریف لے جان گے۔ اس اُتے آپ نے اپنے والد بزرگوار مجدد الف ثانی توں اجازت طلب کيتی کہ مینوں سرہند شریف جانے دتا جائے۔ اس اُتے مجدد الف ثانی نے فرمایا : اِنّی جلدی رخصت لینے دتی کیہ ضرورت اے ؟ آپ نے عرض کیندا: میرے سبق وچ ناغہ ہُندا اے تے میرے اسيں سبق میرے توں اگے نکل جان گے۔ ایہ سن کر حضرت مجدد الف ثانی نے مسرت دا اظہار فرمایا تے ارشاد فرمایا:”ایسی طبیعت کیوں نہ ہوئے جدوں کہ ایہ علماء دے طبقہ تے حقاظ و صلحاء دے خاندانہاں وچوں نيں۔ فیر والد بزرگوار نے شاباش دے کے آپ نوں سرہند شریف چلے جانے دی اجازت مرحمت فرمائی۔
والد دی محبت و شفقت
سودھوشیخ محمد یحیی دے والد بزرگوار مجدد الف ثانی آپ اُتے بہت ہی زیادہ مہربان سن تے فرمایا کردے سن کہ محمد یحیی دی استعداد بہت بلند اے۔ اجمیر شریف وچ قیام دے دناں وچ اک روز حضرت مجدد نے ارشاد فرمایا: وچ محمد یحیی نوں انہاں دے بھائیاں جداں بنانا چاہندا ہاں لیکن کیتا کراں اک تاں انہاں دی عمر چھوٹی اے، دوسرے ہن میری زندگی وچ تھوڑے دن باقی رہ گئے نيں۔ یہ ارشاد فرماندے ہوئے مجدد الف ثانی دی اکھاں وچ آنسو پھوٹ پئے۔
تکمیل علوم ظاہری و باطنی
سودھوشیخ محمد یحیی ظاہری علوم وچ ید بیضا رکھدے سن ۔ والد بزرگوار مجدد الف ثانی دے وصال دے بعد آپ نے اپنے وڈے بھائیاں دی تربیت وچ تمام عقلی و نقلی علوم دی تحصیل توں فراغت پائی۔ آپ نے اپنے بھائی حضرت خواجہ محمد معصوم دی خدمت وچ رہ کے ظاہری علوم وی انتہائی درجے تک حاصل کیتے تے انہاں دی خدمت وچ ہی باطنی سلوک وی مکمل کیتا۔ اوہ آپ دی بے حد رعایت فرماندے سن ۔ انہاں نے حضرت مجدد بیان کے تمام خصائص دی بشارتاں عنایت فرمائاں۔
درس و تدریس
سودھوشیخ محمد یحیی پندرہ برس دی عمر وچ درس و تدریس تے علوم دی نشر و اشاعت وچ مشغول ہوئے۔ آپ نہایت پایبندتی، کامل توجہ تے استحضار دے نال ایہ خدمات سرانجام دیندے رہے۔
زہد و تقوی
سودھوشیخ محمد یحیی سرہندی شریعت و طریقت دے وڈے پکے پابند سن ۔ آپ دی پیشانی اُتے نجابت تے روحانی نسبت دی وراثت دے آثار نمایاں سن ۔ آپ ہمیشہ زہد و تقوی، آزادی و تعلقی، ضبط اوقات، سنت مطہرہ دی اتباع دی پابندی تے طریقہ عالیہ نقشبند ایہ مجددیہ دی رعایت کرنے وچ پوری طرح مستعد و قائم رہندے سن ۔
حج بیت الله
سودھوشیخ محمد یحیی نوں حج بیت اللہ شریف دی سعادت نصیب ہوئی۔ پہلی بار 1067ھ بمطابق 1658ء وچ اپنے بھائیاں دے ہمراہ حج بیت اللہ شریف تے زیارت حرمین شریفین دے لئی حجاز مقدس تشریف لے گئے۔ اس دوران آپ نوں حج دی سعادت حاصل ہوئی۔ دوسری بار وی آپ نوں حج دی سعادت ارزانی ہوئی۔
وصال
سودھوشیخ محمد یحیی دا وصال 27 جمادی الثانی 1096 بمطابق 31 مئی 1685ء وچ سرہند شریف وچ ہويا۔ آپ دا مزار والد بزرگوار دے مزار دے مغرب دی طرف اے۔ آپ دے مزار اُتے وکھ توں گنبد تعمیر کیتا گیا اے۔
اولاد
سودھوشیخ محمد یحیی سرہندی دی اولاد وچ تن صاحبزادے تے اک صازحبزادی سی۔ بیٹےآں دے ناں درج ذیل نيں۔
- شیخ ضیاء الدین سرہندی
- شیخ شاہ احمد سرہندی
- شیخ زین العابدین سرہندی [۱]
حوالے
سودھو- ↑ تریخ و تذکرہ خانقاہ سرھند شریف مولف محمد نذیر رانجھا صفحہ 429 تا 432