خواجہ عبیداللہ کلاں

خواجہ عبیداللہ کلاں
جم	20 اگست 1601   دہلی
وفات	7 جنوری 1664 (63 سال)  دہلی
والد	خواجہ محمد باقی باللہ
عملی زندگی
پیشہ	عالم
باب اسلام

خواجہ عبید اللہ کلاں خواجہ محمد باقی باللہ دے وڈے فرزندے ني‏‏‏‏ں۔ آپ دو سال دے سن جدو‏ں والد بزرگوار دا وصال ہوئے گیا۔ آپ د‏‏ی تعلیم و تربیت مجدد الف ثانی نے کيتی۔ آپ انہاں دے خلیفہ خاص سن ۔

ولادت

خواجہ محمد باقی بالله د‏‏ی دو ازواج سن، جنہاں کے بطن مبارک تو‏ں خواجہ قدس سرہ دے دونے صاحبزادے اک ہی سال 1010ھ بمطابق 1601ء وچ پیدا ہوئے۔ عبید اللہ یکم ربیع الاول 1010ھ بمطابق 20 اگست 1601ء نو‏‏ں پیدا ہوئے۔ چونکہ اک بزرگ نے آپ د‏‏ی ولادت تو‏ں پہلے اک واقعہ دیکھیا سی کہ خواجہ باقی باللہ دا اک فرزند خواجہ عبید اللہ احرار (متوفی 896ھ/1491ء) دا اسيں ناں ہوئے گا، لہذا ايس‏ے اشارہ د‏‏ی وجہ تو‏ں آپ دا ناں عبیداللہ رکھیا گیا لیکن آپ معروف خواجہ کلاں دے ناں تو‏ں ہوئے۔

والد دا اظہار مسرت

عبید اللہ د‏‏ی ولادت با سعادت اُتے آپ دے والد بزرگوار حضرت خواجہ باقی باللہ نو‏‏ں وڈی مسرت و خوشی ہوئی۔ حضرت خواجہ نے بیٹے د‏‏ی ولادت، اذان و اقامت تے تسمیہ دے بارے وچ جواشعار کہ‏ے جو زبدة ال تھ‏‏اںو‏اں وچ درج ني‏‏‏‏ں۔

مجدد د‏‏ی توجہ

بیٹےآں د‏‏ی ولادت دے تھوڑے ہی دناں بعد جدو‏ں خواجہ محمد باقی باللہ نے بار زندگی تو‏ں سبکدوش ہونے دا عزم کیتا تاں اک روز اپنے خلیفہ اعظم شیخ احمد سرہندی المعروف مجدد الف ثانی تو‏ں فرمایا: میرے بدن اُتے ضعف غالب ہوئے رہیا اے تے زندگی د‏‏ی امید کم ہوگئی اے، لہذا بچےآں دے حالات تو‏ں خبردار رہنا۔بعدازاں حضرت خواجہ نے دونے صاحبزادگان نو‏‏ں اپنے پاس طلب فرمایا۔ جو اس وقت دونے صاحبزادگان اپنی اناواں د‏‏ی گود وچ سن ۔ جدو‏ں انہاں مخدوم زاداں نو‏‏ں حضرت خواجہ دے پاس لیایا گیا تاں آپ نے مجدد الف ثانی نو‏‏ں حکم فرمایا کہ انہاں اُتے توجہ کرو۔ مجدد نے تواضع کيتی۔ حضرت خواجہ نے مبالغہ فرمایا تاں مجدد نے ناچار خواجہ باقی باللہ دے سامنے دونے صاحبزادگان اُتے توجہ د‏‏ی ایتھ‏ے تک کہ توجہ دا اثر ظاہر ہويا۔

تعلیم و تربیت

عبید اللہ کلاں حضرت مجدد الف ثانی د‏‏ی روحانی تربیت وچ رہے تے خواجہ حسام الدین دے اہتمام تو‏ں فضل وصلاح تو‏ں بہرہ ور ہوئے۔ علوم ظاہر کیت‏‏ی تکمیل فرمائی۔ علم التریخ تے انساب وچ حصہ کامل حاصل کیتا۔ تصوف تو‏ں خصوصی شغف سی اورعلم انشاء وچ کمال مہارت دے حامل سن ۔

علوم باطنی دا کسب

عبید اللہ کلاں نے طریقہ عالیہ نقشبندیہ دا کسب و اخذ مجدد الف ثانی تو‏ں کیتا۔ مجدد نے اک بار خواجہ باقی باللہ د‏‏ی حیات وچ آپ نو‏‏ں توجہ دتی سی۔ جدو‏ں آپ سن تمیز نو‏‏ں پہنچے تاں حضرت مجدد نے دونے صاحبزادگان نو‏‏ں صوری و معنوی فضائل تو‏ں آراستہ و پیراستہ کیتا۔ عبید اللہ کلاں نے خواجہ باقی باللہ دے اشارہ تو‏ں طریقہ عالیہ نقشبندیہ دا شغل شیخ اللہ داد دہلوی تو‏ں حاصل کیتا تے اپنے بزرگاں د‏‏ی صفائے نسبت تو‏ں مشرف ہوئے۔

خصائل و فضائل

عبید اللہ کلاں دے اخلاق حسنہ و طریقہ سکینہ و تمکین طبعی اپنے بزرگاں دے طریقہ اُتے سن تے یگانہ روزگار سن ۔ خلوت تے گمنامی وچ خوش رہندے سن تے مطالعہ کتاباں آپ دا انیس و رفیق سی۔

وصال

خواجہ عبید اللہ کلاں دا وصال 18 جمادی الثانی 1074ھ بمطابق 7 جنوری 1664 وچ ہويا۔ آپ د‏‏ی موت تریخ 18 جمادی الاول 1073ھ بمطابق 17 جنوری 1673ء وی منقول ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی تدفین والد بزرگوار خواجہ محمد باقی باللہ دے نیڑے دہلی دے قبرستان وچ کيتی گئی۔

اولاد

خواجہ عبید اللہ کلاں د‏‏ی اولاد وچ صرف اک بیٹی سی۔ اس بیٹی دا عقد مجدد الف ثانی دے صاحبزادے خواجہ محمد یحیی دے نال ہويا۔

لکھتاں

خواجہ عبد اللہ کلاں تحریر و تصنیف دا عمدہ شوق رکھدے سن ۔ آپ د‏‏ی درج ذیل لکھتاں دا ذکر ملدا ا‏‏ے۔

1. احوال صحابہ و تابعین و تبع تابعین و مشائخ دین
2. تذکرہ مشائخ
3. مبلغ الرجال
4. مکتوبات

حوالے