آزاد نظم

آزاد نظم نظم دی اِک مشہور قسم اے۔ جیدے وچ ردیف، قافیہ تے بحر دی پابندی نئیں ہوندی۔

ویروا

آزاد نظم وچ روایتی ردیف، قافیہ، بحر تے ہیئت نئیں ہوندی۔ ایہناں ساریاں صنفاں نوں چھڈ کے صرف آہنگ تے مضمون دا خیال کیتا جاندا اے۔ شاعر مضمون دا تسلسل قائم رکھن لئی قافیہ، ردیف تے بحر دی پابندی توں آزاد ہو کے کوئی وڈا تے کوئی نِکا مصرع لکھدا لگا جاندا اے۔ ایہناں مصرعیاں دا لہا تے چڑھا اِکو ٹور اُتے چلدا رہندا اے۔ بھانویں ایس نظم وچ کوئی بحر نئیں ہوندی، پھیر وی ہر مصرعے وچ کسی نہ کسی رکن دی پابندی ضرور کیتی جاندی اے۔ ایہہ رکن کسے سطر وچ اک واری، کسے وچ دو واری تے کسے وچ اٹھ واری آسکدا اے۔ ہر سطر وچ رکن کِنی واری آ جاندا اے۔ ایس گل دی کوئی پابندی نئیں۔ آزاد نظم وچ جدوں نثری ٹوٹے لا دِتے جاندے نیں تے شاعر ایس رکن دی پابندی توں وی آزاد ہو جاندا اے۔ اوس نوں نثری آزاد نظم آکھیا جاندا اے۔ پنجابی ادب وچ نثری آزاد نظم لکھن والے بہت سارے شاعر نیں۔ اوہناں چوں احمد راہی، منیر نیازی، باقی صدیقی، ماجد صدیقی، اختر جعفری، نجم حسین سید، بشیر منذر، تنویر محمود، امین خیال، شائستہ حبیب، غلام مصطفیٰ بسمل، شوکت علی قمر، رمضان شاہد تے سلمان سعید دے ناں ذِکر دے قابل نیں۔

نمونہ

منیر نیازی دی آزاد نظم دا شعر:

• اپنے اِی ڈر توں
  جُڑے ہوئے نیں
  اِک دوجے دے نال
  شہر دے مکان

ہور ویکھو

• نظم
• معرا نظم
• یک مصرعی نظم