[[File:Centuries old banyan tree inside Pharwala Fort.JPG|thumb|500px]]
'''بوہڑ''' ( [[فارسی]] : برگد ، [[عربی]] : ذات ال زوانب ، [[سنسکرت]] : وٹ برکش ، [[ہندی]] : بر ، [[انگریزی]] : Banyan tree ) جسنوںکیہا عرفجاندا عامَاے وچّتے بوڑ[[پنجابی]] وچ ایہنوں بوہڑ توں علاوہ برھوٹا وی کیہاکہیا جاندا ہےاے۔ اکبوہڑ گھنا چھاندارچھاں درختآلا ہندا ہے[[رکھ]] جساے دیایہدی عمر اک ہزار سال توں زیادہ ہندی ہےاے ۔ بوہڑ [[شہتوت]] کل دا درخت ہےاے ۔ اسداایہدا سائنسی نام فائکس وینگیلینسس ( Ficus bengalensis ) ہےاے ۔ بنئن اسنام لئیایس ناملئی پیا کہ جدوں [[انگریز]] ایدھراِدھر آئے تاں اوہناں نے ویکھیادیکھیا کہ اسایس درخت دے ہیٹھاں بیٹھکےبیٹھ کے بانیئے اپنااپݨا کم- کاج کردے سن ۔ بوہڑ [[بھارت]] دا قومی رکھ ہےاے ۔ کسے زمانے وچّوچ [[بھارت]] اتےتے [[پاکستان]] وچّوچ ایہہایہ درخت سڑکاں اتےتے شاہراہاں دے کناریاںکنڈھیاں اتے عامَعام سی مگرپر ہن ختمگھٹ ہندا جا رہا ہےگیا ۔ اس دےایہدے علاوہ اسنوںایہنوں دیہاتپِنڈاں دا مرکزیخاص درخت[[رکھ]] وی کیہاکہیا جاندا سیاے۔ جس دےایہدے ہیٹھاں چوپالاں /تے ستھاں لگائیاںلائیاں جاندیاں سن مگر ایہہ کلچرپر ہن نویں طرز زندگی مثلانال ٹیلیوژنایہ دیرواج وجہگھٹ تقریباً ختم ہو چکا ہے ۔گیا۔
==بوہڑ دی داڑی==
==پراݨ بوہڑ==
بوہڑ دا درخت جدوں اک خاص عمر توں وڈا ہو جاوے تاں اس دیاںاوہدیاں ٹہنیاں توں ریشے ( جسنوں بوہڑ دی داڑی ) کیہا جاندا ہے لٹک کے زمین وچّتے لگّلگ جاندے ہننیں اتےتے درخت دی چوڑائی زیادہ ہو جاندی ہےاے ۔ بوہڑ دے پتیاں جاںیا پولیاں شاخاںٹہنیاں وچوں دودھیا رنگ دا گاڑاگاڑھا محلول نکلدا ہےاے جسنوںجیہوں بوہڑ دا دودھددھ کہندے ہننیں ۔ ایہہ جسم اتے لگّ جاوے تاں سیاح نشان بناؤندا ہے ۔ جیکر تھوڑھیتھوڑی دیر ہوا وچّوچ رہے تاں ربڑ دی طرحاں جم جاندا ہےاے ۔ اس دےایہدے پتے سبزہرے ،رنھ پھلدے اتےہُندے بوہڑ سرخ مائل ہندے ہن ۔نیں۔▼
==گولھاں==
بوڑھ دے [[رکھ]] نوں لال تے کٹھے رنگ دا [[پھل]] لگدا اے ایہنوں '''گولھ''' آکھیا جاندا اے۔
▲بوہڑ دا درخت جدوں اک خاص عمر توں وڈا ہو جاوے تاں اس دیاں ٹہنیاں توں ریشے ( جسنوں بوہڑ دی داڑی ) کیہا جاندا ہے لٹک کے زمین وچّ لگّ جاندے ہن اتے درخت دی چوڑائی زیادہ ہو جاندی ہے ۔ بوہڑ دے پتیاں جاں پولیاں شاخاں وچوں دودھیا رنگ دا گاڑا محلول نکلدا ہے جسنوں بوہڑ دا دودھ کہندے ہن ۔ ایہہ جسم اتے لگّ جاوے تاں سیاح نشان بناؤندا ہے ۔ جیکر تھوڑھی دیر ہوا وچّ رہے تاں ربڑ دی طرحاں جم جاندا ہے ۔ اس دے پتے سبز ، پھل اتے بوہڑ سرخ مائل ہندے ہن ۔
==استعمال==
اسبوہڑ دادے دودھددھ اتےتے پھلگولھاں دے کئی استعمال ہنہندے نیں ۔ اس دےایہدے پتیاں نوں جلا کے زخم اتے لگایالایا جاندا سی ۔ ایہہایہ استعمال [[ہندستان]] اتے، [[چین]] دے علاوہتے قدیم [[امریکہ]] وچّوچ وی سی ۔ بوہڑ دے ددھ نوں جنسی کمزوری دے علاج دے طور اتےتے قدیم زمانے توں استعمال کیتا جاندا ہےاے ۔▼
▲اس دا دودھ اتے پھل دے کئی استعمال ہن ۔ اس دے پتیاں نوں جلا کے زخم اتے لگایا جاندا سی ۔ ایہہ استعمال [[ہندستان]] اتے [[چین]] دے علاوہ قدیم [[امریکہ]] وچّ وی سی ۔ بوہڑ دے ددھ نوں جنسی کمزوری دے علاج دے طور اتے قدیم زمانے توں استعمال کیتا جاندا ہے ۔
==ہور==
اس دیایہدی لکڑی وی استعمال ہندی ہےاے ۔ ایہہایہ [[انڈونیشیا]] دا امیریعسکری نشان ( coat of arms ) ہےاے ۔ [[جاپان]] وچّوچ اسایہدے توں بونسائی ( اک فن جسجیہدے وچّوچ درختاں نوں چھوٹے رہنرہݨ اتےتے مجبور کیتا جاندا ہےاے تاں جوتاکہ اک گملے وچّوچ چھوٹا جیہا مکمل درخت آ جاوے ۔ ہندو مت وچّوچ اسنوںایہنوں مقدس درخت سمجھیا جاندا ہےاے ۔ اوہ اسایس رکھ نوں مقدس مندےمن ہندے نیں کہ اسدےایہدے درشن چھوہ اتےتے سیوا کرن نال پاپگناہ دور ہنداہندے ہےنیں اتےتے دکھ اتےتے روگ نشٹمُک ہندےجاندے ہننیں۔ اتے اس رکھ دے روپن اتے ہنال وچّ اسدیاں جڑاں وچّ پانی دین نال پنّ ہندا ہے ، اجیہا منیا جاندا ہے ۔ اتر توں دکھن تکّ کل بھارت وچّ بوہڑ دا رکھ پیدا ہندے ویکھیا جاندا ہے۔ ایہہایہ بدھ مذہب وچّوچ وی مقدس ہےاے کیونکہکیوں کہ روایت دے مطابق [[گوتم بدھ]] اسایس درخت دے ہیٹھاں بیٹھدے سن جدوں اوہناں نوں روشنی ملی اسایس لئی اسنوںایہنوں بدھ دا درخت وی کہندے ہننیں ۔ انگریزی دی مشہور کہانی رابنسن کروسو وچّوچ، ،جیہدے جس اتےتے کئی فلماں بنیاںبݨیاں ہننیں، ،ایس اسےدرخت درختوچ وچّای اسنےاوہنے اپنااپݨا گھر بنایابݨایا سی ۔▼
▲اس دی لکڑی وی استعمال ہندی ہے ۔ ایہہ [[انڈونیشیا]] دا امیری نشان ( coat of arms ) ہے ۔ [[جاپان]] وچّ اس توں بونسائی ( اک فن جس وچّ درختاں نوں چھوٹے رہن اتے مجبور کیتا جاندا ہے تاں جو اک گملے وچّ چھوٹا جیہا مکمل درخت آ جاوے ۔ ہندو مت وچّ اسنوں مقدس درخت سمجھیا جاندا ہے ۔ اوہ اس رکھ نوں مقدس مندے ہن کہ اسدے درشن چھوہ اتے سیوا کرن نال پاپ دور ہندا ہے اتے دکھ اتے روگ نشٹ ہندے ہن اتے اس رکھ دے روپن اتے ہنال وچّ اسدیاں جڑاں وچّ پانی دین نال پنّ ہندا ہے ، اجیہا منیا جاندا ہے ۔ اتر توں دکھن تکّ کل بھارت وچّ بوہڑ دا رکھ پیدا ہندے ویکھیا جاندا ہے۔ ایہہ بدھ مذہب وچّ وی مقدس ہے کیونکہ روایت دے مطابق [[گوتم بدھ]] اس درخت دے ہیٹھاں بیٹھدے سن جدوں اوہناں نوں روشنی ملی اس لئی اسنوں بدھ دا درخت وی کہندے ہن ۔ انگریزی دی مشہور کہانی رابنسن کروسو وچّ ، جس اتے کئی فلماں بنیاں ہن ، اسے درخت وچّ اسنے اپنا گھر بنایا سی ۔
