جی این یو آکٹیو
تعملیاتی نظام | مس ونڈوز, لینکس, یونکس |
ویب سائیٹ | www.octave.org |
اجازہ | جی این یو عمومی العوام اجازہ |
آکٹیو حساب کتاب لئی اک کمپیوٹر پروگرام اے، جنوں اک کیلکولیٹر وانگوں ورتیا جا سکدا اے۔ سکرپٹنگ بولی ووں شمارندی برمجہ لئی بھی استعمال کر سکدے او۔ طرز کلام تقریباً میٹلیب جیا اے، جس وجہ نال اکثر طالب علم ایدے وچ آسانی نال کم کر سکدے نیں۔ میٹلیب تے سائیلیب وگر اے وی LINPACK تے EISPACK وگری لائبرریاں نال سطح البین دیندا اے۔ چونکہ جی این یو عمومی العوام اجازہ اے، ایس لئی آزاد مصدر آکٹیو عوام چ خاصا مقبول اے۔ لینکس تے یونکس دے اکثر ڈسٹرو ایدے پیکج فراہم کردے نیں۔
آکٹیو عددی شمارندی دے لئی اک سافٹ ویئر اے، جس نوں اک حسابگر دے طور اُتے استعمال کیتا جا سکدا اے۔ سکرپٹنگ بولی دے ذریعہ شمارندی برمجہ دے لئی وی استعمال کر سکدے نيں۔ طرز کلام تقریباً میٹلیب جداں اے، جس دی وجہ توں اکثر طالب علم اس اُتے آسانی توں کم کر سکدے نيں۔ میٹلیب تے سائیلیب دی طرح ایہ وی LINPACK تے EISPACK ورگی لائبرریاں توں سطح البین فراہم کردا اے۔ چونکہ جی این یو عمومی العوام اجازہ اے، اس لئی آزاد مصدر عوام وچ آکٹیو خاصا مقبول واقع ہويا اے۔ لینکس تے یونکس دے اکثر ڈسٹرو اس دے پیکج فراہم کردے نيں۔
گرافی دے لئی آکٹیو گنوپلاٹ یا fltk دا استعمال کردا اے۔
آموختار
سودھودالۂ آکٹیو
سودھوآکٹیو وچ فنکشن دا مقصد دوسری شمارندی زباناں دی طرح اے، کہ ایہ کچھ ادخال لیندی اے تے انہاں نوں استعمال کردے ہوئے کچھ اخراج واپس کردی اے۔ ایہ فنکشن آکٹیو شمارندگی بولی دی کوئی وی تعمیراندے استعمال کر سکدی اے۔ اس فنکشن نوں عموماً اسی ناں دی مِلف وچ محفوظ کیتا جاندا اے۔ مثال دے طور اُتے درج ذیل فنکشن کسی مستطیل منشور دا سطحی رقبہ (A) کڈ کے واپس کردی اے۔ اس دے ادخال منشور دی تن رُخاں دی پیمائش a, b, c, نيں:
function A=surfaceArea(a,b،c)
- disp('computing surface area of a rectangular prism')
- A=2*(a*b+a*c+b*c);
endfunction
اس فنکشن نوں surfaceArea.m نامی فائل وچ محفوظ کر دو تے آکٹیو وچ ایويں بلاؤ:
- >S=surfaceArea(3, 4, 5)
- computing surface area of a rectangular prism
- S = 94
(مستطیل منشور جسی دی لمبائی، چوڑائ تے گہرائ، 3، 4 تے 5 اے دی تمام سطحاں دا رقبہ 94 ہوئے گا)۔
سادہ ریاضیاتی فنکشن تعریف کرنے دے آسان تر طریقے موجود نيں، جو درج ذیل نيں۔ آکٹیو وچ ریاضیاتی فنکشن بطور کلیہ بنانے دا آسان طریقہ ایہ اے
- > myFunc=inline("x^2-3*x");
- myFunc =
- f(x) = x^2-3*x
اس دے بعد آپ ایہ فنکشن (function) استعمال کر سکدے ہو
- > myFunc(2)
- ans = -2
تے myFunc
ہتھہ وی اے جس نوں دوسری آکٹیو فنکشن وچ استدلال دے طور اُتے وی استعمال کر سکدے نيں۔
اک ہور طریقہ ریاضیاتی فنکشن تعریف کرنے دا ایہ اے، جسنوں آکٹیو وچ گمناں فنکشن کہندے نيں۔ مثلاً جے ریاضیاتی فنکشن
تعریف کرنی ہو، تو
- > fa = @(x,y) (x+y).^2 ;
غور کرو کہ @ دے نال پہلے استدلال x, y بیان ہوئے نيں۔ ہن اس فنکشن دے ہتھے fa نوں کسی دوسری آکٹیو فنکشن نوں روانہ کیتا جا سکدا اے:
- > feval(fa, 3, 4)
- ans = 49
دالہ دا گراف
سودھو> fplot(@sin,[-10,10])
جتھے استدلال x دی حدود -10
توں لے کے 10 تک دسی گئیاں نيں۔ ایتھے اساں ریاضیاتی فنکشن sin نوں ہتھے توں آکٹیو فنکشن fplot نوں بھیجیا اے۔
دوسرا عددی طریقہ ایويں ہوئے گا کہ آپ پہلے استلال x نوں اک سمتیہ دے طور بنائاں تے اس سمتیہ x دی ہر قدر دے لئی فنکشن y=sin(x)
دی قدر معلوم کرن، فیر انہاں دونے سمتیہ دا گراف بنا لاں:
> x = [-10:0.1:10];
> y=sin(x);
> plot(x,y);
gnuplot اُتے h کلید دبانے توں معاونت دی کلیداں دا حال معلوم ہُندا اے۔
بار گراف ایويں بنایا جا سکدا اے:
- > x = rand(1,5)*10;
- > bar(x)
روٹی گراف ایويں بنایا جا سکدا اے:
- > x = rand(1,5)*10;
- > pie(x)
متفرد فنکشن دا نکشہ ایويں بنایا جا سکدا اے
- > x = [0:.5:10];
- > stem(x, exp(-0.25*x));
جتھے 'exp' توں مراد اسّی دالہ اے۔
کسی میٹرکس نوں بطور تصویر دیکھنے دے لئی
> mm=magic(111);
> imagesc(mm);
تجرباتی طور اُتے حاصل ہونے والے دو متغیر x تے y دے درمیان تضایف جاننے دے لئی انتشاری نکشہ ایويں بنایا جا سکدا اے:
- > x=[1:100];
- > y=x+randn(1,100)*10;
- > scatter(x,y،[],abs(y-x));
ایتھے randn آکٹیو دا معمول کازبی تصادفی عدد مولّد فنکشن اے۔
قطبی نکشہ بنانے دے لئی (دیکھو مختلط عدد)
- > t=[0:.1:pi];
- > r=exp(-(0.5+i)*t);
- > polar(t, abs(r));
ایتھے t زاویہ اے۔ گراف دے متناسق مستطیل ہی نيں۔ خیال رہے کہ اُتے i توں مراد تخیلاتی عدد اکائی اے تے تے exp اسی دالہ اے۔
ہیلی دم دار سیارے دا بیضوی مدار قطبی متناسق وچ ایويں لکھیا جا سکدا اے
- > theta=[0:.01:2*pi] ;
- > r=1.069./(1+0.97*sin(theta)) ;
- > polar(theta, r);
جتھے زاویہ اے تے r مبدا توں فاصلہ فلکیاتی اکائی وچ ۔ سورج مبدا (0,0)
اُتے واقع اے، جو بیضہ دا اک مرکز نماء اے۔
مختلط اعداد مستطیل مسطح وچ نقطے ہُندے نيں، جنہاں نوں آپس وچ ملیا کے گراف بنایا جا سکدا اے:
- > c=exp(i*[0:.1:2*pi]);
- > plot(c);
- > hold on;
- > plot(c*0.5,'r');
- > axis('square')
ایتھے plot وچ r توں مراد (red) سُرخ رنگ اے۔
بعض اوقات معطیات نوں بطور نقطے (بغیر جوڑے) ہی نکشہ کرنا مفید رہندا اے،
- > x=[-1+i -1-i 1-i 1+i] ;
- > r=(randn(20,4)+i*randn(20,4))*.1 ;
- > y=ones(20,1)*x+r ;
- > plot(y, '*') ;
- > grid ;
سہ العباد وچ حلز نوں نکشہ کرنے دی مثال
- > t=[0:.01:5];
- > plot3(t, sin(2*pi*t), cos(2*pi*t),";helix;");
کلیدی تختہ دی تیر کلیداں نوں دبانے توں اس نکشہ نوں سجے کبھے اُتے تھلے گھمایا جا سکدا اے۔
دو متغیر x تے y دی فنکشن z=f(x,y)
دا سہ العبادی گراف ایويں بنایا جا سکدا اے:
> tx = ty= linspace(-8,8،41);
> [xx,yy]=meshgrid(tx,ty);
> zz=xx.^2-yy.^2;
> mesh(tx,ty,zz);
اسی کم دے لئی meshc، surf, surfc وی استعمال ہُندے نيں۔
قنطور زمین اُتے ایسی سطحی منحنی نوں کہیا جاندا اے جتھے بلندی یکساں ہوئے۔ دو متغیر x تے y دی فنکشن z=f(x,y)
، دا xy سطح اُتے قنطور xy سطح اُتے اوہ منحنی ہوئے گا جتھے z دی قدر یکساں ہوئے۔
- > [x,y]=meshgrid(-2:.2:2);
- > z=x.^2-y.^2;
- -> contour(x,y،z);
اسی فنکشن دے اُوتار چڑھاؤ نوں درجہ ڈھلان دی مدد توں معلوم کیتا جا سکدا اے جسنوں سمتار نکشہ کہندے نيں
- > [dx,dy]=gradient(z,.2,.2);
- > hold on;
- > quiver(x,y،dx,dy);
تیر دی سمت ڈھلان دی سمت تے تیر دی لمبائی ڈھلان دا درجہ دسدے نيں۔
فنکشنات دا مشتق اے (ایتھے C کوئی دائم اے )، جسنوں تصویر وچ x دی کسی وی قدر دے لئی تیراں دی مائل f(x)
صورت دکھایا گیا اے۔ تصویر نوں f(x)
دے مشتق شکن F(x)
دا میدان کہندے نيں۔ سرخ رنگ وچ کچھ ممکنہ F(x)
دکھائے گئے نيں۔ (تصویر دا پورا سکرپٹ دیکھنے دے لئی اس اُتے کلک کرو۔)
- .......
- quiver(x,y،u,v);
- ......
تصویر نوں بطور مِلف محفوظ کرنے دے لئی
- > print -dsvg 'filename.svg'
جتھے اساں svg شکلبندی دا انتخاب کیتا اے۔
باہرلے جوڑ
سودھو- پیکج آکٹیو دے لئی مختلف شعبےآں وچ اضافی اوزار بکسے
- گنو ڈاٹ آرگ آکٹیو آموختار
آن لائن کتاباں
سودھو- Experiments with MATLAB کتاب، جو matlab یا GNU octave دے نال پروگرامنگ سیکھنے وچ مددگار ہو سکدی اے۔
سانچہ:Numerical analysis software
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: جی این یو آکٹیو |