جرمنی دی تریخ

• راجگڑھ =برلن

سب تو‏ں وڈا شہر راجگڑھ

• سرکاری بولی = جرمن

قوم دے نام جرمن

• حکومت = وفاقی پارلیمانی قانون ساز جمہوریہ
• صدر

فرینک والٹر اسٹین میئر

• چانسلر

انجیلا مرکل

• تشکیل
  • مقدس رومن سلطنت

2 فروری 962

• • اتحاد

18 جنوری 1871

• • وفاقی جمہوریہ

23 مئی 1949

• • دوبارہ اتحاد

3 اکتوبر 1990

• رقبہ دا سائز
  • مکمل

357،021 کلومیٹر 2 ( 137،847 مربع میل) ( 63ويں )

• آبادی
  • 2010 دا تخمینہ

81،799،600 [1] ( 15 ويں ) کثافت 229 / کلومیٹر 2 (593.1 / مربع میل) ( 55 واں )

• جی ڈی پی ( کراسا ) 2011 دا تخمینہ
  • مکمل

$ 3،089 ٹریلین [2] ( 5 ويں )

جرمنی دا سرکاری ناں جرمنی د‏‏ی وفاقی جمہوریہ اے ۔ ایہ وسطی یورپ وچ واقع اک ملک ا‏‏ے۔ شمالی بحر دے شمال ، ڈنمارک تے بالٹک بحیرہ ، وچ پولینڈ دے تے جمہوریہ چیک تے آسٹریا تے سوئٹزرلینڈ دے جنوب وچ ، تے ، مغربی فرانس ، لکسمیبارگ ، بیلجیم تے ہالینڈ د‏‏ی سرحد تے اس دے چاراں طرف سمیونجینڈا جرمنی ا‏‏ے۔ جرمنی دا رقبہ 35،7021 مربع کیلومیٹر (137،847 مربع میل) ا‏‏ے۔ ملک گرم موسمی آب و ہو‏‏ا تو‏ں متاثر ا‏‏ے۔ جنوری 2010 تک ، آبادی 81.8 ملین تھی۔جرمنی یورپی یونین دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا رکن ملک ا‏‏ے۔ جرمنی بین الاقوامی تارکین وطن دا دنیا دا تیسرا سب تو‏ں وڈا ذریعہ ا‏‏ے۔

عیسوی نہ صرف ایہ معلوم ہويا اے کہ جرمنی دے اک علاقے وچ 100 تو‏ں پہلے بہت سارے جرمنی والے رہندے سن ، بلکہ اس د‏ی دستاویزات وی کيتیاں گئیاں نيں۔ دسويں صدی دے آغاز وچ ، رومن سلطنت د‏‏ی مرکزی تقسیم دا آغاز تمام جرمن علاقےآں تو‏ں ہويا سی۔ ایہ طویل عرصہ تک 1806 تک جاری رہیا۔ سولہويں صدی دے دوران ، شمالی جرمنی پروٹسٹنٹ اصلاحات دا مرکز بن گیا۔ سن 1871 د‏‏ی فرانکو - پرشین جنگ دے وسط وچ ، جرمنی اک جدید قومی ریاست دے طور اُتے متحد ہوگیا سی۔ 1949 وچ دوسری جنگ عظیم دے بعد ، جرمنی دو وکھ وکھ ریاستاں ، مشرقی جرمنی تے مغربی جرمنی وچ تقسیم ہوگیا سی۔ برلن تے زار نو‏‏ں خاص سیاسی حیثیت والے دو دھڑاں وچ تقسیم کردتا گیا ، اس گل اُتے انحصار کيتا کہ اتحادیاں دے نال کيتا سلوک کيتا گیا۔

1990 وچ ، جرمنی دا دوبارہ اتحاد ہويا۔ جرمنی 1957 وچ قائم ہونے والی یورپی برادری دا وی بانی رکن سی۔ ایہ تنظیم 1993 وچ یوروپی یونین بن گئی۔ جرمنی شینگن دے علاقے وچ اک شراکت دار اے ، تے 1999 وچ یورو د‏‏ی یوروپی کرنسی دے استعمال نو‏‏ں اپنایا۔

جرمنی اک ہزار ریاستاں دا اک وفاقی پارلیمانی جمہوریہ ا‏‏ے۔ راجگڑھ تے سب تو‏ں وڈا شہر برلن ا‏‏ے۔ اقوام متحدہجرمنی نیٹو گروپ (جی 8) ، گروپ (جی 20) ، اقتصادی تعاون تے ترقی د‏‏ی تنظیم (او ای سی ڈی) تے عالمی تجارتی تنظیم (ڈبلیو ٹی او) دا وی رکن ا‏‏ے۔ جرمنی د‏‏ی جی ڈی پی د‏‏ی برائے ناں قدر دے پیش نظر ، ایسا لگدا اے کہ اس د‏ی دنیا د‏‏ی چوتھ‏ی وڈی معیشت ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ، 'خریداری طاقت د‏‏ی برابری' دے لحاظ تو‏ں ایہ پنجويں نمبر اُتے ا‏‏ے۔ جرمنی سامان دا دوسرا وڈا برآمد کنندہ تے تیسرا سب تو‏ں وڈا درآمد کنندہ ا‏‏ے۔ ترقیا‏ت‏‏ی امداد دے لئی اپنے سالانہ بجٹ وچ ایہ دنیا دا دوسرا سب تو‏ں وڈا فنڈ اے ، تے جرمنی دے فوجی اخراجات دے لئی ایہ دنیا دا چھٹا سب تو‏ں وڈا فنڈ ا‏‏ے۔

جرمنی نے اک اعلیٰ معیار زندگی گزاریا ا‏‏ے۔ تے اک جامع سماجی تحفظ دا عمل قائم کيتا گیا ا‏‏ے۔ جرمنی ، جو یوروپی امور دا اک وڈا کھلاڑی اے ، عالمی سطح اُتے بوہت سارے قریبی تعلقات نو‏‏ں برقرار رکھدا ا‏‏ے۔ جرمنی متعدد شعبےآں وچ اک سائنسی تے تکنیکی رہنما دے طور اُتے پہچانا جاندا ا‏‏ے۔

جرمنی د‏‏ی تشکیل

یورپ تو‏ں پہلے نپولین

آسٹریا وچ ہیبسبرگ خاندان تے ہندزورلن خاندان دے درمیان تنازعہ د‏‏ی ابتدا وسطی یورپ دے جرمن بولنے والے لوکاں د‏‏ی قیادت اُتے سری وجیہ راجاسنگھی دے دور تو‏ں شروع ہوئی سی۔ فریڈرک دوم ، جسنو‏ں سن 1740 وچ جدید جرمن رہتل دا مرکز سمجھیا گیا سی ، اس نے اپنا بنیادی کم روايتی جرمن بستیاں دے لئی پڑوسی آسٹریا تو‏ں لڑنا سمجھیا سی۔ آسٹریا دے ہیبسبرگ ، جنھاں اس دے نتیجے وچ آنے والی سیلسیائی جنگاں وچ بھاری نقصان اٹھانا پيا سی ، نے روس د‏‏ی شہنشاہ الزبتھ نو‏‏ں مدد دے لئی خط لکھیا۔ الزبتھ زار نو‏‏ں پرشیا وچ فریڈرک دوم د‏‏ی جنگی پالیسی پسند نئيں سی۔ اس نے غمزدہ آسٹریا د‏‏ی مدد دے لئی وسطی یورپ وچ اک وڈی فوج بھیجی۔ روسی دریائے اوڈر نو‏‏ں عبور کردے ہوئے پرسیا دے راجگڑھ برلن د‏‏ی طرف روانہ ہوئے۔ فریڈرک دوم شکست دے دہانے اُتے سی۔ اس دے پاس کوئی امید نئيں بچی سی۔ اک لکھ ویہہ ہزار شہر والے خوف و ہراس د‏ی حالت وچ سن ۔ Cossacks آ رہے نيں! جنوری 1762 وچ ، عظیم جنگجو نے اپنے وزیر اعظم ، ڈی ایرگونسن نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے طلب کیا: “آؤ 15 فروری تک انتظار کرن۔ جے صورتحال نئيں بدلی تاں وچ زہر لے لاں گا۔ جے آپ چاہن تاں ، جمع کرواواں تے گل گل کرن۔ ” 12 فروری نو‏‏ں ، فریڈرک دوم ، جو زہر آلود ہونے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی ، نے سنیا کہ اس دا چاپ دشمن روس د‏‏ی ملکہ الزبتھ دا انتقال ہوگیا ا‏‏ے۔ اپنے داماد د‏‏ی طرح ، رومانوف خاندان دا اگلا وارث ، پیٹر III ، جرمن نژاد سی۔ نیو زار وچ ، فریشیا دے پرشیا دا بہت احترام سی۔ اس نے فریڈرک د‏‏ی حمایت د‏‏ی ، جس نے روسی فوج نو‏‏ں برلن دے دروازےآں دے نیڑے رکنے دا حکم دتا۔ تریخ وچ 'برینڈنبرگ دا معجزہ' دے طور اُتے تھلے آیا ا‏‏ے۔ مفاہمت دے معاہدے اُتے روس دے سینٹ پیٹرزبرگ وچ 5 مئی نو‏‏ں دستخط ہوئے سن ۔ اس دے نتیجے وچ ، فریڈرک دوم ، مرنے والا جنگجو ، بادشاہ فریڈرک عظیم دے طور اُتے مشہور ہويا۔ جنگ دے میدان اُتے تنہا آسٹریا ، یوکاٹلی د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گیا تے چھوٹا پرشیا اپنے روايتی آبائی علاقےآں نو‏‏ں منسلک کردے ہوئے پنجويں یورپی طاقت بن گیا۔ اس دے باوجود ، برلن د‏‏ی اس ہولناک تجربے د‏‏ی یاد انہاں دے ذہن وچ حالے وی تازہ ا‏‏ے۔ "دیکھو ، Coacacks آ رہے نيں!" ایہ اس پاس ورڈ د‏‏ی اصل اے جسنو‏ں مستقب‏‏ل وچ جرمن ماواں اکثر اپنے نافرمان بچےآں نو‏‏ں ڈرانے دے لئی استعمال کردیاں نيں۔ بوہت سارے قدیم سنہالا بادشاہاں د‏‏ی طرح ، کیرتی کندیان کییرتی سری راجسنگھی دشمن دا دوست سی۔ سینٹ پیٹرزبرگ دے معاہدے اُتے دستخط ہوئے صرف تن ہفتے ہوئے سن ، جدو‏ں انگریز ایجنٹ جان پیبس ، نسل پرست مرد رہنما نال ملن دے لئی بادشاہت سینکڑاگالا پہنچیا ، جس نو‏‏ں لگدا سی کہ اسنو‏ں یوروپی سیاست د‏‏ی کچھ سمجھ ا‏‏ے۔ بادشاہ فریڈرک دتی گریٹ آف پرشیا ، جس د‏‏ی تقدیر نے اسنو‏ں وقت تو‏ں پہلے ہی زہر پینے تو‏ں روک دتا سی ، ملک نو‏‏ں دولت تے اناج تو‏ں مالا مال کيتا تے 1786 وچ اس نے اپنے سوفی اُتے پر امن طور اُتے آخری سانس لیا۔ اس دے بعد اپنے داماد ، فریڈرک ولیم دوم دا تاجپوش ، اک ہلکا پھلکا آدمی سی جو مزہ کرنا پسند کردا سی۔ اگرچہ اس نے اپنا زیادہ تر وقت فنون لطیفہ د‏‏ی ترقی دے لئی صرف کيتا لیکن یوروپ وچ پرشیا د‏‏ی ساکھ آہستہ آہستہ کم ہُندتی گئی۔ جاگیردارانہ نظام دے آخری اخراجات نو‏‏ں توڑنا ، 1789 دا فرانسیسی انقلاب ، تمام یوروپی بادشاہتاں دے لئی اک انتباہ سی۔ ہوہانسورلان ، ہیبسبرگ ، رومانوف تے ویلش خانداناں نے اک لمحہ دے لئی جغرافیائی سیاسی تنازعہ دے بارے وچ فراموش کيتا تے شاہ لوئس XVI د‏‏ی حمایت د‏‏ی کیونجے ایہ شاہی بقا دا معاملہ سی۔ لیکن فرانسیسی انقلابی غیر ملکی طاقتاں دے خلاف جنگ وچ گئے جنہاں نے جمہوریہ قائم کرنے تے بادشاہت نو‏‏ں دوبارہ قائم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ انہاں د‏‏ی قیادت نپولین بوناپارٹ نامی چوویہہ سالہ جنرل نے کیتی۔ فرانسیسی انقلابی فوجاں نے سن 1795 وچ نیدرلینڈ اُتے حملہ کيتا ، تے ایمسٹرڈم دا شاہ ولیم پنجم مہاجر بن دے برطانیہ فرار ہوگیا۔ انگریزی ، جو اہمیت د‏‏ی طرف چڑھ گئی سی ، اگلے سال سیلون سمیت مشرق وچ ڈچ نوآبادیات اُتے فتح حاصل کيتی۔ فرانسیسی انقلابی فوجاں نے سن 1795 وچ نیدرلینڈ اُتے حملہ کيتا ، تے ایمسٹرڈم دا شاہ ولیم پنجم مہاجر بن دے برطانیہ فرار ہوگیا۔ انگریزی ، جو اہمیت د‏‏ی طرف چڑھ گئی سی ، اگلے سال سیلون سمیت مشرق وچ ڈچ نوآبادیات اُتے فتح حاصل کيتی۔ فرانسیسی انقلابی فوجاں نے سن 1795 وچ نیدرلینڈ اُتے حملہ کيتا ، تے ایمسٹرڈم دا شاہ ولیم پنجم مہاجر بن دے برطانیہ فرار ہوگیا۔ انگریزی ، جو اہمیت د‏‏ی طرف چڑھ گئی سی ، اگلے سال سیلون سمیت مشرق وچ ڈچ نوآبادیات فتح کرلئی-

نپولین بوناپارٹ (1796–1862) دے بعد یورپ

اک بغاوت وچ پیرس وچ اقتدار اُتے قبضہ کرنے والے جنرل نپولین بوناپارٹ نو‏‏ں 1804 وچ فرانس دا شہنشاہ بنا دتا گیا۔ اس دا مقصد قدیم رومن عہد د‏‏ی طرح حکومت قائم کرنا سی۔ ہور یورپی بادشاہت پسند طاقتاں نے اس دے خلاف ہتھیار اٹھائے۔ لیکن قسمت نے نپولین نو‏‏ں نئيں چھڈیا۔ اس نے ڈینیوب دے نیڑے الم وچ آسٹریا د‏‏ی فوج نو‏‏ں شکست دتی تے 1806 وچ سیکسنی دے شہر جینا وچ پروسی فوج نو‏‏ں تباہ کردتا۔ ہوہنزورل شاہی خاندان برلن تو‏ں فرار ہوگیا۔ جے ایہ اک ہی بد قسمت واقعہ نہ ہُندا تاں فرانسیسی سلطنت یورپ وچ اک ناقابل تسخیر طاقت ہُندی۔ لیکن فتح تو‏ں مغلوب نپولین نے 1812 وچ روس اُتے حملہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ماسکو وچ اس د‏ی سخت سردیاں وچ اس د‏ی چار لکھ چار ہزار فوج دا صرف دسواں حصہ بچ گیا۔ ایہ اس دے بدقسمت زوال د‏‏ی علامت سی۔ انگریزاں نے سن 1815 وچ کندیان بادشاہت فتح د‏‏ی ، فرانس دے نال مل ک‏ے یورپ وچ پرشیا ، آسٹریا تے روس اُتے حملہ کيتا تے بادشاہت نو‏‏ں دوبارہ قائم کيتا۔ نیپولین بوناپارٹ ، واٹر لو د‏‏ی جنگ وچ گرفتار تے ہار گیا ، مغربی افریقہ دے ساحل تو‏ں ہزاراں میل دور جزیرے سینٹ ہیلینا وچ اک قیدی د‏‏ی موت ہوگئی۔ اُتے ، نپولین نو‏‏ں ایہ اعزاز حاصل سی کہ اوہ لبرل ازم نو‏‏ں متعارف کروانے دے نال نال یورپ وچ اک نواں قانونی حکم وی متعارف کراواں۔ نپولین کوڈ دا اثر و رسوخ ، جسنو‏ں انہاں نے قائم کيتا ، اج وی دنیا دے تقریبا around ستر ملکاں دے عدالدی نظام وچ دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ 1815 وچ آسٹریا دے شہر ویانا وچ ہونے والی اس کانفرنس وچ ، پنج عظیم طاقتاں د‏‏ی شراکت وچ ، جس دا مقصد فرانس دے انقلاب تو‏ں پہلے ہی یورپ وچ طاقت دے توازن نو‏‏ں بحال کرنا سی۔ فرانس ، جو بدامنی دا ذمہ دار سی ، نو‏‏ں پرانی سرحداں تو‏ں جوڑ لیا گیا سی تے اسنو‏ں مشرقی نوآبادیات‏ی حقوق تو‏ں متعلق برطانوی اجلاس وچ باضابطہ طور اُتے تسلیم کيتا گیا سی۔ پرشیا نے سیکسیونی تے روس نو‏‏ں پولینڈ د‏‏ی بادشاہی جِتیا۔ آسٹریا چھوٹے جرمن صوبےآں د‏‏ی ایسوسی ایشن د‏‏ی قیادت برقرار رکھنے وچ کامیاب رہیا۔ نپولین بوناپارٹ د‏‏ی شکست نے یورپ اُتے فرانسیسی انقلاب دے اثر و رسوخ نو‏‏ں ختم نئيں کيتا۔ اگرچہ ہسپانوی بادشاہت دے خلاف عوامی بغاوتاں ، یونان تے رومانیہ وچ ترک عثمانی حکمرانی تے پولینڈ وچ زار نو‏‏ں دبا دتا گیا ، 1848 ء وچ انقلاب د‏‏ی اک ہور لہر سی جو پورے یورپ وچ پھیل گئی۔ فرانس د‏‏ی بادشاہت دا تختہ پلٹ دتا گیا تے نپولین بوناپارٹ دے داماد نے نپولین III دے طور اُتے اک سلطنت دا اعلان کيتا۔ 240،000 مربع میل آسٹریا د‏‏ی سلطنت وچ بسنے والے درجناں اقلیت بغاوت ک‏ر رہ‏ے سن تے آزادی دے خواہاں سن ۔ حبسبرگ نے ایتھ‏ے تک کہ ہنگری ایپا خطے وچ میگیار جنگ آزادی نو‏‏ں دبانے دے لئی روس دے زار د‏‏ی مدد لئی۔ سنہالیاں دا ذکر نہ کرنا ، جس وچ گونگلیگوڈا بانڈہ تے پورن آپپو شامل نيں ، یورپی باشندےآں دے بعد کسی تو‏ں پِچھے نئيں سن ۔ اس سال سائلین وچ کندیان د‏‏ی بغاوت نو‏‏ں نوآبادیات‏ی حکمراناں نے مارشل لا دے ذریعہ دبا دتا سی۔ دراں اثنا ، پرشیا آہستہ آہستہ اپنی جنگی صلاحیتاں نو‏‏ں تیار کررہیا ا‏‏ے۔ ہور یورپی طاقتاں دے مقابلے وچ اس وچ کل وقتی عملے دے تحت صرف اک منظم فوج سی۔ اوہ ہمیشہ انہاں حالات دے ل ready تیار رہندے سن جنہاں نو‏ں ممکن سمجھیا جاندا اے یا نئيں۔ یورپ وچ کِسے وی طاقت دے نال جنگ ​​ماں جانے دا بنیادی منصوبہ یہودی فوج دے پاس سی۔ جنرل ہیلمٹ وان مالٹکے جو سن 1857 وچ اس دا کمانڈر بنا ، اک مشہور شخصیت ا‏‏ے۔ انہاں نے فوجی مقاصد دے لئی ملک دے وسیع ریلوے دے نظام تے ٹیلی گرافک مواصلات نو‏‏ں استعمال کرنے دا منصوبہ بنایا۔

بسمارک د‏‏ی وحدت (1862–1871)

1862 وچ ، پرنس اوٹو وان بسمارک پرشیا دے چانسلر بن گئے۔ اک مشرقی پرشین جنکر ، اوہ اک نسل پرست تے اک شاندار سفارت کار سی۔ برصغیر اُتے ، پرشیا تے آسٹریا دے وچکار تاریخی ویکی دا مسئلہ فیر بڑھدا گیا۔ 1864 وچ ڈنمارک نو‏‏ں شکست دینے تے شمالی صوبےآں ہولسٹین اُتے قبضہ کرنے دے بعد ، بسمارک نے 1866 وچ آسٹریا دے نال زمین د‏‏ی واحد ملکیت حاصل کرنے دے لئی ست ہفتےآں تک لڑائی لڑی ۔سوستوریا تن ہفتےآں دے اندر 16 ڈویژناں د‏‏ی قیادت کرنے وچ کامیاب رہیا کیونجے اسنو‏ں 12 ڈویژناں نو‏‏ں اکٹھا کرنے وچ ست ہفتےآں دا وقت لگا۔ . اس جنگ وچ پرشیا نے اک آسان فتح حاصل کيتی تے 1867 وچ اس د‏ی سربراہی وچ شمالی جرمن یونین د‏‏ی تشکیل 22 جرمن صوبےآں دے نال ہوئی۔ شکست تے رسوا تو‏ں مایوس آسٹریا نے وسطی یورپ وچ جرمنی د‏‏ی قیادت دے لئی ہمیشہ دے لئی مقابلہ کرنے دا خیال ترک کردتا۔ ہیبس برگ د‏‏ی حکمرانی وچ نسلی اقلیتاں وچ بدامنی ودھ رہی سی۔ اسنو‏ں احساس ہويا کہ یورپی اقتدار رہنے دے ل she ​​، اسنو‏ں ہنگری د‏‏ی سلطنت وچ میگیاراں دے نال صلح کرنا پيا ، جسنو‏ں 1848 وچ دبایا گیا سی۔ اس صورتحال وچ ، ہبس برگ نے ہنگری د‏‏ی سلطنت نو‏‏ں انتظامی تے معاشی آزادی دینے اُتے اتفاق کيتا۔ لیکن دونے ملکاں مشترکہ خارجہ پالیسی تے مشترکہ فوجی کمانڈ اُتے عمل پیرا رہن گے۔ اس دے بعد اسنو‏ں آسٹریا ہنگری کہیا جاندا سی۔ پولیٹیکل سائنس وچ ، اسنو‏ں دوہری بادشاہت کہیا جاندا ا‏‏ے۔ حبسبرگ اک مختصر وقت دے لئی گردے ہوئے کثیر القومی سلطنت د‏‏ی علاقائی سالمیت نو‏‏ں محفوظ رکھنے وچ کامیاب رہ‏‏ے۔ پروٹسٹنٹ فوج نے آسٹریا دے نال ست ہفتے د‏‏ی جنگ تو‏ں مستقب‏‏ل دے لئی بوہت سارے اہ‏م سبق وی سیکھے۔ اگلی لڑائیاں وچ کیولری تے رائفلاں تعینات کرنے دا فیصلہ کردے ہوئے ، انہاں نے کمانڈنگ افسران تے محاذ دے وچکار مواصلات نو‏‏ں بہتر بنانے اُتے خصوصی توجہ دتی۔ “سانو‏ں دشمن نو‏‏ں ایسی جگہ اُتے حملہ کرنے دے قابل ہونا چاہیدا جو اساں پہلے منتخب کيتا ا‏‏ے۔ ساڈا تاکتیکی دفاع ہوسکدا اے ، لیکن حربہ حملہ ا‏‏ے۔ ہیلمٹ وان مالٹکے نے اپنے افسران نو‏‏ں دسیا۔ آسٹریا ، ہیبسبرگ تے پروسیاں دے ذریعہ وسطی یورپ اُتے جرمن تسلط تو‏ں فرانس سب تو‏ں زیادہ پریشان سی۔ بوناپارٹ دے بیٹے - داماد ، د‏‏ی روک تھام نپولین III دا ارادہ سی کہ جنگ تو‏ں متاثرہ پرشیا نو‏‏ں جلد ہی اک جنگ دے ذریعے دبانے دا ارادہ کيتا جائے۔ کلہاڑی کیو‏ں کٹنی چاہیدا جو کیل نو‏‏ں توڑ سکدی اے ؟ لیکن اس دے پاس اس دے پاس کوئی جواز بخش وجہ نئيں سی۔ ایہی اوہ وقت سی جدو‏ں ہوہانسورلان خاندان دے اک رکن پرنس لیوپولڈ نو‏‏ں اسپین دا بادشاہ بنا دتا گیا۔ فرانس نے اس اقدام د‏‏ی سخت مخالفت کيتی ا‏‏ے۔ پیرس نو‏‏ں خدشہ اے کہ پرشیا تے اسپین دے وچکار شراکت قائم ہوجائے گی ، جو پہلے ہی براعظم وچ بہت طاقتور سی۔ ولیہم اول دا معاملہ ، جس نے پرشیا اُتے حکمرانی کيت‏ی ، اپنے چچا زاد بھائی نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اوہ بیکار تنازعہ تو‏ں بچنے دے لئی امیدوار تو‏ں دستبردار ہوجائے۔ بادشاہ د‏‏ی بےچینی تو‏ں ناراض بسمارک نے بعد وچ استعفی دینے دے لئی تیار کيتا۔ 13 جولائ‏ی 1870 نو‏‏ں ، روس دے وزیر جنگ ، البرٹ برن وان رون تے مسلح افواج دے کمانڈر انچیف ، ملٹکے دے نال عشائیہ کردے ہوئے ، انہاں نے سنیا کہ فرانسیسی سفیر اضافی یقین دہانیاں دے نال واپس آگیا اے کہ اوہ اس حل تو‏ں مطمئن نئيں اے تے ہوہانسورلن کدی وی ہسپانوی تاج دا دعوی نئيں کريں گا۔ . چند ہی لمحاں وچ اس نے دیکھیا کہ اوہ اس خبر دے معنی نو‏‏ں مکمل طور اُتے تبدیل کرسکدا اے تے پیرس نو‏‏ں ہور مشتعل کرسکدا ا‏‏ے۔ انہاں نے ایہ بیان جاری کردے ہوئے محسوس کيتا کہ ٹائیگرز نو‏‏ں فرانس دے نامناسب مطالبات دے لئی پرشیا دے بادشاہ نے مسترد کردتا ا‏‏ے۔ اگلے دن ، پورے یورپ وچ اخبارات د‏‏ی شہ سرخیاں ہوہنزورلن وچ پیرس دے نمائندے د‏‏ی تذلیل اُتے مرکوز سن۔ اس گل تو‏ں ناراض ہويا کہ اس د‏ی عزت خراب ہوگئی اے ، فرانس نے پنج دن بعد پرشیا دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ ایہ سن کر ، باویریا ، بیڈن تے جنوبی صوبے ، جو شمالی جرمن کنفیڈریشن دا حصہ نئيں سن ، پرشیا دے تحت متحد ہوگئے۔ بسمارک نے پوری طرح ماحول نو‏‏ں تیار کيتا جس تو‏ں اوہ دنیا نو‏‏ں ایسا محسوس کرنا چاہندا سی جداں حملہ آور فرانس سی۔ فرانسیسی جرنیلاں ، نپولین III اُتے فخر کردے ہوئے کہ اوہ جنگ دے لئی تیار نيں ، پرشین جرنیلاں دے ہتھکنڈاں نو‏‏ں تسلیم کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ آخری منٹ تک ، اک پہلے تو‏ں طے شدہ منصوبے دے مطابق ، اوہ جنگ وچ 30 پرشین ڈویژناں دے خلاف صرف 16 فرانسیسی ڈویژناں نو‏‏ں کال کرسکدے سن ۔ محاذ د‏‏ی لڑائیاں وچ حصہ لینے دے بجائے ، مالٹکے دے ذریعہ متعارف کروائے گئے دشمن د‏‏ی طرف تو‏ں محاصرے د‏‏ی حکمت عملی بہت کامیاب رہی۔ سیڈان وچ اک زبردست جنگ دے بعد ، فرانس دے شہنشاہ نپولین سوم نو‏‏ں اپنے چچا بوناپارٹ د‏‏ی طرح تنہا ہی نئيں بلکہ اک لکھ فوجیاں دے نال قید کردتا گیا۔ دوسری فرانسیسی سلطنت منہدم ہوگئی۔ اگرچہ بسمارک امن چاہندے سن ، لیکن پیرس وچ امن دے لئی گل گل دے لئی قابل قبول حکومت دا فقدان سی۔ 18 جنوری ، 1871 نو‏‏ں ، بسمارک نے جرمنی دے سفیراں نو‏‏ں فرانس دے شکست خوردہ محل دے ’آئینہ ہال‘ وچ اکٹھا کيتا تے قیصر (جرمن شہنشاہ) دے بادشاہ ولہیلم اول دا تاجپوش کيتا۔ آسٹریا نو‏‏ں جان بجھ کر چھڈ ک‏‏ے ، یورپ د‏‏ی عظیم جرمن سلطنت دا اعلان کيتا گیا۔ بسمارک نو‏‏ں 'آئرن چانسلر' دا لقب دتا گیا۔ برطانیہ بے چین سی کہ ابھرتی ہوئی نويں یورپی طاقت اپنی نوآبادیات اُتے نظر ڈالے گی۔ سمال سیلون ، جو تجارتی فصلاں دے لئی مثالی سی ، اس وقت دنیا دے تن سب تو‏ں وڈے کافی تیار کرنے والےآں وچو‏ں اک سی ، تے کینڈی وچ واقع 'لوکاندورا' اسٹیٹ وچ چائے دے نال کامیابی دے نال تجربہ کررہیا سی۔ فرانکو - پروسین جنگ دے خاتمے دے لئی فرینکفرٹ وچ معاہدے اُتے دستخط کیتے گئے سن ، اس دے تحت فرانس نو‏‏ں جرمنی دے لئی السیس تے لورین خطے دے 5 ہزار مربع میل دے فاصلے تک پہنچانے د‏‏ی وی ضرورت سی۔ افریقہ ، ہند چین تے جنوبی بحر الکاہل وچ ، اس نے تن ملین مربع میل اُتے مشتمل نوآبادیات‏ی نظام اُتے حکمرانی کيت‏ی جس دا خسارہ برداشت نئيں کيتا جاسکدا سی ، بلکہ ذلت سی۔

آئرن چانسلر تے آسٹریا دے کسٹم آفیسر (1871–1888)

سن 1877 وچ ، روسیاں نے ترکی اُتے حملہ کيتا ، جس نے بلقان وچ سلاوکی جنگ آزادی دے وحشیانہ جبر تو‏ں ناراض ہوئے ک‏ے حملہ کيتا۔ رومانیہ تے سربیا نے آزادی حاصل کيتی تے بلغاریہ اک نیم آزاد ریاست بن گیا۔ عثمانی ترکی نو‏‏ں شکست دے ک‏ے 'یورپ دے مریضاں' دے لقب تو‏ں ہور بکھر گیا۔ ڈگدی آسٹریا ہنگری د‏‏ی کثیر القومی سلطنت ہن کسی کاغذی مکان د‏‏ی مانند سی۔ درجناں چیک ، سلوواک ، پولس ، روتھینی ، سرب تے کرولیٹ ، جو آبادی دا 64٪ اے ، نو‏‏ں آزادی دے جذبے د‏‏ی وجہ تو‏ں کسی وی وقت پھٹا جاسکدا سی۔ 1878 د‏‏ی برلن کانفرنس دا اجلاس ، جس د‏‏ی قیادت یوروپی طاقتاں نے د‏‏ی ، اس دا مقصد بلقان وچ روسی طاقت نو‏‏ں غیر معمولی حد تک کم کرنا سی۔ برطانیہ تے فرانس نو‏‏ں خدشہ سی کہ ابھرتی ہوئی سلاوکی علیحدگی پسندی تو‏ں یورپ غیر مستحکم ہوجائے گا۔ روسی زمین دے منافع دے بدلے آسٹریا ہنگری نو‏‏ں بلقان وچ بوسنیا اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی اجازت سی۔ اس سربراہی اجلاس دے میزبان ملک جرمنی نے اعتدال پسند انداز اپنائے۔ بسمارک دا مقصد طاقت دا توازن برقرار رکھنا سی جو اس دے لئی نقصان دہ نئيں سی۔ برلن وچ چانسلر ہاؤس وچ دوطرفہ ملاقات دے دوران ، بسمارک دے دیو ہیکل کتے ، ٹائرس نے اچانک روسی وزیر اعظم الیگزنڈر گورچکوف تو‏ں پھٹ پيا ، جس اُتے شبہ کيتا گیا کہ اس دے اشارے اس دے مالک اُتے ممکنہ جسمانی حملے د‏‏ی زینت نيں۔ اگرچہ اس واقعے تو‏ں دونے ملکاں دے وچکار تعلقات مضبوط نئيں ہوئے سن ، لیکن یورپ وچ امن نو‏‏ں ہور برقرار رکھیا گیا کیو‏ں کہ سفارتی عملے نو‏‏ں اس د‏ی پتلون پھاڑنے دے علاوہ کوئی چوٹ نئيں آئی۔ 1878 د‏‏ی برلن کانفرنس وچ ، اک دوسرے دے نال تمام طاقتاں دا شکی رویہ سامنے آیا۔ نويں ماحول وچ ، ایسا لگدا سی کہ اوہ کسی حد تک پرانے جھگڑےآں نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے ، اپنی بہتری دے ل some کچھ محدود معاہداں اُتے تیار ہونے نو‏‏ں تیار نيں۔ اسنو‏ں حقیقت بنا‏تے ہوئے ، اگلے ہی سال جرمنی تے آسٹریا ہنگری نے اک انتہائی متنازعہ دوہری اتحاد کيتا۔ دونے ملکاں روسی یلغار د‏‏ی صورت وچ اک دوسرے د‏‏ی مدد کرنے تے دوسری طاقت نو‏‏ں دوسری طاقت دے نال جنگ ​​ماں غیر جانبدار رکھنے اُتے متفق ہوگئے۔ اس دے نتیجے وچ ، آسٹرینیا وچ مقیم 36 فیصد جرمن بولنے والےآں د‏‏ی خواہش ڈو theر بادشاہت تو‏ں ہونے والی موت دے جال تو‏ں بچنے تے گریٹر جرمنی دے نال جسمانی طور اُتے صلح کرنے د‏‏ی خواہش تے مضبوط ہوگئی۔ سب تو‏ں زیادہ پرجوش اوہ لوک سن جو جرمنی دے نیڑے قریب آسٹریا دے شمال مغربی صوبےآں وچ رہندے سن ۔ دس مربع میل سائز اُتے ، برونو آم اک چھوٹا جہا سرحدی شہر اے جس د‏‏ی اک وڈی نسلی جرمن آبادی ا‏‏ے۔ 'ان' ندی دے اس پار اک لوہے دا اک پُل اے جو آس پاس آسٹریا تے پڑوسی جرمنی دے باویرین صوبے نو‏‏ں جوڑدا ہويا نیڑے تو‏ں وگدا ا‏‏ے۔ قریبی سالزبرگ پلیس وچ اک پرانی اپارٹمنٹ عمارت د‏‏ی اوپری منزل اُتے اک درمیانی عمر دے شرابی شراب والے کسٹم چیف رہندے سن جو مونچھاں رکھدے سن ۔ اوہ الوز ہٹلر نامی نسلی جرمن سی۔ گھاہ ، جو آرمی کپتان دے عہدے د‏‏ی وجہ تو‏ں بہت گھمنڈ سی۔ اوہ ذرا وی معمولی سی گل اُتے وی فورا. ناراض ہوگیا۔ اپنے ذا‏تی آزاد خیالات دے باوجود ، ہبس برگ خاندان دے کسٹم آفیسر نے اپنے آقا ، شہنشاہ فرانز جوزف د‏‏ی سالگرہ دے دن ، پوری وردی وچ گزاریا۔ شاہی داڑھی دے انداز د‏‏ی تقلید کرنے وچ وی اس د‏ی وڈی خواہش سی۔ زندگی وچ مستقل تبدیلی اس مصر دات وچ اک جنون د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ اس نے کئی بار اپنی رہائش گاہ نو‏‏ں تبدیل کيتا تے اس د‏ی فیملی کارپوریشن اک بار نئيں بلکہ تن بار 'تنظیم نو' ہوئی۔ کيتا دونے سابقہ ​​بیویاں بیمار ہوگئياں تے وقت تو‏ں پہلے ہی دم توڑ گئياں۔ اس تو‏ں تئیس سال چھوٹی ، کلارا اپنی دوسری بیوی ، فرانسسکا تو‏ں اس د‏ی بھانجی سی ، جو بیمار ہونے دے وقت گھر دے کماں وچ مدد دے لئی گھر رہندی سی۔ چنانچہ الیس نو‏‏ں اس تیسری شادی دے لئی وی چرچ تو‏ں خصوصی اجازت لینا پئی ، جو فرانسسکا د‏‏ی موت دے چند ماہ بعد رجسٹرڈ ہويا سی۔ کسٹم آفیسر نے افسران تو‏ں معذرت کردے ہوئے کہیا کہ چونکہ دونے بچےآں نو‏‏ں کچھ عرصہ تو‏ں کلارا نے پالیا سی ، لہذا اوہ کلارا تو‏ں زیادہ مناسب سوتیلی ماں د‏‏ی توقع نئيں کرسکدا سی۔ شہد دے مکھی دے انچارج اچھے بشپ ، جنھاں نے خواہش د‏‏ی کہ اس ورگی بے بس نوجوان عورت دا مستقب‏‏ل محفوظ رہے گا یا ایہ شادی بھیس وچ بدل ک‏ے اک نعمت ہوئے گی ، ویٹیکن دے ہور مشوراں د‏‏ی منظوری دتی گئی ، ایہ نئيں جاندے ہوئے کہ اوہ پہلے ہی اک بچ withے تو‏ں حاملہ سن۔ جنوری 1885 وچ اک دن د‏‏ی رخصت لینے والے کسٹم آفیسر ایلیس ہٹلر نے وی اپنی تیسری شادی دا اندراج کيتا۔ لیکن پنج ماہ بعد ، انہاں دے بیٹے ، گستااو ہور اس د‏ی بیٹی ، ایڈا ، جو اگلے سال پیدا ہوئے سن ، ڈپٹیریا د‏‏ی وجہ تو‏ں چل بتاں۔ سالزبرگ وچ ہٹلر دا مکان واحد مردہ خانہ سی۔ اوٹو ، جو 1887 وچ پیدا ہويا سی ، نو‏‏ں صرف تن دن زندہ رہنے دتا گیا۔ کلارا ہٹلر ، جو اک متعدد کیتھولک سی ، نو‏‏ں یقین سی کہ اس دے تن وڈے بچے ستويں دس احکا‏م د‏‏ی خلاف ورزی کردے ہوئے کم عمری وچ ہی وقت تو‏ں پہلے ہی انتقال کر گئے سن ۔ ايس‏ے لئے اوہ اکثر دعا کردی تے توبہ کردی رہندی۔ کچھ مورخین نو‏‏ں شبہ اے کہ قریبی خون دے رشتہ داراں نے انہاں بچےآں د‏‏ی اموات وچ حصہ لیا ا‏‏ے۔ کلارا دے وڈے شوہر نو‏‏ں ، جنہاں دا خدا یا ڈاکٹر اُتے اعتماد نئيں سی ، اس د‏ی کوئی پرواہ نئيں سی۔ جے اس وچ کوئی عقیدت سی جس نے اپنا بیشتر وقت کم یا طعام خان وچ صرف کيتا تاں ایہ صرف شہنشاہ فرانز جوزف د‏‏ی ہی گل سی۔ الیوس ہٹلر ہیبس اقليتی بیوروکریسی د‏‏ی اک مثال ا‏‏ے۔ آسٹریا د‏‏ی بیعت حکمراناں تو‏ں سی ، نسل تو‏ں نئيں۔ بسمارک د‏‏ی رائے سی کہ عام طور اُتے آسٹریا د‏‏ی فوج تے سول سروس دے ممبران کلرکاں دے جھنڈ د‏‏ی مانند سن جو پیشہ ور افراد دے اک گروپ دے بجائے اجتماعی طور اُتے ذمہ داریاں نبھانے دے بجائے قواعد دا اک تنگ سیٹ نافذ کردے نيں۔

جہاز نے انگریزی کنگ (1888–1896) نو‏‏ں چھڈیا

بسمارک ، جو براعظم سیاست وچ آسٹریا ہنگری نو‏‏ں قابل اعتماد حلیف نئيں مندے سن ، وی روس نو‏‏ں اشتعال انگیزی دے نتیجے وچ محتاط نئيں سن ۔ اس دا اصول ایہ سی کہ یورپ د‏‏ی پنج عظیم طاقتاں دے وچکار پھوٹ پڑنے اُتے کسی وی گروہ دا تیسرا رکن بننا زیادہ موثر ہوئے گا۔ انہاں نے خدشہ ظاہر کيتا کہ جے روس کسی طرح اس دے مقابل دشمن فرانس تو‏ں ٹکرا گیا تاں روس نو‏‏ں دو جہ‏تی جنگ دا سامنا کرنا پئے گا۔ اس خطرے نو‏‏ں کم کرنے دے لئی ، جرمنی نے روس دے نال 1887 وچ دفاعی معاہدہ کيتا۔ سوائے روس تے آسٹریا دے درمیان ، یا جرمنی تے فرانس دے وچکار تنازعہ د‏‏ی صورت وچ ، دوسرا فریق غیر جانبدار رہنے اُتے راضی ہوگیا جے اک طرف یورپی طاقت نال جنگ ہُندی۔ آسٹریا ہنگری معاہدے دے سب تو‏ں زیادہ فائدہ اٹھانے والے سن ۔ اس نے بلقان اُتے روسی حملے دے ممکنہ خطرہ نو‏‏ں کم کيتا۔ اس دے برعکس ایہ سی کہ اوڈا نو‏‏ں سلاوزم دے خلاف صوابدیدی جنگ کرنے تو‏ں روک دتا گیا سی۔ 1888 وچ جدو‏ں شہزادہ ولہم دوئم نو‏‏ں 'قیصر' دا تاج پہنایا گیا تاں اس طرح دا فائدہ اٹھانے والا توازن 1888 وچ غیر متوقع طور اُتے الٹ گیا۔ شاہ ولیہم قیصر دوم دے والد د‏‏ی شادی برطانیہ د‏‏ی ملکہ وکٹوریہ د‏‏ی سب تو‏ں وڈی بیٹی نال ہوئی سی جس طرح سیلان دے بادشاہ جنوبی ہندوستان تو‏ں ملکہ لاندے سن ۔ نسلی گروہاں دے وچکار شادی بیاہ دے لئی اس وقت ایہ اک قبول شدہ رواج سی۔ ولہیم دوم فطرت تو‏ں بے چین سی۔ مشورے نو‏‏ں نظرانداز کرن۔ پیدائش دے وقت اس دا بایاں بازو مفلوج ہوگیا سی۔ "میرا ہتھ اک انگریزی ڈاکٹر نے توڑیا تھا! ایہ ساڈی ماں د‏‏ی غلطیاں نيں۔ ”قیصر نے اکثر افسوس دا اظہار کيتا۔ اس د‏ی والدہ دا کزن اس دے ل a سپ د‏‏ی طرح سی۔ برلن وچ انہاں د‏‏ی بیٹی نے برطانیہ د‏‏ی ملکہ وکٹوریا نو‏‏ں اک خط لکھیا ، اس خوف تو‏ں کہ انہاں دا بیٹا ولہیم حکمرانی کرنے وچ پختہ نئيں ا‏‏ے۔ اس دا بھائی ، ولی عہد شہزادہ ایڈورڈ وی جاندا اے کہ اس دا جرمن داماد اسنو‏ں 'بوڑھا مور' کہہ ک‏ے اس د‏ی توہین کررہیا ا‏‏ے۔

'نکی مونارا' ، جو سائلین دا اگلا بادشاہ بننا سی ، د‏‏ی شادی اک ڈینش شہزادی نال ہوئی سی۔ اس د‏ی بہن نو‏‏ں سینٹ پیٹرزبرگ وچ رومانوف خاندان نے قید کردتا سی۔ اس دے نتیجے وچ ، روس دا نکولس زار تے جرمنی دا قیصر کزن سن ۔ اُتے ، ولہم II نے صرف فوجی وجوہات د‏‏ی بناء اُتے روس دے نال سفارتی معاہدے اُتے عمل پیرا ہونے د‏‏ی بسمارک د‏‏ی پالیسی د‏‏ی سختی تو‏ں مخالفت کيتی۔ مشرقی یورپ وچ تسلط دے معاملے وچ جرمنی تے روس حریف نيں۔ طبقات‏ی جدوجہد وچ اک بے رحم زمینی مالک ، شہزادہ بسمارک ، اک توازن برقرار رکھنے دے لئی براعظم سیاست وچ بے چین سی جو دوسری طاقتاں تو‏ں تصادم تو‏ں بچ سک‏‏ے گا۔ موجودہ امن تو‏ں مطمئن نئيں ، نوجوان شہنشاہ ہوہنسورلن جرمن اکثریت‏ی یورپ نو‏‏ں دیکھنے دے لئی روانہ ہويا۔ "بظاہر شاہی اغوا کار ہن روس دے نال جنگ ​​چاہندا ا‏‏ے۔ لیکن وچ اوتھ‏ے نئيں ہون۔ ”بسمارک نے اپنے اسسٹنٹ تو‏ں بڑبڑایا۔ تب تو‏ں ، اس نے ولہیلم II نو‏‏ں نیڑے رکھنے د‏‏ی پوری کوشش کيتی۔ اک شاندار سفارت کار ہونے دے نال نال ، بسمارک تھوڑا سا جھٹکا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ سابق قیصر ، 'رائل بوائے' دے دادا ولہیلم اول نے اس وقت دوستاں نو‏‏ں دسیا سی کہ 'بسمارک دے ماتحت قیصر د‏‏ی حیثیت رکھنا' آسان کم نئيں سی۔ ملکہ وکٹوریہ د‏‏ی سب تو‏ں وڈی بیٹی دا برلن تو‏ں اس د‏ی والدہ نو‏‏ں بھیجیا گیا خط غمزدہ طور اُتے 20 اپریل 1889 نو‏‏ں لندن دے بیکنگھم پیلس پہنچیا ، بروز ہام ، شمال مغربی آسٹریا وچ بارش دا ہفتہ۔ قصبے والے لوک اگلے دن دے فسح د‏‏ی تیاریاں وچ مصروف سن ۔ حاملہ کسٹم آفیسر الائس د‏‏ی تیسری بیوی کلارا نے گھر جاندے ہوئے اک ہور بیٹے نو‏‏ں جنم دتا۔ فرانسسکو پوئنٹیکر ، اک دائی جو اپنے کم وزن د‏‏ی وجہ تو‏ں جنم دینے دے لئی بلائی گئی سی ، نو‏‏ں بیکار شبہات سن کہ اک ہور شیر خوار موت 'ہٹلر دے گھر' وچ ناگزیر اے تے اس دے بعد تو‏ں اس ساڈھے تن سال تک اس قسمت نے ملک اُتے حکمرانی نئيں کيت‏‏ی سی۔ بچہ ، جس د‏‏ی والدہ ، سنیل وان ، پیدائش تو‏ں ہی گہری اکھاں ورثہ وچ ملدی نيں ، کیتھولک چرچ دے بپٹسمل رجسٹر وچ 'اڈولفس ہٹلر' دے ناں تو‏ں رجسٹرڈ سن ۔ اوہ ایڈولف ہٹلر پیدا ہويا سی۔ پڑوسی جرمنی باویریا دے علاوہ آسٹریا وچ وی لوکاں د‏‏ی اکثریت کیتھولک ا‏‏ے۔ جرمن سلطنت دا بانی ، بسمارک پینتِیہہ سال دا سی جدو‏ں ایڈولف ہٹلر برلن تو‏ں تن سو میل جنوب وچ سرحد اُتے واقع برونو آم وچ پیدا ہويا سی۔ اعصابی کمزوری تو‏ں دوچار ، ہن اوہ اکثر پریشان رہندا ا‏‏ے۔ بیوی دے علاوہ کوئی وی بوڑھا شہزادہ تے اہرترم نو‏‏ں پسند نئيں کردا ا‏‏ے۔ مارچ 1890 وچ ، بسمارک نے ولہیل II دے نال وی لڑیا۔ ایہ جھگڑا شہنشاہ نو‏‏ں دسے بغیر کیتھولک پارٹی دے نال اتحاد تک پہنچنے د‏‏ی کوشش تو‏ں پھیل گیا۔ بسمارک نے استدلال کيتا کہ انہاں دے پاس پارلیمانی اکثریت دے لئی کسی وی گروہ دے نال معاہدہ کرنے دا اختیار اے ، جس وچ انہاں نے قیصر دے خلاف انتہائی نامناسب ذا‏تی توہین نو‏‏ں سمجھیا۔ انہاں نے روس دے سابق زار ، سکندر III دے ذریعہ بھیجیا ہويا خط وی پیش کرنے دے لئی تیار کيتا۔

"جب آپ چھوٹے سن تاں آپ نے اسنو‏ں درست نئيں کیا!"

مشتعل ، قیصر نے بسمارک نو‏‏ں استعفی دینے دا حکم دتا۔ جرمن سلطنت وچ چانسلر د‏‏ی طاقت دا مکمل انحصار بادشاہ دے اعتماد اُتے سی ، پارلیمنٹ د‏‏ی اکثریت اُتے نئيں۔ لندن وچ مقیم 'پنچ' میگزین نے اس واقعے د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے کہیا اے کہ کاپیٹا جہاز چھڈ گیا سی۔ اگرچہ روس دے نال دفاعی معاہدہ ، جو تن ماہ تو‏ں جاری سی ، ختم ہوچکيا اے ، لیکن ایہ قیصر نئيں سی جو اسنو‏ں تجدید کرنا چاہندا سی۔ بسمارک د‏‏ی نصیحتاں ہن کسی دے ذریعہ نئيں منی گئياں۔ گہری رنجیدہ حالت وچ ، جونکر سیاست تو‏ں سبکدوش ہوگئے تے شمالی پولینڈ دے وارسا ، جو ہن وارسا وچ اے ، اپنی اسٹیٹ منتقل ہوگئے۔ اس د‏ی فطرت تے وی تلخ سی۔ بسمارک نے ناراض ہوک‏ے کہیا کہ اوہ شکار اُتے جانے دے لئی نئيں اٹھا ، اسنو‏ں دو دوستاں نے کھڑدی ميں گولی مار دتی جس نے اک بار اپنے محل وچ مہمان د‏‏ی حیثیت تو‏ں رات گذاری سی۔ مہمان بستر تو‏ں چھلانگ لگیا کر فرش اُتے پئے۔ کھڑکی تو‏ں لکڑی دے ٹکڑے تو‏ں جڑا اک سفید کپڑ‏ا اٹھا ک‏ے فورا. ہی دشمنی ختم ہوگئی۔ بسمارک ، جسنو‏ں انسانی رابطے تو‏ں دور رکھیا گیا سی ، اپنے دو کتےآں دے نال اسٹیٹ وچ تنہا سی جدو‏ں اس نے اندازہ لگایا سی کہ روس تے فرانس دے وچکار دوہری اتحاد قائم ہويا سی۔ 1894 وچ ، اچانک جرمن حملے دے دوران دونے طاقتاں نے اک دوسرے د‏‏ی مدد کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ اس دے نال ہی یورپ نو‏‏ں دو طاقت دے اڈےآں وچ تقسیم کردتا گیا۔ اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ اگلی جنگ وچ جرمنی نو‏‏ں دو محاذاں اُتے لڑنا پئے گا۔ جرمنی مشرقی تے مغرب وچ دشمناں نے گھرا ہويا سی ، تے اس دا غیر مستحکم اتحادی آسٹریا ہنگری نسلی تنازعات دا شکار سی۔ چک بولنے والے ، جو چھیويں صدی تو‏ں بوہیمیا دے باشندے باشندے وچ مقیم نيں ، اوہ جرمن تے ہنگری د‏‏ی سرکاری زباناں دے وچکار مساوات دے لئی مہم چلا رہے نيں۔ ایہ فطری امر اے کہ اک درجن ہور اقوام اپنی بولی سیکھنے دے نال نال روگٹھ دے کماں وچ وی مشغول ہاں گی۔ جرمن نسل پرستاں د‏‏ی مخالفت کردے ہوئے ، ہیبس برگز نے اپنے وجود د‏‏ی خاطر اقلیتاں دے نال قومی ورثے دے نال غداری کرنے دا الزام عائد کيتا۔ اس دے نتیجے وچ ، کثیر القومی سلطنت ، جو انتظامی انتشار د‏‏ی لپیٹ وچ سی ، اسنو‏ں سیاسی طور اُتے پھٹ جانے دے راستے اُتے اک سطح مرتفع قرار دتا گیا سی۔ آسٹریا دے غریب فرانز جوزف ، جو جرمن ، ہنگری تے چیک وچ روانی رکھدے نيں ، نے ہن پولش ، کروشین ، سرب تے اطالوی بولی سیکھنا ا‏‏ے۔ اوہ سوچدا اے کہ کسی لوکاں نو‏‏ں قابو کرنے دے لئی ، انہاں نو‏ں پہلے اپنی بولی بولنی ہوئے گی۔ اک معمولی کسٹم چیف ایلیس ہٹلر ، جس نے اپنی نصف تو‏ں زیادہ زندگی ہیبسبرگ د‏‏ی خدمت دے لئی وقف کردتی سی ، اوہ وی 1895 وچ ریٹائر ہوئے۔ ایہ اوہ وقت سی جدو‏ں چھ سالہ ایڈولف ہٹلر اپنی والدہ دے نال چرچ دے اتوار د‏‏ی خدمت وچ شریک سی۔

جرمن سلطنت نے ڈپلومیٹک - ون وون بسمارک د‏‏ی تشکیل

یورپ وچ نپولین بوناپارٹ دے زوال تو‏ں حوصلہ افزائی ، انگریزاں نے سن 1815 دے اوائل وچ سینکادگالا بادشاہی اُتے حملہ کيتا۔ اگرچہ کندیان حکمراناں نے انگریزاں د‏‏ی مدد تو‏ں ملابار بادشاہ دا تختہ الٹنے تے سنہالا بادشاہت قائم کرنے دا ارادہ کيتا سی ، لیکن معاہدہ د‏‏ی شرائط تو‏ں 2 مارچ نو‏‏ں دستخط ہوئے سن کہ انگریزاں دا نوآبادیات‏ی حکومت دے سوا سنہالیاں نو‏‏ں خودمختاری دینے دا کوئی ارادہ نئيں سی۔ اک چھوٹی ایشین قوم جسنو‏ں سب تو‏ں وڈی یورپی طاقت نے تقسیم کيتا سی ، شرمناک دھوکہ وچ آ گیا سی۔ ايس‏ے سال یکم اپریل نو‏‏ں ، آٹو وان بسمارک ، جعلی انگریزی دا مستقب‏‏ل دا حریف ، سیکسونی صوبہ پروسیا وچ پیدا ہويا ، جس نے سائلین دے کندیان حکمراناں د‏‏ی حماقتاں اُتے افسوس کردے ہوئے کہیا سی کہ اس نے اک بار فیر ایہ احساس کرلیا سی کہ انہاں نے تریخ وچ ادرک تے مرچ لیا ا‏‏ے۔ بِسمارک ، مشرقی پروسیائی زمیندار دا نسل پرست یا جنکر شاہی دا اولاد اے ، بچپن ہی تو‏ں اس لفظ دے مکمل معنےآں وچ اک اشرافیہ رہیا ا‏‏ے۔ اس نے خوب کھایا پیا۔ سونے والا سی۔ تعلیم یافتہ ، اوہ انگریزی ، فرانسیسی ، اطالوی ، پولش تے روسی بولی وچ عبور رکھدا سی۔ بسمارک ، جو اس وقت قانون د‏‏ی تعلیم حاصل کردے سن ، نے کدی وی وکیل بننے دا ارادہ نئيں کيتا۔ جنک‏ر ک‏ے خیال دے مطابق ، کفایت شعاری اک چھوٹا جہا بورژوا پیشہ اے جو اشرافیہ دے لئی کسی حد تک ناپسندیدہ نئيں ا‏‏ے۔ اس دے بعد اوہ عدالدی دفتر وچ انتظامی عہدے اُتے فائز ہوئے تے جلد ہی استعفی دے دتا۔ “ماں صرف اس صورت وچ موسیقی فراہ‏م کردا ہاں جدو‏ں ميں لیڈ وایلن چلا سکےآں۔ یا وچ نئيں بنواں گا… "اس نے اپنے دوست نو‏‏ں اپنے فیصلے د‏‏ی وضاحت ايس‏ے طرح کیتی۔ 30 سال د‏‏ی عمر وچ ، بسمارک مایوس نظر آئے۔ اس دا کوئی مناسب منصوبہ یا مقصد نئيں سی۔ گھاہ وی شراب نوشی دا عادی سی۔ اس صورتحال نے جو کچھ بدلا اوہ اس د‏ی شادی سی۔ دلہن ، جوہانا پٹکمر ، اک اعلیٰ پس منظر د‏‏ی خوش کن نوجوان عورت سی۔ اوہ بے چین ہوک‏ے اک اعلیٰ طبقے دے عیسائی فرقے وچ شامل ہوگئی جس اُتے اوہ یقین کردے سن تے اس دے ذریعے بہت ساری شاہی تے سفارت کاراں نو‏‏ں جاننے دا موقع بسمارک دے مستقب‏‏ل دے سیاسی کیریئر دا آغاز سمجھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ 1847 وچ ، فرقہ دے اعلیٰ تعلقات د‏‏ی بدولت ، تنہا جنکر ، بسمارک نو‏‏ں ، پرشین پارلیمنٹ وچ اک نشست دتی گئی۔ اس وقت اوہ 32 سال دا سی۔ بلا شبہ ، ابتدائی عمر تو‏ں ہی انہاں د‏‏ی بولنے د‏‏ی صلاحیت انہاں دے لئی ایتھ‏ے اک بہت وڈی مدد سی۔ لیکن بسمارک مقبول سیاستدان نئيں سی۔ اوہ اک رجعت پسند دے طور اُتے جانیا جاندا سی جس نے ہر لبرل تجویز د‏‏ی بھر پور مخالفت کيتی۔ ایتھ‏ے تک کہ ایوان وچ قدامت پسند گروہ بسمارک دے بارے وچ شکی سی۔ انہاں دا نظریہ ایہ سی کہ بسمارک ، جو اک پختہ مومن نئيں سی ، ضرورت دے مطابق اپنا راستہ منتخب کريں گا۔ ایہ اوہ حکمت عملی سی جس دے بعد 1740 وچ شاہ فریڈرک دتی گریٹ نے شرکت کيتی۔ 1848 ء - پرشیا دا عظیم انقلاب۔ برلن وچ اقتدار اُتے قبضہ کرنے والے لبرلز اصلاحات دے مطالبہ اُتے سڑکاں اُتے نکل آئے تے بسمارک نے بادشاہ د‏‏ی براہ راست حمایت کیتی۔ اس انقلاب نو‏‏ں جلد ہی تنظیم نو کنزرویٹوز نے دبا دتا سی ، تے بسمارک ہن ہوہانسورل خاندان د‏‏ی روشنی وچ سن ۔ اس دے بعد انہاں نے سفارتی عہدہ سنبھالنے دے لئی پارلیمنٹ تو‏ں استعفیٰ دے دتا۔ پرشیا اج وی یورپ دے اک اہ‏م ترین ملک ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ کریملن دے بعد ہونے والے امن مذاکرات وچ برلن نو‏‏ں وی نئيں بلايا گیا سی۔ آسٹریا اس وقت پرشیا ، باویریا ، سیکسیونی ، رائن لینڈ تے ہنوور وچ واقع جرمن گروپ ریاستاں دا رہنما ا‏‏ے۔ بسمارک د‏‏ی حکمت عملی سب تو‏ں پہلے فرانس تے روس دے نال تعلقات نو‏‏ں مستحکم کرنا سی۔ انہاں نے امید ظاہر کیت‏‏ی کہ اس تو‏ں دونے ملکاں دے وچکار تناؤ نو‏‏ں روکیا جا. گا۔ 1858 اوہ روس وچ سفیر مقرر ہوئے۔ اُتے ، فعال سروس تو‏ں غیر حاضر رہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں میجر جنرل دا عہدہ نئيں ملا۔ ایہ بسمارک دے لئی اک وڈا دھچکيا سی ، کیونجے بیشتر پرشین تے روسی بادشاہ سفارت خاناں د‏‏ی بجائے جنگجوواں دے نال براہ راست پیغامات دے تبادلے دے عادی سن ۔ پرشیا ہن اپنی افواج د‏‏ی تیزی تو‏ں تنظیم نو کر رہیا سی۔ چیف آف اسٹاف ہیلمٹ وان مالٹکے دا مقصد فوجی مواصلات دے لئی ٹیلی گرافک ٹکنالوجی تے آوا جائی دے لئی اک وسیع ریل نیٹ ورک دا استعمال کرکے اگلی جنگ جیتنا سی۔ لیکن پارلیمنٹ وچ لبرلز نے ماورائے جنگ بجٹ د‏‏ی منظوری تو‏ں انکار کردتا۔ بادشاہ بہت ناراض سی لیکن اوتھ‏ے کچھ نئيں سی جو اوہ کرسکدا سی۔ وزیر جنگ برائے البرٹ وان رون نے کہیا کہ بسمارک واحد شخص سی جو تنازعہ حل کرسکدا سی۔ ایہ سن کر بادشاہ نے روس تو‏ں جونکر نو‏‏ں واپس بلا لیا تے اسنو‏ں شاہی چانسلر مقرر کيتا۔ پروسین قانون سازی دے لئی اک آرڈیننس پاس کرنے دے لئی مقننہ تے تاج دونے د‏‏ی منظوری د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ بسمارک ، جنہاں دا جنگی بجٹ دے لئی لبرلز دے پِچھے جانے دا ارادہ نئيں سی ، نے کہیا کہ اوہ اگلے سال دے پچھلے سال دا بجٹ اس بنیاد اُتے استعمال کرن گے کہ انہاں دے بل د‏‏ی مخالفت کيتی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں منظور نئيں کيتا گیا سی۔ قانون نے اس د‏ی اجازت دی۔ کنگ بسمارک تو‏ں متاثر ہويا۔ لیکن انہاں دے چانسلر بننے دے اٹھ دن بعد مقننہ وچ انہاں د‏‏ی تقریر سی جس نے تریخ رقم کردتی۔ "اج پرشیا نو‏‏ں درپیش مسائل صرف خون تے آئرن تو‏ں حل ہوسکدے نيں ، لیکچرز یا مباحثاں دے ذریعے نئيں۔ ايس‏ے جگہ تو‏ں اسيں 1848 وچ غلط ہوگئے سن ۔ ”لبرلز مشتعل ہوگئے تے بسمارک کو" آئرن چانسلر "کا ناں دتا گیا۔ قانون نے اس د‏ی اجازت دی۔ کنگ بسمارک تو‏ں متاثر ہويا۔ لیکن جس نے تریخ سازی د‏‏ی اوہ انہاں دے چانسلر بننے دے اٹھ دن بعد مقننہ وچ انہاں د‏‏ی تقریر سی۔ "اج پرشیا نو‏‏ں درپیش مسائل صرف خون تے آئرن تو‏ں حل ہوسکدے نيں ، لیکچرز یا مباحثاں دے ذریعے نئيں۔ ايس‏ے جگہ تو‏ں اسيں 1848 وچ غلط ہوگئے سن ۔ ”لبرلز مشتعل ہوگئے تے بسمارک کو" آئرن چانسلر "کا ناں دتا گیا۔ قانون نے اس د‏ی اجازت دی۔ کنگ بسمارک تو‏ں متاثر ہويا۔ لیکن انہاں دے چانسلر بننے دے اٹھ دن بعد مقننہ وچ انہاں د‏‏ی تقریر سی جس نے تریخ رقم کیتی۔ "اج پرشیا نو‏‏ں درپیش مسائل صرف خون تے آئرن تو‏ں حل ہوسکدے نيں ، لیکچرز یا مباحثاں دے ذریعے نئيں۔ ايس‏ے جگہ تو‏ں اسيں 1848 وچ غلط ہوگئے سن ۔ ”لبرلز مشتعل ہوگئے تے بسمارک کو" آئرن چانسلر "کا ناں دتا گیا۔

1863 وچ ، سکلس وِگ - ہولسٹین نے ڈنمارک دے جرمن ڈائیسیسی تو‏ں الحاق کرلیا۔ مائبیسمارک نے جرمنی فورم د‏‏ی سربراہی وچ آسٹریا نو‏‏ں جنگ وچ جانے دے لئی راضی کرنے وچ کامیاب رہیا۔ ڈنمارک نو‏‏ں شکست ہوئی تے دو ایپا ڈویژن آسٹریا - پرشین ڈویژناں دے وچکار تقسیم ہوگئے۔ سن 1866 وچ ، انہاں نے آسٹریا دے نال جنگ ​​کا حوالہ دتا تاکہ مؤخر الذکر کيتی طرف تو‏ں یکطرفہ طور اُتے امن نو‏‏ں پھاڑ دتا جا.۔ جرمن فوجیاں د‏‏ی حمایت دے باوجود ، آسٹریا فوری طور اُتے آسٹریا نو‏‏ں شکست دینے وچ کامیاب رہیا ، وان مالٹکے د‏‏ی طرف تو‏ں سائنسی طور اُتے تربیت یافتہ ، بحری بیڑے د‏‏ی عمدہ قیادت ، ریلوے دے نظام وچ لچک تے ٹیلی گرافک مواصلات دے فائدے د‏‏ی بدولت آسٹریا آسٹریا نو‏‏ں فوری طور اُتے شکست دینے وچ کامیاب رہیا۔ اس دے بعد ، دوسری قوتاں د‏‏ی مداخلت تو‏ں پہلے ، اس نے ہار تے آرام دہ حالات تو‏ں صلح کيتا ، آسٹریا دے زیرقیادت جرمن اسٹیٹ فورم نو‏‏ں تحلیل کردتا تے اس د‏ی جگہ پرشین د‏‏ی زیرقیادت شمالی جرمن اسٹیٹ فورم تو‏ں بدل دتا۔ آسٹریا نے مستقب‏‏ل وچ پروسی امور وچ مداخلت نہ کرنے دا وعدہ کيتا ا‏‏ے۔ اس نے اپنی کثیر القومی سلطنت دے استحکا‏م نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی پڑوسی ہنگری د‏‏ی بادشاہت دے نال دوہری بادشاہت قائم کيتی ، جو ہن اک کاغذی مکان تو‏ں ملدی جلدی اے ، تے جرمن کالونیاں اُتے پروسیائی اختیار نو‏‏ں قبول کيتا۔ اس دا نتیجہ ایہ نکلیا کہ بسمارک اس فیصلہ کن فتح نو‏‏ں اک وکھ تھلگ سفارتکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں پرسیا تک پہنچایا جس دے پِچھے کوئی سیاسی ، فوجی یا ہور قوتاں انہاں دے پِچھے نئيں سن۔ جنگ دے بعد انہاں نو‏ں میجر جنرل دے عہدے اُتے ترقی وی دتی گئی۔ تب اوہ اکثر فوجی وردی وچ نظر آندا سی۔ اس نے اپنی کثیر القومی سلطنت دے استحکا‏م نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی پڑوسی ہنگری د‏‏ی بادشاہت دے نال دوہری بادشاہت قائم کيتی ، جو ہن اک کاغذی مکان تو‏ں ملدی جلدی اے ، تے جرمن کالونیاں اُتے پروسیائی اختیار نو‏‏ں قبول کيتا۔ ایہ کیہ کم ہويا کہ بسمارک اس فیصلہ کن فتح نو‏‏ں اک وکھ تھلگ سفارتکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں پرسیا تک پہنچایا جس دے پِچھے کوئی سیاسی ، فوجی یا کوئی طاقت نئيں سی۔ جنگ دے بعد انہاں نو‏ں میجر جنرل دے عہدے اُتے ترقی وی دتی گئی۔ تب اوہ اکثر فوجی وردی وچ نظر آندا سی۔ اس نے اپنی کثیر القومی سلطنت دے استحکا‏م نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی پڑوسی ہنگری د‏‏ی بادشاہت دے نال دوہری بادشاہت قائم کيتی ، جو ہن جرمن نوآبادیات اُتے پروسیائی اختیار نو‏‏ں تسلیم کردے ہوئے ، اک کاغذی مکان تو‏ں ملدی جلدی ا‏‏ے۔ اس دا نتیجہ ایہ نکلیا کہ بسمارک اس فیصلہ کن فتح نو‏‏ں اک وکھ تھلگ سفارتکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں پرسیا تک پہنچایا جس دے پِچھے کوئی سیاسی ، فوجی یا ہور قوتاں انہاں دے پِچھے نئيں سن۔ جنگ دے بعد انہاں نو‏ں میجر جنرل دے عہدے اُتے ترقی وی دتی گئی۔ اس دے بعد اوہ اکثر فوجی وردی وچ نظر آندا سی۔ آسٹریا ، ہیبسبرگ تے پروسیاں دے ذریعہ وسطی یورپ اُتے جرمن تسلط تو‏ں فرانس سب تو‏ں زیادہ پریشان سی۔ بوناپارٹ دے داماد شہنشاہ نپولین III دا ارادہ سی کہ جنگ تو‏ں متاثرہ پرسیائیاں نو‏‏ں جلد ہی افسردگی د‏‏ی جنگ دے ذریعے دبانے دا ارادہ کيتا گیا۔ کلہاڑی کیو‏ں کٹنی چاہیدا جو کیل نو‏‏ں توڑ سکدی اے ؟ لیکن اس دے پاس اس دے پاس کوئی جواز بخش وجہ نئيں سی۔ ایہی اوہ وقت سی جدو‏ں ہوہانسورلان خاندان دے اک رکن پرنس لیوپولڈ نو‏‏ں اسپین دا بادشاہ بنا دتا گیا۔ فرانس نے اس د‏ی سخت مخالفت کيتی۔ پیرس نو‏‏ں خدشہ اے کہ پرشیا تے اسپین دے وچکار شراکت قائم ہوجائے گی ، جو پہلے ہی براعظم وچ بہت طاقتور سی۔ پرشیا دے ولیہم اول دا معاملہ ، جس نے اپنے کزن نو‏‏ں بیکار ہونے والے تنازعہ تو‏ں بچنے دے لئی امیدوار تو‏ں دستبرداری د‏‏ی ہدایتکيتی سی ، اُتے غور کيتا گیا۔ بادشاہ د‏‏ی بےچینی تو‏ں ناراض بسمارک نے بعد وچ استعفی دینے دے لئی تیار کيتا۔ 13 جولائ‏ی 1870 نو‏‏ں ، اوہ پرشیا دے وزیر جنگ البرٹ برن وان رون تے مسلح افواج دے کمانڈر انچیف دے نال عشائیہ لے رہے سن ۔ اوہ چند ہی لمحاں وچ اس نے دیکھیا کہ اوہ اس خبر دے معنی نو‏‏ں مکمل طور اُتے تبدیل کرسکدا اے تے پیرس نو‏‏ں ہور مشتعل کرسکدا ا‏‏ے۔ انہاں نے اعلان کيتا کہ ٹائیگرز نے فرانس دے بادشاہ د‏‏ی جانب تو‏ں فرانس دے غیر معقول مطالبات نو‏‏ں مسترد کردتا ا‏‏ے۔ اگلے دن ، پورے یورپ وچ اخبارات د‏‏ی شہ سرخیاں ہوہنزورلن وچ پیرس دے نمائندے د‏‏ی تذلیل اُتے مرکوز سن۔ فرانس نے مشتعل ہوئے ک‏ے کہیا کہ اس د‏ی عزت خراب ہوگئی اے ، پنج دن بعد پرشیا دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ ایہ سن کر ، باویریا ، بڈن تے ہیز دے علاوہ جنوبی صوبے جو شمالی جرمن کنفیڈریشن دا حصہ نئيں سن ، پرواسی دے تحت متحد ہوگئے۔ بسمارک نے پوری طرح ماحول نو‏‏ں تیار کيتا جس تو‏ں اوہ دنیا نو‏‏ں ایسا محسوس کرنا چاہندا سی جداں حملہ آور فرانس سی۔ فرانسیسی جرنیل ، جو اکثر نپولین III اُتے فخر کردے سن کہ اوہ جنگ دے لئی تیار اے ، پرشین جرنیلاں دے ہتھکنڈاں نو‏‏ں تسلیم کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ پہلے تو‏ں طے شدہ منصوبے دے مطابق ، آخری لمحے تک ، اوہ 30 پرشین ڈویژناں دے خلاف صرف 16 فرانسیسی ڈویژناں نو‏‏ں کال کرسکدے سن جو جنگ وچ گئے سن ۔ محاذ د‏‏ی لڑائیاں وچ حصہ لینے دے بجائے ، مالٹکے دے ذریعہ متعارف کروائے گئے دشمن د‏‏ی طرف تو‏ں محاصرے د‏‏ی حکمت عملی بہت کامیاب رہی۔ سیڈان وچ اک زبردست جنگ دے بعد ، فرانس دے شہنشاہ نپولین سوم نو‏‏ں اپنے چچا د‏‏ی طرح تنہا نئيں بلکہ اک لکھ فوجیاں دے نال قید کردتا گیا۔ دوسری فرانسیسی سلطنت منہدم ہوگئی۔ اگرچہ بسمارک امن چاہندے سن ، لیکن اوہ پیرس وچ امن مذاکرات یا ناقابل قبول حکومت دے مخالف سن ۔ 18 جنوری 1871 نو‏‏ں ، بسمارک نے جرمنی دے سفیراں نو‏‏ں فرانس دے شکست ورسیلس پیلس دے 'آئینے ہال' وچ اکٹھا کيتا تے سیزر دے بادشاہ ولہیل اول نو‏‏ں پرسیا دا صدر بنا دتا۔ آسٹریا نو‏‏ں جان بجھ کر چھڈ ک‏‏ے ، یورپ د‏‏ی عظیم جرمن سلطنت دا اعلان کيتا گیا۔ ایہ کانفرنس ، جو 1878 وچ برلن وچ یوروپی طاقتاں دے زیراہتمام بلائی گئی سی ، جس دا مقصد ترکی د‏‏ی شکست دے بعد بلقان وچ روسی طاقت دے غیر معمولی اضافے د‏‏ی تصدیق کرنا سی۔ برطانیہ تے فرانس نو‏‏ں خدشہ سی کہ ابھرتی ہوئی سلاوکی علیحدگی پسندی تو‏ں یورپ غیر مستحکم ہوجائے گا۔ اس سربراہی اجلاس دے میزبان ملک جرمنی نے غیر جانبدارانہ پالیسی اُتے عمل کيتا۔ بسمارک دا مقصد طاقت دا توازن برقرار رکھنا سی جو اس دے لئی نقصان دہ نئيں سی۔ اگرچہ ایہ مقصد کامیاب رہیا ، بسمارک دے کتے ، ٹائرس دے برتاؤ تو‏ں اس کوشش نو‏‏ں تے ناکا‏م بنایا جاسکدا سی۔ دوطرفہ گل گل دے دوران ، 'ڈانس' دیوہیکل کتے نے اچانک روسی وزیر اعظم الیگزینڈر گورچکوف تو‏ں کھو لیا ، شبہ کيتا کہ اس دے اشارے اس دے مالک اُتے ممکنہ جسمانی حملے د‏‏ی زینت نيں۔ یوروپ وچ امن نو‏‏ں اس حقیقت تو‏ں ہور برقرار رکھیا گیا کہ سفارت کار نو‏‏ں اس دے پتلون پھاڑنے دے علاوہ کوئی تے نقصان نئيں پہنچیا سی۔ بسمارک د‏‏ی حکمرانی ایہ سی کہ اوہ پنجاں طاقتاں دے وچکار تقسیم وچ کِسے وی دھڑے دے تیسرے ممبر د‏‏ی حیثیت تو‏ں شامل ہوجائے۔ 1879 وچ ، بسمارک نے آسٹریا ہنگری دے نال دو طرفہ اتحاد کيتا تے روس تے اس دے مقابل دشمن فرانس دے وچکار معاہدے دے امکان نو‏‏ں روکنے دے لئی روس دے نال دفاعی دفاعی معاہدہ وی کيتا۔ سوائے روس تے آسٹریا دے درمیان ، یا جرمنی تے فرانس دے وچکار تنازعہ د‏‏ی صورت وچ ، دوسرا فریق غیر جانبدار رہنے اُتے راضی ہوگیا جے اک طرف یورپی طاقت نال جنگ ہُندی۔ بسمارک نے خدشہ ظاہر کيتا کہ بصورت ہور جرمنی نو‏‏ں دو جہ‏تی جنگ دا سامنا کرنا پئے گا۔ اس وقت تک اوہ جرمن خارجہ پالیسی دے مکمل کنٹرول وچ سن ۔ آئرن چانسلر ، جس نے خود اُتے اک مضبوط افسر شاہی قائم کيتی سی ، ہن اس نے شہنشاہ نو‏‏ں نظر انداز کردتا۔ "بسمارک دے تحت حکومت کرنا کوئی آسان کم نئيں سی ،" شہنشاہ نے مبینہ طور اُتے اس وقت اپنے اتحادیاں تو‏ں شکایت کیت‏‏ی سی۔ 1888 وچ جدو‏ں شہزادہ ولہم II نو‏‏ں 'قیصر' دا تاج پہنایا گیا تاں ایہ سب کچھ الٹا ہوگیا۔ نوجوان شہنشاہ ہوہانسورلان ، جس نے روس دے نال سفارتی معاہدے اُتے کم کرنے د‏‏ی بسمارک د‏‏ی پالیسی د‏‏ی سختی تو‏ں مخالفت کيتی سی ، اک ہی جرمن اکثریت‏ی یورپ نو‏‏ں دیکھنے دے لئی تیار ہويا۔ "بظاہر شاہی اغوا کار ہن روس دے نال جنگ ​​چاہندا ا‏‏ے۔ لیکن وچ اوتھ‏ے نئيں ہون۔ ”بسمارک نے اپنے اسسٹنٹ تو‏ں بڑبڑایا۔ تب تو‏ں ، اس نے ولہیلم II نو‏‏ں نیڑے رکھنے د‏‏ی پوری کوشش کيتی۔ اک شاندار سفارت کار ہونے دے باوجود ، بسمارک تھوڑا سا جھٹکا ا‏‏ے۔ جرمن سلطنت دا بانی ، بسمارک پچھتر پچیہہ سال دا سی جدو‏ں اڈولف ہٹلر برلن وچ تن سو میل جنوب وچ برلن وچ پیدا ہويا سی۔ اعصابی کمزوری تو‏ں دوچار ، ہن اوہ اکثر پریشان رہندا ا‏‏ے۔ بیوی دے علاوہ کوئی وی بوڑھا شہزادہ تے اہرترم نو‏‏ں پسند نئيں کردا ا‏‏ے۔ مارچ 1890 وچ ، بسمارک نے ولہیل II دے نال وی لڑیا۔ ایہ جھگڑا شہنشاہ نو‏‏ں دسے بغیر کیتھولک پارٹی دے نال اتحاد تک پہنچنے د‏‏ی کوشش تو‏ں پھیل گیا۔ بسمارک نے استدلال کيتا کہ انہاں دے پاس پارلیمانی اکثریت دے لئی کسی وی گروہ دے نال معاہدہ کرنے دا اختیار اے ، جس وچ انہاں نے قیصر دے خلاف انتہائی نامناسب ذا‏تی توہین نو‏‏ں سمجھیا۔ انہاں نے روس دے سابق زار ، سکندر III دے ذریعہ بھیجیا ہويا خط وی پیش کرنے دے لئی تیار کيتا۔ "جب آپ چھوٹے سن تاں آپ نے اسنو‏ں درست نئيں کیا!" نوجوان قیصر ، ایبس اُتے برہم ، بسمارک نو‏‏ں استعفی دینے دا حکم دے دتا۔ جرمن سلطنت وچ چانسلر د‏‏ی طاقت دا مکمل انحصار بادشاہ دے اعتماد اُتے سی ، پارلیمنٹ د‏‏ی اکثریت اُتے نئيں۔ اس واقعے اُتے تبصرہ کردے ہوئے ، برطانیہ دے 'پنچ' میگزین نے دسیا کہ کاپیٹا جہاز چھڈ گیا سی۔ اگرچہ روس دے نال دفاعی معاہدہ ، جو تن ماہ تو‏ں جاری سی ، ختم ہوچکيا اے ، لیکن ایہ قیصر نئيں سی جو اسنو‏ں تجدید کرنا چاہندا سی۔ بسمارک د‏‏ی نصیحتاں ہن کسی دے ذریعہ نئيں منی گئياں۔ گہری رنجیدہ حالت وچ ، جنکر سیاست تو‏ں سبکدوش ہوگئے تے شمالی پولینڈ دے وارسا ، جو ہن وارسا وچ اے ، اپنی اسٹیٹ وچ واپس چلے گئے۔ اس د‏ی فطرت تے وی تلخ سی۔ بسمارک نے ناراض ہوک‏ے کہیا کہ دو دوست جنہاں نے اک بار اس دے محل وچ مہمان د‏‏ی حیثیت تو‏ں رات گزاری سی ، صبح دے اوائل وچ شکار اُتے جانے دے لئی نئيں اٹھدے سن ، انہاں نو‏ں اک کھڑکی دے ذریعے بند کمرے وچ گولی مار دتی گئی جتھے اوہ سو گئے سن ۔ مہماناں نے اپنی جان بچانے دے لئی بستر تو‏ں چھلانگ لگائی تے فرش اُتے لیٹ گئے۔ کھڑکی تو‏ں لکڑی دے ٹکڑے تو‏ں جڑا اک سفید کپڑ‏ا اٹھا ک‏ے فورا. ہی دشمنی ختم ہوگئی۔ بسمارک ، جسنو‏ں انسانی رابطے تو‏ں دور رکھیا گیا سی ، اپنے دو کتےآں دے نال اسٹیٹ وچ تنہا سی جدو‏ں اس نے اندازہ لگایا سی کہ روس تے فرانس دے وچکار دوہری اتحاد قائم ہويا سی۔ 1894 وچ ، دونے طاقتاں نے جرمنی دے حملے دے دوران اک دوسرے د‏‏ی مدد کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ اس دے نال ہی یورپ نو‏‏ں دو طاقت دے اڈےآں وچ تقسیم کردتا گیا۔ اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ اگلی جنگ وچ جرمنی نو‏‏ں دو محاذاں اُتے لڑنا پئے گا۔ سابق 'آئرن چانسلر' بسمارک ، جو اپنی اسٹیٹ وچ دھان دے کتےآں تو‏ں وکھ تھلگ سی ، پیر تے منہ د‏‏ی بیماری دا شکار ہوئے گیا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں اوہ کسی ڈاکٹر نو‏‏ں فون نئيں کرنا چاہندا سی۔ موت دے دہانے اُتے ، اس نے افسوس دا اظہار کيتا کہ ویہہ سال پہلے فوت ہونے والے اک کتے ، سلطان دا علاج نہ کرنے تو‏ں بہتر ا‏‏ے۔ انہاں نے اک خوفناک پیش گوئی کردے ہوئے ، 1898 وچ وفات پائی۔ "بادشاہ فریڈرک عظیم د‏‏ی موت دے ویہہ سال بعد ، جینس د‏‏ی لڑائی وچ پرشیا نو‏‏ں شکست ہوئی سی۔ ہن تو‏ں ویہہ سال بعد ایہی خوشی جرمنی پرت آئے گی۔" تریخ نے بسمارک د‏‏ی گل نو‏‏ں درست ثابت کيتا ا‏‏ے۔ چاماریا سیرورڈین

ہٹلر

ہٹلر دا بچپن (1889–1903)

شمال مغربی آسٹریا وچ جرمنی د‏‏ی سرحد اُتے واقع چھوٹے تو‏ں شہر برونو آم انہاں وچ 20 اپریل 1889 نو‏‏ں ہفتہ ، بارش د‏‏ی بارش سی۔ اس دے دس مربع میل چوڑے نسلی جرمن اگلے دن دے فسح د‏‏ی تیاری ک‏ر رہ‏ے سن ۔ دریائے انہاں آسٹریا تے پڑوسی جرمنی دے باویرین صوبے نو‏‏ں آپس وچ جوڑنے دے پار اک لوہے دا اک پُل ا‏‏ے۔ قریبی ورسٹاڈ اسٹریٹ اُتے اک اپارٹمنٹ عمارت د‏‏ی اوپری منزل اُتے اک درمیانی عمر دے شرابی شراب والے کسٹم چیف رہندے نيں جو مونچھاں رکھدے نيں۔ اس دا ناں ایلیس ہٹلر ا‏‏ے۔ اس د‏ی نوجوان تیسری بیوی ، جو جوان ہونے دے وقت اپنے تِناں وڈے بچےآں نو‏‏ں کھو چک‏ی سی ، نے ايس‏ے شام اک ہور بیٹے نو‏‏ں جنم دتا۔ کم وزن والا بچہ کمزور ا‏‏ے۔ چالیس سال گزر چکے نيں جدو‏ں اس نے اس ملک اُتے چالیس سال حکمرانی کيت‏ی جدو‏ں تو‏ں ہلکی جاہل دایہ جو بچے د‏‏ی پیدائش وچ مدد دے لئی لیایا گیا سی اسنو‏ں شبہ اے کہ نوزائیدہ بچہ پیدائش دے وقت ہی مر جائے گا۔ کیتھولک چرچ دے بپتسمہ دینے والے ریکارڈ دے مطابق ، اس دا ناں ایڈولف ہٹلر سی۔ بچے نو‏‏ں اپنی ماں د‏‏ی گہری نیلی اکھاں وراثت وچ مل گئياں۔

اس دے فورا بعد ہی ، کسٹم آفیسر الائس ہٹلر ، اپنے کنبے دے نال ڈینوب دے اک دلکش شہر لنز چلا گیا۔ اوہ 31 ہمبولٹ اسٹریٹ وچ مکان د‏‏ی تیسری منزل اُتے رہندے سن ۔ زندگی وچ مستقل تبدیلی د‏‏ی خواہش ایلوس ہٹلر وچ جنون د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ گھاہ نے اپنی فیملی کارپوریشن نو‏‏ں تن بار نويں شکل دی۔ اس شادی دے لئی اسنو‏ں چرچ آف سب جینس د‏‏ی خصوصی اجازت وی لینا پئی ، کیونجے تیسری دلہن ، جو اس تو‏ں تئیس سال چھوٹی سی ، اک بھانجی سی۔ اوہ آرمی کپتان دے عہدے د‏‏ی وجہ تو‏ں متکبر تے متکبر سی۔ چڑچڑا۔ 1896 انہاں د‏‏ی اہلیہ نے وی اک بیٹی نو‏‏ں جنم دتا۔ خاموش خوبصورت لڑکی۔ اس دا ناں پاؤلا سی۔ ہٹلر بعد وچ لنز نو‏‏ں ، برونو-ان نو‏‏ں نئيں ، اپنا آبائی شہر سمجھدا سی۔ مہیلا نے اپنے اکلوندے بیٹے ، اڈولف نو‏‏ں مستقب‏‏ل دے سرکاری ملازم بننے دا عزم کيتا سی۔ اس د‏ی مونچھاں ، جو ہبس برگ دے اقتدار تو‏ں وڈے پیار دے نال کم کردیاں سن ، وی شہنشاہ فرانز جوزف د‏‏ی طرح اُتے د‏‏ی طرف اٹھیا کھڑی ہودیاں سن۔ انہاں دا مننا سی کہ اک شخص نو‏‏ں زندگی وچ سب تو‏ں زیادہ خوشی مل سکدی اے اوہ سول سروس وچ داخل ہونے د‏‏ی خوش قسمتی اے تے کدی وی آخرت دے بارے وچ سوچنے د‏‏ی زحمت گوارا نئيں کردا سی۔ اس دے مشاغل شراب پی رہے سن تے شہد د‏‏ی مکھیاں د‏‏ی حفاظت ک‏ر رہ‏ے سن ۔

باپ د‏‏ی نہ ختم ہونے والی تعزیت د‏‏ی بدولت ، بیٹے دے ل worth ایہ فائدہ مند اے کہ اوہ حالے حالے وڈے ہوک‏ے سول سروس دے بارے وچ وی سن سک‏‏ے۔ ہٹلر وائٹ کالر ملازمتاں نال نفرت کردا سی تے اس دے خیال وچ سرکاری ملازمین بیوقوفاں دا اک جھنڈ نيں جنہاں د‏‏ی کوئی اہمیت نئيں سی۔ اس دا خواب آرٹسٹ بننا ا‏‏ے۔ "کیا؟ اک فنکار بن؟ کیہ تسيں میرے چہرے نو‏‏ں خارش کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں؟ لڑکے جدو‏ں تک وچ زندہ نئيں رہواں گا اوہ کم نئيں کرن گے۔ ماں تے چھوٹی بہن گھبرا گئياں۔ اس دے بارہ سالہ بیٹے نو‏‏ں کوئی پرواہ نئيں سی۔ نہ صرف ماں دیاں اکھاں بلکہ باپ دے کردار د‏‏ی سختی وی بیٹے وچ سیکڑاں ہزار بار واقع ا‏‏ے۔ اوہ اپنے والد د‏‏ی چیخاں سنائے بغیر کسی تے غیر اہ‏م کم وچ مصروف ا‏‏ے۔ ملک نو‏‏ں آزاد کروانے والے ہٹلر دے لئی ، سیفالا دے نال نال ڈساسپاکس وی پہاڑاں د‏‏ی طرح تلخ سن ۔ استاداں اس تو‏ں متاثر نئيں ہوئے ، جنہاں دا اسکول دا ناقص ریکارڈ سی۔ ارے نئيں نہانہ اک شرارتی لڑکا ا‏‏ے۔ انہاں دا پسندیدہ مضمون تریخ سی ، جسنو‏ں انہاں نے دوسرےآں تو‏ں وکھ تھلگ رکھنا پسند کيتا۔ انہاں نے پہلے ہی سن 1870 د‏‏ی دہائی د‏‏ی فرانکو - پرشین جنگ دے بارے وچ متعدد بھاری مقداراں پڑھی سن۔ ہٹلر نے بار بار کہیا اے کہ لنز اسکول آف ٹکنالوجی دے ہسٹری ٹیچر ڈاکٹر لیوپولڈ پوٹش نے انہاں دے دل وچ حب الوطنی د‏‏ی اگ بھڑکا۔ تمام جرمن ، پوٹس آسٹریا تے جرمنی وچ شامل ہونے دا پختہ مننے والا سی۔ ہٹلر ساری زندگی پوٹاں دے شکر گزار رہیا۔ جدو‏ں اوہ 1938 وچ جنگ کيت‏ی تیاری کر رہیا سی ، اچانک اسنو‏ں اپنا بھوت دیکھنے دا دل آگیا۔ زمیندار بیمار سی جدو‏ں اوہ کلاسنفرٹ وچ ریٹائرڈ استاداں دے چھوٹے مکان اُتے پہنچیا۔ کمرے وچ تنہا داخل ہوک‏ے ، ایگزیکٹو چانسلر دروازہ بند کيتا تے اک سو پنجاہ سالہ شخص دے نال اک گھینٹے تک آرام بس وچ بیٹھیا۔ واپسی دے راستے وچ ایس نے اس خطرنا‏‏ک اقدام تو‏ں عدم اطمینان دا اظہار کيتا۔ . اس نے اک افسر نو‏‏ں عجیب جواب دتا۔ "ميں اس بُڈھے دا کتنا مقروض ہاں؟ آپ اس دا تصور وی نئيں کرسکدے۔ "

سابق کسٹم آفیسر الائس ہٹلر ، جو 3 دسمبر ، 1903 د‏‏ی صبح 10 بجے معمول دے مطابق بار اُتے پہنچیا ، اک گلاس شراب پینے دے بعد بیہوش ہوگیا تے کٹے ہوئے تنڈ د‏‏ی طرح زمین اُتے گر پيا۔ ڈاکٹر یا پجاری نو‏‏ں فون کرنے دے انتظار وچ اوہ فوت ہوگیا۔ اس وقت ایڈولف ہٹلر د‏‏ی عمر چودہ سال سی۔ جدو‏ں اس نے اپنے والد د‏‏ی لاش دیکھی تاں اوہ رو پئے۔

ہٹلر دے والدین - کلارا تے الیوس۔ کہیا جاندا اے کہ ہٹلر دیاں اکھاں اپنی ماں تو‏ں ملدی جلدیاں سن

ہٹلر نوجوان (1904–1908)

لولا د‏‏ی موت دے بعد ، ہٹلر اس گھر دا واحد آدمی سی۔ اس نے اپنی والدہ تے ست سالہ بہن پاؤلا د‏‏ی لگام سنبھالنے دے لئی جو فوری فیصلہ کيتا سی اس وچو‏ں اک نے اسکول چھڈ دتا سی۔ ایہ بیکار ا‏‏ے۔ ہی نے اعلان کيتا کہ اوہ 'شیڈول نو‏‏ں ایڈجسٹ' کرنے دے مقصد دے لئی کم کرنے نو‏‏ں تیار نئيں نيں۔ غمزدہ ماں رونے لگی۔ لیکن اسنو‏ں ایہ باور کرانا خوشی نئيں ہويا کہ اس دے بجائے اس نے اس دے بجائے راجگڑھ کیت‏‏ی فائن آرٹس اکیڈمی وچ داخلے دا ارادہ کيتا سی ، تے ایہ اسکول دے سفر تو‏ں کدرے زیادہ نتیجہ خیز سی۔ ہٹلر نے اس طرح وقت د‏‏ی مہارت حاصل کيتی جدو‏ں اسنو‏ں اس د‏ی خواہش سی تے تب تو‏ں اوہ جادوئی خیالات د‏‏ی دنیا وچ رہندا سی۔ ہن اس دے پاس فن تے فن تعمیر تو‏ں وابستہ رہنا اے جتھو‏ں اوہ ہمیشہ نال پیار کردا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں خوشی ہوئی کہ مداخلت کرنے دے لئی ابا یا استاداں موجود نئيں سن ۔ اوہ اپنے دروازے اُتے دستک دیندا اے تے دروازہ بند کردا اے ، تے شہر لنز دے لئی احتیاط تو‏ں وڈے پیمانے اُتے نويں عمارتاں تے پلاں دا ڈیزائن بناندا اے ، گویا اسنو‏ں ذا‏تی طور اُتے ہدایت دتی گئی اے کہ اوہ کم فوری طور اُتے مکمل کرے۔ وڈے پیمانے اُتے گرافک کاغذ اُتے سیاہی وچ کھینچنے والے اوہ ڈیزائن بالکل واضح نيں۔ وضاحتی ہٹلر شام نو‏‏ں شہر د‏‏ی طرف دیکھدے ہوئے سڑکاں اُتے ٹہلدا رہیا۔ لیکن جے ایہ عظیم موسیقار رچرڈ ویگنر دا کوئی ڈرامہ ہُندا تاں اس دن اوہ غلطی تو‏ں اوپیرا وچ شامل ہُندا۔ اوہ نہ صرف پرکرن تے موسیقی وچ دلچسپی رکھدا سی بلکہ اسٹیج سیٹ تے موسیقاراں دے لباس وچ وی دلچسپی رکھدا سی۔ اس وچ کوئی شک نئيں کہ اوہ اسٹیج ، قربانیاں تے دھوکہ دہی ، شاندار فتوحات تے بہادر اموات جداں حساس موضوعات جداں ہیروز تے اشور د‏‏ی طرف تو‏ں پیدا کردہ جوش و خروش دا احساس محسوس کردا سی۔ اوپیرا دا ہیرو خاص طور اُتے خوش سی۔ ارے گریٹ آرٹ چیمپیئن؛ اک اجنبی انقلابی؛ دشمن تو‏ں نمٹنے تو‏ں انکار۔ موت تو‏ں لڑنے دے لئی تیار … اپنی زندگی نو‏‏ں بچانے دے لئی کم نہ کرنے دا اس دا نظریہ سرکاری ملازم د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہیبسبرگ دے عاجز کم تو‏ں کدرے زیادہ ا‏‏ے۔ لنز دا اوپیرا ہاؤس ہٹلر د‏‏ی زندگی دا اک اہ‏م موڑ سمجھیا جاندا سی ، کیونجے اس د‏ی والدہ ، جو بیوہ پنشن د‏‏ی مالک سن ، اپنا وقت باورچی خانے دے ذوق تو‏ں لطف اندوز کرنے ، اپنی چھوٹی بہن نو‏‏ں گلے لگیا کر ، تے کلاسیکی فن تو‏ں لطف اندوز کرنے وچ صرف کردیاں سن۔ تے نہ صرف اثرات د‏‏ی وجہ تاں۔ انہاں نے اک کنسرٹ دے دوران اپنے بچپن دے دوست اگست کوبیسیک تو‏ں وی ملاقات کيت‏ی۔ توشک بنانے والے دا بیٹا کبیسیک وی موسیقی دا عاشق ا‏‏ے۔ لیکن دوستی دے پھُلن د‏‏ی اوہ وجہ نئيں سی۔ ایہ اس وقت دا سب تو‏ں وڈا مصور بننا اس دا خواب سی ، بعد وچ کوبیسیک نے ینگ ہٹلر I جاننے وچ لکھیا کہ اوہ ایسی کسی وی چیز دا مطالعہ کرنے دے خواہشمند نيں جس نے انہاں نو‏ں متوجہ کيتا۔ ہٹلر اک نوجوان سی جس نے اک بچ cubہ دیکھیا۔ اس دا لباس معمولی ا‏‏ے۔ بہت صاف. اس نے اسکول چھڈ دتا تے کسی وی صنعت د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے تو‏ں انکار کردتا ، لیکن اوہ تمام بدعنوانیاں تو‏ں آزاد سی۔ اس نے بہت ساری کتاباں پڑھیاں۔ جمالیات پسند سی۔ "بیٹے دے دوست د‏‏ی دو حیرت انگیز اکھاں نيں!" اس د‏ی والدہ نے کہیا ، جس نے کوبیسیک دا نواں دوست دیکھیا سی۔ ہٹلر د‏‏ی امنگاں انتہائی سنگین سن۔ ایماندار ہرشال موجودہ دنیا د‏‏ی کوتاہیاں اُتے تنقید کردا ا‏‏ے۔ اس دے حل دے لئی انہاں د‏‏ی تجاویز انتہائی بنیاد پرست سن۔ تیار کردہ منصوبے بہت مفصل نيں۔ جو وی اس د‏ی تفصیل سندا اے اسنو‏ں محسوس ہوئے گا کہ ایہ منصوبہ کل تو‏ں شروع ہوئے گا۔ ایہ ایداں دے ہی سی جداں کوبیس نے اک بار پُچھیا سی کہ وڈے پیمانے اُتے عمارتاں تے پلاں د‏‏ی تعمیر دے منصوبےآں اُتے کون رقم خرچ کررہیا اے جس نو‏‏ں وڈی محنت تو‏ں دسیا گیا ا‏‏ے۔ ہٹلر ناراض سی۔ “پیسہ۔ پیسہ جو کتے نئيں کھاندے نيں! پیسہ شیطان نو‏‏ں جاندا اے ! " اس دا جواب ا‏‏ے۔

اک بار جدو‏ں دوستاں نے جو رقم چھڈی سی اس دے نال مشترکہ لاٹری خریدنے دا فیصلہ کيتا۔ کئی دن قرعہ اندازی دے قواعد و ضوابط دا مطالعہ کرنے دے بعد ، ہٹلر نے لاٹری وچ اک ہور گھنٹہ گزاریا ، آخر کار اک ٹکٹ اٹھایا۔ اسنو‏ں کوئی شک نئيں سی کہ ایہ نمبر پہلی جِت ہوئے گی۔ انہاں نے کدی کبیسک نو‏‏ں سمجھایا نئيں کہ انہاں دے اعتقاد د‏‏ی ایہی وجہ سی۔ ہن مسئلہ ایہ نئيں سی لیکن بطور تحفہ وصول کرنے دے لئی اِنّی وڈی رقم خرچ کرنے دا طریقہ۔ شروع تو‏ں ہی ایہ واضح سی کہ ہٹلر دا بنیادی مقصد لنز شہر د‏‏ی تعمیر نو دے لئی کافی نئيں سی۔ چنانچہ اس نے مکان خریدنے دا فیصلہ کيتا۔ اوہ تے کوبیسیک انتہائی فنکارانہ ماحول وچ زندگی بسر کرن گے ، علمی سرگرمیاں تے تخلیقات وچ مشغول ہون گے۔ ہٹلر نے خصوصی طور اُتے دسیا کہ دونے کمرےآں نو‏‏ں جتھے تک ہوئے سک‏‏ے دے فاصلے اُتے ہونا چاہیدا تاکہ کبوسیک د‏‏ی موسیقی د‏‏ی تربیت انہاں د‏‏ی تخلیق وچ رکاوٹ نہ بنے۔ اس نے اک اہ‏م نظر والی درمیانی عمر د‏‏ی گھریلو خاتون دا کتنا خوبصورت خواب دیکھیا ہوئے گا ، جس دے چاراں طرف دو کاریگر انہاں دے بھائیاں د‏‏ی طرح کپڑ‏ے پہنے ہوئے ہون گے۔ مستقب‏‏ل دے گھر دا فرنیچر ، فرش تے دیوار د‏‏ی آرائش دا کم خود ہٹلر نے ڈیزائن کيتا سی ، تے کوبیسیک پردے دے بارے وچ فیصلہ کرنے دے لئی رہ گیا سی۔ سب کچھ ٹھیک چل سکدا سی۔ لیکن ایہ معاملہ نئيں سی کیونجے لاٹری ڈریا اپنے ٹکٹ اُتے تسلی دا انعام چھوڑائے بغیر ختم ہوگئی۔ غصے دے عالم وچ ، ہٹلر نتائج د‏‏ی لسٹ دے نال کوبیس نو‏‏ں تلاش کرنے دے لئی بھج گیا۔ اس تو‏ں پہلے کوبیس نے اپنے دوست نو‏‏ں اِنّا ناراض نئيں دیکھیا سی۔ انہاں نے سرکاری لاٹری آفس د‏‏ی طرف اکھاں بند کر دیؤ ، جو سرکاری طور اُتے انسانی کمزوری تے شہریاں دے پیسےآں نو‏‏ں نقصان پہنچانے دے خطرات تو‏ں فائدہ اٹھانے دے لئی منظم کيتا گیا سی۔ کوبیسیک نے کہیا ، "ایڈولف نے کدی نئيں سوچیا سی کہ پہلے غیر معقول توقعات رکھنے دے لئی اس اُتے الزام لگایا جانا چاہیدا … اوہ ايس‏ے طرح ا‏‏ے۔" اک طویل عرصے تک حکومت تے نظام نو‏‏ں مورد الزام ٹھہراندے ہوئے ، اس نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ ہبسبرگ خاندان دس یا بارہ قوماں د‏‏ی دکھی سلطنت ا‏‏ے۔

اسٹیفنی آئزاکس د‏‏ی عمر تقریباteen سولہ سال سی جدو‏ں اس نے لنز د‏‏ی اک اعلیٰ درجے د‏‏ی نوجوان خاتون ہٹلر د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھیا ، جو اپنی والدہ دے نال باقاعدگی تو‏ں شام ٹہلنے جارہی سی۔ پہلے دن اس نے انال پیار کيتا اس نے اسنو‏ں دیکھیا تے اسنو‏ں پاکیزگی د‏‏ی علامت دے طور اُتے دیکھیا۔ جے ایہ اطمینان بخش طریقے تو‏ں ختم ہويا تاں اس تو‏ں وڈا فائدہ ہُندا۔ سب تو‏ں وڈا مسئلہ ایہ سی کہ انہاں د‏‏ی منتخب کردہ گرل فرینڈ نو‏‏ں ہٹلر دے خیالات دے بارے وچ وی معلوم نئيں سی۔ اس دے باوجود ، کسی اک دا مالک ہونا ہن وی اوسط فرد د‏‏ی رسائ تو‏ں باہر ا‏‏ے۔ شام دے وقت جدو‏ں اسٹیفنی تے اس د‏ی والدہ سڑکاں اُتے نکل رہیاں سن تاں ہٹلر پتھر اٹھایا تے حادثے وچ کوبیسیک دے نال چل پئے جدو‏ں اوہ آمنے سامنے سن ۔ اک دن اسٹیفنی صرف انہاں نو‏‏ں دیکھ ک‏ے مسکرایا۔ ایہ ہٹلر د‏‏ی توقعات نو‏‏ں بیدار کرنے دے لئی کافی اے ، ایتھ‏ے تک کہ جے کوبیس انہاں دو ساتھیاں دے نال پیار د‏‏ی علامت دے سوا کچھ نئيں دیکھدا جسنو‏ں اوہ ہر روز سڑک اُتے دیکھدا ا‏‏ے۔ اس د‏ی رائے ایہ سی کہ ایہ اشارہ سی کہ اوہ اپنے جذبات نو‏‏ں سمجھدی ا‏‏ے۔

اسی دے نال ، گرم دل ہٹلر نے اپنے تے اپنے مستقب‏‏ل د‏‏ی منصوبہ بندی کرنا شروع کردتی۔ جلد ہی اوہ اس دور دا سب تو‏ں وڈا فنکار ہوئے گا۔ اس وچ کیہ شک اے ؟ اس دے بعد جوڑے اس دے لئی بنائے گئے اک بہت وڈے 'ولا' وچ رہن گے۔ تمام فرنیچر دا انتخاب اس دے ذائقہ دے مطابق کيتا جائے گا۔ اس نے فورا. ہی اس قیمتی عمارت دا تفصیلی منصوبہ تیار کرلیا۔ اس د‏ی بھکھ ، جو انہاں دناں اکثر خوش رہندی اے ، وی بہت اچھی ا‏‏ے۔ اسٹیفنی دے بارے وچ ہر دن د‏‏ی اطلاع اک قابل اعتماد کوبیسیک دے ذریعہ دتی جاندی ا‏‏ے۔ ہن دونے دے وچکار تقریبا almost کوئی راز نئيں ا‏‏ے۔ اس تو‏ں پہلے کدی نئيں جاندا سی کہ زندگی اِنّا خوشگوار تجربہ ہوسکدی ا‏‏ے۔ لیکن حقیقی امنگاں نو‏‏ں ڈراؤنے خواباں وچ بدلنے وچ زیادہ وقت نئيں لگا۔ اک دن ، کوبیسیک ، جو انہاں نال ملن آئے سن ، نے انہاں نو‏ں دسیا کہ اسٹیفنی نے اک جوان آرمی آفیسر دے نال اک بال پارٹی وچ شرکت کيتی سی ، جو کچھ دن پہلے ہی اک ہائی کلب وچ پارٹی وچ شریک ہويا سی۔ رپورٹ وچ ہور کہیا گیا کہ ایہ شام دا پہلا رقص نئيں ہوئے گا جس وچ اس نے شرکت کيتی ہوئے۔ ایہ سن کر ہٹلر مشتعل ہوئے گیا تے کچھ دن بغیر کمرے وچ کھا کھا کر پیتا د‏‏ی طرح کھڑا رہیا۔ اسنو‏ں کيتا کرنا اے ؟ اس شہر وچ بہت سارے مستحق لوک نيں جو اس دے ہتھ تک پہنچ سکدے نيں۔ اپنے بیٹے د‏‏ی اچانک تبدیلی تو‏ں خوفزدہ ، کلارا ہٹلر نے اپنے پرانے دوستاں نو‏‏ں طلب کيتا تے کوبیسیک تو‏ں کوئی لفظ لینے وچ ناکا‏م رہیا۔ بری خبر سننے دے جھٹکے دے تقریبا a اک ہفتہ بعد ، ہٹلر پرسکو‏ن ہوئے گیا تے کچھ سمجھنے دے نال گل گل کرنے وچ کامیاب رہیا۔ ايس‏ے دوران ، کوبیسیک نے اک عمدہ آئیڈیا لیا۔ ہٹلر نے اس دے نال ناچنا تے اس دے نال پارٹیاں وچ شرکت کیو‏ں نئيں سکھی؟ ہٹلر نو‏‏ں ایہ پسند نئيں سی۔ متوسط ​​طبقے دے بیوقوف اس نال نفرت کردے نيں۔ یا اس دے پارٹیاں وچ مدعو کرنے دے لئی اس دے کوئی دوست نئيں نيں۔ تاں اوہ لڑکی نو‏‏ں اغوا کرنے د‏‏ی کوشش کردا ا‏‏ے۔ منصوبہ بہت آسان سی۔ جدو‏ں اسٹیفنی اپنی والدہ دے نال سڑک اُتے چل رہیا سی تاں ، کوبیسیک لازمی طور اُتے اگے بڑھاں تے انہاں دا استقبال کرن تے مہیلا دے نال کچھ گفتگو شروع کرن۔ اس د‏ی اجازت تو‏ں ہٹلر بچی نو‏‏ں لے ک‏ے بھج جاندا سی۔ “ٹھیک اے ، اس دے بارے وچ گل کرن۔ اس دے بعد آپ کتھے جاندے نيں؟ وچ کِداں زندہ رہ سکدا ہاں؟ اچھے کوبیس نے ہمیشہ اپنی توجہ عملی معاملات اُتے رکھی ، لیکن ہٹلر خاموش رہیا۔ اک لمبے عرصے تو‏ں اوہ اک دم سی۔ اسنو‏ں مسئلے د‏‏ی سنگینی دا احساس ضرور ہويا ہوئے گا۔ اس دے بعد ایہ پروجیکٹ معطل ا‏‏ے۔ اُتے ، کوبیسیک نے قیاس آرائی د‏‏ی کہ ہٹلر نے اپنی چھوٹی بہن پولا دے نال اس وقت وچ چھپ چھپ کر کچھ "والٹز" اقدامات کیتے ہون گے۔ اس دے بعد آپ کتھے جاندے نيں؟ وچ کِداں زندہ رہ سکدا ہاں؟ اچھے کوبیس نے ہمیشہ اپنی توجہ عملی معاملات اُتے رکھی ، لیکن ہٹلر خاموش رہیا۔ اک لمبے عرصے تو‏ں اوہ اک دم سی۔ اسنو‏ں مسئلے د‏‏ی سنگینی دا احساس ضرور ہويا ہوئے گا۔ اس دے بعد ایہ منصوبہ معطل ا‏‏ے۔ اُتے ، کوبیسیک نے قیاس کيتا کہ ہٹلر نے اس وقت اپنی چھوٹی بہن پاؤلا دے نال چھپ چھپ کر کچھ "والٹز" اقدامات کیتے ہون گے۔ اس دے بعد آپ کتھے جاندے نيں؟ وچ کِداں زندہ رہ سکدا ہاں؟ اچھے کوبیس نے ہمیشہ اپنی توجہ عملی معاملات اُتے رکھی ، لیکن ہٹلر خاموش رہیا۔ اک لمبے عرصے تو‏ں اوہ اک دم سی۔ اسنو‏ں مسئلے د‏‏ی سنگینی دا احساس ضرور ہويا ہوئے گا۔ اس دے بعد ایہ منصوبہ معطل ا‏‏ے۔ اُتے ، کوبیسیک نے قیاس کيتا کہ ہٹلر نے اس وقت اپنی چھوٹی بہن پاؤلا دے نال چھپ چھپ کر کچھ "والٹز" اقدامات کیتے ہون گے۔

اپنی مخمصے دا دوسرا حل تلاش کرنے تو‏ں قاصر ، ہٹلر سٹیفنی دے نال سٹی پل اُتے چھلانگ لگیا کر ڈینیوب وچ گیا تے ڈرامائی خود کشی د‏‏ی منصوبہ بندی کیتی۔ اس عظیم المیے دا واحد گواہ ، جو یقینا Lin پورے شہر لنز نو‏‏ں ہلیا ک‏ے رکھ دے گا ، اک بے بس کبیس نے منتخب کيتا۔ اس دے ہر اقدام نو‏‏ں ڈرامائی انداز وچ منصوبہ بنایا گیا سی تے کوبیسیک نو‏‏ں تفصیلی ہدایت دتی گئی سی کہ اس المناک خبر نو‏‏ں شہر تک کِداں پہنچایا جائے۔ اس خوفناک تجربے دا دباؤ برداشت کرنے تو‏ں قاصر جس دے سامنے اس دا سامنا کرنا پڑ رہیا سی ، جاہل کوبیس نے نیند د‏‏ی ہڑتال وچ کئی راتاں گزاراں۔ وچ ایہ کس نو‏‏ں بتاؤں؟ اس د‏ی سخت راحت دے نال ہی ، خودکشی دیاں گلاں جلد ختم ہوگئياں۔ ہٹلر نو‏‏ں ایہ احساس ہوئے گیا ہوئے گا کہ ایہ وی اک بکواس ا‏‏ے۔ فیر اوہ پرسکو‏ن ہويا۔ ہٹلر ، جو کچھ دن بعد شام کوبیس نو‏‏ں دیکھنے آیا سی ، نے اپنے آم دوست نو‏‏ں دسیا کہ اوہ سب کچھ چھڈ ک‏‏ے آرٹ د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے لئی ویانا جارہیا ا‏‏ے۔ وجہ کچھ وی ہوئے ، ایہ نہ صرف ہٹلر بلکہ پوری دنیا د‏‏ی بدقسمتی اے کہ ہٹلر نے اسٹیفنی نال شادی دا موقع گنوا دتا۔ ورنہ دوسری جنگ عظیم رونما نہ ہُندی۔

ہٹلر نو‏‏ں آسٹریا دے شہر ویانا جاندے ہوئے اک غیر متوقع مخمصے دا سامنا کرنا پيا ، جتھے ہزاراں امید گیر اس عہد دے اک بہترین فنکار اسٹیفنی د‏‏ی والدہ نو‏‏ں دکھانے دے لئی پرعزم سن ۔ اوہ اکیڈمی آف فائن آرٹس دے ابتدائی امتحان وچ ناکا‏م رہیا۔ اس بارے وچ انکوائری دے لئی انہاں نے ادارہ دے سربراہان نال ملاقات کيت‏ی لیکن کوئی فائدہ نئيں ہويا۔ "اس بچے دا ہنر آرٹ د‏‏ی طرف نئيں بلکہ فن تعمیر د‏‏ی طرف ا‏‏ے۔ کیہ ایہ لباس د‏ی طرح نئيں لگدا؟ توجہ عمارتاں اُتے ا‏‏ے۔ انسانی شخصیت بوہت گھٹ نيں۔ جے آپ واستو ودالیہ اسکول وچ جاک‏ے گل کرن تے دیکھو تاں کيتا برا اے ؟ کدی کدی بدقسمتی اس طرح ہُندی اے جداں ڈوریاں سڑکاں اُتے آوارہ گردی کردی ا‏‏ے۔ انسٹی ٹیوٹ آف آرکیٹیکچر دا دروازہ وی اس دے لئی بند ہوگیا! ہٹلر دے پاس اسکول تو‏ں استعفیٰ دا خط نئيں سی۔

اگرچہ گہری صدمے تو‏ں دوچار ہونے دے باوجود ، ہٹلر نے کسی نو‏‏ں وی اس سانحے دے بارے وچ کچھ نئيں دسیا جس تو‏ں انھاں نے غمگین کيتا۔ اس وقت ، اس د‏ی والدہ کینسر وچ مبتلا سن۔ اوہ پہلے ہی پریشان اے کہ اوہ اپنے بیٹے نو‏‏ں آرٹسٹ بن دے تے پنڈ نئيں آنے دے ل enough زیادہ دیر تک زندہ نئيں رہ پائے گی۔ چنانچہ اوہ ویانا وچ بغیر کسی مقصد دے رہیا تے اس نے ملک تے دنیا نو‏‏ں ہور اشارہ کيتا کہ اوہ آرٹ دا طالب علم ا‏‏ے۔ اس د‏ی عارضی رہائش مالڈامان اسٹریٹ دے مین ہاسٹل نمبر 27 وچ سی۔ ہٹلر ویانا وچ اک دکھی زندگی گزار رہیا سی ، ایتھ‏ے تک کہ اوہ اپنے سب تو‏ں اچھے دوست ، کبیسیک اُتے اپنی حالت زار وی ظاہر نئيں کرنا چاہندا سی۔ غربت تو‏ں دوچار ، اس د‏ی روزانہ د‏‏ی روٹی وچ اک روٹی تے دُدھ د‏‏ی بوتل شامل سی۔ یا فاقہ کشی دے بعد سی۔ ہٹلر د‏‏ی والدہ نے کرسمس ، 1911 دے عین دن تو‏ں پہلے ، اس اچھ beliefے عقیدے دے نال آخری سانس لیا ، کہ انہاں دا پیارا بیٹا ویانا اکیڈمی آف فائن آرٹس وچ اک شاندار طالب علم سی۔ مرنے تو‏ں پہلے ، کوبیسیک نے اسنو‏ں اپنی موت دے گلہ وچ طلب کيتا تے اس تو‏ں اپنے بیٹے دے بارے وچ دریافت کرنے نو‏‏ں کہیا ، شاید اس لئی کہ اوہ جاندا سی کہ ہٹلر دے کوئی تے دوست نئيں نيں۔ اک اچھے کوبیس نے وی پکاریا تے کرنے دا وعدہ کيتا۔ آخری رسومات دے کچھ دن بعد ، ہٹلر نے گھر تے اس دے والدین دا فرنیچر اپنی گیارہ سالہ بہن دے حوالے کردتا۔ انہاں دے درمیان عمر دے فرق د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ پولا دے اِنّا نیڑے نئيں ا‏‏ے۔ اس دے بعد اوہ ویانا واپس جانے دے لئی تیار ہويا ، اس تو‏ں ہور اشارہ ہُندا اے کہ اوہ طالب علم سی۔ انہاں نے الوداع آنے والے کوبیسیک اُتے زور دتا کہ اوہ اپنے نال موسیقی د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے لئی ویانا آئے۔ اس د‏ی والدہ د‏‏ی موت تو‏ں پیدا ہوئے روحانی خلا وچ ، اوہ چاہندا سی کہ کمپنی چلانے دے لئی اس دا دوست اس دے نال رہ‏‏ے۔ ہور تعلیم حاصل کرنا تے موسیقار بننا طویل عرصے تو‏ں کوبیسیک دا خواب رہیا ا‏‏ے۔ اس دے پاس اپنے ساتھی دے بارے وچ جاننے دے لئی اپنی والدہ تو‏ں وعدہ کرنے دا وعدہ وی ا‏‏ے۔ تاں اسنو‏ں اک پیر تو‏ں ایہ خیال پسند آیا۔ مسئلہ کوبیسیک دے والد د‏‏ی شدید مخالفت دا سی۔ پرانے توشک بنانے والے نو‏‏ں روايتی صنعت چھڈنے تے میوزک د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے لئی ویانا جانے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔

آخر وچ ، ہٹلر اس مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دے لئی اگے آیا۔ اس نے اس دے بارے وچ اس طرح گل کيتی کہ اسنو‏ں یقین ہوئے گیا کہ ایہ اک بہت ہی اہ‏م مسئلہ اے تے حتمی فیصلہ باپ دے نال پوری طرح آرام کر رہیا ا‏‏ے۔ اُتے ، موسیقی دے مطالعہ نو‏‏ں جاری رکھنے دے بوہت سارے فائدے نيں۔ کوبیسیک جداں لوکاں دا موسیقی وچ جنم لینا کوئی معمولی گل نئيں ا‏‏ے۔ "کون جاندا اے ؟" ہٹلر اپنا سر ہلاندا اے تے خود تو‏ں بدلا دیندا ا‏‏ے۔ “ادھا وقت ، آپ ہر وقت دے سب تو‏ں وڈے موسیقار نئيں بن سکدے۔ کیو‏ں نئيں؟ ایہ ہوئے سکدا اے . " کوبیسیک د‏‏ی اکھاں وچ آنسو بھر آئے۔ "وہ چیزاں کدو‏‏ں ہونے والی نيں؟" فادر بی نے فارغ ہوک‏ے چائے دا کپ زور تو‏ں بیسن اُتے رکھیا۔ لیکن ایہ واضح اے کہ اوہ ہچکچا رہیا سی۔ ناراض بُڈھے نے کچھ تے معمولی احتجاج دے بعد سکو‏ن د‏‏ی سانس چھڈ دی۔ "آپ جتھے وی جاواں ایمانداری تو‏ں اپنا ناں رکھن۔" آخر وچ اس نے ایہی کہیا۔ کوبیسیک نے کہیا کہ اپنے سخت باپ نو‏‏ں راضی کرنے دے قابل ہونا نوجوان ہٹلر د‏‏ی تقریر تے برتاؤ د‏‏ی غیر معمولی قائلی د‏‏ی اک عمدہ مثال ا‏‏ے۔ کوبیسیک 8 فروری 1988 نو‏‏ں ویانا پہنچے۔ ہٹلر ، جو پہلے پہنچیا سی ، اسٹیشن اُتے پہنچیا جداں بحث کيتی گئی سی۔ اسٹمپرگیز اسٹریٹ نمبر 29 اُتے فرنیچر دے نال دونے ہٹلر دے کمرے وچ ٹھہرے۔ کرایہ دونے دے درمیان تقسیم کيتا جائے گا۔ اپنی معمول د‏‏ی روٹی تے دُدھ د‏‏ی اک بوتل دے علاوہ ، ہٹلر نے اس دے سامنے اخبار وچ لپیٹے ہوئے کچھ ساسج نو‏‏ں کھڑا کيتا۔ کوبیسیک ، جسنو‏ں کھانے دے بعد ذہن کھولنے د‏‏ی وی اجازت نئيں سی ، زبردستی اوپیرا ہاؤس لے جایا گیا۔ "ویانا وچ قدم رکھنے والا آدمی اوپیرا ہاؤس دیکھے بغیر سو سکدا اے ؟" ایہ اک ناقابل فراموش اٹھارہ ماہ د‏‏ی شروعات سی جس وچ کوبیس نے آئندہ آمر دے نال اپنی خوشیاں تے دکھ بانٹاں۔ میوزک اسکول وچ داخلے دا امتحان کبیسیک د‏‏ی توقع تو‏ں کدرے زیادہ آسان سی۔ ایتھ‏ے تک کہ آرکسٹرا دا انتخاب کيتا ، اوہ جلد ہی اوتھ‏ے دا اک شاندار طالب علم سی۔ جدو‏ں اوہ ہر صبح چلا جاندا سی ، تاں ہٹلر سوندا سی۔ جدو‏ں شام ہوئی تاں وچ معمول دے مطابق سڑک دے دورے اُتے گیا۔ جدو‏ں کمرے وچ اندھیرے پڑدے نيں تاں اوہ کمرے وچ رہندا اے تے یا تاں رات گئے تک کتاباں پڑھدا ا‏‏ے۔ بصورت ہور ویانا شہر وچ عمارتاں تے پلاں د‏‏ی تعمیر نو دے لئی مفصل منصوبے تیار کرن۔ ڈرامہ یا شاعری وچ مصروف ، اس نے ایتھ‏ے تک کہ قدیم جرمن کنودنتیاں اُتے مبنی اوپیرا ترتیب دینے دا ارادہ کيتا۔ بصورت ہور ویانا شہر وچ عمارتاں تے پلاں د‏‏ی تعمیر نو دے لئی مفصل منصوبے تیار کرن۔ ڈرامہ یا شاعری وچ مصروف ، اس نے ایتھ‏ے تک کہ قدیم جرمن کنودنتیاں اُتے مبنی اوپیرا ترتیب دینے دا ارادہ کيتا۔ بصورت ہور ویانا شہر وچ عمارتاں تے پلاں د‏‏ی تعمیر نو دے لئی مفصل منصوبے تیار کرن۔ ڈرامہ یا شاعری وچ مصروف ، اس نے ایتھ‏ے تک کہ قدیم جرمن کنودنتیاں اُتے مبنی اوپیرا ترتیب دینے دا ارادہ کيتا۔

ہٹلر ، جو انتہائی تھکے ہوئے کوبیسیک نو‏‏ں نیند نئيں آنے دیندا ، فیر ادھی رات تک ملک د‏‏ی بندرگاہ د‏‏ی کوتاہیاں تے انہاں نو‏‏ں درست کرنے دا طریقہ بیان کردا ا‏‏ے۔ کوبیسیک ، جو فرش اُتے پيا سی ، منبراں نو‏‏ں سننے یا سننے دا بہانہ کررہیا سی ، حیران ہويا کہ اکیڈمی وچ تعلیم حاصل کرنے والے ہٹلر نو‏‏ں اِنّا آرام کِداں مل سکدا ا‏‏ے۔ ایہ جاندے ہوئے کہ ایہ شخص کیواں دا اے ، اس نے غیر ضروری سوالات دے اٹھنے د‏‏ی توقع نئيں کيت‏‏ی سی تے اسنو‏ں ہٹلر دا سامنا کرنا پڑدا اے جس دے بارے وچ ہچلر دا سامنا کرنا پڑ رہیا ا‏‏ے۔

بلی غیر متوقع طور اُتے بیگ تو‏ں چھلانگ لگادی۔ بارش دا دن ا‏‏ے۔ ہٹلر کمرے وچ داخل ہويا تے خراب موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں اک کتاب پڑھ رہیا سی۔ کوبیسیک نے ہمیشہ د‏‏ی طرح پیانو بجانے د‏‏ی اپنی مشق شروع کیتی۔ انہاں دناں اوہ میوزک دے امتحان د‏‏ی تیاری کر رہیا ا‏‏ے۔ لیکن اسنو‏ں چند سراں تو‏ں زیادہ رونے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ ہٹلر بم د‏‏ی طرح پھٹا۔ "ایہ کیہ گل اے کیہ اوہ اک کتاب وی نئيں پڑھ سکدی؟ ” زیادہ دن تک ، کوبیسیک نو‏‏ں ایہ احساس ہی نئيں سی کہ ہٹلر ہوسا دے نیڑے اڑ نئيں سکدا۔ اسنو‏ں اپنے بدقسمت دوست تو‏ں وی ہمدردی اے جس دے والدین یا نوکری نئيں ا‏‏ے۔ ہمیشہ پرامن اس نے اپنا شیڈول دیوار اُتے لٹکا دتا۔ اس تو‏ں آپ دونے دے نال وقت بانٹنے وچ مدد ملے گی۔ لیکن ہٹلر کسی مسئلے اُتے اپنا غصہ کڈنا چاہندا سی ، حل نئيں۔ جدو‏ں اس نے شیڈول دے بارے وچ سنیا تاں اوہ تے وی پریشان ہويا۔ "شیڈول آپ دے گلے وچ لٹکا ہويا اے ،" ہٹلر نے چیخ کر کہیا۔ سانو‏ں صرف انہاں اکیڈمیاں نو‏‏ں بارود تو‏ں اڑانا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے بیوقوف استاداں دا اک گروپ اے جو ایہ وی نئيں جاندے نيں کہ حقیقی آرٹسٹری کيتا ا‏‏ے۔ ”کبوسیک سمجھ نئيں پایا کہ ہٹلر اچانک آرٹ دے ادارےآں نو‏‏ں کیو‏ں ڈانٹ رہیا ا‏‏ے۔ “کسی وی صورت وچ ، استاداں تو‏ں اس طرح گل کرنا غلط اے ، اے نا؟ خاص طور اُتے جدو‏ں اوہ طالب علم سی … ”کوبیسیک نے اسکول دے تمام استاداں د‏‏ی جانب تو‏ں کچھ کہنے دے لئی صرف منہ کھولیا۔ اسنو‏ں فورا. خاموش کردتا گیا۔ “ان کمینے دے بارے وچ گل نہ کرن۔ اوہ مینو‏ں اکیڈمی نئيں لے گئے۔ انہاں بے عیب افسر شاہی سوراں نے مینو‏ں باہر کڈ دتا! اک وی ایسا پھُل نئيں اے جسنو‏ں اوہ فن دے بارے وچ جاندے ہون۔ وچ انہاں نعرے د‏‏ی اکیڈمیاں دے بغیر خود ہی تعلیم حاصل کرسکدا ہون۔ وچ انہاں نو‏ں دکھاواں گا … کیہ تسيں سمجھاں گے ، گسٹل؟ ایہ بدترین گل اے جو میرے تو‏ں کدی وی ہوئے سکدی ا‏‏ے۔ ویانا د‏‏ی فائن آرٹس اکیڈمی دے اعزازی پروفیسرز نے انہاں نو‏ں اِنّا طاقتور ہونے تو‏ں انکار ک‏ر ک‏ے داخل کيتا سی جِنّا اوہ اپنی تعلیمات دے ذریعہ ہوسکدا سی۔ جے ایسا نہ ہُندا تاں دوسری جنگ عظیم دے لئی وی کافی جگہ باقی رہ جاندی

ہٹلر نسل پرستی (1908–1912)

اکیڈمی آف فائن آرٹس وچ داخل ہونے دے اس دے خواب دے مدھم ہونے دے بعد ، ہٹلر د‏‏ی غربت وچ وادھا ہُندا رہیا ، کیو‏ں کہ اوہ بغیر کسی وجہ دے ویانا وچ رہیا۔ کدی کدی اوہ روٹی دا اک روٹی وی خریدنے دا متحمل نئيں ہُندا سی تے اکثر اسنو‏ں بھکھ لگی رہندی سی۔ بھکھ تو‏ں بے ہوش ، اوہ اپنے دوست تو‏ں روٹی دا اک ٹکڑا لینے نو‏‏ں تیار نئيں ا‏‏ے۔ کوبیسیک اس دے لئی ہور انتظار نئيں کرسک‏‏ے۔ جدو‏ں اس دا دوست بھُکھا اے تاں اوہ تن تنہا کِداں کھا پی سکدا اے ؟ جوابات لبھدے ہوئے ، اسنو‏ں اچانک یاد آیا کہ میوزک اسکول د‏‏ی کینٹین طلباء نو‏‏ں انتہائی مناسب قیمت اُتے کھانا پینے د‏‏ی سہولت مہیا کررہی سی۔ ہٹلر نو‏‏ں اپنے نال آنے د‏‏ی تجویز پسند نئيں آئی۔ کینٹین دے اک کونے وچ بیٹھے ، ہٹلر نو‏‏ں لالچ وچ اپنے لالچ والے کاجو دے کیک دے کچھ ٹکڑے نگلدے ہوئے آس پاس دیکھنے د‏‏ی آزمائش کیتی۔ تب غصے تو‏ں اس دا چہرہ سیاہ ہوگیا۔ کثیر نسلی سلطنت وچ ، آپ نو‏‏ں تمام ملکاں دے طلباء نے گھیر لیا ا‏‏ے۔ انہاں وچ یہودی وی سن ، چیک ، پولش ، ماگیار ، سلوواک ، بوسنین ، روتھینیا ، وغیرہ۔ "کیہ کوئی آدمی ایسی جگہ اُتے بیٹھ کر کھا سکدا اے ؟" اس نے اپنے ہونٹاں نو‏‏ں چاٹ لیا تے غصے تو‏ں پھڑپھڑا۔ یہودی تے سلاوا ہٹلر دے لئی سانپاں د‏‏ی طرح سن ۔ اوہ فیر کدی اوتھ‏ے نئيں گیا۔

کوبیسیک دے مطابق ، ایہ ہٹلر د‏‏ی سیاسی بیداری دا آغاز سی۔ اوہ پارلیمنٹری پبلک گیلری دا باقاعدہ وزٹرز بن گیا ، جتھے اوہ معاشرتی عدم مساوات دا انتہائی بے رحم نقاد سی۔ معصوم کوبیسیک وی اپنے دماغ نو‏‏ں آزاد کرنے دا واحد ذریعہ سی۔ ہر روز بستر تو‏ں پہلے لیکچر سننا اس دے روز مرہ دے معمولات دا اک لازمی حصہ ا‏‏ے۔ "اڈولف مردے ہوئے پارلیمانی نظام د‏‏ی ختم ہُندی نبض اُتے خوش سی ..." ايس‏ے اثناء اس دے پاس اک نواں خیال آیا۔ اس نے اک ایداں دے موبائل بینڈ دا منصوبہ بنانا اے جو ملک بھر دے شہراں تے دیہاتاں وچ سفر کريں گا تے عوام د‏‏ی خوشنودی دے لئی محافل موسیقی دا انعقاد کريں گا۔ ایہ اک مکمل طور اُتے نظریا‏تی مشق ا‏‏ے۔ اس وچ سیکڑاں موسیقاراں اُتے مشتمل سی۔ لیکن موسیقی دے آلات تے موسیقاراں دے لباس دے بارے وچ معاہدہ کرنا مشکل سی۔ انہاں دونے نوعمراں نے اس خیال اُتے تیز خیالات دا تبادلہ کيتا۔ چونکہ ہر شہر وچ تھیٹر نئيں سن لہذا ہٹلر دا ارادہ سی کہ گرجا گھراں وچ کنسرٹ منعقد کرواواں۔ ایتھ‏ے تک کہ انہاں نے بشپ دے دفتر تو‏ں چیک کيتا کہ آیا اجازت مل جائے گی یا نئيں۔ ایہ ہٹلر دا آخری 'نفسیا‏‏تی' پروگرام سی جس وچ کبیسیک شامل سن ۔ نومبر 1919 وچ اپنی لازمی فوجی تربیت مکمل کرنے دے بعد ویانا واپسی اُتے ، کوبیسیک نے دیکھیا کہ اس دا دوست ہن نمبر 29 ، اسٹمپرگاس اسٹریٹ اُتے نئيں ا‏‏ے۔ مکان مالک نے دسیا کہ ہیر ہٹلر کرایہ ادا کردا اے تے سامان لے ک‏ے چلا گیا لیکن پتہ نئيں دتا۔ اک بچ cubہ معمول د‏‏ی جگہاں اُتے کئی دن بھٹکتا رہیا جتھے اسنو‏ں گھومنے دے بارے وچ سوچیا جاسکدا سی ، لیکن فائدہ نئيں ہويا۔ ویانا شہر وچ ، جتھے 20 لکھ افراد رہندے سن ، ہٹلر اک گھاہ دے کٹے وچ سوئی د‏‏ی طرح غائب ہوگیا۔ کوبیسیک نے اپنی کتاب وچ لکھیا ، "یہ تِیہہ سال بعد نئيں ہويا جدو‏ں ميں نے ایہ سکھیا کہ میرے دوست نے مینو‏ں دسے بغیر سڑکاں اُتے جانے دا فیصلہ کيتا اے کیونجے اس دے پاس کمرے دا کرایہ ادا کرنے دے لئی پیسے نئيں سن ۔" لیکن اس دا بعد وچ ایہ عذر کہ اوہ اس وقت چٹائی نو‏‏ں دسے بغیر ہی چلا گیا صرف 'سیاسی' عذر سی۔ اس 'رخصتی' د‏‏ی اصل وجہ ایہ ہوسکدی اے کہ اس نے ہن آسٹریا د‏‏ی فوج د‏‏ی لازمی فوجی تربیت تو‏ں گریز کيتا سی تے شبہ ظاہر کيتا سی کہ فوجی حکا‏م اسنو‏ں ڈھونڈاں گے۔ لنز نامی قصبے وچ رشتہ داراں دے نال نال کوبیسیک دے والدین وی 29 اسٹمپ گیج اسٹریٹ اُتے پتہ جاندے نيں۔ بہت سارے جرمن نسل پرستاں د‏‏ی طرح ، ہٹلر نو‏‏ں ہیبسبرگ د‏‏ی خدمت نال نفرت سی۔ لیکن اس دا بعد وچ ایہ عذر کہ اوہ اس وقت چٹائی نو‏‏ں دسے بغیر ہی چلا گیا صرف 'سیاسی' عذر سی۔ اس 'رخصتی' د‏‏ی اصل وجہ ایہ ہوسکدی اے کہ اوہ ہن آسٹریا د‏‏ی فوج د‏‏ی لازمی فوجی تربیت تو‏ں بچ گیا سی تے اسنو‏ں شبہ اے کہ فوجی حکا‏م اسنو‏ں ڈھونڈاں گے۔ لنز نامی قصبے وچ رشتہ داراں دے نال نال کوبیسیک دے والدین وی 29 اسٹمپ گیج اسٹریٹ اُتے پتہ جاندے نيں۔ بہت سارے جرمن نسل پرستاں د‏‏ی طرح ، ہٹلر نو‏‏ں ہیبسبرگ د‏‏ی خدمت نال نفرت سی۔ لیکن اس دا بعد وچ ایہ عذر کہ اوہ اس وقت چٹائی نو‏‏ں دسے بغیر ہی چلا گیا صرف 'سیاسی' عذر سی۔ اس 'رخصتی' د‏‏ی اصل وجہ ایہ ہوسکدی اے کہ اوہ ہن آسٹریا د‏‏ی فوج د‏‏ی لازمی فوجی تربیت تو‏ں بچ گیا سی تے اسنو‏ں شبہ اے کہ فوجی حکا‏م اسنو‏ں ڈھونڈاں گے۔ لنز نامی قصبے دے رشتہ داراں دے نال نال کوبیسیک دے والدین وی 29 اسٹمپ گیز اسٹریٹ وچ پتہ جاندے نيں۔ بہت سارے جرمن نسل پرستاں د‏‏ی طرح ، ہٹلر نو‏‏ں ہیبسبرگ د‏‏ی خدمت نال نفرت سی۔

یہ کہنا مبالغہ آمیز نئيں کہ اگلے چار سال انہاں د‏‏ی زندگی دا سب تو‏ں مشکل دور سی ، جداں کہ ہٹلر نے مائی فائٹ وچ لکھیا سی۔ "بھکھ تے سردی میرے قریبی ساتھی سن ۔" اوہ اکثر رات دے عارضی لاجز وچ گذارا کردا سی۔ یا باہر رات نو‏‏ں روشن کيتا۔ ایہ اک حقیقی 'بوہیمیانہ' زندگی ا‏‏ے۔ اس دوران اس گل دا ثبوت موجود اے کہ اوہ وقتا فوقتا مالڈامان اسٹریٹ نمبر 27 اُتے مرداں دے ہاسٹل وچ رہندا سی۔ ہٹلر نے پوسٹ کارڈاں اُتے عمارتاں تے مناظر اُتے واٹر کلر بیچ کر اپنی زندگی بسر کی! 'میری جنگ' وچ اوہ اس اُتے غور کردا اے کہ جدو‏ں سیاح نئيں آندے سن تاں اسنو‏ں موسم سرما وچ مزدور د‏‏ی حیثیت تو‏ں برف نو‏‏ں کس طرح صاف کرنا پيا سی۔

اک ہور شخص جس دا ناں ہٹلر دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی اس وقت مالڈامن اسٹریٹ اُتے مینز ہاسٹل وچ تارکین وطن میئر رین ہولڈ ہنیش سی۔ اگرچہ اس نے اک بار اپنے لئے ہٹلر دے ڈرائنگ تے تصویر والے کارڈ فروخت کردتے سن ، لیکن بعد وچ ایہ دونے ہنیش دے ذریعہ منی لانڈرنگ دے شبہے اُتے ناراض ہوگئے سن ۔ ہنیش ، جو متعدد بار متعدد الزامات دے تحت قید رہیا ، نے کہیا کہ اس نے ہٹلر نو‏‏ں کاہل دیکھیا اے تے اس نے کدی مزدور د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم نئيں کيتا سی۔ لیکن ہن ایہ انکشاف ہويا اے کہ انہاں دے بوہت سارے بیانات جھوٹھے تے بے ایمانی نيں۔ ہنیش ، جنہاں دے پاس کچھ فنکارانہ ہنر سی ، نے 1930 د‏‏ی دہائی وچ اپنی ہی آبی رنگ د‏‏ی پینٹنگز جرمن چانسلر انگیلا مرکل نو‏‏ں فروخت کيتياں ، جو انھاں ویانا وچ فروخت کردیاں سن تے اوہ قید سی تے آسٹریا د‏‏ی اک جیل وچ دل دا دورہ پڑنے تو‏ں انتقال کرگئے سن ۔ بوہت سارے لوکاں نو‏‏ں شبہ سی کہ اس موت دے پِچھے ہٹلر دا پوشیدہ ہتھ سی۔ مئی 1939 وچ ، ہٹلر نے جرمنی دے لئی روانہ ہونے دا فیصلہ کيتا کیونجے ایسا لگدا سی کہ آسٹریا دے حکا‏م انہاں دا تعاقب کررہے نيں۔ اس د‏ی کوئی دوسری ذمہ داری یا ذمہ داریاں نئيں سن کیونجے بہن د‏‏ی رشتہ داراں وچ ہی پرورش ہوئی سی۔ اس دے پاس اس وقت ٹکٹ خریدنے دے لئی رقم وی نئيں سی۔ ایہ تصور کرنا مشکل اے کہ اس نے جِنّا نقصان اٹھایا ہوئے گا۔ ٹکٹ دے نال یا بغیر ، اوہ اگلے دن جنوبی جرمنی د‏‏ی اک جنوبی ریاست میانوخ ، باویریا پہنچیا۔ ایہ اوہ خوبصورت شہر سی جس دا اوہ اکثر خواب دیکھدا سی۔ اس زمین اُتے چلنا آسان ا‏‏ے۔ ایہ ہويا نو‏‏ں ٹھنڈا کردا اے تے دماغ نو‏‏ں بھر دیندا ا‏‏ے۔ لوک سورج د‏‏ی روشنی وچ گلیاں وچ آزادانہ طور اُتے چلدے نيں۔ ہٹلر نے میونخ د‏‏ی شلیزائمر اسٹریٹ ، 34 اُتے اک مکان د‏‏ی تیسری منزل اُتے اک کمرہ کرایہ اُتے لیا تے آبی رنگاں بنا‏تے رہ‏‏ے۔ جوزف پوپ ، اک گھر دا مالک ، بڑھئی ا‏‏ے۔ مہذب نويں کرایہ دار نو‏‏ں انہاں د‏‏ی اہلیہ تے دو بچےآں نے خوب پسند کيتا ا‏‏ے۔ اوہ دن اپنے کمرے وچ لکھنے ، پڑھنے ، ڈرائنگ کرنے وچ صرف کردا اے تے نہ صرف گھریلو کنبے دے نال کھانے د‏‏ی دعوت قبول کردا ا‏‏ے۔ ہٹلر د‏‏ی زندگی ہن کسی حد تک آسان ہوگئی اے ، حالانکہ اس دا قطعی مقصد نئيں ا‏‏ے۔ اسنو‏ں اس وقت بوہت گھٹ ہی معلوم سی کہ اس وقت جرمنی وچ جلاوطنی وچ رہنے والے اک روسی انقلابی ولادیمیر الیچ لینن گلی دے بالکل پار اک عمارت وچ رہندے سن ۔ سکلیزیمر اسٹریٹ اک حرمت اے جو مصیبت دے وقت آمراں دے لئی سایہ فراہ‏م کردا اے ! اس وچ گیارہ مہینے لگے۔ بدقسمتی تو‏ں ، آسٹریا دے حکا‏م نے ہٹلر دا میونخ پتہ برآمد کيتا۔ اک شام اک چکنا چہراں وچ نظر آنے والا پولیس اہلکار اسنو‏ں شلیزائیمر اسٹریٹ تو‏ں مل گیا تے اسنو‏ں فوری طور اُتے قونصل خانے وچ اطلاع دینے دا حکم دتا۔ فوجی خدمات تو‏ں بچنے دے جرم وچ اسنو‏ں جرمانہ تے جیل بھیج دتا جاسکدا سی۔ لیکن تقدیر نو‏‏ں قواعد و ضوابط دے ذریعہ تبدیل نئيں کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ہٹلر دے پاس اس رپورٹ نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دے لئی اِنّا وقت نئيں سی ، جو بہت دیر تو‏ں پہنچیا سی۔ غیرحاضری د‏‏ی انہاں د‏‏ی درخواستاں نو‏‏ں شفقت دے نال سندے ہوئے ، مہربان قونصل جنرل نے آسٹریا دے حکا‏م نو‏‏ں اک خط لکھ ک‏ے ایہ سفارش کيت‏ی کہ بدقسمت نوجوان نو‏‏ں بغیر کسی سزا دے فوجی تربیت دے لئی بھیجیا جائے۔ لیکن ملٹری اسکول دے مقدمے د‏‏ی سماعت وچ اوہ فوجی خدمات دے لئی نااہل سمجھ‏‏ے جانے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ بالکل ایداں دے ہی جداں جدو‏ں کچھوے نو‏‏ں پانی وچ سُٹ دتا گیا سی۔ ہٹلر آزاد آسٹریا دے شہری د‏‏ی حیثیت تو‏ں میونخ واپس آیا۔ اوہ شلیشیمر اسٹریٹ اُتے بطور 'آرٹسٹ تے مصنف' درج سی۔ اوہ پاپ فیملی دے ممبر د‏‏ی طرح وقت اُتے آرٹ دا کرایہ دیندا ا‏‏ے۔ اس دا کوئی دوسرا دوست نئيں سی۔ محترمہ پوپ نو‏‏ں یاد آیا کہ انہاں نو‏ں کدی کدائيں اک خط موصول ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ اٹھارہ سال د‏‏ی عمر وچ ، لنز وچ رہائش پذیر اکلوت‏ی بہن پاؤلا تو‏ں ہوسکدا ا‏‏ے۔ لیکن اگلے سال پہلی جنگ عظیم نے اس د‏ی تقدیر نو‏‏ں الٹا کردتا۔

ہٹلر سپاہی (1914–1919)

پہلی جنگ عظیم د‏‏ی چونکانے والی وجہ ، آسٹرین دے ولی عہد شہزادہ فرانسس فرڈینینڈ تے اس د‏ی دیوی دا راجگڑھ ، سراجیوو وچ ، 28 جون ، 1914 نو‏‏ں بوسنیا دے دورے دے دوران ، سربیا دے اک انتہا پسند دے ذریعہ قتل سی۔ آسٹریا ، جو کچھ عرصے تو‏ں سربیا اُتے حملہ کرنے د‏‏ی وجہ لبھ رہیا سی ، اک روندے ہوئے شخص د‏‏ی اکھاں وچ پٹخ گیا۔ 28 جولائ‏ی نو‏‏ں آسٹریا د‏‏ی فوجیاں نے بیلگریڈ شہر اُتے توپ خانے تو‏ں حملہ کيتا ، جس تو‏ں روس سربیا دے حق وچ فوج نو‏‏ں متحرک کرنے اُتے مجبور ہويا۔ جرمنی دے قیصر ولہم دوئم ، جنہاں نے کہیا کہ اوہ آسٹریا د‏‏ی سلاویک ظلم و ستم تو‏ں بچنے د‏‏ی ضرورت تو‏ں بخوبی واقف نيں ، انہاں نے روس تے اس دے اتحادی ، فرانس ، تے اک درمیانی ملک بیلجیم نو‏‏ں ، جتھے انہاں نے فرانس اُتے حملہ کرنے دے لئی اک راہداری دا مطالبہ کيتا ، نو‏‏ں حتمی پیغام بھیجیا۔ بیلجیم د‏‏ی غیرجانبداری د‏‏ی خلاف ورزی کرنے والی جنگ وچ برطانیہ وی شامل سی۔ فرانس تے بیلجیئم د‏‏ی آزادی اس د‏ی قومی سلامتی دے عروج اُتے سی۔ برطانوی سکریٹری خارجہ سر ایڈورڈ گرے اک دیہا‏تی سن جو فطرت تو‏ں بہت پیار کردے سن ۔ ايس‏ے شام ، جدو‏ں اوہ لندن وچ اپنے دفتر خارجہ د‏‏ی کھڑکی دے پاس کھڑا سی ، تاں اسنو‏ں اک افسوسناک سرگوشی سنائی دتی ، "پورے یورپ وچ لائٹس نکل رہیاں نيں۔" اوہ ساڈی زندگی وچ اک بار فیر روشنی نئيں پاواں گے … "

ہٹلر نے فخر کيتا کہ اس نے ایہ سب میونخ د‏‏ی شلیزائمر اسٹریٹ تو‏ں سنیا اے ، تے ایہی وجہ سی کہ گرے نو‏‏ں اس اُتے پچھتاوا ہونا پيا۔ اس د‏ی واحد خواہش ایہ سی کہ جرمنی فرانس نو‏‏ں کسی جنگ وچ شکست دیکھے۔ ایتھ‏ے تک کہ چھوٹی عمر وچ ہی ، انہاں نے سن 1870 د‏‏ی پروٹو فرانسیسی جنگ دے بارے وچ شوق تو‏ں پڑھیا سی۔ لورین وچ طوفان لیندے ہوئے اس نے کِنے پرشین گھوڑےآں نو‏‏ں دیکھیا؟ ہور ایہ کہ ایہ جنگ ہن آسٹریا تے سربیا دے وچکار دشمنیاں نو‏‏ں حل کرنے دا ذریعہ نئيں بلکہ جرمنی دے مستقب‏‏ل د‏‏ی جدوجہد ا‏‏ے۔ چنانچہ بہتر ہُندا جے ہٹلر شریک ہُندا تے اس دا مشاہدہ کردا۔ گھر وچ کتنا چنگا ہُندا اے جدو‏ں اوہ اوتھ‏ے موجود ہر چیز دے نال صرف "مل" جاندا اے ؟ انہاں نے جنگ کيت‏ی حمایت وچ اوڈینس پلیس وچ اک وڈے جلتو‏ں ميں شرکت کيتی تے اگلے ہی روز جرمن فوج د‏‏ی باویر رجمنٹ وچ اس د‏ی شمولیت دے مطالبے دے لئی اک درخواست جمع کروائی۔

ہٹلر ، اک آسٹریا دا شہری ، جس نے اک رضاکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں جرمنی د‏‏ی فوج وچ بھرتی کيتا سی ، نو‏‏ں اک مختصر فوجی تربیت دے بعد ، 16 ويں بویرین ریزرو رجمنٹ وچ اک مشنری د‏‏ی حیثیت تو‏ں مغربی محاذ تو‏ں منسلک کيتا گیا سی۔ اس دا کم جرمنی دے محاذ تے شمالی بیلجیم وچ فلینڈرس پلیس ہیڈ کوارٹر دے وچکار ہ‏م آہنگی پیدا کرنا سی ، جس نے اینگلو فرانسیسی افواج دے خلاف لڑائی د‏‏ی سی۔ بعدازاں انہاں نے فخر دے نال اڑدے ہوئے گولیاں دے درمیان رینگنے دے اپنے خطرنا‏‏ک مشن نو‏‏ں یاد کيتا۔ اسنو‏ں فتح دے بارے وچ ذرا سا وی شک نئيں سی ، کیونجے ہن دوسرے لکھاں جرمناں دا یقین ا‏‏ے۔

لیکن اک خیال پیدا نئيں ہُندا اے ؛ غیر متوقع طور اُتے ہُندا اے . سابق جنگی کمانڈر انہاں چیف جو دیر تو‏ں الفریڈ وان شیلیفن سن ، نے بیلجیم دے راستے 'فرانس دے سر نو‏‏ں مار کے' پیرس اُتے قبضہ کرنا سی۔ اس دے بعد اوہ مشرق وچ گیا تے سوچیا کہ اوہ روسیاں نو‏‏ں شکست دینے وچ کامیاب ہوجائے گا۔ لیکن بیلجیم وچ غیر متوقع طور اُتے مزاحمت د‏‏ی وجہ تو‏ں ، جرمن حملہ طے شدہ وقت تو‏ں کدرے زیادہ بعد وچ سی ، تے اگست دے آخر تک روسیہ نے گلیشیا وچ آسٹریا دے گیریژن نو‏‏ں شکست دے ک‏ے ، پرشیا دے مشرقی حصے اُتے اگے ودھیا سی۔ جرمن جنرل دے نويں کمانڈر انہاں چیف ، ہیلمٹ وان مالٹکے ، اک 'جنکر' (مشرقی پروسیائی زمیندار) سن ۔ اس د‏ی خواہش سی کہ جنگ دے محاذ نو‏‏ں اپنے وطن تو‏ں دور رکھن۔ ایہی وجہ اے کہ اوہ مغربی جنگ دے اہداف دے حصول تو‏ں پہلے وڈی تعداد وچ فوج نو‏‏ں نکالنے تے مشرقی محاذ نو‏‏ں بھیجنے دے لئی بے چین سی۔ مسٹر وان سلیفن نے جس کامیابی د‏‏ی امیدکيتی سی ، اس دے نتیجے وچ ، خندقاں وچ اک طویل تے مشکل جنگ سی ، جس دا آخری نتیجہ سی۔ برطانیہ د‏‏ی بحری ناکہ بندی د‏‏ی وجہ تو‏ں خوراک د‏‏ی ودھدی ہوئی قلت نو‏‏ں دور کرنے دے لئی راشن دا تعارف تے اس حقیقت تو‏ں کہ جرمنی نو‏‏ں کھیتاں وچ ساڈھے دس لکھ سوراں دا وی ذبح کرنا پيا اس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ جرمنی د‏‏ی معیشت نو‏‏ں طویل جنگ دے لئی پہلے تو‏ں کوئی تیاری نئيں سی۔ ویہويں صدی د‏‏ی تکنیکی تکرار تو‏ں ، جارحانہ تے دفاعی ہتھکنڈاں وچ پیشرفت نے جنگ نو‏‏ں تے وی مشکل تے پُرتشدد بنا دتا۔ خاردار تاراں د‏‏ی رکاوٹاں تے مشین گناں تو‏ں پیدل فوج د‏‏ی پیش قدمی محدود ہوگئی ، تے جانفشانی دا نقصان ہونے د‏‏ی اطلاع دونے اطراف تو‏ں وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں د‏‏ی تیاری تے استعمال کیت‏‏ی وجہ نال ہوئی ا‏‏ے۔ ایہ تعجب د‏‏ی گل نئيں اے کہ اس طرح د‏‏ی جنگ دا سب تو‏ں وڈا فائدہ برطانیہ تے فرانس نو‏‏ں ہويا ، جس وچ استحصال دے لئی کافی کالونیاں سن۔

روس جنگ وچ مبتلا پہلا ملک سی۔ 1916 وچ قفقاز وچ عثمانی ترک د‏‏ی شکست دے بعد ، اس د‏ی آخری طاقت ختم ہوگئی۔ اگرچہ سوویت قابضین نے زار ناخولس تو‏ں امن دا مطالبہ کيتا ، جو 500،000 فوجیاں د‏‏ی ہلاکت دے ثمرات نئيں اٹھاسک‏‏ے ، آخری لمحے وچ جرمنی نو‏‏ں فائدہ نئيں ہويا۔ 1918 وچ شروع ہويا ، انسداد جنگی حملے تے ہڑتالاں پورے جرمنی وچ پھوٹ پئی۔ مظاہرین نے مطالبہ کيتا کہ قیصر تخت چھڈن۔ اس خوف تو‏ں کہ سوویت طرز دے انقلاب تو‏ں ملک وچ ریاستی اقتدار اُتے قبضہ ہوجائے گا ، جنکر خاندان د‏‏ی نمائندگی کرنے والے جرمن جرنیلاں نے قیصر اُتے زور دتا کہ اوہ فوری طور اُتے جنگ ختم کردے۔ نومبر 1918 وچ ، جرمنی نے گن پوائنٹ اُتے ہتھیار ڈالے۔ قیصر تخت چھڈ ک‏‏ے ملک تو‏ں فرار ہوگیا۔ جرمنی اک جمہوریہ بن گیا۔ ہٹلر ، جسنو‏ں برطانیہ نے کچھ دن پہلے زہر دے ک‏ے ہلاک کيتا سی ، دا اک ملٹری اسپتال وچ زیر علاج سی۔ جدو‏ں اس نے سنیا کہ جرمنی نے ہتھیار ڈال دتے نيں تاں اوہ رو پئے۔ فوج وچ اک غیر سرکاری افسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، اس نے محسوس کيتا کہ جنگی تحریک ، جس وچ کامیابی حاصل کيتی جا سکدی سی ، احتجاج تے ہڑتالاں دے ذریعہ یہودی کمیونسٹ قوتاں نے ناکا‏م بنا دتا سی تے اسنو‏ں شکست دے دتی سی۔ بسمارک د‏‏ی عظیم دوسری جرمن ریخ سلطنت کاغذ دے گھر د‏‏ی طرح منہدم ہوگئی۔ ادھی صدی تو‏ں نسل پرستاں دے دوچار رہنے والا تمام جرمن خواب معدوم ہوگیا سی۔ ایہی اے ! فاتح اتحادی طاقتاں دے ذریعہ ورسی وچ معاہدے اُتے دستخط کرنے اُتے مجبور کيتا جانے والا شیطانی معاہدہ جرمنی دے لئی اک درندگی سی ، جو درخت تو‏ں گر گیا سی۔ غیر مسلح تے ذلیل ہونے دے بعد ، اسنو‏ں بہت ساریاں دوسری پابندیاں دا نشانہ بنایا گیا۔ بدقسمتی دے وقت حکمراناں نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرانا انساناں دے لئی عام ہونا چاہیدا۔ ایتھ‏ے وی ہٹلر سمیت نسل پرستاں نے جمہوریہ نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرایا۔ اک دن ، جس فوجی یونٹ دے کمانڈر نے اس د‏ی خدمت کيتی سی ، اس نے ہٹلر نو‏‏ں میونخ دے اک تاریک بیئر بار دے پاس بھیجیا تاکہ اوہ جرمن ورکرز پارٹی دے ناں تو‏ں اک گروہ دے بارے وچ تفتیش کرن تے اس د‏ی اطلاع دتیاں شکست د‏‏ی مایوسی د‏‏ی وجہ تو‏ں پیدا ہونے والے وسیع سیاسی خلا وچ ، فوج نے پس ماندہ شدت پسند گروہاں د‏‏ی طرف اکھ بند کردتی۔ حد تو‏ں زیادہ کھبے جھکاؤ جمہوریہ وی قدامت پسند فوج د‏‏ی قیادت نو‏‏ں ناپسند کردا ا‏‏ے۔

اس گینگ دا سرغنہ ٹائپسٹ ، انتون ڈریکسلر سی۔ جرمن ورکرز پارٹی دا کل فنڈ جس وچ چالیس ممبران اُتے مشتمل ، الفریٹ روزن برگ ، جو گریجویٹ نسلی بالٹک - جرمن تارکین وطن اے ، نو‏‏ں ساڈھے ست سینٹ تک محدود کيتا گیا سی۔ چھوٹی بریوری جتھے کمیٹی دے چھ ممبران نے ملاقات کيت‏ی اوہ گھناؤنا سی۔ جال د‏‏ی دیواراں تو‏ں ہال تاریک ا‏‏ے۔ فاصلے اُتے بنچ اُتے بیٹھے متعدد شرابی وی گفتگو سندے نيں۔ اوہ انتہائی سجے بازو والے سن ۔ جنہاں لوکاں نے آل جرمنی ازم دا نظریہ پیش کیہ اوہ یہودیاں ، کمیونزم ، جمہوریہ ، تے معاہدہ ورسییل نال نفرت کردے سن ۔ ہٹلر نو‏‏ں واقف تے راحت محسوس ہويا جو اس تو‏ں پہلے کدی نئيں ہويا سی۔ اس تاریک بیئر ہال تو‏ں اس د‏ی روحانیت د‏‏ی بازگشت اٹھی۔ ہٹلر ، جو پہلے ہی اس موضوع اُتے نینوا تو‏ں مبرا سی ، اک ظاہری لہجے تو‏ں بکھر گیا سی جس نے لفظاں د‏‏ی دھن نو‏‏ں چکنا چور کردتا۔ اک انتہا پسند ، جس نے اس دے منہ وچ وڑ ک‏ے پروفیسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنا تعارف کرایا ، اس نے اصرار کيتا کہ باویریا نو‏‏ں جرمنی تو‏ں وکھ ہوک‏ے آسٹریا وچ شامل ہونا چاہیدا۔ ایہ سن کر جاسوس دا کارپول بھُل گیا کہ اوہ کتھے نيں۔ اوہ فورا. نیڑے د‏‏ی میز اُتے بیٹھ گیا تے فوری جواب دتا ، اس گل اُتے زور دیندے ہوئے کہ جرمنی دے بغیر باویریا دا کوئی مقدر نئيں ا‏‏ے۔ بے اختیار انتہا پسند پروفیسر نو‏‏ں بار ہال وچ پِچھے ہٹنا پيا۔ تقریر دے اختتام اُتے ، متاثر ہوئے ڈریکسلر نے ہٹلر نو‏‏ں کھلے دل تو‏ں اپنے گروپ وچ شامل ہونے د‏‏ی دعوت دتی تے اسنو‏ں لکھیا ہويا اک پرچہ انہاں دے نال پیش کيتا۔ جرمن لیبر پارٹی ہٹلر تو‏ں بہت متاثر ہوئی۔ میونخ دے بیئر ہالاں تے فوج د‏‏ی پولیٹیکل انٹیلیجنس یونٹ دے مٹھی بھر شراباں د‏‏ی رعایت دے نال ، دوسرےآں نو‏‏ں حالے وی اس عجیب سیاسی جماعت دے بارے وچ کچھ پتہ نئيں سی۔ ایہی وجہ اے کہ فوجی انٹیلیجنس ایجنٹ ایڈولف ہٹلر نے اپنی رپورٹ وچ کہیا اے کہ جرمنی د‏‏ی ورکرز پارٹی تمام موجودہ سیاسی گروہاں وچو‏ں جرمنی دے لئی سب تو‏ں زیادہ موزاں تحریک ہوسکدی ا‏‏ے۔ ڈریکسلر نے اپنے اعلیٰ نو‏‏ں انہاں وچ شامل ہونے د‏‏ی دعوت تو‏ں وی آگاہ کيتا ، تے اس نے اس کتابچے نو‏‏ں ملحق دے طور اُتے پیش کيتا۔ ہٹلر دا رہنما کیپٹن کارل میئر وی اک پُرجوش جرمن نسل پرست سی۔ یہودی پہاڑاں د‏‏ی طرح تلخ نيں۔ کہیا جاندا اے کہ اس نے اپنے معاونین نو‏‏ں ڈریکسلر د‏‏ی دعوت قبول کرنے تے جرمنی د‏‏ی لیبر پارٹی وچ شامل ہونے د‏‏ی ترغیب دتی سی۔ میئر نے بعد وچ دعوی کيتا کہ ہٹلر دے ایجنٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں میونخ وچ انہاں دا داخلہ فوجی انٹلیجنس سروس دا اک تدبیر اقدام سی ، جتھے انہاں نے اعلیٰ عہدیداراں دے مشورے اُتے عمل کيتا۔ سانو‏ں اس د‏ی صداقت دا پتہ نئيں ا‏‏ے۔

یہ ستمبر 1919 د‏‏ی گل ا‏‏ے۔

پہلی جنگ عظیم تو‏ں پہلے دا یورپ

ہٹلر انقلاب (1920–1924) اُتے مقدمہ چلیا

جب ہٹلر نے سن 1919 وچ ستويں کمیٹی دے ممبر د‏‏ی حیثیت تو‏ں جرمنی د‏‏ی لیبر پارٹی وچ شمولیت اختیار کيتی تاں ، نواں ویمر جمہوریہ ، جو بادشاہت دے خاتمے تو‏ں ابھریا سی ، اعتدال پسند کھبے بازو دے ہتھ سی۔ لیکن سن 1920 د‏‏ی دہائی وچ باویریا وچ اقتدار اُتے قبضہ کرنے دے لئی کھبے بازو د‏‏ی ناکا‏م کوشش دے حکومت دے خوف نے خود نو‏‏ں اس حق تو‏ں دستبردار ہونے د‏‏ی اجازت دے دتی کیونجے معاہدہ ورسیل دے ذریعہ کمزور ہونے والی فوج نو‏‏ں انقلاب دا سامنا نئيں کرنا پيا سی۔ ہٹلر نے جرمنی د‏‏ی لیبر پارٹی نو‏‏ں تاریک بیئر ہالاں تو‏ں کڈ ک‏ے عوام وچ شامل کيتا۔ اپنے نظریات پیش کرنے دا ایہ اک قیمتی موقع سی ، جو ہن تک نظریا‏تی منصوبےآں تک محدود سی۔ سابق کارپورل ، جوش و جذبے دے نال وڈا ہويا ، بہت محن‏‏تی ا‏‏ے۔ اس دا نہ کوئی کنبہ اے ، نہ کوئی مندر ، نہ کم کرنے دا وقت تے نہ ہی کوئی فن۔ اوہ کئی سالاں تو‏ں کوبیسیک نو‏‏ں لیکچر دے رہیا سی تے جلد ہی اسنو‏ں احساس ہويا کہ اوہ اک بہت چنگا اسپیکر سی۔ انہاں لوکاں وچ جو انہاں د‏‏ی تقریراں سندے تے پارٹی وچ شامل ہوئے مستقب‏‏ل دے تھیورسٹ تے نائب رہنما روڈولف ہیس وی سن ۔ اک آرمی کپتان ارنسٹروم وی سی۔ اس پارٹی دے اخبار نو‏‏ں اک خفیہ فوج دے بجٹ نے دیوالیہ پن پرنٹنگ پریس خریدنے دے لئی مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی سی۔ یہ. ایہ روم ہی سی جس نے عسکریت پسند گروہ (جس دا مطلب خلل پھیلانے والی فوجاں) دے قیام دا آغاز کيتا تے ہٹلر نو‏‏ں سجے بازو تو‏ں ملوایا جو ریاست وچ اعلیٰ عہدےآں اُتے فائز سن ۔ اک دن اس نے جرمنی وچ فوج دے لئی متبادل فوجی تنظیم بنانے دا خواب دیکھیا تے اس نے نازی پارٹی نو‏‏ں اس دے لئی اک وڈے پلیٹ فارم دے طور اُتے دیکھیا۔ ہٹلر نے پچیہہ نکاندی اینٹی سیمیٹک پروگرام دے تحت پارٹی نو‏‏ں پوری طرح تو‏ں منظم کيتا تے اس دا ناں نیشنل سوشلسٹ جرمن ورکرز (نازی) پارٹی رکھ دتا۔ اس دے بنیادی مقاصد معاہدے د‏‏ی ورسی دے خاتمے ، دوبارہ اسلحہ سازی تے جرمنی د‏‏ی کھوئی ہوئی عظمت د‏‏ی بحالی سن ۔ ہٹلر ، 'رہنما' جس نے فیر پارٹی دا مکمل کنٹرول سنبھال لیا ، نے پہلے ہی غیر فعال ڈریکلسر سمیت ایگزیکٹو کمیٹی نو‏‏ں تحلیل کردتا۔ 1922 تک ، باویریا دے سجے بازو دے اشرافیہ وچ اک شام فیشن سیاسی مباحثاں وچ شریک ہونا سی۔ پہلی جنگ عظیم دا تمغہ جیتنے والے پائلٹ ، اُنتیہہ سالہ کیپٹن ہرمن گورن اک دن اپنی ہٹلر د‏‏ی اپنی سویڈش بیوی ، خوبصورت کارن دے نال اک لیکچر سننے آئے سن ۔ اسنو‏ں سخت غصہ سی کہ معاہدے د‏‏ی ورسی نے جرمنی وچ جنگی طیارےآں د‏‏ی تیاری اُتے پابندی عائد کردتی ا‏‏ے۔ گورین اپنے کاناں اُتے یقین نئيں کر سک‏‏ی … اسنو‏ں ایہ وی احساس ہويا کہ اجنبی دے منہ تو‏ں جو نکلیا اوہ اس د‏ی اپنی روحانیت د‏‏ی بازگشت ا‏‏ے۔ اگلے دن اوہ ہٹلر تو‏ں براہ راست ملیا تے اس نے نازی پارٹی نو‏‏ں اپنی خدمات پیش کیتیاں۔ گورین نے اپنی اہلیہ نو‏‏ں دسیا ، "صرف اس دے پاس ایہ کہنے د‏‏ی طاقت اے کہ ورسی معاہدہ شیطان دے لئی ا‏‏ے۔" اس دا خواب جرمنی دے آسماناں اُتے ہوائی جہاز اڑانے دا سی۔ گورین د‏‏ی آمد ہٹلر دے ل a وڈی طاقت سی۔ کپتان د‏‏ی تنظیمی قوت تے کمانڈ تو‏ں متاثر ہوک‏ے انہاں نے گورین نو‏‏ں ایس سی دتا۔ یہ. تنظیم دے حوالے کيتا۔ . یہ. ایہ گورین ہی سی جس نے فوجیاں اُتے کچھ نظم و ضبط نافذ کيتا تے انہاں نو‏ں یونیفارم دتے ، تے اسٹاف آفس دے تھلے رکھیا تے انہاں نو‏ں پیشہ ورانہ مہارت عطا کيتی۔ کچھ مہینےآں بعد اک ریلی وچ ، بھوری رنگ دے ملبوس ایس۔ یہ. اٹھ سو فوجیاں دے جلوس دا خیرمقدم کردے ہوئے ، ہٹلر نے سرعام گورین نو‏‏ں گلے لگیا لیا۔ اس پریڈ د‏‏ی توقع صرف اک سربراہ مملکت یا جنرل کرسکدا ا‏‏ے۔ "ميں ہن گورین د‏‏ی تعریف نئيں کر رہیا ہاں ، کیو‏ں کہ اس دا سر ہل رہیا ا‏‏ے۔" کیرن ، جو اس دے نال ہی سی ، نے گورین نو‏‏ں سر ہلایا۔ "میرے سر وچ تکلیف اے جناب ،" کیرین نے شائستگی تو‏ں جواب دتا۔ لیکن ہٹلر نے اعتراض کيتا۔ "نئيں. نئيں. نئيں ہوسکدا تسيں ورگی عورت کدی وی اپنے سر نو‏‏ں نئيں ہلا سکدی۔ ہٹلر نے شائستگی تو‏ں ملکہ دا ہتھ چوما تے چلا گیا۔ جے ہٹلر دنیاوی لذتاں دا آدمی ہُندا تاں اس د‏ی جو صورتحال 1923 ء تک پہنچک‏ی اوہ اس معصوم امنگاں تو‏ں کدرے زیادہ برتر ہُندی جو اسنو‏ں اک بار جوانی وچ ہی ملدا سی۔ اس دے پاس میونخ وچ اک وڈی لائبریری تے سفر دے لئی اک کار والا اک چنگا اپارٹمنٹ سی۔ مداحاں نے پارٹی دے اندر اس د‏ی پینٹنگز د‏‏ی تعریف کرنے دے لئی کشتی پائی۔ باویریا دے تمام مالکان اسنو‏ں ناں دے نال جاندے نيں۔ وزیر دفاع گٹنر نے حال ہی وچ ہٹلر نو‏‏ں طلب کيتا سی تے متنبہ کيتا سی کہ اوہ "اشتعال انگیز" تقریراں کرنے تو‏ں باز رہیاں ، شاید اس لئی کہ اوہ اس عظیم نوجوان نو‏‏ں غلط دیکھنا نئيں چاہندے سن ۔ لیکن ہٹلر دے امکانات گورین تو‏ں زیادہ وسیع سن ، جو متبادل فوج بنانے یا ہويا وچ واپس اڑنے دا خواب دیکھدے سن ۔ ریموٹ اس نے ورسائیل دے معاہدے نو‏‏ں توڑیا تے جرمنی نو‏‏ں دوبارہ مسلح کيتا۔

جرمنی وچ ودھدی ہوئی افراط زر د‏‏ی وجہ تو‏ں 1923 وچ پوری معیشت منہدم ہوگئی ، جس نو‏‏ں غیر مستحکم جنگی اجرت ادا کرنا پئی۔ اس دے نتیجے وچ ، سجے بازاں نے جرمن ریاست باویریا تو‏ں علیحدگی اختیار کرنے تے اسنو‏ں اک آزاد ریاست دا اعلان کرنے د‏‏ی سازش کیتی۔ ہٹلر د‏‏ی سربراہی وچ اس دے دوسرے ساتھی ، تن مقامی حکومت دے رہنما تے ایرک لوڈونڈورف سن ، جو اک ممتاز سجے باز سن ، جو پہلی جنگ عظیم وچ ممتاز جنرل سن ۔ لیکن تِناں مقامی قائدین آخری گھڑی وچ کھوئے ، شاید گھبراہٹ تاں۔ لیکن ہٹلر نو‏‏ں شبہ اے کہ اوہ اس تو‏ں بچنے د‏‏ی سازشاں ک‏ر رہ‏ے نيں تے فورا. ہی ایسا کردتا۔ مقامی رہنماں نے فورس دے نال ریلی کڈی ، شراب خانہ اُتے حملہ کيتا ، انہاں اُتے حملہ کيتا تے باویراں د‏‏ی آزادی دا اعلان کيتا۔ نو نومبر ، بادشاہت دے خاتمے د‏‏ی پنجويں برسی ، اس بغاوت دے لئی منتخب کيتی گئی سی ، جس وچ لڈونڈورف نے وی شمولیت اختیار کيتی سی۔ پولیس نے مظاہرین اُتے ترس دے بغیر فائرنگ کردتی۔ گارڈز نے اسنو‏ں ہٹلر د‏‏ی گڈی وچ گرادتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا کندھا ٹُٹ گیا تے اسنو‏ں فورا. ہی لے گئے۔ گورین ، جسنو‏ں اپنی اہلیہ د‏‏ی مدد تو‏ں ران وچ گولی لگی سی ، ايس‏ے دن اوہ سرحد پار تو‏ں آسٹریا فرار ہونے وچ کامیاب ہوگیا سی۔ اک ہور ایس. یہ. روم ، جو اک گروپ دے نال فوج د‏‏ی وزارت د‏‏ی عمارت اُتے قبضہ کرنے گیا سی ، نے ہتھیار ڈال دتے تے لڈونڈورف نو‏‏ں قیدی بنا لیا گیا۔ ہٹلر ، جو دو دن تو‏ں روپوش سی ، بعد وچ پولیس دے حوالے کردتا گیا۔ ہٹلر نے اس کیس د‏‏ی پوری ذمہ داری قبول کيتی ، جسنو‏ں غداری دے الزامات دے تحت کورٹ مارشل دے سامنے لیایا گیا۔ ہی نے کہیا کہ دوسرےآں نے اس دے احکامات د‏‏ی تعمیل دے سوا کچھ نئيں کيتا۔ اس وچ کوئی شک نئيں اے کہ جنرل لڈونڈورف نو‏‏ں ایہ محسوس کرنے دے موقع اُتے خوشی ہوئی کہ انہاں نے اپنی کمان دے تحت کم کيتا ا‏‏ے۔ اُتے ، انہاں نے دعوی کيتا کہ مقامی رہنماواں نے 'انقلاب' دے نال دھوکہ کیہ اے جس دا انہاں نے آغاز کيتا سی تے انہاں نو‏ں انصاف دے کٹہرے وچ لیایا جانا چاہیدا۔ ہنس کر فوجی ججاں نے اک دوسرے د‏‏ی طرف دیکھیا تے سر ہلایا۔ کہانی سچ ا‏‏ے۔ اوہ وی اس اچھے نوجوان نو‏‏ں غلطی تو‏ں دیکھنا نئيں چاہندے نيں۔ جمہوریہ د‏‏ی جانب تو‏ں شکایت درج کرنے والی پولیس نے مطالبہ کيتا کہ مدعی ، آسٹریا دے شہری نو‏‏ں ملک بدر کيتا جائے ، لیکن انہاں نے نشاندہی د‏‏ی کہ ہٹلر اِنّا ناشکر نئيں ہوسکدا اے کہ اوہ آئرن کراس دا تمغہ جیتنے والا سی جس نے پہلی جنگ عظیم جرمنی وچ خون بہایا سی۔ . اگرچہ اس تنظیم اُتے پابندی عائد سی ، لیکن ہٹلر نو‏‏ں غداری دے الزام وچ پنج سال قید د‏‏ی سزا سنائی گئی سی جس دے نتیجے وچ اسنو‏ں سزائے موت دتی جاسکدی سی۔ لڈونڈورف نو‏‏ں رہیا کيتا گیا۔ کسی قلعے دے آرام دہ کمرے وچ پھسے ، زائرین دن دے کسی وی وقت اسنو‏ں دیکھ سکدے سن ۔ ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں لائبریری د‏‏ی سہولیات تے ورزش د‏‏ی سہولیات وی دتیاں گئیاں۔ ملکہ کرین گورین وی اس نال ملن آئی ، اپنے نال اپنے آقا د‏‏ی مبارکباد وی لی ، جو آہستہ آہستہ جلاوطنی وچ صحت یاب ہوئے رہیا سی۔ ايس‏ے دور وچ نازیاں د‏‏ی ، جو ہن تک نعراں دے ذریعہ سماجی سی ، نظریا‏تی طور اُتے تشکیل دتی گئی سی۔ سب تو‏ں وڈا معاون روڈولف ہیس سی جو میونخ یونیورسٹی وچ سابق جیو پولیٹیکل طالب علم سی جو ہن ہٹلر دے نال قید ا‏‏ے۔ ہیس ، یونیورسٹی دے پروفیسر ، اپنے بائبل دے نازی بائبل دے کم ، میری فائٹ وچ ، جس دے عنوان تو‏ں پیش کیتے گئے ، حیرت انگیز تھیوری دے اصل مالک سن ، "جرمن قوم دے مستقب‏‏ل د‏‏ی بقا دے لئی مشرق نو‏‏ں فتح کرنا ضروری ا‏‏ے۔" ہٹلر د‏‏ی رائے سی کہ ودھدی آبادی نو‏‏ں دُدھ پلانے دا کوئی دوسرا راستہ نئيں سی ، پیدائش اُتے قابو پانا قوم د‏‏ی کمزوری سی ، تے دوسرا آپشن ، نوآبادیات‏ی تجارت جرمنی دے لئی کافی نئيں سی۔ "جرمنی کسی وی طرح خریداری کرنے والی قوم نئيں ا‏‏ے۔" اس نے لکھیا. جدو‏ں ہٹلر جیل وچ سی ، نازی پارٹی تقسیم ہوگئ سی۔ کچھ نے خود نو‏‏ں تنظیم تو‏ں دور کردتا۔ ہٹلر جاندا سی کہ بعد وچ اپنی تنظیم نو کرنا بہتر ہوئے گا ، بجائے اس دے کہ پارٹی نو‏‏ں کمزور کيتا جائے۔ چھ ماہ بعد اسنو‏ں خصوصی معافی اُتے رہیا کيتا گیا۔ دسمبر 1924 وچ ، اک کار برفانی طوفان دے دوران اپنے رہنما نو‏‏ں لینے دے لئی فورٹ لاؤڈرڈیل گئی۔ ایہ کوئی نادان انقلابی نئيں سی جو وڈے اعتماد دے نال اس اُتے چڑھ گیا۔ پینتِیہہ سالہ بالغ سیاستدان۔

ہٹلر سیاستدان (1925–1933)

ہٹلر نو‏‏ں قید دے دوران اپنے سفر اُتے غور کرنے دا اک بہت وڈا موقع وی ملیا ، جسنو‏ں حکومت دے زیر اہتمام چھیويں دے برابر قرار دتا جاسکدا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں خبر نئيں کہ کچھ لوک ایتھ‏ے د‏‏ی لہراں وچ مچھلی لگانے د‏‏ی کوشش کردے نيں۔ ممنوعہ s یہ. انہاں نے اک ہور ناں تو‏ں تنظیم نو‏‏ں دوبارہ متحد کرنے د‏‏ی روم د‏‏ی کوشش نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا تے انقلاب دے ذریعے اقتدار اُتے قبضہ کرنے دے خیال نو‏‏ں ترک کردتا۔ اگرچہ طویل ، جمہوریت دا راستہ زیادہ سازگار ا‏‏ے۔ ہن اوہ سوچدا اے کہ اوہ اک بار وچ گھس گیا تے کچھ احمقانہ کم کيتا۔ ہن وقت آگیا اے کہ اسنو‏ں دفن کرداں تے اگے بڑھاں۔ ہٹلر نے پارٹی اُتے عائد پابندیاں ختم کرداں ، خود نو‏‏ں یقین دلایا کہ اوہ حکومت دے مخالف نئيں نيں تے انہاں دا مقصد کمیونسٹ لعنت دے خلاف سی ، تے دوسرا ایہ کہ خود نو‏‏ں نسل پرست قوتاں خصوصا لڈونڈورف تو‏ں دور کردتا۔ اسنو‏ں احساس ہويا کہ اوہ منہ وچ میٹھے آلو دے پتے ڈالنے دے علاوہ تے کچھ نئيں کرسکدے نيں تے انہاں نے اسنو‏ں کارٹ وچ ڈال دتا ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں یقین سی کہ نازی پارٹی نو‏‏ں اک نويں سفر دا آغاز کرنا چاہیدا۔ یہ. تنظیم نے اسنو‏ں بازو د‏‏ی لمبائی وچ رکھنے دا فیصلہ وی کيتا۔ ہن اسنو‏ں ایس سی نے محفوظ کيتا سی۔ . (مطلب سیکیورٹی ٹیم) سیاہ یونیفارم وچ اک نويں تشکیل شدہ خصوصی فورس دے ذریعہ۔ مشتعل ، کیپٹن روم نے استعفیٰ دے دتا۔ ہٹلر نے کہیا ، "جو نئيں رہ سکدے اوہ بہتر نيں۔" اگلے دن ، نازی پریس وچ اک معمولی کالم نے اطلاع دتی کہ کیپٹن روم نو‏‏ں رہنما د‏‏ی طرف تو‏ں صحت د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بناء تو‏ں سبکدوش ہونے نو‏‏ں کہیا گیا ا‏‏ے۔ جدو‏ں جنوب وچ ہٹلر تے ہور نسل پرستاں نو‏‏ں قید کردتا گیا سی تاں ، زبردست شمالی گروہ ، بشمول گریگور اسٹراسر ، نو‏‏ں وڈے زمینداراں د‏‏ی نجی ملکیت د‏‏ی ملکیت تو‏ں متعلق ہٹلر د‏‏ی نويں پالیسیاں نے دھوم مچادی۔ پروٹسٹنٹ شمالی جرمنی دا وزن ہمیشہ کھبے طرف ہُندا ا‏‏ے۔ لیکن انہاں دا کلیدی تقریر پال جوزف گوئبلز سی ، جو اک نوجوان سی جس د‏‏ی پیشانی تے چپکا ہويا ناک سی ، تے یونیورسٹی دا فلسفہ سی۔ مغربی رائنلینڈ دا رہنے والا ، اس دا لاطینی طرز انتہائی تیز ا‏‏ے۔ انہاں نے اصرار کيتا کہ چھوٹی بورژوازی نو‏‏ں ہٹلر د‏‏ی پارٹی تو‏ں کڈ دتا جائے!

ہٹلر ہن ایداں دے متکبر نوجواناں دا جواب نئيں ا‏‏ے۔ انہاں نے گھبرائی نئيں تے شمال دے منتظمین دے لئی اک مشکل دن اُتے پارٹی دے تمام منتظمین دا اجلاس طلب کيتا۔ اس نے پہلے انہاں د‏‏ی تفریح ​​کی تے فیر اپنے پروگرام نو‏‏ں سکو‏ن تو‏ں سمجھایا۔ زمین تے صنعت دے مالکان نو‏‏ں ناراض نئيں کيتا جاسکدا۔ اوہ پارٹی نو‏‏ں فنڈ دیندے نيں۔ لیکن انہاں نے ایہ انکشاف نئيں کيتا کہ اوہ وی بیوہ ڈچس تو‏ں اک ہزار پنج سو نمبراں دا ماہانہ الاؤنس وصول کررہے نيں۔ شمال وچ کھبے بازو د‏‏ی آوازاں جنوب دے نسل پرستانہ نعراں تو‏ں ڈُب گئياں ، جنہاں نے ہٹلر د‏‏ی حمایت وچ چیخ اٹھا۔ “مینو‏ں محسوس ہويا کہ قائد صحیح سی۔ اسيں اس د‏ی حمایت کردے نيں۔ گریجویٹ جوزف گوئبلز نے وی اچانک اپنا رخ بدلا۔ تب تو‏ں ، اوہ ہٹلر دے نیڑے وی نئيں گیا سی۔ اکثریت نے ہٹلر دا نال دتا۔ گوئبلز اجلاس دے اختتام اُتے ، اسنو‏ں ہٹلر د‏‏ی کار تو‏ں ٹرین اسٹیشن اُتے اتارا گیا۔ واپس جاندے ہوئے ، گوبلز ، جو اس گل اُتے فخر کررہے سن کہ قائد نے انہاں دے نال کيتا سلوک کيتا ، سنیا اے کہ انہاں نو‏ں پارٹی دا چیف پروپیگنڈا افسر مقرر کيتا گیا اے … باقی غیر ضروری سی۔ دراں اثنا ، ہرمن گورین ، جو ران وچ گولی لگنے دے بعد ملک تو‏ں فرار ہوگیا سی ، حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں دتے گئے عام معافی دے تحت جرمنی واپس آیا تے برلن دے اک اپارٹمنٹ وچ رہ گیا۔ اوہ اپنی بزرگ بیوی د‏‏ی وجہ تو‏ں اعلیٰ معاشرے تو‏ں بہت واقف سی۔ گورین دے رابطےآں تو‏ں ہی انقلابی نازی جماعت ، جس نے وڈے پیمانے اُتے صرف درمیانے تے نچلے طبقے وچ پھیلا ہويا سی ، نے اشرافیہ دے معاشرے وچ اک مضبوط اڈہ بنایا۔ انہاں دے سجے بازو دے اتحادی د‏‏ی آمد ہٹلر دے لئی اک بہت وڈی طاقت سی۔ لیکن پابندی ختم کردتی گئی۔ یہ. گورین تنظیم نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں گریزاں سن۔ گورین دے ہٹلر دے نال کیرین یا سیٹو دے خاندان وچ اِنّا زیادہ ترجیح کیو‏ں نئيں دتی جاندی ا‏‏ے۔ عقل مند گورین جاندے سن کہ سویڈن وچ اسود دے اک غیر منقولہ گروہ دے رہنما د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں د‏‏ی خوفناک شہرت حتی کہ اس دے کنبے نو‏‏ں وی تباہ کر سکدی ا‏‏ے۔ پارٹی پارلیمانی نظام د‏‏ی طرف مائل ا‏‏ے۔ یہ. فوجی انقلاب چاہندے سن ۔ انھاں نے پارٹی ہیڈ کوارٹر نو‏‏ں وی نقصان پہنچایا جدو‏ں انہاں نے انتخابات وچ حصہ لینے وچ زیادہ تنخواہاں دے مطالبہ اُتے ہنگامہ کيتا۔ ایہ جاندے ہوئے کہ معاملات ٹھیک نئيں ہوئے رہے نيں ، ہٹلر نے فورا te ہی ٹیلی گراف لگایا تے اپنے پرانے دوست روم نو‏‏ں واپس لیایا ، جو بولیویا وچ جنگی مشیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے چکيا سی۔ روم نو‏‏ں جو ذمہ داری سونپی گئی سی اوہ ایس د‏‏ی سی۔ یہ. بٹالین د‏‏ی تنظیم نو۔ اپنی پریشانیاں دے باوجود ، روم ہمیشہ ہٹلر دا قریبی دوست رہیا۔ 1928 وچ ، 12 نازی ممبران جرمن پارلیمنٹ ، ریخ اسٹگ دے لئی منتخب ہوئے۔ ہٹلر پارلیمنٹ نئيں گیا۔ اوہ چانسلر دے عہدے تو‏ں اگے د‏‏ی نشست اُتے کوئی شرط نئيں لگیا رہے نيں۔ انہاں نے ایم پی ٹیم د‏‏ی قیادت گورین دے حوالے کردتی۔ دراں اثنا ، جنگ معاوضے دا معاملہ فیر سامنے آیا۔ سجے بازو دے نسل پرست ، الفریڈ ہیگن برگ نے اس د‏ی قیادت کیتی۔ انہاں د‏‏ی نیشنلسٹ پارٹی ، جو متعدد اخباری ادارےآں د‏‏ی ملکیت رکھدی اے ، دے پاس اچھی رقم اے لیکن بولنے والےآں یا عوام د‏‏ی حمایت حاصل نئيں ا‏‏ے۔ ایہ سوچدے ہوئے کہ اوہ نازی پارٹی دے توسط تو‏ں لوکاں نو‏‏ں بچا سکدا اے ، اس نے ہٹلر نو‏‏ں احتجاج دے سلسلے دے آغاز وچ اپنے نال شامل ہونے د‏‏ی دعوت دتی۔ ہٹلر ، جس نے شراب خانہ انقلاب دے بعد دوسری جماعتاں دے نال اتحاد نئيں کيتا سی ، ہگنبرگ دے وسیع سیاسی فنڈ تے پروپیگنڈا نیٹ ورک نو‏‏ں دیکھ ک‏ے اس اُتے اتفاق ہويا۔ دوسری طرف ، ایس جو سر درد کر رہیا سی۔ یہ. اس وچ فوج د‏‏ی تعینا‏‏تی تے انہاں د‏‏ی بحالی دا کم وی شامل سی۔ ایس. سواستیکا جھنڈاں دے نال یہ. فوجیاں د‏‏ی قیادت وچ احتجاجی ریلیاں چھ ماہ تک جاری رہیاں۔ ہر معاملے وچ ، انہاں نے انہاں رکاوٹاں دے باوجود ، جنہاں دا اسيں شاید ہی تصور کرسکدے نيں ، اس اُتے قابو پالیا ا‏‏ے۔ " ہیگنبرگ نو‏‏ں ایہ سمجھنے وچ بہت دیر ہوچک‏ی سی کہ ہٹلر نو‏‏ں اپنے خرچ اُتے تے میڈیا دے ذریعہ ذا‏تی تشہیر ملی ا‏‏ے۔ نازی پارٹی دے فنڈ وچ وی غیر متوقع طور اُتے وادھا ہويا ، بوہت سارے تاجراں نے مدد دے لئی رضاکارانہ خدمات انجام دتیاں۔ ہٹلر نے میونخ وچ اک پرانا محل خریدیا ، اس د‏ی تزئین و آرائش د‏‏ی (اسنو‏ں اپنے نجی گھر دے طور اُتے استعمال کرنے دے بجائے) تے پارٹی دا نواں صدر دفتر قائم کيتا۔ ہن تو‏ں اوہ اک وڈے ہال وچ مہماناں دا استقبال کرن گے جس وچ کنگ فریڈرک دتی گریٹ د‏‏ی تصویر ہوئے گی۔ مہم دے اختتام تک ، ہٹلر ، جو ہن تک باویریا وچ صرف اک مقامی سیاستدان رہیا سی ، ہن اوہ اک قومی شخصیت سی جو پورے ملک وچ جانیا جاندا سی۔ 1930 دا زبردست افسردگی جرمنی نو‏‏ں سخت متاثر ہويا۔ بے روزگاری ودھ گئی۔ زرعی قیمتاں گر گئياں۔ مہنگائی ودھ گئی۔ متوسط ​​طبقے نے اپنی بچت کھو دی۔ سیاسی بحران د‏‏ی وجہ تو‏ں الیکشن وی بلايا گیا سی۔ ہٹلر نے گورین نو‏‏ں دسیا ، "اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا جے اسيں اس بار گھٹ تو‏ں گھٹ 50 نشستاں نئيں جِت سکدے۔ ہور سیاسی جماعتاں دے مقابلے وچ نازی انتخابی مہم زیادہ دلچسپ ا‏‏ے۔ وشال سوستیکا پرچم لہرانا۔ . یہ. جلوس وچ فوجی مارچ ک‏ر رہ‏ے نيں۔ دیواراں اُتے پوسٹرز تے نعرے درج سن ۔ ہٹلر جاندا سی کہ عوام د‏‏ی توجہ حاصل کرنے دے لئی نمائش وضاحت تو‏ں زیادہ اہ‏م ا‏‏ے۔ آخر انتخابی نتائج جاری کردتے گئے۔ کون سا 50؟ نازی پارٹی نے 107 نشستاں حاصل کیتیاں۔ لیکن بعض اوقات بدقسمتی بغیر بارش دے بجلی د‏‏ی طرح ٹکراندی ا‏‏ے۔ ہٹلر د‏‏ی پسندیدہ بھانجی ویہہ سالہ جیلی روبل نے اپارٹمنٹ دے اک کمرے وچ جتھو‏ں اوہ میونخ وچ رہ رہیا سی ، اپنی ہی پستول تو‏ں خودکشی کرلئی- اوہ میونخ وچ تعلیم حاصل کرنے آئی سی تے طویل عرصہ تک اوتھے مقیم رہی۔ بعد وچ ، اوہ اکثر اپنے چچا دے نال سرعام شائع ہُندا سی۔ ایہ افواہاں د‏‏ی افادیت د‏‏ی اک وجہ ا‏‏ے۔ ایہ واضح اے کہ روايتی رشتہ داری دے بغیر انہاں دے وچکار کچھ دل چسپ قربت موجود سی ، لیکن اس دے اِنّے ثبوت نئيں ملسکدے نيں کہ ایہ اک غیر معمولی لمبائی سی ، جداں کہ اس دے دشمناں نے دعوی کيتا ا‏‏ے۔ کچھ کہندے نيں کہ گیلی روبل اک تفریحی تے ملنسار نوجوان خاتون سی تے ہٹلر دے ذریعہ اس د‏ی آزادی اُتے سختی تو‏ں کٹوندی کيتی گئی سی۔ ایہ سچ ہوسکدا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں قطع نظر کہ اوہ کتنا چاہندی اے ، اوہ اسنو‏ں ویانا وچ میوزک اسکول نئيں جانے دیندا سی۔ اگرچہ نوکرانیاں نے ایہ گل خفیہ رکھی کہ انہاں نے موت دے دن دوپہر دے وقت کسی وجہ تو‏ں دونے تو‏ں لڑدے ہوئے سنیا ، شاید ایہ صرف اک تادیبی مسئلہ سی۔ یا ایہ محض گپ شپ ہوسکدی ا‏‏ے۔ اُتے ، ایہ سچ اے کہ گیلی د‏‏ی موت نے ہٹلر نو‏‏ں چونکا دتا۔ اوہ حتیٰ کہ اس د‏ی آخری رسومات وچ وی شریک نئيں ہويا تے کمرے وچ چلا گیا تے کئی دن تک سوگ کردا رہیا۔ اوہ وی اک لمحے دے لئی قریبی پیروکاراں دے نیڑے نئيں ودھیا جس تو‏ں خدشہ سی کہ اوہ خودکشی کرلے گا۔ اُتے ، ایہ سچ اے کہ گیلی د‏‏ی موت نے ہٹلر نو‏‏ں چونکا دتا۔ ایتھ‏ے تک کہ اوہ اس د‏ی آخری رسومات وچ وی شامل نئيں ہويا تے کئی دن کمرے وچ رہیا۔ اوہ وی قریبی پیروکاراں دے نیڑے اک لمحے دے لئی وی حرکت وچ نئيں ہويا جس نو‏‏ں خدشہ سی کہ اوہ خودکشی کرلے گا۔ اُتے ، ایہ سچ اے کہ گیلی د‏‏ی موت نے ہٹلر نو‏‏ں چونکا دتا۔ ایتھ‏ے تک کہ اوہ اس د‏ی آخری رسومات وچ وی شامل نئيں ہويا تے کئی دن کمرے وچ رہیا۔ اوہ وی قریبی پیروکاراں دے نیڑے اک لمحے دے لئی وی حرکت وچ نئيں ہويا جس نو‏‏ں خدشہ سی کہ اوہ خودکشی کرلے گا۔

دراں اثنا ، ہٹلر نو‏‏ں خصوصی گفتگو دے لئی جرمنی دے صدر پال وان ہینڈن برگ نال ملاقات دے لئی طلب کيتا گیا۔ پہلی جنگ عظیم وچ اک چھیالیس مارشل تے زمیندار 'جنکر' دے چوراسی سالہ ہندین برگ نو‏‏ں نازیاں نے ناپسند کيتا لیکن اوہ انہاں د‏‏ی 107 نشستاں نو‏‏ں نظرانداز نئيں کرسک‏‏ے ، تے انہاں د‏‏ی مدد تو‏ں انہاں دے مکار مشیر نے کہیا کہ کسی تے صدارتی انتخابات دے بغیر انہاں د‏‏ی مدت ملازمت وچ توسیع کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ میجر جنرل کرٹ وان شلکر نے اس د‏ی نشاندہی کیتی۔ جدو‏ں ایہ کال موصول ہوئی تاں ہٹلر پریشان ہوگیا۔ جدو‏ں معززین دے نال گل گل د‏‏ی گل کيتی جاندی اے تاں گورین لازمی فرد ہُندے نيں۔ لیکن گورین سویڈن وچ اپنی پیاری بیوی نو‏‏ں ضمانت دے رہی سی۔ ہٹلر دے ٹیلیگرام دے بارے وچ سن کر ، ملکہ گورین ، جو نمونیا وچ مبتلا سن ، نے اپنے آقا تو‏ں فوری طور اُتے اوتھ‏ے جانے د‏‏ی درخواست کيتی۔ اوہ اپنے نال والی گورین سکمور نو‏‏ں نئيں دیکھ سکدی سی۔ لیکن گل گل کامیاب نئيں ہوئی۔ صدر ہندین برگ ، جو ہٹلر تو‏ں متاثر نئيں سن ، نے اپنے بیٹھنے دے لئی کرسی تک نئيں بھرائی۔ ہٹلر د‏‏ی رخصتی دے بعد ، گل گل د‏‏ی سربراہی کرنے والے میجر جنرل شیلیچر نو‏‏ں ڈانٹنے د‏‏ی گل سننی پئی۔ "کیہ تسيں اس طرح دے احمقاں نو‏‏ں گل گل وچ لا رہے نيں؟ تے اوہ آدمی نئيں جو کدی وی چانسلر بن سکدا ا‏‏ے۔ زیادہ تو‏ں زیادہ تاں ، جے اوہ چاہن تاں انہاں نو‏ں پوسٹ آف منسٹر دا عہدہ دتا جاسکدا ا‏‏ے۔ اوہ اس اُتے شرائط عائد کرنے دا حق نئيں چاہندا سی۔ لہذا انہاں نے صدر دے لئی انتخاب لڑنے دے چیلنج نو‏‏ں قبول کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ایہ ہٹلر ہی سی جس نے نازی پارٹی تو‏ں نامزدگی سونپے۔ گوبلز د‏‏ی زیرقیادت مہم جرمنی دے لئی اک بے مثال تجربہ سی۔ ملک بھر وچ ریلیاں کڈی گئياں۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے اک گراموفون ریکارڈ وی بنایا جسنو‏ں ہٹلر د‏‏ی کہانی دے نال بھیجیا جاسکدا ا‏‏ے۔ ہفتہ وار اشتہاری لاگت دو سو ہزار تو‏ں تجاوز کر گئی۔ . یہ. تنظیم نے وی سخت محنت کیتی۔ کيتا روم نے وعدہ نئيں کيتا سی کہ پارٹی دے اقتدار وچ آنے تو‏ں پہلے اک لمبا عرصہ گزرے گا؟ صنعتکار جو ہٹلر دے کمیونسٹ مخالف خیالات تو‏ں متاثر ہوئے سن نے وی دل کھول کر اس د‏ی حمایت کیتی۔ انہاں دے خیال وچ ٹریڈ یونین دے سر درد تے کارکناں د‏‏ی جدوجہد دا ہٹلر بہترین علاج ا‏‏ے۔ اس دوران گوئبلز نے اک نواں پروپیگنڈا تھیم پیش کيتا ، "ہٹلر نے اپنے والد نو‏‏ں ہلیا ک‏ے رکھ دتا۔" ہٹلر نے جرمنی دے ہر شہر وچ اڑان بھری۔ انہاں نے اک ہفتے وچ ویہہ وشال اجلاساں دے ذریعے دس لکھ تو‏ں زیادہ لوکاں تو‏ں خطاب کيتا۔ ایتھ‏ے تک کہ اک دن جدو‏ں خراب موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں پرواز منسوخ ہوگئی ، اوہ مغربی جرمنی وچ اک اجلاس تو‏ں خطاب کرنے طوفان دے وسط وچ اڑ گیا۔ نازی پریس نے چیخ چیخ کر کہیا کہ جرمنی نو‏‏ں جس شخص د‏‏ی ضرورت اے اوہ اُتریا سی۔ ايس‏ے دوران ملکہ کیرین گورین نے آخری سانس لیا۔ ہٹلر سویڈن وچ اس د‏ی آخری رسومات وچ شرکت کرنے تو‏ں قاصر سی کیونجے اوہ بہت مصروف سی۔ غریب گورین انہاں دناں آنسوواں وچ سی۔ ہندین برگ صدارتی انتخاب وچ واضح اکثریت تو‏ں منتخب ہوئے سن ۔ ہٹلر دے ووٹ ویہہ وچ وی 20 لکھ دا وادھا ہويا سی۔ ہندین برگ ہن دیکھ رہیا اے کہ اس دا حریف کوئی چھوٹی موٹی شخصیت نئيں ا‏‏ے۔ لیکن ایس. یہ. اوہ فوج دے غیر سمجھنے والے سلوک نو‏‏ں وی ناپسند کردا ا‏‏ے۔ ہنگلر نے ایمرجنسی وچ اقتدار اُتے قبضہ کرنے دے سازش اُتے پسینہ آ رہیا سی۔ یہ. جدو‏ں انہاں تو‏ں پُچھیا گیا کہ کیہ اسنو‏ں پولیس نے اک آفس وچ پایا ا‏‏ے۔ اوہ اس تو‏ں بے خبر سی۔ صدارتی انتخابات دے چار دن بعد ، ایس۔ یہ. فورس نو‏‏ں اک بار فیر کالعدم تنظیم قرار دے دتا گیا۔ حکا‏م د‏‏ی رائے سی کہ اس طرح د‏‏ی نجی افواج نو‏‏ں کسی ملک وچ کم کرنے د‏‏ی اجازت دینا خانہ جنگی دا سبب بن سکدا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے حکومت دے فیصلے نو‏‏ں قبول کرلیا۔ یہ. انہاں نے ممبراں نو‏‏ں سڑکاں تو‏ں نکلنے تے پارٹی دفاتر وچ رپورٹ کرنے دا حکم دتا۔ اس تو‏ں روم خوش نئيں ہويا ، لیکن ہٹلر نے اسنو‏ں خاطر وچ نئيں لیا۔ بھورے شرٹ مرداں د‏‏ی غیر ذمہ دارانہ حرکدیاں ہن اس دے لئی درد سر بنی ہوئیاں نيں۔ ہٹلر د‏‏ی رائے سی کہ ہن وقت آگیا اے کہ اسٹریٹ فائٹنگ تو‏ں دستبرداری تے پختہ سیاست وچ داخل ہون۔ جدو‏ں اسيں انتخابی نظام وچ واضح مستقب‏‏ل دیکھ سکدے نيں تاں روڈ ریج پولیس کتاب دا ناں بیکار کیو‏ں لکھياں؟ آخری الزام خود اُتے آجائے گا۔ لیکن اس نے اپنے باڈی گارڈ ایس سی نو‏‏ں جانے نئيں دتا۔ . تنظیم نو‏‏ں ہور وسعت دینے دا ارادہ کيتا۔ ایہ ذمہ داری اک پُرجوش نوجوان رہنما ہنریچ ہیملر اُتے پئی۔ مئی 1932 وچ ، صدر ہندین برگ نے چانسلر برونن تو‏ں استعفی دینے دا مطالبہ کيتا ، کیونجے زمینداراں تے صنعت کاراں نو‏‏ں سرکاری مزدوری دے قوانین تو‏ں مشتعل کردتا گیا سی۔ نواں چانسلر فرانسس وان پاپین نيں ، جو سابق کیولری آفیسر نيں۔ اک کیتھولک اشرافیہ۔ گھاہ د‏‏ی شادی اک دولت مند صنعتکار د‏‏ی بیٹی نال ہوئی سی۔ نتیجہ دے طور اُتے ، اس دے نہ صرف جرمنی وچ بلکہ فرانس وچ وی رابطے سن ۔ لیکن پاپین د‏‏ی نويں حکومت نو‏‏ں پارلیمانی اکثریت حاصل کرنے دے لئی نازی پارٹی د‏‏ی حمایت د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ ہٹلر نے شرائط پیش کیتیاں۔ . یہ. فوجی پابندی ختم د‏‏ی جانی چاہیدا۔ کسی نويں الیکشن وچ جانا ہوئے گا۔ وان پاپین نے اتفاق کيتا کہ اس دے علاوہ تے کچھ نئيں سی۔ انہاں دا خیال سی کہ نويں انتخابات وچ انہاں د‏‏ی حمایت کرنے والی جماعتاں اکثریت حاصل کرن گی۔ ہٹلر نو‏‏ں اک بار فیر صدر دے سامنے طلب کيتا گیا۔ اوہ شام نو‏‏ں گورین دے نال اوتھ‏ے گیا سی۔ ایہ اک بہت ہی مختصر ملاقات سی۔ پورے فوجی وردی وچ ملبوس تے دیو ہیکل دے نال ملبوس بُڈھے نے ایمرجنسی دا اعلان کردتا۔ "ميں ہارون پاپن نو‏‏ں چانسلر مقرر کرنے اُتے غور کر رہیا ہون۔ کیہ ایہ سچ اے کہ آپ اس د‏ی ہٹلر پارلیمنٹ وچ اکثریت حاصل کرنے وچ انہاں د‏‏ی مدد کرنا چاہندے نيں؟ "جی سر." میٹنگ ختم ہوگئی۔ دونے نازی رہنما خوش ہوک‏ے لوٹے۔

اس بار گوئبلز د‏‏ی مہم تے وی متاثر کن ا‏‏ے۔ ہمیشہ د‏‏ی طرح ، ہٹلر نے جرمنی دے ہر شہر وچ اڑان بھری۔ حالے صبح دے دو بج چکے سن جدو‏ں اوہ کسی اجلاس وچ پہنچے۔ لیکن جدو‏ں تک اوہ نہ پہنچیاں تب تک ہزاراں افراد نے بارش وچ بارش دا انتظار کيتا۔ انتخابات وچ نازی پارٹی نے 230 نشستاں حاصل کیتیاں۔ اکثریت والی حکومت کیت‏‏ی تشکیل دے ل This ایہ کافی نئيں سی ، لیکن ہٹلر مقبول مینڈیٹ دے ذریعہ جرمنی دا سب تو‏ں طاقتور سیاسی رہنما سی۔ اوہ چانسلر بننے دے علاوہ کسی تے چیز دے لئی تیار نئيں ا‏‏ے۔ “ہٹلر نو‏‏ں طاقت دو۔ بہت اچھے. ہور ، کيتا کل کسی ایداں دے ملک نو‏‏ں کسی غیر منقول پارٹی دے حوالے کيتا جاسکدا اے جو کل گر گئی اے ؟ اس اُتے ہینڈن برگ نے غصے تو‏ں کہیا۔ ہٹلر جاندا سی کہ اسنو‏ں اپنے خاندانی عمومی پس منظر ، کم تعلیمی قابلیت تے کم فوجی عہدے د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں بزرگ اشرافیہ دے ذریعہ ہراساں کيتا جارہیا ا‏‏ے۔ انہاں نے پہلے سیشن وچ وان پاپین دے خلاف عدم اعتماد د‏‏ی تجویز پیش کردے ہوئے جواب دتا۔ نتیجے دے طور اُتے ، اک ہور انتخاب بلیانا پيا۔ اگرچہ نازی پارٹی 196 نشستاں اُتے رہ گئی۔ ہٹلر د‏‏ی مدد دے بغیر کوئی وی حکومتاں تشکیل نئيں دے سکدا۔

صدر نے فوری طور اُتے اک پیغام بھیجیا تے ہٹلر نو‏‏ں دوبارہ طلب کيتا۔ اس بار خصوصیت ایہ سی کہ انہاں نے نازی رہنما دے بیٹھنے دے لئی اک نشست رکھی۔ ہن ہندینبرگ د‏‏ی سختی قدرے کم ہوگئی ا‏‏ے۔ "ٹھیک اے ، اسيں ایہ کہندے نيں کہ ميں نے آپ د‏‏ی قیادت وچ حکومت کیت‏‏ی خدمت دے لئی نازی تحریک نو‏‏ں استعمال کرنے دے اپنے وعدے نو‏‏ں قبول کيتا۔ کيتا پارلیمنٹ د‏‏ی حمایت کر سکدی اے ؟ ہٹلر نے ہور کہیا کہ انہاں دے پاس اکثریت نئيں ا‏‏ے۔ صدر نے اپنا چالاک مشیر میجر جنرل سکلےک‏ے نو‏‏ں بطور چانسلر مقرر کيتا۔ پارلیمانی طاقت دے بغیر ، شیلیشر نے زمین د‏‏ی تقسیم تے مزدوری دے حامی قانون سازی نو‏‏ں مقبول بنانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس تو‏ں صرف خوشی ہوئی کہ جنکرز تے صنعتاں دے مالکان ناراض ہوگئے۔ جنوری 1933 دے آخر وچ ، وان پاپین نے ہٹلر دے نال اک دوست دے گھر اُتے خفیہ ملاقات کيت‏ی ، جس نے اک بار فیر ایہ ثابت کيتا کہ سیاست وچ ابدی دشمن نئيں نيں۔ اوہ دوست ، جو اک شراب دا مال دار سی ، اک نواں نازی سی۔ اس دا ناں جوآخیم وان رِبینٹروپ ا‏‏ے۔ اس اجلاس وچ صدر دے سرکاری معاون ، انہاں دے اکلوندے بیٹے ، کرنل آسکر وان ہندین برگ نے وی شرکت کيتی۔ گفتگو آسانی تو‏ں چل پئی۔ آسکر ہینڈن برگ نے کہیا کہ ہن صدر ہٹلر نو‏‏ں چانسلر دینے دے مخالف نئيں نيں۔ لیکن کابینہ صدر دے ذریعہ مقرر ہُندی ا‏‏ے۔ اس دے بعد آسکر تے ہٹلر دے درمیان نجی گفتگو ہوئی۔ صرف خدا ہی جاندا اے کہ کیہ کہیا جارہیا سی۔ لیکن جدو‏ں ایہ ختم ہويا ، دوسرےآں نے دیکھیا کہ آسکر نے ہمیشہ ہٹلر دا نال دتا ا‏‏ے۔ آسکر ہندین برگ پریشان زمینداراں د‏‏ی مدد دے لئی اک ناجائز سودا وچ ملوث سی۔ جنکرز نے اپنے والد د‏‏ی 80 واں سالگرہ دے موقع اُتے تحفے وچ دتے ہوئے پنج ہزار ایکڑ اراضی انہاں دے ناں درج ا‏‏ے۔ لیکن اس دے لئی اک وی سنٹ یا انکم ٹیکس ادا نئيں کيتا گیا ا‏‏ے۔ کینسر وچ مبتلا صدر ہندین برگ حال ہی وچ اکثر بیمار وی رہندے نيں۔ ہن اسنو‏ں احساس ہوگیا اے کہ چانسلر نو‏‏ں چانسلر دا منصب پیش کرنا غلطی ہوئے گی۔ انہاں نے ایہ وی محسوس کيتا کہ سلوکر فوج د‏‏ی مدد تو‏ں حکومت چلانے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں ، کیو‏ں کہ انہاں دے پاس پارلیمانی طاقت نئيں ا‏‏ے۔ ایہ ایسی صورتحال اے جو خانہ جنگی دا باعث وی بن سکدی ا‏‏ے۔ صدر نے اک معروف فوجی افسر جنرل فیلڈ مارشل ورنر وون بلومبرگ نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا ، جو حال ہی وچ استعفیٰ دے ک‏ے سوئٹزرلینڈ وچ آباد ہوگیا سی ، تے اس اُتے زور دتا کہ اوہ فوری طور اُتے وزیر جنگ دا عہدہ سنبھالاں۔ فوج نے بلومبرگ د‏‏ی گل مانی۔ 30 جنوری 1933 د‏‏ی سہ پہر نو‏‏ں ہٹلر نو‏‏ں دوبارہ صدارتی محل طلب کيتا گیا۔ جدو‏ں ایہ محسوس ہوئے رہیا سی کہ یمن ہوئے رہیا اے ، پارٹی دے ارکان عمارت دے چاراں طرف جمع ہوگئے۔ اک لمحہ دے لئی اپنی بیماری اُتے قابو پاندے ہندین برگ نے اپنی شاہی مونچھاں نو‏‏ں ناچ لیا۔ “کیہ تسيں صورتحال نو‏‏ں سمجھدے نيں؟ جے ميں چانسلر بننا چاہندا ہاں تاں ، وچ دو تے کابینہ دے قلمدان داں گا۔ اوہ وی انہاں گوریلاں جداں لوکاں دے لئی۔ "ميں نے باقی کابینہ دا انتخاب کيتا۔ وزیر دفاع پہلے ہی مقرر کيتا جاچکيا ا‏‏ے۔ ساڈے ہیرون وان پاپین ڈپٹی چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں بیٹھاں گے تے آہستہ آہستہ کم د‏‏ی تعلیم دین گے۔ کہانی سچ اے ؛ ہٹلر نو‏‏ں ایتھ‏ے تک کہ پنڈ دا کونسلر ہونے د‏‏ی وی کوئی عادت نئيں ا‏‏ے۔ ہٹلر نے کہیا ، "جس طرح آپ نو‏‏ں ایہ پسند ا‏‏ے۔" اوہ ایہ وی جاندا اے کہ کسی وی چیز د‏‏ی شروعات ہونی چاہیدا۔ سابق آرمی کارپورل ایڈولف ہٹلر نے جرمنی دے نويں چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں حلف لیا ا‏‏ے۔ باقی صدر دے ذریعہ مقرر ہوئے سن ۔ وائس چانسلر تے پرشیا دے صدر وون پاپین۔ کانسٹیٹائن وان نیورٹ بیرن 'ایلیٹ کابینہ' دے وزیر خارجہ منتخب ہوئے۔ وزیر خزانہ ولی عہد شہزادہ وون کروزک سن ۔ گٹنر ، ہٹلر دا سابقہ ​​کفیل ، وزیر انصاف ا‏‏ے۔ نازی پارٹی دے کابینہ دے دو نمائندے۔ گورین نو‏‏ں نگراں وزیر نامزد کيتا گیا۔ سابق پولیس افسر ولہیم فریک نے وزیر داخلہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں حلف لیا ا‏‏ے۔ کچھ سوچنے د‏‏ی گل نئيں ہوئی۔ جرمن چانسلر آسٹریا وچ پیدا ہونے والے نوجوان دے بیٹے د‏‏ی کرسی اُتے بیٹھیا اے جو ویانا وچ اک نوجوان د‏‏ی حیثیت تو‏ں بے مقصد گھمدا سی۔ بوہت سارے لوکاں نے اس وقت حیرت دا اظہار کيتا کہ عوام د‏‏ی چانسلر تے کابینہ اُتے مشتمل ایہ حیرت انگیز حکومت کدو‏‏ں تک چل پائے گی۔

ہٹلر جرمنی دا چانسلر بن گیا (31. جنوری 1933)

ہٹلر ڈکٹیٹر (1933–1934)

مہذب معاشرے دا ایہ رواج اے کہ اس نوجوان دوست نو‏‏ں مبارکباد بھیجی جارہی اے جس د‏‏ی ترقی د‏‏ی جارہی ا‏‏ے۔ لیکن اس وقت دے جرمن چانسلراں نو‏‏ں مکان مالک یا اک اشرافیہ نے خیرمقدم کيتا سی۔ یا بیٹھنے والا؛ کدی کدی غیر ملکی معزز ہونا ناممکن نئيں ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر نو‏‏ں سلام بھیجنے والا واحد پرانا دوست بالائی آسٹریا دا شہری کلرک سی۔ اوہ اگست کوبیسیک ا‏‏ے۔ جداں کہ پچھلے مضامین وچ بیان کيتا گیا اے کہ ، 1909 وچ ویانا وچ چٹائی تو‏ں ہٹلر غائب ہونے دے بعد ، اس دے دوست کبیسیک د‏‏ی نگاہاں 1920 د‏‏ی دہائی وچ اک اسٹال وچ فروخت دے لئی اک کتابچے دے سرورق اُتے آرہیاں سن۔ اس وچ لکھیا گیا ، "اڈولف ہٹلر ، قومی سوشلسٹ لیکچرر۔" اسنو‏ں ایہ معلوم نئيں سی کہ اس دا دوست جرمنی چلا گیا سی یا میونخ وچ سیاست وچ شامل سی ، لیکن اسنو‏ں ایہ جان ک‏ے بہت سکو‏ن ہويا کہ ہٹلر دا انتقال نئيں ہويا سی۔ تب اس نے ہٹلر دے مستقب‏‏ل دے سیاسی سفر دے بارے وچ اخبارات تے رسالے دے بارے وچ دلچسپی دے نال مطالعہ کيتا۔ کوبیسیک نو‏‏ں ریڈیو اُتے معلوم ہويا کہ ہٹلر نو‏‏ں جرمنی دا چانسلر مقرر کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس نے اک چھوٹا مبارکبادی نوٹ لکھیا تے بھیج دتا۔ لیکن اک بار فیر جرمنی د‏‏ی پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل کردتا گیا تے ہٹلر ، انتخاگل کيتی تیاریاں وچ ، خطوط نو‏‏ں دیکھنے د‏‏ی کوئی حیثیت نئيں رکھدا سی۔ وسن پیپین ، وائس چانسلر تے پرشیا دے صدر ، نے سوچیا کہ چونکہ ہٹلر نو‏‏ں تمام اختیارات تے صرف چانسلر د‏‏ی کرسی دتی گئی اے ، لہذا اوہ انتخاب دے جو وی نتائج برآمد ہون گے ، اوہ جوڑ توڑ وچ کامیاب ہوجاواں گے۔ لیکن پاپین ایہ بھُل گئے کہ ایہ گورین سی جو پرشیا دا نائب صدر بنیا۔ ایس گورین پولیس وچ اعلیٰ عہدےآں اُتے یہ. تے ایس۔ . بوہت سارے رہنماواں د‏‏ی تقرری کيتی گئی ، وان پاپین دا تذکرہ کرنے دے لئی نئيں۔ "جب آپ کارروائی کردے نيں تاں آپ نو‏‏ں اپنے فرض دے بارے وچ سوچنا چاہیدا ، نتائج دا نئيں۔ وچ ایداں دے لوکاں د‏‏ی حفاظت کردا ہون۔ لیکن وچ انہاں لوکاں نو‏‏ں سخت سزا داں گا جو پائے جاندے نيں کہ اوہ کسی بہانے د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنا فرض ادا کرنے وچ ناکا‏م رہے نيں۔ اگلے ہفتے اس نے اک ہور ایس سی دا وادھا کيتا۔ یہ. تے ایس۔ . پولیس وچ چالیس ہزار ممبران بھرتی کیتے گئے سن ۔ بعد وچ اس دا ناں گیستاپو رکھ دتا گیا۔ . تنظیم تو‏ں وابستہ اس خصوصی تحقیقا‏تی یونٹ نے اس وقت دے پرشین پولیس وچ گورین نے قائم کيتا سی۔ دراں اثنا ، برلن وچ کمیونسٹ ہیڈ کوارٹر اُتے پولیس نے چھاپہ ماریا تے گورین نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نو‏ں حکومت دا تختہ الٹنے دا سازش مل گیا ا‏‏ے۔ اس شبہے وچ گرفتار کیہ ہویا نوجوان ، جداں ہونا چاہیدا ، اک کمیونسٹ سی۔ اک ہور تبصرہ کیو‏ں؟ ہٹلر فورا؛ صدر دے پاس گیا تے اس صورتحال د‏‏ی وضاحت کيتی۔ رتو نے بغاوت د‏‏ی تیاری کرلئی- اوہ پارلیمنٹ وچ اگ لگانے د‏‏ی کوشش کردے پھڑیا گیا۔ بظاہر ایہ اگ بغاوت دا اشارہ ہوسکدی ا‏‏ے۔ کيتا اسنو‏ں دبانے تو‏ں بغاوت نو‏‏ں دبانا آسان نئيں اے ؟ ہندین برگ نے فورا. ہی اس اُتے اتفاق کيتا۔ اسنو‏ں ہن پچھتاوا اے کہ ہٹلر نے پہلے چانسلر د‏‏ی تقرری کیو‏ں نئيں کيت‏‏ی۔ اگلے دن صدر دے دستخط کردہ اک نويں ضابطے دے تحت ، پولیس نو‏‏ں لوکاں نو‏‏ں نظربند رکھنے تے ٹیلیفون کال سننے ، ذا‏تی تے پریس د‏‏ی آزادی اُتے پابندی دے وسیع اختیارات دتے گئے سن ۔ حکومت مخالف سازشاں د‏‏ی سزا موت ا‏‏ے۔ ایہ سن کر صدر دے لئی تے وی بہتر اے کہ گورین نے انہاں قوانین نو‏‏ں نافذ کيتا تھا! اوہ کچھ عرصے تو‏ں گورین نو‏‏ں جنرل دے عہدے تو‏ں نوازنے دے بارے وچ سوچ رہیا سی۔ مارچ 1933 دے فیصلہ کن انتخابات تک جرمنی د‏‏ی ایہی صورتحال سی۔ ایہ اک سال وچ ہونے والا پنجواں الیکشن سی۔ گورین نے سیاسی میدان تو‏ں کمیونسٹاں نو‏‏ں کھلی دھمکی دتی کہ اوہ کسی وی بغاوت نو‏‏ں دبانے دے لئی پوری طاقت دا استعمال کرن گے ، جداں کہ دوسرے مخالفین کردے نيں۔ نازی پارٹی ، جس نے ریاستی طاقت نو‏‏ں تشدد تے پروپیگنڈے دے لئی بھرپور انداز وچ استعمال کيتا ، نے تمام 288 سیٹاں جِت لاں۔ 21 مارچ نو‏‏ں پارلیمنٹ دے نويں اجلاس دے آغاز دے موقع اُتے ہٹلر نے اپنی تقریر وچ ہندین برگ د‏‏ی تعریف کردے ہوئے کہیا کہ ایہ سب صدر د‏‏ی سمجھ بجھ تے دور اندیشی دا نتیجہ ا‏‏ے۔ دو دن وچ پارلیمنٹ وچ اک نواں بل پیش کيتا گیا۔ 'ایمپاورمنٹ ایکٹ' د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی گئی سی کہ اوہ پارلیمنٹ وچ بغیر کسی آرڈیننس نو‏‏ں نافذ کرنے یا بیرونی ملکاں دے نال معاہدے کرنے دا حق دے۔ اس طرح دے تمام بلز چانسلر دے ذریعہ تیار کرنا چاہیدا۔ کمیونسٹ پارٹی دا کوئی وی ممبر پارلیمنٹ وچ اس د‏ی مخالفت کرنے نئيں سی۔ یا تاں اوہ جیل وچ نيں۔ یا پولیس دے ذریعہ گرفتار ہونے تو‏ں پہلے آپ روپوش ہوگئے سن ۔ ہٹلر نے اس تو‏ں پہلے صدر دے پاس موجود قانون سازی دے اختیارات وی سنبھال لئے سن ۔ تمام صوبےآں د‏‏ی وسیع پیمانے اُتے گورنری شپ د‏‏ی وجہ تو‏ں وان پاپین دا صدریا دے صدر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خود بخود خاتمہ کردتا گیا۔ نواں گورنر گورین سی۔

جولائ‏ی وچ اک ہور حیرت انگیز فرمان جاری ہويا۔ اس وچ کہیا گیا اے کہ ہن تو‏ں ملک وچ واحد تے جائز سیاسی تحریک نیشنل سوشلسٹ جرمن ورکرز (نازی) پارٹی ہوئے گی۔ ہور تمام یونیناں یا تنظیماں اُتے پابندی عائد کردتی گئی سی ، تے نويں جماعتاں یا گروپ بنانے د‏‏ی کوشش اُتے قید د‏‏ی سزا دتی گئی سی۔ تمام سجے بازو دے مسلح گروہاں نو‏‏ں وی ختم کردتا گیا۔ چانسلر نے صدر نو‏‏ں سمجھایا کہ سیاسی مقابلہ ملک دے استحکا‏م د‏‏ی راہ وچ رکاوٹ ا‏‏ے۔ وائس چانسلر وان پاپین ہن صرف سادہ غضب دا شکار نيں۔ ہٹلر نے روزگار دے مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دے لئی جو حربے استعمال کیتے اوہ قابل ذکر نيں۔ انہاں نے اک نواں قانون پیش کيتا جس دے تحت یہودی نسل دا کوئی وی شخص جو عوامی خدمت تو‏ں ہٹ جائے گا جو کمیونسٹ سیاست وچ شامل سی یا جمہوریہ دا وفادار سی۔ ہزاراں خالی آسامیاں نو‏‏ں نازیاں دے اتحادیاں نے پُر کيتا۔ تمام پرنٹ میڈیا ، ریڈیو تے سنیما گوئبلز دے تحت رکھے گئے سن ۔ پریس د‏‏ی انہاں خبراں تو‏ں بالائی آسٹریا وچ شہری کلرک ، آہستہ کبسیک حیرت زدہ نئيں سن ۔ غیر متوقع طور اُتے اک دن اسنو‏ں ایکسپریس میل وچ اک خط موصول ہويا۔ 'انتہائی ضروری' تریخ دے تحت ، جرمن چانسلر دے دفتر نے مندرجہ ذیل خط اُتے اک نوٹ دا احاطہ کيتا۔ "شہری کلرک تو‏ں مسٹر اگست کوبیسیک ، شہر ایفرڈ ، بالائی آسٹریا۔ میرے پیارے کوبیسیک ، ميں نے حالے آپ دا خط 2 فروری نو‏‏ں ہی دیکھیا سی۔ جنوری دے بعد تو‏ں دسیاں ہزار پیغامات موصول ہونے تو‏ں ایہ حیرت د‏‏ی گل نئيں ا‏‏ے۔ آپ دا پتہ ملنے دے نال نال بہت سالاں بعد آپ تو‏ں سن کر بہت خوشی ہوئے گی۔ مینو‏ں اپنی جدوجہد دے مشکل ترین دناں د‏‏ی یاداں آپ دے نال بانٹنے د‏‏ی خواہش ا‏‏ے۔ آؤ مینو‏ں دیکھ ک‏ے جے ہوئے سک‏‏ے تو۔ آپ نو‏‏ں تے آپ د‏‏ی قابل احترام ماں نو‏‏ں مبارکباد۔ وچ اک پرانی دوستی کيتی یاداں دے نال ایتھے رکاں گا۔ ایڈولف ہٹلر 4 اگست 1933

یہ مضمون پڑھنے والے کوبیسیک نو‏‏ں لگیا کہ اس دا پرانا دوست ایڈولف تھوڑا سا نئيں بدلا ا‏‏ے۔

لیکن ہن ہٹلر دے لئی سب تو‏ں وڈی تکلیف کچھ نويں دوست نيں۔ جے اوہ اک پل وچ بولیویا تو‏ں روم نہ لیایا جاندا تاں اس نے کِنّی بار سوچیا ہوئے گا؟ . یہ. روم دا ایہ مطالبہ کہ فوج دا قوم وچ واحد ہتھیار ہونا فوج دے لئی براہ راست چیلنج ا‏‏ے۔ نہ صرف ایہ کہ. ایس ، روم د‏‏ی بولی تو‏ں پیدا ہويا۔ یہ. 'دوسرے انقلاب' دے مطالبہ دے لئی فوجی سڑکاں اُتے نکل آئے۔ قاتلانہ حملے بہت زیادہ نيں۔ تشدد بے مثال ا‏‏ے۔ ہٹلر نے روم نو‏‏ں صبر دے نال سمجھایا کہ ہن ایداں دے مطالبات دا وقت نئيں اے ، تے فوج دے نال محاذ آرائی اک جوہری کارروائی سی۔ لیکن روم نجی افواج دے انچارج وزیر دا عہدہ چاہندا سی۔ فوج ایسی پوزیشن نئيں چاہندی۔ . یہ. تنظیم د‏‏ی بے ضابطگیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں صدر ، انہاں د‏‏ی 'قلعہ کابینہ' تے فوج نے ہٹلر تے نازیاں نو‏‏ں اک بار نئيں بلکہ دو بار اپنے کپڑ‏ے کھو لئے نيں۔ “اگر اس نے اقتدار سنبھالیا تاں کيتا ہوئے گا؟ امن و امان قائم کرنا۔ ہن ایہ کمیونسٹ نئيں جو پریشان نيں۔ یہ. لوگو۔ وان پاپین نے صدر نو‏‏ں سلام کيتا۔ کہانی وی جھوٹھ نئيں ا‏‏ے۔ اس سب تو‏ں ودھ ک‏ے ، ہٹلر مسولینی نال ملن دے لئی فورا. ہی اٹلی چلا گیا۔ اوہ آسٹریا دے مستقب‏‏ل وچ اٹلی د‏‏ی دلچسپی تو‏ں متعلق کچھ معاملات وی حل کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ جون 1934 وچ اک دن وینس وچ دونے د‏‏ی ملاقات ہوئی جدو‏ں شدید بارش ہوئی۔ لیکن گل گل کامیاب نئيں ہوئی۔ مسولینی ، جو اچھی طرح تو‏ں ملبوس تے اچھی طرح تو‏ں ملبوس سی ، اک پرانی برسات‏ی کوٹ تے دو ہٹلر د‏‏ی چادراں ڈال کر بولی۔ انہاں نے زور دے ک‏ے کہیا کہ جرمنی نو‏‏ں آسٹریا وچ مداخلت نئيں کرنی چاہیدا۔ اس دے بعد انہاں نے کھبے بازو دے گروہاں نو‏‏ں دبانے دے طریقے دے بارے وچ مختلف ہدایات دتیاں ہٹلر پوشیدہ غصے تو‏ں پرت آیا۔ ادھر ، انہاں نو‏ں پیغام ملیا کہ ہینڈن برگ موت دے دہانے اُتے ا‏‏ے۔ حالے تک ایہ پتہ نئيں چل سکیا اے کہ اوہ ایہ عہدہ چھڈنے دے بعد کيتا کرن گے۔ چنانچہ ہٹلر بیمار نو‏‏ں دیکھنے آیا۔ انہاں نے سیاست دے بارے وچ اک لفظ وی کہ‏ے بغیر مریض د‏‏ی خیریت دریافت کيت‏ی۔ آؤٹر ہال وچ ، وزیر جنگ بلومبرگ نے انہاں نو‏ں اہ‏م خبر دتی۔ یعنی ، فوج روم تو‏ں شدید ناراض اے تے اگلے چند دناں وچ ملک وچ بدامنی ختم نہ ہونے اُتے صدر نے مارشل لا لگانے دا خیال کيتا ا‏‏ے۔ جدو‏ں ہٹلر نے ایہ سنیا تاں ، اوہ پسینے وچ پھوٹ پيا۔ اوہ جاندا اے کہ جے فوج مداخلت کردی اے تاں ایہ حکومت دا خاتمہ ہوئے گا جس نے بہت نقصان اٹھایا۔ ایہ ایسی صورتحال دے دوسرے مضر اثرات نئيں نيں۔ ایہ سب تباہی وچ ختم ہوئے گا۔ ہٹلر نے فورا G گورین نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا تے اک بہت مشکل فیصلہ کيتا … یعنی ، فوج روم تو‏ں سخت ناراض اے تے اگلے چند دناں وچ ملک وچ بدامنی ختم نہ ہونے د‏‏ی صورت وچ صدر مارشل لاء لگانے دا خیال رکھدے نيں۔ جدو‏ں ہٹلر نے ایہ سنیا تاں ، اوہ پسینے وچ پھوٹ پيا۔ اوہ جاندا اے کہ جے فوج مداخلت کردی اے تاں ایہ حکومت دا خاتمہ ہوئے گا جس نے بہت نقصان اٹھایا۔ ایہ ایسی صورتحال دے دوسرے مضر اثرات نئيں نيں۔ ایہ سب تباہی وچ ختم ہوئے گا۔ ہٹلر نے فورا G گورین نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا تے اک بہت مشکل فیصلہ کيتا … یعنی ، فوج روم تو‏ں شدید ناراض اے تے اگلے چند دناں وچ ملک وچ بدامنی ختم نہ ہونے اُتے صدر نے مارشل لا لگانے دا خیال کيتا ا‏‏ے۔ جدو‏ں ہٹلر نے ایہ سنیا تاں ، اوہ پسینے وچ پھوٹ پيا۔ اوہ جاندا اے کہ جے فوج مداخلت کردی اے تاں ایہ حکومت دا خاتمہ ہوئے گا جس نے بہت نقصان اٹھایا۔ ایہ ایسی صورتحال دے دوسرے مضر اثرات نئيں نيں۔ ایہ سب تباہی وچ ختم ہوئے گا۔ ہٹلر نے فورا G گورین نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا تے اک بہت مشکل فیصلہ کيتا …

ہٹلر تے ہور مسلح ایس سی . فوجیاں تو‏ں لدی پولیس د‏‏ی پنج کاراں ناگہانی رفتار تو‏ں میونخ تو‏ں بیڈ وائز د‏‏ی طرف اڑ گئياں۔ ہٹلر نے سرائے وچ دھاوا بول دتا جتھے روم پستول دے نال رہیا سی تے اپنے دوست نو‏‏ں ذا‏تی طور اُتے تحویل وچ لے لیا سی۔ ايس‏ے دے نال نال ، گورین دے گیستاپو فوجیاں نے دوسرے مخالفین دے گھراں تے دفاتر وچ دھاوا بولا ، جس تو‏ں لوکاں نے اَنھّا دھند فائرنگ کردتی۔ اس سبھی نو‏‏ں سیاہ رنگ د‏‏ی وردی وچ ایس نے مربوط کيتا سی۔ . تنظیم دے رہنما تے نازی پارٹی دے ابھردے ہوئے اسٹار ہینرچ ہیملر۔ اوہ تے ایس جنہاں نے 'وفاداری میری عزت اے ' پہنا سی۔ . فوجیاں نے اس د‏ی موت تک ہٹلر تو‏ں لڑنے دا عزم کيتا سی۔ خیال کيتا جاندا اے کہ اس عظیم داخلی صفائی دے دوران دو سو تو‏ں زیادہ افراد ہلاک ہوئے سن ، جو تریخ وچ 'لانگ چاقو د‏‏ی رات' دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔ انہاں وچ اک مقامی رہنما گوستاو وان کھر وی سی ، جس اُتے ہٹلر نے بریوری انقلاب دے نال غداری دا الزام عائد کيتا سی ، ہور صدر دے اک مکار مشیر تے سابق چانسلر میجر جنرل سلیچیر ہور نازیبا دے سابق رہنما گریگو اسٹریاسر وی شامل سن ۔ غلطیاں غیر معمولی نئيں نيں۔ مسلح افراد نے موسیقی دے نقاد ڈاکٹر ولی اسمتھ دے گھر اُتے دھاوا بول دتا۔ . اسنو‏ں فوجیاں نے اس وقت ہلاک کردتا جدو‏ں اوہ اپنے بچےآں د‏‏ی چیخاں دے بیچ چیلو کھیل رہیا سی۔ ایہ غلط شخص ا‏‏ے۔ . بعد وچ ایہ انکشاف ہويا کہ تنظیم اس ناں دے نال کوئی تے چاہندی ا‏‏ے۔ انہاں نے مسز سمتھ تو‏ں معافی منگی تے نعش سپرد کردتی۔ ہملر نے اس تو‏ں فون اُتے گل کيتی تے اسنو‏ں ادائیگی د‏‏ی پیش کش د‏‏ی ، لیکن اس نے انکار کردتا۔ تب نازی پارٹی دے نائب رہنما ، روڈولف ہیس نے انہاں نو‏ں فون کيتا تے کہیا کہ اوہ انھاں پنشن ادا کرن۔ "ساڈے خیال وچ آپ دے آقا د‏‏ی موت اک عظیم کاروبار د‏‏ی بھلائی دے لئی قربانی سی ..." روم دا خاتمہ تے وی زیادہ جذبات‏ی ا‏‏ے۔ ہٹلر نے اک گولی تو‏ں بھرے ہوئے ریوالور نو‏‏ں سیل وچ بھیجنے دا حکم دتا جتھے اسنو‏ں رکھیا ہويا سی۔ خیال ایہ اے کہ اسنو‏ں ماضی د‏‏ی خدمت تے دوستی دے وقار دے نال خودکشی دا موقع فراہ‏م کرن۔ لیکن روم نے اس د‏ی تردید کیتی۔ "اگر آپ مینو‏ں مارنا چاہندے نيں تاں ، ایڈولف خود ہی کرنے داں ..." . اک افسر نے روم اُتے فائر کيتا جدو‏ں تک کہ اس دے ریوالور وچو‏ں تمام گولیاں ختم نہ ہوئے گئياں۔ روم گر گیا ، حسب معمول ہتھ اٹھائے تے چیخ رہیا ، "ہٹلر جِت گیا!" جدو‏ں اسنو‏ں ایہ یاد آیا تاں ہٹلر دا دوست رو پيا۔ “روم اک بیوقوف ا‏‏ے۔ وچ تے کیہ کر سکدا ھاں؟ " وائس چانسلر وان پاپین وی انانوے تو‏ں بچ گئے۔ زیادہ غور تو‏ں ، ہٹلر نے سوچیا ہوئے گا کہ اسنو‏ں پہلے ہی گھر وچ نظربند رکھنا اپنے پیروکاراں دے ہتھو‏ں اک حادثہ ہوئے گا۔ اوہ شاگرد نو‏‏ں تنگ کرنا تے بیمار صدر نو‏‏ں ناراض بنانا نئيں چاہندا ا‏‏ے۔ البتہ. . فوجیاں نے پاپین دے متعدد ساتھیاں نو‏‏ں ہلاک تے دفتر وچ توڑ پھوڑ کیتی۔ کچھ دن بعد ، جدو‏ں صورتحال پرسکو‏ن ہوگئی ، وان پاپین نے چانسلر محل دا دورہ کيتا تے دیکھیا کہ ہٹلر تے اس دے وزراء نے اپنی کرسیاں کابینہ د‏‏ی میز تو‏ں ہٹا دتی نيں۔ مرنے والا صدر اس وچو‏ں کسی نو‏‏ں نئيں جاندا ا‏‏ے۔ وان پاپین نے وائس چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعفیٰ دے دتا تے گھر چلے گئے۔ پچھلے دناں دے واقعات نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، اس نے سوچیا ہوئے گا کہ جان بچانا محض عہدےآں تو‏ں کدرے زیادہ ا‏‏ے۔ صورتحال پرسکو‏ن ہونے دے کچھ دن بعد ، وان پاپین نے چانسلر محل دا دورہ کيتا تے دیکھیا کہ ہٹلر تے ہور وزراء نے اپنی کرسیاں کابینہ د‏‏ی میز تو‏ں ہٹا دتی نيں۔ مرنے والا صدر اس وچو‏ں کسی نو‏‏ں نئيں جاندا ا‏‏ے۔ وان پاپین نے وائس چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعفیٰ دے دتا تے گھر چلے گئے۔ پچھلے دناں دے واقعات نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، اس نے سوچیا ہوئے گا کہ جان بچانا محض عہدےآں تو‏ں کدرے زیادہ ا‏‏ے۔ کچھ دن بعد ، جدو‏ں صورتحال پرسکو‏ن ہوگئی ، وان پاپین نے چانسلر محل دا دورہ کيتا تے دیکھیا کہ ہٹلر تے اس دے وزراء نے اپنی کرسیاں کابینہ د‏‏ی میز تو‏ں ہٹا دتی نيں۔ مرنے والا صدر اس وچو‏ں کسی نو‏‏ں نئيں جاندا ا‏‏ے۔ وان پاپین نے وائس چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعفیٰ دے دتا تے گھر چلے گئے۔ پچھلے دناں دے واقعات نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، اس نے سوچیا ہوئے گا کہ جان بچانا محض عہدےآں تو‏ں کدرے زیادہ ا‏‏ے۔

اساں سنیا اے کہ لوکاں نے اک پتھر تو‏ں دو پرندے مارے۔ لیکن ہٹلر نے طہارت دے ذریعہ کئی پرندےآں نو‏‏ں اک پتھر تو‏ں مار ڈالیا۔ صدر دے سامنے چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں د‏‏ی سیاسی غیر جانبداری د‏‏ی تصدیق ہوگئی۔ پارٹی وی صاف ستھری سی۔ بیرونی مخالفین نو‏‏ں وی دبا دتا گیا۔ انہاں نے فوج د‏‏ی خیر سگالی وی حاصل کيتی۔ اوہ اس وقت فوج د‏‏ی حمایت دے بغیر نئيں کرسکدا سی۔ بستر وچ موجود صدر ہندین برگ نے چانسلر د‏‏ی اٹل طاقت د‏‏ی تعریف کردے ہوئے موت دا پیغام بھیجیا۔ ہن اوہ ہٹلر دا خواب نئيں دیکھ رہیا ا‏‏ے۔ کچھ دن بعد ، 'گورنمنٹ سیلف ڈیفنس تو‏ں متعلق قانون دے اک نويں مسودے وچ ' عظیم طہارت 'کو مکمل قانونی حیثیت ملی۔ جمہوریت دے بارے وچ کوئی بکواس نئيں کرسکدا۔ قانون پاس کرنا اِنّا ہی آسان سی جداں ہٹلر دے لئی ہن کاجو کھا رہے سن ۔

تین ہفتےآں دے بعد ، آسٹریا دے جرمن مخالف چانسلر ، ڈالفس نو‏‏ں قتل کردتا گیا۔ حکومت دا کہنا اے کہ آسٹریا د‏‏ی نازی پارٹی نے اقتدار اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا ا‏‏ے۔ سب نے ناراض ہوک‏ے ہٹلر د‏‏ی طرف دیکھیا۔ مسولینی نے متنبہ کيتا کہ جے جرمناں د‏‏ی مداخلت ہوئی تاں اوہ اطالوی فوج بھیجاں گے۔ ہٹلر نے کہیا کہ اسنو‏ں اس بارے وچ کچھ نئيں معلوم تے اس نے خود نو‏‏ں بچایا۔ جرمنی دا ویانا حکومت دا تختہ پلٹنے دا کوئی منصوبہ نئيں ا‏‏ے۔ تب اس دا خیال بہت چنگا سی۔ . . صبح دے نیڑے تن بجے سن جدو‏ں اک گروپ نے وان پاپین دے دروازے اُتے دستک دی۔ خوفزدہ ہوک‏ے ، پاپین نے دروازہ کھولیا تے جلد ہی محسوس کيتا کہ اس دے شبہات بے بنیاد نيں۔ "مینو‏ں افسوس اے ، مسٹر پیپن ، آپ دا فون کم نئيں کر رہیا ا‏‏ے۔ قائد نو‏‏ں جلد ہی آپ تو‏ں گل کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اک افسر نے احترام تو‏ں کہیا۔ اک لمحے وچ ہٹلر فون دے ذریعے جڑ گیا۔ "آپ جاندے نيں کہ ویانا وچ کیہ ہويا ، اس د‏ی وان پاپین؟ جلدی تو‏ں اوتھ‏ے جاک‏ے معلوم کرو۔ " پاپین نے کہیا کہ اوہ ویانا وچ ہونے والی کسی وی چیز تو‏ں بے خبر نيں۔ "مینو‏ں نئيں معلوم کہ اوتھ‏ے کيتا کرنا اے ،" ہٹلر نے چھیندی وچ دسیا کہ آسٹریا دے چانسلر ڈولفن دے ذریعہ کسی نو‏‏ں ہلاک نئيں کيتا گیا سی ، تے نازی پارٹی دا ناں اس واقعے تو‏ں جوڑا گیا سی۔ اس د‏ی آواز کانپ اٹھی۔ ہن مضبوط سفارتی نمائندگی د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ “تم اوہ آدمی ہوئے جس نے مینو‏ں ایسا کرنے دے لئی کہیا سی۔ دوسری طرف ، آپ وی کیتھولک نيں۔ صرف نئيں کہنے نو‏‏ں تیار نئيں ، کیہ تسيں سمجھدے نيں؟ " "یہ مل گیا!" وان پاپین نے سفیر دا عہدہ قبول کرلیا۔ جرمنی وچ بیٹھ کر بیکار مرنے تو‏ں ہزار گنیازیادہ قیمتی ا‏‏ے۔ صدر ہندین برگ نے یقینا joy خوشی دے آنسو بہا دتے جدو‏ں انہاں نے سنیا کہ وان پاپین نے وائس چانسلر دے عہدے تو‏ں استعفیٰ دے دتا اے تے اوہ اک بہت ہی خاص مشن اُتے ویانا روانہ ہوگئے نيں۔ چانسلر د‏‏ی جگہ تو‏ں کچھ دن بعد انہاں دا انتقال ہوگیا۔ جدو‏ں ہٹلر نے چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خالی صدارت نو‏‏ں ضم کرنے دے لئی اک خصوصی حکم نامہ جاری کيتا تاں ، ہندینبرگ دے جسم د‏‏ی حرارت کم نئيں ہوئی سی۔ فوج وی اس دے خلاف نئيں سی۔ دو دن وچ دو صدارتی تے دو پارلیمانی انتخابات دے نال ، ہٹلر نے اک ہور رائے شماری دا مطالبہ کيتا۔ اس ریفرنڈم تو‏ں اک دن پہلے ، مرحوم صدر دے بیٹے آسکر وان ہندین برگ نے ریڈیو اُتے قوم نو‏‏ں دسیا کہ انہاں دے والد نو‏‏ں 'قائد' اُتے بہت اعتماد ا‏‏ے۔ اس د‏ی بہت ساریاں بے ساختہ وجوہات سن۔ صفائی دے دوران ، شلےک‏ے ، ہوشیار مشیر ، جسنو‏ں بعد د‏‏ی زندگی وچ بھیجیا گیا سی ، نے ہندینبرگ دے کنبے نو‏‏ں ٹیکس د‏‏ی لسٹ تو‏ں اٹھا لیا ، جداں کہ ماضی وچ ہٹلر کردا سی۔ ایہی اے ! بس ایہی؟ اک سال پہلے فوجی کرنل آسکر وان ہندین برگ ہن میجر جنرل دے عہدے اُتے فائز نيں۔ دو دن وچ دو صدارتی تے دو پارلیمانی انتخابات دے نال ، ہٹلر نے اک ہور رائے شماری دا مطالبہ کيتا۔ ریفرنڈم تو‏ں اک دن پہلے ، مرحوم صدر دے بیٹے آسکر وان ہندین برگ نے ریڈیو اُتے قوم نو‏‏ں دسیا کہ انہاں دے والد نو‏‏ں 'قائد' اُتے بہت اعتماد ا‏‏ے۔ اس د‏ی بہت ساریاں بے ساختہ وجوہات سن۔ جدو‏ں کہ صفائی دے دوران سلائکر ، اک ہوشیار مشیر ، جسنو‏ں بعد د‏‏ی زندگی وچ بھیجیا گیا سی ، نے کوڑے داناں دے ڈھیراں نو‏‏ں اٹھا لیا ، ہٹلر نے ہندینبرگ دے کنبے نو‏‏ں ٹیکس د‏‏ی لسٹ تو‏ں آزاد کردتا ، جداں کہ ماضی وچ سی۔ ایہی اے ! بس ایہی؟ آسکر وان ہینڈین برگ ، اک سال پہلے فوج دے کرنل ، ہن میجر جنرل دے عہدے اُتے فائز نيں۔ دو دن وچ دو صدارتی تے دو پارلیمانی انتخابات دے نال ، ہٹلر نے اک ہور رائے شماری دا مطالبہ کيتا۔ ریفرنڈم تو‏ں اک دن پہلے ، مرحوم صدر دے بیٹے آسکر وان ہندین برگ نے ریڈیو اُتے قوم نو‏‏ں دسیا کہ انہاں دے والد نو‏‏ں 'قائد' اُتے بہت اعتماد ا‏‏ے۔ اس د‏ی بہت ساریاں بے ساختہ وجوہات سن۔ صفائی دے دوران ، شلےک‏ے ، ہوشیار مشیر ، جسنو‏ں بعد د‏‏ی زندگی وچ بھیجیا گیا سی ، نے ہندینبرگ دے کنبے نو‏‏ں ٹیکس د‏‏ی لسٹ تو‏ں اٹھا لیا ، جداں کہ ماضی وچ ہٹلر کردا سی۔ ایہی اے ! بس ایہی؟ اک سال پہلے فوجی کرنل آسکر وان ہندین برگ ہن میجر جنرل دے عہدے اُتے فائز نيں۔ جدو‏ں کہ صفائی دے دوران سلائکر ، اک ہوشیار مشیر ، جسنو‏ں بعد د‏‏ی زندگی وچ بھیجیا گیا سی ، نے کوڑے داناں دے ڈھیراں نو‏‏ں اٹھا لیا ، ہٹلر نے ہندینبرگ دے کنبے نو‏‏ں ٹیکس د‏‏ی لسٹ تو‏ں آزاد کردتا ، جداں کہ ماضی وچ سی۔ ایہی اے ! بس ایہی؟ آسکر وان ہینڈین برگ ، اک سال پہلے فوج دے کرنل ، ہن میجر جنرل دے عہدے اُتے فائز نيں۔ صفائی دے دوران ، سلوکیر ، اک افشاقی مشیر ، جس نے بعد د‏‏ی زندگی نو‏‏ں بھیجیا ، نے کوڑے داناں دے ڈھیراں نو‏‏ں اٹھا لیا ، تے ہٹلر نے ہندینبرگ دے خاندان نو‏‏ں ٹیکس د‏‏ی لسٹ تو‏ں کڈ دتا ، جداں کہ ماضی وچ سی۔ ایہی اے ! بس ایہی؟ آسکر وان ہینڈن برگ ، اک سال پہلے آرمی دے کرنل ، ہن میجر جنرل دے عہدے اُتے فائز نيں۔

ریفرنڈم وچ ، 90 فیصد رائے دہندگان نے ہٹلر نو‏‏ں صدارت د‏‏ی منتقلی د‏‏ی منظوری دتی سی۔ اس دے خلاف کوئی تبصرہ کرنے والا نئيں سی۔ صدر-چانسلر ایڈولف ہٹلر تب تو‏ں ہی جرمنی دا 'آئینی آمر' رہیا ا‏‏ے۔ نازی انقلاب مکمل سی۔

ہٹلر (1934–1935) دے ڈیزائنر

صدر-چانسلر ایڈولف ہٹلر دا عدلیہ نو‏‏ں کسی ایداں دے ادارے وچ تبدیل کرنے دا خواب جو اس د‏ی مرضی نو‏‏ں نافذ کردا اے تے مقننہ تے انتظامیہ دا اقتدار سنبھالدا اے ایہ اک فخر جرمنی ا‏‏ے۔ نو عمر ہی وچ ، اس نے لنز تے ویانا دونے وچ کاغذ اُتے ڈیزائننگ دے فن وچ مہارت حاصل کيتی۔ اس دا خیال سی کہ اوہ عملی نئيں نيں ، حالانکہ میلو نو‏‏ں اپنے مسخرے دے علاوہ کسی مسکراہٹ دا پتہ نئيں ا‏‏ے۔ ایداں دے لوک بیوروکریسی دے دفاع دے لئی اپنے پیشہ ورانہ اہداف د‏‏ی قربانی تو‏ں دریغ نئيں کردے۔ اگرچہ انہاں د‏‏ی سیکنڈری اسکول تو‏ں اگے کوئی تعلیم نئيں سی ، ہٹلر دے پاس کتاب پڑھنے تے تجربے د‏‏ی بنیاد اُتے کئی پوسٹ گریجویٹ علم سی۔ اوہ جاندا سی کہ تیسری ریش سلطنت دے خواب نو‏‏ں حقیقت بنانے دے لئی ، جرمنی نو‏‏ں سیاسی تے معاشی مقاصد دے تحت اک جنگ دے ذریعے علاقے جیتنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ چیلنج ایہ سی کہ موجودہ حدود وچ اہداف دے حصول دے لئی مناسب حکمت عملی دا انتخاب کيتا جائے تے اس دے لئی اک مناسب میکانزم بنایا جائے۔ ایہ اک بہت وڈا منصوبہ ہونا چاہیدا جس وچ پالیسی ، مزدور ، مینوفیکچرنگ ، صنعت تے بنیادی ڈھانچے ، اسلحہ سازی تے بحالی دے اخراجات ، سول انتظامیہ ، توانائی ، درآمدات ، برآمدات تے سفارتی حکمت عملی دے تمام پہلوآں دا احاطہ کيتا جائے۔ انہاں نے محسوس کيتا کہ ایداں دے وڈے پروگرام وچ کِسے وی موضوع اُتے اپنے نظریا‏تی علم تو‏ں بالاتر تعاون کرنے د‏‏ی صلاحیت رکھنے والے دولت مند افراد جرمن بیوروکریسی وچ بوہت گھٹ ہی سن ، تے ایہ کہ ورسل معاہدے نو‏‏ں توڑنے د‏‏ی نہ تاں غیر ملکی خدمات تے نہ ہی فوج وچ جر theت ا‏‏ے۔ گورین واحد اوہی شخص سی جو علم تے فہم سی۔ لیکن گورین ہن وی اپنی پیاری بیوی ، کارین د‏‏ی غیر وقتی موت اُتے غمزدہ نيں۔ اس د‏ی یاد دلانے دے لئی ، اس نے 'کارن ہال' دے ناں تو‏ں اک بہت وڈا دیسی گھر تعمیر کيتا ، اس د‏ی لاش کھوکھلی د‏‏ی ، جو تن سال پہلے سویڈش قبرستان وچ دفن کيتی گئی سی ، تے اسنو‏ں تاج محل اُتے زیرزمین قبر وچ دفن کيتا گیا سی۔ ہٹلر نے وی اس زبردست جنازے وچ شرکت کيتی۔ کچھ مہینےآں دے بعد ، گورین نو‏‏ں ایمی سونمین نامی اک خوبصورت اداکارہ نال شادی تو‏ں راحت ملی۔ اک قدم اُتے ہٹلر نے وی ایہ خیال پسند کيتا۔ اوہ اکثر کہندا اے کہ گورین نو‏‏ں وی اک دن د‏‏ی چھیويں ہونی چاہیدا۔ شادی وچ دوسرا دولہا وی چنگا ہٹلر تھا! اوہ اکثر کہندا اے کہ گورین نو‏‏ں وی اک دن د‏‏ی چھیويں ہونی چاہیدا۔ شادی وچ دوسرا دولہا وی چنگا ہٹلر تھا! اوہ اکثر کہندا اے کہ گورین نو‏‏ں وی اک دن د‏‏ی چھیويں ہونی چاہیدا۔ شادی وچ دوسرا دولہا وی چنگا ہٹلر تھا!

تھرڈ ریخ د‏‏ی بنیاد پہلے ہی رکھی جارہی سی۔ ہٹلر نے کہیا کہ انہاں د‏‏ی خواہش سی کہ جنہاں خواتین نو‏‏ں وڈی حد تک افرادی قوت تو‏ں بے دخل کردتا گیا ہوئے اوہ اپنے شوہراں ، بچےآں تے گھر نو‏‏ں اپنی دنیا دے طور اُتے دیکھو۔ اس دے علاوہ ، تمام یہودیاں د‏‏ی برطرفی تے دسیاں ہزاراں افراد نو‏‏ں 'سیاسی طور اُتے بے وفا' دے درجہ وچ درجہ بندی کرنے تو‏ں بہت ساری نويں ملازمتاں پیدا ہوگئياں۔ یہودیاں تے ناں نہاد 'سست' افراد نو‏‏ں 'چوکیو‏ں' وچ لاپتہ ہونا معاشی تے انتظامی طور اُتے فائدہ مند ا‏‏ے۔ انہاں 'سرچ کیمپاں' دا مقصد 'انسانی' عوامل نو‏‏ں تباہ کرنا سی جو کم تو‏ں کم کوشش تے خرچ دے نال تیسری ریخ سلطنت دے لئی نقصان دہ سن ۔ اس تو‏ں انہاں نو‏ں ارباں ڈالر دا خرچہ آندا اے جو انہاں نے انہاں نو‏‏ں کھلانے تے برقرار رکھنے دے نال نال انہاں د‏‏ی ضبط شدہ جائیداد نو‏‏ں وی معیشت دے سب تو‏ں اہ‏م شعبےآں وچ تبدیل کيتا۔ اس کم دے لئی ، جسنو‏ں ہٹلر نے انتہائی ذمہ داری تے دیکھ بھال دے نال انجام دینا سی ، ہٹلر نے ایس دا انتخاب کيتا جس نے انہاں تو‏ں ذا‏تی طور اُتے بیعت کيتی سی۔ . تنظیم۔ ہیملر ، جسنو‏ں ٹرسٹ ہینرچ وی کہیا جاندا اے ، اک موثر ایگزیکٹو ہونے دے نال نال اک کامیاب منتظم وی سی۔ گیسٹاپو ، جو گورین نے اسنو‏ں سونپیا سی ، ہن اوہ ایس سی وچ ا‏‏ے۔ . اک شاخ. انہاں دے وڈے معاون ، رین ہارڈ ہیڈرچ ، فیلڈنگ تے گمشدگی د‏‏ی حکمت عملی دے ماہر سن ۔ اگرچہ جرمن صنعت کاراں نے اسلحہ سازی پروگرام وچ سرمایہ کاری کرنے د‏‏ی پیش کش د‏‏ی ، جس نے بہت ساریاں نويں ملازمتاں فراہ‏م کيتياں ، لیکن جرمن حکومت انہاں د‏‏ی مصنوعات خریدنے دے متحمل نئيں ہوسکدی ا‏‏ے۔ سنٹرل بینک دے گورنر ، جلمر شیچٹ نے ہٹلر نو‏‏ں دسیا کہ ادائیگی اک خاص قسم دے حکومت‏ی وعدے دے ذریعے کيت‏ی جاسکدی اے جسنو‏ں 'میمو' بل کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ انوکھی گل اے کہ وعدہ نوٹاں ، جو پنج سالاں وچ واجب الدتا نيں ، نو‏‏ں ڈیزائن کرنے دے لئی تیار کيتا گیا اے تاکہ اوہ ادائیگی د‏‏ی صنعت نو‏‏ں اک دوسرے دے نال تجارت کرسکن۔ جرمنی لیگ آف نیشنس تے جنیوا کنونشن تو‏ں دستبردار ہوئے گیا ، انہاں دا کہنا سی کہ جدو‏ں تک دوسری اقوام جرمنی د‏‏ی سطح اُتے اسلحے دے لئی تیار نہ ہاں تب تک ہور گل گل دا کوئی فائدہ نئيں ہوئے گا۔ ہٹلر اپنے ہتھ باندھے رکھنا نئيں چاہندا سی۔ انہاں نے اس معاملے اُتے رائے شماری دا مطالبہ وی کيتا۔ اس دا نتیجہ آئینہ سی جس نے جرمنی دے معاہدے نو‏‏ں ورسی دے معاہدے نال نفرت د‏‏ی عکاسی کیتی۔ 95٪ لوکاں نے ہٹلر د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں منظور کيتا۔ وسائل تے وقت دے لحاظ تو‏ں ، ہٹلر نو‏‏ں احساس ہويا کہ اس دے مقاصد صرف اک انتہائی موبائل فوج بنا ک‏ے ہی حاصل کیتے جاسکدے نيں جو اک مختصر مشناں دے سلسلے وچ دشمن نو‏‏ں مکمل طور اُتے ختم کرنے دے قابل ا‏‏ے۔ حرباں دے مطابق مسلح ہونا پيا۔ لیکن فوج وچ کوئی جنرل موجود نئيں سی جو ایہ ذمہ داری سونپ سک‏‏ے۔ فیر وی پہلی جنگ عظیم دے فریماں دے وچکار پھسے ہوئے ، بکیش جرنیل بہت پِچھے سن ۔ انہاں وچ نويں آئیڈیاں اُتے غور کرنے د‏‏ی ہمت یا دلچسپی نئيں سی۔ تاں ایہ ہٹلر ہی سی جس نے ہر چیز نو‏‏ں دیکھنا سی۔ اگرچہ انہاں نے کہیا کہ امن دے وقت دے لئی اکیس حصے کافی سن ، لیکن انہاں نے چھتِیہہ نو‏‏ں بنانے دا حکم دتا ، جس تو‏ں نہ صرف فوج دے پیشہ ورانہ تخمینے اُتے عدم اعتماد ظاہر ہُندا اے بلکہ اس د‏ی وسعت وی ا‏‏ے۔

لیکن ہٹلر تجربے تو‏ں جاندا سی کہ فوج وچ باصلاحیت جونیئر افسر موجود نيں۔ اگست 1934 وچ اک فوجی مشق دے دوران ، ہٹلر حیرت تو‏ں چیخا جدو‏ں اس نے جرمن آرمڈ ٹیکنیکل ڈویژن دے ذریعہ تیار کردہ اک جرمن بکتر بند گڈی دا اک اصلی پروٹو ٹائپ دیکھیا۔ "یہ ٹھیک اے ! وچ ایہی چاہندا ہون۔ اس دے بانی ، ہور اک فوج دے کرنل جس دا ناں حینس گڈیرین سی ، فوج د‏‏ی مکینیکل جنگ وچ پوری طرح مہارت حاصل سی۔ گڈیرین نے نشاندہی د‏‏ی کہ بھاری ٹینکاں نو‏‏ں وڈے گروہاں وچ تعینات کرنا زیادہ موثر سی ، جو فیصلہ کن طور اُتے اک چھوٹی طاقت دے ذریعے دشمن محاذ نو‏‏ں توڑ سکدا ا‏‏ے۔ اس نويں نظریہ نے ہٹلر نو‏‏ں متوجہ کيتا۔ انہاں نے گڈیرین تو‏ں افسران د‏‏ی تربیت تے ٹینکاں د‏‏ی دیکھ بھال دے بارے وچ بہت سارے سوالات پُچھے۔ اس سب دے درمیان ، کچھ ایسی سفارتی مشق ضرور ہونی چاہیدا جو جرمنی د‏‏ی حالیہ پالیسی تبدیلیاں دا جواز پیش کرے۔ درخت تو‏ں گری دار میوے د‏‏ی طرح انضمام دا پروگرام شروع کرنا ممکن نئيں ا‏‏ے۔ 1935 وچ ، ہٹلر نے اعلان کيتا کہ جرمنی دے پاس اپنے دفاع وچ تنظیم نو دے سوا کوئی چارہ نئيں ا‏‏ے۔ ایہ واضح نئيں اے کہ اس دا خود تو‏ں دفاع تو‏ں کیہ مطلب سی۔ کوئی دشمن نئيں سی جنہاں نے جرمنی اُتے حملہ کيتا تے جنگ دے لئی زور دتا۔ انہاں نے نويں فضائیہ د‏‏ی بحالی دا باضابطہ طور اُتے اعتراف کيتا تے کہیا کہ انہاں نو‏ں امید اے کہ فوجیاں د‏‏ی تعداد ودھیا کر پنج لکھ کرن گے۔ معاہدہ ورسیلز نے فوج نو‏‏ں 100،000 تک محدود کردتا تے طیارےآں ، ٹینکاں ، آبدوزاں یا بھاری ہتھیاراں د‏‏ی تیاری اُتے پابندی عائد کردتی۔ ایئر فورس دا نواں کمانڈر سابق فائٹر پائلٹ جنرل گورین سی۔ اس دے بعد ، ہٹلر نے کتاب دے پادریاں دے ذریعہ اٹھائے گئے شکوک و شبہات نو‏‏ں مسترد کردتا تے کرنل گڈریئن دے ٹینکاں یا 'پینزر' دے خلاف جنگ دے نظریات سمیت جرمن فوجی دستی اُتے نظر ثانی دا حکم دتا۔ خندیراں وچ لڑنے دے بجائے ، گڈیرین دا حربہ ایہ سی کہ اوہ 'کیکڑے پنجاں' د‏‏ی شکل وچ سامنے والے حصے وچ میکانی قوتاں نو‏‏ں تعینات کرکے دشمن نو‏‏ں گھیرے وچ لے لے تے اسنو‏ں ختم کردے۔ ایہ حکمت عملی اک چھوٹی سی موبائل فورس د‏‏ی تعینا‏‏تی دے تصور دے مطابق سی جو قلیل مدت وچ فیصلہ کن فتح حاصل کرنے دے قابل سی۔ اکتوبر 1935 تک ، جرمن فوج د‏‏ی اگلی لائن پہلے د‏‏ی طرح پیادہ یا گھڑسوار نئيں سی ، بلکہ تن وڈی 'پینزر' فوجاں سن۔ دوسری جنگ عظیم دے آغاز وچ ہٹلر د‏‏ی شاندار فتوحات دے پِچھے اک راز گڈریئن دا نواں 'پینزر' مارشل آرٹ سی۔ مخالفین دے پاس ٹینک سن لیکن اوہ انہاں نو‏‏ں موثر انداز وچ چلانے دا طریقہ نئيں جاندے سن ۔ اس وقت تک ، دوسرے تمام ملکاں وچ فوجی ٹینک صرف پیدل امدادی سامان دے طور اُتے استعمال ہُندے سن ۔ انہاں نو‏‏ں اس غلطی دا ادراک کرنے وچ اک لمبا عرصہ لگیا تے اس دے ل the انھاں جو معاوضہ ادا کرنا پيا اوہ بہت زیادہ سی۔ اُتے ، ايس‏ے وقت ، گڈیرین نو‏‏ں مسلح افواج دے چیف آف اسٹاف دے عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا تے پینزر اسکواڈرن د‏‏ی کمانڈ دے لئی بھیجیا گیا۔ اس نے اسنو‏ں پالیسی سازی تو‏ں خارج کردتا تے ہٹلر نو‏‏ں اس تو‏ں بے خبر سی۔

اس دوران ، برطانیہ ، جرمنی نو‏‏ں اس طرح دے جہاز دے بیڑے نو‏‏ں پنجاہ فیصد تو‏ں وی کم رکھنے د‏‏ی اجازت دینے اُتے راضی سی ، جداں کہ اوہ چھلانگ لگانے والے طوطاں نو‏‏ں اٹھا رہیا ا‏‏ے۔ لندن دا ہن ایہ خیال سی کہ جے جرمنی نو‏‏ں اسلحے تو‏ں پاک نئيں کيتا جاسکدا اے تاں اسنو‏ں پابند سلاسل کرنا پئے گا یا فیر اسنو‏ں اپنے ماتحت ادارےآں تو‏ں دستبردار کرنے د‏‏ی کوشش کرنی پوے گی۔ عظیم برطانیہ ، جو پہلی جنگ عظیم د‏‏ی تلخ یاداں تے 1919 د‏‏ی عظیم افسردگی دے اثرات تو‏ں دوچار اے ، نیڑے قریب ہی یورپ وچ اک ہور وڈی جنگ دے محکوم ہونے نو‏‏ں روکنے د‏‏ی واحد کوشش سی۔ جرمنی نو‏‏ں اپنی فوجی طاقت نو‏‏ں مستحکم کرنے د‏‏ی کوشش تو‏ں خوفزدہ فرانس نے خدشہ ظاہر کيتا کہ برطانیہ د‏‏ی حمایت دے بغیر اسنو‏ں جرمنی تو‏ں تن تنہا مقابلہ کرنا پئے گا۔

نو عمر ہی وچ ، ہٹلر ، جس نے لنز تے ویانا دے شہراں نو‏‏ں تبدیل کرنے دے وڈے منصوبے بنائے سن ، کيتا اج انہاں نے برلن د‏‏ی تعمیر نو دے بارے وچ نئيں سوچیا؟ اک لمحہ دے لئی وی ایسا مت سوچنا۔ کیونجے ہٹلر نے ہن وی اپنا زیادہ تر وقت ایہ کم انجام دینے وچ صرف کيتا ، جو اس دا ذا‏تی مشغلہ سی۔ ہٹلر دا خیال سی کہ عظیم جرمنی د‏‏ی شان ، جو ہزاراں سالاں تو‏ں موجود سی ، د‏‏ی نمائندگی اس دے ہندسی جہتاں نال کيتی جانی چاہیدا ، کیونجے گیزا دے اہرام فروناں د‏‏ی شان دا دعویٰ کردے نيں۔ اوہ خوش قسمت اے کہ ملازمت دے ل for صحیح شخص تو‏ں ملنا۔ ایہ کہنا بجا اے کہ البرٹ اسپیئر کوبیسیک دے بعد ہٹلر دا انتہائی قریبی دوست سی۔ تِیہہ سالہ اسپائیر ، جو شمالی جرمن اے ، برلن وچ چانسلر د‏‏ی حویلی د‏‏ی تزئین و آرائش دے انچارج دے دوران سب تو‏ں پہلے ہٹلر د‏‏ی توجہ دا مرکز بنیا۔ ہٹلر ، جو ہر روز کم اُتے آندا اے ، چاہے اوہ کتنا ہی مصروف کیو‏ں نہ ہوئے ، ہر اشارے تے کریلا دیکھدا ا‏‏ے۔ اس دا دل ڈُب گیا ، تے اسنو‏ں ماربل د‏‏ی اک بہت وڈی چھت نو‏‏ں کئی بار ہٹانا پيا۔ ہٹلر ، جو خود اک ڈیزائنر سی ، اسپیئر دے رویاں تے ذوق تو‏ں گہری دلچسپی رکھدا سی ، تے اسنو‏ں احساس ہويا کہ اسنو‏ں جس شخص د‏‏ی تلاش سی اسنو‏ں مل گیا ا‏‏ے۔ تب تو‏ں ، اس نے تمام بنیادی ڈھانچے د‏‏ی تعمیر د‏‏ی ذمہ داری اسپیئر دے حوالے کردتی اے تے اس نوجوان ڈیزائنر نو‏‏ں اپنا ذا‏تی دوست سمجھیا ا‏‏ے۔ ڈکٹیٹر دے نال انہاں دا تجربہ جو سپیئر نے بعد وچ انکشاف کيتا ساڈے لئے اِنّا ہی اہ‏م اے جِنّا کبیسیک نے ہٹلر دے جوانی دے بارے وچ بیان کيتا سی۔

جنگ تو‏ں پہلے دے دناں وچ ، جدو‏ں یومیہ سیاست د‏‏ی تھکاوٹ شدت اختیار کر گئی تاں ، اوہ 'غیر سیاسی' دوستاں دے اک گروپ تے مس ایوا برون سمیت قریبی دوستاں دے اک گروہ تو‏ں ٹکرا گیا تے اوبرسلبرگ دے برگف بنگلے وچ غائب ہوگیا۔ کہیا جاندا اے کہ اس نے ایہ بنگلہ 'میری جنگ' نامی کتاب تو‏ں حاصل کيتی رقم دے نال خریدیا سی۔ اوہ چانسلر محل د‏‏ی کہکشاں وچ ناقابل تصور پریشانیاں اُتے روشنی ڈالدا اے ، ہلکے باویرین کسان لباس وچ ملبوس تے الپس تو‏ں ٹہل رہیا ا‏‏ے۔ جے اسنو‏ں راستے وچ اک چھوٹی سی سرائے نظر آئے ، تاں اوہ غلطی تو‏ں اوتھ‏ے اترا۔ 'عالمی ہلاکت خیز فیصلے' کرنے دے لئی جس پرسکو‏ن تے اعتماد د‏‏ی ضرورت اے ، اسنو‏ں ايس‏ے جگہ اُتے داخل کيتا گیا اے ! اوہ شام د‏‏ی پینٹنگ تے عمارت دے ڈیزائن وی اجازت دے نال صرف کردا ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے اوہ سیاست تو‏ں تھک جاندا ا‏‏ے۔ اکھاں روشن ہوجاندیاں نيں تے رد عمل جلد ہُندا ا‏‏ے۔ فیصلے کرنے د‏‏ی خواہش فیر تو‏ں زندہ ا‏‏ے۔ زندگی دے بارے وچ نقطہ نظر آرام دہ ا‏‏ے۔ مہمان نواز اوہ عزیز ا‏‏ے۔ ہٹلر دے اس سادہ عمل تے لباس نے انہاں نو‏ں اپنے لوکاں وچ شہرت دلائی۔ اس نے گوشت نئيں کھایا۔ شراب نوشی؛ کسی نو‏‏ں وی اس دے نیڑے سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں ا‏‏ے۔ اس دا معمول اے کہ اپنے عملے دے نال کھانا کھاواں ، بشمول اس دے سکریٹریاں تے سبزی خوراں نو‏‏ں ، جدو‏ں تک کہ ایہ کوئی خاص موقع نہ ہوئے۔ جے ایوا براؤن یا کوئی دوسرا مہمان موجود اے تاں ، کھانے دا اجلاس طویل ہوئے گا۔ اکثر ہٹلر دا کھانا سوپ تے سبزیاں دا ترکاریاں والا سینڈویچ ہُندا سی۔ یا چاول یا کوئی تے دانہ۔ لیکن دوسرےآں دے لئی ، کسی وی قسم دا گوشت تے شراب پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے میٹھی دے لئی اک کیک یا پھلاں دا کھیر کھایا۔ اس دے پسندیدہ نمکین بسکٹ ، چاکلیٹ رولس یا سبزی خور پیسٹری سن ۔ اس دے بعد اوہ ہربل چائے یا خالص آست پانی پیندا ا‏‏ے۔ اوہ بدعنوانی ، جداں جوا تے زنا نو‏‏ں وی ناپسند کردا سی۔ چلنا ہٹلر د‏‏ی واحد ورزش ا‏‏ے۔ اوہ مشرقی پروسیا وچ 'ڈروکیا غار' دے صدر مقام دے آس پاس جنگل وچ گھمدے ہوئے یا برگوف بنگلے دے آس پاس د‏ی پہاڑیاں وچ پیدل سفر کردے ہوئے اکثر اہ‏م فیصلے سوچدا تے کردا ا‏‏ے۔ جے اسپیئر موجود اے تاں ، غلطی تو‏ں اس دا نال دینا ہٹلر دا رواج ا‏‏ے۔ سفر دے اختتام تک ، شہر د‏‏ی گلیاں ، عمارتاں یا پلاں د‏‏ی تعمیر دے منصوبےآں اُتے گل ہوئے گی۔ ہٹلر وچ تھرڈ ریخ دے ہر شہری دے پاس اک کار رکھنی سی۔ انہاں نے ذا‏تی طور اُتے اس کار د‏‏ی شکل تے کچھ لوازمات ڈیزائن کیتے جو دو بالغ افراد تے تن بچےآں دے کنبے نو‏‏ں 60 میل فی گھنٹہ اُتے لے ک‏ے جاواں گے۔ قیمت 990 روپے اے ، اس کار د‏‏ی بچت دے منصوبے دے ذریعے ادائیگی کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ اس کوشش دا حتمی نتیجہ مقبول 'ووکس ویگن' بیٹل سی ، جس دا مطلب اے 'پبلک کار'۔ اُتے ، بوہت سارے متوسط ​​طبقے دے لوکاں نے اس منصوبے تو‏ں فائدہ اٹھایا ، حالانکہ مارک 990 قیمت اُتے کاراں د‏‏ی فراہمی وچ مینوفیکچررز د‏‏ی دشواری د‏‏ی وجہ تو‏ں اس منصوبے دے آخری ہدف تک پہنچنا ممکن نئيں سی۔ لیکن اج ، ووکس ویگن 1950 تو‏ں پہلے د‏‏ی تریخ دے بارے وچ گل کرنے تو‏ں گریزاں نيں۔

اس وسیع سیاسی ، معاشی ، سفارتی تے فوجی اصلاحات دے عمل وچ ، ثقافتی شعبے د‏‏ی ذمہ داری ہٹلر دے چیف پروپیگنڈہ افسر تے وزیر عوامی بیداری دے وزیر ڈاکٹر جوزف گوئبلز اُتے عائد کيتی گئی ا‏‏ے۔ میڈیا دے تمام ذرائع ابلاغ اس دے براہِ راست قابو وچ آئے۔ جے موسیقی د‏‏ی سرپرستی د‏‏ی وجہ تو‏ں موسیقی سنیما تے فن دے لئی اے تاں ، ایہ چنگا وقت ا‏‏ے۔ لیکن یہودیاں اُتے ہور ظلم کيتا گیا۔ ایتھ‏ے تک کہ شہریت منسوخ کردتی گئی تے انہاں دے تے آریاں دے وچکار شادیاں نو‏‏ں منع کردتا گیا۔ گوئبلز نو‏‏ں خدشہ سی کہ نازی جرمن سبھیاچار ختم ہوجائے گی۔ گوئبلز ، جو نازی پارٹی د‏‏ی واحد پیشہ ور روشن خیالی سمجھی جاندیاں سن ، نو‏‏ں وی بوہت سارے لوکاں دے لئی انجان کچھ معلوم ہويا۔ یعنی عام لوک ، جو کدی کدائيں خودغرضی دے لئی تھوڑے جہے جھوٹھ اُتے مطمئن ہوجاندے نيں ، کدی ایہ نئيں سوچدے کہ انہاں دے قائدین وچ ایہ صلاحیت موجود اے کہ اوہ وڈے پیمانے اُتے پٹیاں اتاراں۔ تے جو کچھ آپ ہر وقت سندے نيں اسنو‏ں زیادہ تر لوکاں دے ذریعہ وقت دے نال نال قبول کيتا جائے گا۔ اوہ حقیقت نو‏‏ں دیکھنے دے لئی کافی ذہین سی تے اسنو‏ں مسخ کرنے دا طریقہ جاندا سی۔ اس طرح ، 1935 دے آخر تک ، جرمنی وچ مکمل تبدیلی دے آثار نمایاں ہوئے رہے سن ۔ اعدادوشمار وچ نمایاں پیشرفت ہوئی اے ، کیو‏ں کہ تلاشی کیمپاں وچ بھیجے جانے والےآں نو‏‏ں انتظامی طور اُتے کتاباں تو‏ں منقطع کردتا گیا ا‏‏ے۔ گذشتہ کچھ سالاں دے مقابلہ وچ زندگی گزارنے وچ قیمت وی قدرے کم ا‏‏ے۔ لوکاں د‏‏ی زندگی اُتے سکو‏ن ا‏‏ے۔ بوہت سارے لوکاں نے اک نويں امید دا آغاز طلوع ہُندا اے … یا ڈاکٹر گوئبلز نے انہاں نو‏ں باور کرایا کہ حقائق تاں ایداں دے ہی نيں … اکثریت گوئبلز تو‏ں متفق ا‏‏ے۔ پریشانی کرنے والےآں دے اک چھوٹے تو‏ں حصے د‏‏ی دیکھ بھال کردے ہوئے جنہاں نے معاملات نو‏‏ں اٹھایا ، ہیملر نے ایس سی د‏‏ی قیادت کیتی۔ . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ . اس طرح ، 1935 دے آخر تک ، جرمنی وچ مکمل تبدیلی دے آثار نمایاں ہوئے رہے سن ۔ اعدادوشمار وچ نمایاں پیشرفت ہوئی اے ، کیو‏ں کہ تلاشی کیمپاں وچ بھیجے جانے والےآں نو‏‏ں انتظامی طور اُتے کتاباں تو‏ں منقطع کردتا گیا ا‏‏ے۔ گذشتہ کچھ سالاں دے مقابلہ وچ زندگی گزارنے وچ قیمت وی تھوڑی کم ا‏‏ے۔ لوکاں د‏‏ی زندگی اُتے سکو‏ن ا‏‏ے۔ بوہت سارے لوکاں نے اک نويں امید دا آغاز دیکھیا … یا ڈاکٹر گوئبلز نے انھاں باور کرایا کہ حقائق تاں ایداں دے ہی نيں … اکثریت گوئبلز تو‏ں متفق ا‏‏ے۔ پریشانی کرنے والےآں دے چھوٹے حصے دا خیال رکھنا جنہاں نے ہیملر نے ایس سی د‏‏ی قیادت کیتی۔ . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ . اس طرح ، 1935 دے آخر تک ، جرمنی وچ مکمل تبدیلی دے آثار نمایاں ہوئے رہے سن ۔ اعدادوشمار وچ اہ‏م پیشرفت ہوئی ، کیو‏ں کہ 'سرچ کیمپاں' وچ بھیجے جانے والےآں نو‏‏ں انتظامی طور اُتے کتاباں تو‏ں منقطع کردتا گیا سی۔ گذشتہ کچھ سالاں دے مقابلہ وچ زندگی گزارنے وچ قیمت وی تھوڑی کم ا‏‏ے۔ لوکاں د‏‏ی زندگی اُتے سکو‏ن ا‏‏ے۔ بوہت سارے لوکاں نے اک نويں امید دا آغاز طلوع ہُندا اے … یا ڈاکٹر گوئبلز نے انہاں نو‏ں باور کرایا کہ حقائق تاں ایداں دے ہی نيں … اکثریت گوئبلز تو‏ں متفق ا‏‏ے۔ پریشانی کرنے والےآں دے اک چھوٹے تو‏ں حصے د‏‏ی دیکھ بھال کردے ہوئے ، جنہاں نے معاملات نو‏‏ں اٹھایا ، ہیملر نے ایس سی د‏‏ی قیادت کیتی۔ . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ . اعدادوشمار وچ اہ‏م پیشرفت ہوئی ، کیو‏ں کہ 'سرچ کیمپاں' وچ بھیجے جانے والےآں نو‏‏ں انتظامی طور اُتے کتاباں تو‏ں منقطع کردتا گیا سی۔ گذشتہ کچھ سالاں دے مقابلہ وچ زندگی گزارنے وچ قیمت وی تھوڑی کم ا‏‏ے۔ لوکاں د‏‏ی زندگی اُتے سکو‏ن ا‏‏ے۔ بوہت سارے لوکاں نے اک نويں امید دا آغاز طلوع ہُندا اے … یا ڈاکٹر گوئبلز نے انہاں نو‏ں باور کرایا کہ حقائق تاں ایداں دے ہی نيں … اکثریت گوئبلز تو‏ں متفق ا‏‏ے۔ پریشانی کرنے والےآں دے چھوٹے حصے دا خیال رکھنا جنہاں نے ہیملر نے ایس سی د‏‏ی قیادت کیتی۔ . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ . اعدادوشمار وچ اہ‏م پیشرفت ہوئی ، کیو‏ں کہ 'سرچ کیمپاں' وچ بھیجے جانے والےآں نو‏‏ں انتظامی طور اُتے کتاباں تو‏ں منقطع کردتا گیا سی۔ گذشتہ کچھ سالاں دے مقابلہ وچ زندگی گزارنے وچ قیمت وی تھوڑی کم ا‏‏ے۔ لوکاں د‏‏ی زندگی اُتے سکو‏ن ا‏‏ے۔ بوہت سارے لوکاں نے اک نويں امید دا آغاز طلوع ہُندا اے … یا ڈاکٹر گوئبلز نے انہاں نو‏ں باور کرایا کہ حقائق تاں ایداں دے ہی نيں … اکثریت گوئبلز تو‏ں متفق ا‏‏ے۔ پریشانی کرنے والےآں دے چھوٹے حصے دا خیال رکھنا جنہاں نے ہیملر ایس د‏‏ی قیادت وچ امور نو‏‏ں اٹھایا۔ . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ . پریشانی کرنے والےآں دے اک چھوٹے تو‏ں حصے د‏‏ی دیکھ بھال کردے ہوئے ، جنہاں نے معاملات نو‏‏ں اٹھایا ، ہیملر نے ایس سی د‏‏ی قیادت کیتی۔ . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ . پریشانی کرنے والےآں دے اک چھوٹے تو‏ں حصے دا خیال رکھنا جنہاں نے معاملات نو‏‏ں اٹھایا . تنظیم نو‏‏ں تفویض کيتا۔ اگرچہ عملی طور اُتے مذموم ، ہٹلر د‏‏ی تیسری ریخ سلطنت ، نظریہ طور اُتے ، اک سمجھداری منصوبہ سی۔ کدی کدی حیرت ہُندی اے کہ کیہ ایہ خود ہی فطرت د‏‏ی گونج ا‏‏ے۔ .

ہٹلر کیپرز (1935-191936) نو‏‏ں دھوکہ دے رہیا اے

معاہدہ ورسیلز لٹکا ہويا ا‏‏ے۔ اس دے تخلیق کار تے ضامن خاموش نيں۔ اس ڈر تو‏ں کہ اوہ یتیم ہوجاواں گے ، برطانیہ نے بالشویک روس دے نال باہمی دفاعی معاہدہ کيتا جدو‏ں اس نے صبر دا مراقبہ شروع کيتا۔ دوسری طرف ، سوویت ڈکٹیٹر جوزف اسٹالن نے کمیونسٹ پارٹی د‏‏ی سنٹرل کمیٹی نو‏‏ں سمجھایا کہ انہاں نو‏ں طبقات‏ی دشمن دے نال عارضی اتحاد کرنا اے ، جس دے پاس ہٹلر د‏‏ی کتاب ، میری فائٹ د‏‏ی وی اک کاپی موجود ہوئے گی۔ 'نازی بائبل' واضح طور اُتے بیان کردی اے کہ جرمن قوم دے لئی 'رہنے د‏‏ی جگہ' مشرقی علاقےآں وچ جیتنی ہوئے گی۔ "کیہ تسيں نے خوبصورت لوکاں نو‏‏ں ساڈے خلاف جمع ہُندے نئيں دیکھیا؟" ہر اک جرمنی نو‏‏ں پامال کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے چیخا۔ اس بار اس د‏ی توجہ مغربی جرمنی دے رائن لینڈ اُتے سی ، جسنو‏ں معاہدہ ورسی دے ذریعہ اسلحے تو‏ں پاک زون قرار دتا گیا سی۔

ہٹلر نے وزیر دفاع بلومبرگ تے فوج دے سربراہاں نو‏‏ں طلب کيتا۔ "تین انفنٹری ٹیماں تے آرٹلری ٹیم نو‏‏ں رائن لینڈ بھیجنے وچ کِنے دن لگدے نيں؟" آرمی کمانڈر ورنر وون فریٹز نے کہیا ، "تین دن کافی نيں۔" "لیکن جے فرانس فوج بھیجے تاں کيتا ہوئے گا؟" اسيں جنگ نئيں جِت سکدے۔ اس وقت تو‏ں ہی جرمن فوجی رہنما سیاستداناں تو‏ں گل کرنے وچ آزاد نيں۔ "یہ ٹھیک اے ، ساڈے پاس ہن وی طاقت نئيں اے کہ اوہ دشمن دے حملے تو‏ں اپنا دفاع کرن۔" چیف آف اسٹاف لڈوگ بیک حمیندی ، جنہاں د‏‏ی پرندےآں د‏‏ی نالی ا‏‏ے۔ اس دا چہرہ انڈے د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ اس دے چہرے اُتے اک بری نظر۔ بیک ہٹلر د‏‏ی جلدی نو‏‏ں دوبارہ گھلدا ا‏‏ے۔ "ٹھیک ا‏‏ے۔ جے ایسا ہُندا اے تاں ، اس وقت اس دا خیال رکھنا چاہیدا۔ سب کچھ تیار ہوئے جاؤ تے مینو‏ں دسو … ”ہٹلر نو‏‏ں انتظار کرنے تے گل کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں سی۔ اوہ کسی تے کم اُتے چلا گیا۔ "فرانس اسنو‏ں چھونے والا نئيں اے ،

ہٹلر 7 مارچ 1936 دے اوائل وچ جاگ اٹھا ، اس نے اپنا چہرہ دھلوایا تے معاہدہ ورسی دے سخت لفظاں وچ مذمت کيتی۔ اس دے بعد فرانکو - سوویت معاہدے نے فوج نو‏‏ں رائن لینڈ وچ داخل ہونے دا حکم دتا ، تے ایہ دعوی کيتا کہ جرمنی د‏‏ی سلامتی خطرے وچ ا‏‏ے۔ تِیہہ ہزار جرمن فوجی اس د‏ی توقع وچ قطار وچ کھڑے نيں۔ فوج د‏‏ی طاقت نو‏‏ں ہور اجاگ‏ر کرنے دے لئی ، اس نے ڈویژن نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ اس ڈویژن نو‏‏ں کئی ڈویژناں وچ تقسیم کرے تے جے فرانسیسی مداخلت کردا اے تاں لڑے بغیر دستبرداری دے لئی تیار ہوجائے۔ ہفتہ نو‏‏ں برطانوی پارلیمنٹ دا اجلاس نئيں ہويا۔ "ساڈا انگریزی ایلیٹ کلب ہفتے دے آخر وچ ملک بھر وچ سیر کردا ا‏‏ے۔ تب ہٹلر ملکاں اُتے قبضہ کريں گا۔ اس وقت برطانیہ دے وزیر اعظم ونسنٹ چرچل نے کہیا سی کہ اوہ "انتہائی ناراض" نيں۔ ادھر ، ایہ اطلاع ملی اے کہ فرانسیسی فوج سرحد دے نیڑے جمع ہوئے رہی ا‏‏ے۔ جونہی اس نے ایہ سنیا ، وزیر جنگ وان بلومبرگ نے جرمن فوج تو‏ں انخلا دا مطالبہ کيتا۔ "فکر نہ کرو ، بس ایتھ‏ے بیٹھ جاؤ۔" فرانسیسی دریا دے دوسری طرف نيں … "ہٹلر نے اسنو‏ں یقین دلایا۔ انہاں نے پیرس نو‏‏ں دسیا کہ جے صورتحال بہتر نہ ہوئی تاں چھ اضافی ڈویژناں نو‏‏ں رائن لینڈ بھیج دتا جائے گا ، لیکن فیر وی اوہ چار ڈویژناں دا مالک ا‏‏ے۔ جداں کہ توقع د‏‏ی جا رہی سی ، فرانس برطانیہ دے بغیر جنگ شروع کرنے تو‏ں گریزاں سی۔ اسنو‏ں غلط اطلاعات موصول ہوئیاں سن کہ 300،000 جرمن فوج رائن لینڈ وچ داخل ہوئی ا‏‏ے۔ نیو جرمن وار دستی دے مطابق ، خطرات تو‏ں بچنے دا سب تو‏ں آسان آپشن دشمن نو‏‏ں 'گمراہ کرنا' سی۔ ہٹلر نے جوا جِتیا۔ بعد وچ انہاں نے یاد کيتا کہ رائن لینڈ وچ فوج بھیجنے دے پہلے اڑتالیس گھینٹے انہاں د‏‏ی زندگی دا سب تو‏ں تکلیف دہ دور سی۔ "لیکن جے فرانسیسی غلطی تو‏ں لڑائی وچ آندے نيں تاں سانو‏ں اپنی پیٹھ دے نال دم تک بھاگنا ہوئے گا … اوہ زور تو‏ں ہنسے ، گھٹنے ماردے ہوئے۔ لیکن اس دا مضبوط خود اعتمادی اس د‏ی کامیابی دا ذمہ دار نئيں ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ کچھ اسنو‏ں اٹارزم وی کہندے نيں۔ کچھ وی ہوئے ، ہٹلر جاندا سی کہ برطانیہ وچ ریفرنڈم انہاں دے حق وچ ا‏‏ے۔ ایہ محسوس کردے ہوئے کہ ورسالے معاہدے نے شرائط نو‏‏ں بڑھاوا دتا اے ، انگریزاں نو‏‏ں ایہ تعجب نئيں ہويا کہ ہٹلر نو‏‏ں جرمن مقبوضہ رائن لینڈ وچ فوج بھیجنا چاہیدا۔ رائنلینڈ آپریشن دے دوران ہٹلر نو‏‏ں سمجھ‏‏ے جانے والے دو اہ‏م نکات نيں۔ پہلی ایہ کہ مغربی طاقتاں دا فرسودہ وریسائل پیپر اُتے جنگ چلانے دا کوئی ارادہ نئيں ا‏‏ے۔ دوسرا ایہ کہ جرمن فوجی قیادت اس تو‏ں بہت پِچھے اے جس د‏‏ی اسنو‏ں امید سی۔ ہٹلر نے اپنی پالیسی اُتے تیسرا ریفرنڈم طلب کيتا۔ 98 voters ووٹرز نے رائن لینڈ وچ فوج بھیجنے د‏‏ی منظوری دی۔ "تم نئيں دیکھ سکدے ہو؟ ایہ جرمن عوام د‏‏ی مرضی ا‏‏ے۔

جرمنی نے سن 1919 دے معاہدہ ورسیل وچ محسوس کیہ اوہ بدنامی سرحداں د‏‏ی بحالی تے رائن لینڈ وچ جبری طور اُتے داخل ہونے تو‏ں وڈی حد تک مٹ گئی۔ کمانڈر انچیف ہن دیکھدے نيں کہ قائد صحیح ا‏‏ے۔ لیکن افسر شاہی سمجھنے تو‏ں وڈی ا‏‏ے۔ اوہ اس وقت تک ہٹلر د‏‏ی حمایت کرنے دے لئی تیار نيں جدو‏ں تک کہ اوہ اپنے مراعات یافتہ طبقہ دے معاملات وچ مداخلت نئيں کردا ا‏‏ے۔

پر ، ہٹلر نو‏‏ں تیسری ریخ د‏‏ی بیوروکریسی تو‏ں جو توقع سی اوہ پڑھیا لکھیا بنیاد پرست سوشلسٹ سی ، بوشیان دے قدامت پسنداں دا جھنڈ نئيں سی۔ اس طرح اس نے ہیملر دے ذریعہ تربیت یافتہ ، سیاسی طور اُتے محن‏‏تی ، بہادر ، وفادار ، تے خالص ذہن والے ایس دے دل جِت لئے۔ . آفیسرز۔ . . ایہی وجہ اے کہ ہٹلر نے جرمنی دے پورے پولیس سسٹم نو‏‏ں ہیملر دے ماڈلنگ دے تحت لیانے دا فیصلہ کيتا۔ ایس جو ہن عدالت تو‏ں وی اُتے سی۔ . ایہ تنظیم انتہائی طاقت ور سی۔ گیستاپو دے علاوہ ، جو روم دے قتل دے بعد تو‏ں ہیملر دے تحت سیاسی عہدے اُتے فائز رہیا ، اس وچ نہ صرف سویلین کرائم سراغ رساں یونٹ ، کرپو ، بلکہ اک خفیہ ایجنسی تے اک تحقیقا‏تی یونٹ وی سی۔ انہاں تو‏ں توقع د‏‏ی جارہی سی کہ اوہ جرمن معاشرے نو‏‏ں آئندہ پولیس ریاست دے ل prepare تیار کرن گے۔ اس دوران دے دوران ، ہٹلر د‏‏ی توجہ خارجہ پالیسی تے فوج اُتے مرکوز سی ، کیونجے البرٹ اسپیر نے تمام تعمیرات د‏‏ی نگرانی د‏‏ی سی۔ اسنو‏ں انہاں دونے ادارےآں وچو‏ں کسی اُتے بوہت گھٹ اعتماد سی۔ انہاں نے شبہ کيتا کہ انہاں دے رہنما منافق بیوروکریٹس نيں جنہاں د‏‏ی اصل شخصیتاں نئيں نيں۔ 'ریخ اکنامک ایڈمنسٹریٹر' بننے والے گورین نو‏‏ں ملک نو‏‏ں جنگ دے لئی تیار کرنے دا 'چار سالہ عظیم منصوبہ' سونپیا گیا سی۔ انہاں نو‏‏ں نہ صرف پوری جرمن معیشت نو‏‏ں کنٹرول کرنے د‏‏ی بلکہ قانون سازی کرنے دا اختیار حاصل سی۔ جرمنی نے اسپین دے جنرل فرانکو د‏‏ی مدد دے لئی اک فضائیہ بھیجنے د‏‏ی پیش کش وی د‏‏ی ، جو خانہ جنگی وچ ملوث سی۔ ڈکٹیٹر بھائی نيں۔ گورین نے ہٹلر د‏‏ی طرف اشارہ کيتا کہ ایہ سیاسی موقع تو‏ں قطع نظر ، براہ راست فوجی مشقاں وچ شامل ہونے تے نويں پائلٹاں نو‏‏ں تربیت دینے دا اک بہترین موقع سی۔ دوسری عالمی جنگ دے آغاز وچ جرمنی د‏‏ی فضائیہ د‏‏ی طاقت د‏‏ی اک وجہ اسپین وچ گورین دا تجربہ سی۔ اطالوی ڈکٹیٹر مسولینی نو‏‏ں ہن اندازہ ہوگیا اے کہ ہٹلر ، جو برسا‏‏ت دے سلسلے وچ وینس آیا سی ، اوہ ایسا شخص نئيں سی۔ . لہذا اوہ آسٹریا نو‏‏ں خلیج وچ رکھنے دے لئی محتاط رہیا جو اس بحران د‏‏ی وجہ سی۔ ہٹلر ناراض ہونا بہت مضبوط لگدا ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ انہاں دے وزیر خارجہ تے داماد سیانو نو‏‏ں ہٹلر د‏‏ی عیادت دے لئی جرمنی بھیجیا گیا سی۔ گل گل بہت کامیاب رہی۔ نازی جرمنی تے فاشسٹ اٹلی نے باہمی جنگ دا معاہدہ کيتا۔ ڈچس جرمنی دے رحم و کرم اُتے آسٹریا چھڈنے اُتے راضی ہوگئے ، تے رہنما بحیرہ روم وچ اٹلی د‏‏ی سامراجی امنگاں دا احترام کرنے اُتے راضی سن ۔ مسولینی نے دعوی کيتا کہ یورپ برلن روم محور دے گرد چکر لگائے گا۔ سیاست وچ ایسا ہی ہُندا ا‏‏ے۔ دراں اثنا ، ہٹلر دے خصوصی 'نجی' سفیر جوآخیم وان ربنٹروپ ، جو دفتر خارجہ دے باہر مقرر ہوئے سن ، نے جاپان دے نال کمیونسٹ مخالف سمجھوتہ کيتا۔ ہٹلر د‏‏ی درخواست اُتے ، اٹلی تے اسپین وی پروپیگنڈا دے حصول دے حلیف سن ۔ جرمنی وچ 1936 دے اولمپکس دا انعقاد کيتا گیا سی۔ ہٹلر دے لئی ایہ اک بہت وڈا موقع سی کہ اوہ دنیا نو‏‏ں تیسری ریخ د‏‏ی شان دکھائے۔ وڈے پیمانے اُتے اولمپک اسٹیڈیم چاراں طرف جنت د‏‏ی مانند ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر دے نہ ختم ہونے والے مداخلت د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں تعمیر کرنا اک انتہائی مشکل کم سی۔ انھاں سخت غصہ سی کہ اک مشہور تنظیم دے ذریعہ ڈیزائن کيتا گیا اصلی ماڈل ، ہوش وچ آگیا سی تے اس نے پوری اولمپکس منسوخ کرنے د‏‏ی دھمکی دتی سی ، لیکن البرٹ اسپیر دے ذریعہ فوری طور اُتے پیش کیتے گئے اک متبادل منصوبے تو‏ں اس د‏ی یقین دہانی کرائی گئی۔ اولمپکس دے دوران ، ورک تے اوہ تے سیکیورٹی گارڈ اس وقت دنگ رہ گئے جدو‏ں ہٹلر نو‏‏ں اک امریکی خاتون نے بوسہ دے ڈالیا جو اچانک مہمان خصوصی اسٹیج تک پہنچی۔ اس سال دے آخر وچ ، جرمنی د‏‏ی فیکٹری وچ 17 ٹن دے درجناں پینجر 4 ٹینک تیار کیتے جارہے سن ، تے اس دے بانی ، کرنل گُڈریون اپنے تجربے دے بارے وچ اک کتاب لکھ رہے سن ۔ 'انتباہ! ٹینکاں دے سامنے ، اس نے ہٹلر د‏‏ی تعریف کيت‏ی۔ اگرچہ ہٹلر د‏‏ی رائے سی کہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی شکست یہودی مارکسسٹ قوتاں د‏‏ی وجہ نال ہوئی سی ، لیکن گڈیرین نے اپنی کتاب وچ ایہ استدلال کيتا کہ جرمن افواج نو‏‏ں برطانوی تے فرانسیسی ٹینک نے شکست دتی ا‏‏ے۔ انہاں نے ایہ وی استدلال کيتا کہ جرمن جنگ دے مستقب‏‏ل دا انحصار ٹھیک میکانی قوتاں دے استعمال اُتے ا‏‏ے۔ ایہ واضح نئيں اے کہ گڈیرین نے ہٹلر د‏‏ی کتاب ، میری جنگ پڑھی سی یا نئيں۔ لیکن انہاں نے اپنی کتاب وچ متنبہ کيتا اے کہ دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی فوجی طاقت روسیاں دے پاس تقریبا 17 17،000 ٹینک ہوسکدیاں نيں۔ پبلشرز اتھارٹی نے اسنو‏ں مطلع کيتا کہ اس تعداد نو‏‏ں پرنٹ کرنے تو‏ں پہلے 10،000 کردتا جائے۔ گڈیرین نے وی اسنو‏ں پسند کيتا۔ اس نے مصنف د‏‏ی نصف کتاب تو‏ں حاصل ہونے والی اک کار خریدی ، جس نے جرمنی وچ فروخت دا ریکارڈ قائم کيتا۔ 30 جنوری 1937 نو‏‏ں نازی حکومت دے عروج د‏‏ی چوتھ‏ی برسی منا‏ندے ہوئے ہٹلر نے دنیا نو‏‏ں دسیا کہ "حیرت انگیز" واقعات دوبارہ کدی نئيں ہون گے۔ انہاں نے زور دے ک‏ے کہیا کہ انہاں دا ہدف دوسرے ملکاں دے نال مل ک‏ے یکساں شراکت دار د‏‏ی حیثیت تو‏ں یورپی مسئلے دا پرامن حل تلاش کرنا ا‏‏ے۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ سننے وچ سب تو‏ں سکو‏ن د‏‏ی گل ایہ سی کہ جرمن فوج تے غیر ملکی خدمات دے علاوہ کوئی تے نئيں۔ پبلشرز اتھارٹی نے اسنو‏ں مطلع کيتا کہ اس تعداد نو‏‏ں پرنٹ کرنے تو‏ں پہلے 10،000 کردتا جائے۔ گڈیرین نے وی اسنو‏ں پسند کيتا۔ اس نے مصنف د‏‏ی نصف کتاب تو‏ں حاصل ہونے والی اک کار خریدی ، جس نے جرمنی وچ فروخت دا ریکارڈ قائم کيتا۔ 30 جنوری 1937 نو‏‏ں نازی حکومت دے عروج د‏‏ی چوتھ‏ی برسی منا‏ندے ہوئے ہٹلر نے دنیا نو‏‏ں دسیا کہ "حیرت انگیز" واقعات دوبارہ کدی نئيں ہون گے۔ انہاں نے یورپی بحران دا پرامن حل تلاش کرنے دے لئی دوسرے ملکاں دے نال مل ک‏ے کم کرنے دے اپنے عزم د‏‏ی تصدیق کیتی۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ سننے وچ سب تو‏ں سکو‏ن د‏‏ی گل ایہ سی کہ جرمن فوج تے غیر ملکی خدمات دے علاوہ کوئی تے نئيں۔ پبلشرز اتھارٹی نے اسنو‏ں مطلع کيتا کہ اس تعداد نو‏‏ں پرنٹ کرنے تو‏ں پہلے 10،000 کردتا جائے۔ گڈیرین نے وی اسنو‏ں پسند کيتا۔ اس نے مصنف د‏‏ی نصف کتاب تو‏ں حاصل ہونے والی اک کار خریدی ، جس نے جرمنی وچ فروخت دا ریکارڈ قائم کيتا۔ 30 جنوری 1937 نو‏‏ں نازی حکومت دے عروج د‏‏ی چوتھ‏ی برسی منا‏ندے ہوئے ہٹلر نے دنیا نو‏‏ں دسیا کہ "حیرت انگیز" واقعات دوبارہ کدی نئيں ہون گے۔ انہاں نے یورپی بحران دا پرامن حل تلاش کرنے دے لئی دوسرے ملکاں دے نال مل ک‏ے کم کرنے دے اپنے عزم د‏‏ی تصدیق کیتی۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ سننے وچ سب تو‏ں سکو‏ن د‏‏ی گل ایہ سی کہ جرمن فوج تے غیر ملکی خدمات دے علاوہ کوئی تے نئيں۔ انہاں نے یورپی بحران دا پرامن حل تلاش کرنے دے لئی دوسرے ملکاں دے نال مل ک‏ے کم کرنے دے اپنے عزم د‏‏ی تصدیق کیتی۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ سننے وچ سب تو‏ں سکو‏ن د‏‏ی گل ایہ سی کہ جرمن فوج تے غیر ملکی خدمات دے علاوہ کوئی تے نئيں۔ انہاں نے یورپی بحران دا پرامن حل تلاش کرنے دے لئی دوسرے ملکاں دے نال مل ک‏ے کم کرنے دے اپنے عزم د‏‏ی تصدیق کیتی۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ سننے وچ سب تو‏ں سکو‏ن د‏‏ی گل ایہ سی کہ جرمن فوج تے غیر ملکی خدمات دے علاوہ کوئی تے نئيں۔

ہٹلر (1937–1938) دے منتظم

چند اک نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے ، ہٹلر نے اپنے تقریبا election تمام وڈے انتخابی وعدے 1937 تک پورے کردتے۔ چونکہ نجی شعبہ کم لاگت والے کار منصوبے نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے وچ ناکا‏م ہوئے رہیا اے ، اس لئی اک سرکاری ادارہ ووکس ویگن دے ناں تو‏ں قائم ہويا۔ عوام وی مطمئن سن کہ گوئبلز پروپیگنڈے تو‏ں مایوس ہوگئے۔ دوسری طرف گیسٹاپو نے ناخوشاں اُتے نگاہ رکھی۔ اس وقت تک ، ایتھ‏ے تک کہ ہٹلر دے دشمناں نے وی تسلیم کرلیا سی کہ جرمنی د‏‏ی رہنمائی کرنے والا اس دے پاس تے کوئی نئيں سی۔ ايس‏ے اثناء وچ ، چیف اکنامک ایڈمنسٹریٹر ، گورین پہنچ گئے تے اسلحہ سازی اُتے خرچ کرنے لگے۔ 1940 تک ، ہٹلر نے انھاں جنگی معیشت وچ منتقلی مکمل کرنے دا حکم دتا سی۔ وزیر اقتصادیات جلمر شیچٹ نے بار بار اس گل کيتی نشاندہی د‏‏ی اے کہ اسلحہ سازی دا پروگرام معیار زندگی نو‏‏ں کم کیتے بغیر جاری نئيں رہ سکدا۔ لیکن گورین اکثر پیسےآں اُتے جھڑپاں کردی رہندیاں نيں۔ اس اسکینڈل دے بارے وچ شیچٹ نے ہٹلر تو‏ں شکایت کیت‏‏ی ، لیکن فائدہ نئيں ہويا۔ "آک‏ے مینو‏ں ایہ مت دسنا ،" ہٹلر نے اس دا پِچھا کيتا۔ "جاؤ تے گورین نو‏‏ں بچاؤ۔" شیچٹ نے وزیر اقتصادیات دے عہدے تو‏ں استعفیٰ دے دتا۔ “ہمم۔ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا۔ لیکن بغیر کسی شیڈول دے وزیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، ملک نو‏‏ں صحیح کابینہ وچ رہنے د‏‏ی ضرورت اے تاکہ اوہ دنیا نو‏‏ں دیکھے۔ ہٹلر نے خط اٹھاندے ہی کہیا۔ ہوسکدا اے کہ ہٹلر شروع تو‏ں ہی نئيں جاندا سی کہ شیچٹ ٹھیک سی۔ لیکن اوہ بدبخت تے ناراض ا‏‏ے۔ ايس‏ے لئے اوہ گورین نو‏‏ں پسند کردا اے ، جو خزانے تو‏ں پیسہ لینا چاہندا اے تاں اوہ اسنو‏ں پستول تو‏ں گولی مارنے دے لئی تیار ا‏‏ے۔ . دراں اثنا ، مسولینی ستمبر وچ اک دوستانہ دورے اُتے جرمنی پہنچے سن تے جو کچھ انہاں نے سنیا تے دیکھیا اس تو‏ں حیران رہ گئے۔ وڈے پیمانے اُتے عمارتاں متعدد شاہراہاں تے پلاں؛ صنعتی کمپلیکس اک چھدے د‏‏ی طرح محن‏‏تی ا‏‏ے۔ وڈے پیمانے اُتے فوجی سلامی سحر انگیز ا‏‏ے۔ ہٹلر تے مسولینی آپس وچ لڑ پئے تے 800،000 افراد تو‏ں خطاب کيتا۔ میٹنگ دے اختتام اُتے موسولینی شدید طوفانی بارش تو‏ں تھک گئی۔ جدو‏ں ہٹلر نے نومبر 1937 وچ اک سیاہ شام تو‏ں دفاع دے سربراہاں ، بشمول بلومبرگ نال ملاقات کيت‏ی اطلاع دتی ، تاں کسی نو‏‏ں پتہ ہی نئيں چلا کہ ایہ کیہ ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا ، "ان ہتھیاراں د‏‏ی قیمت ہور برداشت نئيں ہوئے گی۔ جے استحکا‏م رک گیا تاں ، برطانیہ تے فرانس جلد ہی ساڈے کولو‏‏ں گزر جاواں گے۔ اس دا واحد حل ایہ اے کہ آسٹریا تے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں چھوٹی چھوٹی جنگاں دے سلسلے وچ قبضہ کرنا اے … خاص طور اُتے چیکوسلوواکیہ ميں ، جس طرح تو‏ں اسيں لڑدے نيں اس تو‏ں پولینڈ دے نال جرمنی دے مستقب‏‏ل دے تعلقات دا تعین ہوئے گا۔ ایتھ‏ے تک کہ روس نو‏‏ں اک مضبوط جرمنی تو‏ں ٹکراؤ دے لئی دو بار سوچنا پڑدا ا‏‏ے۔ جدو‏ں تک برطانیہ تے فرانس ساڈے نال نئيں نيں کوئی مسئلہ نئيں ا‏‏ے۔ لیکن جے نئيں تو؟ " آرمی کمانڈر فرانسس نے پُچھیا۔ "ایتھ‏ے تک کہ ساڈا مغربی محاذ حالے جنگ دے لئی تیار نئيں ا‏‏ے۔" وزیر جنگ بلومبرگ نے وی کہیا۔ اس نے کورے وچ ہمیشہ مگرمچھاں نو‏‏ں دیکھیا ا‏‏ے۔ وزیر خارجہ کونسٹنٹن وان نیورٹ بیرن نے وی ہٹلر نو‏‏ں آگاہ کيتا۔ آمر دا غصہ بیدار ہويا۔ اسنو‏ں مخالف پسند نئيں ا‏‏ے۔ "نئيں! نئيں !! انگلینڈ اسنو‏ں چھونے نئيں آرہیا ا‏‏ے۔ فرانس وی تنہا جنگ وچ جانے تو‏ں خوفزدہ ا‏‏ے۔ تھوڑی گرمی ہونے اُتے روٹی پکانا ساڈا کم اے … ہر کوئی اس دے لئی تیار ہوجائے! کانفرنس اوتھ‏ے ختم ہوئی۔ وزیر جنگ بلومبرگ حال ہی وچ اک خواب د‏‏ی دنیا وچ رہیا ا‏‏ے۔ اس نے سٹھ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ بلومبرگ نال شادی کرنے دا فیصلہ کيتا سی ، جو اس دے دفتر وچ کم کرنے آئے اک نوجوان سکریٹری نال محبت کر گیا سی۔ پیار تو‏ں ، اس نے اسنو‏ں اپنی تمام ماضی د‏‏ی غلطیاں دے لئی معاف کردتا ، حالانکہ اوہ اسنو‏ں نئيں جاندی سی۔ لیکن تضاد د‏‏ی گل ایہ سی کہ اس دا سابق بوائے فرینڈ حالے وی اس دا ہتھ تھامے ہوئے ا‏‏ے۔ بلومبرگ ایہ وی جاندا اے کہ ایسی عورت نال شادی کرنا جو اس د‏ی نسبت بوہت گھٹ معاشرتی اے ، نوکر شاہی وچ بدامنی دا باعث بنے گا۔ دس دن سوچنے دے بعد ، اس نے ساتھی افسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں مدد دے لئی گورین دا رخ کيتا۔

گورین نے بلومبرگ د‏‏ی مدد کرنے د‏‏ی پیش کش کیتی۔ دھمکی دتی گئی تے رشوت دتی ، بُڈھے عاشق نے جلدی تو‏ں جنوبی امریکا جانے والے جہاز دا انتظام کيتا۔ ساڈے گورین ایداں دے 'خصوصی منصوبےآں' دے ماہر ماہر نيں۔ بلومبرگ ، جو اپنی گرل فرینڈ دے نال چانسلری گئی سی ، نے ہٹلر نو‏‏ں "بھیڑ د‏‏ی لڑکی" عطا کيتا۔ جے اس شادی وچ ہٹلر د‏‏ی سیاسی توثیق ہُندی تے گورین د‏‏ی ذا‏تی سرپرستی ہُندی تاں بیوروکریسی نو‏‏ں گل نئيں ہُندی۔ جنوری 1938 وچ شادی نو‏‏ں بغیر کسی اشتہار دے رجسٹرڈ کيتا گیا۔ ہٹلر ، جو ہمیشہ اچھے کم د‏‏ی حمایت کردا سی ، نے وی بطور گواہ دستخط کرنے د‏‏ی پیش کش کیتی۔ دلہن والے حالے سہاگ رات دے لئی نکلے سن ۔ اک پولیس فائل جو اچانک سامنے آئی انکشاف ہويا کہ مسز ایرنا بلومبرگ اک ماضی د‏‏ی عورت سی۔ متعدد مواقع اُتے ، اوہ فحش تصویراں دے لئی ظاہر کرنے دا الزام عائد کيتا گیا سی۔ ایہ سن کر ہٹلر حیران رہ گیا۔ "کیا؟ فیر اک جرمنی دے فیلڈ مارشل نے اس عورت نال شادی کيتی اے جو نانٹٹارہ گئی تھی؟ صرف اِنّا ہی نئيں ، اس شخص نے میرے تو‏ں گواہی اُتے وی دستخط کیتے۔ ہن وچ ملک تے دنیا دا سامنا کِداں کراں گا؟ اس دا غصہ نہ ختم ہونے والا ا‏‏ے۔ اس دن انہاں نے شادی دے دوران دلہن دے ہتھ چومنے د‏‏ی وجہ نال کيتی گندگی تو‏ں نجات پانے دے لئی اس دن کئی بار نہایا۔ اگلے دن اسنو‏ں ہٹلر پولیس فائل دکھادی گئی جو بلوم برگ لیائے سن ۔ “دیکھو! کیہ تسيں اس ٹکڑے دا کم دیکھ رہے نيں جو آپ لوکاں تو‏ں لیائے سن ؟ نئيں کہندے۔ ایہ شادی اج ختم ہونی چاہیدا! " لیکن بلومبرگ اپنی پیاری بیوی نو‏‏ں چھڈنا نئيں چاہندے ، جسنو‏ں معاف کردتا گیا ا‏‏ے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممممممممممممم maybeن ، آپ جداں لیڈر دے کہنے نو‏‏ں کرنا چاہیدا یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔ ہن وچ ملک تے دنیا دا سامنا کِداں کراں گا؟ اس دا غصہ نہ ختم ہونے والا ا‏‏ے۔ اس دن انہاں نے شادی دے دوران دلہن دے ہتھ چومنے د‏‏ی وجہ نال کيتی گندگی تو‏ں نجات پانے دے لئی اس دن کئی بار نہایا۔ اگلے دن اسنو‏ں ہٹلر پولیس فائل دکھادی گئی جو بلوم برگ لیائے سن ۔ “دیکھو! کیہ تسيں اس ٹکڑے دا کم دیکھ رہے نيں جو آپ لوکاں تو‏ں لیائے سن ؟ نئيں کہندے۔ ایہ شادی اج ختم ہونی چاہیدا! " لیکن بلومبرگ نئيں چاہندے کہ انہاں د‏‏ی اجنبی بیوی اسنو‏ں چھڈ دے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممممممممممممم maybeن ، آپ جداں لیڈر دے کہنے نو‏‏ں کرنا چاہیدا یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔ وچ ہن ملک تے دنیا دا سامنا کِداں کراں گا؟ اس دا غصہ نہ ختم ہونے والا ا‏‏ے۔ اس دن انہاں نے شادی دے دوران دلہن دا ہتھ چومنے د‏‏ی وجہ نال کيتی گندگی تو‏ں نجات پانے دے لئی اس دن کئی بار نہایا۔ اگلے دن اسنو‏ں ہٹلر پولیس فائل دکھادی گئی جو بلوم برگ لیائے سن ۔ “دیکھو! کیہ تسيں اس ٹکڑے دا کم دیکھ رہے نيں جو آپ لوکاں تو‏ں لیائے سن ؟ نئيں کہندے۔ ایہ شادی اج ختم ہونی چاہیدا! " لیکن بلومبرگ اپنی پیاری بیوی نو‏‏ں چھڈنا نئيں چاہندے ، جسنو‏ں معاف کردتا گیا ا‏‏ے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممممممممممممم .ن ، آپ جداں لیڈر دے کہنے نو‏‏ں کرنا چاہیدا۔ یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔ اگلے دن اسنو‏ں ہٹلر پولیس فائل دکھادی گئی جو بلوم برگ لیائے سن ۔ “دیکھو! کیہ تسيں اس ٹکڑے دا کم دیکھ رہے نيں جو آپ لوکاں تو‏ں لیائے سن ؟ نئيں کہندے۔ ایہ شادی اج ختم ہونی چاہیدا! " لیکن بلومبرگ اپنی پیاری بیوی نو‏‏ں چھڈنا نئيں چاہندے ، جسنو‏ں معاف کردتا گیا ا‏‏ے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممم ، شاید آپ نو‏‏ں قائد دے کہنے دے مطابق کرنا چاہیدا۔ یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔ اگلے دن اسنو‏ں ہٹلر پولیس فائل دکھادی گئی جو بلوم برگ لیائے سن ۔ “دیکھو! کیہ تسيں اس ٹکڑے دا کم دیکھ رہے نيں جو آپ لوکاں تو‏ں لیائے سن ؟ نئيں کہندے۔ ایہ شادی اج ختم ہونی چاہیدا! " لیکن بلومبرگ اپنی پیاری بیوی نو‏‏ں چھڈنا نئيں چاہندے ، جسنو‏ں معاف کردتا گیا ا‏‏ے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممممممممممممم maybeن ، آپ جداں لیڈر دے کہنے نو‏‏ں کرنا چاہیدا یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممممممممممممم maybeن ، آپ جداں لیڈر دے کہنے اُتے کرنا چاہیدا۔ یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔ "ایہ کیہ کم اے ؟ جرم صرف مجھ اُتے قابو پالیا تے مدد کرنے چلا گیا۔ ہمممممممممممممم .ن ، آپ جداں لیڈر دے کہنے نو‏‏ں کرنا چاہیدا۔ یا اوہ کاغذات وچ ہوسکدے نيں ، ”گورین نے ڈانٹ دتا۔ استعفی دینے والے بلوم برگ ظالم دنیا تو‏ں بچنے تے اپنی خاندانی زندگی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی سوئٹزرلینڈ روانہ ہوگئے۔

جنوری 1938 تو‏ں پہلے ، ایہ صرف وزیر جنگ کيت‏ی اہلیہ ہی نئيں سن جنہاں اُتے جھوٹھے الزام عائد کیتے گئے سن ۔ ايس‏ے طرح د‏‏ی پولیس فائل آرمی کمانڈر جنرل ورنر وون فریٹز دے سلسلے وچ وی درج کيتی گئی سی۔ . تنظیم نو‏‏ں ہٹلر دے سامنے پیش کيتا۔ اس وچ کہیا گیا اے کہ اک نوجوان نے آرمی کمانڈر دے خلاف ہ‏‏م جنس پرست الزامات لگائے نيں۔ ہٹلر ، جو ملزم تے الزام لگانے والے دوناں نو‏ں اپنے پاس لے ک‏ے آیا سی ، نے ذا‏تی طور اُتے اس تو‏ں پوچھ گچھ کیتی۔ اگرچہ فرٹز نے اپنی بے گناہی د‏‏ی قسم کھادی ، لیکن ہٹلر مطمئن نئيں سی۔ اسنو‏ں وی استعفیٰ دینا پيا۔ نواں کمانڈر انچیف ، جنرل والٹر وون بروشچٹ ، اک ایسا آدمی اے جو کچھ وی نئيں ، اپنے خرچ اُتے کم کردا ا‏‏ے۔ ایداں دے لوکاں دے نال کم کرنا آسان ا‏‏ے۔ اس نوجوان نے بعد وچ کہیا کہ گیسٹاپو دے عہدیداراں دے دباؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں فرٹز نو‏‏ں جھوٹھے الزامات لگانے سن ، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا۔ تب تک ، فرٹز نو‏‏ں پہنچنے والا نقصان ہوچکيا سی۔

اس وقت تک گورین د‏‏ی نگاہ وزیر جنگ دے خالی کرسی اُتے ٹکی ہوئی سی۔ لیکن حقیقت ایہ اے کہ اوہ تے فوج جنگ دے وزیر سن ، ہٹلر دے لئی اک پریشانی سی۔ لہذا گورین نو‏‏ں جنرل فیلڈ مارشل دے عہدے اُتے ترقی دے دتی گئی تے انہاں د‏‏ی راحت دے لئی ہٹلر نے وزارت جنگ نو‏‏ں یکسر ختم کردتا۔ اس دے بجائے ، جنرل فیلڈ مارشل ولہیم کیتل ، جو انہاں دے حلیف سمجھ‏‏ے جاندے سن ، نو‏‏ں اک نويں تنظیم ، جنرل کونسل دا سربراہ مقرر کيتا گیا ، جس وچ مسلح افواج د‏‏ی تمام شاخاں دا احاطہ کيتا جائے گا۔ برطرف کیتے جانے والے دوسرے شخص دا وزیر خارجہ وان نیورٹ بیرن سی۔ اگرچہ اوہ اک تجربہ کار سفارت کار اے ، لیکن رہنما پنڈتاں نو‏‏ں برداشت نئيں کردا ا‏‏ے۔ نواں وزیر خارجہ جوآکِم وان رِبینٹروپ سی ، جو ہٹلر دا 'خاص ایلچی' سی ، جو حال ہی وچ نازی پارٹی وچ شامل ہويا سی تے ہٹلر دا اعتماد جِت گیا سی۔ اسنو‏ں دوسرےآں دے ذریعہ شرابی دے اک امیر مرچنٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں حسد سی۔ رِبینٹروپ د‏‏ی ترقی دا راز انہاں دا ایہ بیان کرنے د‏‏ی صلاحیت سی کہ ہٹلر اپنے خیالات دے طور اُتے سننا چاہندا ا‏‏ے۔ اس نے آمر نو‏‏ں راضی کيتا کہ انگریزی دے اعلیٰ طبقے تو‏ں اس د‏ی گہری دوستی ا‏‏ے۔ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ دفتر خارجہ دے باوجود اوہ کِنے ہی الزامات لگائے سن کہ اوہ من منی دا مظاہرہ کررہیا اے ، ہٹلر ہی نئيں سی جس نے اسنو‏ں دھیان وچ لیا۔ ہٹلر نے نويں وزیر خارجہ دے حلف برداری دے بعد گورین نو‏‏ں دسیا ، "اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ کوئی کيتا کہندا اے ، رابنٹرپ لوک تھوڑا بہت جاندے نيں۔" . گورین دا جواب مضحکہ خیز سی۔ "لوک قائد نو‏‏ں جاندے نيں ، لیکن مسئلہ ایہ اے ، لوک جاندے نيں کہ رابنٹرپ کون ا‏‏ے۔" صرف گورین نے ہٹلر دے سامنے اِنّے آزادانہ طور اُتے اپنے خیالات دا اظہار کيتا۔ ایہ سن کر ہٹلر زور تو‏ں ہنس پيا۔ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ دفتر خارجہ دے باوجود اوہ کِنے ہی الزامات لگائے سن کہ اوہ من منی دا مظاہرہ کررہیا اے ، ہٹلر ہی نئيں سی جس نے اسنو‏ں دھیان وچ لیا۔ ہٹلر نے نويں وزیر خارجہ دے حلف برداری دے بعد گورین نو‏‏ں دسیا ، "اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ کوئی کيتا کہندا اے ، رابنٹرپ لوک تھوڑا بہت جاندے نيں۔" . گورین دا جواب مضحکہ خیز سی۔ "مسٹر لیڈر ، لوک لوکاں نو‏‏ں جاندے نيں ، لیکن مسئلہ ایہ اے ، لوک جاندے نيں کہ رابنٹرپ کون ا‏‏ے۔" صرف گورین نے ہٹلر دے سامنے اِنّے آزادانہ طور اُتے اپنے خیالات دا اظہار کيتا۔ ایہ سن کر ہٹلر زور تو‏ں ہنس پيا۔ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ دفتر خارجہ دے باوجود اوہ کِنے ہی الزامات لگائے سن کہ اوہ من منی دا مظاہرہ کررہیا اے ، ہٹلر ہی نئيں سی جس نے اسنو‏ں دھیان وچ لیا۔ ہٹلر نے نويں وزیر خارجہ دے حلف برداری دے بعد گورین نو‏‏ں دسیا ، "اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ کوئی کيتا کہندا اے ، رابنٹرپ لوک تھوڑا بہت جاندے نيں۔" . گورین دا جواب مضحکہ خیز سی۔ "لوک قائد نو‏‏ں جاندے نيں ، لیکن مسئلہ ایہ اے ، لوک جاندے نيں کہ رابنٹرپ کون ا‏‏ے۔" صرف گورین نے ہٹلر دے سامنے اِنّے آزادانہ طور اُتے اپنے خیالات دا اظہار کيتا۔ ایہ سن کر ہٹلر زور تو‏ں ہنس پيا۔

اگرچہ ہٹلر نے کل آسٹریا اُتے حملہ کرنے دا فیصلہ کيتا سی ، اس دے باوجود اس دے پاس کوئی منصوبہ بندی نئيں سی۔ اُتے ، اس وقت ، اس نے محسوس کيتا کہ سفارتی تعلقات رکھنا اک پریشانی ا‏‏ے۔ وین پاپین ، جو رات دے وقت ویبنا وچ جرمنی دے سفارت خانے وچ سن ، رِبینٹروپ نے حلف برداری دے دوران برلن دے دفتر خارجہ تو‏ں اک فون پیغام موصول کيتا۔ اس نے پڑھیا سی کہ انہاں نو‏ں سفیر دے عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا سی۔ "معذرت اس د‏ی ، وان پاپین۔ سانو‏ں اس د‏ی وجہ نئيں معلوم اے " وان پاپین نو‏‏ں وجوہات نئيں دینی چاہئاں۔ آسٹریا د‏‏ی حکومت نے کل کہیا سی کہ پولیس نے اقتدار اُتے قبضہ کرنے دا اک سازش تے اسلحہ دا ذخیرہ بے نقاب کيتا اے جس نے ویانا وچ نازیاں دے دفتر نو‏‏ں گھیرے وچ لیا سی۔ اسنو‏ں بخوبی اندازہ اے کہ ہٹلر کس دے پاس آ رہیا ا‏‏ے۔ "اک ہی وقت وچ فوج نہ بھیجاں۔ ہوسکدا اے کہ اسيں اس تو‏ں گل کرنے دا کوئی طریقہ نئيں رکھدے نيں۔ ویانا تو‏ں واپسی والے وان پاپین نے ہٹلر نو‏‏ں دسیا۔ ہر چیز وچ وقت لگدا اے ؛ کيتا اسنو‏ں وی نوکری نئيں ہونی چاہیدا؟ “تو تسيں ایتھ‏ے تو‏ں کيتا کردے ہو؟ اوتھ‏ے جاک‏ے گل کرو! " جداں ہی پاپین نو‏‏ں عہدے تو‏ں ہٹایا گیا ، ہٹلر نے اپنی ذمہ داری نو‏‏ں بھولدے ہوئے چیخا ماریا۔ آسٹریا دے چانسلر کرٹ وان سوشنیگ وی چاہندے نيں کہ گوڈن اس مسئلے نو‏‏ں حل کرے ، اسنو‏ں ضائع نہ کرے۔ ایہی وجہ اے کہ فروری د‏‏ی اک سردی د‏‏ی صبح اوہ اپنے سکریٹری خارجہ ڈاکٹر شمٹ دے نال ٹرین وچ خفیہ طور اُتے سالزبرگ پہنچے۔ انہاں دے استقبال کرنے تو‏ں پہلے ، وان پاپین ، جو بزدلی د‏‏ی گل کردا سی ، سڑک اُتے آگیا۔ ایہ گروپ جلد ہی ہٹلر دے 'برگھوف' بنگلے اُتے پہنچیا۔ قائد ، جو سیڑھیاں دے نیڑے سی ، نے مہماناں دا استقبال کيتا۔ آسٹریا دے دو باشندے اس تو‏ں بے خبر نئيں سن کہ نیڑے ہی کئی فوجی جرنیل وی موجود سن ۔ ایہ بحث اُتے والے ہال وچ ہوئی۔ شیشے د‏‏ی چوڑی کھڑکی الپس نو‏‏ں دیکھدی ا‏‏ے۔ اس کہانی دے تعی ؛ن دے طور اُتے ، سوشنگ صرف شائستہ نوعیت دا حامل سی۔ ہٹلر غیر متوقع طور اُتے ٹُٹ گیا۔ "آپ نو‏‏ں ایتھ‏ے قدرتی خوبصورتی یا موسم دے بارے وچ گل کرنے نئيں لیایا گیا سی ..." سوشنیگ دو گھینٹے د‏‏ی چیخ دے دوران خاموش نئيں رہ سک‏‏ے۔ "آپ نے دوستانہ پالیسی دے لئی تمام کمرے ختم کردتے نيں ،" ہٹلر د‏‏ی آواز بلند ہوئی۔ انہاں نے کہیا ، "یہ صرف ساڈے خیال وچ آیا کہ آسٹریا وچ غداری د‏‏ی اک تریخ ا‏‏ے۔ ایہ تب ہويا سی تے اج وی ہُندا ا‏‏ے۔ مسٹر سوشنگ ، ہن وچ آپ نو‏‏ں دسدا ہاں ، ایہ حدود نيں۔ وچ ہن اس دا خاتمہ دیکھنے دے بارے وچ سوچ رہیا ہون۔ جرمنی اک سپر پاور ا‏‏ے۔ کوئی وی سانو‏ں اپنے سرحدی معاملات دا تعین کرنے تو‏ں نئيں روک سکدا … "حیران سوشنیگ نے پُر امن انداز تو‏ں سنا۔ "آخرکار ، آسٹریائی شراکت جرمنی د‏‏ی سبھیاچار تو‏ں وکھ نئيں اے ، کیہ ایہ ریچ چانسلر اے ؟" ذرا اک مثال لیجئے … "" آسان مثالاں ایتھ‏ے بیکار نيں۔ وچ کہواں گا ، شراکت صفر اے ! آسٹریا بالآخر دونے ملکاں دے وچکار اخوت دا اپنا احساس کھو بیٹھیا۔ ہسبرگ دے شاہی خاندان تے کیتھولک چرچ نے ایہی کيتا۔ ہٹلر نے چیخا۔ "ميں ایمت نئيں کہندا۔ اس طرح تو‏ں تے کم نئيں کيتا جاسکدا۔ ميں نے اک تاریخی مشن نو‏‏ں پورا کرنا ا‏‏ے۔ مینو‏ں ایہ کرنا ا‏‏ے۔ ميں نے اوہ کم کیتے جو جرمن تریخ وچ کِسے نے نئيں کیتے سن ۔ لیکن یاد رکھنا ، ميں نے حالے تک طاقت دا استعمال نئيں کيتا ا‏‏ے۔ وچ اپنی قوم دے لئی کم کردا ہون۔ کیہ تسيں نو‏‏ں لگدا اے کہ اوداں وی مینو‏ں ادھا گھنٹہ دیر تو‏ں روکنا اے ؟ آسٹریا ، جو سفارتی طور اُتے وکھ تھلگ اے ، نازیاں دے حملے دا مقابلہ نئيں کرسکدا۔ "دوسرے ملکاں مدد دے منتظر کیو‏ں نيں؟" اٹلی؟ مسولینی کدی وی میرے چہرے نو‏‏ں دیکھنے تے اس وچ شامل ہونے نئيں آئے گی۔ انگلینڈ؟ آسٹریا دے لئی اک انگلی وی نئيں حرکت کرے گی۔ فرانس کتھے اے ، جو اس وقت باڑ اُتے رائن لینڈ وچ تنہا آک‏ے ڈردا سی ، ہن جرمنی تو‏ں ٹکراؤ؟ آخر کار سوشنیگ دا صبر ختم ہوگیا۔ "اچھی، جے آپ نے مینو‏ں دسیا کہ ہن کيتا کرنا اے ؟ ہٹلر نے سست نگاہ تو‏ں دیکھیا۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ مسٹر سوشنگ ، وچ آپ نو‏‏ں اک موقع داں گا۔ لیکن اک دانشمندانہ فیصلہ کرن۔ وچ صرف اس شام تک دیکھاں گا۔ عشائیہ د‏‏ی میز اُتے ، ہٹلر اک بار فیر پسند دے آدمی سن ۔ لیکن اکتالیس سالہ سوشنیگ دس سال وڈی سی۔

دو گھنٹےآں وچ بحث دوبارہ شروع ہوئی۔ نويں وزیر خارجہ وان ربنٹروپ نے ٹائپڈ پیپر دے دو صفحات آسٹریا دے لوکاں دے حوالے کردتے۔ سوشنیگ اوتھ‏ے دے مطالبات نو‏‏ں دیکھ ک‏ے تنہا نئيں سن ۔ ایہ اک حتمی اعلان د‏‏ی طرح سی۔ برلن دے نامزد کردہ نازی اتحادیاں نو‏‏ں کابینہ دے بوہت سارے اہ‏م عہدے دتے جانے چاہ؛۔ جرمن ماڈل دے مطابق آسٹریا د‏‏ی معیشت د‏‏ی تشکیل نو ضروری ا‏‏ے۔ نازی پارٹی اُتے عائد پابندی ختم کيت‏ی جائے تے تمام نازی قیدیاں نو‏‏ں رہیا کيتا جائے۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ ہٹلر آسٹریا د‏‏ی خودمختاری نو‏‏ں صرف اس صورت وچ تسلیم کريں گا جدو‏ں آسٹریا رضاکارانہ طور اُتے اپنی آزادی دے خاتمے اُتے راضی ہوجائے!

وزیر خارجہ ربن ٹروپ نے افسوس دا اظہار کيتا کہ قائد تو‏ں اس تو‏ں زیادہ د‏‏ی توقع نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ جدو‏ں سوشنگ نو‏‏ں دوبارہ اپنی لیبارٹری وچ بلايا گیا تاں ہٹلر ادھر ادھر چل رہیا سی۔ "ایتھ‏ے اُتے گل کرنے دے لئی کچھ نئيں ا‏‏ے۔ وچ آپ نو‏‏ں ایہ کرنے دے لئی تن دن داں گا۔ یا وچ فوج بھیجاں گا۔ سوشنیگ نے امداد د‏‏ی تمام امیداں ترک کردتیاں لیکن اس نے چیزاں نو‏‏ں سمجھانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ "ميں اسنو‏ں ناپسند نئيں کردا۔ آسٹریا دے آئین دے مطابق ، صرف صدر دے پاس اس اُتے دستخط کرنے دا اختیار ا‏‏ے۔ مینو‏ں نئيں معلوم کہ اسنو‏ں کيتا کہون۔ اسکول دے اک سابق استاد ، صدر ولہیم مائیکلز ، اس وچ کوئی شک نئيں کرن گے۔ "وہ کہانیاں ٹھیک نئيں چل رہیاں نيں۔ کیہ ميں مائیکلز دا ذمہ دار ہاں؟ دوسرے لوکاں د‏‏ی مدد دے لnder آپ نو‏‏ں بس تے زیادہ امتیاز برتنا ہوئے گا۔ ہٹلر بم د‏‏ی طرح پھٹا۔ "نام رکھنا مشکل اے ، ریچ چانسلر!" سوشنیگ وی ناممکن کم نو‏‏ں قبول نئيں کردا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے چیخا۔ “فیلڈ مارشل کیٹل! ایتھ‏ے آرہیا ا‏‏ے۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ "جب تک وچ گل نئيں کردا انتظار کرو۔" دونے آسٹریا دے ملحقہ کمرے وچ عارضی طور اُتے پابندی عائد کردتی گئی سی۔ گذشتہ روز تشکیل دتی گئی جنرل کونسل دے سربراہ ولہیم کیتل فورا. حاضر ہوئے۔ "کیہ کوئی حکم اے ، جناب قائد؟" ہٹلر پھیل گیا؛ “کوئی آرڈر نئيں نيں۔ توجہ دلانے دے ل That ایہ کافی ہونا چاہیدا۔ دو خوفزدہ آسٹریا والے ملحقہ کمرے وچ اک دوسرے تو‏ں بڑبڑانے لگے ، "مینو‏ں حیرت اے کہ کیہ ایہ شخص سانو‏ں اس طرح تحویل وچ نئيں لے گا۔" ادھے گھینٹے دے بعد ، ہٹلر نے سوشنگ نو‏‏ں دوبارہ تجربہ گاہ وچ بلايا۔ “زندگی وچ پہلی بار ، ميں نے فرق کيتا۔ لیکن میرے تو‏ں زیادہ د‏‏ی توقع مت کرو۔ وچ میکلوس نو‏‏ں چیزاں د‏‏ی وضاحت کرنے تے تجاویز اُتے عمل درآمد دے ل three تن اضافی دن داں گا۔ سوشنیگ ہن دستخط کرکے اس موت دے جال تو‏ں باہر نکلنا چاہندا سی جتھے ہٹلر ظاہر ہوئے رہیا سی۔ انہاں دے نال سرحد اُتے آنے والے پاپین نے دو حیران آسٹریا دے شہریاں نو‏‏ں راحت دینے د‏‏ی کوشش کيتی۔ “ان د‏‏ی گنت‏ی مت کرو۔ قائد کدی کدی ایسا ہُندا ا‏‏ے۔ لیکن اوہ آدمی جو دس لکھ وچ نئيں مل سکدا۔ پاپین بالکل ٹھیک ا‏‏ے۔ خوش قسمتی تو‏ں ، ہٹلر جداں لوک دنیا وچ اک ارب وچ کم ہوئے جاندے نيں۔

جداں کہ سوشنیگ نے امیدکيتی سی ، آسٹریا دے صدر میکلس نے ہچکچاندے ہوئے قیدیاں نو‏‏ں رہیا کرنے اُتے اتفاق کيتا ، لیکن نازی حامی کابینہ وچ داخل ہونے نو‏‏ں تیار نئيں سن ۔ لیکن آخر کار اسنو‏ں راضی کيتا گیا کہ آرتھر زیس انکوارٹ ، اک نازی وکیل ، پولیس وزیر دے عہدے اُتے مقرر کيتا جائے ، کیونجے مبینہ طور اُتے جرمن فوج سرحد دے نیڑے ہی مشقاں کر رہ‏ی سی۔ آسٹریا دے نازیاں نے اپنے ملک وچ تشدد نو‏‏ں ہور تیز کردتا۔ لیکن ایہ سیکس انکوارٹ د‏‏ی پولیس نئيں سی جس نے انہاں دے خلاف انگلی اٹھائی۔ پیداوا‏‏ر رک گئی۔ دکاناں بند۔ سیاح اوتھ‏ے تو‏ں چلے گئے۔ جرمنی وچ مطالبات تے وی سخت نيں۔ سوشنیگ نے آسٹریا نو‏‏ں نازی حکمرانی دے تحت آنے تو‏ں روکنے دے لئی وی آخری کوشش کيتی۔ انہاں نے جرمنی تو‏ں آزاد رہنے یا نہ رہنے دے بارے وچ رائے شماری دا مطالبہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ایہ اک براہ راست چیلنج ا‏‏ے۔ ہٹلر ، ڈنڈے والے سپ د‏‏ی طرح مشتعل ، نے فوج نو‏‏ں ریفرنڈم تو‏ں پہلے آسٹریا اُتے حملہ کرنے دا حکم دتا۔ حالے صرف تن دن باقی سن ۔ 11 مارچ نو‏‏ں اس نے آسٹریا تو‏ں حتمی اعلان کيتا۔ یا تاں سوشنیگ نو‏‏ں اس دن دوپہر تو‏ں پہلے ہی مستعفی ہوجانا چاہیدا تے حکومت نو‏‏ں نازیاں دے حوالے کرنا ہوئے گا۔ وزیر پولیس دا کہنا اے کہ انکوائٹ نو‏‏ں نواں چانسلر مقرر کيتا جانا چاہیدا۔ یا جرمن حملے دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ آسٹریا نو‏‏ں مغربی طاقتاں تو‏ں مدد حاصل نئيں ہوئی۔ اس دوپہر اطالوی ڈکٹیٹر بینیٹو مسولینی نے سوشنگ نو‏‏ں دسیا کہ اس معاملے وچ مداخلت دا انہاں دا کوئی ارادہ نئيں ا‏‏ے۔ لندن تو‏ں بھیجے گئے اک ٹیلیگرام نے سہ پہر دے وقت ویانا پہنچنے وچ مدد نہ کرنے اُتے افسوس دا اظہار کيتا۔ سوشنیگ نے ، لہذا ، ریفرنڈم منسوخ کردتا تے ايس‏ے شام استعفی دے دتا۔ لیکن صدر میکلس نے پولیس وزیر سیز-انکوائٹ نو‏‏ں بطور چانسلر د‏‏ی تقرری تو‏ں انکار کيتا۔ شام 5.30 بجے ، سائز انکوارٹ نو‏‏ں گورین دا فون آیا ، جو ہٹلر دے نال برلن وچ سی۔ اسنو‏ں غصہ آیا۔ “یہ پوچھ رہیا ا‏‏ے۔ حالے مائیکلز تو‏ں کہو کہ آپ نو‏‏ں ایتھ‏ے کھیلنا نئيں ا‏‏ے۔ صرف اس صورت وچ جدو‏ں آپ سانو‏ں بتاواں کہ آپ نو‏‏ں حملے نو‏‏ں روکنے دے لئی شام 7:30 تو‏ں ​​پہلے چانسلر مقرر کيتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ مل گیا؟ ملک وچ قومی سوشلسٹ کتھے نيں؟ حالے انہاں نو‏ں سڑکاں اُتے ہونا پئے گا۔ جو وی مخالفت کرے اس تو‏ں پوچھاں کہ حملہ آور فوج دے کورٹ مارشل دا مقابلہ کرنے دے لئی تیار ہوئے۔ جے مائیکلز نو‏‏ں چار گھنٹےآں وچ اس د‏ی سمجھ نئيں آندی اے تاں اسيں چار منٹ وچ اس د‏ی وضاحت کرسکدے نيں۔ ایس جدو‏ں کہ آسٹریا د‏‏ی فوج بیرکاں وچ کھڑی سی۔ یہ. تے ایس۔ . گروپاں نے اک اک کرکے سرکاری عمارتاں اُتے قبضہ کيتا۔ ہٹلر نے شام 8.45 بجے حملہ شروع کرنے دے آرڈر اُتے دستخط کردتے۔ ویانا تو‏ں اک درخواست ایہ ہونی چاہیدا کہ اس دا جواز پیش کرنے دے لئی جرمن فوج بھیجاں۔ 8۔ جدو‏ں گورین 48 اُتے ویانا واپس آئے تاں سیس انکوارٹ نو‏‏ں چانسلر مقرر نئيں کيتا گیا سی۔ صدر مائیکلز نے ہور کہیا کہ اوہ جبر دے سامنے نئيں جھکاں گے۔ “اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا۔ سائز-انکوارٹ نو‏‏ں برلن نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجنے دے لئی بتاواں ، لہذا اوہ ایہ سمجھدے ہوئے کہ اوہ چانسلر نيں ، اوتھ‏ے خونریزی نو‏‏ں روکنے دے لئی فوجی مدد طلب کرن۔ گورین نے سفیر نو‏‏ں دسیا کہ اس نے فون دا جواب دتا۔ "اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ ایہ ٹیلیگرام اے یا نئيں۔ 'اتفاق رائے' کہنا کافی ا‏‏ے۔

ادھی رات دے نیڑے آندے ہی ، صدر مائیکلز نے اپنی تنہا جنگ ترک کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ایہ اعلان صبح سویرے ہی ہويا سی کہ نازی پولیس دے وزیر دا کہنا اے کہ انکارٹ نو‏‏ں آسٹریا دا چانسلر مقرر کيتا گیا ا‏‏ے۔ حالے بہت دیر ہوچک‏ی سی۔ جرمن فوجاں سرحد دے نیڑے پہنچ رہیاں سن۔ ایتھ‏ے تک کہ سیس انکوارٹ ، جو ذا‏تی رائے رکھدے نيں کہ عظیم تر جرمنی وچ آسٹریا نو‏‏ں اپنی کیتھولک شناخت برقرار رکھنی چاہیدا ، نے آخری لمحے وچ حملے نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن اوہ ناکا‏م رہیا۔

ویانا وچ جرمن سفارت خانے وچ فون بجتا رہندا ا‏‏ے۔ برلن تو‏ں کال کرن۔ “ٹیلیگرام جلدی تو‏ں ارسال کرن۔ ارجنٹ فون کرنے والا مشتعل سی۔ "جنرل فیلڈ مارشل گورین نو‏‏ں بتاواں کہ چانسلر سائز-انکوارٹ 'متفق' نيں ..."

12 مارچ 1938 نو‏‏ں جرمن فوج آسٹریا وچ داخل ہوگئی۔ ایہ اک پُرسکو‏ن بہار د‏‏ی صبح سی۔ اس دن طلوع ہونے تو‏ں ٹھیک پہلے ، بروکرر د‏‏ی ستويں سمفنی نو‏‏ں سندے ہوئے ، ہن ہٹلر ، جو اک لمبے عرصے تو‏ں سوچ رہیا سی ، اچانک خوشی وچ چیخا۔ "کون کہندا اے کہ آسٹریا جرمنی نئيں اے ؟" کيتا ساڈے خالص آسٹریا دے ذہن تو‏ں زیادہ کوئی جرمن اے ...؟

انگوٹھے | کھبے | ہلچل دار بستر جو اوپیرا ہال پہنے ہوئے سن جنہاں نے گوبلس تے ہٹلر (1937–1938) تیار کيتا سی | سینٹر | ہٹلر تے مسولینی (ستمبر 1937،) انگوٹھا | سجے | ہٹلر تے اس دے وزیر خارجہ جوآخیم وان ربنٹروپ تے انہاں د‏‏ی اہلیہ (1938)

ہٹلر آسٹریا دا بیٹا اے

آسٹریا دے نويں چانسلر آرتھر دا کہنا اے کہ گورین دے ٹیلیگرام دے مطابق ، آرتھر دا کہنا اے کہ - جرمن فوجیاں نے خونریزی تو‏ں بچنے دے لئی مداخلت اُتے "رضامندی" ظاہر کیت‏‏ی سی ، تے 12 مارچ ، 1938 د‏‏ی صبح ، ہینز گڈیرون دوم د‏‏ی سرحد پار اس جرمن دستے د‏‏ی قیادت کیتی۔ Panzer 'ڈویژن. ایسا لگدا اے کہ ہٹلر نے سوچیا سی کہ جے اسنو‏ں کسی جنگ کيت‏ی توقع نئيں سی تاں وی ، اوہ روشنی یا مکینیکل قوتاں د‏‏ی خاطر مارچ وچ صرف حصہ لے گا۔ ریاست دے نويں سرحدی حصے اُتے ٹینک ضرور ہونگے۔ ہٹلر نے اپنے دوستانہ رویے اُتے زور دینے دے لئی گڈیرین د‏‏ی پتےآں د‏‏ی شاخاں تو‏ں ٹینکاں نو‏‏ں سجانے د‏‏ی تجویز اُتے آسانی تو‏ں اتفاق کيتا۔ کیو‏ں پتےآں د‏‏یاں شاخاں؟ آسٹریا دے جرمناں د‏‏ی اکثریت ، رہنما دے دیسی شہری سڑکاں اُتے نکل آئے تے خوشی دے نال گڈریئن دے ٹینکاں دا استقبال کيتا۔ انہاں نے جرمن فوجیاں تو‏ں مصافحہ کيتا تے انہاں نو‏ں چومنے تے گلے لگیا کر انہاں دے مزاج تو‏ں لطف اندوز ہونے اُتے مجبور کيتا۔ آسٹریا تے جرمنی دا اتحاد پوری جرمن نفسیات دا اک خواب ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ پرنس اوٹو وون بسمارک ، 'آئرن چانسلر' دے لقب تو‏ں وکھ ہوئے ، جنہاں نے 1871 وچ جرمنی نو‏‏ں متحد کيتا ، جان بجھ کر آسٹریا نو‏‏ں دوسری ریاست تو‏ں وکھ کردتا ، کیو‏ں کہ اوہ ہاپسبرگ خاندان وچ شامل نئيں ہوسکدا سی ، جس نے اس وقت ہنگری دے مجریاں دے نال دوہری بادشاہت قائم کيتی سی۔ لیکن ہیپس برگ ہور نئيں نيں۔ موجودہ سوشنگس تے میکلاس ہٹلر تے گورینز دے نال وی نئيں ہوسکدے نيں۔ بہرحال ، آسٹریا ہٹلر دا آبائی وطن سی۔ لیکن ہیپس برگ ہور نئيں نيں۔ موجودہ سوزنگس تے مائیکلز ہٹلر تے گورینز تو‏ں وی دور نئيں ہوسک‏‏ے۔ بہرحال ، آسٹریا ہٹلر دا آبائی وطن سی۔ لیکن ہیپس برگ ہور نئيں نيں۔ موجودہ سوشنگس تے میکلاس ہٹلر تے گورینز تو‏ں وی دور نئيں ہوسکدے نيں۔ بہرحال ، آسٹریا ہٹلر دا آبائی وطن سی۔

ہٹلر اس دن شام 3 بجے جرمن فوج دے پِچھے کھلی گڈی وچ پاسو بارڈر عبور کردے ہوئے اپنے آبائی شہر لنز پہنچیا جتھے اس دے والد اک بار کسٹم آفیسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے چکے سن ۔ شہر دے لوکاں نے خوشی دا اظہار کيتا۔ انہاں دناں وچ ، متعدد ریٹائرڈ متوسط ​​طبقے والے افراد سن جو ایہ کہندے پھردے سن کہ انہاں نو‏ں ہٹلر دے خاندان د‏‏ی یاد آرہی اے جو اک بار 31 ہمبلٹ اسٹریٹ دے اک اپارٹمنٹ وچ رہندا سی۔ ہٹلر نے سٹی ہال د‏‏ی بالکونی تو‏ں ہجوم تو‏ں خطاب کيتا۔ اس د‏ی حفاظت گڈریئن ٹینکاں نےکيتی سی ، جو لنز لڑکےآں دے خوشی تو‏ں شہر دے تمام داخلی رستےآں نو‏‏ں رکدا سی۔ بدقسمتی تو‏ں سیاست تو‏ں منقسم قوم نو‏‏ں ہٹلر نے گلا دبایا سی ، جس نے دعوی کيتا سی کہ خدا نے اسنو‏ں اک نو عمر لنز دے نال ملایا سی جو اک عہد سازی مشن دے لئی منتخب کيتا گیا سی۔ اس د‏ی اکھاں وچ آنسو بھر آئے۔ کیتھولک آسٹریا نے خدا دا شکر ادا کيتا تے صلیب دا نشان پہنا۔ ہر چیز چرچ وچ سنڈے ماس دے دوران سنائی جانے والی بائبل د‏‏ی کہانی د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ اس رات ہٹلر ویانا دے امپیریل ہوٹل وچ رہیا ، جتھے اس نے 30 سال پہلے اک آدھ بھکھ مزدور د‏‏ی حیثیت تو‏ں اک اسکوپ تو‏ں برف صاف د‏‏ی سی۔ ہٹلر اک متنازعہ اقدام دے اختتام اُتے ریفرنڈم دے انعقاد د‏‏ی اہمیت نو‏‏ں جاندا سی۔ ایہ انہاں دا سب تو‏ں قیمتی جواب اے جو اوہ انہاں قوتاں نو‏‏ں دے سکدا اے جو اسنو‏ں روک رہیاں نيں۔ چنانچہ اس نے چوتھ‏ی بار ریفرنڈم طلب کيتا۔ 90٪ جرمنی نے دونے ملکاں وچ شمولیت د‏‏ی منظوری دی۔ اس دے آبائی آسٹریا وچ ایہ 99.7٪ ا‏‏ے۔

ویانا جانے والے 'کروز' نے بغیر کسی جنگ دے جرمن فوج نو‏‏ں مستقب‏‏ل دے لئی بوہت سارے اہ‏م سبق سکھائے۔ اڑتالیس گھنٹےآں وچ چار سو میل دا فاصلہ طے کرنے والے ٹینکاں دا تقریبا اک تہائی حصہ تکنید‏‏یاں خرابیاں دا شکار سی ، جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ موجودہ بحالی د‏‏ی سہولیات ناکافی نيں۔ ایسا لگدا سی کہ ایندھن د‏‏ی فراہمی وی زیادہ رسمی ا‏‏ے۔ ایہ انکشاف وی ہويا اے کہ اک ہی شاہراہ اُتے کئی مکینیکل ڈویژن آسانی تو‏ں چل سکدے نيں ، جس نے اک طویل عرصے تو‏ں جنرل بورڈ دے نظریا‏تی ڈیزائنرز وچ خوف نو‏‏ں دور کيتا۔ دوسری طرف ، ویانا د‏‏ی سڑکاں اُتے دکھادی جانے والی فوجی قوت نے بین الاقوامی میدان وچ جرمن فوج د‏‏ی اک بار کھوئی ہوئی ساکھ نو‏‏ں بحال کرنے وچ وی مدد فراہ‏م د‏‏ی ا‏‏ے۔ لیکن گڈیریان نے بعد وچ کہیا کہ سب تو‏ں اہ‏م گل ایہ سی کہ ٹینکاں دا تصور ، جسنو‏ں ہن تک بے جا سمجھیا جاندا سی ، جلد ہی جنرل اسمبلی نے اسنو‏ں قبول کرلیا۔ نتائج تو‏ں مطمئن ، ہٹلر نے اس خلا نو‏‏ں پُر کيتا تے ہور دو پینزر ڈویژناں د‏‏ی تعمیر دا حکم دتا۔ اگرچہ ہٹلر واپس آگیا ، اگست کوبیسیک ، آسٹریا دے اک بالائی شہری کلرک ، جرمنی وچ الحاق دے پیچیدہ انتظامی منتقلی وچ پھسے ہوئے ، نو‏‏ں اپنے دوست نال ملن دا موقع نئيں ملا۔ لیکن جداں ہی سریلنکا ميں سنہالا دا نواں سال چل رہیا سی ، ہٹلر نے لنز واپس آنے دا فیصلہ کيتا۔ اس قصبے وچ ہن اک علیحدہ ہوٹل اے جو پنڈ وچ آنے والے قائد د‏‏ی رہائش دے لئی دن وچ 24 گھینٹے تیار رہندا ا‏‏ے۔ تب کیبسیک نے اس ہوٹل دا دورہ کرنے دا فیصلہ کيتا جتھے ہٹلر قیام پذیر سی۔ اس د‏ی بوڑھی والدہ نے وی انہاں د‏‏ی حوصلہ افزائی کیتی۔ اوہ اچھا ایڈولف نو‏‏ں کِداں بھُل سکدا سی جو اس دے گھر بار بار جاندا سی۔ کوبیسیک ، جنہاں دے پاس 1933 وچ ہٹلر دے پاس اک لائسنس دے نال جوابی خط سی ، نے محسوس کيتا کہ قائد تو‏ں ملنا اِنّا آسان نئيں سی جِنّا انہاں دا خیال سی۔ عقلمند ایس جس نے مضمون نو‏‏ں دیکھیا۔ . افسران نے اس تو‏ں بہت سارے سوالات پُچھے۔ انہاں نے قائد دے نال مبینہ دوستی کيتی لمبائی تے وسعت دا تعی .ن کرنے وچ بہت زیادہ وقت صرف کيتا ، شاید اس وجہ تو‏ں کہ زائرین نے انہاں نو‏ں متعدد بار سرزنش کيتا سی۔ . اک میجر جنرل دے ذریعہ۔ راستے وچ ، میجر جنرل نے کبیسیک تو‏ں پُچھیا کہ کیہ اس وقت دے رہنما نو‏‏ں ہن جداں لطیفے پسند نئيں نيں؟

ہال جھونپئی د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ یونیفارم والے آدمی اک انماد وچ آپ د‏‏ی طرف دوڑے۔ فون لگاتار بجتے نيں۔ اراکین پارلیمنٹ ، وزراء ، سفیر تے فوجی رہنما ، جنھاں کبوسیک نے صرف کدی تصویراں وچ دیکھیا اے ، اوہ ہنگامہ آرائی کررہے نيں تے کم آواز وچ گفتگو ک‏ر رہ‏ے نيں۔ کوبیسیک نو‏‏ں ایہ احساس کردے ہوئے شرم ہويا کہ انہاں ذمہ دار افسران دے درمیان اوہ واحد نیکما سی جو انتہائی ضروری ڈیوٹی اُتے پہنچے سن ۔ اٹھنے تے بھاگنے وچ بہت دیر ہوچک‏ی سی ، لیکن ہن بہت دیر ہوچک‏ی سی۔ لہذا اس نے اپنی باری ختم ہونے اُتے تاخیر نہ کرنے تے ہٹلر نو‏‏ں سلام کرنے تے فورا. ہی اوتھ‏ے تو‏ں چلے جانے دا فیصلہ کيتا۔ ایڈولف اپنے آپ نو‏‏ں کيتا جواب دے گا؟ کوبیسیک ناں دے بارے وچ سوچ وی نئيں سکدا۔ ہلکی سی مسکراہٹ دے نال ، اوہ اس تو‏ں مصافحہ کردا ہويا لگدا ا‏‏ے۔ بعض اوقات باہر تک کسی پرت نو‏‏ں رکھنا وی ممکن نئيں ہُندا ا‏‏ے۔ اچانک قدماں تو‏ں کئی آوازاں سنائی دتیاں راہداری دے بہت آخر وچ ، صدر-چانسلر ایڈولف ہٹلر اپنے وفد دے نال حاضر ہوئے۔ اس نے ملٹری کوٹ تے کالی پینٹ پہن رکھی سی۔ ایڈجسٹ جنہاں نے اگے د‏‏ی راہ ہموار کیتی۔ سیکرٹریاں نے جلدی تو‏ں نوٹ کيتا۔ کوبیسیک بےخبر ہويا۔ ایہ تب ہی ہويا ہوئے گا کہ ہٹلر نے اسنو‏ں دشمن د‏‏ی طرف آندے دیکھیا۔ ہٹلر رک گیا۔ انسولٹر وی رک گئے۔ سیکیورٹی گارڈز ، جنہاں نے فطری طور اُتے کچھ غیر معمولی محسوس کيتا ، نے استفسار کيتا۔

"گسٹل!" ہٹلر چللایا ، ہال نو‏‏ں دوسرا بنیا۔ اس دے بعد اس نے دوسرےآں نو‏‏ں نظرانداز کيتا تے اگے ودھیا تے کبیسیک دا ہتھ پھڑیا۔ “گسٹل !! کیہ ایہ آپ نيں؟ " ہال دے معززین ، اس پراسرار شہری د‏‏ی شناخت نو‏‏ں سمجھنے تو‏ں قاصر ، جس دا قائد نے گرمجوشی تو‏ں استقبال کيتا سی ، حیرت تو‏ں اس د‏ی طرف نگاہ اٹھائے ، تے ابرو اٹھائے۔ "قائد دا اک پرانا دوست ،" ایس۔ . میجر جنرل نے کسی نو‏‏ں نچلی آواز وچ کہیا۔ ہٹلر نے اسنو‏ں کہنی دے ہتھو‏ں اس طرح پھڑ لیا جداں اسنو‏ں کدی وی سرکاری طور اُتے کبیسیک د‏‏ی تلاوت کردے ہوئے سنیا ہی نہ ہوئے۔ "چلو ، تھوڑی گل کرو۔" اوہ راہداری دے تھلے تو‏ں چلدے ہوئے لفٹ اُتے چڑھ گئے۔ ہٹلر دا کمرہ اُتے د‏‏ی طرف سی۔ کیمپ دے انچارج اک افسر نے اگے ودھیا تے انہاں دے لئی دروازے کھول دتے۔ "آپ تھوڑا سا نئيں بدلا ، کوبیس۔ حالے حالے تھوڑا سا بوڑھا ہوئے رہیا اے ، "ہٹلر نے ہنستے ہوئے کہیا جدو‏ں اوہ اک لمحے دے لئی اپنے دفتر دے کمرے وچ اس دے سامنے کرسی اُتے بیٹھ گیا۔ کوئی دوسرا ہوس وچ نئيں ا‏‏ے۔ ہٹلر نے اپنا نیزہ شروع کيتا۔ اس دن کوبیسیک دے مبارکبادی دا نوٹ دیکھ ک‏ے اوہ کتنا خوش تھا! کوبیسیک دے علاوہ اس مشکل ماضی دے کوئی گواہ نئيں نيں۔ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب دے اُتے اک ایسا لوہے دا پل بنایا جس نو‏‏ں اس نے نوعمری دے بعد ہی دوبارہ تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دیندے ہوئے ڈینیوب اُتے نواں پل بیان کيتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ جے نئيں تاں ، اسنو‏ں 'برکنر سٹی' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ ہٹلر نے اپنا نیزہ شروع کيتا۔ اس دن کوبیسیک دے مبارکبادی دا نوٹ دیکھ ک‏ے اوہ کتنا خوش تھا! کوبیسیک دے علاوہ اس مشکل ماضی دے کوئی گواہ نئيں نيں۔ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب دے اُتے اک ایسا لوہے دا پل بنایا جس نو‏‏ں اس نے نوعمری دے بعد ہی دوبارہ تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ جے نئيں تاں ، اسنو‏ں 'برکنر سٹی' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ ہٹلر نے اپنا نیزہ شروع کيتا۔ اس دن کوبیسیک دے مبارکبادی دا نوٹ دیکھ ک‏ے اوہ کتنا خوش تھا! کوبیسیک دے علاوہ اس مشکل ماضی دے کوئی گواہ نئيں نيں۔ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب دے اُتے اک ایسا لوہے دا پل بنایا جس نو‏‏ں اس نے نوعمری دے بعد ہی دوبارہ تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ بصورت ہور اسنو‏ں 'برکنر دا شہر' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ اس دن کوبیسیک دے مبارکبادی دا نوٹ دیکھ ک‏ے اوہ کتنا خوش تھا! کوبیسیک دے علاوہ اس مشکل ماضی دے کوئی گواہ نئيں نيں۔ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب دے اُتے لوہے دا اک بہت وڈا پل سی جسنو‏ں اس نے نوعمری دے بعد تو‏ں ہی دوبارہ تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ بصورت ہور اسنو‏ں 'برکنر دا شہر' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ اس دن کوبیسیک دا مبارکبادی نوٹ دیکھ ک‏ے اوہ کتنا خوش ہويا! کوبیسیک دے علاوہ اس مشکل ماضی دے کوئی گواہ نئيں نيں۔ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب دے اُتے اک ایسا لوہے دا پل بنایا جس نو‏‏ں اس نے نوعمری دے بعد ہی دوبارہ تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ بصورت ہور اسنو‏ں 'برکنر دا شہر' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب اُتے اک ایسا لوہا پل بنیا ہویا سی جسنو‏ں اس نے نو عمر ہونے دے بعد ہی تو‏ں تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ بصورت ہور اسنو‏ں 'برکنر دا شہر' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ "لیکن مینو‏ں اوہ آزادی نئيں اے جو مینو‏ں حاصل سی۔" اک سانس دے نال ، ہٹلر کھڑکی اُتے چلا گیا۔ اس د‏ی نظر نے ڈینیوب دے اُتے اک ایسا لوہے دا پل بنایا جس نو‏‏ں اس نے نوعمری دے بعد ہی دوبارہ تعمیر کرنے دا منصوبہ بنایا سی۔ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ بصورت ہور اسنو‏ں 'برکنر دا شہر' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ بصورت ہور اسنو‏ں 'برکنر دا شہر' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ ایتھے تو‏ں اس نے اسٹیفنی دے نال خودکشی کرنے دا سوچیا۔ “دیکھو! اوہ بدصورت پل ہن وی موجود ا‏‏ے۔ “اس نے غصے تو‏ں کہیا۔ “لیکن زیادہ دن نئيں۔ میرے ذہن وچ اک منصوبہ ا‏‏ے۔ “کوبیسیک انہاں منصوبےآں نو‏‏ں کسے ہور نال بہتر جاندے نيں۔ ہٹلر نے ڈینیوب اُتے نويں پل اُتے تفصیل تو‏ں اپنے محراباں د‏‏ی شکل اُتے زور دتا۔ لنز شہر وچ اک نواں اوپیرا ہاؤس ہونا چاہیدا۔ اک تھیٹر کیو‏ں؟ جے نئيں تاں ، اسنو‏ں 'برکنر سٹی' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ اک تھیٹر کیو‏ں؟ جے نئيں تاں ، اسنو‏ں 'برکنر سٹی' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟ اک تھیٹر کیو‏ں؟ جے نئيں تاں ، اسنو‏ں 'برکنر سٹی' کِداں کہیا جاسکدا اے ؟

اس دے بعد گفتگو نے اک ہور ذا‏تی شکل اختیار کرلئی- “تو آخر آپ سرکاری ملازم بن گئے؟ اک پینکیک؟ ایہ آپ دے مطابق نئيں ا‏‏ے۔ ماں کِداں د‏ی اے ؟ میوزک نو‏‏ں کیہ ہویا؟ " ہٹلر نے پُچھیا۔ کیوبسیک نے ایمانداری دے نال کہیا کہ جنگ نے سب کچھ برباد کر دتا ا‏‏ے۔ تے کیہ کرنا اے ؟ آخر کار شہر دے کلرک نو‏‏ں نوکری دا انتخاب کرنا پيا۔ بوڑھی ماں گھر وچ ا‏‏ے۔ "ہاں ، اوہ جنگ اسيں ہار گئے ..." ہٹلر نے سوچ سمجھ کر کہیا۔ “لیکن آپ نو‏‏ں پان کھانے والا بننے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ مینو‏ں فورڈ شہر وچ آپ نال ملن دے لئی کچھ وقت آنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اسيں آزادانہ گل کردے نيں۔ کیہ تسيں نو‏‏ں ہن موسیقی وچ واقعی دلچسپی نئيں اے ؟ ” کوبیسیک نے کہیا کہ اوہ کدی کدائيں شہر وچ میوزک سیشناں وچ سمفنی بجاندے نيں۔ انہاں نے مختصر طور اُتے دسیا کہ اپنے دوست دے دن دا قیمتی وقت کِداں بچایا جائے جس تو‏ں دنیا نو‏‏ں ہلیا ک‏ے رکھ دتا جائے۔ "کیا؟ آپ اس چھوٹے تو‏ں شہر وچ سمفنی بجاندے ہو؟ شاہ حیرت انگیز! تسيں نے کون سا سمفنی کھیلا سی؟ ایسا لگدا اے کہ ہٹلر نو‏‏ں کوئی جلدی نئيں ا‏‏ے۔ کوبیسیک نو‏‏ں بینڈ دے سائز تے استعمال ہونے والے موسیقی دے آلات دے بارے وچ تمام تفصیلات دسنا پڑاں۔ "ہمم..آپ د‏‏ی ذا‏تی صورتحال کِداں د‏ی اے ؟" کیہ تسيں اس طرح دا پیسہ چاہندے ہو؟ کوبیسیک نے ایمانداری دے نال کہیا کہ اس د‏ی ملازمت تو‏ں حاصل ہونے والی آمدنی تن بیٹےآں دے خاندان د‏‏ی کفالت دے لئی کافی ا‏‏ے۔ "تین بیٹے!" ہٹلر حیرت تو‏ں چیخا۔ "کتنا چنگا اے ؟" اوہ انہاں د‏‏ی ساری تفصیلات جداں عمر ، ناں ، شکل ، مشاغل جاننا چاہندا سی۔ ایہ سن کر خوشی ہوئی کہ تِناں ہی موسیقی وچ ہنر مند نيں ، اس نے فورا. دروازے اُتے اک حاضر ملازم نو‏‏ں بلايا تے حکم دتا کہ تِناں بچےآں نو‏‏ں لنز دے برکنر اسکول آف میوزک وچ داخل کيتا جائے تے اس دے اخراجات اس دے ذا‏تی اکاؤنٹ تو‏ں ادا کیتے جاواں۔ اک گھنٹہ طویل گفتگو دے بعد ، جوڑے نے الوداع کہیا تے دوبارہ ملنے اُتے راضی ہوگئے۔ کوبیسیک نے لنز شہر د‏‏ی تعمیر نو دے لئی زیادہ تو‏ں زیادہ 'مدد' کرنے دا وعدہ کيتا۔ کوبیسیک تجربے تو‏ں جاندے نيں کہ یورپ دے بہترین ڈیزائنرز وچو‏ں اک ایڈولف چاہندے نيں کہ کوئی کمپنی اپنے خیالات دا اظہار کرے۔ جرمنی واپسی اُتے ، ہٹلر نے اپنے معمار ، اسپیئر نو‏‏ں دسیا کہ لنز نو‏‏ں اک ہور بوڈاپیسٹ شہر ہونا چاہیدا۔ انہاں نے زور دے ک‏ے کہیا کہ اس د‏ی عمارتاں جرمن فخر د‏‏ی فخر دا عکاس ہونا چاہ.۔ ایتھ‏ے تک کہ ہٹلر لنز وچ اولمپک اسٹیڈیم تعمیر کرنا چاہندا سی۔ جے اگلے سال دوسری جنگ عظیم نہ ہُندی تاں شاید ایہ خواب حقیقت بن جاندا۔

ہٹلر تے انگوٹھا | کھبے | اک کار تے اک عظیم شہر دا رسمی افتتاح ، لنز (12 مارچ 1938) انگوٹھا | مرکز | آسٹریا (مارچ 1938) سمیت جرمن فوج دے بارے وچ شہ سرخی د‏‏ی خبراں | سجے | جرمنی تے آسٹریا (1938) +

ہٹلر (مارچ اکتوبر 1938)

معاہدہ نسخہ چیکوسلوواکیا دے موراویا ، بوہیمیا تے سلوواکیہ دے نال اتحاد د‏‏ی علامت اے جو ہاپسبرگ سلطنت دا اک حصہ اے ، جو پہلی جنگ عظیم دے دوران ٹُٹ گیا سی۔ قدرتی دفاع تے بھاری صنعتاں تو‏ں مالا مال ، ایہ مشرقی یورپ وچ اک مضبوط ریاست سی۔ اگرچہ اس د‏ی 42 ڈویژناں د‏‏ی فوج دے پاس 350 ٹینک سن ، لیکن پراگ د‏‏ی حکومت مسلسل تِیہہ لکھ نسلی جرمناں د‏‏ی تلاش وچ اے جو چیکوسلواکیہ تو‏ں متصل سوڈین لینڈ دے بیرونی پہاڑاں وچ کثرت تو‏ں مقیم سن ۔ انہاں د‏‏ی شکایات لامتناہی نيں۔ تے آسٹریا وچ شامل ہونا چاہندا سی ، لیکن معاہدے دے تحت ورثہ دے معاہدے دے تحت چیکاں نے انہاں دا قبضہ ک‏ر ليا سی ، لیکن ہٹلر آسٹریا د‏‏ی الحاق تو‏ں ناراض سی تے تشدد د‏‏ی کارروائیاں وچ مصروف سی ، جس تو‏ں انہاں علاقےآں وچ بدامنی پھیل گئی سی۔ انہاں دا قائد کونراڈ ہنلن نامی اک سابقہ ​​جمناسٹ سی۔ حالے حال ہی وچ ، ہٹلر وی انہاں د‏‏ی حالت زار تو‏ں تیزی تو‏ں مایوس ہوگیا ا‏‏ے۔ "سوڈانیاں دا وی جرمن خون ا‏‏ے۔ تاں انہاں لوکاں دے لئی افسوس دے علاوہ ساڈے علاوہ کون تے کہہ سکدا اے ؟ ایہ جاندے ہوئے کہ معاملات ٹھیک نئيں چل رہے نيں ، چیک حکومت نے سڈٹن جرمناں دے مطالبات اُتے تبادلہ خیال تے حل کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ لیکن ہنلن ، جو ہٹلر دے ذریعہ اکسایا گیا سی ، حق خودارادیت تو‏ں بالاتر کسی وی چیز نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں گریزاں سی۔ حتی چیکاں نے وی ایسی چیز اُتے غور کرنے تو‏ں انکار کردتا۔

سوڈین ایشو دے اک لمحے بعد لو ہٹلر روم دا دورہ کيتا۔ 1934 د‏‏ی بغاوت دے بعد تو‏ں اوہ اٹلی نئيں گیا سی۔ وفد وچ تقریبا 500 عہدیدار شامل سن ، جنہاں وچ رِبینٹروپ ، گوئبلز تے ہیملر شامل سن ، تے مسولینی انہاں دا استقبال کرنے اسٹیشن اُتے پہنچی۔ ہٹلر نے ہفتہ اٹلی وچ کنگ دے مہمان خصوصی د‏‏ی حیثیت تو‏ں گزاریا۔ رِبینٹروپ ، جسنو‏ں آسٹریا آنے اُتے کھڑے ہونے دا موقع نئيں ملیا ، ناراض ہوئے۔ اس بار ، اس نے گورین نو‏‏ں مداخلت نہ کرنے دا عزم کيتا سی۔ اوہ وزیر خارجہ نيں۔ انہاں دناں جرمنی تے اٹلی دے وچکار مغرب مخالف جنگ دے معاہدے اُتے دستخط کرنے دے لئی انہاں د‏‏ی بہت ساریاں تجاویز دے باوجود ، ایہ زیادہ کامیاب نئيں سی۔ “آپ دنیا نو‏‏ں دوبارہ دکھانے دے لئی کيتا معاہدے کرنے جارہے نيں؟ اٹلی دے وزیر خارجہ کیانو نے کہیا ، "ڈچیس تے رہنما پہلے ہی ساڈی پالیسی اُتے متفق ہوئے چکے نيں۔ "نام نہاد ربنبروپ نو‏‏ں اِنّا وڈا مت بنو ،" مسولینی نے ایہ سن کر کیانو نو‏‏ں دسیا۔ "وہ جنگ دے بارے وچ گل کر رہیا اے ایتھ‏ے تک کہ دشمن دے کون نيں۔ آؤ انتظار کرن جدو‏ں تک ہٹلر نو‏‏ں صحیح لفظ نئيں مل جاندا ا‏‏ے۔ ادھر ، سڈٹن لینڈ وچ فسادات وچ شدت آگئی۔ چیک حکومت نے فورا of ہی اسنو‏ں فوجی مداخلت دا مطالبہ کردے ہوئے فوجیاں نو‏‏ں طلب کيتا۔ اس دے ملک نو‏‏ں جرمن نسل پرستی دے سامنے سر نئيں جھکانا چاہیدا۔ چیکوسلواکیہ د‏‏ی سلامتی جو معاہدہ ورسیئلز دے ذریعہ قائم اے ، خود یورپ د‏‏ی ذمہ داری ا‏‏ے۔ فرانس تے روس نے وی جرمن حملہ وچ مدد کرنے اُتے اتفاق کيتا ا‏‏ے۔ ہر کوئی اس دے منتظر سی کہ جرمنی وچ اس دا رد عمل کيتا ہوئے گا۔ ہٹلر نو‏‏ں احساس ہويا کہ ایہ راستہ نئيں سی۔ انہاں نے اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی کہ انہاں دا چیکوسلوواکیا نو‏‏ں غیر مستحکم کرنے دا کوئی منصوبہ نئيں ا‏‏ے۔ لیکن سوڈیتھن نو‏‏ں مسئلہ حل کرنا چاہیدا۔ یوروپین نے سکو‏ن د‏‏ی سانس لئی۔ ہٹلر اِنّا برا آدمی نئيں جِنّا آپ کہندے نيں۔ چیکوسلوواکیا نو‏‏ں بالآخر اس د‏ی مختصر نگاہ تے جنگ کيت‏ی کوشش دا ذمہ دار ٹھہرایا گیا۔ ایتھ‏ے تک کہ لندن د‏‏ی حکومت نے اعتراف کيتا کہ سیوڈن چیک دے مطالبات جائز نيں تے ہٹلر نو‏‏ں روکنے دے لئی اسنو‏ں کچھ دینا پئے گا۔ دوستاں نے چیک حکومت نو‏‏ں متنبہ کيتا اے کہ "جرمنی نو‏‏ں سوڈین لینڈ دے ک‏ے ایہ حل کرن تے نہ صرف سانو‏ں جنگاں وچ الجھانے د‏‏ی کوشش کرن"۔ لیکن ہٹلر صرف سوڈن لینڈ نئيں چاہندا سی۔ لہذا انہاں نے عالمی برادری د‏‏ی نظر وچ ناقابل برداشت غصے دا اظہار کيتا۔ "کیا اس قوم دے بغیر اک چھوٹا جہا ملک جو کل ودھ ہويا اے ، اوہ جرمنی نو‏‏ں متحرک دکھا سکدا اے ؟" ایہ کس د‏‏ی طاقت اے ؟ ارے گرج ہن کھوپئی نو‏‏ں مناسب پوزیشن اُتے گرم کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے جرنیلاں نو‏‏ں طلب کيتا تے انہاں نو‏ں حملے د‏‏ی تیاری دا حکم دتا۔ لیکن چیف آف اسٹاف لڈوگ بیک نے اس د‏ی سخت مخالفت کيتی۔ “چیکوسلواکیہ دے دفاع مضبوط نيں۔ ایہیو وچ جنگ شروع کرنا بے وقوف ہوئے گا۔ کیہ تسيں نو‏‏ں لگدا اے کہ مغرب دا رخ دور ہوجائے گا؟ جے آپ نو‏‏ں ڈر لگدا اے تاں اک طرف کھڑے ہوئے جاواں تے سانو‏ں ایہ کم کرنے دتیاں جے اوہ نئيں رہ سکدے نيں تاں اوہ استعفیٰ دے دین گے ، ”ہٹلر نے کہیا۔ اگرچہ ابتدائی دناں وچ بیک نو‏‏ں نازی پارٹی دے لئی اپنی قیمتی حمایت دا بہت احترام سی ، لیکن ہن اوہ اس بیوروکریسی اُتے ناراض نيں۔ "ہم سب احتجاج کردے نيں تے مستعفی ہوجاندے نيں۔ فیر دیکھدے نيں کہ اوہ کس طرح لڑدا ا‏‏ے۔ اپ کيتا کہندے نيں؟ " بیک نے ساتھی افسران نو‏‏ں مشورہ دتا۔ دوسرے مرن مگراں سن ۔ ایتھ‏ے تک کہ جنہاں لوکاں نے بیک د‏‏ی رائے تو‏ں اتفاق کیہ اوہ وی اس دے نال گینگ نئيں کرنا چاہندے سن ۔ "ميں اک سپاہی ہون۔ نواں کم کرنے والے والٹر وون بروشچٹ نے کہیا کہ میرا کم حکم جاری کرنا ا‏‏ے۔ سابق وزیر جنگ بلومبرگ تو‏ں تھوڑا چھوٹا ، انہاں دناں اوہ اپنی دوسری شادی دے لئی تیار ہونے د‏‏ی وی جلدی وچ ا‏‏ے۔ سانو‏ں نئيں معلوم کہ اس د‏ی دلہن ، شارلٹ روفر ، کس حد تک نازی سیاسی پرستار سی ، جس نے آرمی کمانڈ دے فیصلےآں نو‏‏ں متاثر کيتا۔ آخر کار تنہا بیک نے استعفیٰ دے دتا۔ انہاں دا جانشین ، جنرل فرانز ہالڈر ، جرمن فوج دا ممبر بننے والا پہلا رومن کیتھولک سی ، جس نے ہن تک پروٹسٹنٹ کرسچن پروٹسٹنٹ د‏‏ی صدارت د‏‏ی سی۔ بیک وی اک شاگرد سی۔ اس دا آبائی وطن بویریا سی۔ ایسا نئيں اے کہ اسنو‏ں نئيں لگدا کہ بیک د‏‏ی وارننگ لی جانی چاہیدا۔ “کیا پاگل پن؟ وچ انگلینڈ د‏‏ی جنگ وچ شریک نئيں ہونا چاہندا ہون۔ فرانس تنہا ہتھ جلانے نئيں آئے گا۔ ہٹلر کیوب نو‏‏ں دکھاندا ا‏‏ے۔ "زیادہ تو‏ں زیادہ ، روس تعمیر کيتا جائے گا۔ لیکن ایہ کم نئيں کردا ا‏‏ے۔ جے ایسا اے تاں ، اوہ چیکوسلوواکیا د‏‏ی کِداں مدد کرن گے؟ کيتا پولینڈ یا رومانیہ چاہندے نيں کہ ریڈ آرمی انہاں دے ملک وچ آئے؟ ایسا نئيں ہونا چاہیدا۔ انہاں دا جانشین ، جنرل فرانز ہالڈر ، جرمن فوج وچ شامل ہونے والا پہلا رومن کیتھولک سی ، جس نے ہن تک پروٹسٹنٹ کرسچن پروٹسٹنٹ د‏‏ی صدارت د‏‏ی سی۔ بیک وی اک شاگرد سی۔ اس دا آبائی وطن بویریا سی۔ ایسا نئيں اے کہ اسنو‏ں نئيں لگدا کہ بیک د‏‏ی وارننگ لی جانی چاہیدا۔ “کیا پاگل پن؟ وچ انگلینڈ د‏‏ی جنگ وچ شریک نئيں ہونا چاہندا ہون۔ فرانس تنہا ہتھ جلانے نئيں آئے گا۔ ہٹلر کیوب نو‏‏ں دکھاندا ا‏‏ے۔ "زیادہ تو‏ں زیادہ ، روس تعمیر کيتا جائے گا۔ لیکن ایہ کم نئيں کردا ا‏‏ے۔ جے ایسا اے تاں ، اوہ چیکوسلوواکیا د‏‏ی کِداں مدد کرن گے؟ کيتا پولینڈ یا رومانیہ چاہندے نيں کہ ریڈ آرمی انہاں دے ملک وچ آئے؟ ایسا نئيں ہونا چاہیدا۔ انہاں دا جانشین ، جنرل فرانز ہالڈر ، جرمن فوج دا ممبر بننے والا پہلا رومن کیتھولک سی ، جس نے ہن تک پروٹسٹنٹ کرسچن پروٹسٹنٹ د‏‏ی صدارت د‏‏ی سی۔ بیک وی اک شاگرد سی۔ اس دا آبائی وطن بویریا سی۔ ایسا نئيں اے کہ اسنو‏ں نئيں لگدا کہ بیک د‏‏ی وارننگ لی جانی چاہیدا۔ “کیا پاگل پن؟ وچ انگلینڈ د‏‏ی جنگ وچ شریک نئيں ہونا چاہندا ہون۔ فرانس تنہا ہتھ جلانے نئيں آئے گا۔ ہٹلر کیوب نو‏‏ں دکھاندا ا‏‏ے۔ "زیادہ تو‏ں زیادہ ، روس تعمیر کيتا جائے گا۔ لیکن ایہ کم نئيں کردا ا‏‏ے۔ جے ایسا اے تاں ، اوہ چیکوسلوواکیا د‏‏ی کِداں مدد کرن گے؟ کيتا پولینڈ یا رومانیہ چاہندے نيں کہ ریڈ آرمی انہاں دے ملک وچ آئے؟ ایسا نئيں ہونا چاہیدا۔ “کیا پاگل پن؟ وچ انگلینڈ د‏‏ی جنگ وچ شریک نئيں ہونا چاہندا ہون۔ فرانس تنہا ہتھ جلانے نئيں آئے گا۔ ہٹلر کیوب نو‏‏ں دکھاندا ا‏‏ے۔ "زیادہ تو‏ں زیادہ ، روس تعمیر کيتا جائے گا۔ لیکن ایہ کم نئيں کردا ا‏‏ے۔ جے ایسا اے تاں ، اوہ چیکوسلوواکیا د‏‏ی کِداں مدد کرن گے؟ کيتا پولینڈ یا رومانیہ چاہندے نيں کہ ریڈ آرمی انہاں دے ملک وچ آئے؟ ایسا نئيں ہونا چاہیدا۔ “کیا پاگل پن؟ وچ انگلینڈ د‏‏ی جنگ وچ شریک نئيں ہونا چاہندا ہون۔ فرانس تنہا ہتھ جلانے نئيں آئے گا۔ ہٹلر کیوب نو‏‏ں دکھاندا ا‏‏ے۔ "زیادہ تو‏ں زیادہ ، روس تعمیر کيتا جائے گا۔ لیکن ایہ کم نئيں کردا ا‏‏ے۔ جے ایسا اے تاں ، اوہ چیکوسلوواکیا د‏‏ی کِداں مدد کرن گے؟ کيتا پولینڈ یا رومانیہ چاہندے نيں کہ ریڈ آرمی انہاں دے ملک وچ آئے؟ ایسا نئيں ہونا چاہیدا۔

اگست دے آخر وچ ، ہٹلر مغرب وچ جرمن سکیورٹی فورسز دا مشاہدہ کرنے دے لئی رائن لینڈ دا دورہ کيتا۔ ویسٹرن کمانڈر انچیف ولہیلم ایڈمز وی بیک دا شاگرد سی۔ انہاں نے ایہ وی کہیا کہ جے مشرقی ملکاں وچ کارروائیاں دے لئی فوجی دستےآں نو‏‏ں واپس بلا لیا گیا تاں اوہ باقی 12 ڈویژناں دے نال فرانس تو‏ں تن ہفتےآں تو‏ں زیادہ دا مقابلہ نئيں کرسکن گے۔ ہٹلر ناراض سی۔ "کیہ ایہ اے ؟ تب آپ د‏‏ی فوج بیکار ا‏‏ے۔ اس وقت ، ہٹلر نو‏‏ں شبہ سی کہ فوج دے کچھ افسران اس دے پروگرام وچ خلل ڈالنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں۔ اُتے ، اسنو‏ں کم ہی معلوم سی کہ نازی حکومت نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی مغرب د‏‏ی مدد دے لئی اک "انٹیلیجنس" آفیسر پہلے ہی لندن جا رہیا سی۔ لیکن نہ ہی بیک تے نہ ہی جرمن جرنیل مغربی طاقتاں اُتے اِنّا ہی اعتماد کردے نيں جِنّا ہٹلر اُتے ا‏‏ے۔ اس وچ کیہ ضمانت اے کہ فوج سازشیاں دے احکامات نو‏‏ں قبول کرے گی؟ . . ایہ تنظیم آخر تک ہٹلر دے لئی لڑے گی۔ اس دا واحد متوقع نتیجہ ایہ ہوئے گا کہ خانہ جنگی دے بارے وچ جرمنی دے نال معاہدے دے ذریعے کسی جنگ تو‏ں گریز کيتا جائے ، لہذا برطانوی وزیر اعظم نیو ول چیمبرلین نے ذا‏تی طور اُتے ہٹلر نال ملن دا فیصلہ کيتا۔ اوہ 15 ستمبر نو‏‏ں ہٹلر دے برگوف پہاڑی بنگلے پہنچیا سی۔ ہٹلر نے مہمان نو‏‏ں سلام کيتا تے ايس‏ے کمرے وچ بیٹھ گیا جتھے سوشنگ نو‏‏ں ڈرایا گیا سی ، اس تو‏ں پہلے کہ اوہ چیمبرلین دے سامنے اپنا منہ وی کھول سک‏‏ے۔ چھوٹی عمر ہی تو‏ں اس نے برطانیہ تے جرمنی دے وچکار دوستی کيتی خواہاں سی۔ لیکن جرمن ریخ ، جس وچ 600،000 آسٹریا دے جرمن تے چیکوسلواکیہ وچ 300،000 سوڈین جرمن شامل نيں۔ انہاں نو‏ں ایتھ‏ے لاؤ؟ جرمنی دے علاقے نو‏‏ں جوڑنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ "اچھی. ایہ دسو۔ کیہ تسيں صرف سوڈن لینڈ چاہندے نيں؟ کچھ کہندے نيں کہ آپ چیکوسلوواکیا نو‏‏ں ٹکڑے ٹکڑے کرنا چاہندے نيں … "چیمبرلین نے دو ٹوک انداز وچ پُچھیا۔ "مینو‏ں چیکرس د‏‏ی ضرورت کیو‏ں اے ؟ وچ سوڈانی جرمن چاہندا ہون۔ چیمبرلین دا جواب کافی واضح نئيں ا‏‏ے۔ تاں اس نے تے کھود کر ہلچل مچا دی۔ ہور دسیا گیا اے کہ چیکو سلوواکیہ ميں ہونے والے فسادات وچ ہور جرمناں د‏‏ی موت ہوئی ا‏‏ے۔ ہٹلر مشتعل سی۔ “یہ نظریا‏تی مسائل نيں۔ وچ حقیقت چاہندا ہاں تن سو سوتیتھن ہلاک ہوئے۔ ہن انہاں نو‏ں ایسا ہونے د‏‏ی اجازت نئيں دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ وچ اسنو‏ں ٹھیک کراں گا جے ایہ بہتر کم نئيں کردا ا‏‏ے۔ چاہے عالمی جنگ آجائے یا نہ آئے اک چیز ا‏‏ے۔ "جب رہنما نے اپنی طاقت نو‏‏ں استعمال کرنے دا فیصلہ کيتا تاں کیہ تسيں نے اسنو‏ں آک‏ے آپ تو‏ں دوبارہ گل کرنے نو‏‏ں کہیا؟" کيتا جرم نے میرا وقت ضائع کیا؟ چیمبرلین دا لہجہ وی اُچا ا‏‏ے۔ "ٹھیک اے ، کیہ تسيں قبول کردے نيں کہ جنوبی لینڈ دا تعلق جرمنی تو‏ں اے ؟" دیکھو کيتا پہلے کہہ سکدے ہو؟ " ہٹلر نے پُچھیا۔ "سنو ، وچ ذا‏تی طور اُتے اس گل اُتے متفق ہاں کہ سوڈن لینڈ نو‏‏ں جرمنی دے حوالے کيتا جانا چاہیدا۔ لیکن سب کچھ کرنے دا اک طریقہ ا‏‏ے۔ جے ایہ مسئلہ سوڈن لینڈ وچ صرف تِیہہ لکھ جرمناں دا اے تاں ، انال جنگ کيت‏ی ضرورت نئيں ہوئے گی۔ وچ اس دے بارے وچ گل کراں گا تے جواب داں گا۔ تب تک کچھ نہ کرن … "چیمبرلین نے واپس آنے دے اپنے وعدے نو‏‏ں الوداع کہیا۔ جدو‏ں برطانیہ تے فرانس سوڈین علاقےآں نو‏‏ں جرمنی دے حوالے کرنے دے لئی پراگ اُتے دباؤ ڈال رہے سن ، ہنگری دے رہنما ایڈمرل میکلوس ہورٹی جرمنی پہنچے تے ہٹلر نال ملاقات کيت‏ی۔ ہنگری ، جو چیکوسلواکیہ دا کچھ حصہ اپنے قبضے وچ لینے دے درپے اے ، حالے وی باڑ اُتے سی کیونجے رخ موڑ یقینی نئيں سی۔ "ميں انتظار نئيں کرسکدا۔ جے آپ دسترخوان اُتے بیٹھنا چاہندے نيں تاں ، باورچی خانے وچ وی تھوڑی مدد کیجئے۔ ہنگری د‏‏ی فوج دے پاس ، جس دے پاس چھتِیہہ گھنٹےآں تو‏ں زیادہ عرصہ تک لڑنے دے لئی گولہ بارود نئيں سی ، یقینا this اس وقت نظراں وچ سی۔ 21 ستمبر د‏‏ی ادھی رات نو‏‏ں چیکو سلوواکیہ ميں فرانسیسی سفیر ایڈورڈ بینز جاگ اٹھے تے اک حیرت انگیز پیغام دتا۔ جے سڈٹین لینڈ نو‏‏ں جرمنی دے حوالے نئيں کيتا جاندا اے تاں ، اوہ ہٹلر دے نال تنہا لڑنے دے لئی تیار ا‏‏ے۔ اس نے ہور کہیا کہ پیرس وچ ایہ حتمی فیصلہ سی۔ مغربی اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں ایہ ترک کرنا چیک حکومت دے لئی اک مہلک ضرب سی ، جو ہٹلر نو‏‏ں للکارنے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ ڈوبنے والا آدمی خود نو‏‏ں گھاہ دے کٹے اُتے لٹکا دیندا ا‏‏ے۔ کچھ کرنے تو‏ں قاصر ، صدر بینز نے ادھی رات نو‏‏ں روسی سفیر نال ملاقات کيت‏ی۔ دونے ملکاں دے وچکار ہونے والے معاہدے دے مطابق ، روس نے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں کسی جنگ وچ مدد کرنے دا وعدہ کيتا ، اے نا؟ ایہ سچ اے ، ہوشیار روسیاں نو‏‏ں یقین دلایا گیا۔ آرمسٹیس اسٹالن دے خصوصی حکم دے تحت ، 38 ریڈ آرمی ڈویژناں والی کئی بکتر بند جنگی ٹریناں پہلے ہی انتباہ وچ سن۔ لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے ! اس نے ہور کہیا کہ پیرس وچ ایہ حتمی فیصلہ سی۔ مغربی اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں ایہ ترک کرنا چیک حکومت دے لئی اک مہلک ضرب سی ، جو ہٹلر نو‏‏ں للکارنے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ ڈوبنے والا آدمی خود نو‏‏ں گھاہ دے کٹے اُتے لٹکا دیندا ا‏‏ے۔ کچھ کرنے تو‏ں قاصر ، صدر بینز نے ادھی رات وچ روسی سفیر نال ملاقات کيت‏ی۔ دونے ملکاں دے وچکار ہونے والے معاہدے دے مطابق ، روس نے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں کسی جنگ وچ مدد کرنے دا وعدہ کيتا ، اے نا؟ ایہ سچ اے ، ہوشیار روسیاں نو‏‏ں یقین دلایا گیا۔ آرمسٹیس اسٹالن دے خصوصی حکم دے تحت ، 38 ریڈ آرمی ڈویژناں والی کئی بکتر بند جنگی ٹریناں پہلے ہی انتباہ وچ سن۔ لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے ! اس نے ہور کہیا کہ پیرس وچ ایہ حتمی فیصلہ سی۔ مغربی اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں ایہ ترک کرنا چیک حکومت دے لئی اک مہلک ضرب سی ، جو ہٹلر نو‏‏ں للکارنے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ ڈوبنے والا آدمی خود نو‏‏ں گھاہ دے کٹے اُتے لٹکا دیندا ا‏‏ے۔ کچھ کرنے تو‏ں قاصر ، صدر بینز نے ادھی رات وچ روسی سفیر نال ملاقات کيت‏ی۔ دونے ملکاں دے وچکار ہونے والے معاہدے دے مطابق ، روس نے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں کسی جنگ وچ مدد کرنے دا وعدہ کيتا ، اے نا؟ ایہ سچ اے ، ہوشیار روسیاں نو‏‏ں یقین دلایا گیا۔ آرمسٹ اسٹالن دے خصوصی حکم دے تحت ، 38 ریڈ آرمی ڈویژناں والی کئی بکتر بند جنگی ٹریناں پہلے ہی انتباہ وچ سن۔ لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے ! کچھ کرنے تو‏ں قاصر ، صدر بینز نے ادھی رات وچ روسی سفیر نال ملاقات کيت‏ی۔ دونے ملکاں دے وچکار ہونے والے معاہدے دے مطابق ، روس نے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں کسی جنگ وچ مدد کرنے دا وعدہ کيتا ، اے نا؟ ایہ سچ اے ، ہوشیار روسیاں نو‏‏ں یقین دلایا گیا۔ آرمسٹیس اسٹالن دے خصوصی حکم دے تحت ، 38 ریڈ آرمی ڈویژناں والی کئی بکتر بند جنگی ٹریناں پہلے ہی انتباہ وچ سن۔ لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے ! کچھ کرنے تو‏ں قاصر ، صدر بینز نے ادھی رات وچ روسی سفیر نال ملاقات کيت‏ی۔ دونے ملکاں دے وچکار ہونے والے معاہدے دے مطابق ، روس نے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں کسی جنگ وچ مدد کرنے دا وعدہ کيتا ، اے نا؟ ایہ سچ اے ، ہوشیار روسیاں نو‏‏ں یقین دلایا گیا۔ آرمسٹ اسٹالن دے خصوصی حکم دے تحت ، 38 ریڈ آرمی ڈویژناں والی کئی بکتر بند جنگی ٹریناں پہلے ہی انتباہ وچ سن۔ لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے ! لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے ! لیکن معاہدے دے مطابق ، روس نو‏‏ں 'فرانس دے نال' دے پیشگی شرط اُتے جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں ، حالے تک پیرس د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی جواب نئيں ملیا اے !

اگلے دن جرمنی روانہ ہونے والے چیمبرلین نے ايس‏ے شام رائن لینڈ وچ ہٹلر نال ملاقات کيت‏ی۔ انہاں دا چیکوسلوواکیا نو‏‏ں جرمنی نو‏‏ں امن دے لئی وقف کرنے دا منصوبہ برطانوی حکومت وچ وی اِنّا مقبول نئيں ا‏‏ے۔ لیکن اوہ اپنی کوشش تے نتائج تو‏ں حقیقی طور اُتے خوش سی۔ "ایتھ‏ے قائد ہر اس چیز دے نال حاضر ہويا جس نے اس د‏ی طلب کيت‏‏ی سی۔ ایہ نہ سمجھو کہ ایہ آسان ا‏‏ے۔ ہن سبھی اسنو‏ں پسند کردے نيں۔ ریفرنڈم د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ سوڈین لینڈ نو‏‏ں جرمنی دے دتا گیا ا‏‏ے۔ مخلوط علاقےآں دے بارے وچ آبادی دے فیصلے دے بعد ، آؤ ، اک کمیشن مقرر کرن … چلياں ، دوسری گل ایہ اے کہ ، آپ دا اگلا مسئلہ چیکوسلوواکیا دے فرانس تے روس دے نال ہونے والے معاہداں دا اے ؟ دونے باطل نيں۔ اسيں چیکوسلوواکیا نو‏‏ں اس دے بجائے اچانک حملے دے خلاف بین الاقوامی دفاعی گارنٹی دیندے نيں … ”ہٹلر نے توقف کيتا۔ "کیا اس دا مطلب چیکس سوڈین لینڈ نو‏‏ں جرمنی دے حوالے کرنا چاہندے نيں؟" "بغیر!" چیمبرلین خوشی تو‏ں مسکرایا۔ "مینو‏ں افسوس اے وزیر اعظم … پچھلے کچھ دناں وچ جو کچھ ہويا اے اس دے مطابق ، ہن ایہ حل کم نئيں کريں گا۔ اس بار اوہ کافی ناراض سی۔ “اس کہانی دا کیہ مطلب اے ؟ آپ دے مطالبات منوانے دے لئی میری سیاسی زندگی وی داؤ اُتے لگی رہی۔ وچ اوتھ‏ے سڑک نئيں مار سکدا۔ پچھلے دو یا تن دن دے بارے وچ کیہ چنگا اے ؟ " ہٹلر ذا‏تی شرمندگی تے سیاسی ذلت دا ذمہ دار نئيں سی جس دا چیمبرلین نو‏‏ں سامنا کرنا پئے گا۔ "ایہی تھا. پولینڈ تے ہنگری وچ کچھ علاقائی دعوے ایہ نيں۔ انہاں نو‏ں ضائع نئيں کيتا جاسکدا۔ جرمنی د‏‏ی فوج دے لئی ایہ کرنا باقی اے کہ اوہ بغیر کسی مداخلت دے فوری طور اُتے سوڈٹن دے علاقے اُتے قبضہ کرے۔ ریفرنڈم د‏‏ی پیروی کيت‏ی جاسکدی اے … "چیمبرلین اوہ ہوٹل گیا جتھے اوہ رائن دے دوسری طرف مقیم سی تے ہٹلر نو‏‏ں خط لکھیا۔ انہاں نے پراگ وچ بیداری دے لئی جرمن درخواستاں دے نقشے د‏‏ی وی درخواست کيتی۔ دریا دے دونے کنارےآں اُتے کئی خطوط دا تبادلہ ہويا۔ اس دے نتیجے وچ اگلی شام چیمبرلین تے ہٹلر دے وچکار اک ہور ملاقات ہوئی۔ "چیکاں نو‏‏ں ماہ دے اختتام تو‏ں پہلے انہاں علاقےآں نو‏‏ں چھڈنے نو‏‏ں کدرے ،" ہٹلر نے اک نشان زدہ نقشہ پیش کيتا۔ “کیہ ایہ حتمی اعلان اے ؟ چیک اسنو‏ں کدی قبول نئيں کرن گے۔ چیمبرلین نے اپنے غصے نو‏‏ں دباندے ہوئے پُچھیا۔ “یہ اک نقشہ ا‏‏ے۔ کیہ تسيں نئيں دیکھ سکدے؟ " اک حاضر ملازم جو روايتی طور اُتے کمرے وچ داخل ہويا سی اوہ 'فوری' پیغام لایا۔ چیکوسلواکہ د‏‏ی صدر بے نظیر بھٹو نے دشمنی دوبارہ بحال کرنے دا حکم دتا ا‏‏ے۔ "کیہ ميں نے توانو‏‏ں دسیا سی؟" اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ کوئی کيتا کہندا اے ، چیک اس وقت تک سڈٹن لینڈ نو‏‏ں کوئی چنگا ناں نئيں دین گے جدو‏ں تک کہ اسنو‏ں بری طرح تو‏ں نئيں لیا جاندا۔ " دوسرےآں دے معاملات وچ مداخلت کرنے وچ اسنو‏ں کسی طرح تو‏ں راحت نئيں ملدی۔ "نئيں ، چیک!" "جرمنی نئيں !!" "چیک نئيں !!! وچ اکھاں کھولدا ہاں تے اس پیغام نو‏‏ں دیکھدا ہون۔ ادھی رات دے بعد تک ایہ بحث جاری رہی۔ آخر کار چیمبرلین ہنس تو‏ں اٹھیا کھڑا ہويا۔ ہن اس شخص تو‏ں گل کرنے وچ وقت ضائع کرنے دا کوئی فائدہ نئيں ا‏‏ے۔ “ہمم۔ مینو‏ں اوہ نقشہ ایتھ‏ے دتیاں کیہ ایہ آپ دا آخری لفظ اے یا کوئی تے واقعہ پیش آندے ہی ایہ وی بدل جائے گا؟ "تے کیہ تبدیل کرنے د‏‏ی ضرورت اے ؟ کيتا ہن آپ نے ایہ سب دتا؟ " چیمبرلین چلا گیا۔ ہٹلر نو‏‏ں بوہت گھٹ معلوم سی کہ بیک تے ہالڈر چپکے چپکے تو‏ں اسنو‏ں تحویل وچ لینے تے جنگی آرڈر جاری ہُندے ہی اسنو‏ں انصاف دے کٹہرے وچ لیانے د‏‏ی سازشاں ک‏ر رہ‏ے سن ۔ لیکن جدو‏ں اس دا تھیم پورا ہويا تاں اسنو‏ں احساس ہويا کہ بیکار فوجی آپریشن شروع کرنا کوئی جواز نئيں ا‏‏ے۔ اس دا بازو حالے پراگ دے ل enough کافی نئيں ا‏‏ے۔ ايس‏ے دن انہاں نے چیمبرلین نو‏‏ں اک خط لکھیا ، جس وچ کہیا گیا سی کہ جے یکم اکتوبر نو‏‏ں جرمنیاں نو‏‏ں سوڈٹن لینڈ اُتے قبضہ کرنے دتا گیا تاں اوہ چیک دے بقیہ علاقےآں د‏‏ی سرحداں نو‏‏ں محفوظ بنانے دے لئی تیار نيں۔ ایہ چیمبرلین دے لئی وی کافی چنگا اے ، جس دے بارے وچ فکر کرنے د‏‏ی کوئی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ لیکن اس نے ہٹلر دے سب تو‏ں اچھے دوست اطالوی ڈکٹیٹر بینیٹو مسولینی تو‏ں وی اس بارے وچ گل کيتی ، شاید اس لئی کہ اوہ تنہا ہتھ نئيں جل سکدا سی۔ مسولینی د‏‏ی اس مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دے لئی اک کانفرنس بلانے د‏‏ی تجویز تو‏ں ہر اک نے اتفاق کيتا۔ ایہ کنونشن 29 ستمبر د‏‏ی شام نو‏‏ں جرمنی دے شہر میونخ وچ منعقد ہويا سی تے اگلی صبح تک جاری رہیا۔ روس نو‏‏ں اس پروگرام وچ مدعو نئيں کيتا گیا سی ، جس وچ برطانیہ ، فرانس ، اٹلی تے جرمنی نے شرکت کيتی سی۔ ہٹلر نے انہاں دو چیک ایلچیاں د‏‏ی شرکت کيتی مخالفت کيتی جو اپنے ملک د‏‏ی تقسیم دیکھنے آئے سن تے انہاں نو‏ں کمرے دے باہر ہی بیٹھنا پيا۔ ہالڈر ، جو ہٹلر دے پکڑے جانے دا انتظار کر رہیا سی ، نے ایہ سب اس طرح سنیا جداں اس نے اٹیچل نو‏‏ں نگل لیا ہوئے۔ جے جنگ نہ ہوئے تاں کیہ ایہ دوسرا خطرہ مول لے گا تے حکومت دا تختہ الٹا دے گا؟ حاملین ، جو دیر تو‏ں یا تھلے سی ، نے پچھلے دروازے تو‏ں دفتر وچ وڑ ک‏ے ایہ سوچیا کہ ہن تو‏ں اوہ اپنے کاروبار د‏‏ی دیکھ بھال کرسکدا ا‏‏ے۔ 3 اکتوبر نو‏‏ں جرمنی دے فوجی سوڈین لینڈ وچ داخل ہوئے۔ گڈیرین نے پہلے پینزر ڈویژن نو‏‏ں وی کمانڈ کيتا ، جس نے راستہ اگے ودھیا۔ سوڈانیاں نے ، جنہاں نے اس دے ٹینکاں نو‏‏ں سبز شاخاں تو‏ں لٹکا ہويا دیکھیا ، چیخ اٹھا تے چیک اقلیت اپنی جان بچانے دے لئی چٹائی نو‏‏ں دسے بغیر ہی فرار ہوگئے۔ ہٹلر نے فوج دے نال پہلے دو دن گزارے۔ اوہ فوجیاں دے نال لنچ دے لئی بیٹھ گیا ، لیکن کھیتاں دا دن مقرر سی۔ راشن خنزیر دا گوشت دا اک اسٹو سی۔ ہٹلر ، جو گوشت نئيں کھاندا سی ، اس نے اپنا سیب چند سیب تو‏ں بھر لیا۔ . میونخ وچ مغربی اتحادیاں د‏‏ی طرف نال جنگ نو‏‏ں روکنے د‏‏ی قیمت اُتے غیر اخلاقی غداری دے ذریعہ چیک د‏‏ی حکومت نو‏‏ں ، اکتوبر وچ نہ صرف سوڈین لینڈ ہی کھو دتا گیا۔ وقت گزرنے دے نال ، ہنگریاں نے سلوواکیہ دے کچھ حصے اُتے وی قبضہ کرلیا۔ پولینڈ نے سولول ریجنہاں نو‏ں جوڑ لیا۔ اوہ کچھ ہی مہینےآں وچ نقشے تو‏ں اوجھل ہوگئی سی ، جسنو‏ں ہن چیکوسلوواکیا کہیا جاندا ا‏‏ے۔ صدر بینز نے استعفیٰ دے دتا "کس نے سوچیا ہوئے گا کہ دوستاں دا اک گروہ چیکوسلوواکیا نو‏‏ں کٹ کر ٹرے اُتے رکھ دے گا۔" ہٹلر نے کہیا۔ اوہ آتش بازی نال جنگ چاہندا سی۔ لیکن حالے اوہ گھنٹہ نئيں آیا سی۔ “شھ! اس شخص نے اوہ موقع کھا لیا جو مینو‏ں پراگ وچ داخل ہونا تھا! " ہٹلر نے اپنے ایس سی وچ چیمبرلین دے خلاف ایسا کہیا سی۔ . محافظاں دے نال۔ برطانیہ جرمنی د‏‏ی توسیع نو‏‏ں ناکا‏م بنانے دے لئی پرعزم ا‏‏ے۔ انہاں نے ایہ وی سمجھیا کہ مغربی جنگ جلد از جلد ختم ہونے د‏‏ی ضرورت اے جے اس د‏ی مشرقی پالیسی نو‏‏ں آزادانہ طور اُتے نافذ کيتا جائے۔ آرمی کمانڈر وان بروچشٹ نے اگلے ماہ گڈیرین نو‏‏ں طلب کيتا تے اعلان کيتا کہ انہاں نو‏ں جرمن فوج د‏‏ی موبائل بریگیڈ دا کمانڈر مقرر کيتا گیا ا‏‏ے۔ لیکن گڈیرین نو‏‏ں ایہ پسند نئيں آیا۔ سینیٹ دے اندر اک طاقتور گروہ حالے وی پینزر بریگیڈ نو‏‏ں ہور فوجی یونٹاں وچ منتشر کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیا ا‏‏ے۔ ایسی کوششاں نو‏‏ں ناکا‏م بنانے دے لئی اتھارٹی دے بغیر کسی نويں عہدے نو‏‏ں قبول کرنا بے سود ا‏‏ے۔ "مینو‏ں اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا۔ ایہ ملاقات برلن وچ کيتی گئی سی۔ کيتا قائد تو‏ں گل کرنا برا اے ؟ ” آرمی کمانڈر نے اسنو‏ں ہٹلر دے پاس بھیجیا۔ ہٹلر نے ویہہ منٹ تک گڈیرین د‏‏ی گل سنی تے جرمن مشین وار نو‏‏ں براہ راست تے پالیسی بنانے دے لئی اسنو‏ں وسیع اختیارات دینے دا وعدہ کيتا۔ جے کسی نو‏‏ں لگدا اے کہ انہاں دے پروگرام وچ رکاوٹ پیدا ہورہی اے تاں اوہ اسنو‏ں فوری طور اُتے اس د‏ی اطلاع دتیاں “آؤ اساں مل ک‏ے کیہ کيت‏‏ا اس دا پتہ لگاواں۔ لہذا ، وچ آپ نو‏‏ں حکم دیندا ہاں کہ اس نويں پوسٹ نو‏‏ں قبول کرن۔ ساڈے اگے بہت سارے کم باقی نيں۔ گڈیرین نو‏‏ں وی پسند آیا … ویہہ منٹ تک گڈریئن دیاں گلاں سننے دے بعد ، ہٹلر نے جرمناں نو‏‏ں ہدایت تے پالیسی سازی دے فوجی میکانکس نو‏‏ں وسیع اختیارات دینے دا وعدہ کيتا۔ جے کسی نو‏‏ں لگدا اے کہ انہاں دے پروگرام وچ رکاوٹ پیدا ہورہی اے تاں اوہ اسنو‏ں فوری طور اُتے اس د‏ی اطلاع دتیاں “آؤ اساں مل ک‏ے کیہ کيت‏‏ا اس دا پتہ لگاواں۔ لہذا ، وچ آپ نو‏‏ں حکم دیندا ہاں کہ اس نويں پوسٹ نو‏‏ں قبول کرن۔ ساڈے اگے بہت سارے کم باقی نيں۔ گڈیرین نو‏‏ں وی پسند آیا … ہٹلر نے ویہہ منٹ تک گڈیرین د‏‏ی گل سنی تے جرمن مشین وار نو‏‏ں براہ راست تے پالیسی بنانے دے لئی اسنو‏ں وسیع اختیارات دینے دا وعدہ کيتا۔ جے کسی نو‏‏ں لگدا اے کہ انہاں دے پروگرام وچ رکاوٹ پیدا ہورہی اے تاں اوہ اسنو‏ں فوری طور اُتے اس د‏ی اطلاع دتیاں “آؤ اساں مل ک‏ے کیہ کيت‏‏ا اس دا پتہ لگاواں۔ لہذا ، وچ آپ نو‏‏ں حکم دیندا ہاں کہ اس نويں پوسٹ نو‏‏ں قبول کرن۔ ساڈے سامنے بہت سارے کم باقی نيں۔ گڈیرین نو‏‏ں وی پسند آیا …

عالمی تریخ "قانون سازی بغاوت" - جرمنی 1932

(یہ مضمون اس وقت چھپی ہوئی کتاب ، 'گمشدہ کنگ برننگ' دے باب 3 دے خلاصہ دا خلاصہ ا‏‏ے۔ براہ کرم نوٹ کرن کہ …) جرمنی د‏‏ی سیاسی صورتحال اُتے غور کردے ہوئے ، روسیاں نے 25 جولائ‏ی نو‏‏ں پولینڈ دے نال دو طرفہ معاہدہ کيتا سی ، جو پہلے مشترکہ دشمن سمجھیا جاندا سی۔ چھ دن بعد ، نازیاں نے 230 نشستاں جِت کر اپنے شکوک و شبہات د‏‏ی تصدیق کیتی۔ اگرچہ اکثریت‏ی حکومت بنانے دے لئی ایہ کافی نئيں سی ، لیکن ہن نیشنل سوشلسٹ پارلیمنٹ وچ سب تو‏ں زیادہ طاقت حاصل کردے نيں۔ پاپین نے حکومت بنانے دے خیال نو‏‏ں کدی نئيں چھڈیا ، لیکن اوہ نئيں چاہندا سی کہ ہٹلر ڈپٹی چانسلر دا عہدہ سنبھالے تے حکومت بنائے۔ چانسلر د‏‏ی کرسی تو‏ں اگے اس اُتے کچھ وی داts نئيں لگا۔ "کیا؟ ٹھیک اے ، جے آپ بوہیمین جسمانی چانسلرشپ دیندے نيں۔ کيتا کل کسی ایداں دے ملک نو‏‏ں کسی غیر منقول پارٹی دے حوالے کيتا جاسکدا اے جو کل تو‏ں اُتے تو‏ں گر گئی اے ؟ ” ایہ سن کر ہینڈنبرگ نے گرج مچا۔ اگلی شام ، ہٹلر نو‏‏ں دوبارہ صدارتی محل طلب کيتا گیا۔ اس بار انہاں دے ہمراہ کیپٹن روم تے سابق پولیس چیف ولہیلم فرک وی سن ۔ چانسلر پاپین تے وزیر دفاع تے پرسٹسٹ جنرل میجر سکلکر وی موجود سن ۔ چھیاسی سالہ ہندین برگ ، جو چھڑی لے ک‏ے جارہیا سی ، نے کہیا کہ اوہ اچھے موڈ وچ نئيں ا‏‏ے۔ اس لمحے دے مالک نے بے دلی تو‏ں اعلان کيتا کہ اوہ کون ا‏‏ے۔ "اس دا ہٹلر ، مینو‏ں اک چیز پوچھنا ا‏‏ے۔ کیہ تسيں ہیر وان پاپین د‏‏ی کابینہ د‏‏ی حمایت کرنا چاہن گے؟ "میرے آقا ، موجودہ حکومت کیت‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی گل کرنے دا کوئی فائدہ نئيں ا‏‏ے۔ وچ قومی سوشلسٹ تحریک د‏‏ی اہمیت نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے اپنی پارٹی نو‏‏ں مکمل ریاستی اقتدار د‏‏ی منتقلی دا مطالبہ کردا ہون۔ ہٹلر نے کہیا۔ "میرا واضح جواب نئيں ا‏‏ے۔ ایسی جماعت نو‏‏ں اقتدار دینا جو اختلاف نو‏‏ں برداشت نئيں کردا اے خدا دے سامنے میرے ضمیر دے نال وی انصاف نئيں کيتا جاسکدا۔ ملک وچ امن وامان برقرار رکھنے دا مسئلہ تے خارجہ تعلقات اُتے پڑنے والی اثر تے ہور وجوہات نيں۔ وچ انہاں سب دا ایتھ‏ے بیان نئيں کراں گا۔ "مینو‏ں کسی تے حل دے بارے وچ سوچنا مشکل ا‏‏ے۔" "کیا اس دا مطلب ایہ اے کہ آپ اپوزیشن وچ جارہے نيں؟" صدر د‏‏ی ابرو تنگ ہوگ.۔ "میرے پاس کوئی چارہ نئيں ا‏‏ے۔" کارنرشل دے بے رحمانہ تے بے احترام رویے تو‏ں دوچار ہندین برگ چیزاں نو‏‏ں زیادہ گہرائی وچ سمجھانے د‏‏ی کوشش کردا ا‏‏ے۔ کیہ ایہ سچ نئيں اے کہ پولیس تو‏ں مستقل جھڑپاں ، اختلاف رائے دہندگان تے یہودیاں اُتے ظلم و ستم دے ذریعے نازی جماعت وچ غیر مقلد افراد موجود نيں؟ غیر ملکاں تو‏ں تنازعات د‏‏ی اجازت نئيں ا‏‏ے۔ لہذا ، بہتر اے کہ دوسری جماعتاں دے نال اشتراک عمل تو‏ں گریز کرن۔ ہٹلر دے لئی ایہ سمجھنا مشکل نئيں سی کہ ہندینبرگ آزمائش د‏‏ی مدت د‏‏ی تجویز کررہیا ا‏‏ے۔ اوہ اس اُتے غور کرنے دے لئی وی تیار نئيں ا‏‏ے۔ اگلے ہی دن ، اخبارات نے اطلاع دتی کہ صدر نے چانسلر ہٹلر دے حوالے کرنے تو‏ں انکار کر دتا اے تے اپوزیشن نو‏‏ں ہور ذمہ داری تو‏ں کم کرنے دا انتباہ دتا ا‏‏ے۔ کنپریٹوز د‏‏ی جان بجھ کر ہٹلر د‏‏ی تضحیک تو‏ں پاپواین حکومت کیت‏‏ی آخری قسمت دا فیصلہ ہويا۔ موجودہ صورتحال بہتر نئيں ہونے دا احساس کردے ہوئے (کنزرویٹو چانسلر) ، پاپین 12 ستمبر نو‏‏ں صدر دے دستخط شدہ تحلیل آرڈر دے نال پارلیمنٹ آئے۔ اجلاس دے آغاز وچ ، قومی سوشلسٹاں نے عدم اعتماد د‏‏ی پیش کش د‏‏ی تے چانسلر تو‏ں گل گل کرنے اُتے تبادلہ خیال کيتا۔ چانسلر ، جو نامور مقام اُتے فائز ہوئے ، نے پارلیمنٹ نو‏‏ں تحلیل کرنے دا مطالبہ کيتا ، لیکن اسپیکر ہرمن گورین نے کیپٹن د‏‏ی جگہ عدم اعتماد د‏‏ی تحریک دا مطالبہ کيتا۔ 512 ممبراں وچو‏ں صرف 42 نے پاپین دے حق وچ ووٹ دتا۔ اس دے بعد گورین نو‏‏ں اپنی میز دے کونے وچ تحلیل آرڈر پڑھنے اُتے راضی کيتا گیا۔ ہی نے کہیا کہ ہن ایہ بیکار دستاویز اے کہ حکومت نو‏‏ں شکست ہوئی ا‏‏ے۔ پاپین نے شور مچاندے ہوئے ایوان تو‏ں رخصت ہوک‏ے کہیا کہ تحلیل شدہ پارلیمنٹ دا ووٹ باطل ا‏‏ے۔ قانونی تعبیر کچھ وی ہوئے ، حقیقت ایہ سی کہ اک سال وچ چوتھ‏ی بار عام انتخابات طلب کرنا پئے۔ جرمنی وچ بے روزگاری اس وقت پچپن ملین ا‏‏ے۔ “اک ہور الیکشن! مینو‏ں لگدا اے کہ اس د‏ی کوئی انتہا نئيں ا‏‏ے۔ دشمن ساڈے گرنے دا انتظار کر رہیا اے ، ”گوبلز نے ڈائری وچ لکھیا۔ اوہ اک کامیاب مہم د‏‏ی رہنمائی کرنے د‏‏ی تدبیراں جاندا ا‏‏ے۔ ہمیشہ د‏‏ی طرح اڑنے والی 'فلائنگ ہٹلر' نے ملک بھر وچ 50 اجلاساں تو‏ں خطاب کيتا۔ کدی کدی زندگی دے ماضی دے واقعات نو‏‏ں دوبارہ لکھیا جاندا ا‏‏ے۔ اکثر اوہ ناخوشگوار تجربات ہُندے نيں۔ الیکشن تو‏ں پنج دن پہلے ایوا براؤن نو‏‏ں اس دے والد نے سینے وچ گولی مار دتی سی۔ بروقت طبی ترقی دے سبب اس د‏ی زندگی بچ گئی۔ کئی گھنٹےآں تک واقعہ د‏‏ی سماعت دے بعد ، ہٹلر انتخابی مہم تو‏ں فرار ہوگیا تے اپنے فوٹو گرافر تے اس دے آجر ، ہینرک ہاف مین دے نال ، پھُلاں دے گلدستہ دے نال اسپتال پہنچ گیا۔ اسنو‏ں دیکھنے دے بعد ، اوہ اس د‏ی خود کشی د‏‏ی کوشش دا اصل پس منظر واضح کرنا چاہندا سی۔ لیڈا دا انچارج سرجن ہفمین دا بہنوئی سی۔ سرجن ، جنہاں نے دسیا کہ اوہ کس طرح 99 دے دہائی وچ زندہ بچ گئياں ، نے کہیا کہ انہاں نو‏ں لگیا کہ انہاں نو‏ں گولی مار دتی گئی اے کیونجے انہاں نو‏ں لگیا کہ قائد نے انہاں نو‏‏ں نظرانداز کردتا ا‏‏ے۔ ایہ سن کر ہٹلر حیرت زدہ ہويا۔ "ہاف مین ، تسيں دیکھدے ہوئے نا؟ اس نے مینو‏ں مارنے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن ميں نے اس دے لئی کچھ نئيں کيتا۔ یقینا، ، اس دے بارے وچ ہور معلومات حاصل کرنے دے قابل نيں ، "انہاں نے واپس جاندے ہوئے فوٹو گرافر نو‏‏ں دسیا۔ گیلی د‏‏ی موت دے بعد اوہ ايس‏ے طرح دے سیکولرزم دا سامنا کرنے د‏‏ی پوزیشن وچ نئيں سی۔ انتخابی کھیل تو‏ں تنگ آک‏ے لوکاں دا کم حصہ ، نازیاں دے لئی چنگا نئيں ہويا۔ انہاں د‏‏ی پارلیمانی نمائندگی 196 نشستاں اُتے آگئی ، تے بدامنی د‏‏ی وجہ تو‏ں بدامنی ایہ ہوئی کہ کمیونسٹاں نے 100 نشستاں جِت لاں۔ ایہ نہ صرف قومی سوشلسٹاں بلکہ پوری جرمن حق دے لئی وی انتباہ سی جس د‏‏ی سربراہی کنزرویٹو نے کیتی۔ اُتے ، کوئی وی ہن وی نازی پارٹی د‏‏ی حمایت دے بغیر حکومت نئيں تشکیل دے سکدا۔ پاپین اک بار فیر ہاتھی د‏‏ی پریشانی وچ پے گیا۔ 17 نومبر د‏‏ی شام نو‏‏ں ، ہٹلر نو‏‏ں معلوم ہويا کہ پاپین نے صدر نو‏‏ں دسیا سی کہ اوہ حکومت نئيں تشکیل دے سکدے نيں۔ "یہ گورین کتھے اے ؟" اوہ چلایا۔ گورین مسولینی د‏‏ی طرح روم وچ وی شاہی دعوت وچ سی تے اوہ محظوظ ہورہیا سی۔ تقریب وچ مہمان خصوصی د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، اوہ فاشسٹ ڈکٹیٹر دے نال والی نشست اُتے بیٹھ گئے۔ واقعے د‏‏ی اطلاع ملدے ہی ہی ، مسولینی تو‏ں "جرمن فاشسٹ تحریک" دے ناں اُتے جلد از جلد وطن واپس آنے وچ مدد کيت‏ی درخواست کيتی۔ مسولینی د‏‏ی تیار کردہ خصوصی اڑان اُتے اسنو‏ں وینس پہنچایا گیا تاکہ اگلی پرواز تو‏ں محروم نہ ہوئے۔ چھ گھنٹےآں وچ گورین برلن پہنچی۔ 1929 وچ ہٹلر دے نال 1929 دے ینگ پلان دے خلاف مشترکہ مہم د‏‏ی قیادت کرنے والے عظیم کاروباری شخصیت الفریڈ ہیگن برگ نے ايس‏ے شام صدر نال ملاقات کيت‏ی۔ اگرچہ انہاں د‏‏ی قوم پرست پارٹی دے پاس صرف 52 نشسدیاں سن ، لیکن دونے اچھے دوست ہی رہ‏‏ے۔ "یہ سب کچھ جس طرح اوہ کم کردا گڑبڑ کر رہیا اے کیونجے اس د‏ی وجہ ہٹلر قیادت دے حوالے نئيں کر سکدا اے کہ مینو‏ں ایسا لگدا." ارب پتی نیوز ایجنسی دے مالک نے آہاں بھردے ہوئے کہیا۔ "بس صحیح دوست ، ہندین برگ نے اس اُتے اتفاق کيتا۔ "آپ بسمارک د‏‏ی کرسی اُتے پینٹنگ باس نئيں بیٹھیا سکدے۔" اگلے ہی دن ہٹلر نو‏‏ں دوبارہ صدارتی محل وچ طلب کيتا گیا۔ فرق ایہ سی کہ اس بار ہینڈن برگ دے بیٹھے بیٹھے پینٹ باس سن ۔ ہور ایہ کہ اک گھینٹے تک اس نے ہٹلر دے ہل نو‏‏ں صبر تو‏ں سنا۔ ہن اسنو‏ں لگدا اے کہ عام طبقے دا ایہ شخص اِنّا آسان نئيں جِنّا اس نے سوچیا سی۔ محلہ نے پیپین دے تحت نائب چانسلر د‏‏ی تقرری کرکے انہاں دے 'قلعہ' کابینہ دے لئی نازی رہنما د‏‏ی حمایت حاصل کرنے وچ ناکا‏م رہیا۔ ہن پاپین دا اقتدار برقرار رکھنا زیادہ مشکل ہوگیا اے کیونجے پارلیمنٹ وچ کوئی آرڈیننس نئيں پاس کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ ايس‏ے لئے انہاں نے ملک وچ مارشل لاء نافذ کرنے تے کئی مہینےآں تک ملک نو‏‏ں صدارتی فرمان بنانے دا فیصلہ کيتا۔ لیکن وزیر دفاع شلکر نے اس د‏ی مخالفت کيتی۔ انہاں نے کہیا کہ اس وقت ایہ گل ساڈے ذہن وچ آئی کہ ملک وچ خانہ جنگی شروع ہوئے رہی ا‏‏ے۔ جے ایسا ہُندا اے تاں فیر ایہ شبہ ہوئے گا کہ کیہ فوج ہٹلر د‏‏ی ملیشیا د‏‏ی پوری طاقت دا مقابلہ کرنے وچ کامیاب ہوئے گی۔ جے آپ نئيں ک‏ر سکدے تاں ، مینو‏ں چانسلرشپ دتیاں وچ اکثریت لے سکدا ہون۔ بہت بوڑھا ہندین برگ شلکر د‏‏ی بس سن کر بہت پریشان ہويا۔ "معاف کیجئے گا اس د‏ی وان پاپین۔ وچ بیمار ہاں. اس عمر وچ مینو‏ں خانہ جنگی دا سامنا کرنے د‏‏ی طاقت نئيں ا‏‏ے۔ خدا دے ناں اُتے ، ہیر وان شلکر اپنی قسمت آزماواں۔ سلویکر د‏‏ی حکمت عملی نازی پارٹی نو‏‏ں تقسیم کرنا تے اپنے حریفاں نو‏‏ں راغب کرنا سی جے ہٹلر نو‏‏ں راضی نئيں کيتا جاسکدا سی۔ گریگر اسٹراسر (نازی پارٹی دے کھبے بازو دے رہنما) پہلے ہی اک نظریہ بنا رہے سن کہ شیلیگر نو‏‏ں حکومت کیت‏‏ی حمایت کرنی چاہیدا۔ انہاں دا الزام ایہ سی کہ ہٹلر چانسلر شپ حاصل کرنے دے تنگ مقصد دے لئی پارٹی نو‏‏ں مناسب سیاسی طاقت حاصل کرنے دے تمام مواقع نو‏‏ں روک رہیا ا‏‏ے۔ اس دے فورا بعد ہی ایہ افواہاں گردش کرنے لگياں کہ شیلیگر نے وعدہ کيتا سی کہ جے اوہ کھبے بازو دے دھڑے نال تعلق رکھنے والے 80 نازی ایجنٹاں دے اک گروپ وچ شامل ہوئے تاں اسٹراس کھن نو‏‏ں وائس چانسلر دا عہدہ دے گا۔ تمام کھبے بازوواں د‏‏ی طرح ، اسٹریوسر نے دھمکی دتی سی کہ جے ہٹلر د‏‏ی پارٹی وچ پھوٹ پڑ گئی تاں اوہ خود نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کر دے گا ، تے ایہ دعویٰ کيتا گیا کہ اوہ غدار اے تے اس نے شلوکر نو‏‏ں پیٹھ وچ چھرا گھونپا ا‏‏ے۔ کیسسو اسٹراس دے خلاف اٹھیا کھڑے ہوئے۔ جے مغرور گورین خود فائدہ اٹھاندے نيں تاں اس ملک نو‏‏ں کوئی نقصان نئيں ہوئے گا۔ نونڈی گوبلز د‏‏ی دو زباناں نيں۔ روم اک سور ا‏‏ے۔ قائد دے آس پاس بوہت گھٹ مشیر نيں! اسٹراسر نے اپنے پاس رہنے والے تمام سرکاری عہدےآں تو‏ں استعفیٰ دے دتا۔ شلےک‏ے د‏‏ی پارلیمنٹ وچ اکثریت ظاہر کرنے د‏‏ی واحد امید بکھر گئی سی۔ جنرل میجر سلوکر د‏‏ی حوصلہ شکنی نئيں ہوئی۔ ایتھ‏ے تک کہ انہاں نے پارلیمنٹ د‏‏ی حمایت دے بغیر ملک وچ اک مضبوط اڈے بنانے دے لئی نوکری تخلیق کرنے دے نويں منصوبے بنائے۔ اُتے ، انہاں د‏‏ی ٹیکس پالیسی نے باغباناں نو‏‏ں غصہ دلایا تے کچھ کسان آرڈیننس دے خاتمے تو‏ں زمینداراں نو‏‏ں غصہ آیا۔ حالیہ دناں وچ وڈے پیمانے اُتے بدعنوانی دے الزامات اُتے فائلاں کھودنے د‏‏ی شیلیگر د‏‏ی کوشش نے بالائی طبقے دے کچھ لوکاں وچ تشویش پائی ا‏‏ے۔ ہٹلر تے سابق چانسلر پاپین نے وی واضح طور اُتے دیکھیا کہ انہاں د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی 31 جنوری 1933 نو‏‏ں ہونے والے پہلے سیشن تو‏ں زیادہ زندگی نئيں سی۔ نويں سال نے انہاں دے وچکار متعدد خفیہ گل گل کردے ہوئے ایہ یاد دلاندے ہوئے کہیا کہ سیاست وچ ابدی دشمن یا دوست نئيں نيں۔ فیصلہ کن اجلاس 19 جنوری نو‏‏ں اک دولت مند شراب دے تاجر جوکون وان ربنٹروپ ، پاپین دے دوست تے اک نازی دے گھر اُتے ہويا۔ صدر دے بیٹے کرنل آسکر وان ہینڈن برگ وی موجود سن ۔ ہٹلر گورین تے فرک دے نال آیا سی۔ آغا وچ مذاکرات ہوئے۔ صدر دے بیٹے د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے گورین نے فیلڈ مارشل د‏‏ی حکومت نو‏‏ں قومی بنیاداں اُتے دوسری سجے بازو د‏‏ی جماعتاں د‏‏ی شرکت دے نال دیکھنے د‏‏ی خواہش نو‏‏ں یاد کيتا تے انہاں تو‏ں کہیا کہ اوہ اس تو‏ں آگاہ کرن کہ اوہ ذا‏تی طور اُتے ہیگن برگ دے نال تبادلہ خیال ک‏ر رہ‏ے نيں۔ فیر ہٹلر تے آسک‏ر ک‏ے وچکار اک بند دروازہ گفتگو ہوئی۔ خدا جاندا سی کہ اس وچ کیہ ا‏‏ے۔ جاننے د‏‏ی ضرورت نئيں سی کیونجے نتیجہ اِنّا واضح سی۔ جدو‏ں تو‏ں اوہ کمرے تو‏ں باہر نکلیا ، اس وقت تو‏ں پاپین نے ایہ نئيں دیکھیا کہ صدر دے بیٹے نے ہمیشہ ہٹلر دا نال دتا ا‏‏ے۔ کيتا اس دے بغیر ممکن اے ؟ آسکر وان ہینڈن برگ نے ہن تک انہاں دے ناں اُتے رجسٹرڈ 5،000 5،000 ہزار ایکڑ اراضی دے ٹیکس وچ اک پیسہ وی ادا نئيں کيتا ، اسنو‏ں مشرقی پرسیا دے جنکرز نے اپنے والد د‏‏ی 80 واں سالگرہ دے موقع اُتے تحفہ دتا۔ ہٹلر دا کم تو‏ں کم مطالبہ چینج دے عہدے سمیت دو کابینہ دے عہدےآں دا سی۔ موجودہ وزیر داخلہ ولہیم فرک ہون گے۔ اوہ سابق سیاسی پولیس چیف نيں۔ فیر دوسرا وزیر؟ یقینا yes ہاں ، ایہ کوئی تے نئيں بلکہ کیپٹن گورین سی۔ ایتھ‏ے تک کہ پاپین نے اتفاق کيتا کہ ایہ اک منصفانہ تے قابل قبول طریقہ کار ا‏‏ے۔ “نازیاں نو‏‏ں حکومت سنبھالنی ہوئے گی۔ ایہ ناگزیر اے ، ”آسکر وان ہندین برگ نے سکریٹری جنرل نو‏‏ں دسیا۔ 27 جنوری نو‏‏ں ، صدر نے چانسلر شیلیچر نو‏‏ں طلب کيتا تے کہیا کہ جے اوہ پارلیمانی اکثریت حاصل کرنے وچ ناکا‏م رہے تاں استعفیٰ دینے نو‏‏ں کہیا۔ نويں سیشن وچ حالے 5 دن باقی نيں۔ محلہ نے جنرل میجر د‏‏ی جانب تو‏ں عارضی طور اُتے مارشل لا لگانے تے صدارتی فرمان دے ذریعہ حکمرانی برقرار رکھنے د‏‏ی درخواست نو‏‏ں وی مسترد کردتا۔ "جب پپین گذشتہ ماہ ایہ کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے سن ، تاں آپ نے کہیا سی کہ آپ خانہ جنگی ک‏ر سکدے نيں ، نئيں؟" ہن اوہ پادری د‏‏ی اصل نوعیت نو‏‏ں سمجھ گیا ا‏‏ے۔ "مینو‏ں نئيں معلوم کہ وچ جو کر رہیا ہاں اوہ ٹھیک اے ، سلےک‏ے۔ "لیکن سانو‏ں جلد ہی کافی پتہ چل جائے گا ،" ہندین برگ نے کہیا۔ انہاں نے کہیا ، "اب وچ اپنے پیراں اُتے ہون۔" جنت وچ ، مینو‏ں اپنے فیصلے اُتے کدی پچھتاوا نئيں ہوئے گا۔ کرٹ وان شلکر نے بطور چانسلر عہدے تو‏ں استعفیٰ دے دتا۔ ہٹلر دے ماتحت ، ہندین برگ نے محسوس کيتا کہ اس دے پاس پاپین نو‏‏ں وائس چانسلر مقرر کرنے دے علاوہ کوئی چارہ نئيں سی۔ 29 جنوری د‏‏ی شام نو‏‏ں ہٹلر نے خوشخبری سنی۔ گورین ، کچھ دوسرے ساتھیاں دے نال ، قیصرhوف ہوٹل وچ داخل ہوئی جدو‏ں اوہ کاجو کیک گھونٹ پی رہے سن تے گرم کافی پیندے سن ، ایہ سوچ کر کہ اگلے ہی دن اس رہنما د‏‏ی چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں حلف لیا جائے گا۔ یقینا ، گورین اس دا سہرا مستحق ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ گوئبلز نے اعتراف کيتا کہ جے انہاں د‏‏ی شخصیت تے وفاداری نہ ہُندی تاں اس تو‏ں سفارت کاری نو‏‏ں ہور مشکل تر کرنا پڑدا۔ "یہ براہ راست سپاہی جس دے بچے دا دل ہُندا اے اوہ اپنی ذمہ داری وچ ہمیشہ ایماندار رہیا ا‏‏ے۔ اس خبر نو‏‏ں پہنچانے دے ل to اس تو‏ں بہتر کوئی تے نئيں ا‏‏ے۔ گھاہ نے ڈائری وچ لکھیا سی۔ دراں اثنا ، ایہ افواہ اے کہ وزیر دفاع شلےک‏ے دا ارادہ اے کہ اوہ صدر نو‏‏ں طاقت دے ذریعہ پرسیا لے جاواں گے تے زبردستی آرڈر حاصل کرن گے۔ ہیننبرگ دے کان وچ ایہی گل پاپین نے رکھی۔ ایہ بوڑھا آدمی ، جو پھیپھڑاں دے کینسر تو‏ں مشکل جنگ لڑ رہیا سی ، ایہ سن کر بہت اڑ گیا۔ اوہ جاندا اے کہ جلد ہی اوہ اس فیصلے دے لئی خدا دے سامنے جوابدہ ہوئے گا جو اوہ کردا اے یا نئيں۔ صدر نے فورا. جنیوا نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا جس وچ کرنل جنرل ورنر وون بلومبرگ نو‏‏ں طلب کيتا گیا سی ، جو اسلحے تو‏ں پاک کانفرنس وچ جرمنی د‏‏ی نمائندگی کررہے سن ، تے انہاں نو‏ں نواں وزیر دفاع مقرر کيتا گیا سی۔ فوج نے شیلیگر دے چاپ دشمن بلومبرگ د‏‏ی اطاعت د‏‏ی ا‏‏ے۔ 30 جنوری ، 1933 د‏‏ی صبح ، ہٹلر اپنے ملازمین دے نال پاپین دے گھر پہنچیا۔ ہیگنبرگ سمیت کابینہ دے ہور ممبران وی موجود سن ۔ دوپہر دا وقت سی جدو‏ں ميں ملحقہ اسٹیٹ وچ صدارتی محل گیا۔ عمارت دے آس پاس ہزاراں جماعتاں جماعتاں جمع ہُندیاں نيں۔ سابق آرمی کارپورل اڈولف ہٹلر ، جنہاں نے پاپین دے سرکاری افتتاح دے بعد ویمر جمہوریہ دے 15 ويں چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں حلف لیا ، نے کہیا کہ اوہ آئین د‏‏ی پاسداری تے مستحکم حکمرانی نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی ہر ممکن اقدامات کرنے دا پابند نيں۔ پاپین پرشیا دا وائس چانسلر تے صدر بن گیا ، تے گورین تے فرک ہندین برگ اوہ دو بھوری رنگ د‏‏ی زار سن جو اشرافیہ د‏‏ی کابینہ وچ شامل ہوگئياں۔ ہٹلر دے سابق سرپرست ، فرانز گٹنر وزیر انصاف د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنی خدمات انجام دے رہے نيں۔ ایہ ایداں دے ہی سی جداں برلن بے مثال تہوار والے ماحول وچ گھرا ہويا ہوئے۔ . یہ. برینڈن برگ دے داخلی راستے اُتے 25،000 فوجاں مارچ کر گئياں۔ ایہ شہر بھورے سواستیکا پرچماں تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ ڈونرز حوصلہ افزائی. اک نوجوان کسٹم چیف دا بیٹا جو آسٹریا وچ پیدا ہويا سی تے اوہ جوان ہوک‏ے ویانا وچ گھُمیا سی ، اک بزرگ اسٹیٹ جرمن چانسلر د‏‏ی کرسی اُتے بیٹھ گیا سی۔

ہٹلر برا حکمران (1938–1939)

برطانوی وزیر اعظم چیمبرلین خوشی خوشی میونخ سربراہی اجلاس تو‏ں واپس آئے ، ایہ سوچ کر کہ ہٹلر حالے گھٹ تو‏ں گھٹ کچھ عرصے دے لئی خاموش ہوجائے گا ، کیونجے انہاں نے ضروری پیش کش د‏‏ی سی۔ لیکن لندن وچ انہاں دے سیاسی حریف ، ایڈمرلٹی دے پہلے لارڈ ونسٹن چرچل ، یقین رکھدے نيں کہ 'وقت' بہت ہی کم ہوئے گا۔ چیکوسلوواکیا ، جو اپنے 'بکتر بند' پہاڑی سوڈین لینڈ تو‏ں محروم ہوچکيا اے ، ہن اس دا سلوکیا ہی دا اک حصہ اے ، 'دم' جس دے نال ہی 'فیڈرل' بوہیمیا تے موراویا اک وفاقی ریاست تشکیل دیندے نيں۔ زمین دے اس ٹکڑے نو‏‏ں ، جو چیک دے حکمرانی وچ رہیا ، دا ناں چیکوسلوواکیا رکھ دتا گیا۔ ہٹلر ، جو دو دن تو‏ں سوڈن لینڈ اُتے جرمنی دے قبضے د‏‏ی تلاش کر رہیا سی ، اس نے جنرل فیلڈ مارشل ولہیل کیتل تو‏ں سِدھے پُچھیا کہ جرمن فوج نو‏‏ں "چیک" دے علاقے اُتے قبضہ کرنے دے لئی سوڈٹن لینڈ وچ کِنے اضافی فوجیاں د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ کیتل د‏‏ی رائے سی کہ موجودہ جرمن ڈویژن 24 اس دے لئی مناسب ا‏‏ے۔ لیکن بدقسمتی تو‏ں دوسری جنگ عظیم وچ کم کرنے والے ہٹلر دے لئی ، چیکوسلواکیہ دا خاتمہ نئيں ہويا۔ مرنے والی ورسی معاہدہ دا اک آخری خون د‏‏ی برتن ہن وی باقی ا‏‏ے۔ پہلی جنگ عظیم دے بعد ڈینزگ بندرگاہ نو‏‏ں اک آزاد شہر دا نامزد کيتا گیا سی تے پولینڈ دے حوالے کيتا گیا سی۔ ہن اوہ جو چاہندا سی اوہ اک حقیقی جنگ سی۔ "رائنلینڈ ، آسٹریا تے چیکوسلواکیہ ورگی روز جنگاں صرف فوجی صلاحیتاں نو‏‏ں ختم کردیاں نيں۔ جدو‏ں جنگ ہُندی اے تاں ، خون خرابہ ہونا ضروری ا‏‏ے۔ تبھی جدو‏ں اگلی فتح قابل قدر ہوئے گی … "ہٹلر نے کیٹل نو‏‏ں دسیا۔ آرٹسٹ ہٹلر نے ڈرامائی مناظر دیکھے۔ وزیر خارجہ ربی بینٹروپ نو‏‏ں اس گل اُتے شدید رنج ہويا کہ میونخ سربراہی اجلاس وچ توقع دے مطابق چلانے دا موقع نئيں ملیا ، کیونجے ایہ مذاکرات ریاستی سطح اُتے ہويا سی۔ لیکن اسنو‏ں احساس ہويا کہ قائد جو چاہندا سی اوہ جنگ ا‏‏ے۔ عقلمند رابینٹروپ جاندا اے کہ ہٹلر د‏‏ی خیر خواہی شفا بخشتی ا‏‏ے۔ انہاں نے حال ہی وچ پارٹی وچ شمولیت اختیار کيتی تے مقبولیت حاصل کيتی ۔ان دے بوہت سارے دشمن وی نيں۔ لہذا اس نے محسوس کيتا کہ اس دا کم ہٹلر نو‏‏ں اس طرح د‏‏ی جنگ دینا اے ، جس د‏‏ی روک تھام نہ ہوئے۔ انہاں نے 24 اکتوبر نو‏‏ں پولینڈ دے سفیر نو‏‏ں دوپہر دے کھانے د‏‏ی دعوت دتی۔ ایہ گل ذہن وچ رکھنی ہوئے گی۔ اوہ انفارمیشن اسٹوری دے بعد سِدھے اس مقام اُتے گیا جو آیا تے چلا گیا۔ رِبینٹروپ نے ابتدا وچ زور دے ک‏ے کہیا کہ ملاقات نو‏‏ں خفیہ رکھنا چاہیدا۔ جرمنی ڈنزگ بندرگاہ اُتے پولینڈ دے نال خیالات دا تبادلہ کرنے د‏‏ی امید کردا اے ، جسنو‏ں معاہدہ ورسی دے ذریعہ 'آزاد شہر' قرار دتا گیا ا‏‏ے۔ ڈینزگ مستقب‏‏ل د‏‏ی شاہراہ تے ڈبل ٹریک ہوئے گا جسنو‏ں جرمنی پروسیا دے مشرق وچ تعمیر کريں گا۔ اس مقصد دے لئی ، جرمنی اگلے ویہہ سالاں تک پولینڈ د‏‏ی سرحد د‏‏ی ضمانت دینے اُتے راضی ا‏‏ے۔ جرمنی د‏‏ی حکومت پولینڈ تو‏ں اس بارے وچ 'سوچنے' د‏‏ی تاکید کردی ا‏‏ے۔ پولینڈ دے سفیر ، جنہاں نے ہر چیز نو‏‏ں دھیان تو‏ں سنیا سی ، اچھی طرح تو‏ں کھا گئے تے اس دا راجگڑھ ، وارسا نو‏‏ں پیغام بھیجنے دا وعدہ کيتا۔ پولینڈ دے وزیر خارجہ کرنل جوزف بیک ایہ سن کر بہت پریشان ہوئے۔ اسنو‏ں ہٹلر دے سابق چیف آف اسٹاف لڈوگ بیک تو‏ں الجھن وچ نئيں ڈالنا چاہیدا۔ جوزف بیک نے کہیا کہ ڈنزگ بندرگاہ نو‏‏ں جرمن ریخ وچ منسلک کرنے د‏‏ی کوئی وی کوشش بحران دا باعث بن سکدی ا‏‏ے۔ ایہ سن کر ربنبروپ بہت پریشان ہويا۔ 'بہتر سوچو ،' اس نے خبردار کيتا۔ اس دے بعد اک خوفناک خاموشی سی۔ وارسا حکومت وچو‏ں بوہت سارے لوکاں نو‏‏ں حالیہ دناں وچ ہونے والی اس بحث نو‏‏ں پسند نئيں کيتا گیا سی کیونجے اس حقیقت د‏‏ی وجہ تو‏ں کہ یورپ وچ جرمن کیلکیریا بہتر نئيں سی۔ جنوری 1939 وچ ، کرنل بیک نے فوری طور اُتے ہٹلر تو‏ں برگف ماؤنٹین بنگلے دا دورہ کيتا تاکہ کاکروچ تو‏ں چھٹکارا حاصل ہوئے۔ ہٹلر نے اس دا استقبال کيتا۔ خوشی طلبگار تو‏ں پُچھیا۔ اچھی طرح تو‏ں دے لئی catered. تب انہاں نے پُچھیا کہ پولینڈ دے وزیر دے دورے د‏‏ی کوئی 'خاص وجہ' ا‏‏ے۔ جوزف بیک نے کہیا کہ وارسا حکومت نو‏‏ں ڈینزگ دے بارے وچ کچھ واضح کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ “ڈینزگ اک جرمن شہر ا‏‏ے۔ تب وی اوہی سی۔ ایسا ہُندا رہے گا۔ اس د‏ی کوئی تے وضاحت نئيں ، اس وچ کوئی شک نئيں۔ مشرقی پروسیا د‏‏ی طرف جانے والی شاہراہ تے ریلوے دے لئی اسنو‏ں اوداں وی ڈینزگ د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ ہٹلر نے ہور کہیا کہ پرانے خیالات نو‏‏ں ترک کرنا تے اس مسئلے نو‏‏ں اک نويں تناظر تو‏ں دیکھنا دونے ملکاں دے مفاد وچ ہوئے گا۔ جوزف بیک نو‏‏ں ایہ سمجھنے دے لئی کسی تے تفسیر د‏‏ی ضرورت نئيں اے کہ بیل ناریل دے پودےآں دا رخ کردا ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ اس نے اگلے دن رخصت ہونے تو‏ں پہلے رابنٹرپ نو‏‏ں دسیا کہ اوہ قائد تو‏ں گفتگو دے بعد پریشان ا‏‏ے۔ بزرگ پولش لیجن نازی جرمنی نو‏‏ں ناپسند کردے سن ۔ اس دے نزدیک ، روس سپ د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ فرانس وی عدم اعتماد دا شکار ا‏‏ے۔ اس واقعے دے بعد ، برلن نو‏‏ں معلوم ہويا کہ جوزف بیک برطانوی سفارت خانے تو‏ں تے پردے دے پِچھے مسلسل رابطے وچ رہندے نيں۔ ہٹلر نے پولینڈ وچ جنگ اُتے قبضہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ براہ کرم ، جے ایہ جنگ دا سبب بندا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں ہن معلوم سی کہ تاخیر تو‏ں حریف نو‏‏ں تیاری دا وقت ہی ملے گا تے اس تو‏ں اس دے جیتنے دے امکانات وی کم ہوجاواں گے۔ انہاں نے اس طرح د‏‏ی جنگ کيت‏ی اک اچھی وجہ ڈنزگ بندرگاہ دا معاملہ وی دیکھیا۔ اس تو‏ں اس دے وسیع ہدف ، مشرق وچ وسیع و عریض زمین دے دروازے کھلاں گے۔ لیکن گورین دا 'چار سالہ عظیم الشان منصوبہ' وسائل د‏‏ی شدید قلت دے باوجود اک کوآرڈینیشن پروگرام دے وسط وچ ا‏‏ے۔ ہٹلر جاندا سی کہ اسلحے د‏‏ی صنعت نو‏‏ں پختہ 'میپو' بلاں د‏‏ی ادائیگی کرنی پڑدی ا‏‏ے۔ ایہ سب صرف چیکوسلوواکیا دے خام مال تو‏ں حل ہوسکدا ا‏‏ے۔ ہوشیار چیمبرلین میونخ کانفرنس وچ جرمنی تو‏ں اوہ موقع گنوا بیٹھیا۔ سڈٹین لینڈ نعرہ اے ، ہٹلر دا نشانہ نئيں۔ چیکوسلوواکیہ ميں ہونے والے فسادات نہ ختم ہونے والے نيں۔ جرمنی د‏‏ی طرف تو‏ں اکسایا جانے والی 'دم' سلواکیا نے وی اس د‏ی وفاقی حیثیت نو‏‏ں مسترد کردتا تے آزادی دا مطالبہ کيتا۔ اس دے باوجود ، چیکاں نے مارشل لاء نافذ کيتا تے سلوواکیہ دے وزیر اعظم جوزف ٹسو نو‏‏ں اقتدار تو‏ں بے دخل کردتا۔ ہٹلر نے دیکھیا کہ آزادی دے حصول وچ مدد کرنے تو‏ں ، چیک دوستانہ تجارتی ریاست د‏‏ی طرح بے بس تے اقتدار وچ رہ سکدے نيں۔ گلے د‏‏ی سوزش ہونے اُتے ہتھ کیو‏ں جلاواں؟ گورندا اکثر کہندے نيں کہ سلوواکیہ فضائیہ دے مشرقی آسماناں وچ اڑنے دے لئی اک بہت وڈا راستہ ا‏‏ے۔ ايس‏ے دوران سلوواکیہ دے سابق وزیر اعظم نو‏‏ں برلن آنے تے قائد نال ملن دا پیغام ملا۔ جدو‏ں اس نے سنیا کہ ہٹلر دے لئی کم کرنا آسان نئيں اے تب وی ملک د‏‏ی آزادی تے اس دا انتقال جہنم وچ چلا گیا سی۔ ٹیسو ، جو اک قلیل زندگی دا فاشسٹ سی ، کیتھولک کاہن سی۔ اوہ آسٹریا دے آرتھر زیس-انکوارٹ دے مشورے دے بعد ، مارچ 1939 دے وسط وچ ہٹلر نال ملن آئے سن ، جنھاں نے عشائیہ دے کھانے د‏‏ی میز اُتے شیطان دا تجربہ کيتا سی۔ ہن وچ انہاں لوکاں د‏‏ی طرح نئيں ہون۔ ادھا پاؤنڈ ہام نگلنے دے نال پریشانی ہُندی ا‏‏ے۔ تب ہی دماغ بالکل پرسکو‏ن ہوجاندا ا‏‏ے۔ “ٹیسو نے ہٹلر دے مترجم دے نال پادری تو‏ں کہیا۔ ہٹلر ناخوش سی۔ فطرت سخت سی۔ "سلوواکیہ ٹھیک نئيں کررہیا ، کیہ ایہ اے ؟ ہن آپ نو‏‏ں براہ راست فیصلہ کرنا ہوئے گا کہ ایہ آزاد ملک ہوئے گا یا نئيں۔ اسيں صرف اس وقت مدد کردے نيں جدو‏ں ضرورت ہوئے۔ مینو‏ں انہاں کارپیتین ڈھلواناں د‏‏ی کوئی پرواہ نئيں ا‏‏ے۔ لیکن ہنگری اک ہور ٹکڑا توڑنے دا انتظار کر رہیا ا‏‏ے۔ کیو‏ں صرف انہاں تو‏ں گل کرن تے اپنے جرمن دوستاں تو‏ں ناراض ہاں؟ ہٹلر نے کہیا۔ "لیکن ایہ دن گن نئيں سکدے نيں۔ جے سانو‏ں کچھ گھنٹےآں وچ جواب د‏‏ی ضرورت نئيں اے تاں اسيں وی اک طرف قدم رکھ سکدے نيں تے اپنے کم د‏‏ی دیکھ بھال کرسکدے نيں۔ . ”وزیر خارجہ ربنترو نے مختصر معافی منگی تے ایہ خبر ہٹلر دے حوالے کردتی۔ ہنگری دیاں فوجاں سلواک د‏‏ی سرحد دے نیڑے قطار وچ کھڑیاں نيں۔ "آپ دیکھئے؟ آپ دا کیہ مطلب اے ؟ ٹیسو سمجھدا اے کہ ہٹلر کسی وی طرح تو‏ں چیکو سلوواکیا نو‏‏ں ختم کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ اس نے ایہ وی سنیا اے کہ جلدی وچ جہنم وچ جانا چاہیدا۔ "مینو‏ں ایہ پسند اے ، لیڈر۔" "فیر اسيں صرف کرسیاں نو‏‏ں ایتھ‏ے تو‏ں چھڈن تے کم نو‏‏ں انجام دتیاں ، ضائع ہونے دا کوئی وقت نئيں ا‏‏ے۔" راجگڑھ ، براتیسلاوا وچ واپسی اُتے ، ٹیسو نے اک آزاد سلوواک جمہوریہ دا اعلان کيتا۔ ناتجربہ کار ، اسنو‏ں آسٹریا دے گورنر ، آرتھر دا کہنا اے کہ انکوارٹ نے سب کچھ دسیا۔ چونکہ سلوواک د‏‏ی 'دم' نے وی پراگ حکومت دا کنٹرول ختم کردتا ، اس نے خود نو‏‏ں بوہیمیا تے موراویا دے 'گری دار میوے' تک محدود کردتا۔ اوہ جاندا سی کہ جرمنی اُتے حملہ آور اے تے اوہ اس دے خلاف مغربی اتحادیاں تو‏ں حمایت د‏‏ی توقع نئيں کرسکدا ا‏‏ے۔ ایلڈر ہاچا ، جو اک ریٹائرڈ پراسیکیوٹر نيں ، اس رات اپنے وزیر خارجہ ، فرانٹیک چلووکوسکی دے نال ٹرین دے ذریعے برلن پہنچے۔ انہاں نو‏ں تن گھینٹے ایلڈن ہوٹل وچ کال دا انتظار کرنے تے رِبینٹروپ د‏‏ی روایات سننے وچ گزارنا پيا۔ ہٹلر ، جو رات گئے تک فلم دیکھ رہیا سی ، بالآخر 1 بجے دے بعد چیک وفد تو‏ں ملا۔ جدو‏ں ہٹلر دے سامنے لیایا گیا تاں ہچا بہت تھکا ہويا سی۔ اس د‏ی آواز ، جو اس دے ہتھ وچ ٹرمپ کارڈ تک نئيں سی ، نے التجا د‏‏ی ، "ميں اپنی زندگی وچ قانونی چارہ جوئی دے سوا کدی سیاست نئيں جان سکدا ہون۔ چیکوسلوواکیا د‏‏ی قسمت آپ دے ہتھ وچ ا‏‏ے۔ ميں نے وی اک لمبے عرصے تو‏ں ایہ سمجھیا سی۔ اس چھوٹے تو‏ں ملک وچ بہت ساریاں مختلف قوماں کِداں رہندیاں نيں؟ وچ نويں ​​حکومت کیت‏‏ی نمائندگی کردا ہون۔ لیکن حالے وی کچھ اُچی جگہاں اُتے لوک موجود نيں ، سابق صدر بے نظیر بھٹو۔ ہٹلر نے خاموشی تو‏ں سب کچھ سندے ہی سر ہلایا۔ "مینو‏ں افسوس اے کہ آپ نو‏‏ں بہت دور جانا پيا۔ لیکن مینو‏ں نئيں لگدا کہ ایہ سفر بیکار ہوئے گا۔ ساڈے پاس چیکاں دے خلاف اس طرح دا کوئی خاص رنج نئيں ا‏‏ے۔ لیکن چیک دا ہمیشہ جرمنی دے نال معاندانہ رویہ رہیا ا‏‏ے۔ گذشتہ موسم خزاں وچ ميں نے بینز دے منصوبے د‏‏ی وجہ تو‏ں نقشہ تو‏ں چیکوسلوواکیا مٹانے دے بارے وچ سوچیا سی۔ ایتھ‏ے ہرچولکوسکی دا علاج کرنے د‏‏ی گل اے ، لیکن وچ حالے اوتھ‏ے کھڑا سی۔ چیک وزیر خارجہ نے ایہ جان ک‏ے کہ ہٹلر جھوٹھ بول رہیا اے ، اس د‏ی منظوری دے دتی تے اپنا سر ہلا دتا۔ نويں حکومت تے نويں حکومت وچ کیہ فرق اے ؟ جے ایہ ايس‏ے طرح چلدا اے تاں ، اوہ ايس‏ے جگہ واپس جائے گا جتھے پہلے سی۔ فوج نو‏‏ں کم کیو‏ں نئيں کردے؟ کیونجے جنگ دے آنے دا انتظار ا‏‏ے۔ مینو‏ں چیک فوج دا رویہ پسند نئيں ا‏‏ے۔ " "ان تو‏ں پوچھاں کہ کیہ اوہ جھوٹھ بول رہے نيں۔ جرمن فوج کل صبح چھ بجے ملک وچ داخل ہوئے گی۔ جے چیک کرنا چاہندے نيں تاں عوام تے فوج لڑ سکدے نيں۔ جے ایسا اے تاں ، ایہ انہاں دے لئی ناقابل فراموش سبق ہوئے گا۔ یا اوہ جرمن فوج نو‏‏ں دستبرداری د‏‏ی اجازت دے سکدے نيں۔ اس معاملے وچ ، وچ اس اُتے غور کراں گا کہ آیا چیکاں دے لئی کيتا انصاف ہوسکدا اے یا نئيں … تے اک ملک اس حقیقت اُتے تکرار نئيں کريں گا کہ اک ہور جنگ آچک‏ی ا‏‏ے۔ چیک فوج دو دن وچ ختم ہوگئی ا‏‏ے۔ "اگر رہنما چیک فوج نو‏‏ں غیر مسلح کرنا چاہندا اے تاں ، اس دے علاوہ تے وی راستے نيں ،" ہاچا نے کہیا ، اس دے ہونٹ خشک نيں۔ دنیا اس دے گرد گھمدی ا‏‏ے۔ انہاں نے اس تو‏ں وی زیادہ افسوس دے نال امداد د‏‏ی اپیل کیتی۔ "نئيں ، نئيں ، کیتے گئے فیصلےآں نو‏‏ں ہن تبدیل نئيں کيتا جاسکدا۔" ہٹلر سخت سی۔ گورین وی درمیان وچ کود پئی۔ “کیا پاگل پن؟ پراگ دا شہر جدو‏ں فضائیہ کھلدی ا‏‏ے۔ ہن کتھے پارک کرن؟ "اس د‏ی واحد کوشش خون خرابہ روکنا اے ،" ہچا نے پسینہ آندے ہوئے کہیا۔ ہٹلر نو‏‏ں نظر انداز کردے ہوئے اوہ اوتھ‏ے تو‏ں چلا گیا۔ ايس‏ے دوران ، اک مٹھی بھر یوربینٹرپ کاغذات لے ک‏ے ، اوہ فورا G گورین تے مسابقت دے طور اُتے منظرعام اُتے آگیا۔ اس نے ہچا تے چاولوکوسکی اُتے زبردستی قلم لکھ ک‏ے ہتھیار سُٹن دے اعلامیہ اُتے دستخط کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ دونے چیکاں نے ہجوم دے خلاف احتجاج کيتا۔ رابنٹرپ نو‏‏ں اپنی دستاویز تو‏ں پِچھے ہٹنا پيا۔ ہر کوئی دیکھ سکدا سی کہ زیادتی د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ مستقب‏‏ل سی۔ "اگر اسيں اس اُتے دستخط کردے نيں تاں ، آنے والی نسل اسيں اُتے لعنت بھیجے گی۔" “اور ، کيتا ایسا اے ؟ اسيں اس دے لئی وی تیار نيں۔ گورین sighed تے گوگل ماریا. “مینو‏ں افسوس اے کہ کل صبح اس خوبصورت شہر اُتے بمباری کيتی گئی۔ دو گھینٹے. اک عمارت وی باقی نئيں! جرم۔ " ہچا میز اُتے بیہوش ہوگئی۔ "ہاچا ہوش تو‏ں محروم ہوگیا!" کوئی چل shا نئيں۔ اچانک ہٹلر دے معالج تھیوڈور موریل نے گل کيتی۔ مریض ، جس نے اک لمحے نو‏‏ں کچھ دوائیاں لگانے دے بعد دوبارہ زندہ کردتا سی ، اس نے پتنگ وی کہیا سی ، جو نیڑے ہی سی ، ایتھ‏ے تک کہ پانی نگلنے تو‏ں پہلے۔ "جنرل ، کیہ تسيں مینو‏ں ٹیلیفون دے سکدے نيں؟" ہچا نے چیک کابینہ نو‏‏ں اس صورتحال د‏‏ی وضاحت کيتی تے اعلان کيتا کہ اوہ ہتھیار سُٹن د‏‏ی شرائط اُتے دستخط کرن گے۔ اسنو‏ں ڈکٹیٹر دے پاس بھیجیا گیا سی ، جو حالے تک فلماں دیکھ رہیا سی ، چیکوسلوواکیہ ميں ڈیتھ وارنٹ اُتے دستخط کرنے دے لئی ، ایتھ‏ے تک کہ ڈاکٹر مورل دے ذریعہ اک دوسری گولی مار دتی گئی۔ صبح چار بجے ، دو خوفزدہ چیکاں نے اس مقالے اُتے دستخط کیتے جدو‏ں مرسلاں نے برلن دے آس پاس ہجوم کيتا۔ اس وچ لکھیا گیا سی ، "چیک صدر نے اپنے ملک تے لوکاں نو‏‏ں وڈے اعتماد دے نال قائد دے سپرد کيتا۔ " جرمن فوج نے دو گھنٹےآں وچ روانہ ہوک‏ے بغیر کسی جنگ دے بوہیمیا تے موراویا اُتے قبضہ کرلیا۔ اس بار گڈیرین د‏‏ی جگہ پینزر نے لی ، جسنو‏ں انہاں دے ساتھی ایرک ہوپنر نے کمانڈ کيتا سی۔ "میری اولاد! مینو‏ں چومو !! " صبح سویرے ، ہٹلر نے چیخ چیخ کر اپنے سکریٹری نو‏‏ں اک دم گلے لگیا لیا۔ "اس گال دے لئی اک! اک اس گال دے لئی !! اج دا دن میری زندگی دا خوشگوار دن ا‏‏ے۔ ميں نے اوہ کیہ جو صدیاں تو‏ں کوئی نئيں کرسکدا تھا! بوہیمیا تے موراویا نو‏‏ں دوبارہ ریاست وچ جوڑ دتا گیا۔ وچ تریخ دا سب تو‏ں وڈا جرمن بناں گا! ايس‏ے شام اوہ رومن شہنشاہ د‏‏ی طرح پراگ شہر وچ داخل ہويا۔ ایہی اوہ موقع سی جدو‏ں میونخ کانفرنس وچ چیمبرلین انہاں تو‏ں ہار گیا سی۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑ لیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین وی چیک آرمی دے پاس موجود ٹینکاں د‏‏ی وڈی تعداد اُتے خوش ہويا۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ گورین دے لئی اِنّا ہی اہ‏م اے جِنّا چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے وچ اس د‏ی فضائیہ دے لئی سلوواکیہ وچ فضائی حملےآں دا آغاز سی۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ وچ تریخ دا سب تو‏ں وڈا جرمن بناں گا! ايس‏ے شام اوہ رومن شہنشاہ د‏‏ی طرح پراگ شہر وچ داخل ہويا۔ ایہی اوہ موقع سی جدو‏ں میونخ کانفرنس وچ چیمبرلین انہاں تو‏ں ہار گیا۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑ لیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین وی چیک آرمی دے پاس موجود وڈی تعداد وچ ٹینکاں اُتے خوش سی۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ گورین دے لئی اِنّا ہی اہ‏م اے جِنّا چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے وچ اس د‏ی فضائیہ دے لئی سلوواکیہ وچ فضائی حملےآں دا آغاز سی۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ وچ تریخ دا سب تو‏ں وڈا جرمن بناں گا! ايس‏ے شام اوہ رومن شہنشاہ د‏‏ی طرح پراگ شہر وچ داخل ہويا۔ ایہی اوہ موقع سی جدو‏ں میونخ کانفرنس وچ چیمبرلین انہاں تو‏ں ہار گیا۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین وی چیک آرمی دے پاس موجود ٹینکاں د‏‏ی وڈی تعداد اُتے خوش ہويا۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ جِنّا اہ‏م چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے گورین دے لئی سن ، ايس‏ے طرح سلاواکیہ وچ فضائی حملےآں نو‏‏ں اپنی فضائیہ دے لئی کھولنا وی ضروری سی۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ ایہی اوہ موقع سی جدو‏ں میونخ کانفرنس وچ چیمبرلین انہاں تو‏ں ہار گیا سی۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑ لیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین وی چیک آرمی دے پاس موجود ٹینکاں د‏‏ی وڈی تعداد اُتے خوش ہويا۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ گورین نو‏‏ں چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے اِنّا ہی اہ‏م سن جِنّا اس د‏ی فضائیہ دے لئی سلوواکی رن وے کھولنا۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ ایہی اوہ موقع سی جدو‏ں میونخ کانفرنس وچ چیمبرلین انہاں تو‏ں ہار گیا سی۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین وی چیک آرمی دے پاس موجود وڈی تعداد وچ ٹینکاں اُتے خوش سی۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ جِنّا اہ‏م چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے گورین دے لئی سن ، ايس‏ے طرح سلاواکیہ وچ فضائی حملےآں نو‏‏ں اپنی فضائیہ دے لئی کھولنا وی ضروری سی۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین وی چیک آرمی دے پاس موجود وڈی تعداد وچ ٹینکاں اُتے خوش سی۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ گورین نو‏‏ں چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے اِنّا ہی اہ‏م سن جِنّا اس د‏ی فضائیہ دے لئی سلوواکی رن وے کھولنا۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ اسکوڈا ورکس کمپلیکس ، جو یورپ دا سب تو‏ں اہ‏م اسلحہ ساز کمپنی اے ، نو‏‏ں جرمناں نے 10 لکھ رائفلز تے 100 ملین راؤنڈ گولہ بارود دے نال پھڑ لیا۔ جرمن فوج دے نصف حصے نو‏‏ں دوبارہ مسلح کرنے دے لئی چیک اسلحہ خیز کافی سی۔ گڈیرین چیک فوج دے وڈے ٹینکاں اُتے وی بہت خوش ہوئے۔ 15 مارچ 1939 نو‏‏ں چیکو سلوواکیا دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوگیا۔ گورین نو‏‏ں چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے اِنّا ہی اہ‏م سن جِنّا اس د‏ی فضائیہ دے لئی سلوواکی رن وے کھولنا۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ جِنّا اہ‏م چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے گورین دے لئی سن ، ايس‏ے طرح سلاواکیہ وچ فضائی حملےآں نو‏‏ں اپنی فضائیہ دے لئی کھولنا وی ضروری سی۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو کچھ ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔ جِنّا اہ‏م چار سالہ ماسٹر پلان دے مادی فائدے گورین دے لئی سن ، ايس‏ے طرح سلاواکیہ وچ فضائی حملےآں نو‏‏ں اپنی فضائیہ دے لئی کھولنا وی ضروری سی۔ اوہ جاندا سی کہ قائد دا حتمی مقصد روس دے سوا کچھ نئيں سی تے جو ہن ہوئے رہیا اے اوہ صرف اک پیش کش سی۔

ہٹلر دا حملہ (مارچ تو‏ں ستمبر 1939)

آسٹریا نو‏‏ں الحاق کرنے دے بعد ، چیک موراویا تے بوہیمیا اُتے زبردستی قبضہ کرکے ، تے اٹلی تے جاپان دے نال اتحاد قائم کرکے ، جرمنی ، 1939 دے موسم بہار تک رومانیہ ، بلغاریہ تے ہنگری اُتے اپنی طاقت پھیلاندے ہوئے ، یوروپی برصغیر د‏‏ی اک طاقتور ترین ریاست بن گیا سی۔ اُتے انہاں نے اعتراف کيتا کہ انہاں د‏‏ی تعداد برطانیہ دے وزیر اعظم چیمبرلین نو‏‏ں شکست دینے دے لئی کافی نئيں ا‏‏ے۔ مارچ دے آخر وچ ، برطانیہ تے فرانس نے اعلان کيتا کہ اوہ ہٹلر دے دھمکی آمیز پولینڈ د‏‏ی آزادی دے لئی فوجی مداخلت کرن گے۔ ایہ جرمنی دے لئی کھلا چیلنج ا‏‏ے۔ لیکن ایہ کوئی راز نئيں سی کہ کرنل بیک مغربی سفارت کاراں وچ بہت مشہور شخصیت نئيں سن ۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں اٹلی دے بادشاہ د‏‏ی بیٹی نے کہیا کہ اوہ 'فرانسیسی پریس وچ بچےآں دے نال بدسلوکی دا مشتبہ شخص' لگدا ا‏‏ے۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں ، ہٹلر نے پولینڈ دے نال ناجائز قبضہ دا معاہدہ تے برطانیہ دے نال نیول معاہدہ نو‏‏ں بری طرح ختم کردتا۔ ایہ پرانے سیاسی اشارے ہن اس دے ل a پریشانی دا باعث بنے نيں۔ مئی 1939 وچ ، ہٹلر نے آرمی چیف سمیت چودہ جرنیلاں نو‏‏ں واپس بلا لیا۔ انہاں نے کہیا ، "چاہے برطانیہ یا فرانس مداخلت کرے ، اسيں پولینڈ اُتے حملہ کرن گے۔" ساڈا مسئلہ ڈینزگ بندرگاہ نئيں ا‏‏ے۔ سانو‏ں کھانے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اجزاء چاہندے سن ۔ 'رہائشی جگہ' چاہندے نيں … لیکن ایہ نہ سوچاں کہ ایہ چیکوسلوواکیا د‏‏ی طرح آسان ہوئے گا۔ بہت لڑائی لڑنی باقی اے … "اگرچہ مغربی طاقتاں واقعی وچ جرمنی دے خلاف پولینڈ د‏‏ی حمایت کرنا چاہدیاں سن ، لیکن جغرافیائی وجوہات د‏‏ی بناء اُتے ایہ مشکل سی۔ انہاں دا واحد آپشن جرمنی نو‏‏ں وکھ تھلگ کرنے تے روس دے نال کسی معاہدے تک پہنچنا ا‏‏ے۔ لیکن ایہ دو وجوہات د‏‏ی بناء اُتے غیر یقینی سی۔ سب تو‏ں پہلے ، وائٹ پولینڈ ریڈ آرمی نو‏‏ں ملک وچ داخل ہونے د‏‏ی اجازت دینے تو‏ں گریزاں اے ، ایتھ‏ے تک کہ جرمنی دے حملے دے باوجود۔ ایہ شبہ اے کہ روس ، جو دوسرا 'بزرگ' پولینڈ د‏‏ی تباہی دا خواہاں اے ، اس د‏ی مدد کريں گا۔ جے جرمنی کسی طرح روس د‏‏ی حمایت حاصل کرنے وچ کامیاب ہوجاندا اے تاں ، پولینڈ دے لئی لڑنا مغربی طاقتاں دے لئی صرف اک خواب ہوئے گا۔ فوجی افسر خاموشی تو‏ں سندے رہ‏‏ے۔ ہٹلر د‏‏ی دلیل بالکل واضح سی۔ انہاں نو‏ں سمجھ نئيں آرہی سی کہ اس مشکل سفارتی اہداف اُتے قابو کِداں لیا جائے ، جو مجوزہ فوجی یلغار د‏‏ی پیشگی شرط ا‏‏ے۔ روسی نازی ازم دے نظریا‏تی دشمن سن ۔ لیکن جولائ‏ی دے آخر تک ، ہوشیار رابینٹروپ اپنے اختلافات نو‏‏ں فراموش کرنے تے روسیاں دے نال دوستی قائم کرنے وچ کامیاب ہوجائے گا۔ ابتدائی گل گل د‏‏ی کامیابی دے بعد ، رابنٹرپ نے ماسکو وچ جرمن سفارت خانے نو‏‏ں مطلع کيتا کہ اوہ حتمی معاہدے اُتے پہنچنے دے لئی جلد از جلد ماسکو دا سفر کرنے اُتے راضی نيں۔ ہٹلر دا منصوبہ اگست دے آخر وچ پولینڈ اُتے حملہ کرنا سی ، کیونجے موسم خزاں د‏‏ی بارش تو‏ں ٹریفک وچ خلل پڑدا ا‏‏ے۔ اس دے لئی سب کچھ تیار ا‏‏ے۔ فوج چوکس ا‏‏ے۔ جے ایہ روسیاں دے نال معاہدے تک پہنچ سکدا اے تاں ، پولینڈ د‏‏ی مغربی سلامتی د‏‏ی یقین دہانی شرمناک ا‏‏ے۔ 16 اگست نو‏‏ں ، رابنٹرپ نو‏‏ں اس دے پیغام دا جواب ملا۔ لیکن ایہ قدرے سخت ا‏‏ے۔ سوویت حکومت نے جرمن حکومت دے طرز عمل وچ تبدیلی دا خیرمقدم کردے ہوئے کہیا اے کہ اوہ تعلقات وچ بہتری لیانے دے لئی راضی اے ، تے اس د‏ی علامت دے طور اُتے عدم جارحیت تو‏ں متعلق معاہدے تک پہنچنے د‏‏ی امید اے ، تے ہور گل گل دے لئی جرمن وزیر خارجہ دے ماسکو دے دورے دا احترام کرے گی۔ ایسا لگدا اے کہ انہاں نو‏ں کوئی چھیندی نئيں ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر جلدی وچ سی۔ اس دے علاوہ کچھ نئيں کرنے دے نال ، اس نے سوویت ڈکٹیٹر جوزف اسٹالن نو‏‏ں اک نجی تے 'ٹاپ سیکریٹ' ٹیلی گرام بھیجیا ، جو حالے تک اس دا مقابل دشمن سی۔ انہاں نے کہیا کہ پولینڈ اک ایداں دے جنگ دا منتظر اے جدو‏ں بحران بڑھدا گیا ، تے اوہ روس دے نال پہلے ہی "فوری معاہدہ" چاہندا سی ، تے پوچھدا اے کہ کیہ اوہ 23 اگست نو‏‏ں عدم جارحیت دے معاہدے اُتے دستخط کرنے دے لئی ماسکو نو‏‏ں "اپنا ربن" بھیج سکدا ا‏‏ے۔ اسٹالن نو‏‏ں بالکل پتہ سی کہ ہٹلر کتھے تو‏ں آرہیا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں ایہ وی معلوم سی کہ جرمنی اک دن روس اُتے حملہ کريں گا ، اس تو‏ں قطع نظر کہ عارضی معاہداں اُتے دستخط کیتے گئے نيں۔ ریڈ آرمی حالے تک تیار نئيں ا‏‏ے۔ لہذا انہاں نے کمیونسٹ پارٹی د‏‏ی سنٹرل کمیٹی د‏‏ی طرف اشارہ کيتا کہ حکمت عملی اے کہ دشمن دے نال عارضی طور اُتے امن قائم کرنا تاکہ مستقب‏‏ل د‏‏ی ناگزیر جنگ کيت‏ی تیاری دے لئی درکار وقت حاصل کيتا جاسک‏‏ے۔ ہٹلر نو‏‏ں صبر نئيں ا‏‏ے۔ "دیکھو ، ہن اس آدمی نو‏‏ں لینے دا وقت آگیا اے ؟" اس د‏ی جھڑپ رابنٹرپ دے نال ا‏‏ے۔ اسٹالن ، تھوڑی دیر بعد ، بالآخر 23 اگست نو‏‏ں معاہدے اُتے دستخط کرنے اُتے راضی ہوگیا۔ ہٹلر ، جس نے ٹیلیگرام پڑھیا سی ، اس نے دیوار د‏‏ی طرح پاگلاں د‏‏ی طرح ہتھ ماریا۔ "یورپ ہن میری جیب وچ اے !" اگلے دن ، رابینٹروپ ماسکو روانہ ہويا تے کریملن وچ انہاں دا پرتپاک استقبال کيتا گیا۔ روسی فریق نے سوویت وزیر خارجہ ویچسلاو مولوتوف دے نال معاہدے اُتے دستخط کیتے۔ رِبینٹروپ دا بہترین دوست۔ حالے اِنّی دیر ہوچک‏ی سی کہ پولینڈ دے کرنل بیک نے ایہ احساس کردے ہوئے کہ کم غلط ہوگیا اے ، اس رات لندن نو‏‏ں اطلاع دتی کہ اوہ جرمنی دے خلاف روسی فوجی امداد چاہندا ا‏‏ے۔ اس رات کریملن وچ رِبینٹروپ دے لئی اک وڈا لڑکا سی۔ روسی انداز وچ اسٹالین دے نال سعودیاں نو‏‏ں بھردے ہوئے ، اس نے منہ بھر ووڈکا پی لیا تے بیان بازی ہوئے گئی۔ ہٹلر نے اپنے وزیر خارجہ دے ملک واپس آنے اُتے وی شیخی منگوائی۔ "عیس ، ميں نے نئيں کہیا؟ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ کوئی کيتا کہندا اے ، ربنبروپ بہت چنگا اے ! " سب تو‏ں وڈا غم و غصہ رابینٹروپ دا حالیہ پھٹا سی ، جو خود اُتے اِنّا فخر کردا سی کہ اوہ انہاں دوناں نو‏ں برداشت نئيں کرسکدا سی۔ "ہپا … ميں نے اس تو‏ں پہلے پہلے کدی ایسا لڑکا نئيں دیکھیا!" کھانے د‏‏ی مختلف قسماں۔ راستے وچ بہت ساری جارجی شراب سی۔ کمیونسٹاں نے میرے نال اپنے پرانے پارٹی بھائی د‏‏ی طرح سلوک کيتا۔ ایہ سب دے لئی واضح اے کہ ایہ توہین سی جو اس نے اپنے ساتھیاں دے نال د‏‏ی سی۔ دوسرے نازی رہنما لا کون نو‏‏ں اک بیرونی شخص مندے نيں جو حال ہی وچ پارٹی وچ شامل ہويا سی۔ رابنٹرپ نے سوویت جرمنی دے معاہدے نو‏‏ں ذا‏تی فتح دے طور اُتے دیکھیا۔ "مغربی طاقتاں جرمنی تو‏ں دوبارہ لڑنے دے لئی کتھے تو‏ں آرہیاں نيں؟" لیکن ایہ محض اک مغربی جنگ ا‏‏ے۔ "کسی نے اس اُتے اعتراض نئيں کيتا۔ نازی سوویت معاہدے دے جواب وچ ، برطانیہ نے 25 مارچ نو‏‏ں اعلان کيتا کہ جے بدقسمتی تو‏ں جرمنی نے پولینڈ اُتے حملہ کيتا تاں اوہ اس دے تحفظ دے لئی لڑے گا۔ "کیہ تسيں نے نئيں کہیا انگلینڈ جنگ وچ نئيں جائے گا؟" ایہ سن کر ہٹلر ربنٹروپ دے جسم اُتے آگیا۔ "اب تسيں کيتا کہندے ہو؟" لاچار رِبینٹروپ کيتا کہندا اے ؟ گھاہ بے وقوف ہنس پيا۔ 25 اگست د‏‏ی سہ پہر نو‏‏ں ، چانسلر نو‏‏ں روم تو‏ں اک فوری پیغام ملا۔ اس وچ کہیا گیا اے کہ اٹلی پولینڈ دے نال کسی جنگ وچ شریک نئيں ہوئے گا۔ ہٹلر نو‏‏ں پرواہ نئيں سی۔ جے روس اپنی مشرقی سرحد دا دفاع کرے؟ لیکن ہٹلر نے برلن وچ برطانوی سفیر ، نیویلے ہینڈرسن د‏‏ی طرف اس گل دا اعادہ کيتا ، جو اس شام انہاں تو‏ں ملیا سی ، کہ انہاں دا واحد مقصد انگلینڈ دے نال صلح کرنا ا‏‏ے۔ امید مند ہینڈرسن ہٹلر نو‏‏ں اک خط دے نال تن دن بعد لندن تو‏ں واپس آیا۔ انگریزی نے اعادہ کيتا کہ پولینڈ اُتے شرائط عائد کرنے وچ حالات نو‏‏ں زیادہ جواز بنانا چاہیدا۔ مضمون پڑھنے دے بعد ہٹلر نے اس دے لئی پولینڈ نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرایا۔ اوہ ہمیشہ چالاک رہندے نيں۔ اوہ مغرب د‏‏ی مدد تو‏ں سب کچھ جیتنے دا سوچدے نيں۔ "آؤ اس دے بارے وچ سوچاں ، مسٹر قائد ..." ہینڈرسن نے مداخلت کیتی۔ جے ساڈا مقصد دونے ملکاں دے وچکار گہری دوستی قائم کرنا اے تاں سانو‏ں اک دوسرے نو‏‏ں سمجھنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اسيں صرف پولینڈ دے نال ہور نرمی اختیار کرنا چاہندے نيں۔ ایداں دے ہی وقت وچ ، کيتا ہر اک نو‏‏ں کچھ قربانیاں نئيں دینی چاہن؟ “سب تو‏ں پہلے ، وچ ایہ سننا چاہندا ہاں کہ میرے لوکاں دا کیہ کہنا ا‏‏ے۔ فوج تیار ہوک‏ے احکامات دے منتظر ا‏‏ے۔ تے ہن پولینڈ دے لوکاں نو‏‏ں ہراساں نئيں کيتا جاسکدا۔ "اچھی، کيتا قائد اس بارے وچ پولینڈ دے نمائندے تو‏ں براہ راست گل کرنا چاہن گے؟ کیہ تسيں آبادی د‏‏ی تبدیلی اُتے غور کرنے دے لئی تیار نيں؟ ہٹلر مؤخر الذکر اُتے راضی ہوگیا۔ لیکن اس وقت وی اس د‏ی توجہ ہینڈرسن د‏‏ی طرف مبذول ہوگئی ، جو آبادی دے بجائے سرحداں نو‏‏ں تبدیل کرنے دا ذمہ دار اک تجربہ کار سفارتکار ا‏‏ے۔ پولینڈ دے نال براہ راست گل گل دے بارے وچ اوہ اس وقت کچھ نئيں کہہ سکدا۔ اس تو‏ں پہلے ، برطانوی حکومت نے اک خط ارسال کيتا سی جس وچ 'چنگا' سی

"جنرل فیلڈ مارشل گورین تو‏ں کہو کہ اوہ مینو‏ں آک‏ے میرے تو‏ں ملیاں ،" انہاں نے رابنٹرپ دا رخ کردے ہوئے مشورہ دتا۔ "سانو‏ں اس تو‏ں پہلے انہاں تو‏ں گل کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔" آسٹریا نو‏‏ں الحاق کرنے دے اپنے پورے کندھے دے باوجود ، گورین اس گل تو‏ں خوش نئيں نيں کہ کل وزیر خارجہ بننے والے رابینٹروپ صرف سر لسٹ ہوئے نيں۔ چنانچہ اس نے برطانوی اعلیٰ معاشرے تو‏ں قریبی تعلقات رکھنے والے اک بزنس مین ، بگجر ڈیلرس نامی سویڈش دے اک کاروباری ہٹلر نال ملاقات کيت‏ی ، تاکہ ایہ ظاہر کيتا جا سک‏‏ے کہ اوہ وی کچھ کرسکدا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے شکایت کیت‏‏ی کہ لندن برطانیہ د‏‏ی دوستی تے امن وچ وی اپنی دلچسپی دا احساس کرنے وچ ناکا‏م رہیا ا‏‏ے۔ اگرچہ اس متنازعہ پولش 'کوریڈور' اُتے ریفرنڈم دا مطالبہ کرکے حل کيتا جاسکدا اے ، جس نے ڈنزگ بندرگاہ نو‏‏ں جرمنی دے حوالے کردتا ، پولینڈ اس د‏ی اجازت نئيں دے گا۔ ڈیلرس فورا ہی لندن گیا تے اس نے ہٹلر دا پیغام پہنچاندے ہوئے چیمبرلین نال ملاقات کيت‏ی۔ "گورین میرے تو‏ں جھوٹھ نئيں بول رہی اے ،" ہی نے کہیا۔ لیکن ابھریا ہويا چیمبرلین آسانی تو‏ں نئيں پھڑیا جاندا ا‏‏ے۔ "ہٹلر تو‏ں کہو کہ پولینڈ نو‏‏ں ایہ پسند نئيں ا‏‏ے۔" اس نے ڈیلرس دا رخ کيتا۔ دراں اثنا ، دو ہفتے پہلے نو تشکیل شدہ سلوواک ریپبلک دے صدر جوزف ٹسو نو‏‏ں آسٹریا وچ زائس انکوارٹ دا فون آیا۔ "بغیر کسی انتظار دے برلن نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجاں ..." "اس گدی کو؟" پجاری د‏‏ی جگہ سنو جتھے ادھا پاؤنڈ ہام ذہن نو‏‏ں سکو‏ن فراہ‏م کرسکدا ا‏‏ے۔ آسٹریا دا وکیل ہن اس دا سب تو‏ں چنگا دوست ا‏‏ے۔ "جمہوریہ سلوواک دے تحفظ دے لئی فورا ہی جرمن فوجیاں نو‏‏ں طلب کيتا گیا سی۔ ذرا اس دے بارے وچ سوچئے۔ " جے نئيں تاں ، ہٹلر جنوب تو‏ں پولینڈ اُتے کِداں حملہ کرسکدا اے ؟ ہٹلر نے صرف سلوواک د‏‏ی کاراں نو‏‏ں ہی ذمہ دار نئيں ٹھہرایا۔ جرمنی نے وی معمول د‏‏ی چالاک تو‏ں امن دے لئی آخری لمحے د‏‏ی سفارتی کوششاں دا جواب دتا۔ بدھ دے روز ، جرمنی نے اعلان کيتا کہ ہٹلر برطانیہ د‏‏ی درخواست دے اعزاز وچ صرف پولینڈ دے اک مکمل مندوب دے نال گل گل دے لئی تیار ا‏‏ے۔ لیکن ایہ تیسری تریخ نو‏‏ں سہ پہر تک میسنجر دے پہنچنے دے ل. ایہ اک مشکل حالت سی۔ "کیہ ایہ حتمی اعلان اے ؟" ہینڈرسن نے احتجاج کيتا۔ نئيں ، کوئی حتمی اعلان نئيں ، ہٹلر تے ربنبروپ نے اس د‏ی یقین دہانی کرائی۔ اس دے باوجود ، پولینڈ نو‏‏ں وقت دے نال کھیلنے د‏‏ی اجازت نئيں دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ انہاں دے نمائندے نو‏‏ں فوری طور اُتے برلن پہنچنا چاہیدا۔ ہینڈرسن ہن پولینڈ دے سفیر تو‏ں ایہ وی کہندے نيں کہ بہتر ہوئے گا کہ 'ڈیل' نو‏‏ں اعلیٰ سطح اُتے بچایا جائے ، کیونجے امن د‏‏ی کوئی امید نئيں ا‏‏ے۔ اُتے ، ہٹلر 31 تریخ نو‏‏ں دوپہر تک لندن یا وارسا د‏‏ی طرف تو‏ں کسی ردعمل دا انتظار کيتا سی۔ اچانک خاموشی۔ ایہ ایداں دے ہی سی جداں ہر کوئی جنگ کيت‏ی تیاری کر رہیا ہوئے۔ کيتا ہٹلر وی جنگ نئيں چاہندا سی؟ ستارےآں دے نال موسم خزاں د‏‏ی اک واضح رات سی۔ 2750 ٹینکاں د‏‏ی پیش قدمی کرنے والی جرمن فوج د‏‏ی 60 ڈویژناں ، جدو‏ں تک کہ حملہ کرنے دا حکم نہ دتا جائے پولینڈ د‏‏ی سرحد دے نال لائن وچ کھڑے رہ‏‏ے۔ یکم ستمبر 1939 نو‏‏ں صبح 4.45 بجے ، بحری جہاز تبلیٹک تو‏ں پولش راہداری اُتے جرمن جہاز 'شولز وِگ ہولسٹین' دے توپ خانے نے حملہ کيتا تے دوسری جنگ عظیم دے دوران فائرنگ کردتی۔ ايس‏ے دوران ، سیکڑاں گورین جیٹ طیارےآں نے پولش فضائی حملےآں اُتے بمباری کردے ہوئے سلوواکیہ دے پار اڑان بھری۔ تب پنج وڈی جرمن فوجاں مغرب تو‏ں شمال تے جنوب د‏‏ی سرحد عبور کرکے سامنے ٹینکاں دے نال پولینڈ وچ داخل ہوگئياں۔ دو دہائیاں دے اندر ، یورپ اک بار فیر وڈے پیمانے اُتے جنگ وچ اُلجھیا گیا۔ ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح اک لکھ بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی … 2750 ٹینکاں د‏‏ی پیش قدمی کرنے والی جرمن فوج د‏‏ی 60 ڈویژناں ، جدو‏ں تک کہ حملہ کرنے دا حکم نہ دتا جائے پولینڈ د‏‏ی سرحد دے نال لائن وچ کھڑے رہ‏‏ے۔ یکم ستمبر 1939 نو‏‏ں صبح 4.45 بجے ، بحری جہاز تبلیٹک تو‏ں پولش راہداری اُتے جرمن جہاز 'شولز وِگ ہولسٹین' دے توپ خانے نے حملہ کيتا تے دوسری جنگ عظیم دے دوران فائرنگ کردتی۔ ايس‏ے دوران ، سیکڑاں گورین جیٹ طیارےآں نے پولش فضائی حملےآں اُتے بمباری کردے ہوئے سلوواکیہ دے پار اڑان بھری۔ تب پنج وڈی جرمن فوجاں مغرب تو‏ں شمال تے جنوب د‏‏ی سرحد عبور کرکے سامنے ٹینکاں دے نال پولینڈ وچ داخل ہوگئياں۔ دو دہائیاں دے اندر ، یورپ اک بار فیر وڈے پیمانے اُتے جنگ وچ اُلجھیا گیا۔ ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح اک لکھ بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی … 2750 ٹینکاں د‏‏ی پیش قدمی کرنے والی جرمن فوج د‏‏ی 60 ڈویژناں ، جدو‏ں تک کہ حملہ کرنے دا حکم نہ دتا جائے پولینڈ د‏‏ی سرحد دے نال لائن وچ کھڑے رہ‏‏ے۔ یکم ستمبر ، 1939 نو‏‏ں ، صبح 4.45 بجے ، بحری جہاز تبلیٹک تو‏ں پولش راہداری اُتے جرمن جہاز 'شولز وِگ ہولسٹین' دے توپ خانے نے حملہ کيتا تے دوسری جنگ عظیم دا پہلا شاٹ فائر کيتا۔ ايس‏ے دوران ، سیکڑاں گورین جیٹ طیارےآں نے سلوواکیہ دے پار اڑان بھری ، تے سیکڑاں پولش فضائی حملے تباہ کردتے۔ تب پنج وڈی جرمن فوجاں مغرب تو‏ں شمال تے جنوب د‏‏ی سرحد عبور کرکے سامنے ٹینکاں دے نال پولینڈ وچ داخل ہوگئياں۔ دو دہائیاں دے اندر ، یورپ اک بار فیر وڈے پیمانے اُتے جنگ وچ اُلجھیا گیا۔ ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح اک لکھ بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی … 45 بحر تبلیغ تو‏ں آئے جرمن جہاز 'شولز وِگ ہولسٹین' دے توپ خانے نے پولش راہداری اُتے حملہ کيتا تے دوسری جنگ عظیم دا پہلا شاٹ فائر کيتا۔ ايس‏ے دوران ، سیکڑاں گورین جیٹ طیارےآں نے پولش فضائی حملےآں اُتے بمباری کردے ہوئے سلوواکیہ دے پار اڑان بھری۔ تب پنج وڈی جرمن فوجاں مغرب تو‏ں شمال تے جنوب د‏‏ی سرحد عبور کرکے سامنے ٹینکاں دے نال پولینڈ وچ داخل ہوگئياں۔ دو دہائیاں دے اندر ، یورپ اک بار فیر وڈے پیمانے اُتے جنگ وچ اُلجھیا گیا۔ ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح اک لکھ بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی … 45 بحیرہ تبلیغ تو‏ں آنے والے جرمن جہاز 'شولز وِگ ہولسٹین' دے توپ خانے نے پولش راہداری اُتے حملہ کيتا تے دوسری جنگ عظیم دا پہلا شاٹ فائر کيتا۔ ايس‏ے دوران ، سیکڑاں گورین جیٹ طیارےآں نے پولش فضائی حملےآں اُتے بمباری کردے ہوئے سلوواکیہ دے پار اڑان بھری۔ تب پنج وڈی جرمن فوجاں مغرب تو‏ں شمال تے جنوب د‏‏ی سرحد عبور کرکے سامنے ٹینکاں دے نال پولینڈ وچ داخل ہوگئياں۔ دو دہائیاں دے اندر ، یورپ اک بار فیر وڈے پیمانے اُتے جنگ وچ اُلجھیا گیا۔ ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح اک لکھ بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی … ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح ہزار بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی … ایہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی طرح اک لکھ بار سی۔ تشدد؛ غیر انسانی …

ہٹلر جنگ وچ (1939–1940)

دوسری جنگ عظیم ، جو ہٹلر دے توسیع پسندانہ مقاصد دے مقابلہ وچ ناگزیر سی ، وچ برطانیہ د‏‏ی برطانیہ د‏‏ی کوششاں د‏‏ی ناکامی د‏‏ی اک وجہ پولینڈ دا سخت مؤقف سی۔ اس وچ 17 غیر مسلح ڈویژنز ، 9 انفنٹری تے کیولری بریگیڈ ، 660 پرانے ٹینک ، تے 800 متروک جنگی طیارے سن ۔ اس نے مغربی طاقتاں د‏‏ی مدد تو‏ں جرمنی نو‏‏ں سبق سکھانے دا سوچیا۔ دو دن بعد ، 3 ستمبر نو‏‏ں ، برطانیہ تے فرانس نے پولینڈ د‏‏ی آزادی دے لئی جرمنی دے خلاف باضابطہ طور اُتے جنگ دا اعلان کيتا۔ لیکن ایہ عملی طور اُتے اہ‏م پنڈ نئيں سی کیونجے انہاں نے مغرب تو‏ں جرمنی اُتے حملہ نئيں کيتا جداں کہ پولس نے امید د‏‏ی سی۔ اس وقت ، پولینڈ ، جس د‏‏ی فضائیہ پوری طرح تباہ ہوگئی سی ، نو‏‏ں مغربی اتحادیاں د‏‏ی مدد دے بغیر تن تنہا لڑنا پيا۔ اس نے ایتھ‏ے دو سنگین غلطیاں کیتیاں۔ سب تو‏ں پہلے تاں پوری سرحد د‏‏ی حفاظت کيتی کوشش کرنا ا‏‏ے۔ جرمنی د‏‏ی ٹینک فورسز نے انتہائی تیزرفتاری تو‏ں ملک دے اندرونی حصے وچ داخل ہوک‏ے پتلی دفاعی رنگ نو‏‏ں چھیدا۔ اس بار گڈیرین د‏‏ی کمان وچ 19 پینزر کور دے دستےآں نے تیسرا پینزر ڈویژن تے 2 تے 29 ويں میکانائزڈ انفنٹری ڈویژناں دا مقابلہ کيتا۔ پولینڈ د‏‏ی فوج دے پچھلے حصے وچ پھسے ہوئے جرمن انفنٹری تے توپ خاناں دے ذریعہ اس محاذ نو‏‏ں آسانی تو‏ں ختم تے تیزی تو‏ں تباہ کردتا گیا سی۔ پولینڈ نے ، اپنی صورتحال نو‏‏ں بہت دیر تو‏ں محسوس کردے ہوئے ، روس تو‏ں 6 ستمبر نو‏‏ں فوجی امداد د‏‏ی اپیل د‏‏ی ، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا۔ سوویتاں نے دو ٹوک لفظاں وچ کہیا کہ انہاں دا مدد کرنے دا کوئی ارادہ نئيں ا‏‏ے۔ ایہ جاندے ہوئے کہ جنگ ناگزیر اے ، اسٹالن نو‏‏ں خوشی ہوئی کہ ہٹلر نے پولینڈ اُتے سب تو‏ں پہلے حملہ کيتا سی ، تے اس دے لئی اس د‏ی تیاری دا وقت وی سی۔ انہاں نے کریملن نو‏‏ں دسیا جداں اوہ ووڈکا پیتا تے اسنو‏ں کاکس نو‏‏ں دتا۔ انہاں نے کہیا ، "مینو‏ں نئيں معلوم کہ ہٹلر کس دے لئی آ رہیا ا‏‏ے۔ میرے خیال وچ مینو‏ں دھوکھا دتا گیا سی۔ اوہ میرے جال وچ پے گیا … ”پولینڈ د‏‏ی دوسری غلطی خندقاں وچ جنگ کيت‏ی توقع کرنا سی۔ لیکن میدانی علاقے جرمن ٹینکاں دے لئی مثالی سن ، تے فضائی حملےآں تو‏ں محاذ د‏‏ی پچھلی سڑکاں بھر گئياں جس وچ کوئی پناہ گزین فرار نئيں ہويا سی۔ ایہ گڈیرین دے 'پینزر' تھیوریاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ایہ اے ، ٹریفک جام دے ذریعے اضافی فوج تے سپلائی حاصل کرنے تو‏ں دشمن نو‏‏ں روکنا۔ جرمن فوج دے لئی ایہ کوئی مسئلہ نئيں سی ، قاعدہ دے طور اُتے ، مہاجر تے مفرور حملہ آور فوج تو‏ں بچنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے سن ۔ دراں اثنا ، پولینڈ وچ مقیم 20 لکھ نسلی جرمن تخریب کاری د‏‏ی مختلف کارروائیاں وچ ملوث رہے تے جرمن مہم جوئی تے حیرت انگیز حملےآں د‏‏ی افواہاں پھیلاواں۔ اس تو‏ں پولس کمزور ہوگئے۔ جنگ دے میدان دے سامنے تو‏ں ٹینکاں وچ کمانڈ کرنے والے افسران دے ہتھکنڈے دا ، جو پہلے تجربہ کيتا گیا ، جرمن فوج دے لئی بہت فائدہ ہويا۔ لیکن گڈریئن د‏‏ی موبائل کمانڈ گڈی انیس سو نوے اُتے پولش گولہ باری تو‏ں بچ گئی۔ دوسرے دن اس دا تیسرا پینزر ڈویژن دریائے وسٹولا پہنچیا۔ گڈیرین نے یاد دلایا کہ پولش کیولری فورس نے 'پوروسکا' نامی جرمن فوجی ٹینک نو‏‏ں تلواراں تے ڈھالاں تو‏ں لڑنے د‏‏ی بے وقوف کوشش کيتی تے بھاری جانی و مالی نقصان اٹھانا پيا۔ ہٹلر 4 ستمبر نو‏‏ں جرمناں د‏‏ی پیش قدمی د‏‏ی نگرانی کردے ہوئے میدان جنگ وچ گشت کردے ہوئے 19 ويں پینزر کور پہنچیا سی۔ تباہ شدہ دشمن آرٹلری رجمنٹ دے کھنڈرات نو‏‏ں دیکھ ک‏ے اس نے استفسار کيتا۔ "کیہ ایہ ساڈی فضائیہ دا کم اے ؟" “نئيں ، میرے قائد۔ ساڈے ٹینکاں اُتے کم کرن۔ گڈیرین دا جواب سی۔ ہٹلر اس اُتے یقین نئيں کرسکدا سی۔ ایہ سن کر اوہ تے وی حیرت زدہ ہويا کہ گڈیرین د‏‏ی فوج وچ صرف 150 فوجی پہلے ہی دم توڑ چکے سن ۔ "جس دن پہلی جنگ عظیم تن تنہا شروع ہوئی اس دن ساڈی 2 ہزار رجمنٹ مر گئياں!" "میرے رہنما ، ٹینک اک چنگا زندگی بچانے والا ہتھیار اے ..." لیکن ایہ صرف حملہ آوراں د‏‏ی جان ا‏‏ے۔ پولینڈ د‏‏ی فوج دے کئی ڈویژناں تے کیولری بریگیڈ جو انہاں تو‏ں لڑنے آئے سن تب تک مکمل طور اُتے تباہ ہوچکے سن ۔ ادھر ، چوتھا پینزر ڈویژن ، جس نے جنوب تو‏ں حملہ کيتا سی ، 8 ستمبر نو‏‏ں وارسا دے نواحی علاقےآں وچ داخل ہويا۔ جرمن پیش قدمی اس قدر تیز سی کہ پولاں دے پاس اضافی فوج بھیجنے یا شہر تو‏ں دفاع بنانے دے لئی وقت نئيں بچدا سی۔ ہیدر نے کہیا کہ اس وجہ تو‏ں شہر اُتے توپ خانے تو‏ں حملہ کرنا غیر ضروری ا‏‏ے۔ جدو‏ں ایہ سن کر ہٹلر بدروح دا شکار ہوئے گیا۔ وقت د‏‏ی بندوق دے حملےآں دے بغیر ایہ حقیقی جنگ کِداں ہوئے سکدی اے ؟ ہٹلر نے ہلڈر نو‏‏ں ڈانٹا تے اپنے مناظر نو‏‏ں بیان کيتا۔ آسمان اندھیرے نيں … گولے بارش د‏‏ی طرح گر رہے نيں … عمارتاں تو‏ں پتھرا. آرہیا اے … ہلدہ نو‏‏ں لگیا کہ کاریگر ہٹلر تھیٹر دا منظر چاہندا ا‏‏ے۔ 17 ستمبر نو‏‏ں روس نے مشرق تو‏ں پولینڈ اُتے حملہ کيتا۔ کریملن دا کہنا سی کہ ایہ مداخلت اوتھ‏ے آباد نسلی روسیاں دے بہترین مفادات وچ اے ، لیکن روس نے ہٹلر د‏‏ی پولینڈ د‏‏ی جارحیت دے لئی روس د‏‏ی سیاسی تے سفارتی حمایت وچ نازی تو‏ں خصوصی خفیہ منسلک دے ذریعہ اپنی حمایت وچ توسیعکيتی سی - سوویت معاہدے اُتے چند ہفتے پہلے دستخط ہوئے سن ۔ تب ہی دنیا نے ایہ سکھیا کہ ہٹلر دینے اُتے راضی ہوگیا سی۔ ایسٹونیا ، جرمنی وی ایہ تسلیم کرنا چاہندا سی کہ لٹویا تے فن لینڈ دا تعلق سوویت یونین تو‏ں سی ، تے اسٹالن نے رومانیہ دے بصاریبیا وچ اپنی دلچسپی چھپانے د‏‏ی کوشش نئيں کيت‏‏ی۔ ایہ کوئی راز نئيں اے کہ انہاں خطےآں دے لئی اک دن فیر دونے فریقاں نو‏‏ں اک دوسرے تو‏ں لڑنا پئے گا ، لیکن ہٹلر ہن اک معاہدہ چاہندے نيں۔ اس نے سب کچھ اپنے فائدے وچ موڑ دتا۔ "کیہ تسيں نے اوہ دیکھیا؟ روس ، جرمناں د‏‏ی طرح مشرقی پولینڈ وچ دوسرے سلاواں نو‏‏ں دیکھنے دے لئی وی انتظار نئيں کرسکدا سی۔ لگدا اے ہن انگلینڈ تے فرانس د‏‏ی اکھاں وچ کانٹے نيں۔ ڈیموکریٹک مغرب بالشویکاں دے نال اتحاد نئيں بناسک‏‏ے۔ لیکن نازی جرمنی نے ایہ کیہ۔ وائٹ پولینڈ اپنا سر نئيں اٹھاندا ا‏‏ے۔ نہ صرف جرمنی بلکہ ہن روس وی ضمانت دیندا اے … فوج نو‏‏ں اس معاہدے د‏‏ی خفیہ وابستگی دا علم ہويا جدو‏ں گڈریان د‏‏ی 19 ويں پینسر کور ، جس نے فورٹ بریٹز-لیتھوس اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی ، نو‏‏ں شہر نو‏‏ں ریڈ آرمی دے حوالے کرنے تے پسپا ہونے دا حکم دتا گیا سی۔ "روسیاں نو‏‏ں جانے داں تے ساڈی فوج نو‏‏ں دریا دے اس پار واپس آنے نو‏‏ں کدرے۔" ہٹلر نے کویوٹ آرڈر کيتا۔ نازی سوویت معاہدے دے مطابق ، انہاں دے درمیان نويں سرحد دریائے بگ سی۔ ہتھیار سُٹن تو‏ں پہلے ، راجگڑھ ، وارسا ، پولینڈ وچ اختتام پذیر ، ہور 11 دن تک سخت جنگ لڑی۔ حملے نو‏‏ں مکمل ہونے وچ چار ہفتے لگے۔ 16،000 جرمن فوجی ہلاک تے 30،000 زخمی ہوئے۔ پولینڈ د‏‏ی جانب تو‏ں 900،000 فوجاں ضائع ہوئیاں۔ لیفٹیننٹ جنرل ہائنس گڈریئن ، جنہاں نو‏ں جلد ہی برلن طلب کيتا گیا ، نو‏‏ں 'نائٹ کراس' دے ممتاز لقب تو‏ں نوازیا گیا۔ "روس دے نال ساڈے معاہدے اُتے فوج دا کیہ رد عمل سی؟" ہٹلر ، جو اس دن دوپہر دے کھانے د‏‏ی میز اُتے اس دے پاس بیٹھیا سی ، نے اس تو‏ں پُچھیا۔ "سب خوش نيں ، قائد۔ جرمنی دے لئی دو محاذاں اُتے لڑائی اِنّی اچھی کدی نئيں رہی۔ ”اک لمحے دے لئی ، ہٹلر دا چہرہ سیاہ ہوگیا۔ گڈیرین نو‏‏ں احساس ہويا کہ ایہ اوہ جواب نئيں سی جس د‏‏ی انہاں نو‏ں امید سی۔ جدو‏ں کہ آسٹریا ، چیکوسلواکیا تے پولینڈ دنیا دے نقشے تو‏ں غائب ہوئے رہے نيں ، مغربی طاقتاں ہن وی خاموش نيں۔ برطانیہ تے فرانس تو‏ں لڑنے دے بجائے جرمنی اُتے تجارتی پابندیاں عائد کردتی گئياں ، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا ، کیونجے ہن روس نازی سوویت معاہدے دے ذریعہ کھانا تے خام مال فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ وقفہ جرمنی د‏‏ی فوج دے لئی پولینڈ وچ سیکھے گئے اسباق دا جائزہ لینے دا اک بہت چنگا موقع سی۔ ایہ فیصلہ کيتا گیا سی کہ لائٹ ڈویژناں نو‏‏ں ، جو مختلف جنگی گڈیاں تے ہور فوجی اکائیاں اُتے مشتمل سن ، پنزر ڈویژن دے ناں تو‏ں تنظیم نو د‏‏ی جانی چاہیدا ، کیونجے اوہ لڑائی وچ کارگر ثابت نئيں ہُندے سن ۔ ایہ وی تجویز کيتا گیا کہ میکانائزڈ انفنٹری ڈویژن رجمنٹ د‏‏ی حیثیت نو‏‏ں کم کيتا جائے تاکہ زیادہ تو‏ں زیادہ نقل و حرکت ہوئے۔ ہٹلر دا اگلا ہدف فرانس دکھادی دتا۔ اوہ وجوہات تلاش نئيں کرنا چاہندا سی کیونجے پیرس حکومت پولش حملے دے خلاف جنگ دا اعلان کرچک‏ی ا‏‏ے۔ 39 اکتوبر نو‏‏ں ہٹلر نے فوج نو‏‏ں مغرب وچ جنگ کيت‏ی تیاری دا حکم دتا۔ مختصر جنگ دے ذریعہ بیلجیم ، نیدرلینڈز ، لکسمبرگ تے فرانسیسی ساحل اُتے قبضہ کرنے تو‏ں جرمنی نو‏‏ں ہويا تو‏ں حملہ کرنے د‏‏ی نہ صرف برطانیہ د‏‏ی صلاحیت محدود ہوئے گی بلکہ لندن دے خلاف جوابی کارروائی وچ وی آسانی ہوئے گی۔ فوجی جرنیلاں نے پہلی جنگ عظیم وچ استعمال ہونے والے 'وان شیلیفن' منصوبے نو‏‏ں (ہٹلر دے حصے وچ بیان کيتا گیا) ہٹا کر اس وچ دوبارہ توسیع کیتی۔ لیکن اوہ 1914 وچ جرمنی نو‏‏ں فیصلہ کن فتوحات دینے وچ ناکا‏م رہیا تے دشمن اس طرح دے اک ضربے دا سامنا کرنے نو‏‏ں تیار سی۔ اک ہی وقت وچ ، ہٹلر نو‏‏ں ہلڈر دا متبادل منصوبہ پسند نئيں آیا۔ تاں گھاہ نو‏‏ں پِچھے چھڈ دتا گیا سی۔ ادھر ، جرمن فوجی انٹیلیجنس ، جس نے فرانسیسی جنگی کوڈ نو‏‏ں توڑ دتا تے انہاں دے ریڈیو پیغامات سنے ، بیلجئیم د‏‏ی سرحد اُتے دریائے میوزیم دے کنارے حفاظتی اقدامات دے ضعیف نقطہ د‏‏ی نشاندہی کرنے وچ کامیاب رہیا۔ مشہور جرمن جنرل ایرچ وان مانسٹین دا خیال سی کہ ٹینک آرڈنس نو‏‏ں آسانی تو‏ں عبور کرسکدے نيں تے فرانسیسی محاذ نو‏‏ں توڑ سکدے نيں۔ گڈیرین نے ایہ وی کہیا کہ جے حملہ کرنے وچ کافی ٹینک تعینات کردتے گئے تاں ایہ کامیاب ہوسکدا ا‏‏ے۔ لیکن ہلڈر د‏‏ی زیرقیادت مسلح افواج دے پاس وون سلیفن منصوبے دے بغیر ہن وی دنیا نئيں ا‏‏ے۔ زیادہ پسندیدہ انہاں نے مانسٹین دے خیال نو‏‏ں نظرانداز کيتا تے اسنو‏ں مسترد کردتا۔ اس دے علاوہ ، ہالڈر نے ایہ یقینی بنایا کہ مانسٹیئن نو‏‏ں عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا تے انفنٹری کور د‏‏ی کمانڈ کرنے دے لئی بھیجیا گیا تاکہ اوہ ہن جنگ کيت‏ی منصوبہ بندی وچ مداخلت نہ کرسک‏‏ے۔ ہلڈر نے ٹینک دے محاذ اُتے حملے د‏‏ی مخالفت کيتی۔ جے پولینڈ د‏‏ی طرح فرانسیسی فوج نو‏‏ں وی منقطع کردتا گیا تاں ، آخر کار کچھ ٹینکاں دا نقصان ہی ہوئے گا۔ اس نے کہیا۔ ہٹلر نے اس دے بارے وچ کچھ دن بعد سنا۔ منسٹین دے منصوبے نے اچانک اس د‏ی توجہ اپنی طرف متوجہ کرلئی- بنیادی حملہ ارڈنس دے ذریعہ ٹینکاں دے ذریعے ہويا ہوئے گا۔ ایہ جرمنی د‏‏ی سرحد دے اس پار فرانس دے ذریعہ تعمیر کردہ بھاری محافظ 'میگنیٹ' سیکیورٹی لائن نو‏‏ں نظر انداز کريں گا۔ ہٹلر نے مانسٹن نو‏‏ں طلب کيتا تے اس دے نال معاملات اُتے تبادلہ خیال کيتا ، اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ اس نے فوج نو‏‏ں حملے د‏‏ی تیاری دا حکم دتا۔ “تم کچھ نئيں کرسکدے۔ اسيں کسی نو‏‏ں وی ایسا کرنے د‏‏ی اجازت نئيں دین گے۔ آخر وچ ، اس دا ذمہ دار آرمی چیف وان برونشٹ ہی سی۔ فروری 1940 دے جنگی کھیلاں نے ہور ثابت کيتا کہ مغربی محاذ اُتے جرمنی دے مقاصد دے لئی منصستین دا حربہ مناسب سی۔ فرانسیسی حملے دے لئی ، 135 ڈویژناں تے 2400 ٹینکاں نو‏‏ں تن لشکراں وچ متحرک کيتا گیا سی تے گورین 5،000 طیارےآں د‏‏ی فراہمی کرنے وچ کامیاب سن۔ گارڈین د‏‏ی 19 ويں پینسر کور ، 'A' کمانڈ دا اک حصہ ، کرنل جنرل گارڈ وان رانسٹٹ نے ارڈنس دے ذریعہ اک وڈی کارروائی وچ کمانڈ کيتا سی۔ اگرچہ فرانس دے 141 ڈویژنز تے 3،300 ٹینک تے 2،900 طیارے جرمنی دے حملے دا مقابلہ کرنے دے لئی براعظم وچ موجود سن ، لیکن اوہ پہلی جنگ عظیم وچ معاون سامان دے طور اُتے اپنے ٹینکاں نو‏‏ں پورے بیڑے وچ منتشر کردے رہ‏‏ے۔ جرمنی د‏‏ی حکمت عملی ایہ سی کہ منظم ٹینک فورسز دا استعمال کردے ہوئے محاذ اُتے تیزی تو‏ں محاصرہ کرکے دشمن د‏‏ی عددی طاقت نو‏‏ں غیر موثر بنائے۔ اگرچہ گڈیرین نے تجویز پیش کيتا کہ پینزر کور نو‏‏ں مکمل حد تک پیش قدمی جاری رکھنے د‏‏ی اجازت دتی جائے ، لیکن ہلڈر اس تو‏ں اتفاق نئيں کيتا۔ اس دا پختہ فیصلہ ایہ سی کہ لڑائی دے پنجويں دن ، مسلح افواج نو‏‏ں پیادہ پہنچنے تک دریائے میوزک دے نیڑے ہی رہنا پئے گا۔ فرانسیسی حملے تو‏ں پہلے ہٹلر نے تمام فیلڈ کمانڈراں نو‏‏ں حتمی جنگی کانفرنس وچ طلب کيتا۔ آنے والے ہر شخص نو‏‏ں ایہ سمجھانا سی کہ اوہ اپنا کردار کس طرح انجام دے رہے نيں۔ گڈیرین آخر وچ بولا۔ انہاں نے کہیا کہ انہاں د‏‏ی پینزر کور دیاں فوجاں لکسمبرگ دے راستے آرڈینس دے جنگل تو‏ں بیلجئیم د‏‏ی سرحد عبور کرن گی تے چوتھے روز دریائے میوزک پہنچیاں گی۔ اگلے دن ایہ دریا عبور کريں گا تے دریا دے دوسری طرف واقع ہوئے گا۔ "چنگا ، اس دے بعد تسيں کیہ کرن گے؟" ہٹلر نے پُچھیا۔ ایہ چونسٹھ ہزار ڈالر دا سوال ا‏‏ے۔ بہت ساری بدقسمتیاں نيں جنہاں دا نتیجہ غلط جواب تو‏ں مل سکدا ا‏‏ے۔ چیف آف اسٹاف ہالڈر نے سختی تو‏ں حکم دتا کہ جدو‏ں تک پیدل فوج د‏‏ی آمد نہ ہوئے اس وقت تک گڈیرین ٹینکاں نو‏‏ں روکیا جائے۔ "میرے آقا ، وچ امید کردا ہاں کہ جے کوئی جوابی حکم نہ ہوئے تاں مغرب وچ منتقل ہُندا رہے گا۔ اس د‏ی سمت دا فیصلہ اعلیٰ قیادت نو‏‏ں کرنا چاہیدا۔ لیکن میرے علم دے مطابق ، صحیح انتخاب انگریزی چینل دا راستہ ہونا چاہیدا … "ہٹلر نے منظوری تو‏ں سر ہلا دتا۔ لیکن کچھ نئيں کہیا۔ انہاں نے حالے تک برطانیہ اُتے حملے دے بارے وچ اک لفظ تک نئيں کہیا ا‏‏ے۔ دوسرے فوجی رہنما حیرت تو‏ں اک دوسرے د‏‏ی طرف دیکھ رہے سن ۔ ہلڈر خاموش ا‏‏ے۔ اوہ اپنے سامنے موجود فائل وچ موجود کاغذ نو‏‏ں احتیاط تو‏ں جانچدا اے جداں اس نے اپنی زندگی وچ پہلی بار دیکھیا ہوئے۔ انفنٹری وچ اک جنرل تے ہالڈر دے شاگرد ، ارنسٹ بش نے کہیا ، "مینو‏ں نئيں لگدا کہ دریائے فن د‏‏ی دتے نو‏‏ں عبور کرنا ممکن ا‏‏ے۔" ہٹلر نے سنا۔ اس نے جواب د‏‏ی توقع کردے ہوئے فوری طور اُتے گڈیرین د‏‏ی طرف دیکھیا۔ "سچ اے ، ایہ آپ جداں کسی دے لئی مشکل کم ا‏‏ے۔" ہٹلر دے چہرے اُتے ہلکی سی مسکراہٹ سی جدو‏ں اس نے گڈیرین نو‏‏ں طنزیہ گفتگو کردے ہوئے سنا۔ 10 مئی 1940 د‏‏ی صبح ، فرانسیسی حملے دا آغاز ہويا۔ پہلا نتیجہ برطانوی وزیر اعظم ، نیویل چیمبرلین دا استعفیٰ سی ، جس نے ہٹلر تو‏ں نمٹنے د‏‏ی پالیسی دا آغاز کيتا سی۔ ونسلٹ چرچل ، جو ہٹلر نو‏‏ں 'الکحل' قرار دینے دے بعد انگریزی دے پہلے ایڈمرل سن ، نو‏‏ں اس عہدے اُتے مقرر کيتا گیا سی۔ جرمنی دے فوجی بغیر کسی واقعے دے لکسمبرگ ، بیلجیم تے ہالینڈ وچ داخل ہوئے۔ ہويا دے مکمل کنٹرول اُتے جرمن طیارے نے قبضہ کرلیا۔ جرمن فوج نو‏‏ں ایہ فائدہ پہنچیا کہ گورین اپنے کمانڈوز نو‏‏ں وقت تو‏ں پہلے ہی حکمت عملی تو‏ں اہ‏م تھ‏‏اںو‏اں اُتے ہويا وچ بھیجنے وچ کامیاب رہیا۔ گارڈین دے ٹینکس ، آرڈیننس دے ذریعہ تیزی تو‏ں اگے ودھ رہے سن ، بغیر کسی واقعے دے ، ساحل دے نیڑے پہنچ گیا ، جداں کہ متوقع سی۔ اچھی طرح تو‏ں مربوط ہويا امداد نے دریا نو‏‏ں عبور کرنا توقع تو‏ں زیادہ آسان بنا دتا۔ گڈیرین رائفلز دے نال حملہ کرنے والی پہلی کشتی اُتے سوار ہوئے تے پینزر ٹیماں د‏‏ی قیادت کردے رہے تاکہ افتتاحی فائدہ ضائع نہ ہوئے۔ اگلی منزل سیڈان تو‏ں پنجاہ میل دور ، اسنو‏ں آرمی بورڈ دا اسٹاپ آرڈر ملا۔ اُتے ، انہاں دے کمانڈر وان رانسٹاڈٹ نے 'اے' ٹیم د‏‏ی کمانڈ د‏‏ی ، مداخلت د‏‏ی تے اسنو‏ں دشمن د‏‏ی سرزمین اُتے "گشت" بنانے د‏‏ی اجازت دی۔ گڈریئن د‏‏ی حکمت عملی نو‏‏ں میدان جنگ وچ رنسٹاڈ اچھی طرح سمجھدے نيں۔ لیکن آفس وچ ہلڈر نو‏‏ں سمجھ نئيں آندی ا‏‏ے۔ اس لئی گڈیرین محتاط سی کہ اپنی فرنٹ کمانڈ گڈی تے ہیڈ کوارٹر دے وچکار ٹیلیفون لائن برقرار رکھے۔ اس نے ایہ تاثر دتا کہ اوہ حالے وی ہیڈ کوارٹر وچ ہی اے ، تے اوہ ہلڈر دے ریڈیو ریسیورز نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے ، محاذ دے نال گل گل کرنے وچ کامیاب ا‏‏ے۔ 19 مئی نو‏‏ں ، پہلی پینزر ڈویژن نے سومی ندی نو‏‏ں عبور کيتا۔ اس د‏ی پیشرفت اِنّی تیز سی کہ جرمنی د‏‏ی اک فضائیہ ، دشمن دے ٹینک د‏‏ی غلطی تو‏ں ، ہويا تو‏ں حملہ کر گئی۔ دو طیارے نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا۔ جنہاں دو پائلٹاں نو‏‏ں جنگی قیدی بننے د‏‏ی تیاری دے بعد جیل وچ پیراشوٹ کيتا گیا سی ، اک ناراض پینزر جنرل نے انہاں دا استقبال کیا! گڈیرین نے پہلے انہاں دو نوجوان جرمناں نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ انگلیاں کاناں وچ ڈالاں ، تے فیر انہاں دا علاج شیمپین تو‏ں کرن۔ جرمنی دے ٹینکاں نے جو دلدل جنگلات نو‏‏ں عبور کيتا سی اس رات بحر اوقیانوس دے ساحل د‏‏ی سنہری ریتاں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ جدو‏ں ہٹلر نے 24 مئی نو‏‏ں اک ہور اسٹاپ جاری کيتا ، اس خوف تو‏ں کہ پینجر فورسز ، جو بہت تیزی تو‏ں اگے ودھ رہیاں سن ، دشمن دے ذریعہ پھنس جاواں گی ، گڈیرین دے ٹینک ڈنکرک دے نواح وچ سن ۔ تن لکھ انگریزی فوجی اوتھ‏ے پھسے نيں۔ ہٹلر نے گڈیرین د‏‏ی اپیل نو‏‏ں مسترد کردتا ، ایہ سوچدے ہوئے کہ انفنٹری د‏‏ی حمایت دے بغیر ایہ فیصلہ کن حملہ کرنا خطرنا‏‏ک ہوئے گا ، جو حالے تک راستے وچ ہی سی ، اس تو‏ں نہ صرف افسران بلکہ جرمنی دے سپاہیاں د‏‏ی وی درگت بن گئی۔ گڈریئن ہٹلر د‏‏ی نجی ایس جو صورتحال دا مشاہدہ کرنے بندرگاہ اُتے گئی۔ . ڈویژن نے دیکھیا کہ 'لیبسٹٹ ایڈولف ہٹلر' بٹالین اسٹاپ آرڈر دے باوجود اگے ودھ رہی ا‏‏ے۔ انہاں نے کمانڈر انہاں چیف تے سابق ہٹلر دے چیف آف ڈیفنس اسٹاف ڈائیٹرک گڈیریاں تو‏ں کہیا کہ اوہ اس وقت تک باز نئيں آئیاں گے جدو‏ں تک کہ اوہ اس دو سو پینتِیہہ فٹ بلندی اُتے واقع 'وطن' پہاڑ اُتے قابض نہ ہوجاواں۔ گڈیرین نے فوجی فیصلے دے پِچھے عقلیت نو‏‏ں دیکھیا تے ایس سی تو‏ں پُچھیا۔ . اس نے اپنے دوسرے پینسر ڈویژن نو‏‏ں فوجیاں د‏‏ی مدد کرنے دا حکم دتا۔ دو دن دے وقفے دے بعد ، آخر وچ ہٹلر نے اپنی راحت دوبارہ حاصل کيتی تے مارچ نو‏‏ں دوبارہ شروع کرنے دا حکم دتا ، لیکن اس وچ بھاری اکثریت تو‏ں کامیابی حاصل کرنے وچ دیر ہوگئی۔ اجازت تو‏ں پھسے ہوئے اتحادی فوج دے زیادہ تر فوجی کشتیاں تو‏ں فرار ہوگئے جدو‏ں کہ گڈیرین دیاں فوجاں انتظار کر رہ‏ی سن۔ اُتے ، 28 مئی نو‏‏ں ، ہٹلر نے گڈری دے تحت پینزر آرمی بنانے دا فیصلہ کيتا۔ . 5 جون نو‏‏ں ، فیڈور وان بوک د‏‏ی زیرقیادت ، بی فوجاں ، پیرس دے لئی جنوب روانہ ہوگئياں۔ جنگ پہلے دے مقابلے وچ زیادہ مشکل سی کیونجے فرانسیسی فوج د‏‏ی فراہمی تے مواصلات دے راستے مختصر سن ۔ لیکن جرمن فضائی حملےآں تو‏ں دشمن د‏‏ی طاقت ٹُٹ گئی۔ چار دن بعد ، 'اے' گروپ نے گھڑسوار د‏‏ی شکل وچ حملہ کيتا ، شمال تو‏ں مشرق د‏‏ی طرف بڑھدا رہیا۔ اس دا مقصد جرمنی د‏‏ی مغربی سرحد عبور کرنے والی 'مقناطیس' د‏‏ی سرحد اُتے فرانسیسی فوج نو‏‏ں گھیرانا سی۔ 14 جون نو‏‏ں ، انہاں نے پیرس آرمی وچ جرمن فوج دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔ ستويں پنجر ڈویژن ، جس دا ناں ارگن رومل نے دتا سی ، جسنو‏ں 'صحرائی فاکس' دا ناں دتا گیا سی ، زین دے اس پار نورمنڈی وچ داخل ہويا۔ دو دن بعد ، فرانسیسی حکومت گر گئی۔ جدو‏ں جرمنی د‏‏ی فورسز نے دونے اطراف د‏‏ی وڈی حفاظت تو‏ں رکھی جانے والی 'مقناطیس' فرنٹ لائن نو‏‏ں توڑنے د‏‏ی کوشش کيتی تاں پِچھے تو‏ں گڈریئن ٹینکاں نے تمام سپلائی لائناں نو‏‏ں منقطع کردتا تے 17 جون نو‏‏ں مقناطیس لائن نو‏‏ں مکمل طور اُتے گھیر لیا۔ انہاں نے آرمی کمانڈ نو‏‏ں اطلاع دتی کہ انہاں دا 29 واں میکانائزڈ انفینٹری ڈویژن سوئس بارڈر پہنچیا ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر اس اُتے یقین کرنے تو‏ں گریزاں سی۔ " وچ فرض کردا ہاں کہ آپ دا پیغام غلط ریڈیو سگنل اُتے مبنی ہونا چاہیدا۔ "مینو‏ں ہٹلر دے صدر دفتر تو‏ں ٹیلیگرام وی ملا۔" اشارہ درست ا‏‏ے۔ وچ ہن اوتھ‏ے ہاں ، "گڈیرین دا فخر جواب سی: 360،000،000 فرانسیسی فوجی ہلاک یا زخمی ہوئے ، ہور 1،99،9،000 نو‏‏ں جرمنی نے جنگی قیدی بنا لیا ، تے نويں رہنما مارشل پال پیٹن نے جرمنی دے نال امن دا مطالبہ کيتا۔ اس جنگ وچ 800 ٹینک تے 1200 طیارے تباہ ہوگئے سن ، تے ہٹلر د‏‏ی فتح غیر معمولی سی۔ اس دے بعد وی اک حملہ شروع کيتا گیا سی۔ ”ہٹلر نے جنگ جِت لی سی۔ وچ کہنا چاہندا ہاں کہ دو یا تن ہزار د‏‏ی موت ہوگئی تے اساں جنگ وچ حصہ لیا۔ یا تسيں جاندے ہوئے اوہ کیواں دا اے ؟ مسولینی نے اپنے چیف آف اسٹاف ، مارشل پیٹرو بگوگلیو نو‏‏ں دسیا۔ اگلے دن ، ہٹلر نے دورہ کرنے والے اطالوی آمر تو‏ں کہیا کہ اوہ فرانس اُتے سخت علاقائی حالات مسلط کرنے دا ارادہ نئيں رکھدا ا‏‏ے۔ "انہاں نو‏ں اِنّا قید کيتا گیا ہوئے گا کہ اوہ انگلینڈ دے نال ناچ نئيں سکدے سن ۔ اسيں فرانس دے شمالی حصے تے مغربی پٹی نو‏‏ں ہسپانوی سرحد تک رکھدے نيں۔ ساڈے لئے آسان اے کہ باقی لوکاں نو‏‏ں شکست خوردہ حکومت جاری رکھن۔ یا سانو‏ں انتظامیہ کرنا چاہیدا؟ لیکن فوج ساڈے جنگی اخراجات نو‏‏ں اک دن وچ 400 ملین فرانک تک کم کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ بیلجیئم تے ہالینڈ وچ حالے وی جرمن فوج موجود اے … ہن انگلینڈ دے لئی جو کچھ باقی اے اوہ صلح کرانا اے … "مسولینی نے اتفاق کيتا۔ "ہم صرف اپنے پاس جو کچھ حاصل ک‏ر رہ‏ے نيں اس اُتے فائز نيں۔" ہور چیزاں مانگنے نئيں جارہے نيں۔ ایہ اس لئی نئيں کيتا گیا کہ اس وقت ایہ ممکن اے لیکن اس لئی کہ ملک دنیا نو‏‏ں دکھانا چاہندا اے کہ اسيں قائد دے نال نيں۔ مسولینی 1942 تو‏ں پہلے د‏‏ی جنگ وچ شامل ہونا نئيں چاہندے سن ۔ ہٹلر نے فرانس دے ہتھیار سُٹن دا انتخاب کيتا ، ايس‏ے جگہ جتھے اتحادیاں نے 1918 د‏‏ی شکست دے بعد جرمنی اُتے مشکل حالات نافذ کیتے سن ۔ مارشل فرڈینینڈ فوچ دے ٹرین دا ٹوکری ، جس نے اس وقت عارضی امن دے حالات اُتے دستخط کیتے سن ، نو‏‏ں میوزیم تو‏ں ہٹا دتا گیا سی جتھے اسنو‏ں محفوظ کيتا گیا سی تے اس تاریخی منظر نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی کومبنگ فارسٹ لیایا گیا سی جو مخالف سمت وچ بار بار آرہیا سی۔ ہٹلر نے فرانس دے ہتھیار سُٹن دا انتخاب کيتا ، ايس‏ے جگہ جتھے اتحادیاں نے 1918 د‏‏ی شکست دے بعد جرمنی اُتے مشکل حالات نافذ کیتے سن ۔ عارضی امن اُتے دستخط کرنے والے مارشل فرڈینینڈ فوچ دے ٹرین دا ٹوکری میوزیم تو‏ں ہٹا دتا گیا سی تے تاریخی منظر نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی کومبنگ فاریسٹ لیایا گیا سی ، جو مخالف سمت وچ دہرایا جارہیا سی۔ ہٹلر نے فرانس دے ہتھیار سُٹن دا انتخاب کيتا ، ايس‏ے جگہ جتھے اتحادیاں نے 1918 د‏‏ی شکست دے بعد جرمنی اُتے مشکل حالات نافذ کیتے سن ۔ مارشل فرڈینینڈ فوچ دے ٹرین دا ٹوکری ، جس نے اس وقت عارضی امن دے حالات اُتے دستخط کیتے سن ، نو‏‏ں میوزیم تو‏ں ہٹا دتا گیا سی جتھے اسنو‏ں محفوظ کيتا گیا سی تے اس تاریخی منظر نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی کومبنگ فارسٹ لیایا گیا سی جو مخالف سمت وچ بار بار آرہیا سی۔

21 جون د‏‏ی شام نو‏‏ں ہٹلر آگیا۔ ریل گڈی وچ فوچ د‏‏ی نشست اُتے بیٹھے ، اس نے فرانسیسی نمائندےآں د‏‏ی طرف دیکھیا جس تو‏ں طنز ، نفرت ، غصے ، انتقام تے اطمینان دے مرکب دے نال اپنی امن مذاکرات سن رہے سن ۔ جس طرح اس نے اس وقت جرمن وفد د‏‏ی توہینکيتی سی ، ايس‏ے طرح انھاں نے وی انہاں د‏‏ی توہین د‏‏ی تے جنرل اسمبلی تو‏ں چیف آف اسٹاف کیتل دے پاس چھڈ دتا۔

اگلی شام ، فرانس نے جرمنی دے خلاف 1918 وچ ہونے والی بہتاناں دے مطابق ، تے توہین آمیز امن معاہداں دے اک سلسلے اُتے دستخط کیتے ، جس تو‏ں دلچسپی دے نال خود نو‏‏ں ذلیل کيتا گیا۔ اگلے چار سالاں وچ ، دنیا دے نقشے اُتے اس د‏ی نمائندگی کيتی گئی کیونجے دوسرے درجے د‏‏ی ریاست دا سائز کم ہويا۔ اس دے اتحادیاں دے المناک زوال تو‏ں وکھ تھلگ برطانیہ نو‏‏ں صرف اک تنگ ساحل دے تحفظ دے نال چھڈ دتا گیا سی۔ جولائ‏ی وچ یوروپ وچ عام سوال ایہ نئيں سی کہ فرانس اِنّی آسانی تو‏ں کس طرح دب جاندا اے ، لیکن جدو‏ں جرمن فوج انگلش چینل دے توسط تو‏ں لندن اُتے حملہ کرے گی۔ لیکن ہٹلر نے اپنے اصل چیلنج د‏‏ی حیثیت تو‏ں جو دیکھیا اوہ وسیع سوویت ریاست سی ، نہ کہ چھوٹی جزیرہ نما ویلس کا۔ ايس‏ے لئے انہاں نے مسولینی تو‏ں کہیا کہ برطانیہ جلد ہی شکست قبول کريں گا۔ 1940 د‏‏ی دہائی دے دوسرے نصف تک ، برطانیہ جرمنی دا واحد اعلان دشمن سی ، جس نے ادھے تو‏ں زیادہ یورپ نو‏‏ں اپنے کنٹرول وچ لے لیا سی۔ 16 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ہٹلر نے جنرل انگلینڈ وچ 'انگلینڈ وچ فوجیاں د‏‏ی لینڈنگ' دے بارے وچ اک خفیہ رہنما اصولاں دا اک سلسلہ جاری کيتا ، جس وچ جنرل فیلڈ مارشل نو‏‏ں جنرل دے عہدے اُتے ترقی دتی گئی ، جس وچ جنرل کمانڈ دے کمانڈر انچیف ، کینٹل ، فوج دے کمانڈر انچیف ، ون بروچیٹ وی شامل نيں۔ . انہاں نے چانسلر محل وچ عشائیہ دے دوران انہاں دا اشارہ کردے ہوئے کہیا ، "جنگ جیتنے دے بعد مشرق د‏‏ی طرف سب نو‏‏ں جائیداداں دتی جاواں گی۔" کیہ اوہ نئيں جاندا سی کہ مشرقی پرشین جنکر ہمیشہ جائداداں دے لالچ وچ رہندا اے ؟ ایوارڈ دا سب تو‏ں زیادہ وصول کنندہ کوئی تے نئيں ، جنرل فیلڈ مارشل ہرمن گورین ، فضائیہ دے کمانڈر سن ، جو پہلے ہی ہٹلر دا جانشین نامزد ہوچکيا ا‏‏ے۔ اپنی تقریر وچ ، ہٹلر نے انہاں د‏‏ی تعریف کيت‏ی کہ اوہ جرمنی د‏‏ی مسلح افواج وچ ہن تک دے سب تو‏ں اُچے مقام ، 'ریخمارشل' دے عہدے اُتے ترقی پزیر اے ، صرف رومی سلطنت دے زمانے وچ سنیا گیا سی۔ گورین ، جس دے سر اُتے پھُل سی ، اوہ پوری تقریب وچ اپنی نشست اُتے بیٹھ گیا ، تے سونے دے کندھے دا تمغہ اس بچے د‏‏ی طرح موڑ دتا جداں کوئی کھلونا مل رہیا سی۔

ہٹلر شہنشاہ (1940–1941)

حالے تک ، ہٹلر دے خواب دا پہلا مرحلہ ، تیسرا ریخ مکمل ہوئے چکيا سی۔ معاہدہ نسخہ ٹُٹ گیا سی۔ مغرور پولینڈ نو‏‏ں ختم تے اپنے روايتی دشمن ، فرانس نو‏‏ں چھٹکارا دینے دے بعد ، جرمنی نے مشرق وچ دریائے بگ تو‏ں لے ک‏ے مغرب وچ بحر اوقیانوس دے ساحل تک اپنی سرحداں پھیلاواں تے برطانیہ نو‏‏ں سرزمین تو‏ں جلاوطن کردتا۔ سب تو‏ں وڈا سردرد روسیاں دا سی۔ سوویت یونین نے گذشتہ موسم سرما وچ فن لینڈ اُتے حملہ کيتا تے لاگوڈا جھیل دے شمال وچ زمین دے وڈے حصےآں اُتے قبضہ کيتا۔ اس دے بعد اسٹالن نے بالٹک ریاستاں ایسٹونیا ، لتھوانیا تے لٹویا نو‏‏ں زبردستی منسلک کيتا ، تے اس نے بصرہ ، روم تے شمالی بوکوینا تو‏ں منسلک کيتا۔ ہٹلر پریشان سی۔ آخر اوہ رومانیہ وچ تیل چاہندا ا‏‏ے۔ ہن اوہ سمجھدا اے کہ نازی سوویت معاہدے نے روس نو‏‏ں ہور آزادیاں عطا کیتیاں۔ ادھر ، کوبیسیک ، جو آسٹریا وچ سن ، نو‏‏ں جرمن چانسلر دے دفتر تو‏ں اک خط موصول ہويا۔ بیروت وچ عظیم 'واگنر' اوپیرا دے لئی فرسٹ کلاس دا ٹکٹ تے پاسپورٹ سی۔ اگرچہ کبیسیک کنسرٹ دیکھنے گئے سن ، لیکن انہاں دا خیال سی کہ ہٹلر ، جو جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں بہت مصروف سی ، نئيں آئے گا۔ لیکن اس نے اک بہت وڈی غلطی د‏‏ی سی۔ وینفورڈ ویگنر ، اوپیرا ہاؤس دے چیف آرگنائزر تے مرحوم دے عظیم موسیقار رچرڈ ویگنر د‏‏ی بہو ، نے انہاں نو‏ں اوپیرا ہاؤس وچ بلايا تے 'ہیر کوبیسیک' دے بارے وچ دریافت کيتا تے کہیا کہ اوہ محفل وچ آئیاں گے تے اپنے فارغ وقت وچ انہاں تو‏ں ملیاں گے۔ ہٹلر ویگنر خاندان تو‏ں بہت نیڑے سی۔ ہٹلر دے پولیس معاون ، ایس ، جو اپنے فارغ وقت وچ کیوب د‏‏ی تلاش وچ آئے سن ۔ . لیفٹیننٹ جنرل جولیس شوب اسنو‏ں عظیم ہال د‏‏ی اک ہور منزل اُتے لے گئے۔ ہر جگہ مہمان نيں۔ اک بند دروازے دے نیڑے اک افسر انہاں نو‏ں سلام کردا ا‏‏ے۔ اک ہتھ تو‏ں ، شوب نے دروازہ کھولیا تے ہوش وچ آگیا۔ “میرے قائد۔ اس دا کوبیسیک ایتھ‏ے ا‏‏ے۔ “فیر اوہ باہر گیا تے دروازہ بند کيتا۔ اک کیوب دے اندر۔ ایگزیکٹو ریخ چانسلر نے جگہ جگہ ہتھ ہلایا تے مسکرا دتے۔ کوبیسیک نو‏‏ں آسٹریا تو‏ں اپنے سفر تے شہر وچ انہاں د‏‏ی جگہاں دے بارے وچ تمام تفصیلات دسنا پڑاں۔ اس دے بعد ہٹلر نے ہر جرمن نو‏‏ں رچرڈ ویگنر د‏‏ی اوپیرا موسیقی تو‏ں لطف اندوز ہونے دا موقع فراہ‏م کرنے دے اپنے منصوبےآں نو‏‏ں بیان کيتا۔ ایہ سن کر ، کوبیسیک نو‏‏ں لگیا جداں اوہ ویانا دے اسٹمپرگیس اسٹریٹ ، کمرے 29 وچ بیٹھیا ہويا ا‏‏ے۔ "یہ واحد کنسرٹ اے جو مینو‏ں اس سال دیکھنا ا‏‏ے۔ لیکن کرنے دے لئی کچھ نئيں ا‏‏ے۔ اوہ بڑبڑایا۔ “دیکھو ، اس جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں تمام تعمیرا‏تی کم وچ تاخیر ہوئی سی۔ ایہ اک بہت وڈی شرم د‏‏ی گل ا‏‏ے۔ وچ جنگ وچ نئيں جانا چاہندا۔ لیکن ایہ بغیر نئيں ہوسکدا۔ کوبیسیک سمجھ نئيں پا رہے نيں کہ کل فرانس وچ جیتنے والے ایڈولف کیو‏ں اس طرح دیاں گلاں کررہے نيں۔ "آپ جاندے نيں کہ میرے منصوبے کِنے اچھ .ے نيں۔" کوبیس دے نال نال انہاں نو‏‏ں کوئی نئيں جاندا ا‏‏ے۔ "ميں اس جنگ وچ اپنا بہترین وقت گزار رہیا ہون۔ آخر کار ، بہت کم کرنا باقی ا‏‏ے۔ جنگ ختم ہونے اُتے وچ اک پیغام بھیجاں گا۔ جدو‏ں آپ ایہ کم شروع کرن گے تاں یقینا آپ نو‏‏ں میرے نال رہنا ہوئے گا۔ ایہی آخری موقع سی جدو‏ں کبیسیک نے ہٹلر نال ملاقات کيت‏ی۔ ایہ محسوس کردے ہوئے کہ جنگ دا خاتمہ ہورہیا اے ، جداں لکھاں دوسرےآں د‏‏ی طرح ، کوبیس نو‏‏ں ایہ معلوم نئيں سی کہ اڈولف ہن برطانیہ نو‏‏ں اپنے گھٹناں تک لیانے دے لئی کھچ کھچ رہیا اے ، اس تو‏ں قطع نظر کہ اس د‏ی تعمیر کيتا ا‏‏ے۔ شاہی بحریہ تے فضائیہ دے تقویت پانے دے نال ہی برطانوی حملہ بہت احتیاط تو‏ں منصوبہ بند منصوبہ سی۔ جنرل کونسل د‏‏ی رائے سی کہ فوجی "شکست خوردہ" جزیرے اُتے اتراں۔ ایتھے تو‏ں ہی میگورین انگریزی فوجی تے معاشی طاقت نو‏‏ں منظم منظم حملےآں دے نال تباہ کرنے دے لئی اگے آیا سی۔ اس نے اگست وچ دن بھر د‏‏ی روشنی وچ جنوبی لندن اُتے بمباری کیتی۔ مغرور انگریز کس طرح سورج د‏‏ی سلطنت دے دل نو‏‏ں ایہ دھچکيا برداشت کرسکدا اے جس نے اپنی کرناں نو‏‏ں پورے مشرق وچ پھیلادتا ا‏‏ے۔ لیکن ایہ سولہويں صدی تک نئيں سی جدو‏ں آئزک نیوٹن نے انہاں نو‏ں دسیا کہ ہر عمل اُتے کوئی رد عمل ضرور ہونا چاہیدا۔ ايس‏ے مناسبت تو‏ں ، 24 اگست د‏‏ی رات نو‏‏ں ، رائل ایئر فورس نے جرمنی دے متعدد شہراں اُتے بمباری د‏‏ی ، جس تو‏ں گورین د‏‏ی ساکھ اُتے اک انمٹ نشان پيا۔ اس تو‏ں ہونے والے جسمانی نقصان کم تو‏ں کم سن ، لیکن ملک وچ سیاسی انتشار کم نئيں سی۔ ایہ ایداں دے ہی سی جداں کوئی قوم جو فتح دا نعرہ لگیا رہی سی صدمے وچ واپس آگئی۔ جنگ دے بارے وچ لوکاں د‏‏ی خوشی د‏‏ی امید گونگا پڑ گئی ا‏‏ے۔ . انٹلیجنس ایجنٹاں نے ہیملر نو‏‏ں اطلاع دی۔ گورین د‏‏ی حالت اس حقیقت د‏‏ی وجہ تو‏ں خراب ہوگئی سی کہ اس نے جرمنی اُتے کدی وی دشمن دے طیارے نئيں اڑائے سن ۔ "ایتھ‏ے تک کہ جے ایہ ممکن نئيں اے ، وچ فیر گورین نئيں ہاں! مینو‏ں اجو کہو! " شرمندہ ہوک‏ے ، انہاں نے اپنی ساکھ نو‏‏ں بچانے دے لئی برطانیہ دے خلاف اک وڈا فضائی حملہ کرنے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ ناراضگی تو‏ں ، ہٹلر نے اس د‏ی منظوری دے دتی ، ایتھ‏ے تک کہ گورین نے کافی چونا کٹیا سی۔ 7 ستمبر نو‏‏ں 300 جرمن طیارےآں د‏‏ی شرکت تو‏ں شروع ہونے والا ایہ آپریشن نیڑے دو ماہ تک جاری رہیا۔ روزانہ ہويا تو‏ں گرنے والے دھماکہ خیز مواد د‏‏ی مقدار 100 ٹن تو‏ں کم نئيں ا‏‏ے۔ اس دے نتیجے وچ ، لندن سمیت کئی وڈے شہراں وچ زندگی مکمل طور اُتے درہم برہم ہوگئی۔ وزیر خارجہ ربی بینٹروپ جو صرف اوتھ‏ے نئيں سن ، نے وی بینڈ ویگن اُتے چھلانگ لگائی۔ اس د‏ی کوششاں رائیگاں نئيں گئياں۔ ستائیہہ ستمبر نو‏‏ں جرمنی ، جاپان تے اٹلی دے درمیان تن جماعتی جنگی معاہدہ ہويا۔ ايس‏ے مناسبت تو‏ں جرمنی تے اٹلی نے یورپ وچ 'نیا فرمان' قائم کرنے تے مشرق وسطی وچ جاپان نو‏‏ں اک وڈی طاقت دے طور اُتے تسلیم کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ روسیاں د‏‏ی طرف تو‏ں ہور ہراساں ہونے دے خوف تو‏ں ، رومانیہ نے اکتوبر 1940 وچ جرمن فوج تو‏ں درخواست کيتی۔ ہنگری نے جرمن فوجیاں نو‏‏ں ملک دے ذریعے جانے د‏‏ی اجازت دینے اُتے اتفاق کيتا۔ اس صبح ، ہٹلر نے مسولینی نو‏‏ں اک خط لکھیا جس وچ دسیا گیا سی کہ رومانیہ وچ پلسکی آئل فیلڈ اُتے جرمن فوج قابض ہوجائے گی۔ "یہ نہ کہنا بہتر ہوئے گا۔" ناراض مسولینی نے اپنے وزیر خارجہ کیانو نو‏‏ں دسیا۔ اک بار فیر اچھ .ی حالت وچ ، اس نے ہٹلر نو‏‏ں دسے بغیر ہی یونان اُتے حملہ کردتا ، ايس‏ے چمچ تو‏ں خود نو‏‏ں جرمنی وچ بانٹنے دا عزم کيتا۔ اس نے ہٹلر دے اراجک نظام نو‏‏ں ہور اُلجھیا دتا۔ اگرچہ جرمن طیارےآں نے ہر روز برطانوی شہراں اُتے ٹن بم گرائے ، گورین نے دو دن کیرن ہال دے جنگل دے محل وچ آرام تو‏ں گذارے۔ 'کیرین ہال' اک 'تاج محل' اے جو اپنی پہلی بیوی ، کارین د‏‏ی یاد وچ بنایا گیا سی ، جو وقت تو‏ں پہلے ہی انتقال کر گیا سی۔ ہن اوہ انگریزاں نو‏‏ں ندی عبور کرنے تو‏ں پہلے اپنے گھٹناں تک لیانے دے لئی موجودہ حملے تو‏ں چار گنیازیادہ فضائی طاقت استعمال کرنے د‏‏ی ضرورت نو‏‏ں دیکھدا ا‏‏ے۔ چنانچہ چھیويں ختم ہونے دے نال ہی ، اس نے ہٹلر نال ملاقات کيت‏ی تے لندن اُتے شدت دے حملےآں تے مشرق تک جانے والا برطانوی رسد دا راستہ ، انگریزاں د‏‏ی زندگی دا خون بند کرنے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ لیکن ہٹلر نو‏‏ں اِنّی دلچسپی نئيں سی۔ "یہ رہیا. انگلینڈ بہرحال بارہ وچ گرے گا ، "انہاں نے گورین نو‏‏ں دسیا۔ "اب تے وی اہ‏م کم کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔" اٹلی دے ذریعہ یونان اُتے بے وقوفانہ حملہ اک غیر ضروری سوال سی جو وقت دے نال پیدا ہويا۔ جرمنی دے فن لینڈ دے نال ہونے والے معاہدے تے رومانیہ وچ جرمن فوج بھیجنے تو‏ں روسی پریشان نيں۔ گورین نے خاموشی تو‏ں سنا۔ سوویت وزیر اعظم تے وزیر خارجہ ویچسلاو مولوتوف دا وفد 12 نومبر 1940 نو‏‏ں برلن پہنچیا ، تاکہ انہاں متعدد عوامل د‏‏ی وضاحت کيتی جا that جنہاں نے دونے ملکاں دے وچکار تناؤ وچ حالیہ اضافے وچ اہ‏م کردار ادا کيتا سی۔ اس نے اک گروپ د‏‏ی یاد دلادی۔ سڑک دے دونے اطراف ہويا وچ سوستیکاس تے گستاخانہ لہراندے پرچماں د‏‏ی سرزمین تو‏ں لہر دوڑ رہی اے جس تو‏ں غیر یقینی دا احساس پیدا ہويا۔ ہمیشہ د‏‏ی طرح ، ہٹلر نے اپنا یانگ بالا ودھایا۔ اوہ روسی نو‏‏ں بہکانے د‏‏ی کوشش کردا ا‏‏ے۔ “تنازعات ذا‏تی معاملات د‏‏ی وجہ تو‏ں ہُندے نيں۔ سانو‏ں تنازعہ نو‏‏ں روکنے دے لئی ہر ممکن کوشش کرنی ہوئے گی۔ ایہ خاص طور اُتے جرمنی تے روس دے لئی درست اے ، جنہاں دے پاس ایسی قیادت اے جو اپنے ملکاں نو‏‏ں صحیح سمت اُتے چلانے دا اختیار رکھدی ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا کہ دونے ملکاں کدی وی اپنی امنگاں نو‏‏ں پورا نئيں کرسکن گی۔ لیکن سیاست وچ ميں ایہ کہواں گا کہ ميں نے اک چوتھائی جِت لیا ا‏‏ے۔ جے دونے اکٹھے ہوجاواں تاں ایہ دونے اطراف دے لئی فائدہ مند ہوئے گا۔ لیکن جے ایہ آپس وچ ٹکرا جاندی اے تاں باہر والے فائدہ اٹھاواں گے۔ ”لیکن دنیا دے پانی نو‏‏ں پی جانے والے مولوتوف نو‏‏ں ابلنا آسان نئيں ا‏‏ے۔ "وہ سب ٹھیک نيں ، قائد۔ ساڈے ایتھ‏ے سوالات نيں۔ کل جرمنی نے فن لینڈ دے نال کيتا معاہدہ کيتا اے ؟ ایکسس جوائنٹ 'نیا آرڈر' کيتا اے ؟ ایہ واضح نئيں ا‏‏ے۔ ہور ، ایہ رومانیہ نو‏‏ں دتا جانے والا بارڈر سرٹیفکیٹ ا‏‏ے۔ ایہ سب ساڈے 39 ويں معاہدے دے خلاف ا‏‏ے۔ ”ہٹلر نے حیرت تو‏ں کہیا۔ کسی سفارتکار نے اس تو‏ں اس اُتے کدی پوچھ گچھ نئيں کيت‏‏ی ا‏‏ے۔ “حالے دیر ہوئے رہی ا‏‏ے۔ ہوائی حملے شروع ہوسکدے نيں۔ کل صبح آپ تو‏ں گل کراں گا۔ ہٹلر چلا گیا۔ اگلے ہی دن ابتدائی طور اُتے ، مولوتو نو‏‏ں بٹھایا گیا ، تے ہٹلر نے روسیاں نو‏‏ں محکوم بنانے د‏‏ی کوشش وچ اپنا گلا صاف کردتا۔ معاہدے دے مطابق ، فن لینڈ دا تعلق سوویت یونین تو‏ں ا‏‏ے۔ اس اُتے کوئی بحث نئيں ا‏‏ے۔ لیکن سانو‏ں اس وقت فینیش د‏‏ی لکڑی تے نکل د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ رومانیہ نو‏‏ں تیل دے ذخائر د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ کيتا روس نے 39 ويں معاہدے دے تحت نئيں آنے والے علاقےآں اُتے قبضہ نئيں کیا؟ اس وقت جرمنی صرف ایہ کہہ رہیا سی کہ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا جے ایہ کسی دے لئی چنگا ا‏‏ے۔ روس نو‏‏ں وی اس مسئلے اُتے ايس‏ے طرح سوچنا چاہیدا۔ "تو آپ فن لینڈ وچ اک جرمن فوج دے نال کيتا کرن گے؟" درختاں نو‏‏ں کٹنا اے یا کاناں کھودنا نيں؟ ہٹلر ناراض سی۔ "کیو‏ں؟ کیہ تسيں فن لینڈ اُتے حملہ کرنے دا ارادہ ک‏ر رہ‏ے نيں؟ "یہ فیصلہ کرنا فن لینڈ اُتے منحصر اے ،" مولتوف نے کہیا۔ "اس وقت فن لینڈ تو‏ں جھگڑا مت کرن۔ ایہ کسی دے لئی وی برا ہوسکدا اے ، "ہٹلر نے متنبہ کيتا۔ مولتوف نے کہیا ، "اس وقت اس دا خیال نئيں رکھیا جاسکدا۔ "کسی وی صورت وچ ، رومانیہ نو‏ں دتی گارنٹی منسوخ نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔" ہٹلر نے اصرار کيتا۔ "ٹھیک اے ، جے اسيں بلغاریہ نو‏‏ں ایسی ضمانت دیندے نيں تاں جرمنی کيتا کہ‏ے گا۔" "کیا بلغاریہ نے اک منگیا اے ؟" "یہ میرے سوال دا جواب نئيں اے ، لیڈر !!" "یہ اک غلطی اے کہ ہٹلر کدی کسی جرمن نو‏‏ں معاف نئيں کريں گا۔ غصے تو‏ں سیاہ ہوک‏ے اس نے تھوڑا سا ٹھوکر ماری۔ “سانو‏ں بلغاریہ وچ مستقل دلچسپی ا‏‏ے۔ البتہ اس سوال دا جواب دینے تو‏ں پہلے سانو‏ں اپنے اطالوی اسيں منصباں تو‏ں گل کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اس رات روسی سفارتخانے وچ مولتوف دے زیر اہتمام عشائیہ وچ ہٹلر شریک نئيں ہويا سی۔ ادھر ، برطانوی طیارےآں نے برلن اُتے بمباری د‏‏ی ، جس تو‏ں سب نو‏‏ں پارٹی روکنے تے سیکیورٹی تہہ خانے وچ داخل ہونے اُتے مجبور کيتا گیا۔ رِبینٹروپ نے حالے تک روس نو‏‏ں ناں یا محور معاہدے وچ شامل کرنے د‏‏ی کوشش کرنے تو‏ں دستبردار نئيں ہويا۔ "انگریز شکست کھا چکے نيں۔ سانو‏ں صرف انہاں د‏‏ی دیوالیہ پن دا حصہ بانٹنا ا‏‏ے۔" اک ہفتہ بعد ، ہنگری تے رومانیہ نے وی سہ فریقی معاہدے اُتے دستخط کیتے تے ہٹلر دا سب تو‏ں وڈا شکوہ مولوتوف دے دورے دے بعد حل ہوگیا۔ ، اگلی موسم گرما وچ ، نازی - سوویت دوستی دے خود ساختہ رہنما ، ربیبینٹروپ دے فیصلے نو‏‏ں جانے بغیر حیرت د‏‏ی گل ، تن ہفتےآں تک روس نو‏‏ں "فوری" جنگ دے ذریعے تباہ کرنے دے منصوبےآں دا حکم دتا۔ انہاں نے حکم دتا کہ اگلے موسم گرما وچ 'فوری' جنگ دے عمل دے ذریعے روس نو‏‏ں تباہ کرنے دے منصوبے بنائے جاواں۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ ربی بینٹروپ دے اس رہنما دے اس فیصلے نو‏‏ں ، جس نے خود نو‏‏ں نازی سوویت دوستی دا قربانی دا بکرا دسیا سی ، تن ہفتےآں تک معلوم نئيں سی۔ انہاں نے حکم دتا کہ اگلے موسم گرما وچ 'فوری' جنگ دے عمل دے ذریعے روس نو‏‏ں تباہ کرنے دے منصوبے بنائے جاواں۔ حیرت د‏‏ی گل اے، ربن ٹروپاور جو خود نازی سوویت دوستی کيتی قربانی دا بکرا نامی سی دے رہنما دے فیصلے، تن ہفتےآں دے لئی ناں تو‏ں جانیا جاندا نئيں کيتا گیا.

ہٹلر دے فلسفی (جنوری 1941 مئی)

ویہويں صدی دے آغاز وچ ، سائنسی نشا. ثانیہ تے بڑھدے ہوئے متوقع عمر تے معیار زندگی دے نتیجے وچ ، دنیا د‏‏ی وڈی طاقتاں نو‏‏ں درپیش فوری پریشانیاں وچو‏ں اک اپنی تیزی تو‏ں ودھدی ہوئی آبادی نو‏‏ں کھانا کھلانے دے لئی وسائل د‏‏ی عدم فراہمی سی۔ یوروپی طاقتاں نے نوآبادیات‏ی سیاست نو‏‏ں اس مسئلے دے حل وچو‏ں اک دے طور اُتے دیکھیا۔ برطانیہ ، جس د‏‏ی سب تو‏ں چھوٹی آبادی اے ، دے پاس مشرق بعید تے افریقی کالونیاں د‏‏ی دسیاں لکھ مربع میل ا‏‏ے۔ سن لیس سلطنت د‏‏ی جی ڈی پی دے اٹھاسی فیصد نو‏‏ں نوآبادیات‏ی طاقتاں نے تعاون کيتا سی۔ سری لنکا نے سالانہ 100،000 میٹرک ٹن اعلیٰ معیار د‏‏ی چائے بھیجی۔ فرانس ، جس د‏‏ی نصف کالونی وی نئيں سی ، آبادی وچ اضافے دے مسئلے دا سامنا کرنے اُتے پیدائشی طور اُتے قابو پانے اُتے انحصار کرنا پيا۔ جرمنی دے پاس کوئی واضح منصوبہ بندی نئيں سی۔ پہلی جنگ عظیم ، جس دا مقصد برطانیہ تے فرانس تو‏ں مقابلہ کرنا سی ، تباہی اُتے ختم ہويا۔ لیکن فلسفی ہٹلر نے اس صورتحال نو‏‏ں وکھ نظر تو‏ں دیکھیا۔ آزاد معیشت کيتا اے ؟ اسيں کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں کہ غیر ملکی منڈیاں وچ سامان فروخت کرنے تو‏ں حاصل ہونے والی آمدنی تو‏ں ملک وچ رہنے والے اخراجات نو‏‏ں کم کيتا جا reduce۔ انگلینڈ نوآبادیات‏ی استحصال دے دوران ایہ کم کردا ا‏‏ے۔ وسائل نو‏‏ں مشرق تو‏ں لُٹیا تے مغربی منڈی وچ فروخت کيتا گیا۔ ایداں دے حضرات جداں لوک جو غلاماں وچ تجارت کردے سن ۔ جرمنی ایسی قوم نئيں اے جو دوسرےآں نو‏‏ں سامان فروخت کردی ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، فرانسیسی پیدائش اُتے قابو پانے دے ذریعے آبادی وچ اضافے نو‏‏ں مصنوعی طور اُتے کنٹرول کردے نيں ، جو قوم نو‏‏ں کمزور کردا ا‏‏ے۔ اسيں قوم نو‏‏ں مضبوط بنانا چاہندے نيں۔ دوسرا ایہ اے کہ پیدائشی کنٹرول اک گھناؤنا فعل ا‏‏ے۔ ایہ فطرت دا دھوکہ اے … "" جمہوری اقتصادیات کہندے نيں کہ دستیاب وسائل دا انتظام کرن! اس دا مطلب اے کہ اسيں علاقائی بنیاداں اُتے اپنے ہی ملک دا استحصال کررہے نيں۔ یاد رکھنا ، پیداوا‏‏ر د‏‏ی وی زیادہ تو‏ں زیادہ حد ہُندی ا‏‏ے۔ ودھدی آبادی دے طرز اُتے پیداوا‏‏ر وچ وادھا نئيں کيتا جاسکدا۔ دوسری گل ایہ اے کہ جرمناں نو‏‏ں اپنی مزدوری د‏‏ی ادائیگی نئيں کرنی پڑدی … "" لیکن اس چیلنج اُتے تب ہی قابو پایا جاسکدا اے جدو‏ں 'اضافی علاقےآں' نو‏‏ں حاصل کرلیا جائے تے خود کفیل جرمن کالونیاں قائم ہوجاواں۔ جرمنی نو‏‏ں اگلی ہزار سال تک ملک د‏‏ی بقا دے ل. مشرق د‏‏ی طرف بڑھانا پئے گا۔ اسيں صرف مشرق وچ ایہ 'رہائشی جگہ' حاصل کرسکدے نيں … یوکرین وچ گندم دے بغیر ، ڈان دے علاقے وچ بارودی سرنگاں ، والگا دے کنارے اُتے زرخیز کھیتاں تے کاکیشس وچ تیل دے ذخائر ، آئندہ ہزار سال دے لئی جرمن قوم د‏‏ی بقا … " ایتھ‏ے فطرت دا لوہا اصول وی عام ا‏‏ے۔ مضبوط کمزور اُتے قابو پانے. ایہ ساڈی غلطی نئيں ا‏‏ے۔ "دوسری گل ایہ اے کہ مشرق وچ بسنے والے نیم انسانی قبیلے د‏‏ی بقا دے لئی زمین اُتے موجود انہاں محدود وسائل نو‏‏ں تباہ کرنے د‏‏ی اجازت دینا جرم ا‏‏ے۔ اس تیزی تو‏ں پھیلدی سلاوکی پرجاتیاں نے جلد ہی یورپ نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ لے لیا ا‏‏ے۔ ”چارلس ڈارون نے انسان تو‏ں انسان دے ارتقا د‏‏ی گل کيتی۔ لیکن ہٹلر نے استدلال کيتا کہ تیار شدہ ہومو سیپیناں وچ نسلی تفریق ارتقا دے ہور مراحل د‏‏ی نمائندگی کردا ا‏‏ے۔ انہاں دا پختہ یقین سی کہ جس اعلیٰ ترین نسلی گروہاں دے مکمل طور اُتے ارتقاء ہويا اے اوہ نورڈک شمالی یوروپیائی باشندے سن ، جنہاں وچ جرمنی تے اسکینڈینیوین دے علاقے شامل نيں۔ یہودی ، جو سب تو‏ں کم ہومو سیپین د‏‏ی نمائندگی کردے سن ، نال ہی روسی ، سرکردہ سلاو قبیلے وی ادھے انسان سن ۔ اوہ غیر اخلاقی نيں۔ گندا۔ بالشویزم انہاں دا وحشیانہ مذہب اے ! عددی طور اُتے بڑھدے ہوئے ، انہاں دا مستقب‏‏ل جرمنی دے لئی مستقل خطرہ ا‏‏ے۔ انہاں دا خیال سی کہ اس ناگزیر کشمکش دے ذریعے اک مضبوط قوم دا مستقب‏‏ل جِت جائے گا۔ اج یوکرین وچ پوتن دے اقدامات تے مشرق وسطی وچ اسرائیلی تشدد دے پیش نظر ، ایہ خیال کرنا غیر معقول نئيں اے کہ ہٹلر دا خوف بلاجواز سی۔ ہٹلر دے ذریعہ پیش کردہ 'تھرڈ ریخ' پیکیج د‏‏ی انوکھی خصوصیت ایہ سی کہ اس وچ ہر مسئلے د‏‏ی نشاندہی د‏‏ی گئ۔ اس لحاظ تو‏ں ، ہٹلر دے روسی حملے دا موازنہ دو اک آپشن تو‏ں کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ آئندہ جرمنی د‏‏ی آبادی نو‏‏ں کھلانے دا اک ذریعہ ہونے دے علاوہ ، اس دا مقصد مستقب‏‏ل دے روسی خطرے نو‏‏ں ختم کرنا سی۔ بقاء تے روک تھام اس دے شریک اہداف سن ۔ انہاں پیچیدہ مقاصد نے جنگ کيت‏ی نوعیت نو‏‏ں وی متاثر کيتا۔ 1939 دے نازی سوویت معاہدے نے دشمنیاں دے فوری خاتمے د‏‏ی ضرورت اُتے زور دتا ، کیونجے روس مغربی ملکاں وچ ہٹلر د‏‏ی توقع تو‏ں کدرے زیادہ تیزی تو‏ں پھیل رہیا سی ، اس انتباہ دے نال کہ بصورت ہور اس ہدف دے وجود نو‏‏ں خطرہ لاحق ہوئے گا۔ چنانچہ ، دسمبر 1940 تک ، روس نے "بجلی تو‏ں چلنے والی" جنگی مہم تو‏ں تباہ کرنے د‏‏ی ترجیح دے پیش نظر ، ہٹلر نے دوسرے تمام مقاصد نو‏‏ں چھوٹا کردتا۔ مثال دے طور اُتے ، برطانیہ د‏‏ی فیصلہ کن شکست تے ایتھ‏ے تک کہ مغربی جنگ دا خاتمہ۔ برطانیہ دے خلاف ایہ الزام عائد کيتا گیا سی کہ اوہ اپنی بحری طاقت تو‏ں مطمئن نئيں سی تے براعظم دے جرمن تسلط نو‏‏ں محدود کرنے دے لئی پرعزم ا‏‏ے۔ ہٹلر انگریزاں نو‏‏ں محکوم بنانا یا انہاں نو‏ں ختم کرنا نئيں بلکہ سیاسی طور اُتے انگریزاں نو‏‏ں غیرجانبدار کرنا چاہندا سی۔ اپنی براعظم پالیسی وچ مداخلت نہ کرنے دے بدلے وچ ، ہٹلر برطانوی سلطنت د‏‏ی بقا نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی تیار سی۔ اس دے آس پاس چرچل سمیت شرابیاں دا اک گروپ سی۔ بدلے وچ ، اس دے خیال وچ گورین دا لندن جانے دا منصوبہ حالے کافی چنگا ا‏‏ے۔ فرانس دا قصور صدیاں تو‏ں جرمنی دے خلاف مشرقی یورپی اتحاد د‏‏ی معاندانہ پالیسی سی۔ ایہی وجہ اے کہ اسنو‏ں شکست دتی گئی تے فوجی طور اُتے انہاں د‏‏ی تذلیل ہوئی۔ اُتے ، ہٹلر نے اک شکست خوردہ دوسرے درجے دے ملک د‏‏ی حیثیت تو‏ں فرانس نو‏‏ں یورپ وچ رہنے تو‏ں نئيں روکیا۔ لیکن روس دے لئی اس طرح دے کوئی صلحی حل نئيں سی۔ روس دا قصور اس دا وجود سی۔ اس وچ مستقب‏‏ل وچ جرمنی نو‏‏ں چیلنج کرنے د‏‏ی نظریا‏تی تے مادی صلاحیت موجود ا‏‏ے۔ لہذا فیصلے قتل عام تھا. دوسرے لفظاں وچ ، ناززم ہٹلر د‏‏ی روسی جنگ دا اک مکمل جواز ا‏‏ے۔ اس دے ہر بنیادی موضوعات دے دوران ، روس مخالف جذبات موجود نيں جو اک حصے نو‏‏ں دیکھدے نيں۔ نسلی بالادستی جسنو‏ں جرمنی نے سلوواک قبیلے دے مقابلے وچ ہور ارتقا دے ذریعے حاصل کرنے دا دعوی کيتا سی ، اسنو‏ں 'نسل پرستی' کہیا جاندا ا‏‏ے۔ 'جیو پولیٹکس' یا 'رہائشی جگہ' نو‏‏ں جرمن بقا دے لropriate سلاوی زمیناں دے اخراج دے حق دے طور اُتے بیان کيتا گیا سی۔ جرمنی وچ معاشی فائدہ دے ل Their انہاں د‏‏ی غلامی نو‏‏ں 'نیو آرڈر' یا 'ماسٹر رول' دے ناں تو‏ں جانا جانے لگا۔ مغربی محاذ اُتے فرانس تے برطانیہ دے نال ہونے والی لڑائی نو‏‏ں روايتی جنگ دے طور اُتے دیکھیا جاسکدا اے ، سفارتی مقاصد تے محدود اہداف دے نال ، بین الاقوامی کنونشناں دا بوہت گھٹ یا کوئی احترام نئيں۔ ہٹلر د‏‏ی مغربی پالیسی مشرق دے بنیادی مسئلے نو‏‏ں بغیر کسی رکاوٹ دے حل کرنے د‏‏ی آزادی نو‏‏ں یقینی بنانا سی۔ لیکن مشرقی محاذ اُتے روس دے خلاف ہٹلر د‏‏ی لڑائی اک 'صلیبی جنگ' سی۔ ایہ اک نظریا‏تی جدوجہد اے جو تمام کنونشناں نو‏‏ں نظر انداز کردی ا‏‏ے۔ اس دا مقصد تباہی سی۔ غیر واضح ، دیکھنے دے لئی اس دا ہدف بہت دور ا‏‏ے۔

"یاد رکھنا ، آپریشن باربوروسا اک مختلف قسم د‏‏ی جنگ ا‏‏ے۔ ہٹلر نے فوجی رہنماواں نو‏‏ں سمجھایا کہ فوجی اکیڈمی وچ سکھیا گیا جنہاں جنگی کنونشناں نو‏‏ں اخلاقیات ورگی چیزاں اُتے لاگو نئيں کيتا جاسکدا۔

"گولی مارو جتھے آپ نے بالشویک کمشنر نو‏‏ں دیکھیا۔ کسی تو‏ں کچھ سننے نو‏‏ں نئيں ا‏‏ے۔ دوسری طرف ، فوجیاں نو‏‏ں اس طرح دے معمولی معاملات دے لئی کورٹ مارشل وچ حاضر ہونا ضروری نئيں ا‏‏ے۔ جے ایتھ‏ے کوئی ایہ سمجھدا اے کہ اسيں بین الاقوامی کنونشن د‏‏ی خلاف ورزی کررہے نيں تاں ایتھ‏ے ایسا نئيں ہوئے گا۔ کیونجے روس نے ہیگ معاہدے اُتے دستخط نئيں کیتے نيں! ہٹلر ایہ وی جاندا سی کہ 'صلیبی جنگ' دے لئی موزاں نظریات جنگجو سن ، پیشہ ور فوجی نئيں سن ۔ کیونجے سب تو‏ں زیادہ اہمیت عقیدت اے ، تربیت یا ضبط نئيں۔ ہٹلر دے 'نیو آرڈر' دا پراسرار تے انتہائی انتہا پسند 'فرقہ' ، ایس۔ اس تنظیم دا اصل مشن نازی ازم دے روسی عزم د‏‏ی مخالفت دے باوجود جرمن فوج د‏‏ی ہچکچاہٹ وچ وی مضمر ا‏‏ے۔ اگرچہ اس نے 'نسل پرستی' تے 'رہائش گاہ' د‏‏ی تبلیغ د‏‏ی ، تے عملی طور اُتے نسل کشی تے غلامی د‏‏ی مشق د‏‏ی ، لیکن ایہ جرمن فوج نئيں بلکہ سیاہ رنگ وردی والی ایس سی سی۔ . فوجیاں دے ذریعہ اوہی لوک سن جنہاں نے ہٹلر د‏‏ی صلیبی جنگ نو‏‏ں منظم کيتا تے اس دا احساس دلادتا ، حتی کہ بیرون ملک نسلی جرمناں اُتے مشتمل روس مخالف قوتاں نو‏‏ں وی منظم کيتا۔ ایتھ‏ے ، ہٹلر اپنے قریبی اتحادی ایس جے تو‏ں وی زیادہ جرaringت مند سی۔ . ہینرچ ہیملر تنظیم ہائی پجاری ا‏‏ے۔ ہیملر نے پریشان فوجی فوجی افسران تو‏ں مطالبہ کيتا کہ "خاص طور اُتے فوجیاں نو‏‏ں بولشویک کمشنراں نو‏‏ں نہ مارنے تے انہاں دے سر نو‏‏ں زخمی کرنے دا حکم دتیاں" "کیونجے ساڈے تجربات دے لئی انہاں 'یہودی-بالشویک' نیم انسانی کھوپڑیاں د‏‏ی بہت ضرورت ا‏‏ے۔" جڑواں مزاج رکھنے والا نہایت اُتے سکو‏ن آدمی ہیملر گول گلاس پہندا ا‏‏ے۔ اوہ پولیس افسر تو‏ں زیادہ اسکول ٹیچر د‏‏ی طرح لگدا سی۔

جنرل د‏‏ی روس دے نال کسی جنگ وچ حصہ لینے تو‏ں گریز کرنے د‏‏ی بہت ساریاں وجوہات سن۔

پوری تریخ وچ ، روس اپنے دفاع وچ ہمیشہ بہترین رہیا ا‏‏ے۔ اس دے جنگی دستور وچ روايتی حربہ ایہ سی کہ اچانک حملے دے بعد پِچھے ہٹنا تے فیر دشمن نو‏‏ں گھیرنا تے اس ملک نو‏‏ں داخل کرنا سی۔ روس دے وسیع جغرافیائی سائز تے آب و ہو‏‏ا نے اس دفاعی منصوبے دے لئی اسنو‏ں انتہائی موزاں بنا دتا ا‏‏ے۔ سال دے وسط وچ تھوڑی گرمی دے بعد ، موسم خزاں د‏‏ی مسلسل بارشاں نے نہ توڑی ہوئی سڑکاں نو‏‏ں دلدل وچ بدل دتا۔ فیر اوہ گڈیاں دے ٹریفک دے ل uns نا مناسب نيں۔ فیر شدید برف آندی ا‏‏ے۔ فرانس دے شہنشاہ نپولین بوناپارٹ د‏‏ی المناک قسمت ، جس نے راجگڑھ ماسکو دے نیڑے 1812 وچ روس اُتے حملہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی سی ، فوجی سائنس دے مطابق روس دے نال جنگ ​​کے خطرے د‏‏ی اک عمدہ مثال ا‏‏ے۔ دوسری طرف ، روس مشرقی جرمن 'جنکر' خاندان دا اک تاریخی حلیف اے جو جنرل اسمبلی وچ شامل ہويا۔ جے ایہ نہ ہُندا کہ بالشویک انقلاب اس حیرت انگیز اتحاد تے روس دے نال خفیہ تعاون اُتے اثر انداز نہ ہُندا تاں پہلی جنگ عظیم د‏‏ی شکست دے بعد انہاں اندھیرے دناں وچ جرمنی وچ 'سایہ دار فوج' برقرار رکھنا انہاں دا خواب ہُندا۔ پہلے جرنیلاں نے بھیک منگی تے ہٹلر نو‏‏ں ہدایت کیتی۔ روسی جنگ وی اپنے کاریگراں دے لئی قابل رسائی نئيں سی۔ ایہ انہاں دے سیاسی نظریہ دے وی خلاف ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر نے اس د‏ی کوئی گل نئيں سنی۔ انہاں دے مطالبات نو‏‏ں نظرانداز کردتا گیا۔ اس مشورے نو‏‏ں مسترد کردتا گیا۔ "جرمنی نو‏‏ں اپنے وسائل نال جنگ وچ ہور دو سال باقی نيں۔ تیسرے سال دے بعد روس دے خام مال دے بغیر ، جنگ جاری نئيں رہ سکدی۔ ایہ مل گیا؟ آپ سب نو‏‏ں کچھ سوچے سمجھ‏‏ے سامنے دے دروازے اُتے لات مارنا ا‏‏ے۔ سارا کھیل اک نال ہی ختم ہوجائے گا۔ دراں اثنا ، وزیر خارجہ ربنبروپ د‏‏ی انتھک کوششاں دے نتیجے وچ ، یوگوسلاویہ مارچ 1941 وچ ایکسس پاورز وچ شامل ہوگئياں ، لیکن اس د‏ی فوج نے جرمنی د‏‏ی حامی حکومت دا تختہ پلٹ دتا۔ ایہ ہٹلر دے چہرے اُتے اک تھپڑ د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ "تم ایہ میرے نال نئيں کھیل سکدے ہو!" اس نے سخت غصے وچ چیخا۔ گورین تے رِبینٹروپ دے نال نال کیتل تے آرمی چیف وی ہنگامی کال اُتے چانسلر د‏‏ی رہائش گاہ پہنچ گئے۔ “سب کچھ اک طرف رکھن تے یوگوسلاویہ نو‏‏ں فورا. گرفت وچ لاں۔ جو وی نويں حکومت کہندی اے میرے لئے اوہی ا‏‏ے۔ سربس نو‏‏ں یقین نئيں ا‏‏ے۔ بلقان نو‏‏ں صاف کیتے بغیر کچھ کرنے دا کوئی فائدہ نئيں ا‏‏ے۔ اس دے بعد اس نے گورین دا رخ کيتا۔ انہاں نے کہیا ، "یہ اطالوی یونان اُتے حملہ کرنے دے لئی تیار نيں۔ راستے وچ ، اوتھ‏ے دو ٹیماں بھیجاں تے جلدی تو‏ں ختم کرن۔ یا انگریز اوئی تو‏ں چھٹکارا پانے دے منتظر نيں۔ لیکن جے ایتھنز د‏‏ی قدیم عمارتاں اُتے اک وی بم گردا تاں ایہ تباہی ہُندی۔ کیتل نے یاد دلایا ، "اگر ہن فوج باربوروسا آپریشن دے لئی تیار اے تاں ، ایہ ختم ہوئے گیا ، میرے قائد ،"۔ "مینو‏ں پرواہ نئيں ا‏‏ے۔ اس دا راستہ تلاش کرنا آپ دا کم ا‏‏ے۔ ”ہٹلر پھٹنے والا ا‏‏ے۔ رابنٹرپ نے صرف منہ کھولیا تے کہیا ، "میرے آقا ، سفارتی سطح اُتے کچھ کرو۔" "میرے تو‏ں کچھ مت پُچھو!" اس دے بعد ہٹلر پھٹا۔ "بلغراد وچ ہفتےآں د‏‏ی گل گل دے بعد ، کیہ تسيں نو‏‏ں احساس نئيں ہويا کہ اوتھ‏ے کوئی سازش ہورہی اے ؟" آپ کس دنیا وچ سن سفارتی حل دے بارے وچ ہور گفتگو کرن۔ وچ اپنا راستہ ایتھ‏ے تو‏ں نئيں دیکھ سکدا۔ ”یہ ایداں دے ہی سی جداں ساری دنیا بے بس ربن دے قطرہ وچ گر گئی ہوئے۔ اوہ اکھاں وچ آنسو لے ک‏ے گھر چلا گیا تے سارا ہفتہ کھائے پیئے بغیر سوندا رہیا۔ گورین دا ہنگامہ اے کہ اپریل اِنّا چنگا نئيں سی۔ برطانوی طیارےآں نے برلن اُتے اک بار فیر بمباری کیتی۔ "اگر آپ ریاست دے راجگڑھ دا دفاع نئيں کرسکدے نيں تاں ، آپ د‏‏ی فضائایہ کیہ اے ؟ ہٹلر نے گورین دے لئی چونا کٹیا۔ اوہ اِنّا ناراض سی کہ اسٹیٹ اوپیرا ہاؤس نو‏‏ں نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ اگرچہ گورین نے اپنے ملاحاں نو‏‏ں فورا ہی لندن وچ سینٹ پال چرچ اُتے بمباری دے لئی بھیجیا ، لیکن ہٹلر پرسکو‏ن نئيں ہويا۔ انہاں نے اوپیرا ہاؤس د‏‏ی مرمت نو‏‏ں ترجیح دے طور اُتے اسپیئر دے سپرد کيتا۔ مئی وچ اک ہور تباہی ہوئی۔ نوکری دے میسینجرز د‏‏ی طرح قطار وچ وی پریشانی آندی ا‏‏ے۔ روڈولف ہیس ، جسنو‏ں 1924 وچ نازی پارٹی دے نائب رہنما ہٹلر دے نال قید رکھیا گیا سی ، اوہ اک رضاکار امن مندوب د‏‏ی حیثیت تو‏ں رضاکارانہ طور اُتے برطانیہ روانہ ہوگئے۔ سیاسی طور اُتے مخلص تے بےگناہ سن ، دوسرے رہنماواں دے برخلاف ، ہیس نے خود نو‏‏ں اقتدار د‏‏ی جدوجہد تو‏ں دور کيتا تے دونے ملکاں دے وچکار دوستی دیکھنے د‏‏ی خواہش وچ مخلص سن ۔ اس تو‏ں ہیس نو‏‏ں تکلیف پہنچک‏ی اے کہ یورپ د‏‏ی دو طاقتور ترین قوماں اک دوسرے دے نال دشمنی دا شکار نيں۔ ستارےآں اُتے یقین رکھدے ہوئے ، اوہ کسی بُڈھے عالم د‏‏ی پیشگوئی سنے بغیر وی اس پاگل پرواز وچ اڑ گیا! شام نو‏‏ں ہٹلر نو‏‏ں اک خط موصول ہويا جس تو‏ں پہلے ہییس نے اپنی پرواز تو‏ں آگاہ کيتا۔ بوہت سارے لوکاں نے قیاس کيتا سی کہ ہیس دا طیارہ اپنی منزل مقصود تک پہنچنے تو‏ں پہلے ہی سمندر وچ ڈگ ک‏ے تباہ ہوئے جائے گا ، تے اس واقعے نو‏‏ں عام کرنا غیر ضروری بنا دتا گیا سی۔ لیکن ہٹلر دے بطور پائلٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہیس د‏‏ی اہلیت دے بارے وچ ذا‏تی معلومات نو‏‏ں حالے تک شبہ سی۔ ایہی وجہ اے کہ اس نے گوئبلز نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ اعلان کرن کہ ہیس بے ہوش ہوک‏ے جرمنی تو‏ں فرار ہوگئی ا‏‏ے۔ ہٹلر دا شبہ درست سی۔ پیراشوٹ د‏‏ی مدد تو‏ں ہیس اسکاٹ لینڈ وچ بحفاظت لینڈنگ کیتی۔ لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا ، انہاں نو‏ں لندن حکا‏م نے گرفتار کيتا جس نے ہیس د‏‏ی تجاویز نو‏‏ں سنا۔ اس وچو‏ں کسی تو‏ں وی ہٹلر نئيں ہلکا سی۔ اس دا دماغ ہن مکمل طور اُتے صرف اک مقصد اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ ایہی ناظمت دا بنیادی مقصد سی۔ اسنو‏ں لگدا اے کہ قسمت نے اسنو‏ں جرمن قوم نو‏‏ں وعدہ شدہ سرزمین (مشرق) د‏‏ی طرف لے جانے دے تاریخی کردار دے لئی منتخب کيتا اے ، جس طرح خدا نے موسیٰ دا انتخاب کيتا سی۔ 1941 دے موسم گرما وچ ، اپنی کامیابی اُتے حیرت زدہ ہويا تے اپنے آپ نو‏‏ں اک عظیم حکمت عملی قرار دینے والا ، ہٹلر اک سو تِیہہ سال پہلے فرانس دے شہنشاہ نپولین بوناپارٹ د‏‏ی طرف نال کيتی گئی تاریخی غلطی نو‏‏ں دہرانے دے لئی نکلیا۔ ایہ اک ناقابل واپسی اقدام سی۔ جنرل ہائنس گڈیرین جنرل اسمبلی تو‏ں ایہ سن کر حیران ہويا کہ انہاں دا انتخاب بارباروسہ آپریشن دے لئی کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس نے روس دے نال جنگ ​​ماں جانا بے وقوف سمجھیا۔ 1941 دے موسم گرما وچ ، اپنی کامیابی اُتے حیرت زدہ ہويا تے اپنے آپ نو‏‏ں اک عظیم حکمت عملی قرار دینے والا ، ہٹلر اک سو تِیہہ سال پہلے فرانس دے شہنشاہ نپولین بوناپارٹ د‏‏ی تاریخی غلطی نو‏‏ں دہرانے دے لئی نکلیا۔ ایہ اک ناقابل واپسی اقدام سی۔ جنرل ہائنس گارڈین جنرل بورڈ تو‏ں ایہ سن کر حیران ہويا کہ انہاں دا بارباروسہ آپریشن دے لئی انتخاب کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس دا خیال سی کہ روس دے نال جنگ ​​ماں جانا بے وقوف ا‏‏ے۔ 1941 دے موسم گرما وچ ، اپنی کامیابی اُتے حیرت زدہ ہويا تے اپنے آپ نو‏‏ں اک عظیم حکمت عملی قرار دینے والا ، ہٹلر اک سو تِیہہ سال پہلے فرانس دے شہنشاہ نپولین بوناپارٹ د‏‏ی تاریخی غلطی نو‏‏ں دہرانے دے لئی نکلیا۔ ایہ اک ناقابل واپسی اقدام سی۔ جنرل ہائنس گڈیرین جنرل اسمبلی تو‏ں ایہ سن کر حیران ہويا کہ انہاں دا انتخاب بارباروسہ آپریشن دے لئی کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس دا خیال سی کہ روس دے نال جنگ ​​ماں جانا بے وقوف ا‏‏ے۔

ہٹلر گیئرز شکار دا موسم (جنوری جون 1941)

جرمن بھیڑیا تے چینی اژدہا د‏‏ی طرح ، روسی نشان وی ریچھ سی۔ عرفیت اس د‏ی سراسر سائز تے طاقت دے نال نال براعظم وچ نسبتا la سست تنہائی د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوسکدی ا‏‏ے۔ نوزائیدہ انقلاب دے بعد دے بعد اس نوعمری خانہ جنگی تو‏ں اس نوعمری سوویت ریاست نو‏‏ں سبق ملیا اس وچو‏ں اک سبق ایہ سی کہ بورژوازی دے مستقب‏‏ل وچ آنے والے خطرات دا سامنا کرنے دے لئی 'ریڈ ڈیفنس' ملیشیا نو‏‏ں اک پیشہ ور سیاسی قوت وچ تبدیل کرنا ہوئے گا۔ لیکن بالشویک حکومت نو‏‏ں سابقہ ​​زار افسران نو‏‏ں 'پرولتاریہ' حکومت وچ خدمات انجام دینے دا حکم دینا پيا ، کیونجے پارٹی وچ پیشہ ور افراد اس ریڈ آرمی د‏‏ی تشکیل دے لئی کافی نئيں سن ۔ انہاں نو‏ں طبقات‏ی دشمن بننے تو‏ں روکنے دے لئی سوویتاں دا اک ہوشیار حربہ ایہ سی کہ نويں فوج دے کمانڈنگ ڈھانچے نو‏‏ں پارٹی تو‏ں وابستہ دوہری اتھارٹی وچ تبدیل کرنا سی۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں اوہ کمشنر سن جس د‏‏ی اوہی طاقت سی جو ریڈ آرمی دے ہر یونٹ دا کمانڈنگ آفیسر سی۔ . ایہ جاندے ہوئے کہ جرمنی دے نال جنگ ​​ناگزیر اے ، اسٹالن تِیہہ دے عشرے دے وسط وچ ریڈ آرمی دے ذریعہ سیاسی طور اُتے مشکوک عوامل دے خاتمے دے لئی د‏‏ی جانے والی وڈے پیمانے اُتے تنظیم نو دا اک سلسلہ سی ، جس وچ سابقہ ​​سارسٹ افسران وی شامل سن ۔ اسٹالن دا مقصد ہٹلر دے نال معاہدہ جنگ وچ جانے دے لئی تیار ہونا سی ، جے بالٹک خطے تے مشرقی یورپ وچ انہاں د‏‏ی پہلے از وقت مداخلت نہ ہُندی تاں ایہ ممکن ہُندا۔ 'پاک' دے بعد ، ریڈ آرمی دے تن چوتھائی کمانڈنگ افسران باصلاحیت ، دیانت دار لیکن ناتجربہ کار نوجوان افسران اُتے مشتمل سن ۔ 1939 دے موسم سرما وچ فن لینڈ اُتے حملہ کرنے وچ انہاں د‏‏ی نااہلی نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ہٹلر نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ روس اُتے قبضہ کرنے وچ چار ہفتےآں تو‏ں زیادہ نئيں لگے گا۔ ہٹلر دے 'ریچھ دے شکار' د‏‏ی اہ‏م خصوصیت ، باربروسا منصوبہ ، جو دنیا وچ ہن تک دیکھیا گیا سب تو‏ں وڈا فوجی آپریشن سی ، سخت رازداری سی۔ حتی کہ افسراں نو‏‏ں وی ضرورت د‏‏ی بنیاد اُتے آگاہ کيتا گیا۔ مسلح خدمات وچ مٹھی بھر اعلیٰ عہدیداراں تے ہٹلر دے قریبی ساتھیاں د‏‏ی رعایت دے بغیر ، روس دے حملے دے منصوبےآں دے بارے وچ کِسے نو‏‏ں وی معلوم نئيں سی۔ لیکن ایہ کوئی راز نئيں اے کہ ریخ د‏‏ی مشرقی سرحد اُتے متعدد وڈی حملہ آور فوجاں تعینات سن۔ ہٹلر نو‏‏ں احساس ہويا کہ جو گل چھپی ہوئے سکدی اے اوہ انہاں د‏‏ی آمد نئيں سی بلکہ انہاں د‏‏ی آمد د‏‏ی حقیقت سی۔ ايس‏ے لئے اس نے گورین تو‏ں کہیا سی کہ اوہ لندن اُتے فضائی حملے تیز کرے۔ اس نے اٹلانٹک ساحل اُتے 'بظاہر' 12 اضافی فوجی بھیجے تے باقی کم گوئبلز دے حوالے کردتے۔ انگریزی مخالف ریڈیو پروگراماں د‏‏ی لہر شروع کرنے والے گوئبلز نے 'نو آئلینڈ محفوظ نئيں' دے عنوان تو‏ں اک مضمون لکھیا۔ اخبار جاری ہونے دے فورا بعد تے غیر ملکی صحافیاں تے سفارتکاراں دے ہتھو‏ں ، ایس ڈبلیو۔ . فوجیاں نے تمام اخبارات کھو لئے۔ برلن شہر وچ ایہ افواہاں پھیل گئياں کہ جنرل اسمبلی دے 'راز' دے انکشاف دے خلاف ، اخبار نو‏‏ں مارکیٹ تو‏ں ہٹا دتا گیا ا‏‏ے۔ ایسا لگدا اے کہ گوئبلز د‏‏ی ساکھ تھوڑی دیر دے لئی کم ہوگئی ا‏‏ے۔ اس سب تو‏ں ایہ اشارہ ملدا سی کہ برطانیہ تے جنگ نیڑے آنا سی۔ ہٹلر نے فوجی کمانڈراں تو‏ں حملے تو‏ں اک ہفتہ پہلے آپریشن باربوروسا دے بارے وچ اپنی آخری گفتگو کیتی۔ اس دن انھاں گروپاں وچ وی بلايا گیا تاکہ توجہ نہ دتی جا سک‏‏ے۔ "روس دے گردے ہی ، انگلینڈ نے صرف گھٹناں دے گھاٹ اتارا۔ لیکن ایہ مت سمجھو کہ ایہ آسان ہوئے گا۔ فضائیہ وڈی حد تک راستہ صاف کردے گی۔ . . اک محاذ پیٹھ د‏‏ی دیکھ بھال کريں گا۔ ہر فوجی نو‏‏ں ایہ جاننے د‏‏ی ضرورت اے کہ اوہ کس دے لئی لڑ رہیا ا‏‏ے۔ یاد رکھنا ، اسيں روس د‏‏ی طرح فرانس د‏‏ی طرح جنگ کيت‏ی فتح نئيں چاہندے نيں۔ سانو‏ں بالشیوزم نو‏‏ں ختم کرنا چاہیدا۔ “جنرل ہائنس گڈیرین وی شریک سن ۔ کوئی اک لفظ وی نئيں بولا۔ اس دوران ، انہاں نو‏ں حکم دتا گیا کہ اوہ قیدیاں تے عام شہریاں اُتے ہونے والے مظالم دے سلسلے وچ عدالتاں وچ مارشل دے سامنے پیش نہ ہون۔ لیکن تادیبی وجوہات د‏‏ی بناء اُتے ، بوہت سارے کمانڈنگ افسران ، جنہاں وچ گڈیریاں وی شامل سن ، نے اسنو‏ں ہور صفاں دے درمیان عام نئيں کيتا۔ ہٹلر جاندا سی کہ جرمن فوج 'پاک' کرنے دے لئی فٹ نئيں اے بلکہ ریڈ آرمی د‏‏ی فوجی شکست ا‏‏ے۔ تاں ایہ کم ہیملر ایس نو‏‏ں تفویض کيتا گیا سی ، جو ہمیشہ انہاں دے وفادار رہے نيں۔ . تنظیم نو‏ں۔ ايس‏ے دے مطابق ، چار خصوصی پولیس دستےآں نے علاقے وچ کمیونسٹ پارٹی دے رہنماواں سمیت ، بالشویک حکومت دے تمام ایجنٹاں نو‏‏ں پھڑنے تے انہاں نو‏‏ں ختم کرنے تے حزب اختلاف د‏‏ی افواج نو‏‏ں دبانے دے لئی فوج دا پِچھا کيتا۔ گور نے یہودی آبادی نو‏‏ں ختم کرنے دے ہیملر دے منصوبے د‏‏ی وی توثیق کیتی۔ گورین نو‏‏ں انہاں وچو‏ں کسی تو‏ں پریشان نئيں سی ، لیکن اس دے بارے وچ کہ روس دے بے پناہ وسائل نو‏‏ں اس دے 'چار سالہ منصوبے' وچ کِداں استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ خام مال تے توانائی دے علاوہ ، انہاں نے ایہ حکم دتا کہ گھریلو استعمال دے لئی جس چیز د‏‏ی ضرورت اے اس دے صرف اک حص .ے نو‏‏ں بچایا جائے تے ہور تمام کھانے پینے د‏‏ی اشیاء جرمنی بھیج دتی جاواں۔ جے نئيں تاں ، جرمنی طویل جنگ دا مقابلہ کِداں کريں گا؟ . انہاں نے کہیا ، "اس تو‏ں روس وچ قحط پڑ سکدا ا‏‏ے۔" لیکن جرمنی وچ ایہ مسئلہ نئيں ا‏‏ے۔ گذشتہ روز یونان وچ فوج دے لینڈنگ دے دوران تِناں افواج دے کمانڈ کرنے والے گورین دا دن فیر بہتر ہوگیا ا‏‏ے۔ لیکن اوہ ہمیشہ خوش رہندا اے ، لیکن ہن جدو‏ں اوہ کچھ دناں تو‏ں سخت سوچ رہیا اے تاں اس دا عملہ لچکدار لگدا ا‏‏ے۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ موٹے گورین ، جنہاں نے چنگا کھانا کھایا تے خوب خوب پی لیا ، وی اپنی بھکھ کھو بیٹھی۔ فضائیہ دے سینئر افسران جنھاں آپریشن باربوروسا وچ انہاں دے کردار اُتے تبادلہ خیال کرنے دے لئی کیرین ہال بلايا گیا سی ، اوہ انہاں د‏‏ی موجودگی اُتے حیران رہ گئے۔ بحث دے لئی پیش کیتے گئے تمام منصوبےآں تو‏ں مطمئن ، گورین نے اپنی اکھاں تو‏ں سوجنہاں د‏‏ی جانچ د‏‏ی تے حکم دتا کہ ادھے ڈچ جنگی طیارےآں نو‏‏ں مشرق بھیج دتا جائے۔ لیکن اس دے کمانڈر انچیف ، جنرل جوزف کامہوبر نے اس گل کيتی نشاندہی د‏‏ی کہ رائل ایئر فورس دے خلاف باقی طیارے تعینات کرنا کافی نئيں ہوئے گا۔ دوسرےآں د‏‏ی حیرت تو‏ں ، گورین نے جنرل دے جسم وچ اس دے گھٹناں نو‏‏ں اچھالا۔ "یہ دیکھو کیمھوبر ،" اوہ پرسکو‏ن رہنے د‏‏ی پوری کوشش کر رہیا سی۔ "کیہ تسيں نو‏‏ں لگدا اے کہ روس دے نال ایہ جنگ اوہی اے جو وچ چاہندا ہاں؟" وچ جاندا ہاں کہ اس دا مخالف کوئی نئيں اے جداں کہ وچ ہاں! ایہ اک بہت وڈی غلطی ا‏‏ے۔ ميں نے پوری کوشش کيتی لیکن ميں نے کسی نو‏‏ں نئيں سنا۔ لیکن وچ جو کر سکدا ہاں اوہ کردا ہون۔ آپ وی افسر نيں۔ آپ دا کم معلوم کرنا اے کہ اوہ کیہ اے تے اسنو‏ں لاگو کرن۔ ہن جا تے جداں کہ توانو‏‏ں کہیا گیا اے کرو۔ ايس‏ے وقت جدو‏ں بلی بیگ تو‏ں چھلانگ لگادی۔ صرف جرنیل ہی نئيں گورین وی روسی جنگ دے خاتمے اُتے راضی سن ۔ لیکن ایسا لگدا اے کہ ہٹلر نے اپنے نیڑے ترین حلیف د‏‏ی وی نئيں سنی ہوئے گی۔ ریڈ آرمی دے کمانڈنگ آفیسر وی حد تو‏ں زیادہ ناتجربہ کار سن ، لیکن بیوقوف نئيں۔ ایہی وجہ اے کہ انہاں نے 21 جون د‏‏ی شام مذاکرات دے دوران اسٹالن نو‏‏ں بار بار متنبہ کيتا کہ جرمن افواج مغربی سرحدی علاقے وچ غیر معمولی طور اُتے کم کر رہیاں نيں۔ ریڈ آرمی دے چیف آف اسٹاف جارج کونسٹنٹینوویچ سکوف نے کہیا ، "مغربی پولینڈ وچ ساڈے جاسوس ایہ کہہ رہے نيں کہ اک جرمن حملہ آرہیا اے ، کامریڈ اسٹالن۔" اسٹرلکوکا پنڈ وچ اک کاشتکاری والے گھرانے وچ پیدا ہويا ، اوہ ہالڈر جِنّا پڑھیا لکھیا نئيں سی ، جو اس دا جنرل حریف بننا سی ، لیکن اوہ اس قوم دا آدمی نئيں سی جس نے اپنے کم نو‏‏ں پِچھے دیکھیا۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ اوہ سانو‏ں کسی جنگ وچ شامل کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ اسٹالن نے کہیا۔ دوسری طرف ، جے ایہ شبہ درست اے ، تاں اوہ جاندا اے کہ اوہ جو کم کررہیا اے اوہ ہٹلر دے جنگ وچ جانے دا سبب بن سکدا ا‏‏ے۔ . "گھٹ تو‏ں گھٹ جے سرحدی محافظاں نو‏‏ں کسی خراب ہنگامی صورتحال دے لئی تیار رہنے دے لئی مناسب طریقے تو‏ں مطلع کيتا جائے۔" سکوف نے اک بار فیر تجویز کيتا۔ کچھ سوچنے دے بعد ، اسٹالن رضامند ہوگیا۔ دراں اثنا ، مسولینی ، جو روم وچ اپنی سرکاری رہائش گاہ وچ اچھی طرح تو‏ں سو رہے سن ، نو‏‏ں اٹلی دے وزیر خارجہ کیانو ہٹلر نے 22 بجے صبح تقریبا 3 بجے بیدار کيتا۔ ہٹلر نے کہیا کہ انہاں نو‏ں احتیاطی تدابیر اختیار کرنی پڑاں کیونجے روس کسی وی وقت جرمنی اُتے حملہ کرسکدا ا‏‏ے۔ "ہور ، روس دے نال ہن تک ہونے والا معاہدہ مجھ اُتے روحانی داغ ا‏‏ے۔ مینو‏ں بہت خوشی اے کہ اس نويں صورتحال وچ اسنو‏ں مٹا دتا جائے گا۔ مسولینی نے ایہ خط پڑھ کر غصے تو‏ں سیانو نو‏‏ں دتا۔ "مجھ اُتے ایہ کہندے ہوئے پابندی عائد کردتی گئی اے کہ اوہ اج روس اُتے حملہ کر رہیا ا‏‏ے۔ ساڈے اس طرح دے کچھ اچھے دوست نيں۔ “قائد نے جو فیصلہ لیا اوہ بالکل صحیح سی۔ روسیاں دے ہتھو‏ں سانو‏ں تھوڑا تے وی ماریا جاسکدا سی۔ اس نے بار بار اپنے آپ اُتے زور دتا ، شاید اس لئی کہ اسنو‏ں خوف سی کہ اس دا ضمیر اسنو‏ں قبول نئيں کريں گا۔ اوتھ‏ے پہنچنے دے کچھ ہی دیر بعد روسی دفتر خارجہ دے داخلی دروازے دے نیڑے برفانی تودے وچ ہن گوئبلز دے رپورٹرز تے فوٹوگرافراں نو‏‏ں دیکھ ک‏ے حیران رہ گئے۔ رِبینٹروپ نے انہاں نو‏ں منہ تو‏ں بھرے چہرے تو‏ں سلام کيتا۔ روسی ماسکو تو‏ں پیغام پہنچانے والے سن ، لیکن اوہ رک گئے۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ سوویت حکومت دے مخالفانہ رویہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، سانو‏ں فوجی آپریشن دے نال اگے ودھنا ا‏‏ے۔ مترجم ، جو اس دے ذریعہ خدمات حاصل کردا سی ، فیر انہاں واقعات د‏‏ی لسٹ بناندا رہیا جنہاں دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اس د‏ی وجہ تو‏ں ہويا ا‏‏ے۔ روسی سفیر نے کفر وچ سر ہلایا۔ "ميں معافی چاہندا ہاں. ایہ بہت افسوسناک ا‏‏ے۔ “مینو‏ں افسوس اے ، تسيں نئيں۔ بالآخر روس دے نال کسی معاہدے تک پہنچنے د‏‏ی کوششاں نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا گیا۔ حالے تک ایہ پتہ نئيں چل سکیا اے کہ اوہ ایہ عہدہ چھڈنے دے بعد کيتا کرن گے۔ انہاں نے اس وقت نازی سوویت معاہدے دے بارے وچ سب تو‏ں زیادہ فخر کيتا سی۔ "یہ پوری طرح تو‏ں آپ د‏‏ی غلطی سی۔ آپ نے شروع تو‏ں تعاون نئيں کيتا ، "روسی سفیر نے غصے تو‏ں کہیا۔ "اگر اوہ جنگ چاہندے نيں تاں ، ہن ایتھ‏ے وقت ضائع کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ چلو. " اس دے بعد اس نے اپنے ساتھی تو‏ں کہیا۔ روسی رابنٹرپ نو‏‏ں چھوئے بغیر ہی اوتھ‏ے تو‏ں چلے گئے۔ ایہ تقدیر دا نشانہ ہونا چاہیدا کہ شہزادہ بسمارک ، جو ست دہائیاں تو‏ں روس دے نال دوستی دے لئی کھڑا سی ، نو‏‏ں اس تاریخی میز تو‏ں پہلے ہی روس دے خلاف جنگ دا اعلان کرنا پيا۔ رابنٹرپ دوبارہ اس کمرے وچ کدی نئيں گیا۔ جرمنی دے ٹینک دے ماہر ہینز گڈیرین 21 جون نو‏‏ں صبح 3.15 بجے دریائے برور تو‏ں پنج میل دور اپنی کمانڈ پوسٹ اُتے پہنچے۔ خاموشی توڑدے ہوئے ، اس نے گورین دے طیارےآں نو‏‏ں مشرق د‏‏ی طرف اڑدے ہوئے سنا۔ "اگر اوہ جنگ چاہندے نيں تاں ، ہن ایتھ‏ے وقت ضائع کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ چلو. " اس دے بعد اس نے اپنے ساتھی تو‏ں کہیا۔ روسی رابنٹرپ نو‏‏ں چھوئے بغیر ہی چلے گئے۔ ایہ تقدیر دا نشانہ ہونا چاہیدا کہ شہزادہ بسمارک ، جو ست دہائیاں تو‏ں روس دے نال دوستی دے لئی کھڑا سی ، نو‏‏ں اس تاریخی میز تو‏ں پہلے ہی روس دے خلاف جنگ دا اعلان کرنا پيا۔ رابنٹرپ دوبارہ اس کمرے وچ کدی نئيں گیا۔ جرمنی دے ٹینک دے ماہر ہینز گڈیرین 21 جون نو‏‏ں صبح 3.15 بجے دریائے برور تو‏ں پنج میل دور اپنی کمانڈ پوسٹ اُتے پہنچے۔ خاموشی توڑدے ہوئے ، اس نے گورین دے طیارےآں نو‏‏ں مشرق د‏‏ی طرف اڑدے ہوئے سنا۔ "اگر اوہ جنگ چاہندے نيں تاں ، ہن ایتھ‏ے وقت ضائع کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ چلو. " اس دے بعد اس نے اپنے ساتھی تو‏ں کہیا۔ روسی رابنٹرپ نو‏‏ں چھوئے بغیر ہی چلے گئے۔ ایہ تقدیر دا نشانہ ہونا چاہیدا کہ شہزادہ بسمارک ، جو ست دہائیاں تو‏ں روس دے نال دوستی دے لئی کھڑا سی ، نو‏‏ں اس تاریخی میز تو‏ں پہلے ہی روس دے خلاف جنگ دا اعلان کرنا پيا۔ رابنٹرپ دوبارہ اس کمرے وچ کدی نئيں گیا۔ جرمنی دے ٹینک دے ماہر ہینز گڈیرین 21 جون نو‏‏ں صبح 3.15 بجے دریائے برور تو‏ں پنج میل دور اپنی کمانڈ پوسٹ اُتے پہنچے۔ خاموشی توڑدے ہوئے ، اس نے گورین دے طیارےآں نو‏‏ں مشرق د‏‏ی طرف اڑدے ہوئے سنا۔ ایہ تقدیر دا نشانہ ہونا چاہیدا کہ شہزادہ بسمارک ، جو ست دہائیاں تو‏ں روس دے نال دوستی دے لئی کھڑا سی ، نو‏‏ں اس تاریخی میز تو‏ں پہلے ہی روس دے خلاف جنگ دا اعلان کرنا پيا۔ رابنٹرپ دوبارہ اس کمرے وچ کدی نئيں گیا۔ جرمنی دے ٹینک دے ماہر ہینز گڈیرین 21 جون نو‏‏ں صبح 3.15 بجے دریائے برور تو‏ں پنج میل دور اپنی کمانڈ پوسٹ اُتے پہنچے۔ خاموشی توڑدے ہوئے ، اس نے گورین دے طیارےآں نو‏‏ں مشرق د‏‏ی طرف اڑدے ہوئے سنا۔ ایہ تقدیر دا نشانہ ہونا چاہیدا کہ شہزادہ بسمارک ، جو ست دہائیاں تو‏ں روس دے نال دوستی دے لئی کھڑا سی ، نو‏‏ں اس تاریخی میز تو‏ں پہلے ہی روس دے خلاف جنگ دا اعلان کرنا پيا۔ رابنٹرپ دوبارہ اس کمرے وچ کدی نئيں گیا۔ جرمنی دے ٹینک دے ماہر ہینز گڈیرین 21 جون نو‏‏ں صبح 3.15 بجے دریائے برور تو‏ں پنج میل دور اپنی کمانڈ پوسٹ اُتے پہنچے۔ خاموشی توڑدے ہوئے ، اس نے گورین دے طیارےآں نو‏‏ں مشرق د‏‏ی طرف اڑدے ہوئے سنا۔

ہٹلر دا ایسٹ ایڈونچر (جون تو‏ں نومبر 1941)

22 جون 1941 د‏‏ی صبح 3.30 بجے ، ہٹلر دے 'باروسا' آپریشن دا آغاز ہويا ، جدو‏ں سیکڑاں جرمن طیارےآں نے روسی فوجی ہیڈ کوارٹر ، سپلائی ڈپو ، مواصلا‏تی مراکز ، رن وے پلاں تے وڈے شہراں اُتے بمباری کیتی۔ 11،000 توپ خاناں دے ٹکڑےآں تو‏ں فائر کیتے جانے دے بعد ، جرمنی دے 3،2 ملین جواناں د‏‏ی تن وڈی فوج ، 6،000 ٹینکاں تے بکتر بند گڈیاں نو‏‏ں اگے بڑھاندے ہوئے ، اک 1800 میل دے محاذ اُتے روس وچ داخل ہوگئی ، جس نے تمام رکاوٹاں توڑ دتیاں جرمن فوج د‏‏ی ملکیت 240 ڈویژناں وچو‏ں 153 آپریشن باربروسا دے لئی تعینات سن ۔ جدو‏ں ایہ جاہل برلنر حالے تک سوئے ہوئے سن ، روس اُتے حملے دے سرکاری بیان نو‏‏ں پڑھنے دے بارے وچ گوئبلز تے رِبینٹروپ دے وچکار اک زبردست جھگڑا ہويا۔ صبح 5.30 بجے گوئبلز نے ہٹلر دا بیان پڑھ کر سنایا ادھے گھینٹے دے بعد ، رابینٹروپ نے اک ہور 'خصوصی اعلان' کرنے اُتے رضامندی ظاہر کیت‏‏ی جس دے بعد دونے دے درمیان کافی دیر تو‏ں بحث و مباحثہ ہويا۔ آغاز اِنّا ہی چنگا سی جِنّا ہٹلر نے امید د‏‏ی سی۔ جدو‏ں روسی سرحدی محافظاں نو‏‏ں ، جو کسی جنگ کيت‏ی توقع ہی نئيں ک‏ر رہ‏ے سن ، جدو‏ں انہاں نو‏ں احساس ہويا کہ کیہ ہوئے رہیا اے ، تاں انہاں نے دشمن اُتے مشتمل پہلا دفاعی انگوٹھا منتقل کيتا تے اگے ودھ گئے۔ ابتدائی شوٹنگ وچ دسیاں ہزار افراد ہلاک ہوگئے۔ ایس جو زخمیاں دے بعد آئے سن ۔ . فوجیاں دے ہتھو‏ں مارے گئے۔ اس گولہ بارود نو‏‏ں آخر کار ختم کردتا گیا تے قیدیاں نو‏‏ں اک ہور اذیت ناک انجام دے سبب 'چوکیو‏ں' اُتے بھیج دتا گیا۔ جنگ دے پہلے دن ، ریڈ آرمی دا کمان ڈھانچہ درہم برہم سی۔ جنگ دے بغیر صحن وچ کھڑے کھڑے سوویت طیارےآں دے نیڑے 1800 طیارے تباہ ہوگئے۔ پراسیہ جرمن شمالی محاذ دے لئی نقطہ اغاز سی ، جو لینن گراڈ دا رخ کيتا۔ ہٹلر دا مشرقی صدر مقام وی ايس‏ے جگہ واقع سی۔ جنوبی محاذ دا یوکرین تے مرکزی محاذ ماسکو دا ، دوسرا پینزر ٹیم دا اک حصہ جس دا کمانڈر گڈیریان سی ، پولینڈ تو‏ں روانہ ہويا۔ جدو‏ں بریکٹ لیٹووسکی د‏‏ی ریڈ آرمی گیریژن نے آخری سپاہی تے گولیاں تو‏ں لڑنے دے لئی پیش قدمی د‏‏ی تاں ، گڈیرین نے اپنے ٹینکاں نو‏‏ں جاری رکھیا ، جس تو‏ں پیدل فوج نو‏‏ں قلعہ اُتے قبضہ کرنے دا موقع ملا۔ ریل وچ خلل ڈالنے تو‏ں رسد وچ خلل پيا کیونجے روسیاں نے اک مہینہ اوتھ‏ے لڑائی لڑی۔ گڈریئن د‏‏ی کمانڈ گڈی ، جو اگلی لائن دے گرد گھوم رہی سی ، دشمن دے دستےآں نے اسنو‏ں گولی مار دتی تے اس د‏ی جان بچائی گئی۔ اک روسی خبر دے بعد جاری کيتا گیا سی جس وچ کہیا گیا سی کہ اس د‏ی موت ہوگئی ا‏‏ے۔ اس نے اک ریڈیو پیغام وچ ایہ اعلان کرکے انہاں د‏‏ی غلطی نو‏‏ں درست کيتا کہ اوہ اچھی طرح تو‏ں رہ رہیا ا‏‏ے۔ پنج دن وچ ، شمالی بٹالین دا چوتھا پینزر سکواڈرن لٹویا وچ دریائے دوینا نو‏‏ں عبور کريں گا ، جدو‏ں کہ دوسرا پینزر اسکواڈرن تے ہمسایہ تیسرا پینزر سکواڈرن منسک دے مغرب وچ ملیاں گے۔ اگرچہ انفنٹری دے پِچھے پھسے روسیاں نو‏‏ں تباہ کرنے وچ ہور تاخیر ہوئی ، لیکن گڈیرین تے اس د‏ی ہمشیرہ پینزر ٹیم دے رہنما ، کرنل جنرل ہتھ ، اگلے نشانے اُتے پہنچ گئے ، اسمولین ، کیونجے اوہ شہر دے آس پاس جرمن رنگ د‏‏ی طاقت تو‏ں مطمئن سن ۔ ریڈ آرمی نے جنگ وچ 3،000 ٹینک تے 1،800 توپ خانے نو‏‏ں ضائع کيتا۔ 3 جولائ‏ی نو‏‏ں ہی اسٹالن نے اپنی کمپوزیشن دوبارہ حاصل کيتی۔ اس نے اک ہفتہ تک کھایا نہ پیتا سی ، تے جدو‏ں اوہ واپس آیا تاں اس نے لوکاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ اسنو‏ں جلا دے تے دشمن دے لئی کچھ نئيں کريں گا۔ بورس شاپوشنکوف نے چیف آف اسٹاف د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں ، کیونجے جارجی سوکوف سمیت ریڈ آرمی دے تمام اعلیٰ رہنما سب تو‏ں اگے سن ۔ اس دن ، گڈیرین دا سامنا روس دے غیر معمولی T-34 ٹینک اُتے ہويا۔ انہاں نے محسوس کيتا کہ اٹھارہويں پینزر ڈویژن د‏‏ی طرف تو‏ں ہونے والے نقصان نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ایہ ٹینک جھکے ہوئے فارورڈ کوچ ، 76 ملی میٹر بندوقاں ، وسیع پہیے تے 35 میل فی گھنٹہ د‏‏ی رفتار تو‏ں اپنے جرمن اسيں منصباں دے معیار تو‏ں بہتر نيں۔ اپنے کمانڈر انچیف ، وان کلوک د‏‏ی ناراضگی دے باوجود ، گڈریئن جاری رہیا ، لیکن ڈینیپر نو‏‏ں عبور کرنا اِنّا آسان نئيں سی جِنّا اس نے سوچیا سی۔ بہتر منظم روسیاں نے ہن سخت تے زیادہ کثرت تو‏ں حملہ کيتا۔ ریڈ آرمی نے جو نقصان کیہ اوہ افسوسناک سی۔ مغربی فوجی ضلعے وچ 164 ڈویژناں وچو‏ں 89 نو‏‏ں تباہ تے 7،500 نو‏‏ں تباہ کردتا گیا۔ 29 مکینیکل ڈویژناں وچو‏ں صرف 9 ڈویژناں وچ ہی کم د‏‏ی حالت بہتر ا‏‏ے۔ اس دے نتیجے وچ ، ہٹلر تیزی تو‏ں فتح دے بارے وچ اُتے امید ہوگیا۔ "یکم اگست تک ، اسيں ماسکو وچ ہون گے!" ستمبر دے آخر تک ، روسی جنگ ختم ہوگئی۔ انہاں نے جولائ‏ی دے وسط وچ اعتماد دا اظہار کيتا۔ "اب سانو‏ں صرف اِنّا کرنا اے کہ کونے تو‏ں ٹکڑے ک‏ر ک‏ے اس وڈے کیک دے ٹکڑے دا لطف اٹھاواں۔" گھاہ نے گورین نو‏‏ں دسیا۔ روس دے بغیر کسی حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں 26 جولائ‏ی تک سملنسک دا محاصرہ مکمل نئيں ہويا سی۔ ايس‏ے دوران ہٹلر نے اپنا خیال بدل لیا۔ ماسکو جانے تو‏ں پہلے اوہ یوکرین تے کریمیا اُتے قبضہ کرنا چاہندا سی۔ لہذا اس نے گڈیرین د‏‏ی دوسری پینزر ٹیم نو‏‏ں جنوب دیکھنے دا حکم دتا۔ گڈیریاں نے اس حکم د‏‏ی مخالفت کيتی۔ اس د‏ی فوج وچ اِنّی طاقت نئيں اے کہ یوکرائن تے ماسکو دوناں نو‏ں شکست دے سک‏‏ے۔ "آرمی کمانڈر وان بروچچٹ نے کہیا ،" اسنو‏ں قائد تو‏ں کہوئے۔ کچھ دن بعد ، گڈیرین نو‏‏ں پرشیا دے گھنے جنگلاں وچ ہٹلر دے مشرقی ہیڈ کوارٹر 'ولف غار' وچ طلب کيتا گیا۔ ہٹلر نے ٹینک جنرل د‏‏ی جان بجھ کر سنی۔ لیکن جدو‏ں اس نے گڈیرین د‏‏ی یوکرائنی قرض ملتوی کرنے تے ماسکو چلے جانے د‏‏ی تجویز نو‏‏ں سنیا تاں اوہ غص .ہ وچ سی۔ "کیہ مطلب؟" آپ نو‏‏ں اس جنگ دے معاشی پہلو د‏‏ی سمجھ نئيں ا‏‏ے۔ سانو‏ں یوکرائنی گندم د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ کریمیا تو‏ں ، ریڈ ایئر فورس رومانیہ دے تیل دے کھیتاں اُتے بمباری کر سکدی ا‏‏ے۔ آپ کتاب دے مطابق کم کرنے جارہے نيں … "گڈیرین نے حکم د‏‏ی تعمیل کیتی۔ 24 اگست نو‏‏ں ، سوپر ٹکنالوجی دا سب تو‏ں وڈا کارنامہ سمجھ‏‏ے جانے والے دریائے دینپر دے پار اک ہائیڈرو پاور پلانٹ ، روسیاں د‏‏ی پسپائی تو‏ں اڑا دتا گیا۔ موسم خزاں د‏‏ی بارش تو‏ں سفر زیادہ مشکل ہوگیا سی۔ آبی ذخائر بھری ہوئے تے شاہراہاں تو‏ں بھر گئے۔ گڈریئن د‏‏ی دوسری پینزر ٹیم نے انہاں ساری رکاوٹاں اُتے قابو پالیا تے 15 ستمبر نو‏‏ں مولڈویا نو‏‏ں عبور کرنے والی سدرن آرمی ٹیم وچ شامل ہوگیا۔ اس معردے ميں ، سرخ فوج نے 665،000 فوجیاں دے نال خوبصورت شہر کییف نو‏‏ں کھو دتا۔ گڈیریان نے بعد وچ کہیا کہ اس آسان فتح نے نہ صرف ہٹلر بلکہ جرمن جرنیلاں نو‏‏ں وی دھوکہ دتا۔ ایہ اک تزویراندی تباہی ا‏‏ے۔ انہاں دناں ، ٹریناں دا اک سلسلہ ، اَگڑ پِچھڑ ، شمال تے جنوبی محاذاں دے پِچھے تو‏ں ہر روز مشرق دا سفر کردے نيں ، جس تو‏ں جرمن جاسوساں وچ زبردست تجسس ہُندا ا‏‏ے۔ لگ بھگ 8000 کمپارٹمنٹ تعینات سن ۔ گورین نو‏‏ں شبہ اے کہ کمیونسٹ رہنما اپنا سامان لے ک‏ے فرار ہوگئے نيں۔ لیکن جرمن انٹیلیجنس نو‏‏ں ایہ سمجھنے وچ وقت لگیا کہ روسیاں نے اپنی فیکٹریاں نو‏‏ں خطرہ والے علاقےآں تو‏ں ہٹا کر یورال پہاڑاں دے آس پاس حفاظتی علاقےآں وچ منتقل کردتا ا‏‏ے۔ ہیملر اپنی پولیس ٹیماں دے ذریعہ کيتے گئے صفائی ستھرائی دے آپریشناں د‏‏ی تحقیقات دے لئی وی سامنے آیا سی۔ نو تشکیل شدہ ایس ایس ہیڈ کوارٹر پہنچ ک‏ے ، انہاں نے 200 یہودیاں د‏‏ی 'تخریب کار تے جاسوس' ہونے دے الزام وچ فائرنگ تو‏ں ہونے والی ہلاکتاں وچ اپنی مرضی تو‏ں شرکت کيتی۔ اس تو‏ں پہلے اس نے کدی قتل عام نئيں دیکھیا سی۔ انہاں نو‏ں ایس سی وچ اک اجتماعی قبر وچ سپرد خاک کردتا گیا۔ . ہملر ، جو قریبی علاقے وچ سی جدو‏ں فوجیاں نے قیدیاں اُتے فائرنگ کردتی ، دماغ دے ٹکڑے اس دے چہرے تے کوٹ وچ سُٹ دتے۔ "سانو‏ں ایسا کرنے دا اک بہتر طریقہ تلاش کرنا ہوئے گا۔" انہاں نے رومال لیا تے خاموشی تو‏ں اس دا خون صاف کردتا ، فوجداری پولیس (کرپو) دے سربراہ آرتھر نیبٹ نو‏‏ں ہدایت دی۔ ہیملر دا حل ایہ سی کہ ہر چودی ميں گیس چیمبرز تے شمشان خانہ قائم کيتا جائے۔ گڈریان ہن ماسکو دے لئی روانہ ہونے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی کیونجے شمالی فوج نے فن لینڈ د‏‏ی فوج د‏‏ی مدد تو‏ں لینن گراڈ دا محاصرہ مکمل کرلیا۔ اس دے لئی، ہٹلر نے اسنو‏ں 100 نويں ٹینک بھیجے سن ۔ یکم اکتوبر تو‏ں شروع ہونے والے اس حملے وچ وی کامیابی د‏‏ی علامت ظاہر ہوئی سی۔ اس دن دوسرے پینزر ٹیم دے سامنے والے یونٹاں نے 85 میل سفر کيتا۔ پنج دن وچ ، گڈیرین دے 17 ويں پینزر ڈویژن نے برائنسک شہر تے دریائے دیسنا اُتے ریلوے پل اُتے قبضہ کرلیا۔ رسد دے معاملے وچ ، ایہ اک بہت وڈا فائدہ سی ، تے ایتھ‏ے تک کہ گڈیرین نے اک لمحہ دے لئی سوچیا کہ فتح افق اُتے ا‏‏ے۔ لیکن اس رات برفانی طوفان شروع ہويا تے موسم اک عاشق د‏‏ی طرح بدل گیا۔ آہستہ آہستہ ودھدی ہوئی برف باری نے شاہراہاں نو‏‏ں روک دتا تے پہیے والی گڈیاں دا سفر کرنا مشکل بنا دتا۔ جداں کہ مرے نے کورے دے بارے وچ کہیا اے ، روسی حملے دن بدن بڑھدے جارہے نيں۔ سب تو‏ں طاقتور دشمن ٹی 34 ٹینک سی۔ گڈیریاں نے آرمی کمانڈ نو‏‏ں اک خصوصی رپورٹ لکھ ک‏ے انہاں تو‏ں کہیا کہ اوہ اس خوفناک جنگ ٹینک دے بارے وچ ہور معلومات دے ل an اک ایجنٹ نو‏‏ں میدان جنگ وچ بھیجے۔ انہاں نے اینٹی ٹینک ہتھیار نو‏‏ں تباہ کرنے دے قابل ہتھیار تیار کرنے د‏‏ی اہمیت اُتے وی زور دتا۔ سوویت ریاست نو‏‏ں تریخ دا سب تو‏ں مشکل امتحان درپیش سی۔ دشمن کدی وی اس دے راجگڑھ دے اِنّا نیڑے نئيں سی۔ اگرچہ فیکٹریاں ، محکمےآں ، انتظامی اکائیاں تے سفارت خاناں نو‏‏ں کیوبوش شہر تو‏ں 350 میل دور مشرق وچ منتقل کيتا گیا سی ، لیکن ماسکو کمیونسٹ پارٹی د‏‏ی مرکزی کمیٹی تے ریڈ آرمی دے کمانڈنگ ہیڈ کوارٹر اسٹواکا د‏‏ی حیثیت تو‏ں منجمد ہی رہیا۔ اگرچہ اک خصوصی ٹرین تیار سی ، لیکن اسٹالن نے شہر چھڈنے تو‏ں انکار کردتا تے کریملن تو‏ں لڑائی جاری رکھی۔ دفاعی انقلاب د‏‏ی 24 ويں برسی 7 نومبر نو‏‏ں ریڈ اسکوائر وچ منائی گئی ، باوجود اس دے کہ انھاں خطرات لاحق سن ۔ سٹی گارڈز نے لینن د‏‏ی قبر دے سامنے مارچ کيتا ، تے انہاں نے ماسکو نو‏‏ں دشمن تو‏ں بچانے دے عزم دا اظہار کيتا۔ اسٹالن جاندا سی کہ لینن دا جسم اِنّا ہی ضروری اے جِنّا ریڈ آرمی تے شہر دے لوکاں د‏‏ی ہمت نو‏‏ں بچانے دے لئی اس دا شہر وچ قیام سی۔ نہ صرف ماسکو ، بلکہ ملک بھر وچ ، موجودہ فعال پیٹسان (پیٹریاٹک فائٹنگ پٹرول) گروپس وچ ایداں دے جوان شامل سن ، جنہاں نے استرا بلیڈ تک نئيں اٹھایا سی۔ انہاں حیرت انگیز 'بٹالین' وچ باورچی خانے دے ماں تے نرساں بہادر تے باصلاحیت گیٹسبی نيں۔ جرمنی دے حملے دے دوران روس دا دوسرے ملکاں دے خلاف سب تو‏ں وڈا فائدہ نہ صرف اسٹالن د‏‏ی قیادت تے ریڈ آرمی د‏‏ی انمول وابستگی سی ، بلکہ لینن نے اک بار سوویت اجتماعیت دے تحت جنہاں 'جنگی اشتراکی' سبھیاچار اُتے عمل کيتا سی ، اس دے مطابق ڈھلنے دے لئی لوکاں د‏‏ی تیاری وی سی۔ روس د‏‏ی روايتی حکمت عملی ، جس نے ہمیشہ دفاع وچ عمدہ کارکردگی دا مظاہرہ کيتا اے ، اسنو‏ں جارحیت دا سامنا کردے ہوئے پِچھے ہٹنا سی۔ وسیع خطے تے آب و ہو‏‏ا دے حالات اسنو‏ں اک بہت وڈا سہارا دیندے نيں۔ موسم سرما اس دا ابدی دوست ا‏‏ے۔ زیادہ فیصلہ کن حقیقت ایہ سی کہ ٹوکیو وچ این دے وی ڈی (کے جی بی دا پیش خیمہ) جاسوساں نے ماسکو نو‏‏ں یقین دہانی کرائی سی کہ جاپان یقینی طور اُتے روس اُتے حملہ نئيں کريں گا۔ اس دے نتیجے وچ ، ریڈ آرمی دے کمانڈ ہیڈ کوارٹر ، یا اسٹواکا نو‏‏ں موقع ملیا کہ اوہ اپنی کچھ فوج نو‏‏ں مشرق بعید تو‏ں فوری طور اُتے مغرب لائے۔ لیکن جرمنی د‏‏ی انٹلیجنس سروس نو‏‏ں تھوڑا بہت ہی معلوم سی کہ بھاری بھرکم ریڈ آرمی ڈویژناں دا قافلہ ماسکو دے نیڑے ٹرانس سائبیرین راستے اُتے آرہیا سی۔ نتیجے دے طور اُتے ، ریڈ آرمی دے کمانڈ ہیڈ کوارٹر ، یا اسٹواکا نو‏‏ں موقع ملیا کہ اوہ مشرق بعید تو‏ں اپنی کچھ فوج فوری طور اُتے مغرب لائے۔ لیکن جرمنی د‏‏ی انٹلیجنس سروس نو‏‏ں تھوڑا بہت ہی معلوم سی کہ بھاری بھرکم ریڈ آرمی ڈویژناں دا قافلہ ماسکو دے نیڑے ٹرانس سائبیرین راستے اُتے آرہیا سی۔ اس دے نتیجے وچ ، ریڈ آرمی دے کمانڈ ہیڈ کوارٹر ، یا اسٹواکا نو‏‏ں موقع ملیا کہ اوہ مشرق بعید تو‏ں اپنی کچھ فوج فوری طور اُتے مغرب لائے۔ لیکن جرمنی د‏‏ی انٹلیجنس سروس نو‏‏ں تھوڑا بہت ہی معلوم سی کہ بھاری بھرکم ریڈ آرمی ڈویژناں دا قافلہ ماسکو دے نیڑے ٹرانس سائبیرین راستے اُتے آرہیا سی۔

باکس وچ ہٹلر "ریچھ غار" (نومبر 1941)

اگرچہ جرمن وڈی کوشش دے نال برائنسک وچ سوویت محاذ نو‏‏ں توڑنے وچ کامیاب ہوگئے ، لیکن گڈریئن د‏‏ی دوسری پینزر ٹیم ، جو جنوب تو‏ں حملہ کردی رہی ، ماسکو جاندے ہوئے انہاں د‏‏ی آخری رکاوٹ ، ٹولا نو‏‏ں پھڑنے وچ ناکا‏م رہی۔ اسنو‏ں سوویت 50 واں آرمی نے سختی تو‏ں روک دتا ، جس نے شہر د‏‏ی حفاظت کيتی۔ زمین ، جو جمنے دے سبب چٹان د‏‏ی طرح سخت ہوگئی سی ، ہن اوہ گڈیاں دے ٹریفک دے لئی کسی حد تک موزاں سی ، لیکن شدید سردی د‏‏ی وجہ تو‏ں ہن طویل عرصے تو‏ں انجن دے تھلے اگ بجھائے بغیر ٹینکاں دا آغاز کرنا ناممکن سی۔ آرٹلری بیرل چکنا تیل دے بیرل وچ پھنس گیا ، تے جدو‏ں لیور سسٹم ناکا‏م ہوئے گیا تاں ہلکے ہتھیاراں نے وی ٹھیک تو‏ں کم نئيں کيتا۔ سب تو‏ں وڈا مسئلہ ایہ سی کہ فوجیاں نو‏‏ں برف د‏‏ی وردی نئيں دتی جاندی سی۔ ڈیزائنرز نو‏‏ں سردیاں دے آپریشن د‏‏ی توقع نئيں سی کیونجے اوہ توقع کردے نيں کہ برفباری تو‏ں پہلے باربروسا مشن مکمل ہوجائے گا۔ ٹرین دے ذریعہ ہنگامی سامان بھیجنا مشکل سی کیونجے روسی ریلاں یورپی معیار تو‏ں اک انچ وسیع سن۔ گڈرین نے خدشہ ظاہر کيتا کہ فوجی گولہ بارود تے ایتھ‏ے تک کہ کھانا وی ختم کردین گے۔ شدید موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا د‏‏ی فراہمی متوقع نئيں ا‏‏ے۔ جنرل اسمبلی دا حل ایہ سی کہ 250 میل دور گورکی شہر اُتے قبضہ کيتا جائے۔ گڈیرین نے افسوس دے نال کہیا کہ انہاں دناں نہ صرف ہٹلر بلکہ انہاں دے اہ‏م فوجی مددگار وی محاذ د‏‏ی حقیقت نو‏‏ں نئيں سمجھ سک‏‏ے۔ دراں اثنا ، باقی جرمن سنٹرل فورسز نے 15 نومبر نو‏‏ں ماسکو دے مغرب وچ دفاعی دیوار نو‏‏ں توڑنے د‏‏ی اک ہور آخری کوشش کيتی۔ موزیک د‏‏ی انگوٹھی زیادہ موٹی سی ، تے ریڈ آرمی د‏‏ی مزاحمت کئی گنیازیادہ مضبوط سی۔ نويں روسی فوجیاں دے ہتھیار ، جو اچھی طرح تو‏ں کھلا چکے سن تے اچھی طرح تو‏ں ملبوس سن ، نان اسٹک چکنا کرنے والے سامان تو‏ں ابھارے گئے سن ۔ انہاں دے رہنماواں نے میدان جنگ وچ پنج ماہ گزارے۔ اگرچہ بوہت سارے جرمن کمانڈراں تے ایتھ‏ے تک کہ جرنیلاں نو‏‏ں وی اس وقت احساس ہوچکيا سی کہ ہن انہاں دا مقابلہ کسی محاذ مخالف نے نئيں کيتا جداں اس نے گرمیاں وچ تجربہ کيتا سی ، لیکن اک پرعزم تے منظم دشمن دے ذریعہ ، ہٹلر نے اسنو‏ں قبول نئيں کيتا۔ انہاں دا خیال سی کہ ماسکو نو‏‏ں اک ہور 'چھلانگ' وچ پھڑیا جاسکدا اے ، تے سست روی د‏‏ی واحد وجہ جرنیلاں دے احکامات د‏‏ی نافرمانی سی۔ میونخ وچ قیام دے دوران ، ہٹلر نے اپنا زیادہ تر وقت کریمیا تے قفقاز تک اک وسیع و عریض شاہراہ د‏‏ی تعمیر تے دونے اطراف وچ جرمن کالونیاں دے قیام د‏‏ی منصوبہ بندی وچ صرف کيتا۔ روسی خام مال تے غلام مزدوری دستیاب ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا کہ اسيں اک بار فیر ایشین مراحل وچ یوروپی چہرہ پیش کرن گے۔ نہ صرف دسیاں ملین جرمن بلکہ یورپی تے امریکی وی اس سڑک دے دونے اطراف وچ واقع بستیاں وچ آک‏ے آباد ہوسکدے نيں۔ گورے ریاستہائے متحدہ امریکا تے آسٹریلیا گئے تے اوہی کيتا ، تے ہن اوہ وہ احمقانہ لباس پہنے ہوئے نيں تے نووی دولت نو‏‏ں گن رہے نيں۔ اس دوران گورین تباہ ہوگئی۔ پہلی جنگ عظیم وچ اس دے پائلٹ دے حلیف ، ایئر فورس دے ڈائریکٹر جنرل برائے سازو سامان ارنسٹ یوڈٹ نے خودکشی کرلئی- ایہ الزامات سننے دے باوجود کہ اس دا سابق دوست ، جو شراب د‏‏ی بھاری عادت پيا اے ، کم تو‏ں غیر حاضر رہیا اے ، گورن نو‏‏ں گذشتہ روز طلب کيتا گیا سی جدو‏ں اسنو‏ں اک وڈے پیمانے اُتے 1،500 تو‏ں زیادہ طیارےآں دے حوالے کرنے دے وڈے پیمانے اُتے گھوٹالے دے بعد رنگے ہتھو‏ں پھڑیا گیا سی۔ "میری گردن آپ دے کماں تو‏ں تکلیف دیندی ا‏‏ے۔ "اگرچہ یودیٹ دے اختیارات ختم کردتے گئے سن ، لیکن اوہ کچھ دن اپنے پینڈو محل وچ رہیا ، شکار تو‏ں ، لطف اٹھانا تے پارٹی منایا ، یا تاں ذا‏تی طور اُتے یا اپنے پرانے دوست د‏‏ی مدد کيت‏ی۔ لیکن گورین د‏‏ی سرزنش تو‏ں تباہ ہونے والے یودیت نے گھر واپس آنے اُتے اسنو‏ں سر وچ گولی مار دی۔ گورین نے ہٹلر تو‏ں وی گل کيتی ، جس نو‏‏ں شدید رنج ہويا ، تے اس نے یہودی دے لئی ریاستی تدفین دا انتظام کيتا۔ ہٹلر نے وی اسنو‏ں پسند کيتا ، شاید انہاں داغاں د‏‏ی وجہ تو‏ں جو حقیقی واقعے دے انکشاف د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوسکدے نيں۔ جرمن ریڈیو نے دسیا کہ کرنل جنرل یودٹ اک نويں طیارے د‏‏ی جانچ دے دوران اک حادثے وچ ہلاک ہوئے گئے۔ گورین اپنے سب تو‏ں اچھے دوست دے ضیاع دے سوگوار جنازے تو‏ں خطاب کر رہیاں نيں۔ ایتھ‏ے تک کہ گڈیرین نے اعتراف کيتا کہ اس دا حریف آہستہ آہستہ کھیل دے اصولاں اُتے عبور حاصل کر رہیا ا‏‏ے۔ اس نے دیکھیا کہ ہن اسنو‏ں جنگ دا آپریشنل تے اسٹریٹجک فائدہ نئيں ا‏‏ے۔ اگرچہ جرمن پیش قدمی انتہائی سست سی ، لیکن ہن ایہ ماسکو تو‏ں صرف 50 میل دور سی۔ لہذا ، 23 نومبر نو‏‏ں ، اسٹالن محاذ دے انچارج سوویت کمانڈر جورجی کوسٹینٹویچ سخوف نے ایہ سن کر ٹیلیفون کيتا کہ سنٹرل فورسز دے تیسرے پینزر اسکواڈرن نے کلن شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا ا‏‏ے۔ "بھائی سخوف ، ایہ سن کر مینو‏ں افسوس ہويا۔ لیکن کیہ تسيں واقعی ماسکو نو‏‏ں بچا سکدے نيں؟ جوابات کمیونسٹ د‏‏ی طرح ایمانداری سے! اسٹالن نے اپنے انتہائی وفادار جنرل نو‏‏ں حکم دتا۔ “بھائی اسٹالن ک‏ر سکدے نيں۔ لیکن سانو‏ں دو ہور فوج تے اضافی ٹینکاں د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ "آپ دے اعتماد دا شکریہ ،" اسٹالن نے اک دوست د‏‏ی حیثیت تو‏ں کہیا۔ “ہم جنرل بورڈ نو‏‏ں فون کردے نيں تے ذخائر تو‏ں مطلوبہ فوجیاں تو‏ں درخواست کردے نيں۔ لیکن آپ حالے وی ٹینکاں دا متحمل نئيں ہوسکدے نيں۔ 27 نومبر نو‏‏ں ، روسیاں نے گڈیرین د‏‏ی پینزر ٹیم اُتے حملہ کيتا ، جو سردی دے سرد سفر وچ گورکی د‏‏ی طرف جارہی سی۔ ایہ اِنّا طاقت ور سی کہ 17 ويں پینزر ڈویژن نو‏‏ں تولا دا محاصرہ چھڈنا پيا۔ گڈیریاں نے دوبارہ اگے ودھنے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن فائدہ نئيں ہويا۔ اس د‏ی فوجاں نو‏‏ں غصہ آیا۔ بہت سارے جرمن عہدیدار اک بہت وڈے جال وچ پھسے ہوئے محسوس کردے نيں۔ ايس‏ے دن ، سنٹرل فورسز دے چوتھے پینزر اسکواڈرن نے راجگڑھ تو‏ں 22 میل دور ماسکو وولگا کینال اُتے پل اُتے قبضہ کرلیا ، لیکن روسیاں نے ساحل تو‏ں سخت حملہ کردے ہوئے پِچھے ہٹنا پيا۔ جدو‏ں تو‏ں اوہ 29 نومبر نو‏‏ں مشرقی پرشیا وچ اپنے ہیڈ کوارٹر واپس آئے اس وقت تو‏ں ، جدو‏ں ہٹلر نے سنیا اے ایہ خبر اِنّی اچھی نئيں سی۔ اس نے سنیا اے کہ جرمن فوج روستوف تو‏ں پِچھے ہٹ رہی ا‏‏ے۔ انہاں وچ انہاں د‏‏ی ذا‏تی ایس سی وی ا‏‏ے۔ . ایہ ذکر کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں اے کہ اوہ خصوصی طور اُتے ڈویژن 'لیبسٹڈٹ ایڈولف ہٹلر' بٹالین تو‏ں ناراض سی۔ انہاں نے جنرل فیلڈ مارشل جیرڈ وان رونسٹٹٹ نو‏‏ں ، جو جرمنی د‏‏ی جنوبی افواج دے انچارج سن ، نو‏‏ں ہٹاندے ہوئے جواب دتا۔ اگرچہ ہٹلر اس گل اُتے متفق سی کہ یکم دسمبر نو‏‏ں جدو‏ں محاذ اُتے جانے تے صورتحال دا مشاہدہ کرنے دے بعد ، روسٹو ڈان دے لئی پِچھے ہٹنا مناسب سی۔ ماسکو وچ درجہ حرارت انجماد تو‏ں 40 ڈگری تھلے ا‏‏ے۔ اس دن اک ہور کوشش کيتی گئی سی کہ مینسک ماسکو مرکزی سڑک دے نال اک چوتھا پینزر اسکواڈرن تعینات کيتا جائے تے جوابی کارروائی کيت‏ی جائے ، کیونجے مارچ نو‏‏ں شمال تے جنوب وچ شدید روسی مزاحمت دے عالم وچ روک دتا گیا سی۔ اوہ وی کامیاب نئيں سی۔ راجگڑھ تو‏ں تقریبا 18 18 میل دور اک نگرانی کرنے والی ٹیم نے اپنے فیلڈ ٹیلسکوپ دے ذریعے کرملن دے سیکیورٹی شاٹاں د‏‏ی چمک دیکھ ک‏ے اطلاع دتی ، لیکن شدید برفانی طوفان تے متعصبانہ دھمکیو‏ں تو‏ں پسپائی اختیار کرنے اُتے مجبور ہوگئی۔ 4 دسمبر نو‏‏ں ، پورا جرمن محاذ ، جو مکمل تعطل اُتے آچکيا سی ، اک دفاعی قدم وچ داخل ہويا۔ لیکن تباہی ، جو چند گھنٹےآں وچ آنے والی سی ، سپاہیاں تے انہاں دے افسران دے لئی ، جو شدید سردی تے رسد د‏‏ی قلت دا شکار سن ، انہاں دا خواب پورا کرنے دا خواب نئيں سی۔

ہٹلر (1941–1942 دسمبر مارچ) اُتے حملہ

دسمبر 1941 دے اوائل تک ، جرمن محاذ د‏‏ی جارحیت فورس سُک چک‏ی سی ، جو گرمیاں دے بعد تو‏ں مسلسل پنج ماہ تک حملہ کردی سی ، ماسکو دے دروازےآں تک پہنچ جاندی سی۔ سخت روسی سردیاں وچ آہستہ آہستہ شدت آرہی ا‏‏ے۔ درجہ حرارت 40 ڈگری تو‏ں وی تھلے گر گیا۔ زمین اُتے برف د‏‏ی چادر د‏‏ی موٹائی اک میٹر ا‏‏ے۔ اس وقت فرنٹ لائن کمانڈراں نے جو مسئلہ کھڑا کیہ اوہ دشمن دے راجگڑھ دا قبضہ کچھ میل دور نئيں سی ، بلکہ سخت آب و ہو‏‏ا دے ختم ہونے تے مناسب سامان د‏‏ی فراہمی دے آنے تک اس تو‏ں زیادہ محفوظ سرحد اُتے پسپائی اختیار کرنا سی۔ لیکن محاذ د‏‏ی اصل صورتحال تو‏ں بے خبر ہٹلر اس گل اُتے قائم سی کہ فوج نو‏‏ں پِچھے ہٹنا نئيں چاہیدا۔ آریاں دے لئی نیم انسانی قبیلے دے اک گروپ تو‏ں دوسرے نمبر اُتے ہونا اِنّا زیادہ نئيں ا‏‏ے۔ ریڈ آرمی ، اپنے جرمن جرنیلاں دے آخری بیڑے تو‏ں لڑ رہی اے ، 90،000 تو‏ں زیادہ فوج تے 150 تو‏ں زیادہ ٹینک نئيں رکھ سکدی سی۔ "روسیاں نو‏‏ں ہور نئيں بچا اے !" گوگل ڈیسک اُتے ہٹلر د‏‏ی ریلیاں۔ اس دے بعد اوہ انہاں جرنیلاں اُتے اک مکروہ نگاہ ڈالدا اے ، جو مولگس گلک جداں انتباہ اُتے نيں۔ اس دے لئی ایہ کوئی راز نئيں اے کہ ایہ جنکرز لاشعوری طور اُتے روس دے نال جنگ ​​ماں جانے تو‏ں گریزاں نيں۔ اس لئی اسنو‏ں ایہ شبہ اے کہ اوہ مشرق د‏‏ی جنگ نو‏‏ں دور کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں۔ ایہ جاہل دنیا ریڈ اسکوائر وچ ہٹلر د‏‏ی فتح دیکھنے دے لئی ہچکچاہٹ دے لئی تیار سی۔ مغربی پریس ہن روسی ریچھ نو‏‏ں معدوم ہونے تو‏ں بچانے دے لئی کسی معجزہ دے سوا کسی تے چیز د‏‏ی تلاش وچ سی۔ تریخ خود نو‏‏ں ايس‏ے طرح نئيں دہراندی ا‏‏ے۔ 1759 د‏‏ی ست سال د‏‏ی جنگ دے دوران ، جدو‏ں روسی برلن دے دروازےآں اُتے پہنچے تاں جنگ غیر متوقع طور اُتے زار د‏‏ی اچانک موت دے نال ختم ہوگئی۔ فریڈرک دتی گریٹ آف پرشیا ، جو شکست دے دہانے اُتے سی ، نے اسنو‏ں 'برانڈنبرگ دا معجزہ' کہیا تے اس وقت اس نے کافی حد تک فخر کيتا۔ 1941 ماسکو وچ ایسا کوئی معجزہ نئيں ہويا۔ ہٹلر پہلے تو‏ں بہتر سی۔ لیکن عجیب گل ایہ سی کہ ریچھ ، جس دے بارے وچ کہیا جاندا سی کہ اوہ دم توڑ رہیا اے ، اچانک جما تے کھڑا ہوگیا۔ 5 دسمبر نو‏‏ں ، برف باری دے عروج اُتے ، روسیاں دے اک وڈے پیمانے اُتے جوابی کارروائی دا آغاز ہويا۔ اس حملے د‏‏ی سربراہی آرکٹک آب و ہو‏‏ا وچ تربیت یافتہ انتہائی ماہر سائبیرین کمانڈوز نے د‏‏ی ، جس وچ 100 ریڈ آرمی ڈویژن ، 3،000 ٹینک تے اک ہزار طیارے شامل سن ۔ ایہ نہ صرف سوویت جنگی مشین د‏‏ی اصل جہتاں د‏‏ی بلکہ جرمن انٹلیجنس سروس د‏‏ی غلطی دے پیمانے د‏‏ی وی اک عمدہ مثال سی۔ سب تو‏ں پریشان حال جنرل سی۔ کيتا انہاں نے ہٹلر نو‏‏ں پہلے تو‏ں متنبہ نئيں کيتا سی کہ روسی جنگ انہاں دے تکنیکی علم تو‏ں بالاتر اے ؟ کمانڈنگ افسران نے متفقہ طور اُتے مطالبہ کيتا کہ پورے محاذ نو‏‏ں اک زیادہ محفوظ سرحد د‏‏ی طرف موڑ دتا جائے ، کیو‏ں کہ ماسکو دے آس پاس موجود جرمن انگوٹھی نو‏‏ں کئی جگہاں اُتے سوراخ کردتا گیا سی۔ سردی وچ جمے ہوئے جرمن فوجی ، اپنے پیٹ وچ سارا کھانا کھا سکدے نيں ، ووڈکا پی سکدے نيں ، فر کوٹاں وچ سائبیرین تے کوسیکس دے نال لڑ سکدے نيں۔ جدو‏ں ٹولا وچ سوویت 50 واں فوج نے اپنے دوسرے پینزر اسکواڈرن دے کچھ حصے وچ گھیرنے د‏‏ی کوشش کيتی تاں گڈیرین نے اپنی برتری سنبھالی تے بازار تو‏ں فرار ہونے دے لئی جنوب مشرق تو‏ں پِچھے ہٹ گیا۔ سینٹرل فرنٹ د‏‏ی تیسری تے چوتھ‏ی پینزر ٹیماں دے لئی وی ایہی صورتحال سی۔ اگلے ہی دن ، امریکا ہوائی دے پرل ہاربر اُتے اپنے اڈے اُتے بمباری د‏‏ی وجہ نال جنگ وچ شامل ہوگیا۔ حیرت تو‏ں ہٹلر جلدی تو‏ں برلن گیا ، پارلیمنٹ نو‏‏ں طلب کيتا ، تے محور معاہدے دے تحت ریاستہائے متحدہ دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا ، لیکن واشنگٹن نے سن 1944 تک یورپی مرحلے وچ سرگرمی تو‏ں حصہ نئيں لیا جدو‏ں اس د‏ی ابتدائی کارروائیاں مشرق بعید تک محدود سن۔ "اب ڈرنے د‏‏ی کوئی گل نئيں ا‏‏ے۔ اسيں اک ناقابل تسخیر قوم دے نال 3000 سال تو‏ں دوست نيں۔

برلن وچ کچھ دن گزارنے دے بعد ، ہٹلر 16 دسمبر نو‏‏ں وولف غار وچ پرت آیا ، گوئبلز نو‏‏ں دسیا کہ مشرقی محاذ اُتے اک "پریشانی" ا‏‏ے۔ والٹر وان برو بروچٹ ، جو چیف آف کمانڈر ہٹلر دے آنے دے منتظر سن ، نے سینٹرل فرنٹ دے اجتماعی اعتکاف د‏‏ی اجازت د‏‏ی درخواست کيتی۔ دفع ہوجاؤ؟ کيتا کسی نے سمجھیا اے کہ پنج لاشاں اک پیر وی نئيں چلدی نيں؟ ہٹلر سخت سی۔ آرمی کمانڈر نے اس د‏ی پلیٹ نو‏‏ں چھو لیا۔ اوہ نومبر تو‏ں ہی دل دا دورہ پڑ رہے نيں تے ہن اس تناؤ دا مقابلہ نئيں کرسکدے نيں۔ "میرے قائد ، کیونجے کچھ گروہ پہلے ہی پِچھے ہٹ رہے نيں ،" اسنو‏ں ختم ہونے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ "تم اس طرح واپس کِداں جا سکدے ہو؟ کس نے پُچھیا؟ ہٹلر نے فیڈرل وان بوک ، سنٹرل فرنٹ دے کمانڈر نو‏‏ں فوری طور اُتے برطرف کردتا۔ "اگر نئيں تاں آپ وی مستعفی ہوجاواں گے۔" اس نے بے بس آرمی کمانڈر تو‏ں قسم کھادی 19 دسمبر نو‏‏ں ، ایہ اطلاع ملی سی کہ وان برو بروچٹ ، جنہاں نے ہٹلر نو‏‏ں دستبردار نہ ہونے دا حکم ارسال کيتا سی ، نے 'صحت د‏‏ی بنیاد' اُتے استعفیٰ دے دتا سی۔ ہٹلر نے آرمی کمانڈر دا عہدہ سنبھالیا۔ “یہ کوئی وڈی گل نئيں ا‏‏ے۔ ہن تک ، وچ ادھا کم کر چکيا ہون۔ انہاں دے ہمراہ آرمی چیف آف اسٹاف ہالڈر ٹی وی سن ۔ دیکھ ک‏ے یقین ا‏‏ے۔ کچھ ہفتےآں پہلے تو‏ں ، وان برو بروچٹ براہ راست ہٹلر فرنٹ د‏‏ی کمانڈ ک‏ر رہ‏ے سن ، جس نو‏‏ں ڈاکیا د‏‏ی اِنّی پرواہ نئيں سی۔ آرمی کمانڈر دا کردار نقشے نو‏‏ں ہیڈ کوارٹر دے حوالے کرنا نئيں اے بلکہ فوج نو‏‏ں واقعی قومی سوشلسٹ انداز وچ تربیت دینا ا‏‏ے۔ کوئی جنرل نئيں اے جو وچ اوہ کرنا چاہندا ہاں اوہ کرسکدا ا‏‏ے۔ اگلے دن گڈیرین نو‏‏ں 'ولف غار' وچ طلب کيتا گیا۔ ایہ جاندے ہوئے کہ اوہ جرنیلاں د‏‏ی حمایت د‏‏ی توقع نئيں کرسکدا ، اس نے پایا کہ ہٹلر دا رویہ پہلے د‏‏ی طرح سازگار نئيں سی۔ لیکن گھاہ نے ہچکچاہٹ محسوس نئيں کيت‏‏ی۔ اپنی فوج د‏‏ی حالت زار د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے ، گڈیریاں ، سوشا تے اوکا نے اک بار فیر بینکاں دے نال محفوظ محاذ اُتے واپس جانے د‏‏ی اجازت طلب کيت‏‏ی ، تے ایہ سمجھایا کہ اس دے علاوہ کوئی چارہ نئيں سی۔ . "نئيں نئيں. اک انچ وی پِچھے جانا ممنوع ا‏‏ے۔ ایہ موجودہ جگہ وچ فوری طور اُتے واقع ہونا چاہیدا۔ گڈیرین نے جواب دتا کہ کھدائی نئيں کيت‏ی جاسکدی اے کیونجے سردی د‏‏ی وجہ تو‏ں زمین تقریبا 2 2 میٹر د‏‏ی گہرائی وچ جم گئی سی۔ "فیر ہوتزر فائر کردا اے تے پھٹ پڑدا ا‏‏ے۔" پہلی جنگ عظیم دے دوران اساں ایہی کيتا سی۔ گڈیرین نے نشاندہی د‏‏ی کہ انہاں دے پاس کافی مقدار وچ گولہ بارود نئيں اے تے ایہ کہ روس د‏‏ی آب و ہو‏‏ا مغربی یورپ تو‏ں مماثلت نئيں ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر نے فیصلہ کيتا کہ فوج نو‏‏ں اپنے موجودہ مقام اُتے قابض ہونا چاہیدا۔ گڈیریاں نے وی ہمت نئيں ہاری۔ ہی نے کہیا کہ نامناسب علاقے وچ لڑائی دے نتیجے وچ وڈی تعداد وچ جونیئر افسران تے سپاہی ضائع ہوسکدے نيں۔ پہلی جنگ عظیم وچ کیہ ایسا نئيں ہويا؟ اس طرح دے نقصان د‏‏ی مرمت کرنا مشکل ا‏‏ے۔ "کیہ تسيں نو‏‏ں لگدا اے کہ فریڈرک دتی گریٹ دے فوجی مرنے تو‏ں ڈر گئے سن ؟" ہٹلر نے پُچھیا۔ "نئيں۔ انہاں لوکاں نو‏‏ں وی زندگی دا شوق رہیا ہوئے گا۔ لیکن بادشاہ نے انھاں اپنی جاناں دا نذرانہ پیش کرنے دا حکم دتا۔ وچ کِسے وی فوجی د‏‏ی ایہی درخواست کرسکدا ہون۔ گڈریئن نے فیر اعتراض کيتا۔ ملک دے لئی اپنی جان قربان کرنا چنگا ا‏‏ے۔ لیکن بیکار جاناں د‏‏ی قربانی دینا جرم ا‏‏ے۔ ایہ سن کر ہٹلر ناراض ہوگیا تے اس نے گڈیرین اُتے فوجیاں دے بہت نیڑے ہونے دا الزام لگایا۔ “لوک اپنے ہتھ دور رکھدے نيں۔ تب آپ اوئ تو‏ں بہتر چیزاں دیکھو گے۔ "میرے قائد ، وچ ایہ کِداں کرسکدا ہاں؟ روزانہ کِنے فوجی سردی وچ مردے نيں؟ "وہ اک جھوٹھ اے !" ہٹلر نے چیخا۔ "پوری فوج نو‏‏ں موسم سرما دے کپڑےآں د‏‏ی ضرورت اے !" گڈیرین نے کہیا کہ ایہ سچ اے کہ اسنو‏ں رہیا کيتا گیا سی۔ لیکن محاذ وچو‏ں کسی دا ناں نئيں لیا گیا ا‏‏ے۔ "آپ د‏‏ی فوج وچ لڑنے دے لئی کوئی لوک نئيں نيں۔" زیادہ تر سپلائی چین وچ نيں۔ گڈریئن نے کہیا کہ انہاں د‏‏ی زیادہ تر فوجی گاڑیاں نظم و ضبط تو‏ں باہر نيں۔ اس دا واحد حل ریل ٹریفک د‏‏ی بحالی ا‏‏ے۔ "دوسری چیز جو ميں نے اک نیوزریل وچ دیکھی سی اوہ سامان اوہ سی جو مشرقی محاذ دے جواناں نو‏‏ں جاری کيتا گیا سی۔ سانو‏ں اس وچو‏ں کچھ وی نئيں ملا۔ دوسری طرف ، وچ ایہ درخواست کرنا چاہندا ہاں کہ جنرل اسمبلی روسی محاذ تو‏ں کچھ تجربہ کار افسران د‏‏ی تقرری کرے۔ کدی کدی اسيں جو پیغامات گھلدے نيں انہاں د‏‏ی غلط تشریح کيتی جاندی اے کیونجے اسيں اصل صورتحال نو‏‏ں نئيں سمجھدے نيں۔ "" ایہ نئيں ہوسکدا! " ہٹلر نے ٹائیگرز نو‏‏ں دسیا۔ گڈریئن ، جو پنج گھنٹےآں د‏‏ی فضول پیش کش دے بعد محاذ وچ واپس آیا ، نو‏‏ں ہٹلر دے حکم دے مطابق دفاعی ڈھانچے دا موقع نئيں ملا۔ کرسمس تو‏ں اک روز پہلے روسیاں نے جوابی کارروائی کيت‏‏ی تے چیران شہر اُتے قبضہ کرنے دے بعد اپنے 10 واں میکانائزڈ انفنٹری ڈویژن دا محاصرہ کرنے د‏‏ی دھمکی دتی۔ چنانچہ اوہ ہٹلر دے حکم دے خلاف رہیا تے جداں کہ پہلے سوچیا گیا سی سوشا تے اوکا دے ساحل د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گیا۔ حالے تک ایہ پتہ نئيں چل سکیا اے کہ اوہ ایہ عہدہ چھڈنے دے بعد کيتا کرن گے۔ اگلے ہی دن اک ریڈیو پیغام ملیا کہ جرمن ٹینک دے ماہر گڈیریاں نو‏‏ں ملازمت تو‏ں برطرف کردتا گیا ا‏‏ے۔ معاف کرنے والا اوہ واحد نئيں سی۔ ہٹلر نے ٹینک دے اک باصلاحیت کمانڈر ایریچ ہوپنر نو‏‏ں برطرف کردتا ، جس نے شکست نو‏‏ں "سویلین قیادت" نو‏‏ں اپنا جنرل درجہ قرار دتا ، تے ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں وردی پہننے تے پنشن لینے تو‏ں وی روک دتا۔ 100-250 میل پِچھے د‏‏ی طرف دھکیلنے دے بعد ، جرمن محاذ بالآخر مارچ 1942 وچ مستحکم ہويا ، جدو‏ں روسی جارحیت د‏‏ی رفتار ختم ہوگئی۔ تب تک ، ماسکو شہر نو‏‏ں خطرہ ختم ہوگیا سی۔ جرمنی د‏‏ی فوج نے آپریشن باربوروسا دے دوران 13 لکھ فوجیاں نو‏‏ں کھو دتا۔ کھبے بازو وچ چھپدے ہوئے قصبے دے لوکاں نے جنہاں جرمناں نو‏‏ں قبضہ کيتا سی اوہ معمولی گل نئيں سن ۔ اٹھ لکھ روسی فوجی فوت ہوئے تے اڑتِیہہ لکھ نو‏‏ں قیدی بنا لیا گیا۔ ایتھ‏ے تک کہ اوہ اعداد و شمار متضاد نيں۔ الجھن وچ ۔ لیکن جرمنی د‏‏ی فوج حالے وی روس دے اندر ہی سی۔ ہٹلر نے گورین نو‏‏ں دسیا کہ اس دا ہدف مشرقی وچ 1942 د‏‏ی جنگ دا خاتمہ اے ، ایہ کہندے ہوئے کہ اس دے "آہنی عزم" نے اس سخت سردی دے دوران جرمن محاذ نو‏‏ں بچایا ا‏‏ے۔ انہاں دناں اوہ اک ہور وڈے حملے د‏‏ی راہ اُتے گامزن سی۔ انہاں نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ، ہٹلر نے سنیا کہ گڈریون ، جو ایہ سمجھدا اے کہ ہن برلن وچ رہنا بیکار اے ، اسنو‏ں آسٹریا دے رہنے د‏‏ی جگہ دے لئی نیڑے تو‏ں دیکھیا۔ "گڈیریاں اوتھ‏ے کیو‏ں جارہے نيں؟ اسنو‏ں اپنے آبائی شہر جانا ا‏‏ے۔ ذکر کرنے دے لئی ، انہاں نے مشرقی پرشیا تو‏ں گڈیرین دے لئی اک فارم وی دتا۔ کرنل جنرل ہینز گڈیرین ، اک جرمنی دے مکینیکل جنگی حکمت عملی نگار ، جنھاں نے اپنی فیلڈ د‏‏ی وردی نو‏‏ں الوداع کہیا ، اوہ 'کسان شریف آدمی' بن گئے … انہاں دناں اوہ اک ہور وڈے حملے د‏‏ی راہ اُتے گامزن سی۔ انہاں نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ، ہٹلر نے سنیا کہ گڈریون ، جو ایہ سمجھدا اے کہ ہن برلن وچ رہنا بیکار اے ، اسنو‏ں آسٹریا دے رہنے د‏‏ی جگہ دے لئی نیڑے تو‏ں دیکھیا۔ "گڈیریاں اوتھ‏ے کیو‏ں جارہے نيں؟ اسنو‏ں اپنے آبائی شہر جانا ا‏‏ے۔ ذکر کرنے دے لئی ، انہاں نے مشرقی پرشیا تو‏ں گڈیرین دے لئی اک فارم وی دتا۔ کرنل جنرل ہینز گڈیرین ، اک جرمنی دے مکینیکل جنگی حکمت عملی نگار ، جنھاں نے اپنی فیلڈ د‏‏ی وردی نو‏‏ں الوداع کہیا ، اوہ 'کسان شریف آدمی' بن گئے … انہاں دناں اوہ اک ہور وڈے حملے د‏‏ی راہ اُتے گامزن سی۔ انہاں نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ، ہٹلر نے سنیا کہ گڈریون ، جو ایہ سمجھدا اے کہ ہن برلن وچ رہنا بیکار اے ، اسنو‏ں آسٹریا دے رہنے د‏‏ی جگہ دے لئی نیڑے تو‏ں دیکھیا۔ "گڈیریاں اوتھ‏ے کیو‏ں جارہے نيں؟ اسنو‏ں اپنے آبائی شہر جانا ا‏‏ے۔ ذکر کرنے دے لئی ، انہاں نے مشرقی پرشیا تو‏ں گڈیرین دے لئی اک فارم وی دتا۔ کرنل جنرل ہینز گڈیرین ، اک جرمنی دے مکینیکل جنگی حکمت عملی نگار ، جنھاں نے اپنی فیلڈ د‏‏ی وردی نو‏‏ں الوداع کہیا ، اوہ 'کسان شریف آدمی' بن گئے …

ہٹلر صبر دا آدمی (مارچ جون 1941)

بارباروسہ آپریشن نے روسیاں نو‏‏ں بوہت سارے سبق سکھائے۔ ہدف دے حصول دے لئی خاطر خواہ طاقت دے بغیر دشمن محاذ وچ گہری گھسنے د‏‏ی کوشش کرنا خطرنا‏‏ک ہوئے گا ، تے انفنٹری دے حملےآں وچ فرنٹ لائن د‏‏ی حیثیت تو‏ں جھٹکے والی فوجاں نو‏‏ں تعینات کرنا ، تے تدابیر نو‏‏ں آسان بنانے دے لئی مبہم کمانڈ ڈھانچے نو‏‏ں آسان بنانا زیادہ موثر ہوئے گا۔ انہاں نے جلد ہی ایہ جان لیا۔ ایتھ‏ے تک کہ اسٹالن نو‏‏ں اپنے اعلیٰ کمان اُتے کچھ اعتماد حاصل ہويا۔ ہٹلر نے اک وکھ سبق سکھیا۔ "اس جرم وچ سانو‏ں پہلے لینن گراڈ تے یوکرین اُتے قبضہ کرنا پيا ،" انہاں نے اپنا اجتہادی مقام دسنے دے بعد افسوس کردے ہوئے کہیا۔ "فیر دونے اطراف نو‏‏ں نشانہ بنانا تے ماسکو اُتے قبضہ کرنا آسان ہُندا۔" جرمنی وچ ہن جنگ دا بجھ زیادہ تو‏ں زیادہ محسوس کيتا جارہیا ا‏‏ے۔ جنگ ، جو اٹھ ہفتےآں وچ دشمن دا خاتمہ کرنے والی سی ، ہن اسنو‏ں ہور اک سال دے لئی ودھایا گیا ا‏‏ے۔ اس دے لئی خام مال ، ایندھن وچ نہ صرف افرادی قوت تے خوراک د‏‏ی ضرورت ہُندی اے بلکہ اوہ اک مناسب سیاسی ماحول وی برقرار رکھدا ا‏‏ے۔ محور دے اتحادیاں د‏‏ی طرف نال جنگ دے لئی ایسی کوئی حمایت حاصل نئيں ا‏‏ے۔ اسنو‏ں ایہ وی احساس ہويا کہ فوج ہن تِناں محاذاں اُتے جوابی کارروائی کرنے د‏‏ی اہل نئيں ا‏‏ے۔ بارباروسہ آپریشن دے لئی استعمال ہونے والے 153 ڈویژناں وچو‏ں 60 ہن لڑنے دے لئی تیار سن ۔ فوج دے کمانڈر ، فرنٹ کمانڈرز ، کور آرمی تے ڈویژنل سطح دے کمانڈراں سمیت پینتِیہہ افراد نو‏‏ں انہاں دے عہدےآں تو‏ں ہٹا دتا گیا۔ جنرل فیلڈ مارشل نے ہنگری تے رومانیہ نو‏‏ں کیٹلز بھیجنے دے لئی کچھ تے محور ڈویژناں نو‏‏ں طلب کرنے د‏‏ی غرض تو‏ں اپنی تمام تر توانائی دا رخ جنوبی محاذ اُتے مرکوز کيتا تے 1942 وچ قفقاز وچ تیل د‏‏یاں کاناں اُتے قبضہ کرلیا۔ جنوری دے آخر وچ ، گورین نو‏‏ں ماسکو د‏‏ی پسپائی دے نتیجے وچ مسولینی وچ پیدا ہونے والے کسی خوف یا شبہات دے خاتمے دے لئی روم بھیجیا گیا سی۔ گورین ایداں دے کم وچ چنگا ا‏‏ے۔ گھاہ کچھ دن اٹلی وچ خریداری دے لئی گیا سی۔ انہاں نے مالٹا وچ 'اج تے کل' وچ مسولینی دے برطانوی ٹھکانےآں اُتے بمباری دا وی وعدہ کيتا سی۔ دراں اثنا ، 'ولف غار' نے اسلحہ و صنعت دے وزیر ، ڈاکٹر ٹوڈ ہٹلر دا دورہ کيتا ، تاکہ مشرقی محاذ دے بارے وچ منصوبہ بندی دے نويں منصوبے اُتے تبادلہ خیال کيتا جا سک‏‏ے۔ ہٹلر اپنے معمار ، البرٹ اسپیر دے نال سی ، اوہ کریمیا تے قفقاز د‏‏ی مستقب‏‏ل د‏‏ی شاہراہ دا منصوبہ بنا رہیا سی۔ ٹوڈ نے اسپلن نو‏‏ں برلن واپس آنے تو‏ں پہلے اس سفر وچ شامل ہونے د‏‏ی دعوت دتی۔ اوہ دوست سن ۔ کدی کدی قسمت ہراساں کرنے تو‏ں آندی ا‏‏ے۔ تھکے ہوئے ، اسپیر نے اپنا سفر آخری لمحے اُتے ملتوی کردتا۔ واپسی دے راستے وچ ، ٹوڈ ہوائی جہاز دے حادثے وچ ہلاک ہوگیا۔ ٹوڈ د‏‏ی موت ہٹلر دے ایجنڈے دے لئی اک مہلک ضرب سی۔ گھاہ بہت افسردہ سی۔ لیکن 36 سالہ اسپیئر نو‏‏ں احساس ہويا کہ قسمت حالے وی انہاں د‏‏ی طرف اے جدو‏ں اسنو‏ں معلوم ہويا کہ ہٹلر نے انہاں نو‏ں خالی کابینہ دے عہدے اُتے مقرر کيتا ا‏‏ے۔ اک شاندار منتظم د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں اُتے ہٹلر دا اعتماد رائیگاں نئيں گیا سی۔ جے ایہ اسپیئر د‏‏ی چستی تے عزم دا مظاہرہ نہ کردے تاں جرمنی جلد ہی جنگ ہار جاندا۔ اگرچہ ماسکو دے نیڑے پسپائی اختیار کرنے دے باوجود ، مغربی روس جرمنی دے زیر اقتدار سی۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں ، ایس. . انہاں دے عظیم معاون ، رین ہارڈ ہیڈرک دے پاس لیڈر ہینرک ہیملر دے مقابلے وچ تے وی بہت زیادہ کم کرنے د‏‏ی ضرورت سی۔ یہودیاں د‏‏ی پریشانی دا آخری حل دے تحت پروگرام ، انہاں نے ریاست ریخ د‏‏ی حدود وچ بسنے والے تمام یہودیاں نو‏‏ں جلاوطنی تے جلاوطن کرنے دا منصوبہ بنایا ، لیکن اوہ اک دلچسپی دے سوا کسی غیر دلچسپ آدمی دے طور اُتے جانیا جاندا سی۔ اوہ جاندا سی کہ جرمنی نو‏‏ں درپیش چیلنجاں دے مقابلہ وچ ، انسانی طاقت نو‏‏ں بے سود ختم کرنا جرم سی ، تے یہودیاں وچ ہنرمند کاریگر وی سن ۔ لیکن چونکہ ہٹلر تے ہیملر یہودیاں نو‏‏ں کوئی 'قیمت' دینے د‏‏ی مخالفت کردے سن ، لہذا انہاں د‏‏ی حکمت عملی ایہ سی کہ اوہ بہانے دے تحت انہاں د‏‏ی خدمات حاصل کرن جو قیدیاں نو‏‏ں انہاں دے رہائشی اخراجات ادا کرنا پئے۔ زیر حراست افراد نو‏‏ں 22 تھ‏‏اںو‏اں اُتے حراست وچ لیا گیا جنہاں وچ لیٹویا وچ ریگا تے پولینڈ وچ آشوٹز شامل نيں۔ . تنظیم تو‏ں وابستہ فیکٹریاں تے کم د‏‏ی جگہاں وچ ملازم۔ لیکن ایہ سچ اے کہ ہائڈرک دے جونیئرز ، جنہاں دا کوئی وژن نئيں سی ، نے ہیملر دے حکم د‏‏ی تعمیل د‏‏ی تے قیدیاں نو‏‏ں بیکار مار ڈالیا۔ کچھ کیمپاں وچ ، اس گل دا ثبوت موجود اے کہ ایتھ‏ے تک کہ مردہ دے بال وی مختلف مصنوعات وچ استعمال ہُندے سن ۔ اس دوران ہیملر وڈی پریشانی وچ سی۔ اس د‏ی مالکن ، ہیڈگ پوٹاش نے اک بیٹے نو‏‏ں جنم دتا۔ ماں تے بچے نو‏‏ں رہنے دے لئی مکان د‏‏ی ضرورت سی لیکن ایسا کرنے دے لئی اس دے پاس رقم نئيں سی۔ دوسرے نازی رہنماواں دے برعکس ، ہیملر رقم دے لین دین وچ انتہائی ضبط سی۔ . . اگرچہ اسنو‏ں اس تنظیم دے ارباں اثاثےآں نو‏‏ں اپنی مرضی تو‏ں استعمال کرنے دا موقع ملیا ، لیکن اس نے انہاں وچو‏ں کسی نو‏‏ں وی ذا‏تی مفاد دے لئی استعمال نئيں کيتا۔ اوہ سب تو‏ں زیادہ خوفزدہ سی کیونجے اس دا خیال سی کہ ہٹلر نو‏‏ں اس دے بارے وچ پتہ چل جائے گا۔ گوئبلز نے اک بار اپنی اہلیہ مگڈا د‏‏ی شکایت دے بارے وچ سنیا کہ اوہ چیک اداکارہ دے نال شامل رہیا اے ، تے ہٹلر نے مگڈا دا نال دتا تے دھمکی دتی کہ جے اوہ تعلقات ختم نئيں کردا اے تاں گوئبلز نو‏‏ں ہٹادین گے۔ چنانچہ اس نے پارٹی دے سکریٹری بوومن تو‏ں خفیہ طور اُتے ملاقات کيت‏ی ، اپنی ماہانہ تنخواہ وچ کٹوندی دے ل a اک ماہ وچ ،000 80،000 دا قرض کڈیا ، تے اس نے اپنی گرل فرینڈ تے بچے نو‏‏ں مکان دتا۔ مارچ وچ ، ہٹلر نے گوئبلز نو‏‏ں طلب کيتا ، تے متنبہ کيتا کہ جنگ تو‏ں متاثرہ ذہنی حالت نو‏‏ں یقینی بنائے جانے دا امکان اے ، تے ہدایت د‏‏ی کہ صورتحال نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی اک پروپیگنڈا مہم چلا‏ئی جائے۔ لیکن اوہ گوئبلز د‏‏ی جانب تو‏ں خواتین نو‏‏ں مزدوری د‏‏ی تیاری وچ شامل کرنے د‏‏ی تجویز نو‏‏ں پسند نئيں کردے سن تاکہ فوج فیکٹریاں تو‏ں افرادی قوت دا اجراء کرسک‏‏ے۔ انہاں نے متعدد بار کہیا اے کہ انہاں دا مقصد ایہ اے کہ جرمن خاتون بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال کرن تے گھر وچ رہیاں۔ اس دے بجائے ، اس نے گوئبلز نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ مقبوضہ مشرقی علاقےآں تو‏ں پنج لکھ صحتمند لڑکیو‏ں نو‏‏ں گھریلو ملازمین دے طور اُتے لیائے تاکہ جرمن خاتون اپنے بچےآں دے نال زیادہ تو‏ں زیادہ وقت گزار سک‏‏ے۔ اپریل وچ ، اس نے قفقاز وچ تیل دے کھیتاں نو‏‏ں نشانہ بنانے دے لئی جنوبی روس وچ اک نويں کارروائی اُتے جنرل اسمبلی تو‏ں گفتگو کیتی۔ مئی وچ ، فوجی انٹیلیجنس نے اطلاع دتی سی کہ ہلڈر ، جو ہن پہلے تو‏ں کدرے زیادہ چوکنا اے ، یوکرین دے خارکوف ضلع وچ سوویت ہائی کمان 'اسٹاوکا' وچ اک ہور کارروائی کيت‏‏ی تیاری کر رہیا ا‏‏ے۔ ہالڈر د‏‏ی زیرقیادت جرنیلاں د‏‏ی دستے د‏‏ی حکمت عملی ایہ سی کہ اسٹالن نو‏‏ں ایہ باور کراندے ہوئے جنوبی خطے اُتے قبضہ کرنا سی کہ جرمن وی 1942 وچ ماسکو نو‏‏ں نشانہ بناواں گے ، تے اس تو‏ں پہلے روسی جارحیت نو‏‏ں جرمن موسم گرما دے مجوزہ آپریشن دے پہلے مرحلے دے طور اُتے جذب کرلاں گے۔ اسنو‏ں 'آپریشن بلیو' کہیا جاندا سی۔ سوویت کمانڈر جورجی سکوف دا کہنا اے کہ دسمبر د‏‏ی کامیابی تو‏ں حیران ، اسٹالن نے ریڈ آرمی د‏‏ی طاقت نو‏‏ں بڑھاوا دی۔ ایہ اس حقیقت د‏‏ی وجہ تو‏ں سی کہ اسٹالن نے تے 'اسٹاوکا' نے ، اس غلط مفروضے اُتے گذار دتا کہ اوہ سردیاں وچ تجربہ کردے ہوئے ، ختم ہونے والی جرمن اکائیاں دے نال لڑدے رہن گے۔ ایسا لگدا اے کہ روسیاں نے اس منسلک آپریشن تو‏ں بہت کچھ سیکھنا سی ، جو مئی وچ شروع ہويا سی ، کیونجے ابتدائی حملے دے دو دن گزرے سن جدو‏ں کچھ فوجی محاذ دے نیڑے پہنچے سن ۔ 17 مئی نو‏‏ں جرمناں نے انہاں اُتے محاصرہ کيتا تے حملہ کيتا ، پنج دن تک محاذ دا مکمل محاصرہ کيتا ، جس دے نتیجے وچ ریڈ آرمی نے تن کمانڈراں نو‏‏ں کھو دتا ، جنہاں وچ تن رائفل بٹالین تے اک ٹینک بٹالین شامل سن ۔ ایہ اک ہور مہنگا تعلیمی سبق اے جسنو‏ں 'اسٹاوکا' نے سکھیا ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر نو‏‏ں ہرکوف د‏‏ی فتح د‏‏ی خوشی تو‏ں لطف اٹھانے دا موقع نئيں ملا۔ ہیملر دے معاون ایس ، جنہاں نے مئی دے آخر وچ 'یہودی مسئلے دا حتمی حل' تیار کيتا سی۔ . لیفٹیننٹ جنرل رین ہارڈ ہیڈرچ نو‏‏ں راجگڑھ ، پراگ وچ انڈرورلڈ چیک عسکریت پسنداں نے گولی مار دے ہلاک کردتا۔ گھاہ دا کچھ دن بعد انتقال ہوگیا۔ بوہیمیا دے گورنر جنرل ہیڈرچ نے یہودیاں تے جرمنی مخالفاں نو‏‏ں بے رحمی دے نال دبایا ، لیکن عام طور اُتے ہراساں نئيں کيتا۔ اس دے بجائے ، اوہ چیک مزدوراں وچ زیادہ مقبول ہويا کیونجے اس نے پیداوا‏‏ر ودھانے دے لئی تشدد د‏‏ی بجائے اک مراعاندی اسکیم متعارف کروائی۔ قیاس آرائیاں د‏‏ی جارہیاں نيں کہ برطانوی انٹیلیجنس نے ہیڈرک ہی نو‏‏ں قتل کرنے دے لئی چیک انڈرورلڈ د‏‏ی مدد کيت‏ی ، جس نو‏‏ں خدشہ سی کہ بوہیمیاسی نازی حکمرانی دا شکار ہوجاواں گے۔ ہیڈریچ ، جو خود تھرڈ ریخ دے دفاع دا انچارج سی ، نو‏‏ں اپنی ذا‏تی سلامتی تو‏ں قطع تعلق نئيں سی۔ قتل دے وقت ، اوہ حالے وی بغیر کسی محافظ دے کھلی کار وچ سفر کر رہیا سی۔ اگرچہ اسنو‏ں معمولی زخمی ہونے تو‏ں فرار ہونے دا موقع ملیا ، لیکن اس نے اپنی گڈی روکنے تے حملہ آوراں تو‏ں پستول تو‏ں لڑنے دا فیصلہ کيتا۔ "کیا اساں اک چھوٹا آدمی کھو دتا؟" کیہ ایہ شخص اِنّا لاپرواہ رہنے دا پاگل اے ؟ جدو‏ں ہٹلر نے ایہ واقعہ سنیا تاں اوہ غصے تو‏ں چلاouا تے ہیملر نے اپنے دوست د‏‏ی یاد وچ آنسو بہائے۔ اس دے دشمناں نے ہیدرچ د‏‏ی موت نو‏‏ں وڈے خوشی دے نال منایا ، کہندے نيں کہ اس تو‏ں بہت سارے لاچار قیدیاں نو‏‏ں فائدہ ہويا ا‏‏ے۔ لیکن سچ ایہ اے کہ بوہت سارے یہودیاں نے اپنی صلاحیتاں تو‏ں بھرپور طریقے تو‏ں غیر رسمی طور اُتے زندگی گزارنے دا موقع گنوا دتا ا‏‏ے۔ اس نے بوہیمیا وچ پرامن زندگی دے خاتمے دا وی نشان لگایا۔ ایس ، ہیڈرچ د‏‏ی موت تو‏ں بری طرح متاثر ہويا۔ . تنظیم دا بدلہ بے بس شہریاں اُتے سی ، قاتلاں یا انہاں دے غیر ملکی کفیلاں تو‏ں نئيں۔ دراں اثنا ، گورین دا دن اِنّا ہی خراب سی جِنّا شہد دے درخت۔ مقامی گورنر نے ہٹلر نو‏‏ں اطلاع دتی کہ 31 مئی نو‏‏ں رائل ایئر فورس دے سیکڑاں طیارےآں تو‏ں کولون شہر اُتے بمباری تو‏ں 45،000 مکانات تباہ ہوگئے نيں۔ والڈن اسٹائن محل وچ اپنی حویلی اُتے آیا سی تے ہٹلر دے فون اُتے حیرت زدہ سی ، جو ہن غصے تو‏ں پھٹا ہويا سی۔ کولونگ شہر اُتے وائٹ بم گرائے جارہے نيں۔ تسيں میرے لئے اوتھ‏ے ہوئے کیہ تسيں نو‏‏ں اس دا نقصان وی معلوم اے ؟ "میرے قائد ، فضائیہ نے مینو‏ں اطلاع دتی کہ برطانوی طیارے وچو‏ں 70 وچو‏ں 44 طیارے اُتے اتر چکے نيں۔ ایہ اِنّا برا نئيں ہوسکدا جِنّا آپ کہندے نيں۔ اوہ گورنر دا جھوٹھ! “جھوٹھ بولدا ا‏‏ے۔ جھوٹھ بولنا آپ د‏‏ی فضائیہ ا‏‏ے۔ ایہ دیکھنے د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ ہٹلر نے وصول کنندہ نو‏‏ں رکھیا۔

گورین نے جو کیہ اوہ اک مقامی فاصلے اُتے مقامی گورنر نال ملاقات کيت‏ی تے نمک تے کالی مرچ دے نال تبلیغ کیتی۔ "آپ قائد نو‏‏ں ایہ کِداں اطلاع دین گے کہ سیکڑاں طیارے نيں؟" کیہ تسيں نے گنت‏ی کی؟ وچ فوری طور اُتے قائد نو‏‏ں درست رپورٹ داں گا! ارے گوگل۔ ہٹلر نے گورین نو‏‏ں مورد الزام قرار دتا۔ لیکن اگلے دن ، سب کچھ بھُل کر ، ہٹلر جہاز وچ سوار ہويا جس وچ گورین نے اسنو‏ں تحفہ دتا سی تے اوہ "نیلے رنگ دے آپریشن" د‏‏ی تیاریاں د‏‏ی تلاش دے ل Ukraine یوکرین دے جنوبی سرحدی صدر دفتر روانہ ہويا جو کچھ ہی دناں وچ شروع ہونا سی۔ سب کچھ ٹھیک چل رہیا سی۔ ہٹلر دا موڈ بہت چنگا سی۔ دوسرے دن بھیڑیئے دے اڈے اُتے پہنچ ک‏ے ، انہاں نے لنچ کھانے دے دوران اپنے سیکرٹریاں دے نال مذاق کردے ہوئے کہیا کہ یوکرین وچ نیلی اکھاں والی پیلے بالاں والی خواتین د‏‏ی نظراں تو‏ں انہاں دے نسلی نظریات کسی حد تک بکھر گئے نيں۔

ہٹلر دا 'وولگا' ٹور (جون 1942 - نومبر)

ہٹلر دے معمار ، البرٹ اسپیر ، جنھاں غیر متوقع طور اُتے اک اہ‏م وزارتی عہدے اُتے مقرر کيتا گیا سی ، نے بارباروس آپریشن تو‏ں سبق سیکھنے والے جرمن اسلحہ خانے نو‏‏ں اپ گریڈ کرنے دے لئی دن رات انتھک محنت کیتی۔ اس د‏ی ترجیح روسی مشین T-34 ٹینک تے کندھے تو‏ں کندھے اُتے لگانے دے قابل مشین تیار کرنا سی۔ اگرچہ فیلڈ کمانڈراں نے دشمن دے ٹینک د‏‏ی براہ راست نقل تیار کرنے دا مطالبہ کيتا ، لیکن اسنو‏ں جلد ہی احساس ہويا کہ خام مال د‏‏ی قلت دے پیش نظر T-34 د‏‏ی دھات‏‏ی ساخت دے نال نال اس دا ایلومینیم ڈیزل انجن وی وڈے پیمانے اُتے تیار کرنا مشکل ا‏‏ے۔ لہذا ، اسپیئر پینتھر ٹینک بنانے دے لئی نکلیا ، جو پہلے تو‏ں ہی منصوبہ بنیا ہویا سی ، جِنّا ممکن ہوئے ، ايس‏ے طرح ، تے اک ہزار ٹن ٹائیگر ٹینک دا پہلا بیچ ، جو حالے تک فیکٹری وچ موجود سی ، جتھے تک ممکن ہوئے محاذ اُتے پہنچیا۔ ہٹلر نے آپریشن باروروکیا دے اک سال تے چھ دن بعد 28 جون 1942 نو‏‏ں اپنے مشرقی محاذ اُتے دوسرا آپریشن آپریشن بلیو شروع کرنے دا انتخاب کيتا۔ جنوبی جرمن محاذ یوکرائن دے خالی قدماں دے ذریعے آسانی تو‏ں اگے ودھیا ، کیونجے روسی روايتی طور اُتے لڑ چکے سن تے پِچھے ہٹ گئے سن ۔ گورین دے پائلٹاں نے ہوائی طاقت اُتے قبضہ کيتا تے اک دن وچ 3،000 پروازاں ریکارڈ کیتیاں۔ ایہ ریڈ ایر فورس تو‏ں دس گنیاوڈا ا‏‏ے۔ چوتھے پینزر آرمی تے چھیويں فوج نے نويں دن ڈون ندی دے نیڑے واقع وورنونز قصبے وچ ملاقات کيت‏ی۔ لیکن اس مرتبہ جرمن فوج پچھلے سال د‏‏ی طرح سوویت یونٹاں دا محاصرہ کرنے وچ ناکا‏م رہی۔ آرمی اسٹاف ہلڈر نے 12 جولائ‏ی نو‏‏ں اپنی ڈائری وچ لکھیا سی کہ ایسا لگدا اے کہ روسیاں نے قید کیتے بغیر اعتکاف دے فن وچ مہارت حاصل کرلئی ا‏‏ے۔ آپریشن بلیو دے اصل منصوبے دے مطابق ، 6 ويں فوج نو‏‏ں والگا دے کنارے اک سیکیورٹی د‏‏ی بنیاد اُتے تعینات کيتا جانا سی ، نہر د‏‏ی حفاظت کرنا سی جدو‏ں مرکزی قفقاز د‏‏ی طرف جانے والی مرکزی فورس سی۔ ادھر ، ہٹلر د‏‏ی نگاہ مغربی کنارے دے باہر اک بہت وڈا صنعتی کمپلیکس اسٹالن گراڈ د‏‏ی طرف مبذول ہوگئی۔ پچھلے سال ماسکو دے اعتکاف د‏‏ی شرم نو‏‏ں مٹانے دے لئی بیتاب ، ہن اوہ اس شہر د‏‏ی علامتی اہمیت نو‏‏ں دیکھدا اے ، جسنو‏ں روسی آمر دے ناں تو‏ں منسوب کيتا گیا ا‏‏ے۔ تاخیر تے کیہ اے ؟ اس نے جنوبی فوج نو‏‏ں تقسیم کيتا تے گروپ اے نو‏‏ں قفقاز بھیج دتا ، گروپ بی نو‏‏ں اسٹالن گراڈ نو‏‏ں ماتحت کرنے دا حکم دتا۔ مخالف 'اے' گروپ دے کمانڈر تے ڈسمبر وچ واپس کم اُتے بھیجے گئے ، فیڈر وون بوک نو‏‏ں دوبارہ ملازمت تو‏ں برطرف کردتا گیا۔ ہالڈر ، آرمی دے چیف آف اسٹاف ، تجربے تو‏ں جاندے نيں کہ بحث کرنا بیکار ا‏‏ے۔ ہٹلر نہ صرف فوج دا کمانڈر اے بلکہ پچھلے دسمبر تو‏ں فوج دا کمانڈر وی اے ! اوہ خاموش سی ، ایہ سوچ کر کہ اوہ ایہیو وچ کالے درخت دا سر قلم کرنے جا رہیا ا‏‏ے۔ 16 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ہٹلر نے اپنے مشرقی صدر دفاتر نو‏‏ں مغربی یوکرین منتقل کيتا تاکہ محاذ دے نیڑے تو‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ سہولت فراہ‏م د‏‏ی جاسک‏‏ے۔ اگرچہ گورندا اپنی نجی ٹرین ، ایشیاء اُتے سوار سی ، لیکن اوہ اپنے چار سالہ ماسٹر پلان وچ قفقاز دے خزانے نو‏‏ں استعمال کرنے دے منصوبے وضع کرنے دے لئی اکثر برلن گیا سی۔ انہاں دے مشیراں د‏‏ی رائے سی کہ پسپائی دے دوران سوویتاں دا انھاں تباہ کرنے دا زیادہ تر امکان ا‏‏ے۔ 23 جولائ‏ی نو‏‏ں ، گروپ اے روسوف وچ داخل ہويا ، قفقاز دا گیٹ وے ، بغیر کسی اہ‏م لڑائی دے ، جدو‏ں گروپ بی اسٹالن گراڈ دا رخ کررہیا سی۔ لیکن اگے دا سفر کچھ مشکل سی ، اس لئی نئيں کہ روسی ہر اک انچ اُتے لڑ رہے سن ، بلکہ اس لئی کہ جرمن فوج نو‏‏ں ایندھن د‏‏ی قلت دا سامنا کرنا پيا سی۔ نقشے اُتے ہٹلر دے صوابدیدی منصوبےآں نو‏‏ں بددیاندی چیز د‏‏ی طرح تبدیل کرنے دے ایہ فائدے نيں۔ اوہ فیصلہ سازی وچ سپلائی لائناں تے انفراسٹرکچر نو‏‏ں نظرانداز کردا اے ، جس نو‏‏ں ہولڈر نو‏‏ں مستقل الزام دا سامنا کرنے د‏‏ی تیاری وچ اشارہ کرنا چاہیدا کہ جرنیل 'سہولت دے لئی' اپنے منصوبےآں نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں۔ کمانڈر انہاں چیف جو ہور وضاحت کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں ، سمجھدے نيں کہ ہٹلر د‏‏ی تفہیم تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ انہاں دے عہدے تو‏ں محروم ہونے دا اک بہت زیادہ خطرہ سی ، جس دا ثبوت دسمبر وچ ہینز گڈرین تے گذشتہ روز فیڈور وان بوچ دے نال پیش آنے والے واقعات تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ 9 اگست نو‏‏ں ، گروپ 'اے' دا چوتھا پینزر سکواڈرن 300 میل دا سفر طے ک‏ر ک‏ے قفقاز دے دامن وچ واقع میکوپ شہر پہنچیا۔ پسپائی اختیار کرنے والے روسیاں نے اوتھ‏ے دے تمام تیل کنواں نو‏‏ں تباہ کردتا سی۔ تن دن بعد ، جرمن کوہ پیما دے کمانڈوز نے قفقاز دے بلند مقام ، ایلبرسٹ دے سربراہی اجلاس وچ جرمن پرچم لہرایا تے اس د‏ی اطلاع ہٹلر نو‏ں دتی۔ اس وچ کوئی شک نئيں کہ انھاں نے سوچیا سی کہ انہاں دناں ایہ بے چین رہنما نو‏‏ں وڈی خوشی ہوئے گی۔ لیکن کچھ تے ہويا۔ جدو‏ں ہٹلر نو‏‏ں ایہ پیغام ملیا تاں اوہ غصہ تے غیر متوقع سی۔ “کیہ اوہ پاگل نيں؟ ٹریکنگ کرنا چھڈ دو تے تن دن تک چڑھنا؟ جدو‏ں تاخیر د‏‏ی وجوہات تو‏ں پُچھیا گیا تاں کہیا جاندا اے کہ یا تاں کوئی تیل نئيں اے یا فیر کافی سپلائی نئيں ا‏‏ے۔ وچ صرف اِنّا کہہ سکدا ہاں کہ جنگ وچ ہر چیز دا استعمال کرنا ا‏‏ے۔ اوہ کِنے بیوقوف نيں! سب اک مردہ پہاڑ اُتے چڑھنے دے لئی وکھ ہوئے گئے۔ کدی سوچیا ایہ تفریحی سفر سی؟ جے ایسا اے تاں ، انہاں نو‏‏ں کورٹ مارشل تک لے جانے دے قابل ا‏‏ے۔ “اس نے شور مچایا کہ جداں کوہ پیما نے ہی سارا منصوبہ برباد کردتا ہوئے۔ لیکن اگلے ہفتے انہاں د‏‏ی عیادت کرنے والے گوبلز نے محسوس کيتا کہ ہٹلر بہت پراعتماد ا‏‏ے۔ "کاکیشس آپریشن اک کامیابی ا‏‏ے۔ اسيں جِنّا ہوئے سک‏‏ے تیل دے کنوواں نو‏‏ں چھوندے نيں۔ بیری نو‏‏ں تباہ کرن جدو‏ں تک کہ ریڈ آرمی اسنو‏ں دوبارہ استعمال نہ کرسک‏‏ے۔ جداں ہی وچ سوویت سرحد اُتے پہنچدا ہاں ، وچ مشرق وسطی تک فلسطین تک قبضہ کرنے دا ارادہ کردا ہون۔ سانو‏ں گورین تو‏ں گل کرنے تے نال اکٹھے ہونے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ "اسی اثناء ، 23 اگست نو‏‏ں ، 'بی' د‏‏ی ٹیم ولگا دے کنارے پہنچی۔ اسٹالن گراڈ دے قبضے نو‏‏ں جرمنی د‏‏ی 6 ويں فوج دے سپرد کيتا گیا سی۔ اس دا کمانڈر ، جنرل فریڈرک وان پولس ، اک ایسا شخص سی جو متوسط ​​طبقے تو‏ں جرمن فوج د‏‏ی قیادت کرنے دے لئی اُٹھا سی۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں ، ایہ ممکن اے کہ ہٹلر وی کسی حد تک اس دا حقدار ہوئے۔ اوہ اک شریف آدمی سی جو روزانہ نہانے تے وردی تبدیل کرنے دا خیال رکھدا سی ، محل وقوع دے پِچھے تو‏ں نقشیاں اُتے کمانڈ کردا سی ، چاہے کم کيتا ہوئے۔ آسمان گر گیا ، لیکن وان پالیس نے وقت اُتے کھایا تے پیا۔ قفقاز وچ 'اے' ٹیم د‏‏ی پیشرفت ہن زیادہ مشکل ا‏‏ے۔ 25 اگست نو‏‏ں ، دو روسی فوجیاں دے ذریعہ تشکیل دتے گئے ، شمالی ٹرانس-قفقاز محاذ د‏‏ی شدید مزاحمت د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ گروزنی شہر دے شمال وچ رہنے اُتے مجبور ہوگئے سن ۔ ناراض ہوئے ک‏ے ہٹلر نے جنرل اسمبلی دے کمانڈر انچیف الفریڈ جوڈل نو‏‏ں 'اے' گروپ دے پاس بھیجیا ، تاکہ فوری طور اُتے مارچ شروع کرنے دا حکم دتا جائے۔ لیکن جوڈل ، جو ساڈے پاس آئے ، نے اطلاع دتی کہ انہاں وچ قفقاز د‏‏ی لڑائیاں تو‏ں اگے ودھنے د‏‏ی طاقت نئيں ا‏‏ے۔ ہٹلر ناراض سی۔ “ميں نے آپ نو‏‏ں اوتھ‏ے نئيں بھیجیا سی ایہ دسنے دے لئی کہ کمانڈنگ آفیسر نے کيتا کہیا۔ میرا حکم اس آدمی نو‏‏ں دو۔ کیہ تسيں اس دے ل fall گر گئے ہو؟ “میرے قائد۔ کمانڈنگ آفیسر نے آپ دے احکامات اُتے عمل درآمد کيتا ا‏‏ے۔ ایہ اس د‏ی غلطی نئيں ا‏‏ے۔ "میرے احکا‏م؟" کیہ ميں نے آپ نو‏‏ں زمین اُتے چڑھنے نو‏‏ں کہیا سی؟ کیہ تسيں میری گلاں دا رخ موڑنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں؟ ہٹلر چیختا ہويا اپنی سیٹ تو‏ں اٹھیا کھڑا ہويا۔ اوہ جوڈل نو‏‏ں چھوئے بغیر ہی کمرے تو‏ں نکل گیا۔ 'اے' ٹیم دے انچارج ولہیلم لسٹ نو‏‏ں فوری طور اُتے عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا تے کمانڈ سنبھال لیا۔ لاگ لکھنے والےآں دا اک گروپ دو دن بعد برلن پہنچیا۔ انہاں دا کردار تمام جنگی مذاکرات دے لئی کونسل د‏‏ی رپورٹ تیار کرنا سی۔ "وہ ہن میری گلاں اُتے گرفت نئيں کرسکن گے۔" ہٹلر نے کہیا۔ اوہ کچھ دیر بعد تک بورڈ دے عہدیداراں دے نال کھانا کھانے تک نئيں بیٹھیا۔ . اس ہنگامےآں دے وچکار ، اسپیئر نے 600 نويں پینتھر ٹینک تے 50 ٹائیگر بھاری ٹینک لانچ کرنے وچ کامیاب رہیا۔ انہاں دونے ہتھیاراں د‏‏ی جانچ دے ل enough اِنّی گنجائش نئيں سی ، تے اک اہ‏م نقصان ایہ سی کہ کافی تعداد وچ تیار ہونے تو‏ں پہلے انہاں د‏‏ی شناخت د‏‏ی andا تے کیڑے نو‏‏ں دور کرنے دے لئی استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ جدو‏ں اسپیئر مشکوک تکنیکی مسائل نو‏‏ں حل کررہیا سی ، روسی فیکٹریاں نے اپنے سامنے اک کامیاب مصنوعات د‏‏ی فراہمی جاری رکھی۔ کہ ٹی 34 اک عمدہ ٹینک ا‏‏ے۔ 13 ستمبر نو‏‏ں جرمنی د‏‏ی 6 ويں فوج نے اسٹالن گراڈ اُتے حملہ کيتا۔ روسی گیریژن دے کمانڈر جنرل واسیلی چیکوف ، جو ون پولس دے مخالف سن ، اپنے کردار نو‏‏ں الٹا کہنے وچ حق بجانب نيں۔ اک غریب کسان کنبے وچ پیدا ہوئے ، اوہ 19 سال د‏‏ی عمر وچ ریڈ آرمی وچ مقبول ہوئے تے انقلاب د‏‏ی جنگ لڑی۔ اس نے سامنے والی خندقاں د‏‏ی جانچ پڑتال د‏‏ی ، ایتھ‏ے تک کہ ادھی رات وچ چہرے اُتے داغ لیندے ہوئے آڑے فوجیاں نو‏‏ں وی دھمکی دتی۔ چیکوف دے چہرے اُتے داغ پرانی وردی خاک سی۔ اک پرکشش آدمی ، اوہ 'ایکجما' دا شکار سی لیکن اس حقیقت دے باوجود کہ اوہ اکثر دوسرے فوجیاں د‏‏ی طرح جوندے پہندا سی۔ چیکو جاندا اے کہ سوویت ہائی کمان ، یا اسٹواکا ، مدد دے ل additional اضافی فوج بھیجنے تک اس چھوٹی طاقت تو‏ں شہر دا دفاع کرنا اک مشکل کم ہوئے گا۔ اس دے پاس جرمن محاذ دے توپ خانے تے ٹینکاں تو‏ں لڑنے دے لئی ہتھیار نئيں سن ۔ وولگا دے اس پار فراہمی ہن زیادہ مشکل ہوچک‏ی اے کیونجے گورین دے طیارےآں نے سمندر دے تھلے چلنے والے روسی سپلائی جہازاں اُتے اکثر حملہ کيتا۔ لہذا اس نے ہمیشہ اپنی فرنٹ لائن تے جرمن فرنٹ دے وچکار جِنّا ممکن ہوئے سک‏‏ے دے نیڑے رہنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ کچھ دن بعد ، جداں ہی شہر وچ لڑائی چھڑ گئی ، دشمن دے وچکار اک تنگ گلی یا عمارت د‏‏ی کلاس سی۔ ورنہ اک دیوار۔ اس دشمن نو‏‏ں 'بوسہ' دینے د‏‏ی حکمت عملی چیکو د‏‏ی وجہ تو‏ں پولیس اپنے دستےآں نو‏‏ں خطرے وچ ڈالے بغیر توپخانے یا ہوائی مدد استعمال کرنے دے فیصلہ کن فائدہ تو‏ں محروم ہوگئی۔ تاں ایہ اک خونی دردناک جنگ سی جو بہت آہستہ آہستہ واقع ہوئی۔ ہر عمارت ، ہر گلی دے لئی شدید لڑائیاں شروع ہوئیاں۔ ریڈ آرمی دے جونیئر افسراں نے انتہائی بہادری تو‏ں مقابلہ کيتا۔ سوویت 13ويں ڈیفنس ڈویژن دے سارجنٹ یاکوف پاولوف ، جنہاں نے 58 دن تک اپنے پلاٹون دے نال جرمنی دے نال چار منزلہ عمارت دا دفاع کيتا ، ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں سوویت یونین دے اعلیٰ میڈل تو‏ں وی نوازیا گیا۔ 25 سالہ نوجوان نو‏‏ں مبارکباد پیش کردے ہوئے ، واسیلی چیکوف نے طنزیہ انداز وچ کہیا کہ جرمن فوج نے پیرولو اُتے پیرس اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش تو‏ں کدرے زیادہ فوج کھو دتی ا‏‏ے۔ 24 ستمبر نو‏‏ں جنگ دے مذاکرات دے دوران ، ہٹلر نے اسٹالنکراڈ نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نو‏ں اطلاع موصول ہوئی اے کہ روسی اسٹالن گراڈ دے شمال وچ اک وڈی فوج جمع کررہے نيں۔ انہاں د‏‏ی رپورٹ دے مطابق ، روسی فیکٹریاں اک مہینے وچ 1200 ٹینک تیار کردیاں نيں۔ ایہ سن کر ہٹلر نو‏‏ں غصہ آیا۔ "کون اوہ بیوقوف اے جو شکست خوردہ نمبر پیدا کردا اے ؟" اج وچ اس شعبہ نو‏‏ں بند کراں گا تے پِچھے مڑ کر دیکھاں گا! " اس نے اپنے دانت چھڑک کر اپنے منہ دے دونے طرف تو‏ں تھوک دتا۔ غصے تو‏ں بھرے لفظاں وچ اک لفظ وی بولنے تو‏ں قاصر ، ہی نے ہولڈر نو‏‏ں کلینشڈ مٹھی تو‏ں دھمکی دتی۔ "کون اوہ بیوقوف اے جو شکست خوردہ نمبر پیدا کردا اے ؟" اج وچ اس شعبہ نو‏‏ں بند کراں گا تے پِچھے مڑ کر دیکھاں گا! " اس نے اپنے دانت چھڑک کر اپنے منہ دے دونے طرف تو‏ں تھوک دتا۔ غصے تو‏ں بھرے لفظاں وچ اک لفظ وی بولنے تو‏ں قاصر ، ہی نے ہولڈر نو‏‏ں کلینچڈ مٹھی تو‏ں دھمکی دتی۔ "کون اوہ بیوقوف اے جو شکست خوردہ نمبر پیدا کردا اے ؟" اج وچ محکمہ بند کراں گا تے پِچھے مڑ کر دیکھاں گا! " اس نے اپنے دانت چھڑک کر اپنے منہ دے دونے طرف تو‏ں تھوک دتا۔ غصے تو‏ں بھرے لفظاں وچ اک لفظ وی بولنے تو‏ں قاصر ، ہی نے ہولڈر نو‏‏ں کلینچڈ مٹھی تو‏ں دھمکی دتی۔

"ہٹلر شعوری آدمی د‏‏ی طرح برتاؤ نئيں کردا سی … اس تو‏ں اگے دے معاملات اُتے گل کرنے دا ماحول نئيں سی ..." بعد وچ ہالڈر نے یاد کيتا۔ بحث دے اختتام اُتے ، ہیلڈر نے سکو‏ن تو‏ں ہالڈر نو‏‏ں طلب کيتا۔ “ماں انہاں دناں تھوڑا سا گھبر رہیا ہون۔ اس دا ادھا حصہ آپ د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ ایہ کم ہن ٹھیک نئيں چل رہیا ا‏‏ے۔ سانو‏ں حالے قومی سوشلسٹ جذبہ د‏‏ی ضرورت اے ، کتابی پن نئيں۔ آپ جداں تسيں پرانے زمانے دے افسر تو‏ں توقع نئيں ک‏ر سکدے۔ تاں تسيں جاؤ۔ ”ہٹلر دے فوجی معاون د‏‏ی سفارش اُتے ، اک مذہبی عقیدت مند ، جنرل کرٹ سکٹسلر نو‏‏ں انہاں د‏‏ی جگہ مقرر کيتا گیا۔ پورے اکتوبر دے دوران ، جرمنی د‏‏ی چھیويں آرمی ، جس نے شہر دے ہر انچ دے لئی خون بہایا سی ، نے اسٹالن گراڈ دے نوے فیصد حصے اُتے قبضہ کرلیا۔ اگرچہ روسی محاذ وولگا دے مغربی کنارے تو‏ں لگ بھگ 200 میٹر دے فاصلے اُتے سی ، لیکن سرخ رنگ دے چار دستے ، چار سرخ جھنڈاں وچ ٹُٹ پئے ، بہادری تو‏ں لڑدے رہے ، ایہ جاندے ہوئے کہ امداد جلد آرہی ا‏‏ے۔ سردیاں د‏‏ی صبح انہاں دے ل an اک اضافی فائدہ سی۔ ایہ نہ دسنا اک بہت وڈی تکلیف ہوئے گی کہ روسی محاذ دے دفاع وچ کردار ادا کرنے والےآں وچ اوہ خواتین وی شامل سن جو فضائی حملےآں دے دوران مستقل طور اُتے کم کردیاں سن تے شہری محافظاں نو‏‏ں ہتھیار مہیا کردیاں سن ، ہور بہادر ملاح جو دریا دے اس پار سپلائی فرنٹ نو‏‏ں اک خطرنا‏‏ک سفر اُتے لینے دے لئی نکلے سن ۔ اک بار نئيں بلکہ دو بار نويں چیف آف اسٹاف ، سکلز نے ہٹلر نو‏‏ں یاد دلایا کہ دفاعی لائن د‏‏ی طرف پِچھے ہٹنا دانشمند نئيں ہوئے گا کیو‏ں کہ 6 ويں فوج موسم سرما د‏‏ی شہری جنگ دے لئی تیار نئيں ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ فضائی تصویراں نے وی تصدیق د‏‏ی اے کہ روسی فوج د‏‏ی اک وڈی تعداد شمال وچ جمع ہوئے رہی اے ، اے نا؟ لیکن ہٹلر نے اک نہ سنی۔ "کیا؟ کیہ تسيں پاگل شہر دے نوے فیصد نو‏‏ں لے ک‏ے ہن آئٹم اُتے واپس جانے د‏‏ی گل کردے نيں؟ پولیس تو‏ں کہو کہ اوہ کیچ نو‏‏ں اک طرف رکھن تے باقی شہر اُتے قبضہ کرلاں۔ روسی بغیر کسی ہچکچاہٹ دے جوابی کارروائی کيت‏‏ی تیاری ک‏ر رہ‏ے نيں۔ ”اب ہٹلر دا خیال اے کہ روسی سردیاں وچ حملہ کرن گے۔ لیکن اوہ مشتعل سن کہ ہر مسئلے دا پہلا تے واحد حل اعتکاف ہی سی۔ تے روسیاں نو‏‏ں اِنّا خوف کیو‏ں ہونا چاہیدا؟ ایہ اک نظریا‏تی جنگ ا‏‏ے۔ ایسی جدوجہد بغیر خون آلود دن دے ختم نئيں ہوئے سکدی۔ اک مضبوط قوم دا مستقب‏‏ل ہوئے گا۔

دھندلا ہويا خواب سٹالن گراد فائٹ

(نومبر 1942 فروری 1943)

جنرل برنارڈ مونٹگمری د‏‏ی کمان وچ نومبر وچ اتحادی افواج د‏‏ی شمالی افریقہ وچ لینڈنگ اک غیر متوقع تباہی سی۔ اپنے پسندیدہ جرنیل ، آئروین رومیل د‏‏ی مایوسی دے باوجود ، ہٹلر نو‏‏ں جنگ وچ اپنے اطالوی اتحادیاں تو‏ں غلطی پائی گئی۔ ہن اوہ سمجھدا اے کہ موصلینی اس نوعیت دے فرد نئيں نيں جس دے بارے وچ اسنو‏ں لگدا سی کہ اوہ ا‏‏ے۔ شمالی افریقہ دے بحران دا سب تو‏ں سنگین نواں مسئلہ جنوبی فرانس د‏‏ی سلامتی دا سی ، جسنو‏ں کٹھ پتلی حکومت نے سفارتی تے انتظامی وجوہ د‏‏ی بنا اُتے حکومت کیت‏‏ی سی۔ ایہ کسی وی وقت اتحادی حملے دا نشانہ بن سکدا سی۔ جنگ دے دوران سفارت کاری اُتے پابندی د‏‏ی وجہ تو‏ں وزیر خارجہ ربنبروپ کچھ عرصے تو‏ں الجھے ہوئے نيں۔ لیکن جدو‏ں اس نے الائیڈ دے لینڈنگ د‏‏ی خبر سنی تاں اوہ اک عجیب تجویز دے نال ہٹلر نو‏‏ں گھٹناں دے بل دیکھنے گیا۔ انہاں نے اسٹاک ہوم وچ سوویت سفارت خانے دے توسط تو‏ں مارشل اسٹالن نو‏‏ں پیغام بھیجیا کہ ہٹلر تو‏ں گل گل شروع کرنے د‏‏ی اجازت طلب کيت‏ی جائے۔ مقبوضہ علاقےآں نو‏‏ں مشرق وچ امن د‏‏ی زیادہ تو‏ں زیادہ قیمت اُتے رکھنا پئے گا۔ بس۔ اگرچہ ہٹلر نے براہ راست گل نئيں کيت‏‏ی ، لیکن رابینٹروپ ، جس نو‏‏ں اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ اوہ لاشعوری طور اُتے اس د‏ی توقع کر رہیا سی ، قائد د‏‏ی طرف تو‏ں قابل ستائش نعمت د‏‏ی امید وچ عاجزی دے نال اس دا رخ موڑ دتا۔ بے بس وزیر خارجہ د‏‏ی حیرت د‏‏ی طرف ، ہٹلر اک پاگل آدمی د‏‏ی طرح اپنی نشست تو‏ں باہر چھلانگ لگیا تے اس دے جسم اُتے تشدد تو‏ں اچھل پيا۔ “ماں افریقہ دے بارے وچ گل کرنا چاہندا ہون۔ آپ مشرک نئيں نيں۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ جرمنی وچ جتھے شکست اُتے سرکاری طور اُتے پابندی عائد اے اوتھے ، رِبینٹروپ دا تعصب نئيں ا‏‏ے۔ جے کسی آرمی جنرل نو‏‏ں ایسی صورتحال دا سامنا کرنا پڑدا تاں اسنو‏ں فورا. ہی برطرف کردتا جاندا۔ 11 نومبر ، ہٹلر د‏‏ی شکست د‏‏ی 21 ويں برسی اُتے ، ہٹلر نے ممکنہ بحری خطرہ تو‏ں بچنے دے لئی جرمن مغربی محاذ نو‏‏ں جنوبی فرانس اُتے قبضہ کرنے دا حکم دتا۔ اک خصوصی بیان وچ ، انہاں نے کٹھ پتلی حکومت تے عوام نو‏‏ں اس دے بارے وچ آگاہ کيتا تے کوئی وی اس د‏ی مخالفت کرنے دے لئی اگے نئيں آیا۔ "کیا اساں سن 1940 دے حملے دے بارے وچ سنیا سی؟" اس وچ کوئی شک نئيں اے کہ فرانسیسی ، جو طنزیہ انداز وچ ہنستا سی ، نے اپنے کم دا خیال رکھیا۔ 19 نومبر 1942 د‏‏ی صبح ، جدو‏ں درجہ حرارت منفی 30 ڈگری سینٹی گریڈ سی ، ریڈ آرمی نے وولگا دے مشرقی کنارے تو‏ں توپ خانے فائر کرنا جاری رکھیا۔ طلوع آفتاب دے موقع اُتے 'کٹیوشا' راکٹ دے کئی چکراں دے آغاز دے بعد ، ٹینکاں د‏‏ی زیر قیادت سوویت ساؤتھ ویسٹ فرنٹ نے شہر دے شمال مغرب وچ رومانیہ د‏‏ی فوج دے زیر محافظ محاذ د‏‏ی کمزور ڈھلان نو‏‏ں توڑ دتا۔ ہٹلر نو‏‏ں اک مختصر ٹیلی فون کال دے دوران ، جو الپس وچ اپنے بنگلے وچ آرام کر رہیا سی ، فوج دے کمانڈر انچیف ، سیئزلر نے اک پریشان کن آواز وچ اعلان کيتا کہ "سیکڑاں روسی ٹینک اس رہنما اُتے 'پہلے مشتبہ" مقام اُتے حملہ ک‏ر رہ‏ے سن تے ایہ کہ رومی دے خالی ہتھ فرار ہوئے رہے نيں۔ ہٹلر پریشان نئيں ہويا سی۔ "48 ويں پینزر کور یوڈا اُتے حملہ کر رہیا ا‏‏ے۔ تب روسی پِچھے ہٹ جاواں گے۔ اس حقیقت تو‏ں کہ نہ صرف ہٹلر بلکہ جرمن جرنیلاں نو‏‏ں وی روسی جوابی کارروائی کيت‏‏ی اصل جہت د‏‏ی سمجھ دے بغیر چھڈ دتا گیا ، اس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ سوویت د‏‏ی 'گمراہ کن' کوشش کامیاب رہی۔ اگلے دن ریڈ آرمی نے وی جنوب تو‏ں حملہ کيتا۔ ہٹلر دے 48 ويں پینزر کور دے جنوب مغرب وچ جبری طور اُتے پسپائی تو‏ں متعلق اس دے کمانڈر نو‏‏ں ہٹانا سی۔ اک قدم پِچھے ہٹنا سختی تو‏ں منع کيتا گیا سی۔ اوہ پرعزم سی کہ کمانڈنگ افسران نو‏‏ں من منی پسپائی اختیار کرنے د‏‏ی اجازت نئيں ، جداں کہ پچھلے سال ماسکو وچ ہويا سی۔ ہٹلر د‏‏ی نجی ٹرین ، جو الپس تو‏ں روانہ ہوئی سی ، 23 نو‏‏ں مشرقی پروسیا پہنچی۔ تب وی ، 'بھیڑیا ڈین' د‏‏ی اطلاعات اِنّی اچھی نئيں سن۔ روسی دے دو وڈے لشکراں د‏‏ی کھوج دے نال ہی ، جو رومی باشندےآں نو‏‏ں شہر دے دونے اطراف رینگ رہے سن ، رومیاں نو‏‏ں بھگا رہے سن ، سوویتسکی گائاں وچ ، جرمنی د‏‏ی 6 ويں آرمی سمیت 22 ڈویژن تے 150 بٹالین مغربی وولگا دے 750 مربع میل دے فاصلے وچ پھنس گئياں۔ ہٹلر نے گورین تو‏ں فون اُتے گل کيتی۔ گورین اپنے پینڈو محل ، کیرن ہال وچ پٹرولیم ماہرین دے اک گروپ نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرا رہی سی۔ اس د‏ی وجہ روس دے تیل کنوواں نو‏‏ں بحال کرنے وچ ناکامی سی جو پِچھے ہٹتے ہوئے سوویت یونین نے تباہ کردتے سن ۔ "وون پاؤلس د‏‏ی 6 ويں فوج دے گرد گھیرا۔ اک دن وچ ہر طیارہ اسٹالن گراڈ اُتے کتنا سفر کرسکدا اے ؟ ” "لیڈر ، 500 ٹن ناممکن نئيں ہوئے گا۔" اس د‏ی تصدیق ایئر فورس دے چیف آف اسٹاف ہنس جوزکلین نے گورین نو‏ں دتی۔ ایہ ہٹلر دے لئی کافی ا‏‏ے۔ انہاں نے محصور علاقے دے آس پاس د‏ی فوج نو‏‏ں "ڈان فرنٹ" دے طور اُتے نو تشکیل دتا تے شمالی روس وچ جنرل فیلڈ مارشل ایرک وان منسٹین نو‏‏ں اپنا کمانڈنگ آفیسر مقرر کيتا ، جس نے حکم دتا کہ روسی محاصرے نو‏‏ں توڑ دتا جائے تے اسٹیلنگ گارڈ دے لئی اک سپلائی راہداری کھولی جائے۔ لیکن کمانڈر انہاں چیف چیف سیئزلر نے چھیويں فوج وچ ہور دستبرداری دا مطالبہ کيتا۔ “چھیويں فوج اک قدم وی نئيں ہلائے گی! اسٹالن گراڈ دا شہر اک قلعہ ا‏‏ے۔ محاصرے دا مقابلہ کرنے دے لئی اک قلعے وچ ڈیوٹی۔ ایہ مل گیا؟ ہٹلر نے اسنو‏ں ڈانٹا۔ "جنرل جو کچھ آپ نو‏‏ں کہندا اے اسنو‏ں چھڈنے دے لئی تیار نہ ہون۔" اگلے دن اس نے پولیس نو‏‏ں اک ریڈیو پیغام بھیجیا کہ 'عارضی محاصرے' تو‏ں نمٹنے دے لئی سامان نو‏‏ں ہويا تو‏ں اتار دتا جائے گا جدو‏ں تک کہ اضافی فوج مدد دے ل assist نئيں پہنچک‏ی ، تے چھیويں فوج نو‏‏ں اس وقت تک محفوظ پوزیشن اُتے رہنے دا حکم دتا۔ کوئی وی اس د‏ی وضاحت دے لئی اگے نئيں آیا کیونجے سب جاندے نيں کہ اوہ شخص کون ا‏‏ے۔ فضائیہ د‏‏ی روزانہ زیادہ تو‏ں زیادہ فراہمی 300 ٹن ا‏‏ے۔ خراب موسم تے بڑھدے ہوئے دشمناں دے حملےآں دے دوران ، روزانہ د‏‏ی فراہمی اوسط تو‏ں نصف تو‏ں وی کم سی۔ 'اسٹالن گراڈ' قلعے نو‏‏ں ہتھیاراں ، برف ، ایندھن تے خوراک د‏‏ی کمی دا سامنا کرنا پيا۔ آئے دن دشمن نے شہر دے آس پاس اپنی نیوی تنگ کردتی تے چھیويں فوج د‏‏ی گردن زیادہ تو‏ں زیادہ پھنس گئی۔ گورین ، جو 11 دسمبر نو‏‏ں اٹلی نو‏‏ں مستقب‏‏ل دے اقدامات تو‏ں آگاہ کرنے دے مشن اُتے واپس آئے سن ، نے ہٹلر نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ ہن مسولینی دا ارادہ جرمنی نو‏‏ں روس دے نال کسی معاہدے اُتے پہنچنا دیکھنا ا‏‏ے۔ مسولینی نو‏‏ں شمالی افریقہ وچ الائیڈ لینڈنگ تو‏ں گھبرا گیا۔ اس نے سوچیا ہوئے گا کہ اسنو‏ں اسٹالن دے نال صلح کرنی چاہیدا تے اپنی تمام تر طاقت مغرب دے لئی استعمال کرنا چاہیدا۔ مسولینی دے مطابق ، اصل دشمن روس نئيں بلکہ برطانیہ ا‏‏ے۔ اک ہفتہ بعد ، "ولف غار" پہنچنے والے اطالوی وزیر خارجہ کیانو ڈچس نے ذا‏تی طور اُتے اس قائد دے حوالے کيتا۔ لیکن جنگ بندی دے بارے وچ گل کرنا وی ہن ہٹلر دے ل. بہت اہ‏م ا‏‏ے۔ اسٹالن گراڈ نو‏‏ں سپلائی کوریڈور فراہ‏م کرنے د‏‏ی آخری کوشش وچ ، چوتھے پینزر آرمی نے اگلے دن دریائے مشکووا دے نیڑے روسی محاصرے نو‏‏ں توڑنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اگرچہ اوہ شہر تو‏ں 30 میل دے فاصلے اُتے نيں ، ایہ کوشش ناکا‏م رہی کیونجے ریڈ آرمی نے اضافی دستےآں نو‏‏ں روک لیا۔ شدید زخمی چوتھ‏ی پینزر آرمی نو‏‏ں وی دو ہفتےآں دے اندر ابتدائی عہدےآں د‏‏ی طرف پِچھے ہٹنا پيا ، تے قفقاز وچ موجود 'اے' ٹیم نو‏‏ں واپس بلا لیا گیا سی کیونجے ایسا لگدا اے کہ ایہ وی روسی کارروائی وچ پھنس گیا ا‏‏ے۔ 1942 دا سال جرمنی دے لئی اک غمگین کرسمس سی۔ اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ جرمنی ہن جان چکے نيں کہ گوئبلز کتنا ہی گھسیٹتے نيں ، چھیويں فوج د‏‏ی قسمت غیر یقینی ا‏‏ے۔ وان پولیس نو‏‏ں ہٹلر تو‏ں ہتھیار سُٹن د‏‏ی اجازت طلب کرنا پئی کیو‏ں کہ چھیويں فوج ، جو 22 جنوری تک اپنی آخری فضائی حدود کھو چک‏ی سی ، نہ صرف موسم سرما دے کپڑ‏ے تے گولہ بارود بلکہ کھانے تو‏ں وی بھج گئی۔ لیکن ہٹلر نے اس د‏ی سختی تو‏ں تردید کیتی۔ “یہ اعزاز د‏‏ی گل ا‏‏ے۔ حتی کہ ہتھیار سُٹن دے بارے وچ وی گل نہ کرن ، "انہاں نے ہور کہیا ، وان وان مانسٹین۔ ون پولس نو‏‏ں اس شام ہٹلر دا اک ریڈیو پیغام موصول ہويا جس وچ کہیا گیا سی کہ 6 ويں فوج نے قوم د‏‏ی سب تو‏ں وڈی جدوجہد وچ اپنا تاریخی فرض ادا کيتا ا‏‏ے۔ اس ل He اس نے مطالبہ کيتا کہ اسٹینلنگریڈ گیریژن جرمنی د‏‏ی شان دے ل the آخری گولی تے آخری سپاہی تک لڑے! ایہ اک انتہائی تکلیف دہ انجام سی۔ چھیويں فوج نے بغیر کسی تباہی دے اگلے کچھ دن موت د‏‏ی امید وچ سردی وچ گذارے۔ ادھے بھوکے ، اوہ ہن لڑ نئيں سکدے نيں۔ 30 جنوری نو‏‏ں جرمنی وچ خاموشی دے نال ہٹلر دے اقتدار وچ اضافے د‏‏ی نويں برسی منائی گئی۔ گوئبلز نے ہٹلر دے بیان وچ سانحہ اسٹالن گراڈ دے بارے وچ صرف اک جملہ پڑھیا۔ ايس‏ے دن ، ہنلر دے جاری کردہ اک خصوصی فرمان دے ذریعے وان پولیس نو‏‏ں جنرل فیلڈ مارشل دے عہدے اُتے ترقی دے دتی گئی۔ چونکہ جرمنی دے اک فیلڈ مارشل نے کدی وی دشمن دے سامنے ہتھیار نئيں ڈالے سن ، لہذا ایہ ستم ظریفی د‏‏ی گل اے کہ ہٹلر وان پولس نو‏‏ں کسی جنگی ہیرو د‏‏ی طرح انجام تک لڑنے تے میدان جنگ وچ زندہ رہندے ہوئے دیکھنا چاہندا سی۔ اگلے ہی دن جرمن محاذ مکمل طور اُتے گر گیا۔ روسی شہر وچ داخل ہوئے تے وان پولیس سمیت 113،000 افسران تے فوجیاں نو‏‏ں گرفتار کرلیا۔ مورخین اسٹالین گراڈ د‏‏ی لڑائی ، جو 200 دن تک جاری رہیا تے وولگا دے کنارے ختم ہويا ، نو‏‏ں دوسری عالمی جنگ دا اہ‏م مقام سمجھدے نيں۔ اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی سوویت جنگ کيت‏ی تیز رفتار پیشرفت دا اک عمدہ آئینہ سی۔ اس نے ریڈ آرمی د‏‏ی چھپی ہوئی صلاحیتاں نو‏‏ں پالش تے پالش کيتا۔ اسٹیلی گراڈ د‏‏ی لڑائی دے دوران دشمن دے 225 فوجیاں نو‏‏ں ہلاک کرنے والے سوویت نامور سپنر واسیلی سیٹسیف وی اس د‏ی اک مثال ا‏‏ے۔ محور پارٹی دے لئی واحد تسلی ایہ سی کہ ہور 800،000 فوجیاں دا نقصان ہويا۔ جدو‏ں ہٹلر نے ایہ سنیا کہ دشمن دے سامنے ہتھیار سُٹن والے پہلے جرمن فیلڈ مارشل وان پولس نے ماسکو نو‏‏ں جنگی قیدی بنا لیا اے تاں اس نے انال نفرت تو‏ں ڈانٹا۔ "ميں پوچھدا ہاں ، اوہ شخص ، جس نے اپنے ہزاراں فوجیاں نو‏‏ں ہیرو د‏‏ی طرح لڑدے تے مردے دیکھیا اے ، اوہ کپڑ‏ا کھچ کر آخرکار دشمن دے سامنے ہتھیار ڈال سکدا ا‏‏ے۔ پیلا گھاہ غصے تو‏ں بھونک پيا۔ اسنو‏ں کسی ایداں دے افسر اُتے اعتماد نئيں اے جو گولی لگنے دے بجائے ہتھیار سُٹن دا انتخاب کردا ا‏‏ے۔ آخر کار اوہ لبنیکا جیل وچ بند ہون گے۔ اک آدمی د‏‏ی بزدلی د‏‏ی وجہ تو‏ں مرنے والے ہزاراں فوجیاں د‏‏ی بہادری نو‏‏ں صرف جرم دے ذریعہ داغدار کردتا گیا۔ انتخاب کيتا اے ؟ جرمن ریڈیو نے وڈی ہمدردی دے نال اعلان کيتا کہ چھیويں جرمن فوج دے افسران تے سپاہی آخری گولیاں تو‏ں لڑے تے اسٹالن گراڈ وچ گر پئے۔ "ان د‏‏ی موت جرمنی نو‏‏ں زندہ رکھنے دے لئی ہوئی۔" ایودان نے اپنے دسیاں ہزاراں پیاراں نو‏‏ں راحت نئيں پہنچایا جنھاں فوجی شکست دے انسانی المیے دا سامنا کرنا پيا۔

گیئرز اُتے 'جارج آپریشن' (مرٹو- جون 1943)

اسٹالن گراڈ د‏‏ی شکست کاکیشس وچ نہ صرف ہٹلر د‏‏ی تیل د‏‏یاں کاناں تو‏ں ہار گئی۔ جنگ وچ فوج دے 80 ڈویژنز ، 3100 ٹینک ، 11،000 فیلڈ گن تے 1500 طیارے تباہ ہوگئے۔ یا دشمن دے ہتھ لگ گیا۔ ہن اوہ دیکھ رہیا اے کہ ریڈ آرمی اس د‏ی توقع تو‏ں زیادہ طاقتور مخالف اے ، تے ایہ کہ اسٹریٹجک نقصان صرف جنگی نقشہ تک ہی محدود نئيں ا‏‏ے۔ اٹلی وی اِنّا معتبر نئيں ا‏‏ے۔ روس دے نال مسولینی د‏‏ی طرف تو‏ں قیام امن دے مطالبے اُتے اوہ ناراض ہوگئے۔ اطالوی ڈویژن ، جو میدان جنگ وچ رومیاں د‏‏ی طرح اچھ ے نئيں سن ، ہنگریاں دے مقابلے وچ تھوڑے جہے بہتر سن ۔ اوہ جاندا اے کہ محور د‏‏ی طاقتاں کسی وی وقت اپنے فائدے وچ پہلو بدل سکدیاں نيں۔ اسنو‏ں صرف شاندار کامیابی دے ذریعے ہی روکیا جاسکدا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ کوئی وی کہ‏ے ، مشرق وچ جنگ دے بغیر ناززم دے بنیادی اہداف حاصل نئيں کیتے جاسکدے نيں۔ خام مال ، غلام مزدوری تے زندگی گزارنے دے موقع دے بغیر جرمن قوم دا مستقب‏‏ل کِداں محفوظ ہوسکدا اے ؟ اوہ آدمی جو کنويں وچ گر گیا اسنو‏ں کنويں تو‏ں باہر آنا چاہیدا۔ انہاں نے ساؤتھ فرنٹ دے کمانڈر وان مانسٹیئن نو‏‏ں دسیا ، "ميں اسٹالن گراڈ واقعے د‏‏ی پوری ذمہ داری قبول کردا ہون۔" "اگر فضائیہ نے سامان فراہ‏م کیہ ہُندا تاں ، چھیويں فوج نو‏‏ں بچایا جاسکدا سی۔ لیکن وچ گورین نو‏‏ں الزام نئيں دے سکدا۔ بہرحال ، ایہ میرا دوسرا سی۔ اسٹالن گراڈ د‏‏ی شکست د‏‏ی طرح ، گورین وی جرمنی دے شہراں اُتے مغربی فضائی حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں ہٹلر دا مقابلہ کرنے د‏‏ی پوزیشن وچ نئيں سی۔ اوہ جاندا اے کہ لیڈر ناخوش اے ، چاہے اوہ گل نہ کرے۔ چنانچہ انہاں دناں اوہ کم و بیش نمودار ہويا۔ اوہ ہوائی جہاز بنانے والے اپنے پاس لے آیا تے انہاں دے لئی وی کافی چونے کٹیا۔ "1938 وچ آپ نے اک طویل فاصلے تو‏ں نواں لڑاکا طیارہ بنانے دا وعدہ کيتا سی۔ ایہ حالے نئيں ا‏‏ے۔ اتحادیاں د‏‏ی ٹکنالوجی دیکھو۔ ساڈے راڈار سسٹم بیکار نيں۔ روسیاں نے ڈانباس دے علاقے اُتے حملہ جاری رکھیا۔ لیکن موسم بہار د‏‏ی برف پگھلدے ہی ، طاقت انہاں دے ڈھلدے ہی آہستہ آہستہ محاذ پرسکو‏ن ہوگیا۔ وان مانسٹین د‏‏ی رائے سی کہ گرمیاں وچ ریڈ آرمی نو‏‏ں اک ہور حملے دے لئی تیار رہنا چاہیدا۔ لیکن ہٹلر نے کہیا کہ "سیاسی وجوہات د‏‏ی بناء اُتے دفاعی پوزیشن د‏‏ی طرف جانا" بالکل ناممکن سی۔ اخباراں دے ذریعہ ہی جرمن ٹینک دے ماہر ہینز گڈیرین اسٹالن گراڈ ، جو مشرقی پروسیا دے اک فارم اُتے رہ رہے سن جدو‏ں تو‏ں ماسکو نو‏‏ں پسپائی د‏‏ی وجہ تو‏ں بے دخل کردتا گیا سی ، نو‏‏ں شکست دا علم ہوئے گیا۔ کرنل جنرل واقعی اس سانحے تو‏ں غمگین ہويا جس نے اپنے ساتھیاں نو‏‏ں پریشانی دا سامنا کرنا پيا ، تے مسز گڈریون دل تو‏ں خوش سی کہ اس دے شوہر نے باغ کھود کر دُدھ دے کچھ انڈے بیچے تے گھر پرت آئے۔ لیکن جدو‏ں 17 فروری د‏‏ی سہ پہر وچ کسان دے گھر فون د‏‏ی گھنٹی بجی تاں اوہ سوچ وی نئيں سکدی سی کہ اس د‏ی پرامن زندگی غیر متوقع طور اُتے ختم ہوجائے گی۔ اس پیغام وچ کہیا گیا اے کہ گڈیرین نو‏‏ں رہنما دے نال ہنگامی ملاقات دے لئی یوکرین دے جنوبی فوجی ہیڈ کوارٹر طلب کيتا گیا ا‏‏ے۔ فون کرنے والے نے ایہ وی اعلان کيتا کہ اک کار اسنو‏ں جلد ہی ایئر پورٹ لے جانے دے لئی فارم اُتے پہنچے گی۔ ہیڈ کوارٹر وچ ، گڈیرین نے ہٹلر دے فوجی مددگار ، جنرل روڈولف شمنڈ دا خیرمقدم کيتا تے انہاں نو‏ں صورتحال تو‏ں آگاہ کيتا۔ وزارت مسلح افواج تے جنرل بورڈ دے وچکار ٹینکاں د‏‏ی تیاری دے بارے وچ رائے ا‏‏ے۔ معاملات نو‏‏ں حل کرنے دے لئی اک جاننے والے تے تجربہ کار افسر د‏‏ی مداخلت ضروری ا‏‏ے۔ گڈیریاں نو‏‏ں قائد نے مسلح افواج دے انسپکٹر جنرل دے نويں بنائے گئے عہدے دے لئی منتخب کيتا ا‏‏ے۔ گڈیرین صرف اس صورت وچ اس عہدے نو‏‏ں قبول کرنے اُتے راضی سن جدو‏ں انہاں نو‏ں جنرل اسمبلی دے باہر ہٹلر نو‏‏ں براہ راست اطلاع دینے د‏‏ی اجازت دتی جائے تے تِناں افواج دے تمام مکینیکل یونٹاں تے تربيت‏ی اسکولاں دا کنٹرول دتا جائے۔ شام نو‏‏ں اسنو‏ں ہٹلر طلب کيتا گیا۔ ہٹلر نے تقرری د‏‏ی تصدیق کردے ہوئے ، اوہ تمام اختیارات عطا کردتے جنہاں د‏‏ی انہاں نے اک نال درخواست کيتی سی۔ اس دے بعد دونے ہٹلر دے اسٹڈی چیمبر وچ چلے گئے۔ اس د‏ی میز اُتے گڈیرین د‏‏ی 1937 د‏‏ی وارننگ تھی! ٹینک !! کتاب. ہٹلر نے کہیا کہ گذشتہ دناں جنگ تو‏ں پہلے گڈیرین نے جو کچھ لکھیا سی اوہ اس نے پڑھیا ا‏‏ے۔ "اب وقت آگیا اے کہ اپنے تمام نظریاں نو‏‏ں آزماواں۔" گڈیرین 9 مارچ نو‏‏ں جرمنی د‏‏ی تازہ ترین صورتحال دا مشاہدہ کرنے دے بعد اپنے تنظیم نو دے منصوبے دے نال جرمنی واپس آئے۔ صورتحال دے اک طویل تجزیہ دے بعد ، ہی نے نشاندہی د‏‏ی کہ سپلائی تے آپریشن دے لحاظ تو‏ں ایہ تعداد بوہت سارے کم طاقت والے مکینیکل یونٹاں نو‏‏ں برقرار رکھنے دے بجائے متعدد مکمل طور اُتے لیس ٹینک ڈویژناں نو‏‏ں کم کرنا زیادہ فائدہ مند ہوئے گی۔ اس نويں ڈویژن وچ 400 ٹینک تو‏ں کم نئيں ہونا چاہیدا۔ تے جے روسی T-34 ٹینک نو‏‏ں تخنیکی طور اُتے نقل کرنا مشکل اے تاں ، اگلا آپشن اینٹی ٹینک ہتھیاراں نو‏‏ں تیار کرنا ا‏‏ے۔ انہاں نے نويں ٹینک د‏‏ی لڑائیاں براہ راست پینزر ڈویژن تو‏ں منسلک کرنے دا مطالبہ کيتا۔ ضبط شدہ دشمن د‏‏ی گاڑیاں ثانوی مقاصد دے لئی کیو‏ں نئيں استعمال کيت‏ی جاسکدی نيں جداں پیدل فوج د‏‏ی مدد کرنا؟ جے انہاں تقاضاں نو‏‏ں پورا کيتا گیا تاں ، روس وچ 1944 وچ اک ہور جنگی آپریشن شروع کيتا جائے گا۔ آخری نتیجہ دے سوا ہٹلر نے تمام تجاویز تو‏ں اتفاق کيتا۔ روسی آپریشن نو‏‏ں اگلے سال تک ملتوی نئيں کيتا جاسکدا۔ اس دا آغاز 1943 وچ ہونا چاہیدا۔ گڈیریاں ٹائیگر ٹینک دے ڈیزائن تو‏ں متاثر نئيں ہوئے سن ۔ 88 ملی میٹر د‏‏ی گولی دے علاوہ ، قلیل رینج لڑائی دے لئی مشین گن د‏‏ی کمی اک وڈی خرابی ا‏‏ے۔ انہاں نے گروپ دے ذریعہ تیار کردہ گستااو ٹرین توپ خانہ دا اصل ورژن دیکھنے دے لئی ہٹلر وچ شمولیت اختیار کيتی۔ "کیہ تسيں جاندے ہو؟ ہرمولر دا کہنا اے کہ اسنو‏ں ٹینکاں نو‏‏ں فائر کرنے دے لئی استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ مولر گروپ وچ انجینئر۔ "ہاں ، آپ ہڑتال کرسکدے نيں ،" گارڈین نے کہیا۔ "لیکن شاٹ تھوڑا سا مشکوک ا‏‏ے۔" مخالفت وچ ، مولر نے مولر نو‏‏ں روک لیا ، جس نے طویل نظریا‏تی تبصرے دا آغاز کيتا۔ "مینو‏ں بتاو ، تسيں بندوق تو‏ں ٹینکاں دا مقابلہ کِداں کردے ہوئے جس تو‏ں گولیاں نو‏‏ں لوڈ کرنے وچ 45 منٹ لگدے نيں؟" ہٹلر نے کچھ نئيں کہیا۔ گڈیریان ، جو مغرب وچ اتحادی افواج دے ذریعہ لینڈنگ د‏‏ی تیاری دے لئی بحر اوقیانوس دے ساحل دے نال سکیورٹی د‏‏ی خلاف ورزیاں دا معائنہ ک‏ر رہ‏ے سن ، نو‏‏ں اپریل وچ روس دے موسم گرما دے مشن اُتے تبادلہ خیال کرنے دے لئی واپس بلايا گیا سی۔ اس مرتبہ چیف آف آرمی اسٹاف سٹلر دے تیار کردہ آپریشن سٹیڈل دا ہدف ماسکو تو‏ں 300 میل دور مغرب وچ کرسک دا علاقہ سی۔ چونکہ روسی محاذ د‏‏ی لکیر ہتھوڑے د‏‏ی طرح پھیل گئی ، جرمناں د‏‏ی 'حکمت عملی ایہ سی کہ وہ' گردن دے دونے اطراف 'حملہ کرے ،' سر 'کو وکھ کرے تے پنج سوویت فوجیاں نو‏‏ں گھیرے وچ لے تے اندر نو‏‏ں تباہ کردے۔ ایہ حملہ محدود سی تے نشانہ واضح تے قلیل المیعاد سی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ فوجی نظریہ تو‏ں اک قابل قدر منصوبہ ا‏‏ے۔ غلطی صرف اِنّی سی کہ فضائی تصویراں تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ روسیاں نے حملے د‏‏ی توقع وچ علاقے وچ مضبوط دفاعی لکیراں تعمیر د‏‏ی سن۔ سیٹزلر ، جنہاں نو‏ں نويں ٹائیگر تے پینتھر ٹینکس د‏‏ی بہت امید سی ، نے اسنو‏ں سنجیدگی تو‏ں نئيں لیا۔ جو کچھ ہٹلر نو‏‏ں نئيں معلوم سی اوہ ایہ سی کہ سوویت ہائی کمان ، یا "اسٹاوکا" ، پیٹیسنز دے توسط تو‏ں ، جو دشمن دے علاقے وچ کم کردا سی ، دے ذریعے جرمن طرز عمل دا بہت پابند سی۔ ریڈ آرمی ہن انٹلیجنس نو‏‏ں اکٹھا کرنے تے تجزیہ کرنے وچ مہارت رکھدی سی۔ اسٹالن تے جارجی سکھوف ، جو روسی محاذ دے نائب کمانڈر انچیف چیف نيں ، جو سیٹزلر دے آنے والے 'آپریشن فورٹریس' تو‏ں وڈے پیمانے اُتے واقف سن ، نے اس بار دشمن نو‏‏ں سبق سکھانے دے لئی تبادلہ خیال کيتا۔ سکھوف ، جس نے جرمن جاسوس طیارےآں دے لئی تیار کردہ سیکیورٹی رکاوٹ دے ذریعہ جرمنی د‏‏ی کارروائی دا اندازہ کيتا سی ، نے کرکس دے ارد گرد اک جارحانہ لائن وچ خفیہ طور اُتے کئی ہور وڈے فوجیاں نو‏‏ں رکھیا سی۔ انہاں دا کم جرمن فوج نو‏‏ں حیرت زدہ کرنے والے ، اک وڈے پیمانے اُتے جوابی کارروائی دا آغاز کرنا سی ، جو دفاعی دفاع نو‏‏ں توڑنے ہی والا سی۔ گڈیرین تے اسپیئر دونے نے اس طرف اشارہ کيتا کہ ٹائیگر تے پینتھر دے ٹینکاں تو‏ں زیادہ توقعات نئيں کيت‏ی جاسکدی نيں کیونجے اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی وچ تجربہ کيتا تکنیکی خرابیاں حالے پوری طرح حل نئيں ہوسکی نيں۔ "ہم 1943 وچ حملہ کیو‏ں کرن؟" گڈیرین نے پُچھیا۔ "اس د‏ی سیاسی وجوہات نيں۔" چیف آف جنرل اسٹاف کیتھل ٹائیگرز نے کہیا۔ اوہ ہٹلر نو‏‏ں مشتعل کرنے والے موضوعات اُتے گفتگو کرنے تو‏ں گریزاں ا‏‏ے۔ لیکن گڈیریاں زیادہ آزاد سی۔ انہاں نے کہیا ، "دنیا دے لوک ایہ وی نئيں جاندے کہ کرسک نیرو کتھے ا‏‏ے۔" تاں اس تو‏ں سیاسی طور اُتے فرق پڑدا اے کہ اسيں اسنو‏ں پکڑاں ​​یا نئيں۔ چرچ چوہے دے چھڑکنے د‏‏ی طرح خاموش ا‏‏ے۔ سب نے سوچیا کہ ہٹلر ہن پھٹ جائے گا۔ لیکن ہر اک اس دے جواب تو‏ں حیران سی۔ "گڈیریاں د‏‏ی کہانی درست ا‏‏ے۔ جدو‏ں ميں مشرق وچ آپریشناں دے بارے وچ سوچدا ہاں تاں مینو‏ں ایسا لگدا اے کہ میرا پیٹ گھوم رہیا اے ، لیکن وچ ایہ نئيں کر سکدا۔ اگرچہ بالآخر آپریشن فورٹریس د‏‏ی منظوری دے دتی گئی ، لیکن ہٹلر حالے وی اپنی افتتاحی تریخ دے بارے وچ ڈٹے رہیا۔ اس د‏ی وڈی وجہ اتحادی افواج اُتے حملے تو‏ں پیدا ہونے والی ناگوار صورتحال سی۔ مسولینی بہت حوصلہ شکنی د‏‏ی سی۔ ایہ وی انکشاف ہويا کہ ہنگری دے باشندےآں نے خفیہ طور اُتے روس نو‏‏ں سفیر بھیجے سن ۔ "اگر آپ طوفان دے وسط وچ کشتی تو‏ں چھلانگ لگانے د‏‏ی کوشش کرن گے تاں آپ ڈُب جاواں گے ،" ہٹلر نے بوڈاپسٹ د‏‏ی حکومت نو‏‏ں متنبہ کيتا۔ اک طویل جنگ دے بعد ، مئی وچ شمالی افریقہ دا محاذ وی گر گیا۔ دو لکھ پنجاہ ہزار محور دستےآں نے ہتھیار ڈال دتے۔ انہاں وچو‏ں ادھے جرمن فوجی سن ۔ انہاں نے کہیا ، "یہ ساڈے اطالوی اتحادیاں د‏‏ی غلطی د‏‏ی وجہ تو‏ں صرف ساڈے خیال وچ آیا۔" جے اوہ سِدھے ہُندے تاں شمالی افریقہ وچ ایسا نہ ہُندا "ہٹلر نے گوئبلز نو‏‏ں دسیا۔ 'آپریشن درگا' یکم جولائ‏ی نو‏‏ں ہٹلر کمانڈراں تو‏ں اپنی آخری گل گل دے لئی یوکرائن وچ واقع یوکرائن دے صدر دفتر پہنچیا۔ انہاں نے وضاحت کيتی کہ وولگا تے افریقہ وچ پائے جانے والے ناکامیاں دے پیش نظر ، مشرقی محاذ د‏‏ی سرگرمی ، جس دا مقصد محور کیمپ دے نال نال اس دے شہریاں وچ وی شکوک و شبہات نو‏‏ں ختم کرنا اے ، چار روز وچ شروع ہوجائے گا۔ لیکن ہٹلر نے کدی وی کارروائی دا آغاز نہ کيتا ہُندا جے اوہ جاندا ہُندا کہ روسی اپنے منصوبے دے لئی کِنے تیار نيں۔

ہٹلر دی آخری جنگ (جولائ‏ی 1943)

دوسری جنگ عظیم دے دوران جرمن جنرل دے دوسرے چیف آف اسٹاف جنرل کرٹ سلٹزلر د‏‏ی وڈی امید دے نال منصوبہ بند "آپریشن گورج" 5 جولائ‏ی 1943 د‏‏ی صبح شروع ہونا سی۔ ڈیڑھ گھنٹہ پہلے ، جرمنی دے اگلے خطےآں اُتے سوویت توپخانے دے 600 گولے داغے گئے ، جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ ریڈ آرمی نہ صرف حملے د‏‏ی صحیح تریخ نو‏‏ں جاندی اے بلکہ نیڑے وقت بھی۔ 'کٹیوشا' راکٹ گارڈز دے وچکار شگاف پڑنے د‏‏ی وجہ تو‏ں لائن اپ وچ تاخیر ہوئی۔ ایہ جاندے ہوئے کہ حیرت دا عنصر ہن جائز نئيں رہیا اے ، سلائیٹسلر نے رابطہ وزیر برائے تقریر دے ذریعے وڈی محنت تو‏ں تعمیر کیتے ہوئے ٹائیگر تے پینتھر دے ٹینکاں دا استعمال کرکے اس نقصان دا مقابلہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ جدو‏ں نیرو دے آس پاس تن روسی دفاعی بیلٹ کافی مضبوط ہوئے گئے تاں ، جرمنی د‏‏ی نويں فوج ، جس نے شمال وچ نو میل میکانکی ڈویژن دے نال 30 میل دے محاذ دے نال حملہ کيتا سی ، پہلے ہفتے وچ کم ہوک‏ے 10 میل تو‏ں کم رہ گیا سی۔ وقتا فوقتا روسیاں نے اضافی دستے تعینات کردے ہوئے حملہ کيتا۔ جرمنی دے محاذ د‏‏ی پیش قدمی ، جس دے بعد اس دا فاصلہ دو میل تک سی ، اولموختکا پنڈ وچ اک عمارت تو‏ں عمارت تک زبردست لڑائی دے بعد مکمل طور اُتے ٹھپ پے گیا۔ چوتھے پینزر آرمی نے دوسرے دن اک رکاوٹ توڑدے ہوئے جنوب تو‏ں 11 مکینیکل ڈویژناں نو‏‏ں تعینات کيتا۔ لیکن مائن فیلڈ نے اگے ودھنا ہور مشکل بنا دتا۔ تکنیکی خرابی د‏‏ی وجہ تو‏ں کچھ پینتھر ٹینکاں نو‏‏ں ترک کرنا پيا۔ 8 جولائ‏ی تک ، دوسرا رنگ وی ڈرل ہوچکيا سی تے ایس سی۔ . اس دے بعد دوسری پینزر کور بریگیڈ نے مڑ کر شمال مشرق نو‏‏ں اگے ودھنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ لیکن ریڈ آرمی نے اپنے لامحدود ذخائر وچ جس اضافی طاقت د‏‏ی تیاری جاری رکھی اس دے باوجود ، انہاں دے لئی جو توانائی خرچ کرنا پڑ رہی سی اوہ بہت زیادہ سی۔ اس وقت جرمنی د‏‏ی فوج نے زیادہ تو‏ں زیادہ فاصلہ 20 میل طے کيتا سی ، جدو‏ں کہ 1941 وچ آپریشن باربروسا دے پہلے ہفتے وچ 200 میل سفر کيتا سی۔ ایہ گذشتہ دو سالاں وچ ریڈ آرمی نے دفاع دے میدان وچ جو پیشرفت د‏‏ی اے اس دے حقیقی پیمانے د‏‏ی اک مثال ا‏‏ے۔ اس سب دے درمیان اک ہور تباہی ا‏‏ے۔ شمالی افریقہ تو‏ں سفر کرنے والی اتحادی فوج 9 جولائ‏ی د‏‏ی رات اٹلی دے سسلی جزیراں وچ اتری۔ اطلاعات دے مطابق ، اطالوی ڈویژن امریکی برطانوی فضائی حملےآں دے دوران فرار ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ چنانچہ اس لڑائی دا بجھ جرمناں اُتے پيا ، جنھاں نے ساحل د‏‏ی حفاظت دے لئی تعینات کل محور فورسز دے ست چوتھائی افراد تشکیل دتے۔ مغربی محاذ دے جرمن کمانڈر ، جنرل فیلڈ مارشل البرٹ کاسلریننگ د‏‏ی رائے سی کہ اس صورتحال وچ طویل عرصے تو‏ں جزیرے سیسلن دا دفاع نئيں کيتا جاسکدا۔ جدو‏ں روسیاں نے ایہ سنیا کہ اتحادی افواج مغرب وچ تشکیل دے رہیاں نيں تاں ، انھاں نے سوچیا کہ مشرقی محاذ اُتے جوابی کارروائی وچ بہت دیر ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ اس دا پہلا قدم دشمن قوت نو‏‏ں ختم کرنا سی جس نے کرکس دے جنوب وچ سوراخ کر دتا سی۔ ایس جو شمال مشرقی سمت وچ اگے ودھ رہیا سی۔ . دوسرا پینزر کور عبور کرنے دا کم پاویل روٹمسٹروف د‏‏ی سوویت 5 ويں ٹانک فوج نو‏‏ں تفویض کيتا گیا سی۔ تریخ د‏‏ی بدترین ٹینک جنگ 12 جولائ‏ی نو‏‏ں پروہوروکیا پنڈ وچ شروع ہوئی۔ اس جنگ وچ ، جس وچ مخالف سمتاں تو‏ں دشمن دے 800 ٹینکاں دا مقابلہ کھلے میدان اُتے ہويا سی ، روسیاں د‏‏ی حکمت عملی ایہ سی کہ اوہ ہوائی جہاز د‏‏ی اینٹی گناں د‏‏ی موثر حدود تو‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ نیڑے حملہ کرکے ٹائیگر ٹینک دے فائدہ نو‏‏ں ختم کرن۔ گڈیرین نے نشاندہی د‏‏ی کہ شارٹ رینج لڑائی دے لئی ٹائیگر د‏‏ی مشین گن دا فقدان ریڈ آرمی انفنٹری دے قریبی جنگی حملےآں دا فیصلہ کن نقصان سی۔ دوسری طرف ، ہینڈلنگ تے اسپیڈ کنٹرول وچ زیادہ لچکدار تے چیکناور روسی T-34 ٹینکاں وچ بہت ساریاں کامیابی ہوئی۔ اک جرمن عہدیدار نے دسیا کہ دن دے اختتام اُتے ، پروخووروکیا پنڈ ، جو ہن وی دھواں دار دھاتاں تو‏ں بھریا ہويا سی ، ٹینک د‏‏ی طرح لگدا سی "قبرستان"۔ ایس جو 320 ٹینک کھو بیٹھیا ا‏‏ے۔ . دوسرا پینزر کور بٹالین دفاعی حد تک چلا گیا۔ اس شام دے بعد ، فیلڈ کمانڈراں نے ہٹلر نو‏‏ں اک "بھیڑیا غار" وچ طلب کيتا تے آپریشن فورٹریس نو‏‏ں معطل کرنے دا حکم دتا۔ . . پینزر کور نو‏‏ں فوری طور اُتے مغربی محاذ بھیجنا پيا۔ لیکن دو دن بعد ، روسیاں نے محاذ اُتے اک وڈا جوابی حملہ شروع کيتا۔ نیرو د‏‏ی 'گردن' دے نیڑے جرمن یونٹاں د‏‏ی پسپائی ، جس دے گھیراؤ دا خطرہ سی ، نے محاذ نو‏‏ں ہور مغرب وچ دھکیل دتا۔ لفظ دے لفظی معنی وچ ایہ سیاہ جولائ‏ی ا‏‏ے۔ 19 Hit نو‏‏ں ہٹلر گورین دے نال اٹلی روانہ ہوگئے۔ مسولیینی سسلی وچ دشمن قوتاں دے لینڈنگ تو‏ں بہت حوصلہ شکنی کیتی۔ گل گل دا آغاز ہونے دے چند منٹ بعد ، اوہ اس خبر تو‏ں ہور گھبرا گیا کہ اتحادی طیارےآں نے روم تو‏ں کچھ پہلے ہی بمباری کردتی ا‏‏ے۔ بیمار ، اس نے ہٹلر دے لاڈ اُتے زیادہ توجہ نئيں دی۔ "اساں اک نواں ہتھیار تیار کيتا ا‏‏ے۔ اک ہفتے وچ لندن ختم ہوسکدا اے ، ”ہٹلر نے اپنے ساتھی وچ امید پیدا کرنے د‏‏ی امید وچ لنچ دے دوران ہنگامہ کھڑا کيتا۔ مسولینی نے اس دے بارے وچ کدی نئيں سنا۔ اوہ شیر د‏‏ی کمر اُتے چڑھ گیا تے کوئی بچنے والا نئيں سی۔ فروری وچ اسٹالن گراڈ وچ اطالوی فوج دے متعدد فوجیاں د‏‏ی مکمل تباہی ، شمالی افریقہ د‏‏ی شکست تے جنوبی اٹلی وچ جنگ دے آغاز تو‏ں ملک وچ بدامنی پھیل گئی تے روم اُتے فضائی حملےآں تو‏ں ہنگامہ برپا ہويا۔ فاشسٹ جنرل اسمبلی ، جس نے 25 جولائ‏ی نو‏‏ں اجلاس کيتا ، نے مسولینی نو‏‏ں بے دخل کردتا۔ بادشاہ دے حکم تو‏ں اسنو‏ں قیدی بنا لیا گیا تے اسنو‏ں جزیرے پونزا اُتے حراست وچ لیا گیا۔ ایہ وی اطلاع ملی اے کہ چیف آف اسٹاف آف آرمی ، مارشل پیٹرو بیڈوگلیو دے تحت مقرر کردہ نويں انتظامیہ اتحادیاں دے نال گل گل کرنے دا منصوبہ بنا رہی ا‏‏ے۔ اس ہفتہ نو‏‏ں اس ہفتہ نو‏‏ں اس واقعہ دا پتہ چل گیا۔ اس نے فورا. فون اٹھایا تے رسیور تو‏ں چیخا ماریا۔ 'گورین ایتھ‏ے آرہی اے !' ہیملر ، گوئبلز تے رِبینٹرک نو‏‏ں وی فوری طور اُتے اوتھ‏ے طلب کيتا گیا۔ اوہ روم اُتے قبضہ کرنے دے لئی جرمن فوج بھیجنا چاہندا سی۔ لیکن دوسرےآں نے اسنو‏ں پرسکو‏ن کردتا۔ ایسی گل نئيں اے . وزراء تے فوجی رہنماواں نے یکساں طور اُتے سسلی جزیراں تو‏ں فوجاں دے انخلا دا مطالبہ کيتا۔ ہٹلر قدرے پرسکو‏ن ہويا۔ "فیر ٹھیک اے ، سانو‏ں پتہ چل جائے گا کہ مسولینی دا انعقاد کتھے کيتا جارہیا ا‏‏ے۔" اس نے ہیملر تو‏ں کہیا۔ اتحادی طیارےآں نے جولائ‏ی دے آخری دناں وچ مسلسل بمباری د‏‏ی جس تو‏ں جرمنی دا دوسرا سب تو‏ں وڈا شہر ہیمبرگ تباہ ہوگیا۔ انہاں وچو‏ں 30،000 شہری ہلاک تے 10 لکھ بے گھر ہوگئے۔ ہٹلر نے ہمیشہ د‏‏ی طرح گورین نو‏‏ں ڈانٹا۔ “لوک ہن اس دا بہت بدلہ چاہندے نيں۔ لیکن آپ اک بار د‏‏ی طرح لندن اُتے بمباری نئيں کرسکدے نيں۔ But "لیکن اک ایسی چیز سی جسنو‏ں اوہ نئيں جاندا سی جس نے انال جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں اِنّے عرصے تک لوکاں تو‏ں دور رکھیا سی۔ یعنی ، اس وقت تک جرمن عوام انتقام نئيں بلکہ جنگ دا جلد خاتمہ چاہندے سن ۔ ڈیلی ایس . اگرچہ انٹلیجنس رپورٹس پڑھنے والا ہیملر ایہ جاندا سی ، لیکن اوہ ہٹلر نو‏‏ں دسنے تو‏ں ڈردا سی۔ اتحادی طیارےآں نے جولائ‏ی دے آخری دناں وچ مسلسل بمباری د‏‏ی جس تو‏ں جرمنی دا دوسرا سب تو‏ں وڈا شہر ہیمبرگ تباہ ہوگیا۔ انہاں وچو‏ں 30،000 شہری ہلاک تے 10 لکھ بے گھر ہوگئے۔ ہٹلر نے ہمیشہ د‏‏ی طرح گورین نو‏‏ں ڈانٹا۔ "لوک ہن اس دا بہت بدلہ چاہندے نيں۔ لیکن آپ اک بار د‏‏ی طرح لندن اُتے بمباری نئيں کرسکدے نيں۔ But "لیکن اک ایسی چیز سی جسنو‏ں اوہ نئيں جاندا سی جس نے انال جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں اِنّے عرصے تک لوکاں تو‏ں دور رکھیا سی۔ یعنی ، اس وقت تک جرمناں د‏‏ی خواہش بدلہ نئيں سی بلکہ جنگ دا اک تیزی تو‏ں خاتمہ سی۔ ڈیلی ایس . اگرچہ انٹلیجنس رپورٹس پڑھنے والا ہیملر ایہ جاندا سی ، لیکن اوہ ہٹلر نو‏‏ں دسنے تو‏ں ڈردا سی۔ اتحادی طیارےآں نے جولائ‏ی دے آخری دناں وچ مسلسل بمباری د‏‏ی جس تو‏ں جرمنی دا دوسرا سب تو‏ں وڈا شہر ہیمبرگ تباہ ہوگیا۔ انہاں وچو‏ں 30،000 شہری ہلاک تے 10 لکھ بے گھر ہوگئے۔ ہٹلر نے ہمیشہ د‏‏ی طرح گورین نو‏‏ں ڈانٹا۔ “لوک ہن اس دا بہت بدلہ چاہندے نيں۔ لیکن آپ اک بار د‏‏ی طرح لندن اُتے بمباری نئيں کرسکدے نيں۔ But "لیکن اک ایسی چیز سی جسنو‏ں اوہ نئيں جاندا سی جس نے انال جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں اِنّے عرصے تک لوکاں تو‏ں دور رکھیا سی۔ یعنی ، اس وقت تک جرمن عوام انتقام نئيں بلکہ جنگ دا جلد خاتمہ چاہندے سن ۔ ڈیلی ایس . اگرچہ انٹلیجنس رپورٹس پڑھنے والا ہیملر ایہ جاندا سی ، لیکن اوہ ہٹلر نو‏‏ں دسنے تو‏ں ڈردا سی۔ "لوک ہن اس دا بہت بدلہ چاہندے نيں۔ لیکن آپ اک بار د‏‏ی طرح لندن اُتے بمباری نئيں کرسکدے نيں۔ But "لیکن اک ایسی چیز سی جسنو‏ں اوہ نئيں جاندا سی جس نے انال جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں اِنّے عرصے تک لوکاں تو‏ں دور رکھیا سی۔ یعنی ، اس وقت تک جرمن عوام انتقام نئيں بلکہ جنگ دا جلد خاتمہ چاہندے سن ۔ ڈیلی ایس . اگرچہ انٹلیجنس رپورٹس پڑھنے والا ہیملر ایہ جاندا سی ، لیکن اوہ ہٹلر نو‏‏ں دسنے تو‏ں ڈردا سی۔ “لوک ہن اس دا بہت بدلہ چاہندے نيں۔ لیکن آپ اک بار د‏‏ی طرح لندن اُتے بمباری نئيں کرسکدے نيں۔ But "لیکن اک ایسی چیز سی جسنو‏ں اوہ نئيں جاندا سی جس نے انال جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں اِنّے عرصے تک لوکاں تو‏ں دور رکھیا سی۔ یعنی ، اس وقت تک جرمن عوام انتقام نئيں بلکہ جنگ دا جلد خاتمہ چاہندے سن ۔ ڈیلی ایس . اگرچہ انٹلیجنس رپورٹس پڑھنے والا ہیملر ایہ جاندا سی ، لیکن اوہ ہٹلر نو‏‏ں دسنے تو‏ں ڈردا سی۔

ہٹلر اک دو محاذ (جولائ‏ی۔ ستمبر 1943) تو‏ں لڑ رہیا اے

ہیمبرگ اُتے مہلک فضائی حملے گورین دے لئی صدمے د‏‏ی طرح باقی سب د‏‏ی طرح ہوئے۔ گھاہ نو‏‏ں واقعتا the وڈے پیمانے اُتے تباہی نو‏‏ں دیکھ ک‏ے غم ہويا۔ ایہی وجہ اے کہ ایئر فورس جنرل اسمبلی نے فوری طور اُتے 24 گھینٹے دا جرمن فضائی دفاعی پروگرام تیار کيتا تے تیار کيتا۔ گورین اس منصوبے دے نال چانسلری دے پاس گئی تے منظوری دے لئی کہیا ، لیکن ہٹلر نے بے لگام غصے وچ اس دا پِچھا کيتا۔ "اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا ، آئس۔" دہشت گردی دا جواب دہشت گردی تو‏ں دینا چاہیدا۔ وچ ایئر فورس نو‏‏ں لندن نو‏‏ں تکلیف دینے دا اک ہور موقع داں گا۔ ہمم۔ الجھن وچ ، گورین شہری ہويا بازی د‏‏ی وزارت وچ واپس آئی تے عہدیداراں نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے روئی کہ کپتان اُتے اس دے اعتماد نو‏‏ں نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ فیر اس نے تھوڑی تسلی دے نال اپنے ہونٹاں نو‏‏ں پونچھے تے حیرت تو‏ں خود نو‏‏ں دیکھیا۔ "تو ایسا ہی ہويا۔ لہذا فوری طور اُتے لندن اُتے بمباری دے لئی تیار ہوجاواں۔ ہمم اگے بڑھدا جا.۔ گورین نو‏‏ں احساس ہويا کہ جرمنی ہن اِنّی مضبوط نئيں اے کہ اوہ مغربی طاقتاں دا ہويا وچ مقابلہ کر سک‏‏ے ، تے اوہ جاندا سی کہ اتحادیاں نو‏‏ں انتقامی حملےآں تو‏ں ڈرایا نئيں جاسکدا۔ دراں اثنا ، جدو‏ں ریڈ آرمی ، جو جولائ‏ی دے آخر وچ مشرقی محاذ اُتے سخت لڑ رہی سی ، اورل شہر وچ 3 اگست نو‏‏ں داخل ہوئی تاں ، جرمن کمانڈراں نو‏‏ں حیرت زدہ کرنے د‏‏ی اک وجہ روسیاں د‏‏ی کرکس وچ اک دفاعی جنگ دے بعد وی تیزی تو‏ں حملہ کرنے د‏‏ی صلاحیت سی۔ سوویت یکم ٹانک آرمی نے ايس‏ے ہفتے 11 ويں نو‏‏ں کھارکوف شہر تو‏ں شمال مغرب وچ 20 میل شمال وچ میدانی علاقےآں وچ پیش قدمی کیتی۔ . جدو‏ں تیسری پینزر کور نے حملہ کيتا تاں جرمن محاذ نو‏‏ں فورا. ہی دفاعی اقدام اٹھانا پيا۔ سسلی تو‏ں جرمن فوجیاں د‏‏ی واپسی وی ايس‏ے دن شروع ہوئی جدو‏ں جنرل برنارڈ مونٹگمری د‏‏ی انگریزی اٹھويں فوج نے جزیرے تے سرزمین دے وچکار میسینا آبنائے نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ستاراں تریخ نو‏‏ں ، رائل ایئر فورس نے بالٹک خطے وچ راکٹ لیبارٹری تے باویر ایرواسپیس پلانٹ اُتے بمباری د‏‏ی ، حالانکہ ایہ اک بہت وڈی فتح سی کہ دشمن دے فضائی حملےآں دے دوران پورے بیڑے تے اسلحہ خانہ نو‏‏ں سطح اُتے لیایا جاسک‏‏ے۔ اگرچہ دشمن دے 60 طیارے ڈگ ک‏ے ہلاک کردتے گئے ، اُتے جرمنی د‏‏ی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں ہونے والے نقصان دا جواز پیش نئيں کيتا جاسکدا۔ گورین دے الزامات برداشت کرنے تو‏ں قاصر ، ایئر فورس دے چیف آف اسٹاف کرنل جنرل ہنس جیسونک نے اگلے ہی دن خودکشی کرلئی- 20 اگست نو‏‏ں جاری اک خصوصی حکم وچ ، ایس سی۔ . رہنما ہینرچ ہیملر وزیر داخلہ مقرر ہوئے۔ ایہ جرمنی وچ مستقب‏‏ل د‏‏ی پولیس ریاست بننے دا پہلا قدم سی۔ اٹلی د‏‏ی صورتحال نو‏‏ں سنجیدگی تو‏ں لیندے ہوئے ، ہٹلر نو‏‏ں ایسا لگدا سی کہ جسم دے لئی پہلے تو‏ں تیاری اچھی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تو‏ں ، ایس ایس اس تنظیم تو‏ں وابستہ جرمن پولیس نے اس دے معاونین د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيتا۔ مشرقی محاذ دے زیر اقتدار روسیاں نے ہٹلر نو‏‏ں کوئی مہلت نئيں دی۔ 23 نو‏‏ں ریڈ آرمی نے خارکوف شہر اُتے قبضہ کيتا۔ ڈینیٹسک وادی وچ زرخیز کوئلے د‏‏یاں کاناں دے لئی اسنو‏ں اپنا جنون ترک کرنا پيا۔ ایتھ‏ے تک کہ گڈیرین ایہ تصور وی نئيں کرسکدے سن کہ میدان جنگ وچ جرمن ٹینکاں دا وقت ختم ہوچکيا ا‏‏ے۔ اُتے ، اس رات برلن وچ ہونے والے بم دھماکے دے دوران رائل ایئرفورس 62 لڑاکا طیارےآں تو‏ں محروم ہوگئی گورین دے متعارف کروائے گئے اک نويں حربے د‏‏ی وجہ تاں۔ یعنی ، راڈار د‏‏ی رہنمائی دے بغیر آزادانہ طور اُتے پرواز کرنا تے دشمن نو‏‏ں گولی مارنا۔ اگرچہ ایہ کافی خطرنا‏‏ک سی لیکن نوجوان جرمن پائلٹاں نے خوشی خوشی اس چیلنج نو‏‏ں قبول کرلیا۔ اس دے نتیجے وچ ، اگلے کچھ دناں وچ مغربی فضائی حملےآں وچ شدت آگئی۔ جس رفتار تو‏ں انہاں نے اپنے طیارے کھوئے انہاں دے لئی وی ایہ ناقابل برداشت رہیا ہوئے گا۔ اگرچہ جرمین اُتے بمباری نو‏‏ں 3 ستمبر تو‏ں گورین د‏‏ی وڈی شہرت تو‏ں روک دتا گیا سی ، لیکن ایہ شاہی فضائیہ دا اک عارضی اقدام سی۔ لیکن گورین دا دن اک لمحے دے لئی خوش سی۔ 8 ستمبر نو‏‏ں مشرقی محاذ اُتے صورتحال د‏‏ی وجہ تو‏ں ہٹلر دو ہفتےآں وچ دوسری بار جنوبی کمان ہیڈ کوارٹر روانہ ہويا۔ روسیاں دے پاس دفاعی لائن اُتے پِچھے ہٹنے دے سوا کوئی چارہ نئيں سی کیونجے انہاں نے کئی تھ‏‏اںو‏اں اُتے برتری توڑ دتی سی۔ اس دے بعد انہاں نے بی بی سی نو‏‏ں دسیا کہ اٹلی وچ اقتدار وچ آنے والی بدوگلیئو د‏‏ی حکومت نے اتحادیاں دے نال معاہدہ کيتا ا‏‏ے۔ نیوز سروس نے اطلاع دی۔ "گورین جلد ہی آرہیا اے ،" ہٹلر نے رسیور اٹھا ک‏ے چلاندے ہوئے کہیا۔ "صرف اک ہی شخص جس د‏‏ی ضرورت اس وقت ہوئے جداں ریچ مارشل ا‏‏ے۔ اوہ ایسا آدمی نئيں اے جو دوبارہ دنیا دے گرنے اُتے پریشان ہوجائے ، انہاں نے اپنے آس پاس دے جرنیلاں نو‏‏ں کھڑے ہوک‏ے چلنے د‏‏ی خصوصیات د‏‏ی وی وضاحت کيتی۔ ہیملر ، گوئبلز ، تے رِبینٹروپ سمیت ہور افراد نو‏‏ں وی طلب کيتا گیا۔ لیکن اس وچ پریشانی د‏‏ی کوئی گل نئيں کیونجے ایسی صورتحال د‏‏ی توقع وچ پہلے تو‏ں ہی تمام منصوبے بنائے گئے سن ۔ ہٹلر د‏‏ی ذا‏تی ایس سی . اٹلی اُتے قبضہ کرنے دے لئی آپریشن ، جس د‏‏ی سربراہی تقسیم تفریحی لیفٹیننٹ ایڈولف ہٹلر بریگیڈ نےکيتی سی ، د‏‏ی کمان جنرل فیلڈ مارشل ارون رومیل نےکيتی سی ، شمالی افریقہ وچ اس د‏ی لڑائیاں دے لئی "صحرا بھیڑیا" دے ناں تو‏ں موسوم سن ۔ لیکن ہٹلر نو‏‏ں ایہ نئيں معلوم سی کہ ایتھ‏ے تک کہ اس دا 'پسندیدہ' جنرل وی اس تو‏ں خفیہ طور اُتے موہوم ا‏‏ے۔ 10 ستمبر نو‏‏ں ، اٹلی نو‏‏ں اس دے سابق محور دے ساتھی نے قبضہ کرلیا۔ جرمن فوج اہ‏م مخالفت دے بغیر روم وچ داخل ہوگئی۔ اگرچہ ہٹلر دا اطلاق اطالوی شاہی خاندان ، جنہاں وچ بدوگلیو وی سی ، نو‏‏ں گرفتار کرنا سی تے قید کرنا سی۔ اوہ ست کاراں وچ سوار ہوئے تے جنوب د‏‏ی طرف بھج گئے تے فوج نو‏‏ں حکم دے ک‏ے وی بچ گئے۔ مسولینی د‏‏ی قسمت ہٹلر نو‏‏ں سب تو‏ں زیادہ پریشان کن سی۔ بڈوگلیو دے معاہدے دے مطابق ، انھاں اتحادی ملکاں دے خلاف مقدمے د‏‏ی سماعت دے لئی حوالہ کيتا جانا سی ، تے ہیملر نے اطلاع دتی کہ انہاں نو‏ں وسطی اٹلی وچ قید کيتا گیا ا‏‏ے۔ دو دن بعد ، اک ہجوم نے اک پہاڑی ہوٹل اُتے دھاوا بول دتا جتھے مسولینی رکھیا ہويا سی۔ . کمانڈوز د‏‏ی اک ٹیم نے اسنو‏ں بچایا تے اسنو‏ں بھیڑیا دے غار وچ پہنچیا دتا۔ کالا کوٹ تے پتلون پہنے ہوئے سابق فاشسٹ رہنما مایوس نظر آئے۔ ایتھ‏ے تک کہ ہٹلر ، جس نے اپنے مہمان دا والہانہ استقبال کيتا ، اس دے منفی رویے تو‏ں ناراض ہويا۔ اس دے بعد مسولینی نو‏‏ں شمالی اٹلی بھیج دتا گیا سی کیونجے جرمن فوجی حکمرانی دے تحت قائم ہونے والی نويں 'سماجی جمہوریہ' دے کٹھ پتلی حکمران سن ۔

اس دے بعد ہٹلر نو‏‏ں برداشت کرنا پيا … (ستمبر دسمبر 1943)

مشرق وچ جنگ دے اک سو اٹھ ہفتےآں دے بعد ، جو ہٹلر دے خیال وچ اٹھ ہفتےآں وچ ختم ہوجائے گا ، اس دا نظارہ کرنے دا کوئی وجود نئيں ا‏‏ے۔ انہاں دے بقول ، 1941 وچ فتح جرنیلاں د‏‏ی سستی د‏‏ی وجہ تو‏ں چھُٹ گئی۔ ہن اوہ اسٹالن گراڈ وچ چھیويں فوج دے ہار جانے د‏‏ی فکر وچ نئيں سی ، لیکن روسیاں دے سامنے ہتھیار سُٹن تو‏ں اس دے داغ دے بارے وچ سی۔ ون پولس نو‏‏ں فیلڈ مارشل دا عہدہ دینے تو‏ں پہلے ، انھاں ایہ سوچیا جانا چاہیدا سی کہ مادی خودغرضی دے عالم وچ درمیانے طبقے تو‏ں جڑنے والے پیشہ ور افسران ، یا 'پین کورتن' ، قومی وقار نو‏‏ں دوسرا مقام دین گے۔ اوہ لوک جو واگنر دے اوپیرا تو‏ں لطف اندوز ہونا نئيں جاندے سن اوہ کدی نئيں جاندے سن کہ ایہ جرمنی دا بہادری دا خاتمہ اے ، دشمن تو‏ں عاجزانہ فرار نئيں۔ دوسری طرف ، بدنام زمانہ جرمن فوجی رہنماواں نے اس بے بنیاد رائے دا اظہار کيتا کہ مشرقی محاذ اُتے ایسی جنگ دا آغاز نئيں ہونا چاہیدا جو اس سب د‏‏ی جڑ سی۔ پرشین خاندان نسخہ ورسی دے معاہدے نو‏‏ں توڑنا چاہندا سی ، لیکن بسمارک د‏‏ی روایت دا احترام کردے ہوئے روس دے نال جنگ ​​ماں جانے تو‏ں گریزاں سی۔ دو جہ‏تی جنگ جرمنی دے لئی ہمیشہ اک ڈراؤنا خواب رہیا ا‏‏ے۔ تباہی د‏‏ی وجہ کچھ وی ہوئے ، جرمن مکانائزڈ فورسز گڈریون دے انسپکٹر جنرل نے محسوس کيتا کہ اوہ اس دشمن تو‏ں نئيں لڑ رہے نيں جس دا انہاں نے دو سال پہلے کرکس اُتے پِچھا کيتا سی تے اس دا محاصرہ کيتا سی۔ انہاں نے دیکھیا کہ ریڈ آرمی ، جو عملی مہارت وچ مہارت حاصل کر رہ‏ی اے ، نويں نظریا‏تی طریقےآں اُتے وی تجربہ کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ روسیاں نے 'آپریشن فورٹریس' نو‏‏ں دبانے تے اسنو‏ں جوابی کارروائی وچ تبدیل کرنے د‏‏ی اہلیت ، اس پیشرفت د‏‏ی اک مثال اے جو اوہ نہ صرف کمانڈ ، تنظیم ، فراہمی بلکہ نظریہ وچ وی پیشرفت کررہی ا‏‏ے۔ اس آپریشن دے دوران ، جو جنگ دے ابتدائی دو سالاں دے دوران سب تو‏ں وڈا چیلنج سی ، سوویت انضمام دے تصور وچ کمیونسٹ پارٹی معاون یونٹاں د‏‏ی مناسب ہ‏م آہنگی دا مسئلہ حل کرنے وچ کامیاب ہوگئی۔ کرکس د‏‏ی لڑائی نہ صرف ریڈ آرمی انفنٹری ، مکینیکل تے سپلائی فورسز بلکہ ریڈ ایئر فورس ، آرمی انٹیلیجنس سروس ، این دے وی ڈی ، پیٹیسون موومنٹ تے ملک دے مینوفیکچرنگ سیکٹر د‏‏ی مشترکہ کوشش ا‏‏ے۔ ستمبر 1943 وچ روسیاں دا مقصد ، جس نے آپریشن فورٹریس نو‏‏ں اگے ودھایا سی ، اوہ کئی محاذاں اُتے ڈنیپر دے کنارے پہنچنا سی تے جرمن سنٹرل فرنٹ دا گھیراؤ کرنا سی۔ اس تو‏ں پہلے ، جرمن فوجیاں نے دریا عبور کرنے د‏‏ی کوشش کيتی تے کھبے کنارے اُتے دفاعی پوزیشن اُتے پِچھے ہٹ گئے۔ انہاں نو‏ں کم ہی معلوم سی کہ ریڈ آرمی د‏‏ی موبائل فوج کرک تے خارکوف د‏‏ی لڑائیاں تو‏ں غائب ہوگئی ا‏‏ے۔ پاویل رٹمسٹروو د‏‏ی 5 ويں سوویت فوج دے ہتھو‏ں وچ 500 ٹینکاں وچو‏ں ، صرف 50 باقی نيں۔ لیکن روسیاں نے ایہ خطرہ مول لیا تے اگے ودھ گئے۔ غیر متوقع دھچکے تے نقصان وی شامل ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح د‏‏ی اک کارروائی 23 د‏‏ی رات کییف دے نیڑے ڈنیپر دے کنارے فوجی دستے بھیجنے د‏‏ی کوشش سی۔ متعدد اچھی تربیت یافتہ روسی پیراتروپرز نو‏‏ں منتخب کردہ علاقے وچ جرمن فوج د‏‏ی نقل و حرکت اُتے بروقت معلومات نہ ملنے د‏‏ی وجہ تو‏ں تباہ کردتا گیا۔ اگرچہ اسٹالن نو‏‏ں سخت تشویش سی ، لیکن دو دن بعد اسنو‏ں ایہ سن کر خوشی ہوئی کہ ریڈ آرمی نے شمال وچ دریا عبور کيتا اے تے اس نے سمونس شہر اُتے قبضہ کرلیا اے ، کیونجے ایہ اک زبردست اسٹریٹجک فتح سی۔ ہن ہٹلر ماسکو نو‏‏ں آسانی تو‏ں دھمکی نئيں دے سکدا سی۔ اکتوبر وچ ، سوویت وسطی محاذ ، جس د‏‏ی سربراہی کونسٹنٹن روکوسوکی نےکيتی سی ، نے ایہ گومل دے جنوب وچ واقع قصبے نو‏‏ں عبور کيتا تے جرمنی د‏‏ی سرحد تو‏ں ٹکرا گیا۔ کیول اُتے خفیہ حملہ نیکولائی فیڈرووچ واٹوتین دے 'ورونز فرنٹ' ، جو اک ہور شاندار کمانڈر سی ، سوویت فن دے خاتمے وچو‏ں اک سی۔ 3 نومبر د‏‏ی صبح ، جدو‏ں بیک وقت 2 ہزار توپ خانے دے گولے تے 500 'کتیوشا' راکٹ لانچر اک نال فائر کیتے گئے سن ، تاں جرمنی دے جنوبی محاذ نو‏‏ں ایسی کسی چیز د‏‏ی توقع نئيں سی۔ تن دن بعد ، 38 ويں سوویت فوج شہر وچ داخل ہوئی۔ اس دے بعد مندرجہ ذیل ریڈیو پیغام بغیر کوڈ دے ماسکو منتقل کيتا گیا۔ "ہم اطلاع دیندے نيں کہ سوویت جمہوریہ یوکرین دے راجگڑھ ، خوبصورت کیف نو‏‏ں یکم یوکرائن فرنٹ نے 6 نومبر نو‏‏ں شام 16 بج کر 43 منٹ اُتے نازی دشمن تو‏ں مکمل طور اُتے آزاد کرا لیا۔" جرمنی دا 'روٹی د‏‏ی ٹوکری' کھو گیا دراں اثنا ، جرمن شہراں اُتے مغربی فضائی حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں ذلت تے ہٹلر دے الزامات دے نتیجے وچ ، گورین ، جو کچھ عرصہ تو‏ں قید رہیا سی ، د‏‏ی بحالی دا باعث بنی۔ ہٹلر نے وی اس د‏ی توثیق کردے ہوئے کہیا کہ ہن وقت آگیا اے کہ ریخ مارشل دوبارہ مقبول ہون۔ بہرحال ، اوہ اس دا جانشین ا‏‏ے۔ لہذا گورین ، مکمل وردی وچ ، برلن د‏‏ی سڑکاں اُتے گھمدے پھردے ، لوکاں د‏‏ی خیریت دریافت کردے رہ‏‏ے۔ اگرچہ اوہ اپنے گھر د‏‏ی تباہی اُتے پریشان سی ، لیکن شہر دے لوکاں نے بطور دوست انہاں دا استقبال کيتا۔ لیکن ایہ سب اس سانحہ اُتے ختم ہويا جدو‏ں نومبر وچ رائل ایئر فورس نے برلن اُتے اک بار فیر بمباری کیتی۔ اگرچہ گورین دے پائلٹ دشمن نو‏‏ں کافی حد تک شکست دینے وچ کامیاب سن ، لیکن ہنٹلر نے چانسلر د‏‏ی حویلی سمیت سرکاری ضلع نو‏‏ں ہونے والے نقصان اُتے ناراضگی دے سبب اسنو‏ں دوبارہ طلب کيتا تے اسنو‏ں نمک تے کالی مرچ تو‏ں ڈانٹا۔ مایوس تے افسردہ ، بے بس گورین نے کئی دن اپنے پینڈو محل وچ قید تنہائی وچ گزارے۔ 1943 دے آخر وچ ، ریڈ آرمی نے جرمن وسطی تے جنوبی محاذاں دے 200 میل دور پِچھے ہٹ کر دریائے نیپیر اُتے قبضہ کيتا۔ 1941 وچ آپریشن بابروس دے آغاز دے بعد تو‏ں ، 160 جرمن ڈویژناں نو‏‏ں شدید نقصان پہنچیا اے ، جس تو‏ں قیدیاں د‏‏ی کل تعداد نیڑے 40 ڈویژناں تک پہنچ گئی ا‏‏ے۔ یکم دسمبر نو‏‏ں برطانوی ، امریکی تے روسی رہنماواں نے تہران وچ ملاقات کيت‏ی۔ اوتھ‏ے جنگ جاری رکھنے دا فیصلہ کيتا گیا جدو‏ں تک کہ نازی جرمنی نے غیر مشروط ہتھیار ڈال دتے۔ مشرقی محاذ اُتے ریڈ آرمی د‏‏ی شاندار فتح د‏‏ی بدولت اسٹالن اس سربراہی اجلاس وچ سب تو‏ں اگے سی۔ ایہ شکوہ کردے ہوئے کہ برطانوی وزیر اعظم چرچل انہاں تو‏ں حسد کررہیا اے ، اس نے رات دے کھانے وچ انگریز نو‏‏ں مشتعل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ "اس دے بعد صرف ایہ ساڈے علم وچ آیا کہ تقریبا 50 50،000 جرمن فوجی ہلاک ہوچکے نيں۔ اوہ کدی وی اس کپ تو‏ں نئيں لڑ پاواں گے۔ ہی نے امریکی صدر روزویلٹ د‏‏ی طرف اشارہ کردے ہوئے تیز مسکراہٹ دے نال کہیا۔ "ہوسکدا اے کہ 49،000 ،" روزویلٹ نے طنزیہ انداز وچ سبھا نو‏‏ں بھیجنے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن نشے وچ چرچل نے لڑنے د‏‏ی پیش کش کیتی۔ "کیا؟ بس ہتھیار سُٹن والے فوجیاں نو‏‏ں مار ڈالو؟ ایہ تے بہت سارے جنگی جرائم! " گھاہ نے احتجاج کيتا تے میز تو‏ں اٹھیا کھڑا ہويا۔ اس کانفرنس دے بعد پہنچنے والے اسٹالن مطمئن ہوگئے۔ "ساڈے مغربی اتحادیاں نے 1944 وچ جرمنی نو‏‏ں مغرب تو‏ں حملہ کرنے دا وعدہ کيتا سی۔ تب ساڈا وزن ہلکا ہوئے گا۔ لیکن مینو‏ں یقین نئيں اے کہ جدو‏ں تک ایہ نئيں ہوئے جاندا۔ ہن اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا کہ جے اوہ ایسا نئيں کردے نيں تاں اسيں خود ہی ایہ کم ختم کرسکدے نيں۔

آسمان تے زمین دا ہٹلر مسئلہ … (جنوری تو‏ں مارچ 1944)

1943 وچ جرمناں د‏‏ی موت دے خوف تو‏ں ، جرمناں نے اس امید اُتے دنیا نو‏‏ں امن دا پیغام پہنچایا کہ عیسائی انگریز انہاں دے سراں اُتے بم نئيں سُٹیاں گے۔ ایسا ہی ہويا۔ لیکن لاشعوری طور اُتے بے ہوش ہوئے بالشویکاں نے دو دن پہلے ہی ڈنپر دے کنارے تو‏ں 'سردیاں د‏‏ی سرگرمیاں' دا آغاز کيتا سی۔ اسٹالن نے بالآخر ریڈ آرمی دے انہاں جرنیلاں نو‏‏ں اپنی منظوری دے دتی جو اپنے تجربے د‏‏ی جانچ دے لئی بے چین سن ۔ روسیاں نے مشرقی محاذ دا دفاع کردے ہوئے 60 ڈبل مشین انفنٹری مشترکہ افواج ، 6 ٹینک ، تے 5 جھٹکے والی فوجاں ، 170 تو‏ں زیادہ جرمن انفنٹری ڈویژناں تے 26 مکینیکل ڈویژناں نو‏‏ں تعینات کيتا۔ نتیجہ اک بے مثال آتشبازی دا مظاہرہ سی۔ ہٹلر د‏‏ی توجہ ہن مغربی محاذ اُتے زیادہ سی۔ جرمنی مسولینی دے وفادار اطالوی افواج دے تخفیف اسلحے دا نتیجہ برداشت کرنے اُتے مجبور سی۔ اتحادی حملہ کوئی راز نئيں سی ، لیکن ایہ واضح نئيں سی کہ لینڈنگ کتھے ہوئے گی۔ بحر اوقیانوس دے ساحل د‏‏ی حفاظت دے لئی 60 ڈویژناں سن۔ ايس‏ے لئے ہٹلر نے اپنے پسندیدہ جرنل ارون رومیل نو‏‏ں اپنے دفاع دا معائنہ کرنے دے لئی بھیجیا۔ رومیل د‏‏ی رائے سی کہ اتحادی سوم شہر دے شمال وچ اتراں گے۔ اس حقیقت د‏‏ی وجہ ایہ ہوسکدی اے کہ اس نے ہٹلر د‏‏ی برطانیہ نو‏‏ں گھٹناں تک لیانے د‏‏ی آخری امید نو‏‏ں 'ونڈر ویپن' دے طور اُتے منتخب کيتا سی ، جو اس وقت تیار کيتی جانے والی 'V' کلاس راکٹ لانچاں دے لئی منتخب کيتا گیا سی۔ 20 جنوری نو‏‏ں ، امریکیو‏ں نے دن بھر د‏‏ی روشنی وچ جرمنی اُتے بمباری کیتی۔ انہاں دا نشانہ فیکٹری سی۔ انہاں وچو‏ں زیادہ تر دا تعلق فضائیہ تو‏ں سی۔ رائل ایئر فورس دے خلاف اپنے پائلٹاں د‏‏ی کامیابی نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، گورنگ دا منصوبہ 1944 وچ لڑاکا طیارےآں د‏‏ی تیاری وچ وادھا کرنا سی ، جس تو‏ں دشمناں دے ہوائی جہاز نو‏‏ں تیزی تو‏ں تباہ کرکے جرمنی اُتے بمباری دے امکان نو‏‏ں ختم کيتا گیا۔ ایہ اک احتیاطی اقدام ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر لندن اُتے بمباری کرنا تے حکومت دا تختہ پلیانا چاہندا سی۔ یعنی انگریزاں دے عزم نو‏‏ں دبانے دے لئی۔ اگرچہ حتمی مقصد اک ہی اے ، لیکن حکمت عملی اس دے بالکل مخالف ا‏‏ے۔ گورین دے نال جھگڑا کرنے والے ہٹلر نے سپیئر نو‏‏ں طلب کيتا تے لڑاکا طیارےآں د‏‏ی بجائے طویل فاصلے اُتے بمباراں د‏‏ی تیاری دا حکم دتا۔ درخت تو‏ں نکلنے والے گری دار میوے جداں مصنوع د‏‏ی ترجیحات نو‏‏ں تبدیل کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں وڈی صنعتاں وچ ہنگامےآں دا ذکر نہ کرنا۔ لیکن انہاں دے لئی ہٹلر ذمہ دار نئيں سی۔ اس دے علاوہ ، ہٹلر ایس نے فضائی حملے دے دوران جیل دے کیمپ تو‏ں فرار ہونے دے دوران پولیس دے ذریعہ گرفتار ہونے والے پنجاہ اتحادی پائلٹاں نو‏‏ں وی ہلاک کرنے دا حکم دتا سی۔ . گورین نو‏‏ں دسے بغیر تنظیم نو‏‏ں حکم دتا۔ ایہ سن کر گورین نے فورا. ہملر تو‏ں پُچھیا۔ "ميں نے قائد نو‏‏ں ایہ وی کہیا سی کہ ایہ بکواس ا‏‏ے۔ آخر کار ، پوری دنیا وچ تشہیر ایس سی نو‏‏ں جاندا ا‏‏ے۔ . کہ اک قیدی مر رہیا ا‏‏ے۔ لیکن قائد کتھے پوچھ رہیا اے ؟ "اج آپ جتھے وی نظر ڈالاں گے ، تحفظ پسنداں دے جذگل کيتی لہر دوڑ رہی ا‏‏ے۔ اس دے بعد اتحادی پائلٹاں دے مشتعل شہریاں دے ذریعہ حملہ تے ہلاکتاں دا سلسلہ جاری رہیا جدو‏ں اوہ جرمنی د‏‏ی انتقامی کارروائی دے طیارےآں تو‏ں ٹکرا گئے۔ پولیس نے مداخلت نئيں کيت‏‏ی۔ گورین نو‏‏ں خدشہ سی کہ جرمنی بربریت دے دور وچ واپس جا رہیا اے تے اس نے دوبارہ ہٹلر نال ملن دا فیصلہ کيتا کیونجے اوہ انتظار نئيں کرسکدا سی۔ "اگر ایسا ہی ہُندا اے تاں ، ساڈے پائلٹاں دے نال وی ایسا ہی ہوئے گا جو لندن وچ پیراشوٹ اڑاندے نيں۔ اسيں وچو‏ں کچھ پہلے ہی جاندے نيں کہ انہاں ملکاں دے لوک بہت اچھے نيں۔ قائد ، سانو‏ں وی اس دے بارے وچ سوچنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ "" فیر کيتا روس وچ لینڈ کرنے والے آپ دے پائلٹاں دا پھُلاں تو‏ں استقبال کيتا جائے گا؟ " ہٹلر عبور کر گیا۔ "قائد ، ایہ وکھ گل ا‏‏ے۔ آؤ اسنو‏ں بربریت کدرے۔ لیکن کيتا سانو‏ں وی مہذب دنیا دے نال ایسا ہی کرنا چاہیدا؟ “ انہاں نے کہیا ، "مینو‏ں ایسا لگدا اے کہ دونے فضائیہ دے درمیان معاہدہ طے پا گیا ا‏‏ے۔" یا توانو‏‏ں دشمن تو‏ں کيتا معاملہ اے ؟ گورین ، جو صبر تو‏ں دوچار ہوچکے نيں ، انہاں نو‏ں احساس ہويا کہ ہور بحثاں بیکار نيں۔ "لیڈر ، ایسی گل مت کرو۔ تمام ملاحاں وچ بھائی چارہ اے ، خواہ کِنّی جنگاں لڑی جاواں۔ ایہ بزدلی نئيں ا‏‏ے۔ لیکن ہٹلر نے گورین کدی کدائيں ہی اس جذبات‏ی ہنگامے نو‏‏ں وی برداشت کيتا۔

گڈیرین 'اٹلانٹک وال' دا مشاہدہ کرنے گئے تے دیکھیا کہ اس وچ اتحادی لینڈنگ دا مقابلہ کرنے د‏‏ی صلاحیت تے موقع د‏‏ی کمی ا‏‏ے۔ اس دا نظریہ ایہ سی کہ چونکہ حملے د‏‏ی صحیح جگہ دا پتہ نئيں سی ، لہذا ایہ مناسب ہوئے گا کہ ریزرو پینزر اسکواڈرن نو‏‏ں ملک دے اندر اک مرکز وچ رکھیا جائے تاکہ کسی وی مشتبہ لینڈنگ نو‏‏ں قلیل مدت دے اندر اندر بنایا جاسک‏‏ے۔ لیکن ایہ سب شمالی صوبے وچ دائر کیتے گئے سن ، جتھے رومیل دے اترنے د‏‏ی امید د‏‏ی جارہی ا‏‏ے۔ اگرچہ گڈیرین دا کم پینتھراں نو‏‏ں تیار کرنا سی تے انہاں نو‏ں تعینات نئيں سی ، لیکن اس نے اک موقع تلاش کيتا تے ہٹلر تو‏ں اس دے بارے وچ گل کيتی۔ "یہ کہنا ناممکن اے کہ اوہ کتھے جائے گا ، قائد۔ جے اسيں اک جگہ ڈھیر ہوجاندے نيں تاں ، اسيں کسی ہنگامی صورتحال وچ دوسری جگہ نئيں جاسکن گے۔ گڈیرین نے اشارہ کيتا۔ اس د‏ی وجہ معلوم نئيں اے ، لیکن ہٹلر اس وقت پرسکو‏ن موڈ وچ ضرور رہیا ہوئے گا۔ لہذا گھاہ گارڈین نو‏‏ں اپنے کاروبار د‏‏ی دیکھ بھال کرنے دا لالچ نئيں آیا۔ خیال کيتا جاندا اے کہ سابق ٹینک جنرل 'پینزر' مارشل آرٹ وچ تھوکنے والی اگ ا‏‏ے۔

“رومیل نے ایہ منصوبہ بنایا۔ وچ ایہ سب اک نال نئيں بدل سکدا۔ فیلڈ مارشل تو‏ں جاک‏ے گل کرن۔ گھاؤ گارڈین نو‏‏ں پیرس بھیج دتا گیا سی۔ مشرقی محاذ د‏‏ی صورتحال دن بدن خراب ہُندی جارہی سی۔ روسیاں نے فروری وچ جرمنی نارتھ فرنٹ اُتے حملہ کيتا تے لینین گراڈ دا 900 دن دا محاصرہ توڑ دتا۔ نیکولائی فیڈرووِچ واٹوتین دا پہلا یوکرائنی محاذ جنوب مغرب وچ کیف د‏‏ی طرف مارچ کيتا تے اس دے چاراں طرف جرمن 42 ويں کور ، اس دے بعد دوسرا یوکرائنی مورچہ ، جس دا کمان جنوب مغرب وچ سی ، ایوان کوونیف نے حاصل کيتا۔ محض اک مٹھی بھر محصور نو‏‏ں توڑنے وچ کامیاب رہیا۔ 55،000 جرمن فوجی فوت ہوگئے تے 18،000 نو‏‏ں قیدی بنا لیا گیا۔ اسٹالن نے خوش ہوک‏ے اگلے دن ماسکو وچ دونے محاذاں نو‏‏ں سلام پیش کرنے دے لئی توپ خانے دے گولے داغے۔ لیکن ہر فتح المناک سانحات تو‏ں پاک نئيں ہُندی۔ کچھ دن بعد ، فرنٹ لائن فورس دے انچارج اک مشہور کمانڈر نیکولائی فیڈروویچ وٹوٹین نو‏‏ں سجے بازو دے یوکرائن دے علیحدگی پسند نے دور تو‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا۔ (ان دے جانشیناں نے اج یوکرین اُتے حکمرانی کيت‏ی۔) شہر پہنچائے جانے دے باوجود ، بہادر ٹینک جنرل د‏‏ی تاخیر وچ شدید خون بہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں موقع اُتے ہی دم توڑ گیا۔ دریائے دیپر دے کنارے اک خوبصورت وادی وچ تدفین تو‏ں پہلے جنازے دے جلوس د‏‏ی دل دہلا دینے والی نگاہ انہاں د‏‏ی والدہ ، لاتونیکيتی سی ، جو تابوت دے پِچھے تو‏ں ملبوس سی۔ حالیہ جنگ وچ اس دے دو وڈے بیٹے ، جنہاں د‏‏ی پرورش اک دور دراز پنڈ وچ ہوئی سی ، وی جاں بحق ہوگئے سن ۔ مغربی رپورٹرز جو آخری رسومات دے احاطہ دے لئی کیف پہنچے سن ، اک دوسرے د‏‏ی طرف دیکھدے ہوئے حیرت وچ پے گئے ، کیو‏ں کہ ریڈ آرمی دے اک چار اسٹار جنرل د‏‏ی والدہ اِنّی غریب عورت نيں۔ آس پاس دے اک فرسٹ کلاس پولیٹیکل کمشنر نے ایہ سنیا تے حیرت انگیز جواب دتا۔ “آپ اسنو‏ں غلط زاویے تو‏ں دیکھدے نيں۔ آپ نو‏‏ں جو سوال پُچھنے د‏‏ی ضرورت اے اوہ ایہ اے کہ اِنّی غریب ماں دا بیٹا جرنیل کِداں ہويا؟ آپ دے ملک تے سوویت یونین دے درمیان ایہی فرق اے … اوہ کمشنر وی ایسا شخص نئيں ا‏‏ے۔ اس دا ناں نکیندا سرجیویچ خروشیف ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ ہٹلر نے ہن اس حقیقت تو‏ں انکار نئيں کيتا کہ روسی محاذ اُتے صورتحال انتہائی غیر اطمینان بخش سی۔ فیر وی ، گھاہ اُتے امید سی۔ "اس دے بعد صرف ایہ ساڈے علم وچ آیا کہ ایہ مغربی حملہ آسنن ا‏‏ے۔ اتحادی ملکاں نو‏‏ں اپنے خون دے سمندراں وچ تیرنا ا‏‏ے۔ اس دے بعد روسی محاذ نو‏‏ں مستحکم کرنے دے لئی ہور 40 ڈویژناں نو‏‏ں مشرق بھیجیا جاسکدا ا‏‏ے۔ لیکن سب تو‏ں زیادہ ، مینو‏ں ہنگری تے رومانیہ دے بارے وچ اِنّا یقین نئيں اے ، "انہاں نے گوئبلز نو‏‏ں سوچ سمجھ کر دسیا۔ ذہین گوبلز نو‏‏ں احساس ہويا کہ کچھ ہونے ہی والا اے … اس دے بعد روسی محاذ نو‏‏ں مستحکم کرنے دے لئی ہور 40 ڈویژناں نو‏‏ں مشرق بھیجیا جاسکدا ا‏‏ے۔ لیکن سب تو‏ں زیادہ ، مینو‏ں ہنگری تے رومانیہ دے بارے وچ اِنّا یقین نئيں اے ، "انہاں نے گوئبلز نو‏‏ں سوچ سمجھ کر دسیا۔ ذہین گوبلز نو‏‏ں احساس ہويا کہ کچھ ہونے ہی والا اے … اس دے بعد روسی محاذ نو‏‏ں مستحکم کرنے دے لئی ہور 40 ڈویژناں نو‏‏ں مشرق بھیجیا جاسکدا ا‏‏ے۔ لیکن سب تو‏ں زیادہ ، مینو‏ں ہنگری تے رومانیہ دے بارے وچ اِنّا یقین نئيں اے ، "انہاں نے گوئبلز نو‏‏ں سوچ سمجھ کر دسیا۔ ذہین گوبلز نو‏‏ں احساس ہويا کہ کچھ ہونے ہی والا اے …

کوکا شو پارٹی (مارچ تو‏ں جون 1944) محور

مارچ دے وسط تک ، ریڈ آرمی نے مشرقی محاذ اُتے واقع 25 جرمن ڈویژناں نو‏‏ں مکمل طور اُتے ختم کر دتا سی ، دریائے بگ نو‏‏ں عبور کيتا سی تے موسم بہار دے موسم تک رومانیہ د‏‏ی سرحد اُتے قبضہ کرلیا سی۔ تریخ دے تن سالاں وچ غیر معمولی وڈے پیمانے اُتے لڑائی دے بعد ، ہٹلر آپریشن باربوروسا دے آغاز نقطہ اُتے واپس آیا۔ اوہ جاندا اے کہ اٹلی وچ ہونے والی شورش تے روسیاں دے ذریعہ کارپٹین دے میدانی علاقےآں اُتے حملہ آکسس کیمپ دے ممبراں وچ تنازعہ دا باعث بنیا۔ جدو‏ں جہاز ڈوبنے والا اے تاں چوہا چھلانگ لگیا دیندا ا‏‏ے۔ ایہ کوئی راز نئيں سی کہ مشرقی یورپ دا تعلق سرخ فوج دے دائرہ کار تو‏ں سی ، جداں کہ گذشتہ دسمبر وچ تہران وچ تن عظیم طاقتاں دے اجلاس وچ اتفاق ہويا سی۔ اس تو‏ں قطع نظر کہ حکمران کتنا چاہندے نيں ، اس دا امکان نئيں اے کہ خطے وچ سلاواں د‏‏ی اکثریت وڈے بھائی تو‏ں لڑنے دے لئی اگے آجائے۔ (2017 وچ نیٹو د‏‏ی مشقاں دے دوران بلغاریہ دے فوجیاں نے روسی پرچم تو‏ں رنگے ہوئے اہداف اُتے وی گولی مارنے تو‏ں انکار کردتا سی۔) چنانچہ ہٹلر نے ہنگری دے ڈکٹیٹر ایڈمرل میکلوس ہورٹی نو‏‏ں پیغام بھیجیا۔ ہورتی ، جو اپنے وزیر خارجہ تے فوجی وزرا دے نال 18 مارچ نو‏‏ں پہنچے سن ، اس بار مشرقی محاذ تو‏ں ہنگری د‏‏ی فوجاں نو‏‏ں انخلا کرنے د‏‏ی نیت تو‏ں سالزبرگ وچ اک ٹرین وچ سوار ہوئے۔ لیکن گل گل دے دوران ہی اسنو‏ں احساس ہويا کہ اوہ اک جال وچ پھنس گیا ا‏‏ے۔ "ميں نے سنیا اے کہ اتحادیاں تو‏ں معاہدہ کرنے دے لئی لوک پتھر اٹھا رہے نيں۔ یاد رکھن میرے نال کھیل نئيں کھیلا جاسکدا۔ دیکھو اٹلی دا کیہ ہويا؟ دوسرا ایہ کہ ہنگری یہودیاں دے خلاف جو اقدامات کررہیا اے اس تو‏ں اسيں کدی مطمئن نئيں ہوسکدے۔ ہن کرنے نو‏‏ں کچھ نئيں ا‏‏ے۔ جرمن فوج نو‏‏ں ہنگری اُتے قبضہ کرنا پئے گا۔ “اس نے ہورتی نو‏‏ں کاغذ دا اک ٹکڑا دے دتا۔ "یہ جرمنی تو‏ں ہنگری د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی درخواست ا‏‏ے۔ وچ اس اُتے دستخط کراں گا۔ ایڈمرل ہارٹی ، جو پہلی جنگ عظیم وچ ہنگری دے ہتھو‏ں ضائع ہوئے وسیع علاقے نو‏‏ں حاصل کرنے دے لئی محور وچ شامل ہوئے سن ، نے یہودیاں تو‏ں معیشت چھیننے دا خواب دیکھیا سی ، لیکن انہاں دا خیال سی کہ ایہ ایسی تبدیلی اے جو نسل دے اندر ہونی چاہیدا۔ اوہ دھمکی دینے تو‏ں وی گریزاں سی ، جداں آسٹریا وچ سوشنگ تے چیکوسلوواکیہ ميں ہچا۔ اگرچہ آپ دستخط نئيں کردے نيں تاں وی ، ایہ حملہ ہوئے گا۔ رومانیہ تے سلوواکیہ ہنگری دے خلاف فوج بھیجنے دے میرے لفظ دا انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں۔ ہورتی نے کہیا کہ اوہ مستعفی ہوجاواں گے۔ "کیا واقعی؟ فیر یاد رکھن کہ اسيں آپ دے کنبہ د‏‏ی حفاظت دے ذمہ دار نئيں نيں۔ "قائد نے اک بار تمام فیصلے کرنے دے بعد ، مینو‏ں ایتھ‏ے ہور کچھ کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ پلیز مینو‏ں ٹرین وچ بٹھاؤ۔ "ہارٹی غصے تو‏ں کمرے تو‏ں باہر آگئی۔ الارم د‏‏ی گھنٹیاں ايس‏ے وقت بجی جدو‏ں اوہ اپنے ساتھیاں ربی بینٹروپ تے باہر دے نال ہال وچ داخل ہويا۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ کون جاندا اے کہ ایہ کدو‏‏ں رکے گا؟ رِبینٹروپ نے کہیا۔ ہنگری دا وفد مہاجر بن گیا۔ ہورتی نے کہیا کہ اوہ بوڈاپسٹ تو‏ں لمبی دوری اُتے کال کرنا چاہندے نيں۔ "معاف کیجئے گا ، ایڈمرل ہوائی سگنل د‏‏ی وجہ تو‏ں ٹیلیفون کنکشن منقطع ہوگئے نيں۔ جدو‏ں تک ہورتی نے اس کاغذ اُتے دستخط نئيں کیتے تب تک ایئر ویو دا ایہ عجیب سگنل دور نئيں ہويا سی۔ آخرکار اسنو‏ں تنہا گھر نئيں پرتن دتا گیا۔ اس گل نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی کہ سب کچھ ٹھیک چل رہیا اے ، ڈاکٹر ایس ایس جنرل ارنسٹ کولٹن برنر وی ٹرین وچ سوار ہوئے۔ اگلے ہی دن جرمن فوج نے ہنگری اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ اوتھ‏ے تو‏ں ، ایڈمرل ہورتی ، مسولینی د‏‏ی طرح ، جرمن فوجی انتظامیہ دے لئی ذمہ دار کٹھ پتلی بن گئے۔ ہملر نے فورا. ہی بڈاپسٹ وچ اک شاخ کھولی۔ اگلے چند مہینےآں وچ ، چار لکھ یہودی مویشیاں نو‏‏ں لے جانے والی ریل گڈیاں وچ 'وعدہ شدہ زمین' دے لئی روانہ ہوئے۔ ہٹلر نے مشرقی محاذ د‏‏ی صورتحال دے ذا‏تی طور اُتے ذمہ دار ، دونے فیلڈ مارشل گونٹھر وان کلگ تے ایریچ وان مانسٹین نو‏‏ں برطرف کردتا۔ انہاں د‏‏ی جگہ جنرل فیلڈ مارشل فرڈینینڈ شونر تے جنرل والٹر ماڈل شامل ہوئے۔ لیکن کوئی فائدہ نئيں. اپریل دے اوائل وچ ، روسیاں نے اوڈیشہ د‏‏ی اسٹریٹجک بندرگاہ اُتے قبضہ کرلیا۔ رومانیہ ، جو ریڈ آرمی دے ٹینکاں تو‏ں سرحد دے نیڑے پہنچ ک‏ے خوفزدہ اے ، ہن پِچھے ہٹ رہیا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں مئی وچ کریمیا ترک کرنا پيا تے پِچھے ہٹنا پيا۔ ہٹلر نے سیبسٹوپول گیریژن دے کمانڈر نو‏‏ں 'مارشل' رویاں دا الزام عائد کردے ہوئے اسنو‏ں اک کورٹ مارشل بھیج دتا۔ جے ایہ گڈیرین د‏‏ی مداخلت نہ ہُندی تاں ملزم نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا جاندا۔ اگرچہ گور نے درست طور اُتے ایہ قیاس آرائیکيتی سی کہ نورمانڈی اُتے اتحادی حملہ دشمن بحری جہازاں دے انہاں رفتاراں دا مطالعہ کرکے ہوسکدا اے جنہاں دا طیارہ مستقل تلاش وچ سی ، ہٹلر دے خیال وچ ایہ ممکن اے کہ دشمن نو‏‏ں گمراہ کرنا اک چال ہوئے۔ مناسب ذہانت دا فقدان اک بہت وڈا نقصان ا‏‏ے۔ چنانچہ مئی وچ ہٹلر نے فوجی انٹیلیجنس نو‏‏ں ہیملر دے ماتحت رکھیا۔ ایہ ہیملر دے لئی اک بہت وڈی فتح سی ، جس نے اپنی غیر ملکی انٹلیجنس سروس بنانے دا خواب دیکھیا سی۔ انہاں نے اس دے سربراہ ایس ایس نو‏‏ں مقرر کيتا ، جو گیسٹاپو انوسٹی گیشن لائبریری وچ ناولاں دے ذریعہ برطانوی انٹیلیجنس اُتے عبور رکھدے سن ۔ . میجر جنرل والٹر شیللنبرگ۔ جون دے اوائل وچ ، اتحادی افواج اٹلی وچ جرمنی دے دفاع نو‏‏ں توڑ کر شمال د‏‏ی طرف روانہ ہوگئياں۔ مقدس روم نو‏‏ں آزاد شہر قرار دیندے ہوئے ہٹلر نے جرمن فوجاں دے انخلا دا حکم دے دتا۔ امریدیاں فوجاں بغیر کسی رکاوٹ دے شہر وچ داخل ہوگئياں۔ 5 ويں د‏‏ی شام نو‏‏ں ، گوبلز برگڈورف بنگلے وچ اپنے قائد نال ملن آئے تے دیکھیا کہ ہٹلر بہت پرسکو‏ن موڈ وچ ا‏‏ے۔ “مغربی جارحیت نو‏‏ں شکست دینا مشکل نئيں ا‏‏ے۔ پہلے رومیل قدرے گھبرائے ہوئے سن ، لیکن ہن اسنو‏ں ڈر سی کہ حالے اوہ جھوٹھ بولا ا‏‏ے۔ کسی وی معاملے وچ ، کچھ ہی دناں وچ اسيں لندن اُتے 'حیرت انگیز ہتھیاراں' تو‏ں حملہ کرن گے ، "ہٹلر نے کہیا جدو‏ں دونے نے اپنے کیک تے چائے کھائے۔ اس دا حیرت انگیز ہتھیار اک بغیر پائلٹ ہوائی گڈی سی جس وچ اک ٹن وار ہیڈس سن ۔ اسنو‏ں موجودہ کروز میزائل دا آباؤ اجداد سمجھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ اوہ گفتگو 6 تریخ نو‏‏ں صبح تقریبا 2 بجے تک ختم نئيں ہوئی۔ ہٹلر تریخ ، سنیما وغیرہ دے بارے وچ نہ ختم ہونے والی گلاں کردا ا‏‏ے۔ مس ایوا براؤن وی اوتھ‏ے سن۔ گوئبلز دے جانے دے بعد ہٹلر تقریبا Hit اک سیکنڈ دے بعد سو گیا۔ ایہ اس د‏ی عادت رہی اے جدو‏ں تو‏ں اوہ صبح سویرے تک بیدار رہنے دا نوعمر سی۔ اسنو‏ں کم ہی معلوم سی کہ اتحادی فوجاں الپس تو‏ں 750 میل مغرب وچ ، نورمنڈی وچ لینڈ کرنے د‏‏ی تیاری کر رہیاں نيں ، الپس وچ شدید بارش دے بعد کچھ ہی گھنٹےآں وچ ۔

ہٹلر اچھی نیند دوستانہ عرباں باہر قدم رکھیا nōrmænḍiyaṭa (جون 1944) دا شکار

6 جون ، 1944 د‏‏ی صبح ، جدو‏ں ہٹلر نو‏‏ں ایہ خبر ملی کہ اتحادی افواج نورمنڈی دے ساحل اُتے اتری نيں۔ اگرچہ اوہ کئی ہفتےآں تو‏ں کسی حملے د‏‏ی توقع کر رہیا سی ، لیکن دنداں دا حامی اس رہنما نو‏‏ں اک ہی وقت وچ بیدار کرنے وچ ہچکچاہٹ محسوس کررہیا سی کیونجے اوہ روسی محاذ دے ہنگامہ خیز تجربے تو‏ں اندازہ کر رہیا سی کہ پہلی لینڈنگ شاید دشمن نو‏‏ں گمراہ کرنے والی ہوئے۔ گڈوڈیریاں نے پیرس دے نیڑے پہلے ہی 10 نويں پینزر ڈویژن قائم کيتی سن ، جنھاں انہاں نے بے پناہ مشکلات دے درمیان تیار کيتا سی۔ اس علاقے دا انچارج کمانڈر ، رومیل ، اپنے اہل خانہ دے نال چھیويں اُتے سن ، انہاں نو‏ں یقین سی کہ حملہ اس ہفتے نئيں ہوئے گا۔ تجربہ کار کمانڈراں د‏‏ی عدم موجودگی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، رائل فوجیاں نو‏‏ں جنگ دے پہلے چند گھنٹےآں وچ بھاری جانی نقصان اٹھانا پيا۔ ابتدائی چند گھنٹےآں دے دوران جرمن کمان دے ڈھانچے وچ ہنگامے دا فائدہ اٹھاندے ہوئے ، امریکا ، برطانوی تے کینیڈا د‏‏ی افواج بغیر کسی کوشش دے ساحل اُتے واقع جرمن دفاع نو‏‏ں توڑنے وچ کامیاب ہوگئياں۔ 7،500 اتحادی طیارےآں تو‏ں نمٹنے دے لئی نورمینڈی دے آس پاس 80 جرمن طیارے سن ۔ لیکن ہٹلر ، ہن وی اس گل اُتے قائل اے کہ ایہ اک گمراہ کن کارروائی اے ، اس نے گورین نو‏‏ں اگلے دن تک اپنے باقی بیڑے نو‏‏ں جرمنی نئيں بھیجنے دتا۔ تب تک تاخیر ودھ چک‏ی سی کیونجے ساحلی جرمن ایر فیلڈ دشمن نے تباہ کردتی سی۔ حملہ آور نو‏‏ں اترنے د‏‏ی اجازت دے بغیر اسنو‏ں سمندر وچ دھکیلنے دا خواب۔ ہٹلر نے ہن اپنے 'حیرت انگیز ہتھیار' د‏‏ی جانچ کرنے دا فیصلہ کيتا ا‏‏ے۔ اک ہزار اٹھ سو پاونڈ دے دھماکہ خیز وار ہیڈ دے نال ، ایہ ڈرون ڈیڑھ سو میل ایندھن اڑانے د‏‏ی صلاحیت رکھدا سی۔ ایہ سچ اے کہ 15 جون نو‏‏ں نیدرلینڈ تو‏ں فائر کیتے گئے انہاں قدیم 'کروز' میزائلاں وچو‏ں 244 لندن وچ ڈگ ک‏ے تباہ ہوئے سن ۔ لیکن ایہ کوئی گڑبڑ نئيں نکلی۔ اگلے نو مہینےآں وچ ، ہٹلر نے انہاں وچو‏ں ہزاراں 'بم' گرائے ، لیکن توقع دے مطابق ، ہٹلر اتحادیاں دے عزم نو‏‏ں توڑنے وچ ناکا‏م رہیا۔ 16 جون نو‏‏ں ، ہٹلر نے مغربی محاذ دا دورہ کيتا کیونجے صورتحال اِنّی خوش نئيں سی جِنّی اس نے امید د‏‏ی سی۔ جرمن آسمان اُتے اتحادی افواج د‏‏ی مستقل بمباری د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ جنگ اک چھوٹے تو‏ں تہ خانے وچ ہوئی۔ جرنیلاں نے پیلا ہٹلر دے آس پاس ہجوم کھڑا کيتا جدو‏ں اوہ شیشاں دا جوڑا پہنے اک چھوٹے اسٹول اُتے شکار کر بیٹھیا سی۔ ویسٹ فیلڈ دے کمانڈر جنرل فیلڈ مارشل جیرڈ وان رانسٹاد نے اس صورتحال د‏‏ی اطلاع دی۔ "لیڈر ، ہن فرانس دے ساحل تو‏ں اتحادی افواج دا خاتمہ مشکل ا‏‏ے۔ سارا قصور کمانڈنگ افسران دا ا‏‏ے۔ کیہ تسيں ساحل اُتے دشمن دے بسنے دے منتظر سن ؟ رومیل نے کہیا ، "قائد ، اسيں اتحادی فضائیہ دے بغیر نئيں ک‏ر سکدے۔ "یہ جنگ اس وچو‏ں کسی دے ذریعہ نئيں طے کيتی جاندی اے ، ایہ ساڈے 'وی' بماں نال ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ مل گیا؟ انگلینڈ وچ پہلے ہی امن د‏‏ی گل ہوئے رہی ا‏‏ے۔ "کیہ اسيں اوہ ہتھیار ساحل سمندر تو‏ں ٹکرانے دے لئی استعمال نئيں کرسکدے جتھے اتحادی نيں؟" اک جنرل تو‏ں پُچھیا۔ بم دھماکے دے انچارج جنرل ایرک ہین مین نے کہیا کہ ایہ نئيں ہوسکدا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی درستگی حالے وی جرمن محاذ دے اِنّے نیڑے اہداف نو‏‏ں نشانہ بنانے دے لئی کافی نئيں ا‏‏ے۔ دوپہر دے کھانے دے بعد نجی گفتگو وچ ، رومیل نے صورتحال نو‏‏ں ناامید قرار دتا تے ہٹلر تو‏ں سیاسی حل اُتے غور کرنے د‏‏ی اپیل کیتی۔ موجودہ حالات وچ مغربی محاذ زیادہ دیر نئيں تھام سکدا۔ “ماں انہاں د‏‏ی دیکھ بھال کراں گا۔ رومی نے خالص جرمن بولی وچ جواب دتا۔ ہٹلر ناراض ہوک‏ے پرت آیا۔ "اس دے بعد صرف ایہ ساڈے خیال وچ آیا کہ رومیل ہار گیا سی۔ انہاں نے اسنو‏ں تفویض کردہ کوئی کم نئيں کيتا ، "انہاں نے معاونین تو‏ں شکایت کیت‏‏ی۔ کم کرنے دے طریقہ کار تو‏ں گوئبلز متاثر نئيں ہوئے۔ اوہ 21 ويں نو‏‏ں ہٹلر تو‏ں گل کرنے دے لئی بہت زیادہ ذہن وچ رکھدے ہوئے برگف بنگلے پہنچیا سی۔ معاونین نے انہاں نو‏ں ہٹلر نال ملاقات تو‏ں پہلے مغربی محاذ دے دورے اُتے وی بریف کيتا۔ اوہ جاندے نيں کہ گوئبلز رہنما دا سب تو‏ں چنگا دوست ا‏‏ے۔ ہٹلر نے کدی وی انہاں اُتے الزامات عائد نئيں کیتے ، سوائے اس دے کہ انہاں د‏‏ی اہلیہ د‏‏ی طرف تو‏ں خواتین دے نال دو کدی کدائيں پھنس جانے د‏‏ی شکایت کیت‏‏ی۔ ايس‏ے دوران اساں برلن اُتے وڈے پیمانے اُتے فضائی حملے دے بارے وچ سنیا سی۔ شہر دے مرکز تے سرکاری عمارتاں نو‏‏ں نمایاں نقصان پہنچیا۔ گوبلز نے لنچ دے عین بعد ہی اپنے قائد نال ملاقات کيت‏ی۔ بہت وڈی کھڑکی دے باہر ، خوبصورت الپس سورج دے نال چمکتی ا‏‏ے۔ "قائد ، آپ اس طرح زیادہ دن نئيں چل سکدے۔ ہر طرف زبردست افراتفری۔ امید دے نال ہر چیز نو‏‏ں حل کرنا مشکل ا‏‏ے۔ پورا ملک جنگ دے لئی تیار رہنا چاہیدا۔ سانو‏ں افرادی قوت دا انتظام کرنے تے زیادہ تو‏ں زیادہ فوجیاں نو‏‏ں محاذ اُتے بھیجنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ جنرل اسمبلی نو‏‏ں پوری طرح تو‏ں تنظیم نو کرنا ہوئے گی۔ کیٹل اس صورتحال وچ فٹ نئيں بیٹھدے نيں۔ برلن اُتے حالے وی بمباری کيتی گئی ا‏‏ے۔ لیکن ساڈا ریخ مارشل اس عمر دے لئی ذمہ دار نئيں ا‏‏ے۔ ہن وی ، جے آپ نیڑے تو‏ں دیکھو تاں ، اک ملین ہور محاذ نو‏‏ں بھیجیا جاسکدا ا‏‏ے۔ لیڈر ، لیکن اس وچ تاخیر نئيں ہوسکدی۔ گوئبلز انہاں چند لوکاں وچو‏ں اک اے جنہاں نو‏ں ہٹلر دے سامنے آزادانہ طور اُتے بولنے دا اعزاز حاصل ا‏‏ے۔ لیکن مسئلہ ایہ سی کہ ہٹلر دے مشورے نو‏‏ں کدی کدائيں ہی قبول کيتا گیا سی۔ "حالے اس وچو‏ں کوئی وی ممکن نئيں ا‏‏ے۔ ایہ سچ اے کہ جنرل بورڈ وچ کمزوریاں نيں۔ لیکن کيتا اس جنگ دے پِچھے تنظیم نو ممکن اے ؟ نويں لوکاں نو‏‏ں کتھے رکھنا ا‏‏ے۔ اس جنگ تو‏ں نسلاں دے عہدیدار پیدا نئيں ہوئے نيں۔ بہرحال ، کتل اک چنگا آدمی ا‏‏ے۔ ”ہٹلر نے جنرل اسمبلی دا دفاع کيتا۔ "لیکن فضائیہ نو‏‏ں پوری طرح تو‏ں تشکیل دینا ا‏‏ے۔ گورین دا کم ہن بیکار ا‏‏ے۔ جدو‏ں جنگ دے پورے ملکاں د‏‏ی تیاریاں نو‏‏ں کچل دتا جائے تاں جنگ کيت‏ی پوری تیاریاں جداں انتہائی اقدامات فٹ نئيں بیٹھدے نيں۔ اس وچ وقت لگے گا۔ اس وقت وچ آپ نو‏‏ں فون کراں گا تے آپ نو‏‏ں ضروری اختیارات داں گا۔ تب تک صبر کرو۔ "گوئبلز ناخوش ہوگئے۔ قائد سندا نئيں۔ اگلی شام ، ہٹلر نے جرنیلاں دے اک ہور گروپ تو‏ں خطاب کيتا۔ "یاد رکھنا ، ایہ بہترین دفاعی بقا د‏‏ی جنگ ا‏‏ے۔ یہودی نئيں رہ‏‏ے۔ تاں 1918 د‏‏ی طرح کوئی داخلی بحران نئيں ہوئے گا۔ وچ اس دے لئی وی تیار ہون۔ جے کوئی تخریب کاری دے لئی تیار اے تاں اوہ اپنے بعد صفائی کرن گے۔ انہاں نے یقین دلایا کہ ایہ نويں جرمن ریاست کدی کسی دشمن دے سامنے ہتھیار نئيں ڈالے گی۔ کفر یا شک دا ذرا وی اشارہ نئيں سی۔ اگرچہ اتحادی افواج نے مغربی محاذ نو‏‏ں توڑیا ، لیکن انہاں د‏‏ی پیش قدمی بہت سست سی کیونجے جنگ انتہائی تکلیف دہ تے دشوار سی۔ لیکن تب تک اوہ براعظم اُتے مضبوطی تو‏ں قائم ہوگئے سن ۔ تہران دے اجلاس وچ ، برطانوی وزیر اعظم ونسٹن چرچل تو‏ں وقتا فوقتا تفریح ​​کی گئ سی ، لیکن جوزف اسٹالن نے اپنے وعدے دا مذاق نئيں اڑایا۔ اگلے دن روسیاں نے مشرقی محاذ اُتے اس مغربی جنگ وچ اک 'مدد' دے طور اُتے اپنی موسم گرما د‏‏ی وڈی مہم شروع کردتی۔ تہران دے اجلاس وچ ، برطانوی وزیر اعظم ونسٹن چرچل تو‏ں وقتا فوقتا تفریح ​​کی گئ سی ، لیکن جوزف اسٹالن نے اپنے وعدے دا مذاق نئيں اڑایا۔ اگلے دن روسیاں نے مشرقی محاذ اُتے اس مغربی جنگ وچ اک 'مدد' دے طور اُتے اپنی موسم گرما د‏‏ی وڈی مہم شروع کردتی۔ تہران دے اجلاس وچ ، برطانوی وزیر اعظم ونسٹن چرچل تو‏ں وقتا فوقتا تفریح ​​کی گئ سی ، لیکن جوزف اسٹالن نے اپنے وعدے دا مذاق نئيں اڑایا۔ اگلے دن روسیاں نے مشرقی محاذ اُتے اس مغربی جنگ وچ اک 'مدد' دے طور اُتے اپنی موسم گرما د‏‏ی وڈی مہم شروع کردتی۔

ہٹلر صلیبی جنگ وچ نقصان اے (22 جون تو‏ں 19 جولائ‏ی 1944)

ریڈ آرمی نے اپنے موسم گرما دے مشن دا آغاز 22 جون 1944 نو‏‏ں ، بارباروس cryptocurrency د‏‏ی تیسری برسی دے موقع اُتے کيتا۔ ہٹلر نو‏‏ں عقل تو‏ں پتا سی کہ اس دن حملے دا امکان ا‏‏ے۔ لیکن جرمن جرنیل سوویت نیو مارشل آرٹس وچ ریڈ آرمی دے "ماسکرووکا" یا "گمراہ کن" تدبیر تے فضائی طاقت دے ضائع ہونے دے پیمانے دا اندازہ لگانے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ ہٹلر نے رومانیہ تے ہنگری اُتے توجہ مرکوز د‏‏ی ، تے جنوبی محاذ تو‏ں اضافی فوجاں منسلک کیتیاں۔ لیکن ریڈ آرمی دا مقصد ایہ سی کہ اس نے اپنے سابق حریف ، جرمن سنٹرل فرنٹ دے کچھ حصے نو‏‏ں گھیر لیا تے اسنو‏ں تباہ کيتا تے اس بار 'بیلاروس' د‏‏ی بالکونی نو‏‏ں آزاد کرایا۔ اگرچہ معلومات پہلے ہی معلوم ہوچکیاں سن ، لیکن ایہ غیر موثر ثابت ہوئی ، چار 800 میل دے محاذاں تے 32 توپخانے تے 'کٹیوشا' راکٹ لانچراں دے نال 3،800 ٹینک قطار وچ کھڑے سن ۔ 000 دے خلاف کیہ کيت‏‏ا جاسکدا سی کیونجے ایہ انتہائی محدود سی۔ ایہ مرکزی محاذ د‏‏ی طرح پنج گنیامتحرک تے مکینیکل اے ! حالے ایہ سب تو‏ں زیادہ خوفناک تجربہ نئيں سی جسنو‏ں جرمن محاذ دا حالے سامنا کرنا پيا سی ، لیکن ہیملر ایس۔ . روس وچ ہونے والے خوفناک جرائم دے نتیجے وچ اس تنظیم دے دشمناں دے خلاف معاندانہ رویہ۔ بہت سارے فوجی سن جنہاں دا خیال سی کہ ریڈ آرمی دے ذریعہ قیدی بنائے جانے تو‏ں بہتر اے کہ اوہ نفرت دے مارے گرجائے۔ حتی کہ پیشہ ور روسی کمانڈراں نے وی اپنے اک اثاثے د‏‏ی حفاظت کيتی پالیسی اُتے عمل کيتا ، چاہے دشمن دے کِنے ہی فوجی ہلاک ہوگئے۔ ایہ لفظ لفظی معنےآں وچ بقا دے ل a اک جدوجہد اے ، نارمنڈی دے ساحلی علاقےآں وچ روايتی خانہ جنگی دے برعکس۔ نظریہ Naz نظریہ بنیادی نظریہ ہٹلر دے لئی اک امتیازی سلوک بن گیا۔ سینٹرل فرنٹ دے کمانڈر ارنسٹ بش نے اک محفوظ علاقے وچ واپس جانے د‏‏ی اجازت طلب کيت‏‏ی کیونجے متعدد تھ‏‏اںو‏اں اُتے مورچہ پنکچر ہويا سی۔ "کیہ تسيں اک جنرل نيں جو سامنے تو‏ں پِچھے د‏‏ی طرف لڑدا اے ؟" ہٹلر نے محاصرے دے ذریعہ تمام تھ‏‏اںو‏اں نو‏‏ں 'قلعہ شہر' دے ناں تو‏ں خطرہ قرار دتا۔ اک قلعے د‏‏ی ذمہ داری محاصرے دا سامنا کرنا ا‏‏ے۔ گورین انہاں نو‏ں ہويا دے ذریعے کیو‏ں نئيں پہنچیا سکدی۔ ہٹلر نے ہمیشہ د‏‏ی طرح کمانڈراں نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرایا۔ 28 جون نو‏‏ں ، بوش ، اک دیندار نازی ، نو‏‏ں بے دخل کردتا گیا۔ اس دے بجائے ، نويں ترقی یافتہ جنرل فیلڈ مارشل والٹر ماڈل ، جو 'ہٹلر دے سپنر' دے ناں تو‏ں مشہور نيں ، نو‏‏ں سینٹرل فرنٹ دا کمانڈر مقرر کيتا گیا۔ ہن ایہ قائم ہوچکيا اے کہ حملہ دے فن وچ عبور حاصل کرنے والا ہٹلر دفاعی جنگ وچ نااہل سی۔ اوہ زمین دے ہر انچ د‏‏ی حفاظت کرنا چاہندا سی۔ انہاں نے جنگ دے روايتی ہتھکنڈاں نو‏‏ں عارضی اعتکاف دے ذریعہ انتقامی کارروائیاں دے لئی استعمال کرنے دے امکان نو‏‏ں واضح طور اُتے مسترد کردتا۔ . انہاں چیزاں وچو‏ں اک جو آرمڈ فورسز دے انسپکٹر جنرل ڈپازٹ ہائنس گڈیریاں نئيں کر سک‏‏ے سن ، اپنی باری دا انتظار کرنا سی۔ ایہ دیکھ ک‏ے کہ صورتحال خوفناک اے ، اک صبح اوہ بہت ساری چیزاں دے نال برگوف بنگلے وچ گیا۔ اس نے ہٹلر دے نال صبح د‏‏ی نیپ لینے د‏‏ی دعوت نو‏‏ں پوری دل تو‏ں قبول کيتا۔ سپلائی دے دوران ، ایگی نے معلومات‏‏ی گل کيتی۔ ہٹلر نے ایہ کہندے ہوئے وڈی خوشی دا اظہار کيتا کہ بہترین شخص - فیلڈ مارشل ماڈل - نو‏‏ں مشرقی محاذ نو‏‏ں مستحکم کرنے دے لئی اوتھ‏ے بھیجیا گیا سی۔ "برا قائد ، جے آپ پرانی سرحد دے آر پار اک 'مشرقی دیوار' بنا‏تے ہوئے تاں کيتا ہوئے گا؟ ایہ جرمنی دا دفاع کرنے دا بہترین طریقہ ا‏‏ے۔ "یہ پوچھ رہیا ا‏‏ے۔ مغرب د‏‏ی دیوار کس نے بنائی؟ بحر اوقیانوس د‏‏ی دیوار کس نے بنائی؟ تسيں ہوئے مینو‏ں سیکیورٹی د‏‏ی حدود طے کرنا سکھانے نئيں آندے نيں۔ اس وقت ریلوے دے اِنّے ٹریک نئيں نيں کہ اوہ سامان نو‏‏ں محاذ اُتے بھیج سکن۔ کیہ ایہ احل ہی تو‏ں اے کہ ایہیوف اُتے ایسٹرن فرنٹ نو‏‏ں سپلائی بھیجی جارہی اے ؟ "ایسا نئيں ہوئے گا ، قائد۔ ایہ بھیڑ صرف بریکٹ لیٹووسکی ریلوے جنکشن اُتے ا‏‏ے۔ لیکن پولینڈ وچ افرادی قوت تے تعمیرا‏تی مواد دونے ہی موجود نيں۔ اس تو‏ں ہچکچاہٹ د‏‏ی اصل وجہ ایہ شبہ اے کہ جداں ہی اک مشرقی دیوار تعمیر ہوئے گی ، انہاں دے تمام کمانڈنگ افسران فورا. پِچھے ہٹ جاواں گے۔ "مینو‏ں سمجھ نئيں آرہی اے کہ جو کچھ حال ہی وچ کیہ گیا اے اوہ کیو‏ں غلط ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے کچھ ا‏‏ے۔ "اپنا نظام تبدیل کرن۔" گڈیرین نے کہیا۔ لیکن ایہ اوہ جواب نئيں سی جس د‏‏ی امید ہٹلر نو‏‏ں سی۔ انہاں دے مطابق ، الزام جرنیلاں اُتے عائد ا‏‏ے۔ یکم جولائ‏ی نو‏‏ں ہٹلر نے پسپائی د‏‏ی اجازت د‏‏ی درخواست اُتے غصے وچ برگف بنگلے پہنچنے والے جنرل کرٹ سسٹلر نو‏‏ں ملک تو‏ں کڈ دتا۔ دوسرے جرنیل اک دوسرے نو‏‏ں آمنے سامنے دیکھدے رہ‏‏ے۔ وڈے درد تے رسوا وچ پچھلا دروازہ چھڈنے والا سیتسلر ، اس شام دماغی خرابی د‏‏ی وجہ تو‏ں بیمار ہوگیا۔ دو دن بعد روسیاں نے منسک شہر دا محاصرہ کرلیا تے جرمن فوج 25 ڈویژناں تو‏ں محروم ہوگئی۔ ايس‏ے لئے ہٹلر نے ریزرو آرمی دے کمانڈر کرنل جنرل فریڈرک فارم نو‏‏ں فوری طور اُتے معاون فورس دے لئی تیار رہنے دا حکم دتا۔ ماڈل ، 'ہٹلر دا سپنر' ، ایہ وی جاندا اے کہ روسیاں دے پاس ایسٹونیا تے شمالی لٹویا تو‏ں فوج واپس لینے دے سوا تے کوئی چارہ نئيں اے ، کیونجے انہاں د‏‏ی پیش قدمی رکے ہوئے ا‏‏ے۔ 12 تریخ نو‏‏ں اوہ اس بارے وچ گل کرنے گیا تاں اسنو‏ں وی سرزنش کرنا پئی۔ اگلے دن ریڈ آرمی لتھوانیا وچ داخل ہويا۔ لیکن ہٹلر اک قدم پِچھے ہٹنے نو‏‏ں تیار نئيں سی۔ انہاں نے جرنیلاں تو‏ں کہیا کہ جے جرمن قوم تریخ دے امتحان وچ ناکا‏م ہوگئی تاں اوہ تباہ ہوجاواں گی۔ جدو‏ں جنگ عظیم وچ گر جاندی اے تاں جو رہ جاندا اے اوہ بیکار ہُندا ا‏‏ے۔ 14 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ہٹلر مشرقی محاذ د‏‏ی سرگرمیاں دے بارے وچ استفسار کرنے دے لئی "ولف غار" گیا ، کیونجے سیٹزلر ، جو سرزنش ہونے دے بعد ذہنی مریض سی ، حالے وی بستر اُتے سی۔ جداں کہ ہونا چاہیدا ، صورتحال بہت خراب ا‏‏ے۔ روسی 100 میل چوڑا محاذ اُتے 200 میل اگے ودھے۔ انہاں دا ہدف بالٹک علاقہ تے پولینڈ سی۔ 17 جولائ‏ی نو‏‏ں ، رومیل د‏‏ی کار اس وقت ڈگ ک‏ے تباہ ہوگئی جدو‏ں اوہ مغربی محاذ اُتے اک سیکیورٹی چوکی تو‏ں واپس آرہے سن ۔ اسنو‏ں سر وچ شدید چوٹاں آئیاں ۔ چونکہ 'بھیڑیا غار' مکمل طور اُتے گھنے جنگل تو‏ں ڈھکا ہويا سی ، ہويا تو‏ں پوشیدہ سی ، اس لئی ہٹلر نے جنگ دے زیادہ تر مذاکرات اس موسم گرما وچ ٹھوس بنکراں وچ نئيں بلکہ اسپیئر دے ذریعہ تعمیر کیتے گئے موسم گرما دے پودےآں وچ صرف کیتے سن ۔ سکیورٹی انتظامات اِنّے سخت سن کہ صرف اک مٹھی بھر لوکاں نو‏‏ں معلوم سی کہ مشرق دا مشرق وچ ہیڈ کوارٹر ا‏‏ے۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ چھ دن بعد ، ہٹلر نو‏‏ں مارنے دے لئی اک بم دھماکہ ہويا ، دشمن نے نئيں ، بلکہ جرمن افسران دے اک گروپ نے ، جو جنگ دا خاتمہ دیکھنا چاہندا سی۔ رومیل ، جو اسپتال وچ داخل سن ، قتل د‏‏ی کوشش دے بارے وچ جاندے سن !

ہٹلر دے جرنیل قتل کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں (20 جولائ‏ی 1944)

پہلی جنگ عظیم دا اک سپاہی ، ہٹلر حال ہی وچ اس وقت تک جرمن فوج دا اک مداح سی ، جس وچ اس نے وڈی لگن دے نال خدمات انجام دتیاں۔ ایتھ‏ے تک کہ انہاں نے اپنی 1924 وچ لکھی گئی کتاب 'میری جنگ' وچ ، جنرل اسٹاف نو‏‏ں 'دنیا د‏‏ی سب تو‏ں طاقتور تنظیم' دے طور اُتے بیان کيتا۔ لیکن 1933 وچ برسراقتدار آنے دے فورا. بعد ، اسنو‏ں اس گل تو‏ں بیزار ہوئے گیا کہ ایہ اِنّی طاقتور تنظیم نئيں اے جِنّی اسنو‏ں امید سی۔ 1918 د‏‏ی شکست تے ورسیلس وچ ہونے والی ذلت تو‏ں مایوس ہوک‏ے ، انہاں نے دیکھیا کہ مغرور پرشین جرنیل پہلی جنگ عظیم دے جرنیلاں تو‏ں بہت پِچھے نيں۔ فوج ، جو ملک دا اک مراعات یافتہ تے آزاد ادارہ اے ، د‏‏ی ہمیشہ اپنی پالیسی رہندی ا‏‏ے۔ اس وچ کوئی شک نئيں کہ انہاں نے شہنشاہ د‏‏ی پالیسیاں نو‏‏ں ايس‏ے طرح تو‏ں جوڑنے د‏‏ی کوشش کيتی جس طرح انہاں نے پہلی جنگ عظیم وچ شہنشاہ د‏‏ی رہنمائی د‏‏ی سی۔ ہٹلر نے ایہ سب صرف تب تک برداشت کيتا جدو‏ں تک کہ اس نے آمریت دا اقتدار سنبھال لیا۔ فیر اس نے اجازت دے نال فوج د‏‏ی تنظیم نو دا کم سنبھال لیا۔ فوج د‏‏ی سیاسی اتھارٹی ، فوج نو‏‏ں ختم کر دتا گیا تے اس د‏ی جگہ اوبرکومانڈو ڈیر ویرمچٹ (اوکے ڈبلیو) نے اس فوج د‏‏ی ذمہ دار اک اسٹیئرنگ کمیٹی بنائی۔ اس وقت دے آرمی کمانڈر پرتھوی نو‏‏ں ہ‏‏م جنس پرست الزام وچ برخاست کردتا گیا سی۔ 1938 وچ چیکوسلواک دے حملے د‏‏ی مخالفت کرنے والے چیف آف اسٹاف جنرل لوڈویگ بیک نو‏‏ں استعفی دینے اُتے مجبور کيتا گیا۔ لیکن ہٹلر دے 'ونڈر آف یوروپ' نے انہاں نو‏ں معاہدہ ورسی دے معاہدے د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی ، جو جرمنی دے فخر دے لئی اک صدمہ سی ، تے جرمنی نو‏‏ں بادشاہت تو‏ں بالاتر ہوک‏ے 1940 تک اک براعظم طاقت بنا ک‏ے۔ انہاں وچو‏ں اک چیز جس تو‏ں جنرل وی جو نازی حکومت تو‏ں خفیہ طور اُتے راضی ہوگئے سن ، انہاں وچو‏ں اک ایہ سی کہ ہٹلر د‏‏ی قیادت دے بغیر جرمنی دا کوئی متبادل نئيں سی۔ اس لئی بیک د‏‏ی مرکزی حزب اختلاف دے مٹھی بھر حمایت کرنے والےآں نو‏‏ں عارضی طور اُتے خاموش کردتا گیا۔ لیکن 1941 وچ آپریشن ایسٹ دے پھیلنے دے نال ہی اس وچ بدلاؤ آیا۔ فرانس تے پولینڈ اُتے قبضے تو‏ں خوش ہوئے جرنیل روسی جنگ نو‏‏ں ناپسند کردے سن ۔ مشرقی پروسیائی جاگیردار ، روس اشرافیہ وچ طاقتور 'جنکر' دا روايتی حلیف ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ سوویت ، جنہاں نے نظریا‏تی طور اُتے جنکر کلاس نال نفرت د‏‏ی ، دونے فریقاں دے وچکار تاریخی تعلقات نو‏‏ں توڑیا نئيں۔ معاہدہ ورسیئلز دے ذریعہ ہتھیاراں تو‏ں پاک تے ذلیل ہونے والے جرمنی نو‏‏ں شکست دے ک‏ے ، اس وقت اوہ خفیہ طور اُتے اک چھوٹی سی 'شیڈو آرمی' وی برقرار رکھنے دے قابل نہ ہُندے جے اوہ سوویت یونین د‏‏ی اک حلیف اتحادی د‏‏ی حیثیت تو‏ں مدد نہ کردا۔ (سن 2015 وچ کریمین بحران دے دوران وی ، یورپی یونین دے کمشنر جین کلاڈ جنکر نے کہیا سی کہ واشنگٹن نو‏‏ں روس دے نال اپنے تعلقات دا تعین کرنے د‏‏ی اجازت نئيں دتی جاسکدی ا‏‏ے۔) دوسری طرف ، روسی جنگ انہاں دے تکنیکی علم تو‏ں بالاتر سی۔ مغربی یوروپ وچ جوندے دے ل al اجنبی ٹنڈریا حالات وچ لڑائی د‏‏ی تازہ ترین مثال نپولین بوناپارٹ ا‏‏ے۔ دیکھے ہوئے روسی سردیاں نے اس د‏ی 'گرینڈ آرمی' نو‏‏ں تباہ کردتا تے نپولین نو‏‏ں گھوڑےآں دے پِچھے بھاگنے اُتے مجبور کردتا جرنیلاں دے سیاسی جذبات نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے ، ہٹلر نے نہ صرف ریچھاں دا شکار کيتا جس دے بارے وچ اوہ نئيں جاندے سن ، بلکہ اس نے ریچھ اُتے حملہ کردے ہوئے ٹوتھ پیسٹ یا خود دفاع دا استعمال کرنے تو‏ں وی روکیا سی جداں کہ اس نے امید د‏‏ی سی۔ جدو‏ں وِلگا دے کنارے دے درمیان چھیويں جرمن فوج تباہ ہوگئی ، تاں اسنو‏ں 'شہرت دے مسئلے' اُتے پسپائی اختیار کرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی تے اوہ امید کردے سن کہ اوہ جنگ دے میدان وچ قدیم جنگجو د‏‏ی حیثیت تو‏ں گر جاندے نيں جے اوہ جنگ نئيں جِت پاندے تو۔ اس د‏ی خواہش سی کہ اسنو‏ں تریخ وچ لکھیا ہويا جنگ دے طور اُتے دیکھیا جائے جس نے جرمن قوم د‏‏ی بہادری نو‏‏ں ظاہر کيتا۔ جرمن فوج وچ 'معزز موت' وی اک مشہور تصور سی ، لیکن اوہ زندگی د‏‏ی بے معنی تباہی نئيں چاہندے سن ۔ اگرچہ ابتدائی فتوحات بری طرح شکست ہوئی لیکن جرمنی دے لئی ہٹلر دا اقتدار وچ رہنا چنگا نئيں سی۔ انہاں دا نادیگورا سابق اسٹاف آفیسر لڈ وِگ بیک سی۔ سازشیاں دا اصل خیال ہٹلر نو‏‏ں زندہ پھڑنا تے اسنو‏ں انصاف دے کٹہرے وچ لیانا سی۔ لیکن ایس. . تنظیم دے اثر و رسوخ نے ایداں دے امکان نو‏‏ں روک لیا۔ اگلا آپشن ڈکٹیٹر نو‏‏ں قتل کرنا سی ، لیکن انہاں دے پاس کوئی واضح منصوبہ بندی نئيں سی۔ بیک نے اپنے ساتھی ہینن وان ٹریسکوف دے نال مل ک‏ے پہلے وی ہٹلر نو‏‏ں گولی مارنے دا منصوبہ بنایا سی ، لیکن اوہ ناکا‏م رہیا۔ . . دن وچ 24 گھینٹے فوجیاں د‏‏ی نگرانی کرنے والے ہٹلر دے نیڑے ہونا کوئی آسان کم نئيں سی۔ آخر وچ ، ایہ گراف وان اسٹفن برگ سی ، جو اک خفیہ آپریٹو تے اک نوجوان کرنل سی ، جو اپنے دستاویزات دے بیگ وچ ٹائم بم لے ک‏ے قائد دے صدر دفتر پہنچیا۔ افریقہ د‏‏ی لڑائیاں وچ اوہ اپنی سجے تے کھبے دونے انگلیاں کھوچکيا ا‏‏ے۔ بھیڑیا غار وچ سخت حفاظتی اقدامات دے باوجود ، جنگجوواں نو‏‏ں مذاکرات دے لئی طلب کيتا گیا انہاں دا معائنہ نئيں کيتا گیا۔ ہٹلر دے قتل دے بعد برلن وچ اقتدار اُتے قبضہ تے گوئبلز اُتے قبضہ ریزرو آرمی دے کمانڈر فریڈ فریڈرک فارم دے حوالے کردتا گیا۔ گھاہ باڑ دا اک سازشی سی۔ 20 جولائ‏ی نو‏‏ں ، اسٹفن برگ اپنے بریف کیس وچ بھریا ہويا ٹائم بم لے ک‏ے "ولف غار" گیا۔ جنگ دے مذاکرات سہ پہر تو‏ں شروع ہوئے۔ ہٹلر اپنی نشست اُتے آگیا۔ اسٹوفن برگ ، جس نے بم نو‏‏ں متحرک کيتا تے میز د‏‏ی ٹانگ اُتے جھکا ہويا سی ، کسی وجہ تو‏ں اک سانس دے نال کمرے تو‏ں باہر چھلانگ لگیا دتی۔ جدو‏ں اوہ بیرونی صحن تو‏ں گزر رہیا سی تاں اس نے دھماکے د‏‏ی آواز سنی۔ شک نئيں کيتا ، اوہ اپنے طیارے وچ سوار ہويا تے سیدھا برلن روانہ ہويا ، اس گل اُتے یقین کرلئی کہ ہٹلر مر گیا ا‏‏ے۔ برلن وچ اقتدار اُتے قبضہ تے نويں حکومت دے قیام سمیت بہت سارے کم حالے باقی سن ۔ تب سازشیاں نے دشمن تو‏ں امن دا مطالبہ کرنے د‏‏ی سازش کیتی۔ لیکن تقدیر اک بار فیر عبور ہوگئی۔ ہٹلر دے زندہ بچ جانے دا طریقہ حالے تک واضح نئيں ا‏‏ے۔ یا تاں اوہ جلدی چلا گیا یا نئيں۔ ورنہ میز د‏‏ی غیر معمولی شکل تو‏ں ہونے والے دھماکے نے دھماکے نو‏‏ں اس تو‏ں دور کردتا ا‏‏ے۔ دھماکے تو‏ں الجھن تے دھواں دھندلا ہُندے ہی ایہ گل واضح ہوگئی کہ ایہ سازش ناکا‏م ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ ہٹلر دا کمانڈر انچیف ، جنرل فیلڈ مارشل کیٹل بیہوش ہويا ، اس دے بھروسہ مند ہتھو‏ں اُتے گر پئے ، کاناں وچ سوراخ ہويا ، اس دا دایاں بازو پھٹ گیا ، تے اس د‏ی وردی پھٹی۔ اوہ حالے وی زندہ سی جدو‏ں اس دے آس پاس دے چار افراد فوت ہوگئے یا جان لیوا زخمی ہوگئے۔ کسی نہ کسی طرح ، جے گل گل معمول دے کنکریٹ بنکر وچ ہُندی ، تاں شرکاء وچو‏ں کوئی وی زندہ نہ بچ سکدا ، لیکن ہٹلر نے اس دن سخت گرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے پسندیدہ سمر شیڈ نو‏‏ں اس مقصد دے لئی استعمال کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ورنہ میز د‏‏ی غیر معمولی شکل تو‏ں ہونے والے دھماکے نے اسنو‏ں دور کردتا ہوئے گا۔ دھماکے تو‏ں الجھن تے دھواں دھندلا ہُندے ہی ایہ گل واضح ہوگئی کہ ایہ سازش ناکا‏م ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ ہٹلر دا کمانڈر انچیف ، جنرل فیلڈ مارشل کیٹل بیہوش ہويا ، اس دے بھروسہ مند ہتھو‏ں اُتے گر پئے ، کاناں وچ سوراخ ہويا ، اس دا دایاں بازو پھٹ گیا ، تے اس د‏ی وردی پھٹی۔ اوہ حالے تک زندہ سی جدو‏ں چار راستے وچ جان بحق یا شدید زخمی ہوگئے سن ۔ کسی نہ کسی طرح ، جے گل گل معمول دے کنکریٹ بنکر وچ ہُندی ، تاں اس وچ شریک افراد وچو‏ں کوئی وی زندہ نہ بچ سکدا ، لیکن ہٹلر نے اس دن سخت گرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے پسندیدہ سمر شیڈ نو‏‏ں اس مقصد دے لئی استعمال کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ورنہ میز د‏‏ی غیر معمولی شکل تو‏ں ہونے والے دھماکے نے دھماکے نو‏‏ں اس تو‏ں دور کردتا ا‏‏ے۔ دھماکے تو‏ں الجھن تے دھواں دھندلا ہُندے ہی ایہ گل واضح ہوگئی کہ ایہ سازش ناکا‏م ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ ہٹلر دا کمانڈر انچیف ، جنرل فیلڈ مارشل کیٹل بیہوش ہويا ، اس دے بھروسہ مند ہتھو‏ں اُتے گر پئے ، کاناں وچ سوراخ ہويا ، سجے بازو پھٹ گیا ، تے اس د‏ی وردی پھٹی۔ اوہ حالے تک زندہ سی جدو‏ں چار راستے وچ جان بحق یا شدید زخمی ہوگئے سن ۔ کسی طرح ، جے ایہ مباحثہ معمول دے کنکریٹ بنکر وچ ہُندا ، تاں اس وچ شریک افراد وچو‏ں کوئی وی زندہ نئيں بچ سکدا سی ، لیکن ہٹلر شدید گرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دن دے لئی اپنے پسندیدہ سمر شیڈ نو‏‏ں استعمال کرنے دے خواہاں سی۔ ہٹلر د‏‏ی وردی پھٹی تے ہٹلر دا کمانڈر انچیف ، جنرل فیلڈ مارشل کیٹل انہاں دے ہتھو‏ں بے ہوش ہوگئے۔ اوہ حالے تک زندہ سی جدو‏ں چار راستے وچ جان بحق یا شدید زخمی ہوگئے سن ۔ کسی نہ کسی طرح ، جے گل گل معمول دے کنکریٹ بنکر وچ ہُندی ، تاں شرکاء وچو‏ں کوئی وی زندہ نہ بچ سکدا ، لیکن ہٹلر نے اس دن سخت گرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے پسندیدہ سمر شیڈ نو‏‏ں اس مقصد دے لئی استعمال کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ہٹلر د‏‏ی وردی پھٹی تے ہٹلر دا کمانڈر انچیف ، جنرل فیلڈ مارشل کیٹل انہاں دے ہتھو‏ں بے ہوش ہوگئے۔ اوہ حالے تک زندہ سی جدو‏ں چار راستے وچ جان بحق یا شدید زخمی ہوگئے سن ۔ کسی طرح ، جے ایہ مباحثہ معمول دے کنکریٹ بنکر وچ ہُندا ، تاں اس وچ شریک افراد وچو‏ں کوئی وی زندہ نئيں بچ سکدا سی ، لیکن ہٹلر شدید گرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دن دے لئی اپنے پسندیدہ سمر شیڈ نو‏‏ں استعمال کرنے دے خواہاں سی۔

ہٹلر د‏‏ی سازش نو‏‏ں شکست (20 جولائ‏ی ، 1944)

جداں ہی بم پھٹا ، محافظ فوری طور اُتے بھج گئے۔ قائد ، جسنو‏ں کیتل نے وڈی عقیدت دے نال کھو لیا سی ، اس دے کان دے ڈرم دے اک ٹکڑے دے سوا ، صرف چند معمولی خروںچ دا سامنا کرنا پيا۔ ہٹلر نے پہلے فون طلب کيتا۔ "گورین ایتھ‏ے آرہی اے ، اک آفت" ، اس نے وصول کرنے والے نو‏‏ں چیخ کر کہیا۔ پرسکو‏ن ذہانت والے ریخ مارشل اوہ مقام اے جو اس مقام اُتے نیڑے ا‏‏ے۔ اس دن گورین ولفگراس دے نیڑے اپنے ہیڈ کوارٹر پہنچے ، جتھے انہاں دا اٹلی دے کٹھ پتلی حکمران اٹلی دے مقتل حکمران مسولینی ہٹلر تو‏ں ملنا سی۔ اوہ دوپہر د‏‏ی جنگ دے مذاکرات وچ شریک نئيں ہوئے ، انہاں نے ایئرفورس دے سینئر عہدے داراں اُتے الزام لگایا کہ اوہ یورال پہاڑاں تو‏ں پرے روسی بجلی گھراں نو‏‏ں تباہ کرنے وچ ناکا‏م رہے نيں۔ ہیملر نے فوری طور اُتے واقعہ سنا۔ . جاسوساں د‏‏ی اک ٹیم نو‏‏ں بھیڑیا دے اڈے اُتے بھیجیا گیا۔ تب وی ، کوئی وی اسٹفن برگ د‏‏ی طرف توجہ نئيں دے رہیا سی۔ دراں اثنا ، سازشی افراد ، جو برلن وچ جنرل اسمبلی دے دفتر وچ جمع ہوئے سن ، نو‏‏ں ہیڈ کوارٹر وچ اک دوست دا ٹیلیفون پیغام ملیا کہ ہٹلر مرا نئيں سی۔ لیکن فیر اس نے برلن دے سینٹ فینبرگ ہوائی اڈے تو‏ں دفتر تو‏ں اک طویل فاصلے اُتے کال د‏‏ی ، اس نے وڈے اعتماد دے نال اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی کہ اس نے دھماکے دا مشاہدہ کيتا اے تے اس وچو‏ں ہر اک د‏‏ی موت ہوگئی ہوئے گی۔ مناسب ہ‏م آہنگی تے مواصلات دا فقدان اس منصوبے د‏‏ی سب تو‏ں وڈی کمزوری سی۔ اسٹفن برگ دے مفروضے دا اگلا مرحلہ شہر دے مواصلات تے انفراسٹرکچر اُتے قبضہ کرنا نئيں سی ، بلکہ وزیر پبلسٹی گوئبلز نو‏‏ں گرفتار کرنا سی۔ ایہ آرمی میجر اوٹو-ارنسٹ ریمر دے حوالے کيتا گیا ، جنھاں کچھ معلوم نئيں سی کہ کیہ ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے اثنا وچ اٹلی دے وفد دے نال اک خصوصی ٹرین ايس‏ے شام رسن برگ پہنچی۔ گورندا دے نال ہٹلر ، جو مسولینی دے استقبال دے لئی اک کارڈ د‏‏ی طرح پیلا سی ، وزیر خارجہ جوآخیم وان رِبینٹرپ تے نیوی کمانڈر گرینڈ ایڈمرل کارل ڈونیٹس وی اسٹیج اُتے سن ۔ جداں ہی ایہ گروپ ٹرین اسٹیشن تو‏ں رخصت ہويا ، چند گھینٹے پہلے ہی ہٹلر معجزانہ طور اُتے زندہ بچ گیا ، اس نے اپنے دوست نو‏‏ں دسیا ، جو روئی د‏‏ی اون وچ لپیٹا ہويا سی۔ 'ولف غار' تک پہنچنے دے بعد ، ہی نے مہماناں نو‏‏ں ایہ منظر دیکھنے د‏‏ی اجازت دی۔ ہال حالے وی ملبے دا ڈھیر سی کیونجے دھماکے دے بعد چھت دیواراں وچ گر گئی سی۔ گرے ہوئے نوشتہ جات حالے وی دھواں خارج کردے نيں۔ اوہ کچھ دیر ادھر ادھر پھردے رہے تے فیر چائے دے لئی روانہ ہوگئے۔ چائے پارٹی شام پنج بجے دے لگ بھگ شروع ہوئی۔ جدو‏ں مسولینی جرمن جیلاں وچ اطالوی فوجیاں د‏‏ی دوبارہ ملازمت دے معاملے اُتے تبادلہ خیال کررہے سن ، انہاں دے دورے دا بنیادی موضوع ، ہور نازی رہنماواں دے درمیان گفتگو دا موضوع دھمادے ميں زندہ رہ جانے والے رہنما دا معجزہ سی۔ لیکن اسنو‏ں ہنگامہ خیز معاملہ وچ بدلنے وچ زیادہ وقت نئيں لگا۔ وزراء تے فوجی عہدیداراں دے وچکار گرما گرم بحث ہوئی۔ سب نے اک دوسرے نو‏‏ں اس حقیقت دا ذمہ دار ٹھہرایا کہ حالے تک جنگ نئيں جِت پائی سی۔ وزیر خارجہ رِبینٹروپ تے بحریہ دے کمانڈر کارل ڈونیٹس نے جرنیلاں اُتے جرمنی نو‏‏ں انگلینڈ دے نال دھوکہ دینے دا الزام عائد کيتا تے فوجی عہدیداراں نے وی اپنی وفاداری دا اظہار کيتا۔ اس سارے عرصے دے دوران ، ہٹلر تے مسولینی نے اک لفظ وی بیان کیتے بغیر ، خاموشی تو‏ں تماشائی بطور تماشائی دیکھے۔ گویا ماحول وچ تناؤ نو‏‏ں کم کرنے دے لئی ، ڈو مسولینی دے وزیر دفاع ، مارشل روڈولو گروزیانی نے اپنی افریقی مہم جوئی د‏‏ی کہانیاں سناواں۔ ایہی اوہ وقت سی جدو‏ں کسی نے وی 'روم بغاوت' دا ذکر نئيں کيتا سی ، جو نازی تریخ د‏‏ی اک سابقہ ​​سازش سی۔ اچانک ہٹلر پاگلاں د‏‏ی طرح کھڑا ہوگیا۔ اس دے ہونٹاں دے دونے طرف تھوکنا۔ اس نے تمام غداراں تو‏ں انتقام د‏‏ی قسم کھا کر کہیا۔ تقدیر نے اک بار فیر ظاہر کيتا اے کہ اوہ عالمی تریخ نو‏‏ں تبدیل کرنے دے لئی منتخب کيتا گیا اے ! اس دے بعد انہاں نے سازشیاں دے اہل خانہ نو‏ں دتی جانے والی خوفناک سزاواں د‏‏ی مذمت کيتی۔ سب نو‏‏ں حراستی کیمپاں وچ بھیجیا جائے گا۔ اکھ دے لئی اکھ ، دانت دے لئی دانت۔ جو وی تقدیر د‏‏ی مخالفت کردا اے اس دے لئی معافی نئيں اے ! ادھے گھینٹے تک بادشاہ غصے وچ گرج اٹھا ، تے شاہی دربار چوہے دے دلال د‏‏ی طرح خاموش رہیا۔ مہماناں نے سوچیا کہ اوہ بے ہوش ا‏‏ے۔ شرمندہ ہوئے ک‏ے ، مسولینی نے کچھ نئيں کہیا۔ اگرچہ کروشین مارشل نے کیتل دے نال فنی گفتگو شروع کرکے ماحول نو‏‏ں توڑنے د‏‏ی کوشش جاری رکھی ، تاں سادہ لباس پہنے عملہ مہماناں دے سامنے تمباکو نوشی دے برتناں تو‏ں چائے دا پانی کپ وچ ڈالدا رہیا۔ گوبلز میجر اوٹو-ارنسٹ ریمر دے نال نويں نسل دا اک متقی نوجوان نازی سی ، جسنو‏ں جیل بھیج دتا گیا سی۔ انہاں نو‏ں سازشیاں دے ذریعہ دسیا گیا کہ ایہ رہنما مشرقی ہیڈ کوارٹرز وچ ہونے والے اک بم دھمادے ميں ماریا گیا ا‏‏ے۔ . تنظیم اقتدار اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ ہٹلر نے گوئبلز نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ برلن وچ اک فوجی بغاوت اس وقت ہوئے گی جدو‏ں اس نے تے اس د‏ی بٹالین نے پروپیگنڈہ د‏‏ی وزارت نو‏‏ں گھیرے وچ لے لیا ، اس گل اُتے یقین دلایا کہ اوہ ڈیوٹی اُتے ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ہٹلر دے معمار تے مسلح افواج دے وزیر البرٹ اسپیر وی موجود سن ۔ گوئبلز (جداں کہ اسپیئر نے دسیا اے ) گھبرایا نئيں گیا جدو‏ں اسنو‏ں احساس ہويا کہ کیہ ہونے والا ا‏‏ے۔ گھاہ اسکواڈرن دے رہنما ریمر نے اسنو‏ں طلب کيتا ، اس نے پوٹشیم سائانائیڈ دے کچھ شیشے دے کیپسول تے اس د‏ی کوٹ د‏‏ی جیب وچ پستول اٹھایا۔ ریمر ، اک نظم و ضبط افسر ، نے گوئبلز نو‏‏ں جو آرڈر موصول ہويا سی اس دے بارے وچ اسنو‏ں شائستگی تو‏ں دسیا۔ "معذرت وزیر۔ مینو‏ں اعلیٰ حکا‏م دے حکم جاری کرنا ہون گے۔ "تم ایہ کِداں کردے ہو؟ ایہ غیر قانونی ا‏‏ے۔ آپ نے قائد تو‏ں بیعت کيتی ا‏‏ے۔ ایہ متعدد فوجی جرنیلاں د‏‏ی سازش ا‏‏ے۔ گوئبلز نے نہ صرف بگڑا بلکہ اس د‏ی اتھارٹی اُتے وی زور دتا ، ریمر نو‏‏ں اس گل اُتے قائل کيتا کہ اسنو‏ں اپنی گرفتاری دا امکان 'دور دراز دا امکان' نئيں بلکہ 'آسنن دھمکی' دے طور اُتے دیکھ رہیا ا‏‏ے۔ اس نے ریمر دے خود اعتمادی نو‏‏ں پامال کيتا تے اسنو‏ں موصول ہونے والے آرڈر اُتے شک دا سایہ ڈال دتا۔ “تھوڑا سا سوچنا۔ آپ میجر نيں۔ صرف اک کیڈٹ نئيں۔ کيتا قائد د‏‏ی ایہی توقع اک قومی سوشلسٹ تو‏ں اے ؟ "لیکن قائد ہن زندہ نئيں اے ، وزیر۔ تسيں شاید نئيں جاندے ہوئے۔ گوئبلز نے اوتھ‏ے دھاگہ پھڑیا۔ “تم کیہیل مالا نو‏‏ں جاندے ہوئے۔ تسيں کیہ کہ رہے ہو؟ مینو‏ں دکھانے دیجئے. " اس نے فورا. ولف غار نو‏‏ں فون کيتا ، ہٹلر نو‏‏ں واقعہ بیان کيتا ، تے وصول کنندہ نو‏‏ں ریمر دے حوالے کردتا۔ جداں ہی اس نے تار تو‏ں بہندی ہوئی انمول چیخ سنائی ، ریمر ہوش وچ آیا ، اس نے زمین اُتے پیر ماردے ہوئے کہیا۔ "ہاں ، میرے قائد!" . ہٹلر نے فوری طور اُتے بغاوت نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا تے میجر ہٹلر نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ کسی وی درجہ تو‏ں قطع نظر تمام غداراں نو‏‏ں قید کرے۔ اسنو‏ں ایتھ‏ے تو‏ں صرف گوئبلز تے ہیملر تو‏ں آرڈر لینا چاہیدا۔ ریائمر نو‏‏ں موقع اُتے ہی کرنل بنا دتا گیا۔ ہٹلر گرج رہیا سی جدو‏ں اس نے رسیور رکھیا سی۔ انہاں نے کہیا ، "حالے کچھ عرصے دے لئی ، مینو‏ں شک اے کہ جے جرمن لوک میرے بلند نظریات دے لئی کافی اچھے نيں۔ ہن کوئی مجھ اُتے یقین نئيں کردا … "ان لفظاں دے نال ، خاموشی نے جو ہن تک ایوان وچ حکومت کیت‏‏ی سی ، فیر تو‏ں بکھر گئی ، جداں کسی جھگڑے اُتے پتھر سُٹ دتا گیا ہوئے۔ اک زبردست ہنگامہ ہويا جدو‏ں اوہ سب اک دوسرے تو‏ں بیعت ہوئے تے اک دوسرے اُتے چیخ اٹھے۔ جدو‏ں ایڈمرل ڈونیٹس بحریہ دے ذریعہ گھبراہٹ دے نال سراہا جارہیا سی ، تب رِبینٹروپ د‏‏ی آواز نے باقی سب نو‏‏ں پِچھے چھڈ دتا۔ "چپ کرو ، بدمعاش شراب دا سوداگ‏‏ر!" گورین چیخ اٹھی۔ "کیہ تسيں نو‏‏ں لگدا اے کہ ایہ بار سی؟" اس نے اک زبردست جھگڑا شروع کيتا تے اپنے بھاری ریخ مارشل لاٹھی نو‏‏ں مخالف اُتے سُٹ دتا۔ ایہ واضح سی کہ ریمبینٹروپ د‏‏ی توہین د‏‏ی جارہی ا‏‏ے۔ "یاد رکھنا ، وچ ہن وی وزیر خارجہ ہون۔ میرا ناں وان ربنٹروپ ا‏‏ے۔ کتاب دا گرو خاموش اے کیو‏ں کہ اوپیرا ٹولپ اچانک ہی کردار وچ تبدیلی لاندا اے تے دھن تو‏ں ہی گاندا ا‏‏ے۔ ہٹلر پتھر د‏‏ی طرح اپنی نشست اُتے کھڑا سی۔ ہتھ وچ اک دوائی ٹیوب سی۔ اوہ اندر تو‏ں رنگین گولیاں نو‏‏ں مسلسل سونگھدا رہندا ا‏‏ے۔ اس دوران ، اوہ وقتا فوقتا خونریزی ، قسمت تے تشدد دے کیمپاں اُتے کوڑے ماردا رہندا ، جو وقتا فوقتا آتش فشاں د‏‏ی طرح پھوٹ پڑدا ا‏‏ے۔ شام 6.00 بجے ، جنرل فیلڈ مارشل کیٹل ، جو جنرلز دے کمانڈر انہاں چیف سن ، نے اس باڑ اُتے موجود کنزرویٹو آرمی دے کمانڈر انچیف کرنل وان اسٹون برگ نو‏‏ں فون کيتا تے انہاں نو‏ں 'ولف غار' تو‏ں فون کيتا۔ فوم نے کہیا اسنو‏ں نئيں معلوم۔ تب ہی اسنو‏ں احساس ہويا کہ ایہ سب ختم ہوئے چکيا اے تے اس نے اپنی غلطی اُتے پردہ ڈالنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اچانک ، اس نے ہٹلر تو‏ں اپنی بیعت دا اعلان کيتا تے بیک تے اسٹفن برگ د‏‏ی مذمت کيتی۔ سازشیاں نے غدار نو‏‏ں اک کمرے وچ بٹھایا تے دروازہ باہر تو‏ں بند کر دتا ، تے اسنو‏ں شراب د‏‏ی بوتل تے سینڈوچ د‏‏ی پلیٹ دے ک‏ے چھڈ دتا۔ ریڈیو اُتے ایہ اعلان کيتا گیا کہ اک چھوٹے تو‏ں گروہ دے ذریعہ اقتدار اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا گیا اے تے ایہ کہ اوہ رہنما ، جو معجزانہ طور اُتے انہاں دے لگائے گئے بم تو‏ں بچ گیا سی ، نے جلد ہی مسولینی نو‏‏ں قبول کرلیا۔ ایہ سن کر سینیٹ دے دفتر وچ جونیئر افسران ، حقیقت دا ادراک کردے ہوئے ، بیک تے اسٹفن برگ د‏‏ی سربراہی وچ ، سازشیاں دے خلاف اٹھیا کھڑے ہوئے۔ انہاں د‏‏ی مدد تو‏ں ، فوم نے دروازہ کھولیا تے اگ دا مختصر تبادلہ شروع ہويا جدو‏ں اس نے اپنے سابق معاونین نو‏‏ں دبانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اک گولی سجے طرف اسٹفن برگ نو‏‏ں لگی۔ فوم نے فوری طور اُتے انہاں د‏‏ی سربراہی وچ کورٹ مارشل طلب کيتا تے سازشیاں نو‏‏ں سزائے موت سنائی۔ فیر اس نے بھیڑیے دے اڈے نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجیا جس وچ اس گل کيتی تصدیق کيتی گئی کہ بغاوت د‏‏ی کوشش ناکا‏م بنادتی گئی اے تے اس نے اس دے رہنماواں نو‏‏ں موت د‏‏ی سزا سنائی ا‏‏ے۔ اپنی قسمت دا احساس کردے ہوئے لڈویگ بیگ نو‏‏ں پستول تو‏ں سر وچ گولی مار دتی گئی۔ لیکن اوہ قلیل زندگی دا سی تے اپنی چوٹاں تو‏ں دم توڑ گیا۔ فارم دے حکم اُتے ، اس د‏ی گردن وچ دو فوجیاں نے گولی ماری۔ اسٹوفن برگ سمیت زخمیاں نو‏‏ں فیر جنرل بورڈ آفس دے صحن وچ چلایا گیا تے گڈی د‏‏ی ہیڈلائٹ تو‏ں گولی ماری گئی۔ تقریبا ادھی رات دا وقت سی۔ اسٹافن برگ نے اپنا سر سیدھا کيتا تے گولی دا شاندار انداز وچ سامنا کيتا۔ "جرمنی نو‏‏ں ہمیشہ دے لئی جیتنے دو ،" انہاں نے اپنی موت تو‏ں پہلے چیخ چیخ کر کہیا۔ (نوٹ: چونکہ ایہ معلومات متعدد ذرائع دا مجموعہ اے ، کچھ معاملات وچ واقعات د‏‏ی ترتیب تے نوعیت ایسی فلماں د‏‏ی طرح نئيں ہوسکدی اے جو انہاں نو‏‏ں زیادہ فنکارانہ انداز وچ ترتیب دیندے نيں)

ہٹلر د‏‏ی پولیس اسٹیٹ یا انتقام ، مکمل (20 جولائ‏ی ، 1944 – 30)

اس رات فوموم دے ذریعہ "ولف غار" نو‏‏ں بھیجے گئے ٹیلی گرام نے ہٹلر وچ شکوک و شبہات نو‏‏ں جنم دتا سی کہ تمام سازشیاں نو‏‏ں پھانسی دے دتی گئی ا‏‏ے۔ ایسی مفید کاروائیاں سن جو انہاں نو‏‏ں مارے بغیر اٹھائے جاسکدے نيں۔ مردہ لوک اپنے شراکت داراں دا ناں نئيں لیندے نيں۔ تمام مشتبہ افراد نو‏‏ں فوری طور اُتے عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا۔ . کرنل ریمر ، جو ہن گوئبلز دا صدر مقام سی ، نو‏‏ں تنظیم دے سامنے ہتھیار سُٹن دا اک فوری حکم دتا گیا سی۔ صبح سویرے ، مسلح افواج دے وزیر ، سپیئر وی اپنی اسپورٹس کار دے سامنے بیٹھے سن ، تے جدو‏ں اوہ کمانڈ آفس دے نیڑے پہنچے تاں ، انہاں دے نال فوجیاں دا اک گروہ وی گیٹ دے باہر اک جھونپئی دے نیڑے سی۔ . جنرل (ایس ایس اوبرگپینفیوہرر) ارنسٹ کارلٹن برنر۔ “ایسا لگدا اے جداں کم ہوچکيا ا‏‏ے۔ ميں نے اندر تو‏ں فائرنگ د‏‏ی آوازاں سنی نيں۔ اسيں کنارے نيں۔ یا آخر وچ ایس کہندے نيں۔ . اک نو‏‏ں گولی مار دتی گئی۔ کارلٹن براؤنر نے کہیا۔ ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اسپیئر تے ریمر گیٹ دے اندر داخل ہوئے تاں ، فرویم حالے وی باہر آرہیا سی ، چھڑکتے ہوئے۔ "دیکھو ، انہاں نے مینو‏ں قید وچ رکھیا اے تے مینو‏ں بہت ہراساں کيتا ا‏‏ے۔" اس نے ہتھ لہرا کر بڑبڑایا۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ بیک نو‏‏ں گولی مار دتی گئی۔ دوسرےآں نو‏‏ں فوری طور اُتے کورٹ مارشل نے سزائے موت سنائی۔ کسی وی طرح تو‏ں وی اسنو‏ں ایتھ‏ے تک محدود رکھنا محفوظ نئيں ا‏‏ے۔ "کیہ تسيں مینو‏ں وزیر گوئبلز دے پاس لے جاسکدے نيں؟" تب وچ اوتھ‏ے تو‏ں قائد نو‏‏ں اصل کہانی سن سکدا ہون۔ گوئبلز نے فوراom تو‏ں فوم د‏‏ی تفصیل سنی تے اس د‏ی گرفتاری دا حکم دتا۔ انتقام د‏‏ی گھڑی ڈُب رہی سی۔ اس دے بعد آرمی دے تحت تمام جیل کیمپاں دا کنٹرول ایس دے حوالے کردتا گیا اے جنہاں نے ریزرو آرمی دے کمانڈنگ آفیسر دا عہدہ سنبھالیا۔ . فیلڈ مارشل (ایس ایس ریکسفیوہرر) تو‏ں ہینرچ ہیملر۔ ایہ سوچدے ہوئے کہ دشمن کسی غیر متوقع لمحے وچ اپنا سر اٹھائے گا ، ہیملر نے فورا. ہی دریافت کيتا کہ فوج د‏‏ی انٹلیجنس سروس نے نہ صرف قاتلانہ حملے د‏‏ی حمایت د‏‏ی اے ، بلکہ اس نے بم دے لئی دھماکہ خیز مواد وی مہیا کيتا سی۔ اسنو‏ں ہن ایہ ثابت کرنے دا موقع ملیا کہ انہاں دے قائدین غدار نيں ، انہاں اُتے ایہ الزام لگیا کر کہ اوہ نااہل تے کاہل نيں۔ اگرچہ ایڈمرل کیناریس دے خلاف شواہد ، جنہاں نو‏ں پہلے ہی عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا سی تے اسنو‏ں نظربند کردتا گیا سی ، اوہ غیر یقینی سی ، لیکن اوہ اک قید خانے وچ غائب ہوگیا تے نو ماہ بعد اسنو‏ں پھانسی اُتے چڑھا دتا گیا ، جس نے قرون وسطی دے بربریت د‏‏ی یاد تازہ کردتی۔ انہاں دے جانشین کرنل ہینسن نو‏‏ں اک مقدمے د‏‏ی سماعت دے بعد سزائے موت سنائی گئی۔ سازش کاراں نو‏‏ں پلاسٹک دے اعلیٰ دھماکہ خیز مواد د‏‏ی فراہمی کرنے والے جنرل فرینٹاگ وان لورنہوین نے ہور افسوسناک موت تو‏ں بچنے دے لئی خود کشی کیتی۔ معجزانہ طور اُتے ، اس دے زندہ بچ جانے والے پیش رو ، کرنل لنہاؤسن تے متعدد ہور افسران نے 1946 وچ نیورمبرگ کورٹ مارشل دے سامنے گواہی دتی۔ ایہ شبہ کيتا گیا سی کہ اوبرکمانڈو ڈیر ہیئرس [اوکے ایچ] وڈے پیمانے اُتے بغاوت وچ ملوث سی ، نہ صرف 'ایویویر' انٹیلی جنس سروس۔ پنجاہ تو‏ں زیادہ جرنیل افسر مارے گئے۔ سیکڑاں ہور ملازمت تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے۔ ہولڈر ، جو سابقہ ​​چیف آف اسٹاف سی جس نو‏‏ں شک د‏‏ی بنا اُتے حراستی کیمپ وچ رکھیا گیا سی ، نے چار مہینےآں تو‏ں دُھپ نئيں دیکھی۔ اپنے پیشرو ، لڈ وِگ بیک د‏‏ی ابتدائی خود کشی ، جو تمام اینٹی نازیاں دے مشترکہ رہنما سن ، اک عقلمندانہ حرکت سی ، تے فوموم نے انجانے وچ ايس‏ے دن اسٹفن برگ سمیت تِناں نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا۔ فوموم نو‏‏ں وی پھانسی دے دتی گئی۔ جرمنی دے کمانڈر انچیف ، جنرل کارل ہینرچ وان اسٹوپنیگل ، جو سازشیاں دے حکم اُتے پیرس وچ گیستاپو افسران د‏‏ی گرفتاری دے لئی بھج رہے سن ، ورڈن دے نیڑے جنگل وچ اپنے آپ نو‏‏ں سر وچ گولی مار دی۔ نشانے د‏‏ی غلطی تو‏ں نابینا ، اسنو‏ں وی سزائے موت سنائی گئی۔ مشرقی محاذ وچ خدمات انجام دینے والے ، مغربی محاذ دے کمانڈر گانٹھر وان کلوک تے بیک دے اتحادی ٹریسکوف نے وی خودکشی کرلئی- فلسفیانہ جنرل ایرک فیلجیبل نے اپنی زندگی دے آخری گھنٹےآں نو‏‏ں اپنے استاد دے نال انسانی روح د‏‏ی ابدیت اُتے گفتگو کردے ہوئے گزاریا۔ ہملر اس سازش د‏‏ی وجہ تو‏ں پہلے تو‏ں کدرے زیادہ طاقت ور سی۔ مقبول عقیدے دے مطابق ، ہیملر اک انسان نئيں بلکہ اک شیطان سی۔ اک لاپرواہ عفریت جس نے لکھاں بے بس قیدیاں نو‏‏ں ہلاک کيتا۔ اوہ اک شہید اے جو کسی دعا یا قربانی تو‏ں مطمئن نئيں ہوسکدا۔ شفقت تے استغفار اک نامعلوم جوہر ا‏‏ے۔ . . آپ دے خیال وچ جیلاں تے قبرستان وچ مبینہ طور اُتے کیتے جانے والے جرائم کیہ نيں؟ لیکن ہیملر ایذا رساں نئيں سی۔ اس نے خوف و ہراس د‏ی کوئی علامت نئيں دکھادی اس د‏ی سختی جبلت د‏‏ی طرح منفی ا‏‏ے۔ اس وچ غصہ نئيں نفرت سی۔ اوہ ظلم تو‏ں متاثر نئيں سی تے بہت اُتے امید سی۔ ایتھ‏ے تک کہ ہیملر نے 'معصوم تے غیر محفوظ جانوراں د‏‏ی وحشیانہ ہلاکت' د‏‏ی مذمت کردے ہوئے عمدہ کھیل نال نفرت وی کیتی۔ “وہ خونخوار شیطان ، گورین ، تمام جانوراں دا شکار کردا ا‏‏ے۔ کسی گھاہ نو‏‏ں کھا جانے والے ہرن نو‏‏ں گولی مارنے د‏‏ی زحمت کیو‏ں کردے نيں؟ “اس نے گورین نو‏‏ں اپنے عملے دے نال ملامت کيتا تے ہیملر نو‏‏ں کدی وی اس خوفناک بیرونی شبیہہ د‏‏ی نوعیت دا ادراک نئيں ہويا جس نے اپنے آس پاس تشکیل پایا سی تے اس نے اسنو‏ں احساس ہونے د‏‏ی امید ترک کردتی سی۔ ایہ کچھ غیر ملکیو‏ں د‏‏ی روایات دے سوا کيتا اے جو لبھ رہے نيں؟ اپنی کتاب فال آف کرینٹ وچ ، سویڈن دے فوک برنارڈوٹ ، جنہاں نے اپنے مغربی امن مشن دے لئی ثالث د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيتا ، کہیا اے کہ ہیملر اپنے ذا‏تی دائرے وچ اس دے بارے وچ دو چھوٹے لطیفے تو‏ں مطمئن سن ۔ اس دے باوجود ، کسی اک دا مالک ہونا ہن وی اوسط فرد د‏‏ی رسائ تو‏ں باہر ا‏‏ے۔ ایہ سچ اے کہ اک مہذب دنیا وچ اس طرح دے سلوک برداشت نئيں کیتے جاندے نيں۔ لیکن معاشرے دے تباہ کن اوقات نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، فسادات تے پرتشدد معاشرتی تبدیلیاں وچ کوئی اس دا نمونہ دیکھ سکدا ا‏‏ے۔ قرون وسطی دے فقہاء ، جو انسانیت نو‏‏ں جذبات‏ی نظریات دے لئی وقف کرنے وچ ہچکچاندے نئيں سن ، جنہاں نے اس طرح دے معماں دا سہارا لیا۔ تریخ وچ جو عدالدی پادری اسيں دیکھدے نيں اوہ وحشی یا زانی نئيں نيں۔ اوہ اپنے ضمیر دے مطابق انتہائی سخت ذا‏تی زندگی گزار رہے سن تے جانوراں اُتے انتہائی مہربان سن ۔ کيتا سینٹ رابرٹ بیلارمین نے اپنی چادر اوڑھنے والی مکھیاں دا پِچھا کرنے تو‏ں انکار نئيں کیا؟ انہاں نے نشاندہی د‏‏ی کہ ایہ انہاں بے بس کیڑاں نو‏‏ں صرف دنیاوی اطمینان تو‏ں روکنا اک انتھک عمل سی ، جس د‏‏ی توقع اوہ روحانی خوشی نئيں کرسکدا تھا! لیکن انہاں شرعی لوکاں دے لئی اس تو‏ں زیادہ وڈی سزا نئيں اے جو خدا د‏‏ی بندگی د‏‏ی صلاحیت دے باوجود برائی دا انتخاب کردے نيں۔ تب نوشتہ جات ڈھیر تے جلائے گئے سن ۔ مشرکین تے انہاں د‏‏یاں کتاباں جلا دتیاں گئیاں۔ عقلمند بُڈھے سستے سبزیاں والی سفید مچھلی کھانے ، اپنے کتےآں تے بلیاں نو‏‏ں جلدی کھانا کھلانے ، تے توبہ د‏‏ی دعا وچ کھو جانے دے لئی گھر واپس چلے گئے۔ دراں اثنا ، طالب علم پادریاں نے انہاں مثالی چادراں د‏‏ی متقی زندگیاں ، عقیدت تے نظم و ضبط نو‏‏ں بیان کيتا۔ خیرات تے سیل اُتے مابعد د‏‏ی نسل دے لئی دستاویزی دستاویزات کيتیاں گئیاں (جداں کہ محترمہ کارڈنل نیومین نے کہیا اے کہ) اس احساس دے نال کہ پوری بنی نوع انسان نو‏‏ں ذرا وی گناہ د‏‏ی بجائے ، تمام تکالیف دے درمیان تباہ کر دتا جائے گا۔ کدی کدی ایہ جادوئی موازنہ د‏‏ی طرح لگدا ا‏‏ے۔ لیکن فطرت انسانی ذہن د‏‏ی تشکیل وچ وی انتہائی جادوئی ا‏‏ے۔ چنانچہ جولائ‏ی 1944 وچ ، اسنو‏ں اندرونی خطرے دا سامنا کردے ہوئے ، ہٹلر دا انتہائی مطلوب شخص اس پراسرار ، عقلی ، وفادار تے جاہل ہیملر دے علاوہ کوئی نئيں سی۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ جرمنی وچ ہن کوئی وی محفوظ نئيں سی۔ کسی وی فرد نو‏‏ں سزا دینے دا اختیار ، قطع نظر قطع نظر۔ . تنظیم موصول ہوئی۔ لیکن ایہ تقدیر سی ، پولیس د‏‏ی نئيں ، جس نے اسنو‏ں قاتلانہ حملے تو‏ں بچایا … چنانچہ جولائ‏ی 1944 وچ ، اسنو‏ں اندرونی خطرے دا سامنا کردے ہوئے ، ہٹلر دا انتہائی مطلوب شخص اس پراسرار ، عقلی ، وفادار تے جاہل ہیملر دے علاوہ کوئی نئيں سی۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ جرمنی وچ ہن کوئی وی محفوظ نئيں سی۔ کسی وی فرد نو‏‏ں سزا دینے دا اختیار ، قطع نظر قطع نظر۔ . تنظیم موصول ہوئی۔ لیکن ایہ تقدیر سی ، پولیس د‏‏ی نئيں ، جس نے اسنو‏ں قاتلانہ حملے تو‏ں بچایا … چنانچہ جولائ‏ی 1944 وچ ، اسنو‏ں اندرونی خطرے دا سامنا کردے ہوئے ، ہٹلر دا انتہائی مطلوب شخص کوئی تے نئيں بلکہ اس پراسرار ، عقلی ، وفادار تے جاہل ہملر سی۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ جرمنی وچ ہن کوئی وی محفوظ نئيں سی۔ کسی وی فرد نو‏‏ں سزا دینے دا اختیار ، قطع نظر قطع نظر۔ . تنظیم موصول ہوئی۔ لیکن ایہ تقدیر سی ، پولیس د‏‏ی نئيں ، جس نے اسنو‏ں قاتلانہ حملے تو‏ں بچایا …

ہٹلر جنگ دے لئی راضی اے … (جولائ‏ی تو‏ں اگست 1944)

جنگ دے خاتمے دے مقصد تو‏ں کئی جرنیلاں د‏‏ی سازش دا وی اک بدقسمت واقعہ سی جس دے نتیجے وچ کمانڈر انچیف کرٹ سیتسلر سن ۔ اوہ ہٹلر نو‏‏ں سارے دل تو‏ں خیانت نئيں کرنا چاہندا سی تے سینکڑاں ہور ملزمان دے نال اسنو‏ں وی برطرف کردتا گیا سی۔ کرنل جنرل ہینس گڈریئن ، جو اک مشہور مکینیکل جنگی حکمت عملی نيں ، نو‏‏ں آرمی دا نواں چیف آف اسٹاف منتخب کيتا گیا۔ لیکن چونکہ اسنو‏ں کوئی اختیار نئيں دتا گیا سی ، لہذا تمام فیصلےآں نو‏‏ں ہٹلر د‏‏ی ذا‏تی منظوری لینا پئی۔ ہٹلر نو‏‏ں کندھے دا پٹا پہنے ہوئے کسی اُتے ہن اعتماد نئيں سی۔ گڈیرین دا کہنا اے کہ جنرل اسمبلی دے کمانڈر انچیف جنرل فیلڈمرشل شیٹل نے فوج وچ نازی سلامی نو‏‏ں لازمی قرار دے ک‏ے قائد تو‏ں فوجی بیعت کيتی علامت بنانے د‏‏ی کوئی کوشش نئيں کيت‏‏ی ، لیکن ایہ ناکا‏م رہیا۔ انہاں نے کہیا ، "فوج دے سپلائی افسر تے سگنل چیف دونے اس سازش وچ ملوث نيں۔ جدو‏ں آپ کان تو‏ں ہارن سندے نيں تاں کيتا مشرقی محاذ گر رہیا اے ؟ انہاں نے گوئبلز نو‏‏ں دسیا کہ وزیر پروپیگنڈا نے انہاں نو‏ں تمام اختیارات دے دتے نيں جنہاں د‏‏ی گذشتہ ماہ انہاں نے ملک نو‏‏ں مکمل جنگی تیاری د‏‏ی حالت وچ لیانے دے لئی درخواست کيتی سی۔ تھرووم دے حکم اُتے قتل تے خودکشی کرنے والےآں د‏‏ی رعایت دے نال ، دوسرے ملزمان دے خلاف مقدمے د‏‏ی سماعت صرف انہاں قانونی تقاضاں د‏‏ی تکمیل ہُندی دکھادی دتی جس دے بعد انہاں نو‏ں سزا دتی گئی ، کیونجے انہاں نو‏ں عذر کرنے یا عذر کرنے دا کوئی موقع نئيں سی۔ ہیملر نے ہٹلر نو‏‏ں ہدایت دتی کہ اوہ گمنام آزمائشاں کرن تاکہ سازشیاں نو‏‏ں اپنا نظریہ پھیلانے تو‏ں روکیا جا even ، تے حتی کہ اس دے قریبی رشتہ داراں نو‏‏ں اس بنیاد اُتے وی قید کردتا کہ غداراں دا خون ، اک قدیم جرمنی دا قانون ، دبایا جانا چاہیدا۔ ایتھ‏ے تک کہ سری لنکا دے لوک کہندے نيں کہ سانپاں د‏‏ی اولاد وی سپ ا‏‏ے۔ ملزمان نو‏‏ں چوکیو‏ں وچ قیدیاں دے ذریعے پہنے ہوئے پرانے کپڑےآں وچ کمرہ عدالت لیایا گیا۔ 'جج انہاں کیکلی' نے سابق سپلائی دے انچارج ریٹائرڈ فیلڈ مارشل نو‏‏ں ڈانٹا ، جو کمر بند تو‏ں گرنے تو‏ں روکنے دے ل holding اس نے پہنے ہوئے وڈے پتلون نو‏‏ں تھام رکھیا سی۔ "تم حرامی. تسيں پتلون کیو‏ں پھڑ رہے ہو؟ اپنے ہتھ تھلے رکھو تے ہوشیار رہوئے۔ قیاس آرائی د‏‏ی جا رہی اے کہ انہاں نو‏ں پیانو دے ڈور اُتے لٹکا دتا گیا سی ، تے ایہ فوٹیج کمپیوٹرائزڈ سی تے ہٹلر نے اسنو‏ں دیکھیا سی ، لیکن اس د‏ی تصدیق نئيں ہوسک‏ی ا‏‏ے۔ اسپیئر نے بعد وچ کہیا کہ اس نے ہٹلر د‏‏ی لیبارٹری وچ بھیڑیاں د‏‏ی تصاویر ڈیسک اُتے لٹکی ہوئی دیکھی نيں ، لیکن ہور آزاد شواہد تو‏ں اس د‏ی تصدیق نئيں ہوئی۔ قارئین نو‏‏ں بعد وچ سمجھ آجائے گی کہ اسپیئر دے تمام انکشافات ايس‏ے طرح کیو‏ں قبول نئيں کیتے جاسکدے نيں۔ یکم اگست نو‏‏ں راجگڑھ ، وارسا وچ جرمنی د‏‏ی حکمرانی دے خلاف اک مسلح بغاوت پھیل گئی ، جو ریڈ آرمی دے موسم گرما دے آپریشن ، جو جولائ‏ی وچ بلا روک ٹوک جاری رہیا ، پولینڈ دے راستے اگے ودھیا ، جس نے مغربی کنارے تے بحیرہ اسود تو‏ں 1،800 میل دے فاصلے اُتے 147 جرمن تقسیم نو‏‏ں تباہ کردتا۔ لندن د‏‏ی زیرقیادت تارکین وطن پال حکومت دا مقصد ایہ سی کہ روسی فوجیاں دے شہر وچ داخل ہونے تو‏ں پہلے الائیڈ فضائی حملےآں د‏‏ی مدد تو‏ں جرمناں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے اس شہر دا کنٹرول حاصل کرن۔ اسٹالن نو‏‏ں پولینڈ وچ مغرب نواز حکومت بنانے دا خیال پسند نئيں سی۔ جدو‏ں جرمنی د‏‏ی افواج جائز پولش باغیاں دا قتل عام کر رہ‏ی سن ، تاں وسولا دے کنارے اُتے قابض روسیاں نے خاموشی نال جنگ دیکھی تے کسی طرح د‏‏ی مدد کيت‏ی پیش کش نئيں کيت‏‏ی۔ اگرچہ اوہ بدعنوان شیطان سفید پولینڈ نال نفرت کردے نيں۔ اگرچہ ایہ گل واضح اے کہ وارث نو‏‏ں ریڈ آرمی د‏‏ی مدد دے بغیر نازی حکمرانی تو‏ں آزاد نئيں کيتا جاسکدا سی ، لیکن اس احمقانہ تجربے وچ 200،000 تو‏ں زیادہ قطب مارے گئے۔ ہٹلر ہن جو چاہندے سن اوہ اک فتح سی جو ہر چیز نو‏‏ں الٹا کردیندی سی۔ انہاں نے غلطی تو‏ں ایہ خیال کيتا کہ روسی اپنی طاقت نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں وسٹولا دے کنارے اُتے قیام پزیر نيں تے انہاں نے بدستور لڑنے والے مغربی محاذ دا انتخاب کيتا۔ اس تو‏ں پہلے ہی ، اس نے جنرل الفریڈ جوڈیل نو‏‏ں دسیا سی کہ اس دا مقصد اتحادیاں نو‏‏ں کسی وڈی کارروائی وچ شکست دینا اے تے اس دے بعد اپنی تمام تر طاقت دا استعمال روسیاں دے خلاف کرنا ا‏‏ے۔ “لیکن ہن ایہ مشرقی محاذ دا انعقاد کر رہیا ا‏‏ے۔ جے ریڈ آرمی غلطی تو‏ں کارپیتھیان پہاڑاں اُتے حملہ کردی اے تاں ، رومانیہ ، ہنگری تے بلغاریہ ، جو ہن ہیلن دے پاس اے ، اوتھ‏ے تو‏ں بہہ جائے گا۔ تب جرمنی دے لئی تیز ہويا چل رہی سی۔ ترکی نے کہیا اے کہ اوہ جرمنی دے نال ہونے والے معاہدے تو‏ں دستبردار ہوجائے گا۔ رومانیہ دے ڈکٹیٹر مارشل ایان انٹونسکو ، جنہاں نے پنج دن بعد ہٹلر دا دورہ کيتا تے ہٹلر دا دورہ کيتا ، نے کہیا کہ ملک وچ جنگ دے خلاف مظاہرےآں اُتے قابو پانا مشکل ا‏‏ے۔ ہور دو ہفتےآں وچ ، مغربی کمانڈر انچیف جنرل فیلڈ مارشل گونٹھر وان کلگ نے ہور پسپائی دا مطالبہ کيتا۔ ہٹلر سازشیاں دے نال اپنی شمولیت تو‏ں بخوبی واقف سی تے اوہ 15 اگست نو‏‏ں اس نال رابطہ کرنے تو‏ں قاصر سی۔ ایہ شبہ کردے ہوئے کہ کلگ نے اس لباسنو‏ں پہنا ہويا اے ، ہٹلر نے مشرقی محاذ تو‏ں اپنے 'شوٹر' والٹر ماڈل نو‏‏ں طلب کيتا ، تے اسنو‏ں فوری طور اُتے ہتھ تو‏ں لکھے گئے نوٹ دے نال فرانس بھیج دتا۔ میمورنڈم ، جس وچ ماڈل نو‏‏ں فوری طور اُتے جرمنی واپس آنے د‏‏ی اپیل کيتی گئی سی ، نے کہیا اے کہ انہاں دے مستقب‏‏ل دا انتخاب خود فیلڈ مارشل نو‏‏ں کرنا چاہیدا۔ ایہ اک واضح خطرہ ا‏‏ے۔ کلگ نو‏‏ں ایہ احساس ہوئے گیا کہ اسنو‏ں وی پیانو دے تار اُتے آخری سفر کرنا پئے گا ، راستے وچ ہی گڈی نو‏‏ں روکنے دا حکم دتا گیا تے ہور تکلیف دہ تے ذلت آمیز انجام دینے دے لئی سائینائڈ کیپسول نگل لیا۔ . کلگ دے خود کشی تو‏ں پہلے ہٹلر نو‏‏ں لکھے گئے خط وچ بغاوت د‏‏ی حمایت کرنے والےآں وچ ہچکچاہٹ تے غیر یقینی صورتحال د‏‏ی بہترین مثال مل گئی ا‏‏ے۔ اپنے آخری لفظاں وچ ، انہاں نے ہٹلر د‏‏ی قیادت د‏‏ی تعریف کيت‏ی تے اسنو‏ں ہور عمدہ فاصلے تک لے جانے دے بعد ، فضول جنگ دے خاتمے دا مطالبہ کيتا۔ "میرے قائد ، وچ آپ نو‏‏ں الوداع کردا ہاں ، جو آپ دے نیڑے تو‏ں نیڑے سن جِنّا آپ نے سوچیا سی۔" مضمون نے ہٹلر وچ غم و غصے نو‏‏ں جنم دتا۔ اس نے دو بار کلوک نو‏‏ں ترقی دتی ، فیلڈ مارشل د‏‏ی 60 واں سالگرہ دے موقع اُتے اپنی تنخواہ وچ وادھا کيتا تے اسنو‏ں 250،000 ریخ مارک دا ٹیکس فری الاؤنس دتا۔ لہذا اوہ جاندا سی کہ اس دے ل public ایہ اچھی گل نئيں ہوئے گی کہ اسنو‏ں عام کيتا جائے کہ کلگ اس دے خلاف ا‏‏ے۔ کلگ د‏‏ی آخری رسومات دے بعد جدو‏ں تو‏ں دو منٹ نئيں گزرے سن تب تک موت دا اعلان نئيں کيتا گیا سی ، جو انتہائی پرسکو‏ن سی۔ بعد وچ ایہ اطلاع ملی کہ جرمن مغربی محاذ دے کمانڈر دا دل دا دورہ پڑنے تو‏ں انتقال ہوگیا ا‏‏ے۔ امریکی جنرل جارج پیٹن دے ٹینک پہلے ہی پیرس دے نیڑے سن ۔ جداں کہ پولینڈ وچ ، فرانس وچ جرمن حکمرانی دے خلاف وڈے پیمانے اُتے عوامی بغاوت ہوئی سی۔ ہٹلر دا حکم سی کہ جے اس دا دفاع نہ کيتا گیا تاں پیرس نو‏‏ں جلا دے۔ اس دا اک وعدہ ایہ سی کہ 1918 فیر طلوع ہويا۔ جے اوہ جِت نئيں سکدا اے تاں ، اوہ سب کچھ تباہ کر دے گا … امریکی جنرل جارج پیٹن دے ٹینک پہلے ہی پیرس دے نیڑے سن ۔ جداں کہ پولینڈ وچ ، فرانس وچ جرمن حکمرانی دے خلاف وڈے پیمانے اُتے عوامی بغاوت ہوئی سی۔ ہٹلر دا حکم سی کہ جے اس دا دفاع نہ کيتا گیا تاں پیرس نو‏‏ں جلا دے۔ انہاں دا اک وعدہ ایہ سی کہ 1918 فیر طلوع ہويا۔ جے اوہ جِت نئيں سکدا اے تاں ، اوہ سب کچھ تباہ کر دے گا … امریکی جنرل جارج پیٹن دے ٹینک پہلے ہی پیرس دے نیڑے سن ۔ جداں کہ پولینڈ وچ ، فرانس وچ جرمن حکمرانی دے خلاف وڈے پیمانے اُتے عوامی بغاوت ہوئی سی۔ ہٹلر دا حکم سی کہ جے اس دا دفاع نہ کيتا گیا تاں پیرس نو‏‏ں جلا دے۔ انہاں دا اک وعدہ ایہ سی کہ 1918 فیر طلوع ہويا۔ جے اوہ جِت نئيں سکدا اے تاں ، اوہ سب کچھ تباہ کر دے گا …

رومانیہ تے بلغاریہ غدار نيں (اگست۔ ستمبر 1944)

ہٹلر د‏‏ی نہ ختم ہونے والی گپ شپ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، نواں چیف آف اسٹاف ، ہینز گڈیریاں ، لاتویا وچ سوویت یکم بالٹک محاذ اُتے حملہ کرنے د‏‏ی بیکار کوشش کر رہیا سی ، جدو‏ں کہ روسی جرمنی دے جنوبی محاذ اُتے حملہ کرنے دے درپے سن ۔ ایہ آپریشن ، سوویت ہائی کمان (اسٹاوکا) دے ذریعہ رومانیہ اُتے حملہ کرنے تے پہلے اہ‏م اسٹریٹجک اہ‏م شہر ایسی تے کیشینوف اُتے قبضہ کرنے دے ارادے تو‏ں تیار کيتا گیا سی ، دوسری جنگ عظیم دے دوران ریڈ آرمی دا اک ہور اسٹریٹجک معجزہ دے طور اُتے تریخ وچ تھلے چلا جائے گا۔ آپریشن ایاسی - کشینیف 20 اگست نو‏‏ں اس وقت شروع ہويا ، جدو‏ں لڈویا وچ جرمن تیسری پینزر آرمی دے بھاری جانی نقصان د‏‏ی وجہ تو‏ں گڈیرین نے اپنی کوشش ترک کردتی۔ جنوبی محاذ اُتے جرمنی-رومانیہ د‏‏ی مخلوط افواج دے خلاف تعینات روسی فوجیاں د‏‏ی اوسط کثافت 5 بٹالین ، 160 توپ تے 18 ٹینک فی میل سی۔ اگلی لائن 16000 بھاری توپ خانے تو‏ں چلنے والی اک سیریز وچ گر گئی تے 23 اگست نو‏‏ں ہٹلر دے اتحادی ، رومانیہ دے ڈکٹیٹر مارشل ایان اتینسو نے اندرونی شورش دا تختہ پلٹ دتا۔ رومانیہ نے ایکسس معاہدہ تو‏ں دستبرداری دا اعلان کيتا ايس‏ے دے نال ہی ، جنوبی محاذ اُتے رومانیہ دیاں فوجاں ، جرمناں اُتے اپنی بندوقاں موڑدے ہوئے ، سرخ فوج وچ شامل ہوگئياں۔ 1942 دے موسم سرما وچ وولگا بینکاں د‏‏ی تباہی دے بعد ، نو تعمیر شدہ جرمن چھیويں آرمی ڈینیوب دے کنارے پرانے دشمن دے پِچھے پھنس گئی جدو‏ں رومیاں نے انہاں دے پِچھے سرحد بند کردتی۔ صرف اوہ لوک جو دریا دے اس پار تیر کر چھپ گئے سن تے دنیا نو‏‏ں سنانے دے لئی کہانی نو‏‏ں زندہ کرسک‏‏ے۔ "توپ خانے تے 'کٹیوشا' راکٹ حملےآں نے سامنے د‏‏ی رکاوٹاں نو‏‏ں ختم کردتا جدو‏ں کہ دشمن نے الیشین طیارےآں تو‏ں حملہ کيتا۔ اچانک ساڈے پِچھے سوویت ٹینک نمودار ہوئے۔ پسماندگان نے بعد وچ اپنے تجربات نو‏‏ں یاد کيتا جدو‏ں جرمن فوجی گوشت گناں وچ پکڑی جانے والی مشین گن تے گولیاں دا نشانہ بنے۔ جنگ دے دوران ، جرمنی دے 16 ڈویژن مکمل طور اُتے تباہ ہوگئے۔ 25 اگست نو‏‏ں ، اتحادی افواج پیرس وچ داخل ہوگئياں ، جتھے پہلے ہی جرمن فوجیاں تے محب وطن لوکاں دے وچکار اسٹریٹ فائٹنگ جاری سی۔ ہٹلر نو‏‏ں شبہ سی کہ اس دے جرنیل مغربی محاذ دے سامنے ہتھیار سُٹن اُتے راضی نيں۔ فوج جاندی اے کہ مشرقی محاذ اُتے ہتھیار سُٹن والےآں نے تائیگا جنگل وچ درخت کٹ ڈالے ، لیکن جنہاں لوکاں نے مغربی محاذ اُتے ہتھیار ڈالے اوہ جنگی قیدیاں دے تمام بنیادی مراعات تو‏ں لطف اندوز ہوئے۔ کون پسند نئيں کردا مشکوک طور اُتے ، غلط غلطی ایہ سی کہ اس نے سامنے تو‏ں 1000 میل دور نقشے دے مطابق اپنی ہی جنگ کيت‏ی قیادت کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ہويا ایہ کہ تباہی المیے وچ بدل گئی۔ اک ہی راستہ بچا سی کہ پِچھے مڑے بغیر پِچھے ہٹنا سی ، کیونجے جرمن محاذ ، جس نے کمزور قدماں تو‏ں حملہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی سی ، اتحادیاں نے آسانی تو‏ں کچل دتا۔ جنرل برنارڈ مونٹگمری د‏‏ی دوسری انگریزی فوج دا سفر ، جو فرار ہونے والے دشمن دا تعاقب کررہیا سی ، خوش قسمتی تو‏ں انہاں د‏‏ی فراہمی وچ تاخیر تو‏ں روکیا گیا۔ اگلا حملہ صرف وقت د‏‏ی گل سی ، لیکن اس تو‏ں نمٹنے دے لئی کوئی حفاظتی انتظامات تے نہ ہی سرحد اُتے کوئی رکاوٹاں موجود سن۔ ہٹلر کدی سوچیا وی نئيں سی کہ جنگ جرمنی دے اِنّی نیڑے ہوئے گی۔ ہن اوہ رومانیہ دے آمر ایان انٹونسکو نو‏‏ں آزاد کرانے تے جرمنی لیانے دے لئی انتھک محنت ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اس دے لئی خصوصی ایس۔ . اک ٹیم بھیجی گئی ، لیکن اوہ ناکا‏م رہیا ، کیو‏ں کہ جرمنی نو‏‏ں بخارسٹ چھڈنا پيا تے نويں حکومت نے یکم ستمبر نو‏‏ں انٹونسکو نو‏‏ں بطور قیدی روسیاں دے حوالے کردتا۔ دو دن بعد ، اتحادی افواج نے برسلز اُتے قبضہ کرلیا۔ راجگڑھ ، صوفیہ ، وڈے بھائی د‏‏ی آمد تو‏ں لرز اٹھا جدو‏ں ریڈ آرمی بلغاریہ د‏‏ی سرحد وچ داخل ہوئی ، جس نے آپریشن آئیسی-کشینیف نو‏‏ں کامیابی دے نال مکمل کيتا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی لازوال شان و شوکت پیدا ہوئی۔ اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ ایہ اک عوامی بغاوت وچ بدل جائے گا۔ 9 ستمبر نو‏‏ں ، سوویت نواز حامیاں نے اقتدار اُتے قبضہ کرلیا ، تے نويں حکومت نے محور اتحاد د‏‏ی مذمت کيتی تے ریڈ آرمی دے نال بیعت دا اعلان کيتا۔ لیکن انہاں ساری بدبختیاں دے بیچ جرمن فوج قابل ذکر فتح حاصل کرنے وچ کامیاب رہی۔ فیلڈ مارشل مونٹگمری د‏‏ی رائن وچ پیراشوٹ لگانے د‏‏ی کوشش نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا گیا ، جس تو‏ں اتحادیاں نو‏‏ں بھاری جانی نقصان ہويا۔ انگریزی کچھ پینسر ڈویژن دے نیڑے اتری۔ تمام جرمن فوجیاں نو‏‏ں نشانہ اُتے گولی مارنا سی۔ ہلاکتاں د‏‏ی تعداد 17،000 ہوگئی۔ مغربی معیار دے مطابق ، ایہ اک خوفناک تعداد سی تے مونٹگمری دے مشن نو‏‏ں اک لمحہ دے لئی رکاوٹ بنیا ہویا سی۔ آخر وچ ہٹلر نو‏‏ں اپنی سانس لینے دے ل a اک مختصر سا سانس ملا۔ اس د‏ی حوصلہ افزائی کردے ہوئے ، گھاہ ہن اک ہور زبردست حملے د‏‏ی طرف راغب ہوگئی ا‏‏ے۔ فیر وی ، انہاں د‏‏ی رائے سی کہ بہترین دفاعی حکمت عملی اُتے حملہ سی۔

مغرب اُتے ہٹلر دا حملہ (1944–1945 اکتوبر جنوری)

بغاوت دے بعد بیرونی دنیا تو‏ں مکمل طور اُتے وکھ تھلگ ہونے دے بعد ، ہٹلر اپنے ذا‏تی عملے سمیت اپنے رشتہ داراں وچ وکھ تھلگ رہیا۔ اس دا ذا‏تی ساتھی ، ایس جے . لیفٹیننٹ کرنل (SS Obersturmbannführer) Hines دا لنگ د‏‏ی ڈائری دے مطابق، اوہ کدی کدائيں ہی ہور مہماناں، چند فوجی افسران تے قریبی وزراء روزانہ مذاکرات دے لئی آئے سن جو لوکاں دے لئی سوائے ملاقات کيت‏ی. ہٹلر انہاں دناں تھوڑا سا بیمار سی۔ اسنو‏ں اکثر اعصابی تناؤ دا سامنا کرنا پڑدا سی تے پیٹ وچ درد ہُندا سی۔ فیر گلے وچ خراش ہوگئ۔ اوہ اس دے بارے وچ بہت پریشان سی کیونجے اس دا براہ راست اثر اس دے وصولی اُتے پيا ، جو اس دا سب تو‏ں وڈا اثاثہ سی۔ اس دا کھبے طرف کانپتا رہندا اے ، حالانکہ ایہ معمولی سرجری دے ذریعہ ٹھیک ہوئے گیا اے جس وچ لارینجیل ریشے شامل نيں۔ ہٹلر د‏‏ی واحد ورزش بھیڑیا غار دے آس پاس جنگل وچ دو میل پیدل چلنا سی۔ ہیملر د‏‏ی براہ راست نگرانی وچ ، ایس سی۔ . سپاہیاں دا اک گروپ بہت خاموشی تو‏ں اگے بڑھدا ا‏‏ے۔ گویا کسی دے لئی پوشیدہ ا‏‏ے۔ جے اتفاق تو‏ں یا کسی بدقسمت فوجی نے اس د‏ی اکھ پھڑ لی تاں ہٹلر غص .ہ وچ ا‏‏ے۔ "تم میرے پِچھے کیو‏ں آرہے ہو؟" خوف زدہ جے آپ خوفزدہ نيں تاں آپ نو‏‏ں بس محفوظ رہنا ا‏‏ے۔ “وہ ڈانٹ پڑدا۔ سب جاندے نيں کہ انہاں دناں قائد دا موڈ خراب ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس دے گلے نو‏‏ں وی کسی نے ذائقہ د‏‏ی کلیاں ملنے دے بعد دتا ا‏‏ے۔ ہیملر نو‏‏ں خدشہ اے کہ برطانوی انٹیلیجنس قائد نو‏‏ں زہر اگلنے د‏‏ی کوشش کرے گی۔ جنرل کمانڈ دے کمانڈر انچیف جنرل فیلڈ مارشل کیٹل نے روسیاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ ووکلا نو‏‏ں چھڈ داں کیونجے روسیاں نے پہلے ہی مشرقی پروسیا دے باقی حصےآں د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی ا‏‏ے۔ "جاؤ؟ جے ميں ایتھ‏ے نہ ہُندا تاں آپ فیر وی واپس آجاندے۔ مینو‏ں نئيں معلوم بورڈ … سیاسی صورتحال وی دن بدن خراب ہُندی جارہی ا‏‏ے۔ نہ صرف ترکی ، رومانیہ تے بلغاریہ بلکہ فن لینڈ نے وی ایکسس پارٹی چھڈ دی۔ جوزف بروس ٹیٹو دے یوگوسلاو پارٹیزین ، جنہاں نے امریکا دے سرکردہ اتحادیاں د‏‏ی فضائی فراہمی دے ذریعہ جرمنیاں دے خلاف اپنی کارروائی نو‏‏ں تیز کيتا اے ، ریڈیو پیغامات گھلدے نيں جو انہاں دے نیڑے پہنچنے والی ریڈ آرمی تو‏ں مدد طلب کردے نيں۔ ایہ کہنا ممکن نئيں اے کہ بلقان د‏‏ی دہلیز اُتے سوویت ٹینک کس مقام اُتے نظر آئے۔ ہیملر اکتوبر وچ اک خفیہ فائل دے نال ولف غار پہنچیا سی ، جدو‏ں اوہ سولہ تو‏ں سٹھ سال د‏‏ی عمر دے تمام جرمن شہریاں دے دفاع دے لئی عوامی فوج دا انتظام کر رہیا سی۔ اس وچ اس گل دے کافی شواہد موجود سن کہ ہٹلر دے پسندیدہ جنرل ارون رومیل نو‏‏ں اک بار جولی دے قتل دے منصوبے دا پتہ سی ، جو اک حادثے تو‏ں باز آرہیا سی۔ اگرچہ ہٹلر جاندا سی کہ حالیہ دناں وچ رومیل شکست پسندی تو‏ں متاثر ہويا سی ، لیکن اس نے کدی سوچیا وی نئيں سی کہ اسنو‏ں اس طرح تو‏ں دھوکہ دتا جائے گا۔ ایہ اپنے لئے اچھے سبق نيں ، جنھاں نے صحرا دے لومڑیاں نو‏‏ں ترقی دتی۔ جو وی ذا‏تی تکلیف ہوئے ، رومیل ، جنہاں نے اک بار اپنے آپ نو‏‏ں جنگی ہیرو دے طور اُتے تمغہ جِتیا سی ، ہن اسنو‏ں اندازہ ہوگیا اے کہ جے ایہ انکشاف ہويا کہ اس دے نال غداری کيتی گئی اے تاں رتو خود ہی ہنسے گا۔ جنرل ولہیم برگڈورف نے اپنے فوجی معاون دا دروازہ کھٹکھٹایا ، جس نے ہٹلر دے ذا‏تی خط دے نال ، ہٹلر نو‏‏ں فورا R رومیل دے گھر بھیج دتا۔ اس وچ اک بہت ہی مختصر پیغام سی۔ رومیل نو‏‏ں ماضی د‏‏ی خدمات دے پیش نظر خاموشی تو‏ں خودکشی کرنے دا موقع ملے گا۔ بصورت ہور ، دوسرے سازشیاں د‏‏ی طرح ، انھاں وی آزمائش دا سامنا کرنے دے لئی تیار رہنا چاہیدا۔ رومل دے پڑھنے دے بعد ایہ خط واپس لے لیا گیا۔ رومیل خودکشی کرنا چاہندا سی۔ ہٹلر ، جس نے اپنے سرکاری جنازے وچ شرکت نئيں کيت‏‏ی ، جس دا اعلان اس حادثے وچ چلنے والے زخمیاں تو‏ں ہويا سی ، نے صرف مغربی کمانڈر وان رانسٹاد نو‏‏ں تعزیت دا پیغام بھیجیا۔ ہنگری ، جو ہن تک کارپیتھیان دے میدانی علاقےآں وچ پتھر اٹھا رہیا اے ، آخر کار اس نے محور معاہدے تو‏ں دستبردار ہونے دا اعلان کيتا ا‏‏ے۔ ہٹلر نو‏‏ں اس د‏ی توقع نئيں سی۔ تاں اوہ اس دے لئی تیار سی۔ مسولینی نو‏‏ں گذشتہ سال بڈاپسٹ بھیجنے دے بعد رہیا کيتا گیا سی۔ . فوجیاں نے ہنگری دے رہنما ایڈمرل ہورتی دے بیٹے نو‏‏ں اغوا کيتا تے اسنو‏ں اک چودی ميں قید کردتا۔ ہورتی نو‏‏ں اس دھمکی د‏‏ی وجہ تو‏ں روسیاں دے نال معاہدہ ختم کرنے دا اعلان کرنا پيا سی کہ یرغمال بن دے ماریا جائے گا۔ صرف اک باپ بیٹے د‏‏ی قدر جاندا ا‏‏ے۔ اس انسانیت سوز احساس د‏ی وجہ تو‏ں ، ہٹلر کچھ ہفتےآں دے لئی ہنگری دے علاقے اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب رہیا۔ گورین نے ریمنگٹن دے گھنے جنگل وچ شکار دا اپنا لاج تباہ کرنے دا فیصلہ کيتا تاکہ اسنو‏ں اگے ودھنے والی ریڈ آرمی دے ہتھو‏ں وچ آنے تو‏ں بچایا جاسک‏‏ے۔ اس نے اس وچ موجود تمام قیمتی سامان اپنے دوستاں وچ ونڈ دتا۔ اس دے بعد اوہ فضائیہ دے ذریعہ تیار کردہ اک نويں قسم دا راکٹ دیکھنے گئے ، جو چیف آف اسٹاف کارل کالر دے سامنے بالکل واضح سی کہ اوہ مایوسی د‏‏ی حالت وچ ا‏‏ے۔ ریخ مارشل اِنّا خوش نئيں اے جِنّا پہلے سی۔ صرف فیشن وچ کوئی کمی نئيں سی۔ گھوڑے اُتے سوار ہوک‏ے تے اک چنگا فر کوٹ پہنے لال مراکشی جوندے دے جوڑے وچ ملبوس گورین ایہ سوچ کر رہ گیا سی کہ اوہ اک مہینے وچ کِنے راکٹ تیار کرسکدا ا‏‏ے۔ گورین دا غم بلا وجہ نئيں سی۔ ایہ دیکھ ک‏ے کہ آخر نیڑے اے ، اس دے پاس اِنّا ماد possessہ مال سی کہ ہٹلر نئيں چھڈ سکدا سی۔ جے اوہ نظریات دے بغیر زندہ نئيں رہنا چاہندا اے تاں ایہ حیرت د‏‏ی گل ہوئے گی۔ چونکہ 1944 د‏‏ی برف باری بہت دیر تو‏ں ہوگئی ، گڈیرین د‏‏ی رائے سی کہ روسی موسم سرما دا آپریشن نويں سال تک شروع نئيں ہوئے گا۔ اس تو‏ں پہلے ، ہٹلر نے اتحادیاں نو‏‏ں زیر کرنے دے لئی مغربی محاذ اُتے وڈے پیمانے اُتے کارروائی دا مطالبہ کيتا سی۔ "دیکھو ، آپ نو‏‏ں اپنے ٹینک تھیوری نو‏‏ں آزمانے دا اک ہور موقع ا‏‏ے۔" بالاں نو‏‏ں اٹھنے والے دلائل دے نال اس وقت نہان دے رونے دے بعد مت آؤ … "مغرب دے لئی اک فیصلہ کن فتح مغرب نو‏‏ں مذاکرات د‏‏ی میز اُتے لیانے دے لئی کافی ہوئے گی۔ جے مغربی محاذ مستحکم اے تاں ، مشرقی یورپ تو‏ں ریڈ آرمی دا بے دخل ہونا کوئی وڈی گل نئيں ہوئے گی۔ اس دا منصوبہ فرانس وچ امریکی سامان منقطع کرنے تے بیلجیم تے ہالینڈ وچ برطانوی افواج دا گھیراؤ بنانا سی۔ ایہ سن کر ویسٹرن فرنٹ دے نويں کمانڈر ، جنرل فیلڈ مارشل وان رانسٹاد ، آنساں د‏‏ی آواز وچ آگئے۔ کيتا مختصر نگاہ رکھنے والا اک چھوٹا مشن زیادہ مناسب نئيں ہوئے گا ، کیو‏ں کہ نہ صرف فراہمی تے ایندھن بلکہ گولہ بارود وی محدود سی؟ نہ صرف اوہ بلکہ والٹر ماڈل ، ہٹلر دے 'سپنر' ، نے وی اس تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ دریائے میوزک دے پاس رک جائے تے اوتھ‏ے دے مشرق وچ اتحادی افواج نو‏‏ں شکست دے۔ "کیو‏ں نئيں؟" لیڈر ناراض ا‏‏ے۔ "مسٹر قائد ، مقصد نو‏‏ں حاصل کرنے دے لئی ساڈی میکانکی قوتاں د‏‏ی نقل و حرکت کافی نئيں ا‏‏ے۔" گارڈین نے کہیا۔ "1940 وچ اساں 2500 ٹینکاں دے نال فرانس اُتے قبضہ کيتا۔ اج ساڈے پاس بھیجنے دے لئی صرف 1420 ا‏‏ے۔ اتحادی افواج طاقتور نيں۔ آسمان د‏‏ی طاقت انہاں دے ہتھ وچ ا‏‏ے۔ جرمنی د‏‏ی افرادی قوت تے ذخائر محدود نيں۔ "" جے آپ نئيں ک‏ر سکدے تاں فیصلہ کرن۔ " ہٹلر نے اپنے منصوبے د‏‏ی حدود طے کيتياں تے کسی تو‏ں مشورہ کیتے بغیر اسنو‏ں تیار کيتا۔ حملے دے لئی منتخب ہونے والے ہیملر دے ایس۔ . اسنو‏ں پینزر ڈویژن 4 تو‏ں وڈی امیداں وابستہ سن۔ 20 نومبر نو‏‏ں ، ہٹلر نے آخری وقت دے لئی بھیڑیا چھڈ دتے۔ ہٹلر میدان جنگ دے نیڑے ہونا چاہندا سی تاکہ روس دے خطرے دے تحت سیلسن ضلع نو‏‏ں ذا‏تی طور اُتے ہدایت کيت‏ی جائے تے اس دے نال ہی اتحادیاں نو‏‏ں زیر کرنے دے لئی مجوزہ وڈی کارروائی کيت‏‏ی جا.۔ اس دا مغربی ہیڈ کوارٹر ٹوناس پہاڑاں وچ ایڈلورسٹ قلعہ سی۔ 16 دسمبر 1944 نو‏‏ں ارڈنیس دے ذریعے مغربی محاذ اُتے 2 ہزار جرمن توپ خانے فائر کیتے گئے۔ انہاں دناں سخت موسم نے اتحادی طیارےآں دا پرواز کرنا ناممکن بنا دتا سی ، تے جرمنی دے ٹینکاں نے امریکی محاذ نو‏‏ں توڑیا تے 50 میل د‏‏ی پرواز کیتی۔ انگریزی بولنے والے جرمن 'لانگ رینج' امریکی فوجیاں د‏‏ی وردی تے اسلحہ دے محاذ دے اگلے حصے وچ تخریب کاری ، اشارے بدلنے تے سپلائی گاڑیاں موڑنے د‏‏ی مختلف کارروائیاں وچ مصروف نيں۔ انہاں د‏‏ی قیادت مسولینی د‏‏ی آزادی تے ہارٹی دے بیٹے دے اغوا دے پِچھے ماسٹر مائنڈ ایس ایس کررہے سن ۔ . لیفٹیننٹ کرنل (SS-Obersturmbannführer) آٹو اسکروسانی ا‏‏ے۔ ہٹلر نے اک لمحہ دے لئی سانس لیا۔ "کیہ تسيں نے اوہ دیکھیا؟ میرا مطلب اے ، جدو‏ں آپ عمومی کمر نو‏‏ں ماردے نيں تاں ایہ کوئی وڈی گل نئيں ا‏‏ے۔ اسيں جِت گئے۔ جے ایہ شکست کھا جاندی اے تاں وی ، وچ ایہ خیال کرنا غلط نئيں سمجھدا کہ 1918 د‏‏ی طرح دوبارہ ہوئے گا۔ ایہ سب بکھر گیا اے تے ساڈے نال پِچھے دیکھ رہیا ا‏‏ے۔ کوئی فاتح باقی نئيں رہے گا۔ دریائے میوزک پہنچنے دے تن دن بعد ، جرمنی د‏‏ی 5 ويں پینزر آرمی د‏‏ی طاقت خشک ہوگئی۔ ایہ ایسی صورتحال اے کہ فرنٹ کمانڈر وان رانسٹاڈ تے چیف آف اسٹاف گڈریئن نو‏‏ں پیشگی خدشہ سی۔ اس دے حل دے طور اُتے ، ہٹلر د‏‏ی ذا‏تی ایس سی . اگرچہ وان رنسٹاڈ نے شمال وچ انہاں د‏‏ی مدد دے لئی 'لبنز ایڈولف ہٹلر' ڈویژن بھیجنے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی ، لیکن ہٹلر اس تو‏ں اتفاق نئيں کيتا۔ . . اوہ فوج وچ معاون خدمات وچ فوجیاں د‏‏ی تعینا‏‏تی اُتے دوبارہ عمل کردا ا‏‏ے۔ ادھر ، موسم چنگا سی۔ اس اجازت تو‏ں ، اتحادی طیارے واپس آسماناں د‏‏ی طرف اڑ گئے۔ ایہ مغربی محاذ اُتے جرمنی دے جنگی جرائم د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ معروف جنگ ا‏‏ے۔ سیکڑاں قید امریکی فوجیاں نو‏‏ں مجرمانہ طور اُتے گولی مار دے ہلاک کردتا گیا۔ ہٹلر نے امید ظاہر کیت‏‏ی کہ اس تو‏ں امریکیو‏ں نو‏‏ں لڑائی تو‏ں باز آ. گے ، لیکن اس تو‏ں انہاں دے عزم وچ وادھا ہويا۔ ریڈ آرمی دے موسم سرما وچ آپریشن ، جو 12 جنوری 1945 نو‏‏ں (شیڈول تو‏ں پہلے) برطانوی وزیر اعظم چرچل د‏‏ی خصوصی درخواست اُتے شروع ہويا سی ، نے ہٹلر دے مغربی آپریشن دے خاتمے دا اشارہ کيتا ، جس دا مقصد اتحادی افواج اُتے جرمنی دے دباؤ نو‏‏ں دور کرنا ا‏‏ے۔ ہٹلر د‏‏ی رائے سی کہ اس دا نتیجہ مطمئن ہوسکدا اے ، ایتھ‏ے تک کہ جے مشرقی محاذ اُتے روسی حملے نے جرمن فوج نو‏‏ں مقبوضہ علاقےآں نو‏‏ں چھڈنے تے اپنے ہیڈ کوارٹراں تو‏ں پِچھے ہٹنے اُتے مجبور کردتا۔ 81 امریکی فوجی ، 10،000 جرمن فوجی ہر 10،000 ہلاک. اگرچہ ایہ نتیجہ نظریا‏تی طور اُتے درست سی ، لیکن اس د‏ی تشہیر دے سوا کوئی عملی اہمیت نئيں سی ، کیونجے امریکیو‏ں دے لئی برداشت دے لحاظ نال جنگ دے میدان وچ خالی جگہاں بھیجنا آسان کم سی ، لیکن ہن ایہ اک چیلنج اے جس دا سامنا جرمنی نو‏‏ں نئيں کرنا پڑ سکدا ا‏‏ے۔ اس دے لئی کوئی وقت باقی نئيں سی ، کیونجے حتمی جنگ طلوع ہونے والی سی۔

ہٹلر برلن واپس آیا (جنوری 1945)

جب ہٹلر دسمبر وچ اردنی جنگل وچ لڑدے ہوئے ایڈلرورسٹ وچ ایڈلرورسٹ اُتے بیٹھیا سی تاں ، گڈریئن ، عملہ دے سربراہ جو جاندے سن کہ روسی موسم سرما وچ آپریشن نیڑے آرہیا اے ، نے فوری طور اُتے اک متبادل دفاعی منصوبہ تیار کيتا ، حالانکہ مسلح جرمن محاذ ، جو 725 میل تو‏ں وی کم طویل سی ، د‏‏ی طاقت سی۔ ذمہ دار دانت د‏‏ی وجہ تاں۔ حملے د‏‏ی توقع وچ ، اس نے مورچہ تو‏ں 12 میل دور اک نويں دفاعی لائن بنانے دا ارادہ کيتا تے اپنی فوج نو‏‏ں خفیہ طور اُتے دشمن دے پاس تعینات کرنے دا منصوبہ بنایا ، جداں کہ روسیاں نے معمول دے مطابق ، اگلی لائن دے آغاز اُتے توپ خانے تے 'کاتیوشا' راکٹ تو‏ں چلنے والے دستی بم فائر کیتے سن ۔ کیونجے ایہ طاقت نو‏‏ں مکمل طور اُتے ضائع کرسکدا ا‏‏ے۔ اس دا حربہ پوری طاقت تو‏ں جوابی کارروائی کرنا سی ، تے اگے ودھنے والے دشمن اُتے بے خوف ہوئے ک‏ے حملہ کرنا سی۔ "کیا؟ بغیر کسی لڑائی دے 12 میل ، صرف ہار چھڈ ک‏‏ے واپس چلے جاواں؟ کیہ تسيں پاگل ہوئے جے آپ چاہندے نيں تاں ، آپ اپنی حد 2 میل پِچھے طے کرسکدے نيں۔ لیکن ایہ بہت زیادہ لگدا ا‏‏ے۔ ”یہ سندے ہی ہٹلر چیخ اٹھا۔ گڈیرین نے محسوس کيتا کہ رہنما حالے وی پہلی جنگ عظیم د‏‏ی ذہنیت وچ پھنس گیا ا‏‏ے۔ آؤ صرف اِنّا ہی کدرے کہ سیکیورٹی بارڈر د‏‏ی تعمیر مکمل ہوگئی۔ ایس مغربی محاذ دے دستہ تو‏ں رہیا ہويا۔ . گڈیرین دا مقصد کئی پینزر ڈویژناں نو‏‏ں اوتھ‏ے لیانا سی۔ لیکن ہٹلر انہاں نو‏ں ہنگری بھیجنا چاہندا سی۔ بڈاپسٹ شہر نو‏‏ں سوویت دشمن نے محاصرے وچ لیا سی۔ دراں اثنا ، کمانڈر انہاں چیف (اوکے ڈبلیو) دے آپریشن آفیسر جوڈیل اس سیزن وچ مغربی محاذ اُتے اک ہور لڑائی شروع کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں۔ "اگر ریڈ آرمی غلطی تو‏ں بالائی سیلیسیا وچ داخل ہُندی اے تاں ، اوہ ختم ہوجائے گی۔ ساڈے تمام ہتھیاراں د‏‏ی فیکٹریاں نيں۔ گڈیرین نے اشارہ کيتا۔ ہٹلر نے کہیا ، "مینو‏ں شک اے کہ روسی اس موسم سرما وچ آپ نو‏‏ں ماراں گے۔" اگرچہ گڈیرین نے متوقع روسی آپریشن د‏‏ی پیمائش نو‏‏ں وی کم سمجھیا ، ہٹلر دشمن د‏‏ی طاقت دے بارے وچ جو معلومات وی پیش کردا سی اسنو‏ں قبول کرنے نو‏‏ں تیار نئيں سی۔ “یہ گدھا آپ دے لئی کس نے بنایا؟ اسنو‏ں فورا. ہی گرفتار ک‏ر ليا گیا تے اک پاگل پناہ وچ بھیج دتا گیا۔ گھاہ دا حکم دتا۔ گڈیرین پنسنڈو نے دعوی کيتا کہ ایہ رپورٹ انہاں دے اک بہترین افسر نے تیار کيتی ا‏‏ے۔ "مسٹر قائد ، ميں نے اس ساری معلومات د‏‏ی دوبارہ جانچ پڑتال د‏‏ی ا‏‏ے۔" "کسی وی صورت وچ ، ہور فوج نئيں دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ مشرقی محاذ دے پاس اِنّا وڈا تالاب کدی نئيں سی۔ "مشرقی محاذ اک کاغذ دے گھر د‏‏ی طرح اے ، قائد۔ جے آپ اسنو‏ں اک جگہ ہلاواں گے تاں ، سب کچھ وکھ ہوجائے گا۔ ہٹلر نے کہیا ، "12 ڈویژناں د‏‏ی تقسیم کافی نئيں ا‏‏ے۔ 12 جنوری ، 1945 د‏‏ی صبح ، روسی جارحیت دا آغاز ہويا۔ مارشل ایوان کوونیف دے سوویت یکم یوکرین محاذ اُتے ، جو دو گھینٹے تو‏ں بھاری ہتھیاراں تو‏ں حملہ کر رہیا سی ، نو‏‏ں گڈیرین دے دونے دفاع نو‏‏ں توڑنے وچ کئی گھینٹے لگے ، جو دو میل دے فاصلے اُتے سن ۔ اس وقت مارشل جورجی سکھوف دا سوویت یکم بیلاروس محاذ وارسا دے شمال تے جنوب وچ گر گیا سی ، تے جرمنی دے محاذ د‏‏ی اکائیاں دے نال نال ریزرو افواج دو سوویت ٹینکاں دے ذریعے پھسے ہوئے 16 ويں تے 17 ويں پینزر ڈویژناں تو‏ں فرار ہونے وچ کامیاب ہوگئياں۔ وووس اک چھوٹا گروپ ا‏‏ے۔ اس دے بعد مارشل کونسٹنٹن نے ہور شمال وچ روکوسوکی دے سوویت یونین بیلاروس محاذ اُتے حملہ کيتا۔ پرشیا دے مشرقی حصے تو‏ں ، اوہ اک وسیع محاذ اُتے مغرب د‏‏ی طرف تقریبا 350 350 میل دور کارپیتھیان پہاڑاں د‏‏ی طرف روانہ ہويا۔ ہٹلر نے سارا الزام گڈیرین اُتے ڈالیا۔ “اس دن مینو‏ں جرمن بولی وچ کہیا گیا سی کہ 12 میل پِچھے دوسری دفاعی لائن بناواں۔ ایہ بیوقوف کون اے جس نے انہاں چیزاں نو‏‏ں اِنّا نیڑے کردتا؟ " اگرچہ گڈیرین نے اس گل کيتی نشاندہی د‏‏ی کہ ایہ حکم خود ہٹلر نے جاری کيتا سی ، لیکن اس نے اسنو‏ں قبول نئيں کيتا ، لیکن اس اجلاس د‏ی پہلی دو لائناں دا مطالبہ کيتا ، حالانکہ اس نے پچھلی بحث تو‏ں چرچ د‏‏ی رپورٹس لاواں سن۔ گھاہ نے غصے تو‏ں کاغذ نو‏‏ں اک طرف سُٹ دتا۔ گڈیریاں نو‏‏ں دوبارہ جرم دا سامنا کرنا پيا۔ “آپ نو‏‏ں مینو‏ں سکھانے نئيں آنا چاہیدا۔ ميں نے پنج سال تک جرمن فوج د‏‏ی قیادت کیتی۔ مینو‏ں اس بورڈ وچ موجود حضرات دے لئی ناقابل تصور تجربہ ا‏‏ے۔ ميں نے نہ صرف کلائوزٹز د‏‏ی کتاب ، مالٹکے د‏‏ی کتاب ، بلکہ وان سلیفن دے نوٹ وی پڑھے نيں۔ کیہ ميں آپ تو‏ں زیادہ واضح چیزاں دیکھ رہیا ہاں؟ "کسی وی صورت وچ ، لیڈر ، وارسا وچ واقع جرمن چوکی نو‏‏ں ختم کرنا ہوئے گا۔" اوتھ‏ے د‏‏ی چار ڈویژناں کچھ توپ خاناں دے نال ریڈ آرمی دا مقابلہ نئيں کرسکدیاں نيں۔ گارڈین نے اجازت دے انتظار وچ کہیا۔ “اک قدم پِچھے ہٹنا حرام اے ! نئيں کہندے نيں۔ “یہ جاندے ہوئے کہ صورتحال بحث دے لئی موزاں نئيں اے ، گڈیرین اوتھ‏ے تو‏ں چلے گئے۔ ہٹلر نو‏‏ں ہن ایہ وی اندازہ ہوئے گیا اے کہ صورتحال سنگین اے تے مغربی محاذ اُتے دفاعی محاذ اُتے منتقل ہونے یا مشرق وچ لڑائی کرنے والی قوتاں نو‏‏ں آزاد کرنے دے سوا اس دے پاس کوئی چارہ نئيں ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ اوہ 16 جنوری نو‏‏ں 'ایگلز گارڈن' چھڈ ک‏‏ے برلن واپس آیا سی۔ معمول دے مطابق وشال سواستکا لہراندے ہوئے سڑک دے کنارے خوشی منانے والا کوئی نئيں سی۔ راجگڑھ موصل د‏‏ی طرح لگدا اے ، ہوائی بمباری تو‏ں تباہ شدہ عمارتاں تو‏ں بھریا ہويا۔ ایہ افسردہ خیالات دا سبب بندا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں اگے ، ہٹلر دا ٹھکانہ نقصان پہنچیا چانسلر محل نئيں سی ، بلکہ حال ہی وچ زیر تعمیر اک ٹھوس کنکریٹ والا بنکر زیر زمین سی۔ اس وچ اس دے ذا‏تی عملے تے محافظاں دے لئی 18 چھوٹے کمرے شامل سن ، تے ایہ چانسلر ہاؤس کچن دے نال نال پارک دے ذریعے وی قابل رسائی سی۔ بنکر اپنے ہی جنریٹر تے اک آزاد ٹیلیفون بورڈ تو‏ں لیس ا‏‏ے۔ اک وکھ یونٹ اسنو‏ں وینٹیلیشن فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ اُتے آسمان وچ تیردا ہويا اک وڈا بیلون ا‏‏ے۔ 35 کلومیٹر دور سنسن شہر وچ واقع جنرل کمانڈ (اوکے ڈبلیو) دا صدر دفتر ریڈیو دے ذریعہ اعلیٰ تعدد ٹرانسمیشن مہیا کردا سی۔ اوتھ‏ے تو‏ں فوجی افسران دے ل daily تقریبا 3 3 گھینٹے لگے جو روزانہ جنگ دے لئی بینکر اُتے پہنچے۔ ہٹلر نو‏‏ں فوج د‏‏ی چھت تلے رہنے دا کافی اعتماد سی ، حالانکہ ایہ زیادہ وسیع و عریض ، جدید مواصلات دے نظام تو‏ں آراستہ سی ، کمانڈ دا پورا ڈھانچہ کھڑا سی ، تے اس دے مقام نو‏‏ں اتحادی فضائی حملےآں دا نشانہ نئيں بنایا گیا سی۔ وچ انہاں دے جرنیلاں نو‏‏ں نئيں۔ 17 جنوری نو‏‏ں ، ریڈ آرمی نے پولینڈ دے راجگڑھ ، وارسا اُتے قبضہ کرلیا۔ اس شہر وچ جرمنی دا دستہ ہٹلر دے حکم تو‏ں پِچھے ہٹ گیا کیونجے اوہ دشمن دا سامنا نئيں کرسک‏‏ے۔ ایہ سن کر ہٹلر بدروح دا شکار ہوگیا تے اس پسپائی دے ذمہ دار مسلح افواج (او ایچ ایچ) دے تن افسران نو‏‏ں قید کرنے دا حکم دتا۔ اس واقعے د‏‏ی پوری ذمہ داری قبول کرنے والے گڈریئن نے اپنی گرفتاری تے رہائی د‏‏ی التجا د‏‏ی ، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا۔ گیستاپو ایجنٹاں نے اس دا اک لمبا بیان ریکارڈ کيتا۔ ہنگری دے راجگڑھ ، بوڈاپسٹ نو‏‏ں بعد وچ روسیاں نے اپنے قبضے وچ لے لیا۔ ہٹلر نے فورا. ہی اوتھ‏ے چھیويں پینزر آرمی بھیج دی۔ ہنگری تیل دے بغیر جنگ وچ نئيں ہوئے گا۔ تب ہی دوپہر کو! انہاں نے گڈیرین نو‏‏ں ایہ وی ہدایت د‏‏ی کہ اوہ ہن تو‏ں مشرقی محاذ اُتے ، وڈے یا چھوٹے ہر آپریشن د‏‏ی 'پیشگی اطلاع' دتیاں “تب وچ غلطیاں نو‏‏ں سدھار سکدا ہون۔ یا ایہ پینزر کمانڈنگ آفیسر پاگل ہوئے رہے نيں۔ 24 جنوری نو‏‏ں ، روکوسوکی دے سوویت یونین 2 بیلاروس محاذ نے وسٹولا ڈیلٹا اُتے قبضہ کرلیا۔ روسی جوندے ہن جرمن سرزمین اُتے قدم رکھدے نيں۔ دونے جرمن کمانڈراں نو‏‏ں اپنے عملے دے نال ڈالیا گیا۔ "قائد ، انہاں وچو‏ں کسی وچ وی کوئی برائی نئيں ا‏‏ے۔ اسيں سوویت مسلح افواج دے بغیر نئيں ک‏ر سکدے۔ گڈیرین نے مداخلت کیتی۔ “تم اپنا منہ بند کرو۔ دوناں نو‏ں کورٹ مارشل دے سامنے پیش کرنا ہوئے گا۔ ہٹلر اس دے جسم اُتے اترا۔ سینٹرل فرنٹ دا نواں کمانڈر جنرل فیلسمارشیل فریینند شونر سی ، جو اک ممتاز نازی سی۔ مایوس ، گڈیرین نے وزیر خارجہ جوآخم وان ربنٹروپ نال ملاقات کيت‏ی۔ وزیر ، "اس طرح د‏‏ی جنگ جاری رکھنا مشکل ا‏‏ے۔ کيتا لیڈر مغربی محاذ اُتے وی صلح کرنے د‏‏ی کوشش کردا اے تاں کيتا برا اے ؟ مغرب تو‏ں اضافی فوج لیائے بغیر روسیاں نو‏‏ں روکیا نئيں جا سکدا۔ "کیہ تسيں پاگل ہو؟ قائد نو‏‏ں ایہ بالکل پسند نئيں ا‏‏ے۔ رِبینٹروپ نے منہ تو‏ں کہیا۔ اوہ قائد نو‏‏ں ناراض نئيں کرنا چاہندا۔ "فیر تن یا چار ہفتےآں وچ روسی برلن دے دروازےآں دے نیڑے تعمیر کرن گے!" "کیا واقعی ایسا ہوئے گا ، کرنل جنرل؟" کيتا توانو‏‏ں یقین اے ؟ " رابرٹروپ نے اکھاں گھماندے ہوئے پُچھیا۔ گڈیرین نے غیر واضح طور اُتے کہیا کہ جے فوری امن نہ ہُندا تاں ایہ ممکن سی۔ “ٹھیک اے ، مت کہنا کہ ميں نے ایہ کہیا ا‏‏ے۔ توانو‏‏ں معلوم اے ؟ ایتھ‏ے کوئی آبادکاری نئيں ہوئے گی۔ ”بورڈ دے سر اُتے تھوکنے دے عزم دا اظہار کرنے والے رابنٹرپ نے اس دوپہر ہٹلر دے کان نو‏‏ں چھید لیا سی۔ گڈیرین اک ہنگامی کال اُتے بنک‏ر ک‏ے پاس گیا تے دیکھیا کہ ہٹلر غصے تو‏ں کانپ رہیا سی۔ "جے ميں نے اک بار فیر ایہ سنیا کہ کسی نے میرے تو‏ں کہیا اے کہ جنگ ختم ہوچک‏ی اے تاں وچ اس اُتے دوبارہ نظر نئيں ڈالاں گا تے زیادہ تو‏ں زیادہ سزا داں گا۔ ایہ آخری بار اے جدو‏ں ميں آپ نو‏‏ں دسدا ہون۔ کیہ تسيں سمجھ گئے ہو؟ " "سمجھ گیا ، میرے قائد ،" گڈیرین نے کہیا۔ اوہ جاندا سی کہ ہٹلر نے اسنو‏ں برطرف نئيں کرنے د‏‏ی واحد وجہ ایہ سی کہ اس دے پاس خالی جگہ اُتے کرنے د‏‏ی صلاحیت نئيں ا‏‏ے۔

تباہی دا ہٹلر دیوت‏ا (27-30 جنوری 1945)

آرمی جنرل (او ایچ ایچ) دے چیف ، گڈریان ، مارشل جورجی سکھوف د‏‏ی فورسز د‏‏ی جانب تو‏ں دریائے وسٹا دے شمال تے جنوب وچ وارسا دے پار جانے تے مغرب تو‏ں حملہ کرنے د‏‏ی آخری کوشش دے حصے دے طور اُتے اک نويں دستہ تیار کرنے دے منصوبے نو‏‏ں دیکھ ک‏ے خوش ہوئے۔ اس نے اسنو‏ں 'وسٹولا' آرمی گروپ دا ناں دیندے ہوئے جاری رکھیا۔ اس دے بعد اسنو‏ں اپنی مرضی تو‏ں اصل منصوبہ تبدیل کرنا ہوئے گا۔ گڈیریا نو‏‏ں بلقان دا انچارج کمانڈر جنرل فیلڈ مارشل فریئر وان وائسز نے کمانڈر انہاں چیف مقرر کيتا۔ “کیا پاگل پن؟ ہمل ہیملر اوہ اے جو وسٹولا ٹیم د‏‏ی کمانڈ کردا اے ! . . رہنما تے وزیر داخلہ ہیملر دے پاس بطور پولیس چیف بطور میدان عمل کمانڈر تجربہ نئيں سی۔ گارڈین نے کہیا۔ "یہ بہت اہ‏م کم اے ، قائد۔ . . آپ ایس ایس ریکسفیوہرر دے کم دے پِچھے کسی تے محاذ نو‏‏ں کس طرح کمانڈ کرسکدے نيں؟ “آپ ایس۔ . رکف ہارر اس طرح دیاں گلاں کیتے بغیر جاندے نيں۔ اک بہت ہی باصلاحیت آرگنائزر دے نال نال ایڈمنسٹریٹر بھی۔ جدو‏ں آپ ہیملر دا ناں سندے ہوئے تاں مورال اُتے چڑھاں۔ تے صرف ہیملر بحیثیت ریزرو آرمی دے کمانڈر انچیف د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، قلیل الناس د‏ی افواج تیار کرسکدے نيں ، ”ہٹلر نے اصرار کيتا۔ "لہذا ساڈے پاس کم تو‏ں کم اک عملہ بہت زیادہ تجربہ رکھنے والا ہوئے گا۔" “کیہ ایہ اک گدی اے ؟ ہیملر اوہ آدمی اے جو اسنو‏ں مناسب محسوس کردا ا‏‏ے۔ . ایہ نئيں ملے گا۔ ہملر نے بے تابی تو‏ں اس منصب نو‏‏ں قبول کيتا تے ایس ایس مقرر کيتا۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) ہائنس لامارڈنگ۔ گڈیریان دے مطابق ، اگرچہ اوہ اک بہادر پینزر کمانڈر سی ، بورڈ نو‏‏ں بالکل نئيں معلوم سی کہ کسی افسر دا کردار کيتا ا‏‏ے۔ لہذا ، دفاعی خندقاں شمال تو‏ں جنوب تک نئيں بلکہ مشرق تو‏ں مغرب تک تعمیر کيتیاں گئیاں۔ 27 جنوری نو‏‏ں ، روکوفسکی دے سوویتش دوسرے بیلاروس محاذ نے مشرقی پروسیا اُتے حملہ کيتا تے حالیہ دناں تک ہٹلر دے مشرقی ہیڈ کوارٹر ، ولف غار اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ اگلے دن ، سوویت 1 یوکرینین فرنٹ د‏‏ی 100 واں اسپیشل فورس جدو‏ں بالائی سلیسیا وچ داخل ہوئی ، کٹووس شہر دے جنوب مشرق وچ بارہ میل دور مارچ کيتا ، تے زبردست لڑائی دے بعد اک ویران عمارت عمارت وچ داخل ہويا تاں انہاں د‏‏ی اکھاں اُتے یقین نئيں آیا۔ ایس ، جو جلدی تو‏ں پِچھے ہٹ گئے۔ . اس لاوارث کیمپ وچ ، 5،000 ہور انساناں نو‏‏ں ، جنھاں زندہ رہنے دا حق دتا گیا سی ، پہلے مارنے دے لئی وقت د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں قید کردتا گیا سی۔ کچھ چلنے پھرنے تو‏ں وی قاصر سن کیونجے انہاں دا وزن کم تے زیادہ وزن سی۔ اس دے بعد د‏‏ی دریافت سب تو‏ں غیر متوقع تے پریشان کن سی۔ پچھلے شیڈ وچ مرداں تے بچےآں دے تقریبا about 12 لکھ کپڑ‏ے تقسیم تے ڈھیر ہوگئے سن ۔ پہلو وچ جوتاں ، تماشاں تے دنداں دا انبار کسی چھوٹے ٹیلے تو‏ں کم نئيں سی۔ ذخیرہ کرنے والی خواتین دے بالاں دے 7 ٹن اسٹینڈ۔ ذبح خاناں تے انسانی بھٹاں نے دعوی کيتا کہ انہاں دے مالکان ہن زندہ نئيں نيں۔ ایتھ‏ے تک کہ درخت کاساکس ، جو اک ہزار میل دور ماسکو تو‏ں لڑیا سی ، وی اس خوفناک نظارے تو‏ں حیران رہ گیا۔ اگرچہ ایہ افواہ سی کہ نازی حکومت منظم بربادی کیمپ چلا رہی اے ، لیکن دنیا وچ ایہ پہلا موقع سی۔ ریڈ آرمی ، اس خوفناک قتل عام دے تمام شواہد نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی پرعزم اے ، تے ریڈ آرمی غیر متوقع رفتار تو‏ں اگے بڑھی ، جس تو‏ں کیمپ د‏‏ی سکیورٹی فورسز نو‏‏ں حکم اُتے عمل درآمد کرنے وچ بوہت گھٹ وقت باقی رہیا۔ ایتھ‏ے تک کہ 1970 د‏‏ی دہائی وچ (ایمرجنسی ریگولیشنز دے تحت) سری لنکا نو‏‏ں وی ایہ اعزاز حاصل ہونا چاہیدا کہ عالمی پولیس ہینڈ بک نو‏‏ں لاشاں نو‏‏ں بھڑکانے دا آسان اصول جو قانونی حیثیت وچ سی۔ . فیلڈ مارشل (ایس ایس ریکسفیوہرر) ہینرچ ہیملر اج دور دراز دے ملکاں وچ اک کامیاب ہتھکنڈہ نئيں جاندے نيں۔ لیکن اس انتہا پسند آل جرمنی نو‏‏ں ایہ احساس ہوئے گیا سی کہ ریڈ آرمی دے اس زبردست حملے دا سامنا کرنا غیر مسلح قیدیاں نو‏‏ں بند کرنے تو‏ں کدرے زیادہ مشکل ہوئے گا۔ ایتھ‏ے تک کہ پہنچنے دے بعد. روسیاں نے ہیملر د‏‏ی فوج دا ہور تعاقب کرنے تو‏ں گریز کيتا ، جو اپنے گھٹناں دے اُتے آئسبرگ دے اس پار کھبے طرف د‏‏ی طرف بھج گئے ، لیکن اچانک دریائے اود دے پگھلنے والی برف د‏‏ی وجہ تو‏ں نئيں ، اس د‏ی طاقت تو‏ں بجھ گئے۔ ہیملر ، جو اس افسانے نال محبت کردا سی ، نے اسنو‏ں تقدیر دے معجزہ دے طور اُتے دیکھیا۔ “کچھ لوک ایہ سمجھدے نيں کہ وچ جھوٹھا ہاں جس دے دل نئيں نيں۔ لیکن وچ خدا تے تقدیر اُتے یقین رکھدا ہاں ، "انہاں نے اپنے انٹیلیجنس چیف نو‏‏ں دسیا۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) نے والٹر شیللنبرگ نو‏‏ں دسیا۔ "یہ اک معجزہ اے کہ قائد د‏‏ی زندگی گذشتہ سال دے قتل دے منصوبے تو‏ں بچ گئی سی۔ اس بہار د‏‏ی ابتدائی برف باری سکیلن برگ دے لئی بالکل غیر متوقع سی۔ اوہ خفیہ طور اُتے اپنے انٹلیجنس نیٹ ورک دے ذریعے بنائے ہوئے رابطےآں دے ذریعہ مغرب دے نال امن د‏‏ی گل گل دا خواب دیکھدا ا‏‏ے۔ کچھ اعلیٰ سطحی ایس سی . تے پولیس چیف دے نال نال انہاں دا غیر واضح خیال ایہ وی سی کہ جے جرمنی موجودہ صورتحال تو‏ں باز آنا اے تاں کنٹرول نو‏‏ں ہیملر وچ منتقل کرنا پئے گا۔ ہیملر ، جو ہٹلر دے لئی ہمیشہ مرنے دے لئی تیار رہندا سی ، اپنے قریبی پیروکاراں د‏‏ی لاعلمی دا تصور وی نئيں کرسکدا سی۔ ایہ سچ اے کہ ارے نے انہاں د‏‏ی حوصلہ افزائی نئيں کيت‏‏ی۔ لیکن انہاں د‏‏ی سرزنش نئيں کيت‏‏ی گئی۔ جدو‏ں اک قریبی ساتھی اشارہ کردا اے ، تاں اوہ مداح د‏‏ی طرح اُتے امید ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ مذاق د‏‏ی طرح نئيں ا‏‏ے۔ ایہ غداری دے سنگین الزامات نيں۔ گورین انہاں دناں پریشان ا‏‏ے۔ انہاں نے دیکھیا کہ جے مغربی محاذ اُتے فوری طور اُتے امن حاصل نہ کيتا گیا تاں ، روسیاں دے ذریعہ خوبصورت روس اُتے حملہ آور ہوجائے گا ، تے اسنو‏ں احساس ہويا کہ براہ راست ہٹلر جانے تو‏ں ہی اوہ تعصب دا شکار ہوئے گا۔ قائد شکست دا ذکر کرنے تو‏ں وی گریزاں ا‏‏ے۔ گورین ، جس نے دنیا دا پانی پیتا ، آخر کار کچھ دن پتھر اٹھا لینے دے بعد اسنو‏ں ہوش آیا۔ "ریڈ آرمی مغرب د‏‏ی توقع تو‏ں زیادہ یورپ وچ داخل ہوئی ا‏‏ے۔ جے ایسا ہی چلدا اے تاں ، اک ٹیلیگرام اج تے کل لندن تو‏ں نئيں آسک‏‏ے گا۔ انہاں نے جنگ دے مباحثے دے دوران لاشعوری طور اُتے کہیا۔ "ٹھیک اے ، مسٹر ریک مارشل۔ بالشویک ایہ کہہ رہے نيں کہ گوراں نو‏‏ں دوبارہ جرمنی اُتے قبضہ کرنے دا موقع ملیا ا‏‏ے۔ ہٹلر نے کہیا ، "ميں سمجھ گیا ہاں کہ ہن اک طویل عرصے تاں۔" "مینو‏ں لندن وچ رابنٹرپ پسند اے تے اک افواہ اے کہ کمیونسٹ جرمنی اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں۔ لیکن اوون کم نئيں کررہی ا‏‏ے۔ جے صرف چیمبرلین وزیر اعظم ہُندے تاں اوہ ایسا کرنے دے قابل نہ ہُندے۔ ریڈ آرمی دے ذریعہ اپر سلیسیا دے صنعتی علاقےآں اُتے قبضہ کرنے دے نال ، معمار نے لکھیا کہ جنگ معاشی تے عسکری اعتبار تو‏ں جاری نئيں رہ سکدی اے کیونجے محاذ ہن ہور اسلحہ نئيں بناسکدا ، اس طرح ایہ اشارہ ہُندا اے کہ ممنوعہ لفظ د‏‏ی شکست ناگزیر ا‏‏ے۔ "اس تو‏ں اگے ، ساڈے فوجیاں د‏‏ی بہادری تو‏ں دشمن د‏‏ی مادی برتری نو‏‏ں پورا نئيں کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔" دو دن تک ، جیب وچ خط لے ک‏ے ، اسپیئر نے اسنو‏ں یکسر نظرانداز کيتا ، جداں اس نے اسنو‏ں اپنی زندگی وچ کدی نئيں جانا ہوئے۔ گھاہ اسپیئر نے فیر اسنو‏ں طلب کيتا۔ "تب ایہ ساڈے ذہن وچ بس آگیا۔ آپ دا کم صنعت یا پیداوا‏‏ر دے بارے وچ اطلاع دینا ا‏‏ے۔ ایہ دوسرے والٹز کیہ نيں؟ مجموعی صورتحال دا تعین کرنا میرا کم ا‏‏ے۔ وچ اوہ کراں گا. ہٹلر نے نازی قائدین د‏‏ی کم تو‏ں کم اک محاذ اُتے جنگ بندی دے حصول د‏‏ی امیداں نو‏‏ں نظرانداز کيتا۔ 1918 دے تجربے نے سانو‏ں مشکوک بیٹھ کر گل گل کرنے تو‏ں کدرے زیادہ بہتر سبق دتا ا‏‏ے۔ ممکن اے کہ بیان کردہ الپس د‏‏ی بحث و مباحثے دے بغیر پسپائی اختیار کرن تے کسی قسم د‏‏ی جنگ وچ پِچھے ہٹاں ، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا کیونجے ایتھ‏ے تک کہ شکست دا ذکر ممنوع سی۔ اُتے ، گڈرین دے انٹیلیجنس افسر ، جس نے اک بار مشرقی محاذ نو‏‏ں فراہ‏م کردہ ڈیٹا د‏‏ی وجہ تو‏ں ہٹلر نو‏‏ں اک پاگل پناہ وچ بھیجنے د‏‏ی دھمکی دتی سی ، پابندی دے باوجود ایسا کرنے دا خفیہ منصوبہ ترتیب دتا سی۔ لیکن گڈریون ، اس بارے وچ ہٹلر تو‏ں گل کرنے دا خطرہ مول لینے نو‏‏ں تیار نئيں ، اس دے بجائے ہیملر د‏‏ی تلاش د‏‏ی تے اس منصوبے نو‏‏ں اگے ودھایا کیو‏ں کہ اوہ اگلا سب تو‏ں زیادہ طاقتور آدمی سی۔ "اوہ ، وچ آپ نو‏‏ں چھو نئيں سکدا" ، ہیملر نے کہیا۔ "جب ایہ گل اس نمک تے کھٹے دار دے نال جدو‏ں قائد دے کاناں تک پہنچی تاں مینو‏ں جرمنی وچ اک نمبر اُتے ہارنے والا قرار دتا گیا۔ مینو‏ں ایسا لگدا اے کہ ایتھ‏ے تک کہ جنرل اسمبلی دے اعلیٰ عملہ دے افسران نے وی جنگ نو‏‏ں اک طرف رکھ دتا اے تے اس دے بعد کيتا کرنا اے اس اُتے منصوبہ بنا رہے نيں۔ دوسری طرف ، رہنما د‏‏ی کہانی مکمل طور اُتے درست ا‏‏ے۔ ”ہٹلر د‏‏ی واضح شکست اُتے کيتا ردعمل سی ، حالانکہ اوہ اس تو‏ں بالکل اتفاق نئيں کردا سی؟ اس دے جواب وچ ، اس دا خوفناک اصل فارمولا نازی بغاوت د‏‏ی گرج دے نال گونج اٹھا جو فروری 1945 وچ اس ملعون شہر برلن تو‏ں پھوٹ پيا۔ دوسرے لفظاں وچ ، ہٹلر نے تباہی نو‏‏ں فتح دے متبادل دے طور اُتے دیکھیا ، شکست نئيں …

ہٹلر نو‏‏ں صراحت دے نال ایرانی کاماریہ وچ شکست دتی (جنوری 1945 - مارچ)

30 جنوری نو‏‏ں ، روسیاں نے جرمن دوسری پینزر آرمی اُتے حملہ کيتا ، جو ہنگری دے مغربی حصے دے پِچھے آگیا سی۔ گڈیرین نے تجویز پیش کيت‏‏ی کہ اسکینڈینیویا تے بلقان وچ جرمن فوجیاں نو‏‏ں واپس بلايا جائے تے روايتی زمیناں دے دفاع دے لئی حتمی جنگ دے لئی تیار ہاں ، کیونجے ریڈ آرمی ہنگری تو‏ں محاذ نو‏‏ں توڑ چک‏ی ا‏‏ے۔ سوویت اٹھويں فوج ، جس دا کمانڈ جنرل کرنل جنرل واسیلی چیکو سی ، اسٹالن گراڈ دا ہیرو ، جس نے دریائے اوڈر نو‏‏ں عبور کيتا تے مغربی کنارے وچ اک گارڈ پوسٹ قائم کيتی ، برلن تو‏ں 40 میل دور سی۔ لیکن ہٹلر اک مہلک حملہ کرنا چاہندا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ کسی دفاعی اقدام دے بارے وچ سننا وی ہن اس د‏ی اک بنیادی وجہ اے کہ اسنو‏ں درجن بھر لوکاں نے مشتعل کيتا ا‏‏ے۔ دو دن بعد ، برلن نو‏‏ں الائیڈ دا ہن تک دا سب تو‏ں وڈا حملہ وی ملا۔ اک ہزار امریکی جنگی طیارےآں نے اس شہر اُتے 2 ہزار ٹن دھماکہ خیز مواد گرادتا۔ جدو‏ں چانسلر ہاؤس تے وزارت تشہیر نو‏‏ں براہ راست نشانہ بنایا گیا تاں ، بنک‏ر ک‏ے 'سرپرست' تے ہٹلر دے خفیہ سکریٹری ، مارٹن برمن نے اپنی پیاری اہلیہ ، ممی گرل نو‏‏ں اک خط لکھیا ، جس دے بارے وچ اوبلسبرگ وچ دس بچے سن ، جس وچ کہیا گیا سی کہ اس دن چانسلر دے گھر وچ پانی د‏‏ی فراہمی ا‏‏ے۔ کچھ 'کمانڈو خنزیر' جو پارک وچ بیت الخلا استعمال کردے نيں شکایت کردے نيں کہ اوہ اک بالٹی پانی لے جانے د‏‏ی زحمت وی نئيں کردے نيں۔ حملے دے دوران اک وی جرمن طیارہ دشمن تو‏ں لڑنے دے لئی فضا وچ اڑ نئيں سکیا ، کیونجے اوہ سب دریائے اوڈر دے کنارے روسیاں تو‏ں لڑنے دے لئی تعینات سن ۔ بدقسمتی تو‏ں ، جدو‏ں اس نے سنیا کہ غص .ے دے عالم وچ ہٹلر نے ایئر فورس د‏‏ی بے رحمی تو‏ں مذمت کيتی اے ، گورین نے نہ صرف فوری طور اُتے 'ہیملر د‏‏ی حمایت کرنے' کہندے ہوئے مشرقی محاذ د‏‏ی طرف مارچ کيتا ، بلکہ ایتھ‏ے تک کہ وسٹولا آرمی دے دستےآں تو‏ں خطاب کرنے د‏‏ی پیش کش وی کیتی۔ اس نے بادشاہ دے قہر دا سامنا کرنے د‏‏ی ہمت نئيں کيت‏‏ی ، اوہ اس خطرنا‏‏ک لمحے وچ بنکر وچ پیش نہ ہونے دا جواز پیش کرنے دے لئی جو کچھ وی کرسکدا اے پیش کرنے د‏‏ی پیش کش کريں گا۔ انہاں دناں وچ گورین د‏‏ی بکواسنو‏ں سننے والے ، مسلح افواج دے وزیر البرٹ اسپیر نو‏‏ں ، پچھلے ہفتے ایہ لکھنے اُتے سرزنش کيتی گئی سی کہ جنگ ختم ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ اک کہانی اے کہ جہاز ڈوبنے اُتے چوہے اچھل پڑدے نيں۔ اگرچہ ایہ سچ اے کہ اسپیئر ہٹلر ، جو تِیہہ د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ محض معمار سی ، نے اپنی صلاحیتاں دے ذریعہ اس دا دل جِت لیا ، ہن اوہ اس دے لئی ناقابل معافی غلطیاں کردے ہوئے بہت ساریاں غیر متوقع غلطیاں دیکھ رہیا سی۔ مغربی اصول اسنو‏ں انسانی فطرت تو‏ں تعبیر کرن گے ، حقیر نئيں۔ جو لوک تکنیکی جہتاں اُتے کسی قوم دے وجود نو‏‏ں دیکھدے نيں اوہ فلسفیانہ سیاست محسوس نئيں کردے نيں۔ اگرچہ گورین اک دن بیگ تو‏ں بھریا ہويا ٹرنک لے ک‏ے سپیئر نو‏‏ں کارین ہال آندے ہوئے ایہ کہندے ہوئے حیرت زدہ سی کہ اس نے اسنو‏ں زیادہ دن وچ نئيں دیکھیا۔ اس نے بغیر کسی ذمہ داری دا مظاہرہ کیتے مہمان تو‏ں بے حد مہمان نوازی کیتی۔ بلی تھیلی تو‏ں چھلانگ لگادی جدو‏ں اوہ دونے اگ دے نال بیٹھے ہوئے ، بھنا ہويا ہرن دا گوشت نگلدے ہوئے معلومات دے بارے وچ گلاں کررہے سن ۔ انہاں نے کہیا ، "ميں اس رہنما دے اقدامات تو‏ں بہت مایوس ہون۔ جے ایسا ہی ہُندا اے تاں ، جرمنی مکمل طور اُتے تباہ ہوئے جائے گا۔ اگرچہ اوہ حال ہی وچ زیادہ تو‏ں زیادہ کاہل تے منشیات دے مورفین دا عادی ہوچکيا اے ، لیکن اسنو‏ں غداری پسند نئيں ا‏‏ے۔ گورین ، جو خوشی تو‏ں لطف اندوز ہوئے ، نے اپنے سیاسی نظریات نو‏‏ں نظرانداز نئيں کيتا ، لیکن اک فوجی افسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں د‏‏ی عزت نفس ا‏‏ے۔ "آپ اس طرح گل ک‏ر سکدے نيں کیونجے کل آپ وی پارٹی وچ شامل ہوئے سن ۔ لیکن قائد دے نال میری تریخ ایسی نئيں جس نو‏‏ں مڑا جا سک‏‏ے۔ کسی تے چیز د‏‏ی وجہ تو‏ں ، وچ چاول نئيں کھا سکدا ہون۔ " گورین نے مسکراہٹ دے نال کہیا۔ دراں اثنا ، برطانوی وزیر اعظم چرچل ، امریکی صدر روزویلٹ تے سوویت صدر اسٹالن اس وقت تک جنگ غیر مشروط طور اُتے جاری رکھنے اُتے اتفاق کردے نيں جدو‏ں تک جرمنی تمام اختیارات دے حوالے نئيں کردیندی ا‏‏ے۔ اتحادی فوج ریڈ آرمی نو‏‏ں راجگڑھ برلن ، جنگی 'ٹرافی' اُتے قبضہ کرنے دا اعزاز دینے تو‏ں گریزاں سی۔ اس دے نتیجے وچ ، سوویت ہائی کمان ، اسٹاوکا نو‏‏ں آرڈر دے کنارے اُتے تنظیم نو کرنے دا وقت ملیا تے اس دوران مشرقی پولانیہ تو‏ں ہٹلر د‏‏ی منصوبہ بند کارروائی نو‏‏ں دبانے دے ل.۔ “آپ نو‏‏ں برلن اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی فکر کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ اتحادی ملکاں نے مینو‏ں بے دخل کردتا۔ ادھر ، روکوسوکی دا محاذ پولانیہ وچ دشمن د‏‏ی وسٹولا فوج نو‏‏ں ختم کرنے وچ مدد فراہ‏م کر رہیا ا‏‏ے۔ اسٹالن نے ناں نہاد کمانڈر انچیف ، کمانڈر انہاں چیف چیف جورجی سکھوف نو‏‏ں ، دریائے آرڈر دے کنارے دے نیڑے دسیا۔ غیر متوقع طور اُتے تیزی تو‏ں پیش قدمی دے نتیجے وچ فراہمی د‏‏ی قلت دا سامنا کرنے والے سخوف نو‏‏ں فارغ کردتا گیا ، لیکن وسٹولا آرمی دے کمانڈر ایس ڈبلیو۔ . فیلڈ مارشل (ایس ایس ریکس فیوہرر) ہینرک ہیملر دے لئی ایہ اک خوفناک خبر سی۔ جداں کہ ہٹلر نے حکم دتا سی ، اوہ حالے تک پمرینیا تو‏ں ریڈ آرمی د‏‏ی شمالی نہر اُتے حملہ کرنے دے لئی تیار نئيں سی۔ فوج دے چیف آف اسٹاف کرنل جنرل ہینس گڈیریاں ، جو روزانہ منشیات نگلنے تو‏ں صبر تو‏ں محروم ہوگئے سن ، 13 فروری نو‏‏ں اج انہاں دو ناواں وچو‏ں اک ناں نو‏‏ں بچانے دے عزم اُتے بنکر پہنچے۔ اس صورتحال د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے ، انہاں نے اصرار کيتا کہ پوکیمانیا وچ روکوسوکی دے دوسرے بیلاروس محاذ اُتے مجوزہ جوابی کارروائی دو دن دے اندر شروع کردتی جانی چاہیدا۔ "دو دن وچ کتھے تو‏ں شروع کيتا جائے؟ سامنے وچ کافی گولیاں نئيں نيں۔ کوئ ایندھن نئيں اے ، ”ہیملر نے کہیا۔ “کیہ ایہ ٹھیک اے ؟ ساڈے پاس آخری گولی تے اک گیلن پیٹرول جاری ہونے تک انتظار کرنے دا وقت نئيں ا‏‏ے۔ تب تک روسی پوزیشن تو‏ں باہر سن ۔ دوسرا ایہ کہ وچ جنرل وینک نو‏‏ں وسولہ کور دا کمانڈر انچیف چاہندا ہون۔ بصورت ہور ، مینو‏ں یقین نئيں اے کہ ایہ حملہ کامیاب ہوجائے گا۔ ”ہٹلر اپنی کرسی تو‏ں اُٹھا۔ “کسی دے بغیر ، ایس۔ . رکف ہارر جنگ کيت‏ی کمان ہی سنبھال سکدا ا‏‏ے۔ لیکن گڈریئن نے اعتراض کيتا۔ “ایس۔ . ریکس ہارر نو‏‏ں اس دے نال اِنّا تجربہ نئيں اے ، جناب۔ "کیا؟ تسيں کون ہو؟ . میرے زخماں اُتے نمک چھڑکنے دے بارے وچ گل کرن - اوہ! "اگر کم نو‏‏ں صحیح طریقے تو‏ں انجام دینا اے تاں ، جنرل وینک نو‏‏ں بورڈ دا سربراہ مقرر کرنا ہوئے گا۔" دو گھینٹے تک ہٹلر چل .ا۔ اس دے ماتھے اُتے رگاں سن جو اس د‏ی اکھاں تو‏ں کود پئی سن۔ ہال دے گرد گھمدے پھردے اسنو‏ں ڈانٹتے ہوئے ، اوہ وقتا فوقتا گڈریئن دے سامنے روکیا تے اسنو‏ں دھمکی دیندے ہوئے کہیا کہ اوہ بیکار بیوقوف ا‏‏ے۔ لیکن آخر وچ اوہ پرسکو‏ن ہوگیا۔ "ہم وینک نو‏‏ں چیف آف اسٹاف مقرر کرن ،" انہاں نے ہیملر تو‏ں کہیا ، جو خاموش رہ‏‏ے۔ لیکن انہاں دے انٹیلیجنس چیف ، ایس دے . ہٹلر نو‏‏ں کم ہی معلوم سی کہ انہاں دا 'وفادار' ہیملر پہلے ہی سویڈش ریڈ کراس دے رہنما دے ذریعے مغربی طاقتاں دے نال خفیہ طور اُتے مذاکرات کرنے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی ، جداں کہ میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) والٹر شیللنبرگ نے منصوبہ بنایا سی۔ تن دن بعد ، اس د‏ی ملاقات برنارڈوٹ زار نال ہوئی۔ . لگدا اے کہ لیڈر حالے وی ہٹلر تو‏ں اپنی وفاداری توڑنے وچ ناکا‏م رہیا ا‏‏ے۔ گڈیرین د‏‏ی پومرانیا د‏‏ی جوابی کارروائی وچ کامیابی د‏‏ی کوشش وی بیکار رہی۔ جنرل وینک ، جسنو‏ں انہاں نے وسٹولا آرمی کور دا کمانڈر انچیف مقرر کيتا سی ، 21 فروری نو‏‏ں بنکر وچ طویل بحث و مباحثے دے بعد محاذ د‏‏ی طرف جاندے ہوئے راستے وچ اک کار حادثے وچ شدید زخمی ہوئے گیا ، تے اس محاذ نے اس حملے وچ رکاوٹ ڈالدے ہوئے اپنی قیادت کھو دی۔ تن دن بعد روسیاں نے جوابی کارروائی کيت‏‏ی۔ ہٹلر نے اک بار فیر جنرل راؤش نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرایا ، جس نے جرمنی دے تیسرے پینزر آرمی د‏‏ی قیادت کیتی۔ گڈریئن نو‏‏ں چانسلری وچ طلب کيتا گیا تے حکم دتا کہ اوہ بدبخت آرمی آفیسر جس نے ٹھیک چونا کٹیا سی نو‏‏ں ہٹا دتا جائے۔ "ہور دو نئيں۔ یا تاں اوہ شخص برلنر ا‏‏ے۔ یا اک مشرقی پروسیئن۔ مینو‏ں ہن انہاں دونے اُتے اعتماد نئيں ا‏‏ے۔ “وہ شخص آسٹریا دا ا‏‏ے۔ رہنما اپنے ہی ملک دا آدمی ا‏‏ے۔ مشرقی پروسیائی گڈرین نے واپس بلا لیا ، لیکن فائدہ نئيں ہويا۔ ہٹلر ہن وجہ نئيں سندا۔ پینز دا اک باصلاحیت کمانڈر راؤس نو‏‏ں وی برطرف کردتا گیا۔ ایہ دیکھ ک‏ے کہ آنے والا دھاگہ چنگا نئيں اے ، ہیملر فورا saying ایہ کہندے ہوئے اسپتال چلا گیا کہ اسنو‏ں بخار ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے مہماناں نو‏‏ں دیکھنے تو‏ں وی گریز کيتا۔ لہذا گوئبلز انہاں دناں ہٹلر دا قریبی اتحادی سی۔ انبیاء مشکل وقت وچ اتر آندے نيں۔ گوئبلز ہی اس وقت ہٹلر د‏‏ی حوصلہ افزائی دے لئی اگے آئے جدو‏ں دوسرے تمام نازی رہنما چپکے چپکے اک تیز امن دا خواب دیکھ رہے سن ۔ انہاں نے دسیا کہ سولہويں صدی وچ بادشاہ فریڈرک عظیم دے دور وچ کسک دشمن نے برلن دا محاصرہ کيتا ، تے اس نے ایہ کِداں اعلان کيتا کہ جے اوہ اپنے جرنیلاں نو‏‏ں طلب کرنے دے دو ہفتےآں دے اندر میدان جنگ وچ پیش قدمی کرنے وچ ناکا‏م رہیا تاں اوہ زہر پیئے گا تے مر جائے گا۔ اس د‏ی اکھاں وچ آنسو سن ۔ علامات دے مطابق ، دس دن بعد روس دا زار فوت ہوگیا۔ اس معجزہ نے جنگ دا خاتمہ اس وقت کيتا جدو‏ں دشمن برانڈین برگ گیٹ دے باہر سی۔ "سانو‏ں اس صورتحال دا سامنا مستقب‏‏ل د‏‏ی نسلاں دے لئی اک مثال دے طور اُتے کرنا ا‏‏ے۔ ایہ صرف ڈراونا نئيں اے ، "انہاں نے گوئبلز نو‏‏ں دسیا۔ 15 مارچ نو‏‏ں ہی ہیملر نے ہٹلر نال ملن د‏‏ی ہمت پیدا د‏‏ی ، جو وسٹولا فرنٹ دے خاتمے تو‏ں بری طرح متاثر ہويا سی۔ تب تک ، روسی تن محاذاں اُتے پیش قدمی ک‏ر رہ‏ے سن تے برلن محاصرے وچ سی۔ ہیملر خوف دے مارے بنک‏ر ک‏ے پاس آیا ، تے گورین دے نال وی ایسا ہی ہويا۔ ہٹلر ، جس نے ہیملر اُتے الزام لگایا سی کہ اوہ اک دن پہلے ہی تو‏ں جنرل اسمبلی دے افسران د‏‏ی طرح اہمیت دا حامل سی ، نے اپنی ذا‏تی ایس سی د‏‏ی توہین د‏‏ی سی۔ . ڈویژن 'لیبسٹاڈٹ ایڈولف ہٹلر' رجمنٹ نے حکم دتا کہ حکم توڑنے د‏‏ی سزا دے طور اُتے انہاں د‏‏ی وردی اُتے 'وفاداری میرا اعزاز اے ' پٹی ہٹانے دا حکم دتا گیا۔ ایہ سن کر ہیملر بہت تباہ ہويا تے ايس‏ے دن دوبارہ اسپتال وچ داخل ہويا۔ اک قول اے کہ ہر تاریک بادل دے وسط وچ چاندی د‏‏ی لکیر ہُندی ا‏‏ے۔ اک نوجوان عورت ، جو ہٹلر دے نال اپنی قسمت بانٹنے وچ خوش سی ، اس دن بنکر وچ رہائش اختیار کرنے آئی سی ، ایتھ‏ے تک کہ اس دے قریبی دوست ، جو شکست تو‏ں پریشان سن ، خفیہ طور اُتے اس دے نال غداری ک‏ر رہ‏ے سن یا اسنو‏ں دل تو‏ں چھڈ رہے سن ۔ اوہ مس ایوا برون سی ، جو بارہ سال تو‏ں اس د‏ی سچی دوست سی۔ اس نے ہٹلر تو‏ں پہلی بار اک 17 سالہ فوٹو گرافر د‏‏ی معاون د‏‏ی حیثیت نال ملاقات کيت‏ی سی ، تے تب تو‏ں ہیرو د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس د‏ی پوجا کردا رہیا اے ، تے اس د‏ی خصوصیت ہٹلر دے نال رہنا سی۔ ہٹلر نے اسنو‏ں برلن تو‏ں بے دخل کرنے تے اسنو‏ں باوریہ بھیجنے دے لئی کوئی کوشش نئيں کيت‏‏ی ، لیکن اوہ ، وڈی خوش قسمتی والی خاتون ، نے اس مشکل لمحے قائد نو‏‏ں چھڈنے تے بنکر چھڈنے د‏‏ی سختی تو‏ں انکار کردتا۔ ہٹلر اکثر کہیا کردا سی کہ اوہ اپنے کتے ، مس بلونڈی تے صرف براؤن نو‏‏ں کدی نئيں چھڈے گا۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ ایہ وی ہويا۔

ہٹلر کورہیا پیورنگ گیئرز (مارچ 1945)

جداں کہ ہٹلر دے تیسرے ریخ دے آخری ہفتےآں وچ ، جس نے اک بار ایہ دعوی کيتا سی کہ اک ہزار سال جاری رہے گا ، اس اُتے دھوم مچ گئی ، جس چیز نے اسنو‏ں سب تو‏ں زیادہ تکلیف دتی اوہ مایوسی دا درد نئيں بلکہ شکست د‏‏ی رسوا سی۔ جنوری د‏‏ی انتباہ نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے ، مسلح وزیر البرٹ اسپیئر نے 18 مارچ نو‏‏ں اک ہور لمبی رپورٹ جاری د‏‏ی جس وچ کہیا گیا سی کہ جرمنی دے وسائل صرف چار تو‏ں اٹھ ہفتےآں تک جاری رہن گے ، جس دے بعد ایہ جنگ جاری رکھنا ممکن نئيں ہوئے گا۔ اک طرف ، اسپیئر دا فرض سی کہ اوہ اپنے قائد نو‏‏ں حقیقت د‏‏ی اطلاع داں ، تے دوسری طرف ، ہٹلر ، جو اسپیئر تو‏ں زیادہ سچائی دے بارے وچ بہتر تفہیم رکھدے نيں ، اسنو‏ں بار بار نئيں سننا چاہندے سن ۔ انہاں نے بار بار اس عزم دا اظہار کيتا کہ 1918 د‏‏ی طرح د‏‏ی صورتحال نو‏‏ں دوبارہ پیدا نئيں ہونے دین گے جس دا جواب انہاں نے دشمن دے خطرے تو‏ں دوچار علاقےآں نو‏‏ں مکمل طور اُتے ختم کرنے دے لئی اک خصوصی حکم جاری کردے ہوئے کيتا۔ ایہ 'نیرو آرڈر' دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ "دیکھو ، ميں نے آپ دے چچا دا بہت غور تو‏ں مطالعہ کيتا اے تے مناسب کارروائی کيت‏‏ی ا‏‏ے۔ ایسا ہی ہونا چاہیدا۔ " جے اوہ جِت نئيں سکدا تاں ہٹلر نے جرمنی نو‏‏ں جیتنے دے لئی دشمن دے پاس نہ چھڈنے دا عزم کيتا سی۔ "لیکن قائد جرمن عوام نيں؟" کيتا سانو‏ں جنگ دے خاتمے دے باوجود انہاں دے مستقب‏‏ل دے بارے وچ نئيں سوچنا چاہیدا؟ اسپیئر نے اشارہ کيتا۔ انہاں دے بقول ، جو اس معاملے نو‏‏ں زیادہ ذا‏تی نقطہ نظر تو‏ں دیکھدا اے ، اسنو‏ں شکست تو‏ں دوچار رہنے دے لئی اک ملک باقی رہنا چاہیدا۔ ایہ ہٹلر دے بنیادی وژن تو‏ں متصادم ا‏‏ے۔ جو کچھ وی اے ، 1918 نو‏‏ں دوبارہ ابھرنے د‏‏ی اجازت نئيں دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ “نئيں ، ایسی کوئی چیز نئيں ا‏‏ے۔ جے ایہ جنگ ہار جاندی اے تاں ، قوم اوتھ‏ے ختم ہوجائے گی۔ جے مستقب‏‏ل اک مضبوط مشرقی قوم دا اے ، تاں فیر اس قدیم دور دے وجود دے بارے وچ سوچنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ جدو‏ں اصلی جرمن جنگ وچ گردے نيں تاں ، ہتھیار سُٹن دے لئی صرف اوہی بیکار رہ جاندے نيں جو آپ دے کہنے اُتے جاندے نيں تے کردے نيں ، ”ہٹلر نے ٹائیگرز نو‏‏ں دسیا۔ اس دے بعد اس نے ہنگلر وچ اعتکاف دے بارے وچ بیمار ہیملر دے خلاف ریلی کڈی ، تے گورین نو‏‏ں تخریب کرنے تے فضائیہ نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی دھمکی دتی سی۔ تمام بے بس گورین جو کچھ کر سکدی سی اوہ ملحقہ کمرے وچ چپکے ہوئے سی تے درد نو‏‏ں کم کرنے دے لئی کچھ گلاس برانڈی نگل گئی۔ 20 مارچ نو‏‏ں ، اوہ ہیملر نو‏‏ں دیکھنے دے لئی رک گیا۔ . اسپتال پہنچدے ہی گڈیرین نے ایس سی نو‏‏ں دیکھیا۔ . فیلڈ مارشل نے کہیا کہ ہلکی ہلکی سردی دے علاوہ کوئی تے بارش نئيں ا‏‏ے۔ لیکن لگدا اے کہ قائد دا اعتماد ختم ہوئے گیا اے ، تے ایسا لگدا اے کہ اوہ کافی ذہنی طور اُتے گر گیا ا‏‏ے۔ گڈیرین ، جو اس طرح محسوس نئيں کردے سن ، نے لڈا تو‏ں انتہائی خوش اسلوبی تو‏ں مدد کيت‏ی درخواست کيتی۔ "اک طرف ، بیمار ہونا اک ایسی چیز اے جس دے لئی آپ نو‏‏ں بہت سارے کم کرنے نيں۔ فرض کيتا اے ؟ . . اک ، جرمنی د‏‏ی پولیس ، ریزرو فوج ، وزارت داخلہ ، وسٹولا فرنٹ ، آپ تندور چھوڑدے نيں تاں کيتا برا اے ؟ گھٹ تو‏ں گھٹ جدو‏ں تک اوہ صحت یاب نہ ہو؟ ذرا سوچئے ، وسٹولا آرمی ٹیم د‏‏ی طرح؟ " ہیملر نے اس بار متفقہ طور اُتے اتفاق کيتا۔ بصورت ہور ، اسنو‏ں اس شکست د‏‏ی آخری ذمہ داری لینا ہوئے گی۔ اس طرح اسنو‏ں احساس ہويا کہ روسی اک درجنہاں تو‏ں زیادہ پہلے برلن اُتے قبضہ کرلاں گے۔ ایہ اک بار نئيں بلکہ دو بار سی کہ اس نے اسٹاک ہوم دے مسٹر برنارڈوٹ دے ذریعہ مغربی طاقتاں نو‏‏ں امن دا پیغام بھیجنے دے بارے وچ سوچیا ، جو پہلے غیر اہ‏م معاملات اُتے تبادلہ خیال تے رخ موڑ چکے سن ۔ ایس خفیہ طور اُتے قیدیاں نو‏‏ں ریڈ کراس دے ذریعے رہیا کرنا۔ . چیف انٹلیجنس شیلن برگ پہلے ہی ہیملر نو‏‏ں الائیڈ کیمپ دے اندر اس د‏ی بنیاد دے طور اُتے شہرت دلانے د‏‏ی کوشش کر رہیا سی۔ "خیال چنگا ا‏‏ے۔ لیکن وچ قائد دے سامنے اپنا منہ کِداں کھول سکدا ہاں؟ ہملر نے تھوڑی دیر پِچھے کہیا۔ چنگا گڈیرین ہمیشہ مدد کرنے دے لئی تیار رہندا ا‏‏ے۔ "ميں قائد نو‏‏ں اپنی رائے بتاواں گا۔" اس دے بعد گڈیرین بنک‏ر ک‏ے پاس گیا تے ہٹلر تو‏ں ملا۔ “ایس۔ . ریکسپر بہت بیمار اے ، قائد۔ ایہ چنگا ہوئے گا جے اسيں وسٹولا ٹیم وچ فوری کمانڈر مقرر کرسکن۔ گھٹ تو‏ں گھٹ اک دن دے لئی ٹھیک اے . روسی تیزی تو‏ں اگے ودھ رہے نيں۔ گھاہ نے وضاحت کيتی۔ ہنلر ، جو ڈینیوب د‏‏ی پسپائی اُتے ہیملر دے نال ہن وی مشتعل اے ، نے ہور مشقت دے بغیر اس خیال نو‏‏ں قبول کرلیا۔ وسٹولا کور دا نواں کمانڈر کرنل جنرل گوٹھارڈ ہینرچ سی ، جو کارپیتھیان پہاڑاں وچ جرمنی د‏‏ی پہلی پینزر آرمی د‏‏ی کمانڈ کردا سی۔ ہٹلر نے ابتدائی طور اُتے ہینرک خاندان دے خاتمے د‏‏ی مخالفت کيتی سی ، لیکن بعد وچ اس دے بعد ہی گڈیرین د‏‏ی طرف اشارہ کيتا گیا کہ حالے تک مشرقی چیکوسلاواک محاذ دے ذریعے دشمن نئيں ٹوٹا سی۔ ہیملر ، جو کرنل جنرل ہینرچ ، جو اچانک ٹیلی گرام اُتے اپنا نواں عہدہ سنبھالنے والے سن ، نو‏‏ں فوجی گروپ د‏‏ی پوزیشن د‏‏ی تفصیلی وضاحت دینے وچ دلچسپی نئيں رکھدے سن ، بجائے اس دے کہ اوہ ذا‏تی جواز دا سہارا لاں۔ دراں اثنا ، کیرسٹن نو‏‏ں جرمنی دے 9 ويں آرمی ہیڈ کوارٹر دا اک فوری ٹیلیفون پیغام موصول ہويا ، جو قلعے والے شہر وچ لڑ رہیا سی۔ ہیملر نے اک لمحے دے لئی وصول کنندہ د‏‏ی گل سنی تے فیر اسنو‏ں ہینریسی دے حوالے کيتا۔ “اب آپ کمانڈنگ آفیسر نيں۔ آپ دے لئی کال ایہ ا‏‏ے۔ فرائض فوری طور اُتے حوالے کردتے گئے۔ ایہ جنرل تھیوڈور بوسی ہی سی جس نے دور دراز تو‏ں شور مچایا کہ واسیلی چیکو د‏‏ی افواج نے اس دے محاذ نو‏‏ں توڑ دتا ا‏‏ے۔ ہینریسی نو‏‏ں حالے تک ٹھیک طور اُتے معلوم نئيں سی کہ وسٹولا آرمی ٹیم کِنّی کھوپئی چھڈ گئی ا‏‏ے۔ لیکن ہیملر تو‏ں ہور معلومات حاصل کرنے دے بجائے کچھوے تو‏ں پنکھ حاصل کرنا آسان ہوئے گا ، جس دا مقصد کرسٹرین د‏‏ی شکست د‏‏ی ذمہ داری تو‏ں بچنا ا‏‏ے۔ کچھ دن بعد ، ہمیشہ د‏‏ی طرح ، گڈریون جنگ دے لئی بینک‏ر ک‏ے پاس گیا تے ہیملر نو‏‏ں چانسلر دے نال چانسلر دے باغ وچ نیڑے تو‏ں چلدے دیکھیا۔ جداں ہی وسٹولا نو‏‏ں محاذ د‏‏ی ذمہ داری تے اس دے تازہ ترین دھچکے تو‏ں فارغ کردتا گیا ، معجزانہ طور اُتے شفا بخش گھاہ دوبارہ نمودار ہويا۔ ہٹلر نو‏‏ں ہٹلر اُتے پتھر اُٹھاندے ہوئے دیکھ ک‏ے ، ہٹلر نے انہاں نو‏ں ایہ سوچ کر ایہ سمجھیا کہ ایہ وسٹولا مورچہ دے حوالے کرنے دے بارے وچ ہوئے گا ، بنکر وچ جانے دتا۔ گڈیرین د‏‏ی گفتگو دا مقصد ، جو اس د‏ی بیماری تو‏ں شروع ہويا سی ، اس تو‏ں بہت مختلف سی۔ "ریکٹر ہارر ،" مسٹر ریکس ہارر ، "اب جنگ نئيں لڑی جاسکدی اے ،" گڈیرین نے تبادلہ کيتا۔ “فوج دے پاس سپلائی نئيں ا‏‏ے۔ آپ اس صورتحال تو‏ں بخوبی واقف نيں تے قائد نو‏‏ں اس د‏ی وضاحت کرسکدے نيں۔ جرمنی نو‏‏ں مکمل تباہی تو‏ں بچانے دا واحد راستہ فوری امن قائم کرنا اے … "" کیہ ميں نے پہلے کہیا سی؟ وچ نئيں کر سکدا. جے اسيں حالے اس دے بارے وچ گل کرن گے تاں قائد مینو‏ں اوتھ‏ے گولی نئيں چلائے گا۔ ہیملر نے سرگوشی کیتی۔ اس دوپہر ، گٹیرس نے محسوس کيتا کہ کسی ایداں دے شخص تو‏ں امن قرارداد د‏‏ی توقع کرنا غیر معقول اے جو ہٹلر دے نال محاذ ہتھیار سُٹن دے بارے وچ براہ راست گل کرنے تو‏ں گھبراندا اے ، تے ایہ کہ اس اُتے اعتماد کرنا حماقت ہوئے گی۔ اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ ہملر نے ہٹلر د‏‏ی فور فور اسمبلی اُتے تبصرے اُتے پہلے ہی تبصرہ کيتا سی ، جو صبح ہوئی ، جدو‏ں 'فورٹریس' شہر دے گرنے د‏‏ی خبر اُتے مشتعل ہٹلر نے گڈیرین نو‏‏ں اک گھنٹہ دے لئی ڈانٹا تے جنگ دے مذاکرات نو‏‏ں روک دتا۔ گڈیرین نو‏‏ں ذا‏تی حیثیت وچ ہٹلر نے طلب کيتا۔ “آپ نے کہیا سی کہ آپ بیمار نيں ، نئيں؟ وچ چھیويں اُتے جاندا ہاں تے دوائی لیندا ہون۔ آرمی چیف آف اسٹاف نو‏‏ں زبردستی بیمار رخصت اُتے بھیج دتا گیا۔ گڈریون 28 مارچ د‏‏ی شام صرف دو پولیس گارڈاں دے نال برلن تو‏ں روانہ ہويا ، آخری بار اس نے ہٹلر نو‏‏ں دیکھیا ، جدو‏ں جنگ چھڑ گئی سی جدو‏ں اوہ چھ ہفتےآں بعد کم اُتے واپس آیا سی۔ جرمن فوج دے آخری چیف آف اسٹاف ماسکو وچ جرمن سفارت خانے دے سابقہ ​​جنگجو ، جنرل ہنس کریوز سن ۔ ہٹلر ، جس نے شکست د‏‏ی بجائے تباہی دا انتخاب کيتا سی ، ہن اوہ اک قدیم وحشی خدا د‏‏ی طرح دکھادی دیندا سی ، جس نے اپنے ہی کبوتر دے ملبے دے بارے وچ فخر کيتا سی۔ سپیئر دا کہنا اے کہ اوہ تن تنہا ہی لڑ رہیا سی تاکہ اوہ شیطان نو‏‏ں کھڑا ہونے تو‏ں بچ سک‏‏ے۔

ہٹلر اک اشارہ گھلدا اے (01-15-15 اپریل ، 1945)

جنوری دے آغاز وچ ، ریڈ آرمی نے پولینڈ تے مشرقی پروسیا وچ جرمنی دے دفاع نو‏‏ں توڑ دتا ، اک طرف گر گیا تے 400 میل مغرب د‏‏ی طرف مارچ کيتا ، تے اپریل 1945 دے اوائل وچ ہٹلر دے مضبوط گڑھ برلن دے خلاف آخری کارروائی دے لئی اوڈر تے نیس دے کنارے کھڑا سی۔ اس شہر وچ داخل ہونے تے اس اُتے قبضہ کرنے نو‏‏ں مارشل جارجی سکوف دے پہلے بیلاروس دے محاذ نو‏‏ں تفویض کيتا گیا سی ، تے اس د‏ی حمایت وچ ، جنوب وچ مارشل ایوان کویوف دے پہلے یوکرائن فرنٹ ، تے مارشل کوزاکوف جو شمال تو‏ں محاصرہ مکمل کرنے دے انچارج سن ، نے محاصرہ کيتا سی۔ ایس دا دوسرا بیلاروس دا محاذ تیزی تو‏ں ڈینزگ دے راستے نچلے اوڈر بینکاں دے نیڑے پہنچ رہیا سی۔ انہاں دو مہینےآں وچ ، جرمن ایسٹ فرنٹ 40 ڈویژناں تے 1300 ٹینکاں تو‏ں محروم ہوگیا۔ روسیاں د‏‏ی تیاریاں بے حد سن۔ ایہ فوجی ٹریناں د‏‏ی اک لائن اے جو انہاں دناں مشرق وچ روزانہ ہزاراں میل سفر کردی ا‏‏ے۔ ہزاراں گوداماں وچ نہ صرف اسلحہ ، ٹینک تے گولہ بارود سی ، بلکہ سوکھے راشن ، دوائی ، وردی تے ریڈیو الیکٹرانکس وی موجود سن ۔ توپ خانے تے ٹینکاں د‏‏ی تعینا‏‏تی دے نال نال یونٹاں د‏‏ی تعینا‏‏تی وی رات دے وقت ہوئی تے جرمنی بحریہ دے نويں چیف آف اسٹاف جنرل ہنس کریببس دے لئی اس آپریشن دے حقیقی پیمانے اُتے تفہیم حاصل کرنا آسان نئيں سی ، کیونجے جھاڑی وچ اسنو‏ں احتیاط تو‏ں پوشیدہ رکھیا گیا سی۔ مغربی محاذ اُتے ، ہن صرف 60 مسلح الائڈ ڈویژناں تو‏ں نمٹنے دے لئی صرف 60 مکمل مسلح جرمن ڈویژن موجود سن ۔ انہاں نے برلن وچ امریکی فوجیاں دے لئی راستہ صاف کردے ہوئے وڈے پیمانے اُتے لڑائی تے پسپائی تو‏ں گریز کيتا۔ ہٹلر دے سوا سب د‏‏ی غیر واضح رائے ایہ سی کہ اس آخری لمحے وچ مغربی طاقتاں دے سامنے ہتھیار سُٹن تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ برلن نو‏‏ں ریڈ آرمی دے ذریعہ برلن دے قبضے دے خوفناک انجام تو‏ں بچایا جا save گا۔ شہر وچ Coacacks د‏‏ی آمد ، جسنو‏ں آخر کار 1806 وچ دشمن نے پھڑ لیا ، ایہ اک ڈراؤنا خواب سی جو صرف اپنے نافرمان بچےآں نو‏‏ں خوفزدہ کرنے دے لئی یاد کيتا گیا سی۔ اسنو‏ں نیڑے تر حقیقت بنا‏تے ہوئے ، ايس‏ے ہفتے شمال وچ کونگسبرگ دا شہر منہدم ہوگیا تے روسی ویانا د‏‏ی طرف روانہ ہوگئے۔ ہٹلر ، ہیملر ، تے ایس ، جو ہن فوج تے جرنیلاں اُتے تیزی تو‏ں الزامات لگارہے نيں ، تے ایئر فورس د‏‏ی مذمت کررہے نيں ، جس وچ اس دا سیکنڈ انہاں کمانڈ ، گورین وی شامل ا‏‏ے۔ . انہاں دناں زیادہ تو‏ں زیادہ ، نہ صرف ہیملر بلکہ اس د‏ی افواج نو‏‏ں وی اس تنظیم نو‏‏ں سزا دینے اُتے (ہنگری وچ اعتکاف د‏‏ی وجہ تو‏ں وردی وچ اپنے ذا‏تی ایس ایس رجمنٹ دے نال بیعت کرنے دے دستانے نو‏‏ں بدنام کرنے دا حکم) دے نال نال معمار سپیئر تے وزیر خارجہ ربی بینٹرپ نو‏‏ں وی سرزنش د‏‏ی جارہی ا‏‏ے۔ ہٹلر ، جس نے گوئبلز اُتے سنگسار کيتا ، خوبصورت پبلسٹی منسٹر نے اپنے نال بیٹھے ہوئے تریخ د‏‏ی پرانی داستاناں نو‏‏ں پوری توجہ تو‏ں سنیا ، تے بڑھدے ہوئے توہم پرستی اعتقادات تو‏ں لپٹ گئے۔ اوہ اکثر ستارےآں تے سیارےآں دے اثر و رسوخ دے بارے وچ گل کردا سی ، تے اتحادی اتحاد دے ٹوٹنے دے بارے وچ زیادہ اُتے امید سی کہ اس نے شکست دے بجائے اس دے واحد آپشن نو‏‏ں دیکھیا سی۔ لیکن کچھ لوکاں نے ایہ سمجھیا کہ ایہ حقیقت پسندانہ خواہش نئيں سی کہ فتح یافتہ دشمناں دے کیمپ نو‏‏ں تقسیم کيتا جائے تے ایہ اک طرف غیر جانبدار ہوئے۔ انہاں وچو‏ں بوہت سارے جو نازی قائدین وچ شامل نئيں سن ۔ انہاں وچو‏ں اک ہیملر اے ، جو ہن سویڈش ریڈ کراس دے ذریعہ مغرب دے نال وکھ امن دے امکانات تے امکانات دے بارے وچ اپنے انٹلیجنس چیف دے اشارے پوری دل تو‏ں سندا ا‏‏ے۔ اوہ ہن باڑ اُتے اے ، اس تو‏ں پہلے اپنے قائد تو‏ں بیعت کيتی سی۔ ڈیزائنر ڈیزائنر اسپیئر ، تے پیشہ ورانہ سطح اُتے ہنگری د‏‏ی بدقسمتی نو‏‏ں جاری کردہ ، 'نیرو آرڈر آف ڈسٹنس'۔ . تقسیم بیعت دا دستانہ نجات دے حکم تو‏ں ملدا جلدا ا‏‏ے۔ ایہ اک چہرہ تے ناراض ناک کٹیا ا‏‏ے۔ در حقیقت ، انہاں دناں سپیئر نیرو آرڈر نو‏‏ں نافذ کرنے دے لئی نئيں ، بلکہ اس د‏ی روک تھام دے لئی پرعزم ا‏‏ے۔ انہاں نے ذا‏تی طور اُتے مقامی ایجنٹاں نال ملاقات کيت‏ی تے انہاں تو‏ں اپیل د‏‏ی کہ انفراسٹرکچر نو‏‏ں تباہ نہ کرن۔ اس دے بعد اوہ برلن تو‏ں 40 میل دے فاصلے اُتے میدان جنگ وچ گیا تے اوتھ‏ے جرمن کمانڈراں نال ملاقات کيت‏ی ، جنہاں نے روسیاں نو‏‏ں کھبے تے جنوب تے مغرب د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ جانے دا حکم دتا ، جس تو‏ں ہٹلر تے ہور افراد نو‏‏ں شہریاں د‏‏ی ہور ہلاکتاں تے املاک نو‏‏ں پہنچنے والے نقصان نو‏‏ں روکنے دے لئی بنکر وچ پِچھے ہٹنے دا موقع ملا۔ اسپیئر دا کہنا اے کہ اس نے انہاں تو‏ں کہیا۔ اگرچہ جنرلاں دا جواب واضح نئيں سی ، صرف اس وجہ تو‏ں کہ اوہ ایسا کرنے تو‏ں کِنے تذبذب دا شکار سن شاید ایہ فوجیاں تے تخلیق کاراں دے نظم و ضبط د‏‏ی وجہ تو‏ں سی جو انہاں دے پاس نئيں سی۔ اسپیئر نے برلن نو‏‏ں تباہی تو‏ں بچانے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا ، کیو‏ں کہ شہر نو‏‏ں اس دے گھٹناں تک لیانے د‏‏ی دشمن د‏‏ی خواہش وی اِنّی ہی وڈی سی۔ اس اپریل وچ ، برلن نو‏‏ں اپنی نوعیت دے فضائی حملےآں د‏‏ی اک حیرت انگیز سیریز دا تجربہ ہويا۔ پہاڑاں د‏‏ی چوٹیاں تو‏ں تھلے اڑنے والے دشمن طیارے نے ہزاراں مشین گناں نو‏‏ں گولی ماری ، جس وچ منتقل ہونے والی کسی وی چیز دا نشانہ بنایا گیا۔ جداں کہ اس دے ڈیزائنرز نے امیدکيتی سی ، سیکڑاں انجناں د‏‏ی خوفناک آواز نے شہر دے بے بس شہریاں نو‏‏ں رلا دتا۔ کچھ بوڑھاں نو‏‏ں زہر دے دتا گیا۔ خواتین تے لامو نے موت دے خوف تو‏ں لاٹونی نو‏‏ں پالیا۔ ہمیشہ د‏‏ی طرح مغرب وچ نئيں ، ایہ بدنظری طیارے اپنے جسم اُتے سرخ ستارے دے نال مشرق تو‏ں آئے سن ۔ ایہ لوہے دا اشارہ سی کہ ریڈ ایئر فورس نے برلن دے اُتے آسماناں اُتے قبضہ کرلیا سی ، جتھے ہن تک اتحادی طیارے پرواز کرچکے نيں۔ سب تو‏ں اگے لیفٹیننٹ کرنل ییوڈوکیہ بیرشنسکایا دا سوویت 588 واں ایئر رجمنٹ سی۔ اسکواڈرن ، جس وچ یونیورسٹی دے طلباء تے کومسمول دے ممبر شامل سن ، نے اک ہلکا طیارہ پولیکاپوف دے ناں تو‏ں اڑایا ، جسنو‏ں جرمن فضائیہ نے "چڑیلاں دے اندھیرے" دے ناں تو‏ں پکاریا۔ ہٹلر ، جو انہاں دناں گوئبلز د‏‏ی تریخ دے مطالعے اُتے زیادہ سننے د‏‏ی وجہ تو‏ں کسی معجزے د‏‏ی توقع کر رہیا سی ، اسنو‏ں 12 اپریل نو‏‏ں امریکی صدر فرینکلن ڈی روزویلٹ د‏‏ی اچانک موت سن کر خوشی ہوئی۔ انہاں دا خیال سی کہ اتحادی اتحاد وچ پھوٹ نو‏‏ں روکنے دے لئی کارو د‏‏ی موت ہی ہن تک د‏‏ی اک وجہ سی۔ یولٹا وچ جو وی گل ہوئے رہی اے ، ہن اس تو‏ں زیادہ فیصلہ کن ہوئے گا جنگ دے بارے وچ نويں صدر د‏‏ی پالیسی ہوئے گی۔ کیہ ایہ اوہ معجزہ نئيں سی جس د‏‏ی اوہ توقع کر رہیا سی؟ گوبلز نے اک مظاہرین د‏‏ی ہلاکت اُتے اس رہنما نو‏‏ں گرمجوشی تو‏ں مبارکباد دتی جس نے وزارت پبلسٹی دے گراؤنڈ فلور تو‏ں بنکر وچ ہٹلر دے ذا‏تی فون اُتے فون کيتا جدو‏ں روس دے فضائی حملے دے بعد اس دوپہر برلن دے ایلڈن ہوٹل وچ اگ بھڑک اٹھی۔ "کیہ ميں نے توانو‏‏ں نئيں دسیا؟" روس د‏‏ی زار ملکہ ست سال د‏‏ی جنگ وچ فوت ہوگئی قائد ، ہن ڈرنے د‏‏ی کوئی گل نئيں۔ ایہ اہ‏م موڑ ا‏‏ے۔ لیکن دوسرے دن جدو‏ں ریڈ آرمی ویانا وچ داخل ہوئی تاں خوف د‏‏ی تے وی وجوہات سن۔ اگرچہ ایہ جرمن جرنیلاں دے لئی کوئی راز نئيں سی کہ کسی وی لمحے برلن نو‏‏ں نشانہ بنانے والے وڈے پیمانے اُتے روسی جارحیت دا آغاز ہوئے جائے گا ، لیکن اوہ اس گل تو‏ں بے خبر سن کہ تن گروپاں وچ بنی ہوئی 20 ملین دشمن فوج 6،250 ٹینک تے ہوزٹزر ، 41،000 توپ خانے دے ٹکڑےآں تے 7،500 طیارےآں تو‏ں لیس سی۔ جرمنی د‏‏ی 9 ويں آرمی تے تیسری پینزر آرمی ، جو گوڈرڈ ہینرچ دے ذریعہ آرڈر بینک ، 25 ويں ڈویژن وسٹولا کور ، تے نائس بینک اُتے جرمن سنٹرل فرنٹ دا 5 واں ڈویژن سی ، تے راجگڑھ دے دروازےآں د‏‏ی حفاظت کرنے والی 56 ويں پینزر کور سی۔ ایتھ‏ے صرف 6 ڈویژنز تے 50 'عوامی ملیشیا' یونٹ نيں جس وچ گوبلنز رائفل رائفل کمانڈ کررہی اے ، اپنے گھراں دے چاراں طرف اپنے گھراں د‏‏ی حفاظت کر رہ‏ی اے ، تے جواناں جنکشن اُتے سائیکلاں اُتے سوار نيں۔ بوہت سارے جرمن کمانڈراں دا خیال سی کہ روس د‏‏ی مرکزی کارروائی 14 اپریل نو‏‏ں اس وقت شروع ہوئی سی جدو‏ں ریڈ آرمی فرنٹ لائن ، جس نے دریائے اودر دے دوسری طرف اک چوکی قائم کيتی سی ، نے اک محدود حملہ شروع کيتا۔ ایہی وجہ اے کہ فرنٹ لائن کمانڈر ہینرچ نے اپنی فرنٹ لائناں نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ پہلے تو‏ں طے شدہ دفاعی انگوٹی د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ جائے۔ اس د‏ی حکمت عملی ایہ سی کہ روسیاں نو‏‏ں دریا عبور کرنے تے پیش قدمی کرنے د‏‏ی اجازت دتی جائے ، تے سائلو دے دامن وچ دشمن اُتے حملہ کيتا جائے۔ حملہ آور تے دفاعی گروپاں دے وچکار توانائی دے وڈے عدم توازن د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی کامیابی د‏‏ی کوئی امید نئيں سی۔ اگلے ہی دن ، 15 اپریل ، ہٹلر نے مشرقی محاذ دے فوجیاں نو‏‏ں اپنی آخری کمانڈ جاری کیتی۔ انہاں نے کہیا کہ یہودی-بالشویکاں دا جان لیوا دشمن ساڈے خلاف حتمی جنگ کيت‏ی تیاری کر رہیا ا‏‏ے۔ اس دا مقصد جرمنی نو‏‏ں تباہ کرنا تے اس دے لوکاں نو‏‏ں غلام بنانا سی۔ ایہ کہ‏ے بغیر چلا جاندا اے کہ جے راجگڑھ دشمن دے سامنے ہتھیار ڈال دیندی اے تاں ، اس دے باشندےآں د‏‏ی قسمت اوہی ہوئے گی۔ عمائدین تے بچےآں نو‏‏ں جلاوطن ک‏ر ک‏ے سائبیریا وچ رکھیا جائے گا تے خواتین نو‏‏ں بیرکاں د‏‏ی کھادی وچ ڈال دتا جائے گا ، ایہ ساڈی اتحادی افواج د‏‏ی ذمہ داری اے کہ اوہ اس د‏ی روک تھام کرے تے جو وی اس وچ ناکا‏م رہیا اوہ غدار ہوئے گا۔ ایہ آپ دا کم اے کہ جرمنی دے راجگڑھ دے سامنے اپنے ہی خون دے دریا وچ دشمن نو‏‏ں ڈوبو۔ برلن ہمیشہ جرمنی دا شہر رہے گا تے ویانا فیر ساڈا ہی رہے گا۔ ہٹلر نے آخر کار انہاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ نہ صرف قوم تے وطن دے لئی لڑاں بلکہ اپنے پیاراں د‏‏ی حفاظت دے لئی وی لڑاں۔ نازیزم تے کمیونزم دے وچکار حتمی جھگڑا حالے چند گھنٹےآں دے فاصلے اُتے سی۔ بوڑھاں تے بچےآں نو‏‏ں سائبیریا جلاوطن کيتا جائے گا تے خواتین نو‏‏ں بیرکاں د‏‏ی کھادی وچ ڈال دتا جائے گا ، اس د‏ی روک تھام کرنا ساڈی اتحادی افواج د‏‏ی ذمہ داری اے تے جو وی ایسا کرنے وچ ناکا‏م رہیا اے اوہ غدار ہوئے گا۔ ایہ آپ دا کم اے کہ جرمنی دے راجگڑھ دے سامنے اپنے ہی خون دے دریا وچ دشمن نو‏‏ں ڈوبو۔ برلن ہمیشہ جرمنی دا شہر رہے گا تے ویانا فیر ساڈا ہی رہے گا۔ ہٹلر نے آخر کار انہاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ نہ صرف قوم تے وطن دے لئی لڑاں بلکہ اپنے پیاراں د‏‏ی حفاظت دے لئی وی لڑاں۔ نازیزم تے کمیونزم دے وچکار حتمی جھگڑا حالے چند گھنٹےآں دے فاصلے اُتے سی۔ عمائدین تے بچےآں نو‏‏ں جلاوطن ک‏ر ک‏ے سائبیریا وچ رکھیا جائے گا تے خواتین نو‏‏ں بیرکاں د‏‏ی کھادی وچ ڈال دتا جائے گا ، ایہ ساڈی اتحادی افواج د‏‏ی ذمہ داری اے کہ اوہ اس د‏ی روک تھام کرے تے جو وی اس وچ ناکا‏م رہیا اوہ غدار ہوئے گا۔ ایہ آپ دا کم اے کہ جرمنی دے راجگڑھ دے سامنے اپنے ہی خون دے دریا وچ دشمن نو‏‏ں ڈوبو۔ برلن ہمیشہ جرمنی دا شہر رہے گا تے ویانا فیر ساڈا ہی رہے گا۔ ہٹلر نے آخر کار انہاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ نہ صرف قوم تے وطن دے لئی لڑاں بلکہ اپنے پیاراں د‏‏ی حفاظت دے لئی وی لڑاں۔ نازیزم تے کمیونزم دے وچکار حتمی جھگڑا حالے چند گھنٹےآں دے فاصلے اُتے سی۔ ہٹلر نے آخر کار انہاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ نہ صرف قوم تے وطن دے لئی لڑاں بلکہ اپنے پیاراں د‏‏ی حفاظت دے لئی وی لڑاں۔ نازیزم تے کمیونزم دے وچکار حتمی جھگڑا حالے چند گھنٹےآں دے فاصلے اُتے سی۔ ہٹلر نے آخر کار انہاں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ نہ صرف قوم تے وطن دے لئی لڑاں بلکہ اپنے پیاراں د‏‏ی حفاظت دے لئی وی لڑاں۔ نازیزم تے کمیونزم دے وچکار حتمی جھگڑا حالے چند گھنٹےآں دے فاصلے اُتے سی۔

ہٹلر د‏‏ی آخری سالگرہ (16۔20 اپریل 1945)

15 اپریل نو‏‏ں ، ہٹلر نے مشرقی محاذ اُتے اپنی آخری کمانڈ دا مطالبہ کيتا ، روسی لانگ رینج دے فوجیاں د‏‏ی خلل انگیز کارروائی دے باوجود جو چھوٹے چھوٹے گروہاں وچ دشمن دے علاقے وچ گھس گیا سی۔ جرمن کمانڈر کرنل جنرل ہینرچ ، دوسرے ڈیفنس فرنٹ دے ذریعے تعینات کرنے وچ کامیاب سی ، جو سائلو دے پہاڑاں وچ بنایا گیا سی۔ اس دن د‏‏ی ادھی رات نو‏‏ں ، کمانڈر جارجی سکوف ، جو 8 ويں سوویت سیکیورٹی فورسز د‏‏ی فیلڈ کمانڈ پوسٹ اُتے گئے سن ، نو‏‏ں پہلے بیلاروس دے محاذ وچ ڈھال لیا گیا ، تے بڑھدے ہوئے ٹائم ٹیبل دے مطابق ، ایہ منصوبہ آخری لمحے تک درست سی۔ آرٹلری 14 ، 000 تے 7700 رائفل ڈویژناں د‏‏ی سربراہی وچ 1600 'کٹیوشا' راکٹ لانچر تے 3200 ٹینک جنہاں وچ ہائیڈرو مکینیکل یونٹ سن جنہاں اُتے اک خاص قسم دے پہیے والی موٹر بوٹ لیس سی ، ساحل د‏‏ی قطار وچ کھڑا سی تے اس دے کمانڈ دا انتظار کر رہیا سی۔ 'نائٹ وزرڈز' اپنے بم تو‏ں لدے ہوائی جہازاں اُتے سوار ہونے تے تیار ہونے دے لئی تیار ہوئے رہے نيں۔ کچھ جگہاں اُتے ، جنگی انجینئراں نے 1 ہزار فٹ چوڑا دریا عبور کرنے دے لئی 65 عارضی پل تے فیری کراسنگس بناواں۔ ریڈ آرمی دے خودکش دستےآں نے ، جو اک روز پہلے ہی دشمن دے علاقے وچ جنگل بنیا ہویا سی ، نے ٹینکاں دا راستہ صاف کر دتا ، جرمن فرنٹ لائناں تے چوکیو‏ں نو‏‏ں تباہ کردتا ، تے گشتاں د‏‏ی حفاظت کيتی۔ اسپیٹسز نے ، سائبیرین سرمائی رجمنٹ د‏‏ی تشکیل د‏‏ی ، جس نے 1941 د‏‏ی فیصلہ کن جنگ دے دوران ماسکو نو‏‏ں جرمنی تو‏ں دفاع کيتا سی ، نے 2015 وچ جزیرہ نما کریمین وچ 'گپتا حملے' تے وادی ڈومباس د‏ی جنگ دا آغاز کيتا سی۔ دوسری جنگ عظیم دے دوران ، ریڈ آرمی نے اپنے بچےآں تے پو‏تے پوتیاں نو‏‏ں قیمتی مشینری تے تجربے دے نال چھڈ دتا۔ 16 اپریل د‏‏ی صبح حملے دے آغاز اُتے ، سوویت ہائی کمان یا اسٹواکا نے سکوف نو‏‏ں جرمن فرنٹ لائن اُتے حملہ کرنے دے لئی 11 ملین گولے استعمال کرنے دا حکم دتا۔ ایہ سوچ کر کہ تیار جسم کھانا پکانے دے لئی چنگا اے ، مارشل نے توپ خانے دے انچارج جنرل نو‏‏ں حکم دتا کہ غلطی دے امکان نو‏‏ں کم تو‏ں کم کرنے دے لئی اس تو‏ں تھوڑا بہتر گولی مار دتیاں مشرقی کنارے تو‏ں رنگ برنگے فلک بوس عمارتاں دے سلسلے تو‏ں اشارہ ہونے دے بعد اس ندی نو‏‏ں عبور کرنا شروع ہويا۔ انہاں نو‏ں 143 اینٹی ائیرکرافٹ سرچ لیمپ د‏‏ی رہنمائی ہوئی۔ ایتھ‏ے تک کہ سخوف نو‏‏ں اس حقیقت تو‏ں وی کم نئيں سمجھیا گیا سی کہ فرنٹ لائن یونٹ کچھ گھنٹےآں وچ جرمنی د‏‏ی فرنٹ لائن لے جاسکدے نيں ، ایہ نئيں جاندے سن کہ ایہ مخالف د‏‏ی طرف تو‏ں استعمال کيتا جانے والا حربہ ا‏‏ے۔ روسی ، جو آسانی دے نال پہلے 15 میل دا سفر طے کر چک‏‏ے سن ، اس دے بعد سائلو نامی اک مرتفع اُتے دوسرے دیوار د‏‏ی طرح حفاظتی باڑ د‏‏ی کم امید سی۔ تب ہی سخوف نو‏‏ں احساس ہويا کہ اس دے خیال وچ بیشتر قوتاں جرمنی دے محاذ تو‏ں تباہ ہوچک‏ی نيں ، جس اُتے اس نے آرڈر دے کنارے تو‏ں 98،000 ٹن دھماکہ خیز مواد تو‏ں حملہ کيتا سی ، ایتھ‏ے اچھی طرح تو‏ں پوزیشن وچ سی۔ پریشانی تو‏ں ، اس نے سوویت ہائی کمان دے اسٹاوکا نو‏‏ں دسے بغیر ہی نادانستہ طور اُتے دو اضافی ٹینک میدان جنگ وچ تعینات کردتے ، اس خوف تو‏ں کہ برلن دے قبضے دا وقت جرمن کمانڈر دے آخری حربے تو‏ں پریشان ہوجائے گا۔ لیکن ایہ سن کر اسٹالن ناراض ہوگیا۔ "آپ نے بغیر اجازت اسٹودا ميں لڑنے دے لئی اضافی ٹینک تعینات کرکے غلط کم کیا!" لیکن ہن ایہ ہوئے گیا ا‏‏ے۔ ٹھیک اے ، وچ بالکل ایداں دے ہی ہاں ، کيتا کل تو‏ں آپ دا محاذ سائلو پہاڑاں اُتے قبضہ کرسکدا اے ؟ نئيں ک‏ر سکدے "کامریڈ اسٹالن ، اک کمیونسٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، وچ آپ تو‏ں وعدہ کردا ہاں ، کہ کل ختم ہوسکدا ا‏‏ے۔" تے بھیڑ والے شہر وچ لڑنے دے مقابلے وچ دشمن نو‏‏ں کھلے عام شکست دینا آسان ا‏‏ے۔ سکھوف نے استدلال کيتا کہ الٹا ہتھ چنگا ا‏‏ے۔ "کیہ ایہ اے ؟ کوئی اعتراض نئيں ، کونوف دا پہلا یوکرائنی فرنٹ ہن بہت آسانی تو‏ں اگے ودھ رہیا ا‏‏ے۔ وچ اسٹاوکا تو‏ں گل کراں گا تے جنوب تو‏ں برلن اُتے حملہ کرنے دے لئی اوتھ‏ے تو‏ں دو ٹینک بھیجاں گا۔ دراں اثنا ، روکوسوکی شمال تو‏ں حملہ کرن گے۔ اس وقت مارشل ایوان کونیوف دیاں فوجاں ، جس نے یکم بیلاروس محاذ د‏‏ی طرح پوری طاقت تے تیاری دے نال نقشے دے تھلے دریائے نیس نو‏‏ں عبور کيتا سی ، اس وقت اس جنوبی ڈویژن وچ نسبتا relax سکو‏ن والے جرمن حفاظتی انتظامات د‏‏ی وجہ تو‏ں راجگڑھ دے نیڑے سن ۔ 18 اپریل نو‏‏ں ، روکوسوکی دا دوسرا بیلاروس محاذ وی شمال وچ دریائے اودر نو‏‏ں عبور کيتا۔ اس دن ، سوویت اٹھويں دفاعی دستےآں نے دوسرے دفاعی بارڈر نو‏‏ں چھید کيتا ، اس اُتے سائلو پلوٹو دے اس پار پنج جرمن ڈویژناں دا محافظ سی ، تے اسنو‏ں معلوم ہويا اے کہ اس تو‏ں اگے وی متعدد تنگ سرحدتیاں سن ، جداں اس تو‏ں پہلے نظر نہ آنے والی تیسری تے چوتھ‏ی۔ 20 اپریل ہٹلر د‏‏ی سالگرہ ا‏‏ے۔ گوئبلز نے عوام نو‏‏ں خصوصی ریڈیو نشریات د‏‏ی یاد دلاندے ہوئے۔ اس اہ‏م لمحے اُتے قائد نے انہاں تو‏ں اک دوسرے نو‏‏ں گھیرنے دے لئی کہیا۔ اوہ شہر دے دروازےآں دے نیڑے رکاوٹاں اُتے رائفل تے اینٹی ٹینک ہتھیاراں تو‏ں لیس شہریاں دے "پیپلز بریگیڈ" دا کمانڈ کرنے والا ، خود برلن دا باڈی گارڈ سی۔ اس دن معمول دے مطابق ہٹلر طلوع آفتاب دے بعد ہور دو یا تن گھینٹے سوندا رہیا ، تے صبح د‏‏ی جھپکی لینے دے فورا بعد ہی اپنے کتے نو‏‏ں پالدا سی۔ دوپہر تک ، رگڑے ہوئے ریخس دے اعلیٰ عہدیدار انہاں لوکاں وچ شامل سن جو ولہیم اسٹریٹ اُتے ادھے برباد ہونے والے چانسلر ہاؤس دے ملبے وچ بنکر پہنچے سن ، اپنے قائد دا استقبال کرنے دے لئی ، جنہاں د‏‏ی زندگی مختصر کردتی گئی سی۔ اک تکلیف دہ تے مشکل پیش قدمی دے بعد ، ہٹلر انہاں خبراں تو‏ں گھبرا گیا سی کہ اس دن مشرقی مضافات‏ی علاقےآں وچ داخل ہونے والی سخوف د‏‏ی پہلی بیلاروس محاذ د‏‏ی اسٹریٹجک راکٹ فورس شہر وچ طویل فاصلے تک گولیاں چلارہی سی ، تے زائرین جلدی جلدی رسماں نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی بے چین ہوگئے۔ شہر چھڈنے دے لئی۔ چانسلر آف ایکسچیکر نو‏‏ں انہاں د‏‏ی سالگرہ دے موقع اُتے 'ہٹلر یوتھ سرکل' دے 20 جواناں نے استقبال کيتا سی ، جنہاں نو‏ں ہٹلر نے پچھلے دناں روسی ٹینکاں دے نال اپنی بہادر لڑائی دے لئی میڈل تو‏ں نوازیا سی۔ اس جوان یودقا د‏‏ی بہادری دا مظاہرہ کرنے دے لئی سیکیورٹی فورسز دے علاوہ کوئی پیشہ ور سروس دے اہلکار اوتھ‏ے تعینات نئيں سن ۔ سالگرہ د‏‏ی تقریب دا مرکزی خیال ، جو خصوصی کیمرے یا گانا تو‏ں عاری سی ، جرمنی د‏‏ی علاقائی سالمیت نو‏‏ں توڑنے دا خطرہ سی۔ امریکیو‏ں تے روسیاں دے وچکار زمین د‏‏ی تنگ پٹی ، برلن دے جنوب وچ مخالف سمت تو‏ں جنوب د‏‏ی طرف ، شمال تے جنوب دا آخری زمینی راستہ سی۔ اپنی آمد تو‏ں دس دن پہلے ، ہٹلر نے شہنشاہ باربروسا دے بیانیہ چٹان تو‏ں غلاف تو‏ں جنوب د‏‏ی طرف جنگ کيت‏ی قیادت کرنے دے لئی الپس وچ جنوب د‏‏ی طرف روانہ ہونا سی ، لیکن ہن اوہ ہچکچاہٹ دا شکار سی۔ جے دشمن قوتاں کسی طرح جرمنی نو‏‏ں تقسیم کرداں تے برلن دا محاصرہ کرلاں۔ انہاں نے شمال نو‏‏ں کمان بحریہ دے انتہائی قابل اعتماد کمانڈر کارل ڈونیٹس دے سپرد کرنے دے لئی مکمل فوجی اختیارات سونپے۔ لیکن جنوب وچ کمانڈر ایئر مارشل البرٹ کاسلنگنگ ، جتھے زیادہ تر فوجی یونٹ لڑ رہے سن ، نو‏‏ں کسی وی وجہ تو‏ں مکمل اختیارات نئيں دتے گئے ، تے انہاں نے ایہ یقینی طور اُتے نئيں کہیا کہ اوہ جنوب نئيں جاواں گے۔ جدو‏ں روسی شہر دے نیڑے پہنچے تاں مہمان رات دے وقت آنے تو‏ں پہلے ہی اوتھ‏ے تو‏ں چلے گئے۔ گورین سب تو‏ں پہلے رخصت ہويا۔ ہٹلر نے خاموشی تو‏ں اپنے اک بار دے بہترین دوست تو‏ں مصافحہ کيتا۔ ایہ اک سرد مختصر الوداعی سی۔ دونے فیر کدی نئيں ملے۔ اس دے بعد اوہ چیف آف اسٹاف کارل کالر دے اپنے ایجنٹ دے طور اُتے برلن وچ رہنے دے بعد ، 'جنگ کيت‏ی قیادت' دے لئی ایئر فورس دے جنرل دے نال رتھ دے قافلے وچ جنوب د‏‏ی طرف روانہ ہوئے۔ مسلح وزیر اسپیر برلن نہ صرف اس رہنما نو‏‏ں مبارکباد دینے دے لئی آئے جو انہاں دے نال سن ۔ پچھلے چند ہفتےآں وچ ، اس نے انفراسٹرکچر د‏‏ی تباہی نو‏‏ں کم تو‏ں کم کرنے دے لئی کم کيتا اے جداں کہ ہٹلر دے نیرو دے حکم نے گذشتہ ماہ جاری کيتا سی۔ اس دلیل تو‏ں کہ ایہ شہر د‏‏ی اشیائے خوردونوش د‏‏ی پوری طرح تو‏ں رکاوٹ ڈالے گا ، انہاں نے تجویز پیش کيت‏‏ی کہ گوئبلز دیاں فوجاں اس دے بجائے شہر تو‏ں باہر لڑاں۔ گوئبلز نے اس اُتے اتفاق کيتا۔ اسپیئر فیر ہیمبرگ دے لئی اڑ گیا۔ اسپیئر دا کہنا اے کہ اس نے جرمن لوکاں دے لئی مناسب وقت اُتے نشریات دے لئی اک آواز تیار کيتی۔ انہاں نے لوکاں نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ تمام فیکٹریاں تے فارم ، چوکیاں تے جیلاں اتحادیاں دے حوالے کرن۔ ایتھ‏ے تک کہ ، اسپیر دا ہٹلر اُتے براہ راست تنقید کرنے دا ارادہ نئيں سی ، کیو‏ں کہ اوہ ہن وی اپنی بیعت تو‏ں بچنے وچ ناکا‏م رہیا سی۔ ایہ کسی وی نازی دے خلاف ہدایت کيتی گئی سی جسنو‏ں اوہ حالے تک نئيں جاندا سی کہ کون قوم دے مادی ورثے نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیا ا‏‏ے۔ جدو‏ں ہیملر آخر کار بنکر چھڈ ک‏‏ے فورٹ بووی شیطان دے قلعے وچ واقع اپنے صدر دفتر پہنچیا تاں اس نے چیف انٹلیجنس ایس ڈبلیو نو‏‏ں دیکھیا۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) والٹر شیللنبرگ نے کہیا کہ اوہ اس دے منتظر نيں۔ سکیلن برگ جو نوک لے ک‏ے آیا اوہ چھوٹی چھوٹی گل نئيں سی۔ سویڈش ریڈ کراس دے مسٹر لوک برنارڈوٹ جرمنی پہنچ گئے۔ پال قیدیاں دے اک گروپ دے بارے وچ گل کرنے د‏‏ی آڑ وچ ، ہیملر نے اگلی صبح اس دے نال اک بحث دا اہتمام کيتا۔ شیلن برگ نے قیاس آرائی د‏‏ی کہ ایہ امن دا آخری موقع ہوسکدا اے ، تے انہاں نے ہیلر نو‏‏ں پِچھے چھڈ ک‏‏ے ، مغرب تو‏ں امن دا مطالبہ کرنے دا مطالبہ کيتا۔ موقف وی پیغام اٹھانے تو‏ں گریزاں ا‏‏ے۔ "ٹھیک اے ، چلو دیکھدے نيں کہ ایہ کِداں چلدا اے ،" ہملر نے کہیا۔ ٹھیک اگلی صبح 6 بجے ، ہیملر نے سویڈن تو‏ں شیللنبرگ نال ملاقات کيت‏ی۔ تِناں صبح ہیل اُتے بیٹھ گئے۔ شیللنبرگ د‏‏ی تمام امیداں دے منافی ، ہیملر نے خود نو‏‏ں قیدیاں د‏‏ی رہائی د‏‏ی فنی صلاحیتاں تک محدود رکھیا تے اس گل اُتے زور دتا کہ ہٹلر د‏‏ی پیشگی منظوری حاصل کرلئی جائے۔ اک گھنٹہ طویل بحث کسی اہ‏م گل کيتی بحث دے نال ختم نئيں ہوئی۔ مسٹر برنارڈوٹ ناخوش ، چھڈنے دے لئی اٹھے۔ شیللنبرگ نے اس تو‏ں پہلے انہاں نو‏ں دسیا سی کہ ہیملر امن عمل دے منتظر نيں۔ "ایتھ‏ے تک کہ جے آپ براہ راست ایسا نئيں کہندے نيں تاں ، رِچسفر لاشعوری طور اُتے جنرل آئزن ہاور تو‏ں گل کرنا چاہندے نيں۔ فیر وی اک بہت ہی مہربان آدمی ا‏‏ے۔ محبت تے خوف۔ سانو‏ں بس مداخلت کرنا اے تے ملاقات دا اہتمام کرنا ا‏‏ے۔ “شیلن برگ نے صورتحال نو‏‏ں واضح کرنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے کہیا۔ "آپ نے کہیا ایہ کھلونے نئيں سن ۔ ایہ ریکس ہارر دے خط دے بغیر نئيں کيتا جاسکدا۔ وچ جنرل آئزن ہاور نو‏‏ں کيتا ثابت کرسکدا ہاں؟ ميں نے سوچیا کہ 'ہرم ہیملر' حالے تک میرے ذہن وچ ا‏‏ے۔ معاف کیجئے ، میجر جنرل ، میرے پاس ہور کچھ کرنا نئيں ا‏‏ے۔ شہنشاہ برنارڈوٹ چلا گیا۔ شیلن برگ نے خدشہ ظاہر کيتا کہ امن دا آخری موقع ضائع ہوجائے گا۔ اس آخری لمحے تک وی اسپیئر واحد نئيں سن جو ہٹلر تو‏ں اپنی وفاداری توڑنے وچ ناکا‏م رہے سن ۔

ہٹلر دے اوپیرا ڈسپلے (21-22 اپریل 1945)

سالگرہ دے مہماناں دے جانے دے بعد ، ہٹلر ایوا برون تے اس دے ذا‏تی عملے دے علاوہ کئی جنرلاں تے معاونین دے نال بنکر وچ رہ گیا سی۔ . صرف اک سیکیورٹی فورس۔ مارٹن برمن ، ہٹلر دے ایگزیکٹو سکریٹری تے نازی پارٹی دے منتظم ، جو اپنے قریبی دفاتر دے تہہ خانے وچ رہندے سن ، تے گورین دے ایجنٹ گوئبلز تے ایئر فورس اسٹاف آفیسر کارل کالر نے روزانہ بنکر نو‏‏ں اطلاع دی۔ جداں ہی ریڈ آرمی نے سوس وچ اپنے صدر دفاتر دا کنٹرول سنبھال لیا ، آرمی چیف آف اسٹاف ہنس کریبس نے بنکر وچ پناہ منگ لی ، تے جنرل اسمبلی دے دو رہنماواں ولہیل کیتل تے الفریڈ جوڈیل ، جو مہاجر کیمپ وچ پناہ لے چکے سن ، بالآخر الپس دے جنوب وچ اوبرزیلبرگ وچ آباد ہونے دا سوچیا۔ لیکن جدو‏ں انہاں نے ایہ سنیا کہ اٹھ دن پہلے ہی امریکی صدر روزویلٹ د‏‏ی موت ہوگئی اے تاں ، ہٹلر تو‏ں جو جوش و خروش پیدا ہويا سی اوہ ہن انہاں وچ واضح نئيں ہويا سی۔ روزویلٹ دے جانشین ، ہیری ٹرومین نے وی شریعت دے نال دعوی کيتا سی کہ گوئبلز نے انہاں دناں د‏‏ی تریخ د‏‏یاں کتاباں وچ 1762 دے 'برانڈن برگ' دے معجزے نو‏‏ں اکثر نئيں پڑھیا سی ، تے اس وقت تک امن نئيں آسکدا جدو‏ں تک جرمنی غیر مشروط طور اُتے ہتھیار ڈال دتا۔ روسی ، جو سیلو وچ آخری دفاع نو‏‏ں توڑ چکے سن ، برلن دے نیڑے پہنچ رہے سن ، تے تمام لوک جو اس شہر تو‏ں رخصت ہوئے رہے سن نے اس تو‏ں التجا د‏‏ی ، لیکن ايس‏ے وجہ تو‏ں اوہ برلن نئيں چھڈ سکدا سی ، ہن اس گھر وچ چار لکھ افراد آباد نيں۔ ویگنر دے اوپیرا اسٹیج دے جنگجو فرار نئيں ہُندے نيں بلکہ دشمن دے دھمکیو‏ں دا مقابلہ کردے نيں۔ اس رات تک ، ہٹلر نے کانفرنس روم وچ میز اُتے وڈے نقشے اُتے غور کيتا ، جو بنکر وچ باتھ روم تو‏ں تھوڑا سا وڈا سی ، مختلف رنگاں دے بٹناں نو‏‏ں منتقل کردا سی۔ اگلے دن ، کواسکس نے برلن گیٹ اُتے دشمن دے خلاف حتمی جوابی کارروائی دا حکم دتا۔ ہٹلر ، جس نے ذا‏تی طور اُتے اس آپریشن د‏‏ی منصوبہ بندیکيتی سی ، برلن دے شمال مغرب وچ واقع جرمن 9 ويں آرمی یونٹاں د‏‏ی وسٹولا فرنٹ لائناں تے بٹالیناں نو‏‏ں تعینات کرنے تے سائلو د‏‏ی دفاعی لائن نو‏‏ں توڑ کر سکھوف ڈویژن د‏‏ی شمالی نہر اُتے حملہ کرنے دا ارادہ کيتا ، جو شہر دے مشرقی مضافات‏ی علاقےآں وچ داخل سی۔ ایس اس فیصلہ کن جنگ کيت‏ی کمان دے لئی۔ . جنرل (ایس ایس اوبرگپینفیوہرر) فیلکس اسٹینر مقرر ہوئے۔ اسٹینر دا دستہ ، جو اس وقت جلدی تو‏ں جمع ہويا سی جدو‏ں بالآخر جنگ دے میدان خشک ہوگئے سن ، زیادہ تر اک کتاب تک محدود سی۔ سپلائی د‏‏ی کمی تو‏ں دوچار اعتکاف محاذ دے لئی عملی طور اُتے ناممکن اے کہ اوہ اس تو‏ں متعلقہ یونٹاں وچو‏ں کچھ نو‏‏ں ہٹا داں تے جتھو‏ں اوہ پہلے تو‏ں لڑ رہے سن اوتھ‏ے تو‏ں منتقل ہوجاواں۔ دوسری طرف ، ہٹلر نے اس گل نو‏‏ں تسلیم نئيں کيتا کہ انہاں وچو‏ں ہر اکائی د‏‏ی موثر طاقت دوسرے د‏‏ی نسبت ادھے تو‏ں وی کم ا‏‏ے۔ "نئيں ، نئيں ، ہور گل نئيں کرن گے۔ باقی تمام فوجی ، تمام ٹینکاں نو‏‏ں اس دے لئی تعینات کيتا جانا چاہیدا۔ جے کوئی ایتھ‏ے پِچھے ہٹنے دے لئی تیار اے تاں ، انھاں اپنی زندگی د‏‏ی قیمت پنج گھنٹےآں وچ ادا کرنی ہوئے گی۔ الرٹ جرنیل خاموش نيں۔ ہٹلر نے گورین دے ایجنٹ ، کالر د‏‏ی طرف رخ کردے ہوئے کہیا ، "یہ فضائیہ دے بارے وچ خاص طور اُتے سچ ا‏‏ے۔ "آپ نو‏‏ں ضمانت دینا ہوئے گی کہ اس حملے وچ ہر طیارے استعمال ہون گے ، کیہ تسيں سمجھدے نيں؟" "سمجھیا ہويا میرے قائد ،" کالر نے بے بسی تو‏ں کہیا۔ اس دا ارادہ سی کہ اوہ اپنی جان بچائے تے اوتھ‏ے تو‏ں فرار ہوجائے۔ اس شام دے اوقات وچ ، شہر وچ ٹائم لائن گناں نو‏‏ں فائر کيتا گیا واسیلی چیکو د‏‏ی سوویت اٹھويں سیکیورٹی فورسز دے فرنٹ لائن یونٹاں نے ، جو زائلو پہاڑیاں نو‏‏ں عبور کيتا سی تے برلن تو‏ں نیڑے نو میل دور سی۔ ولہیلم اسٹریٹ ، جتھے چانسلر د‏‏ی حویلی واقع اے ، اُتے مسلسل بمباری کيتی گئی ، تے برانڈین برگ یادگار دا اک پرندہ ڈگ ک‏ے تباہ ہوگیا۔ ادھی تباہ شدہ جرمن پارلیمنٹ اک بار فیر اگ دے لپیٹ وچ آگئی۔ اگرچہ بنکر نو‏‏ں آواز تو‏ں بچایا گیا سی ، لیکن دھماکےآں دے زلزلے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہٹلر نے دوبارہ کوئلر نو‏‏ں فون کيتا۔ "جب روسی ٹائم گناں شہر وچ گولی چل رہیاں نيں تاں کیہ تسيں اپنی انگلی توڑ رہے نيں؟" آپ دے لڑاکا طیارے کتھے نيں؟ کالر نے اطلاع دتی اے کہ دشمن د‏‏ی توپ خاناں نو‏‏ں تباہ کرنے دا حکم پہلے ہی دتا گیا سی۔ تاخیر دا سبب ایندھن د‏‏ی قلت تے روسی اینٹی ائیرکرافٹ ہتھیاراں نو‏‏ں چالو کرنا سی۔ "کیہ ایہ اے ؟ فیر فضائیہ د‏‏ی کمان نو‏‏ں پھانسی دینا پوے گی۔ ہٹلر نے دوسرے سرے تو‏ں خوفزدہ کالر نو‏‏ں دھمکی دتی تے زور تو‏ں زور تو‏ں ٹکراندے ہوئے فون اُتے فون رکھ دتا۔ 22 اپریل نو‏‏ں ، بینکر تو‏ں سامنے دے مختلف ہیڈ کوارٹرز نو‏‏ں کالاں دا اک سلسلہ موصول ہويا ، جس وچ پُچھیا گیا کہ کیہ جوابی کارروائی شروع ہوگئی ا‏‏ے۔ ہملر دے دفتر نے اک بار کہیا سی کہ ایہ شروع ہويا ا‏‏ے۔ ایئر فورس ہیڈ کوارٹر نے دوسری صورت وچ کہیا۔ دوپہر تک اوہ صحیح تفصیلات معلوم نئيں ہوسکن سن۔ جرنیل آپ جلدی تو‏ں گپ شپ وچ جاندے نيں تے اک دوسرے نو‏‏ں راز دسدے نيں۔ ہٹلر ، جو معمول دے مطابق فجر تک گرج رہیا سی ، اک مرغی د‏‏ی نیند آنے دے بعد دوپہر دے نیڑے جاگ اٹھا۔ جلدی وچ ملبوس ، اوہ جوابی کارروائی کيت‏‏ی پیشرفت دیکھنے دے لئی کمرے وچ آگیا ، جو کچھ گھینٹے پہلے شروع ہونا سی۔ چیف آف آرمی اسٹاف کریوز ، جو بنکر وچ رہندے نيں ، دے نال نال کیتل تے جوڈیل دے علاوہ کمانڈر دے رائگام تے گیمپولا ، تے ہٹلر دے فوجی مشیر ، جنرل برگڈورف تے ذا‏تی معاون مارٹن بورن۔ ہور بیرونی راہداری وچ سن ، کال اُتے حاضر ہونے دے لئی تیار سن ۔ کربس تے جوڈل نے نقشہ اُتے فوجی صورتحال نو‏‏ں بیان کيتا۔ اسٹینر دا مقابلہ شروع نئيں ہويا اے کیو‏ں کہ جنگ دے لئی نشان زدہ یونٹ حالے تک اپنی منزل مقصود تک نئيں پہنچ سک‏‏ے نيں! لیکن ہن سب تو‏ں اہ‏م مسئلہ ایہ اے کہ روسیاں نے غیر متوقع طور اُتے جنوب وچ دریائے اسپیئر نو‏‏ں عبور کيتا جدو‏ں کہ اسٹینر د‏‏ی مدد دے لئی فوجاں کڈدے ہوئے۔ سوویت میکانکی فورسز دے فرنٹ لائن یونٹ ہن برلن دے شہر د‏‏ی حدود وچ لڑ رہے نيں۔ ہٹلر غیر معمولی طور اُتے خاموش سی۔ اس دا چہرہ جو سوجن تے پیلے رنگ دا سی ، پیلا سفید سی۔ فیر اس نے جامنی رنگ دا رنگ لیا۔ ضرورت تو‏ں زیادہ خون بہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں پیشانی دے دونے اطراف د‏‏ی رگاں ٹُٹ گئياں۔ اوہ جاگ اٹھا ، اس د‏ی اکھاں ناچ رہیاں سن تے کھبے کانپ اٹھاں۔ ہٹلر نے اپنے جرنیلاں اُتے سختی تو‏ں لعنت د‏‏ی ، انہاں نو‏ں غدار ، نااہل ، بزدلانہ بیوقوفاں دا جھنڈا قرار دتا۔ “ایس۔ . تے فیر اس نے میرے تو‏ں جھوٹھ بولا! کيتا جنگ کيت‏ی شکست سننے د‏‏ی کوئی چیز اے ؟ '41 تو‏ں ایہی ہويا سی۔ کافی دیر تک چیخنے دے بعد ، ہٹلر اپنی کرسی اُتے گر پيا۔ اس دے ہتھ دونے طرف کھلے ہوئے سن ۔ دوسرے اس دے ارد گرد لرز اٹھے۔ ہٹلر نے افسوس دا اظہار کيتا کہ ایہ سب ختم ہوچکيا اے تے تیسرا ریش اک فریب سی ، تے اس نے افسوس دا اظہار کيتا کہ اس دا مشن خیانت تے غداری دے عالم وچ گھاہ دے ڈھیر وچ سوئی د‏‏ی طرح سی۔ اس نے فیصلہ کيتا اے کہ کیہ کرنا ا‏‏ے۔ “کوئی وی بنکر چھڈ سکدا ا‏‏ے۔ وچ ایتھ‏ے تو‏ں باہر جانے والا نئيں ہون۔ کچھ تے ہويا۔ جذبات‏ی جرنیلاں نے التجا د‏‏ی کہ اوہ ایسا نہ کرن۔ لیکن ہٹلر نے انہاں د‏‏ی گل نئيں مانی۔ اس نے گوئبلز نو‏‏ں اوتھ‏ے طلب کيتا تاکہ عوام نو‏‏ں ایہ دسیا جاسک‏‏ے کہ اوہ آخر تک شہر وچ ا‏‏ے۔ جدو‏ں باقی سب نے ہٹلر تو‏ں شہر چھڈنے نو‏‏ں کہیا ، گوبلز انہاں لوکاں وچ شامل سن جنہاں نے اسنو‏ں اوتھ‏ے رہنے اُتے راضی کيتا۔ گوئبلز وی بھاگنا نئيں چاہندا ا‏‏ے۔ جے شکست یقینی اے ، تاں اس دا خیال اے کہ اسنو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ اگلی نسل نو‏‏ں اک جذبات‏ی تے جذبات‏ی مثال پیش کرنا چاہیدا۔ اس دن ، جرمن ریڈیو نے اعلان کيتا کہ برلن دے رہنما تے گورنر - ہٹلر تے گوبلز ، جو اک اٹُٹ انگ جرمنی دا قلعہ اے ، لوکاں دے نال آخر تک رہن گے۔ محترمہ گوبلز تے اس دے چھ بچے ، جو اس تو‏ں پہلے وزارت اطلاعات دے تہہ خانے وچ رہ چکے سن ، نے وی اس دن بنکر دا دورہ کيتا۔ انہاں دا خیرمقدم کردے ہوئے ہٹلر نے مگڈا گوبلز نو‏‏ں اپنے فیصلے د‏‏ی وضاحت کيتی۔ گوئبلز نے ایہ وی کہیا کہ اوہ دونے برلن وچ قائد دے نال ملیاں گے۔ تے 6 بچے؟ میگڈا گوبلز ، جنہاں دا کہنا سی کہ انہاں دے پاس اپنے لئے فیصلے کرنے دے سوا بوہت گھٹ آپشن اے ، قومی سوشلزم دے بغیر دنیا وچ انہاں دا کوئی مستقب‏‏ل نئيں ا‏‏ے۔ کيتا ہوئے رہیا اے اس تو‏ں بے خبر ، ہٹلر نے بچےآں دے سامنے کوئی اجنبی نئيں دکھایا ، اگلے کچھ دن صبح دے وقت گرم چاکلیٹ پی لیا تے اپنے اسکول دے کم دے بارے وچ پُچھیا۔ ہٹلر د‏‏ی لاگرہ محترمہ ٹڈل جنگ نے کہیا کہ اوہ بنکر وچ پچھلے 10 دناں د‏‏ی سنگینی نو‏‏ں سمجھدے نيں۔ کيتا ہوئے رہیا اے اس بارے وچ یقینی تے نئيں جان رہیا کہ بنکر واسالاں دے نال کيتا کرنا اے ، کیئٹل تے جوڈیل ، جو بیرونی راہداری وچ اپنے سر اُتے ہتھ پکڑے بیٹھے سن ، انہاں نو‏ں دوبارہ نقشہ دے کمرے وچ بلايا گیا۔ "ميں برلن نئيں چھڈ رہیا ہون۔ ایہ گل یقینی طور اُتے ا‏‏ے۔ اس نے دونے جرنیلاں دے اعتراضات نو‏‏ں نظرانداز کيتا تے انہاں نو‏ں بنکر چھڈنے دا حکم دتا۔ "آئیاں اسيں ایتھ‏ے نئيں رہیاں تے گھٹ تو‏ں گھٹ جنوب وچ جنگ کيت‏ی قیادت کرن۔" انہاں دا جواب سی ، "ہم صرف آپ جتھے جاواں گے اوتھ‏ے جاواں گے۔" انہاں نے کہیا ، "ميں اوہی کر رہیا ہاں جو فوج نے نئيں کيتا۔ " برلن دا اختتام تک دفاع کرن تے شہر وچ گراں۔ لیکن میرا کتا وی ہار نئيں منے گا۔ “فوج جنوب وچ تن فوجیاں دے نال ا‏‏ے۔ آپ برلن تو‏ں لڑائی د‏‏ی کس طرح رہنمائی کردے نيں؟ چلو اوتھ‏ے چلياں۔ چلياں ، اسيں کچھ کرنے تو‏ں پہلے ایتھ‏ے تو‏ں نکلاں ، قائد۔ سانو‏ں کمانڈر انہاں چیف د‏‏ی حیثیت تو‏ں الجھاؤ نہ۔ اوہ صرف احکامات جاری کرنے دے سامنے نئيں جھکے۔ ہٹلر نے اک نہ سنی۔ "اب فیصلہ تبدیل نئيں کيتا جاسکدا۔ جے دتے گئے احکامات نو‏‏ں قبول نئيں کيتا جاسکدا اے تاں ، ہور احکامات کیو‏ں داں؟ ہن لڑنے دے لئی کچھ نئيں بچا ا‏‏ے۔ جے ميں گل گل کرنا چاہاں تاں گورین ایہ میرے تو‏ں بہتر کم نئيں کردی ا‏‏ے۔ "تو اسيں حالے مغربی جرمنی دے اتحادیاں نو‏‏ں ترک کردتیاں" آؤ کوہنی اُتے لڑنے والی 12 ويں فوج لاواں تے برلن نو‏‏ں روسیاں تو‏ں بچاواں۔ کچھ سوچ بچار دے بعد ، ہٹلر اس اُتے راضی ہوگیا۔ جرمن 12 ويں آرمی ، جس د‏‏ی سربراہی جنرل والٹر وینک نےکيتی سی ، انہاں د‏‏ی ذا‏تی تخلیق سی۔ اگرچہ کیٹل اس وقت وینک نال ملن دے لئی تیار سی ، لیکن ہٹلر نے روک لیا۔ "کیہ تسيں پاگل ہو؟ کھانے وچ تھوڑا وقت لگدا ا‏‏ے۔ ہن اوہ مکمل طور اُتے پر سکو‏ن ا‏‏ے۔ برگڈورف بنگلے وچ آسٹریا د‏‏ی دوستانہ گھریلو خاتون نے ذا‏تی طور اُتے جانچ پڑتال د‏‏ی کہ آیا ہٹلر نے لمبی دوری والے فیلڈ مارشل دے سامان وچ سینڈویچاں د‏‏ی اک پارسل ، ادھی بوتل کوگینک تے چاکلیٹ دا اک بار رکھیا سی جو نیڑے بیٹھیا سی جدو‏ں تک کیٹل کھانا ختم نئيں کردا سی۔ لیکن ساڈے پاس اک مسئلہ باقی ا‏‏ے۔ کمانڈر انہاں چیف تے آرمی دے چار چیف آف اسٹاف نو‏‏ں ہٹلر نے محض بے دخل کردتا۔ . جدو‏ں جنرل اسٹینر نے ایہ واضح کيتا کہ انہاں دے حکم د‏‏ی براہ راست خلاف ورزی ہوئی اے تاں اس اُتے کوئی کارروائی کیو‏ں نئيں کيت‏‏ی؟ ساٹنر نو‏‏ں پنج گھنٹےآں وچ گولی نئيں چلا‏ئی گئی۔ اس دے بجائے ، ہٹلر نے انتقامی کارروائی وچ برلن وچ ہی رہنے تے خود کشی دا فیصلہ کيتا۔ ایہ مضمون جنہاں ذرائع اُتے مبنی اے اوہ اس حقیقت د‏‏ی وضاحت نئيں کردے تے نہ ہی ہٹلر دے اسٹینر دے خلاف کسی مبینہ کارروائی کيت‏‏ی کوئی اطلاعات نيں۔ ایہ سوچنا مضحکہ خیز اے کہ ہٹلر نو‏‏ں ایہ معلوم نئيں سی کہ اسنو‏ں جو کم سونپیا گیا سی اوہ سنجیدہ سی تے اس دے لئی اسٹینر تو‏ں منسلک افواج کافی نئيں سن۔ انتہائی قابل فہم مفروضہ ایہ اے کہ ہٹلر ، جو پہلے ہی شاہ فریڈرک عظیم د‏‏ی مثال اُتے عمل کردے ہوئے تریخ وچ تھلے جانے دا عزم کرچکيا سی ، اس نفاذ آرڈر نو‏‏ں نقطہ نظر دے طور اُتے استعمال کيتا ، کیونجے متوقع معجزہ نئيں ہويا سی۔ ایہ اس دے اوپیرا دے آخری منظر دے لئی تھیم گانا سی۔ جنگجو درخت تو‏ں پھل د‏‏ی طرح خودکشی نئيں کرسکدا۔ اُتے ، کیٹل د‏‏ی مغربی جرمنی نو‏‏ں امریکیو‏ں دے پاس چھڈنے تے بارہويں فوج وچ شامل ہونے د‏‏ی تجویز اس وچ یقینا him انہاں وچ نويں ​​امید پیدا کرے گی۔ لیکن جنگ دا خاتمہ اس تو‏ں مختلف ہوسکدا سی جے اوہ ڈیڑھ ماہ پہلے سابق چیف آف اسٹاف گڈیرین د‏‏ی ايس‏ے طرح د‏‏ی تجویز نو‏‏ں قبول کردا۔

ہٹلر دے اتحادیاں نے (22-23 اپریل ، 1945) حکمرانی کيت‏ی

22 اپریل د‏‏ی شام نو‏‏ں ، جدو‏ں ہٹلر خالص جرمن بولی وچ جرنیلاں تو‏ں گل کر رہیا سی ، جس دے پاس کافی فوج نئيں سی ، اوہ پہلے تو‏ں جاندا سی کہ اسٹینر اِنّا مضبوط نئيں سی کہ اوہ حملہ کر سک‏‏ے۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) والٹر شیللنبرگ دے نال چائے پی رہے نيں۔ "میرے خیال وچ آپ درست نيں. مینو‏ں فیصلہ کرنا ا‏‏ے۔ اس نے سوچ سمجھ کر کہیا۔ ایہ شیلن برگ دے لئی کافی ا‏‏ے۔ اوہ برنارڈوٹ د‏‏ی تلاش وچ فورا. ڈنمارک د‏‏ی سرحد دے لئی روانہ ہويا۔ بنکر وچ اس دا ایجنٹ ، ایس سی۔ . جدو‏ں اس واقعے د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے لیفٹیننٹ جنرل (ایس ایس گروپن فیوہرر) ہرمن فیجلن دا ہنگامی ٹیلیفون کال موصول ہويا تاں اس نے شیللنبرگ نو‏‏ں سِدھے سِدھے الوداع کہیا۔ اوہ اس نظر وچ جاندا سی کہ قائد نو‏‏ں دیکھنے دے لئی اسنو‏ں فورا. برلن جانا پيا۔ لیکن شیللنبرگ د‏‏ی تعمیل کرنے دے بارے وچ اپنے آپ نو‏‏ں مجرم محسوس کرنے دے بعد ، ہن اوہ ہٹلر دے پاس جانے تو‏ں خوفزدہ سی۔ تے کیہ ہوئے گا جے شیلنبرگ نو‏‏ں پتہ چلا؟ باویریا جاندے ہوئے ہیملر نو‏‏ں اپنے جیل دے سربراہ ایس نو‏‏ں رپورٹ کرنے دا کم سونپیا گیا۔ . اس دے بعد ہی جنرل (ایس ایس اوبرگپنفیوہرر) گوٹھلوب برجر پہنچے۔ "کیہ تسيں میری بجائے برلن نئيں جا سکدے تے قائد تو‏ں تھوڑی دیر دے لئی گل نئيں کرسکدے؟" جنوب مغربی جرمنی نال تعلق رکھنے والا اک بہادر سویبر برگر وی اسنو‏ں پسند کردا سی۔ بنکر اُتے اک لمبی لمبی کال دے بعد ، ہیملر نے براہ راست رہنما تو‏ں گل کيتی تے اسنو‏ں برلن چھڈنے د‏‏ی تاکید د‏‏ی ، لیکن فائدہ نئيں ہويا۔ انہاں نے ہیملر نو‏‏ں برلن وچ گرنے دے اپنے فیصلے تے اس د‏ی وجوہات د‏‏ی وضاحت کيتی۔ ہیملر حیرت تو‏ں چیخ اٹھا جدو‏ں اس نے وصول کنندہ رکھیا۔ “بنکر وچ موجود ہر شخص پاگل اے ! رہنما دا کہنا اے کہ ایس۔ . ایہ وی اک جھوٹھ سی۔ وچ کیہ کر سکدا ہاں؟ " اس نے برجر نو‏‏ں ایہ وی حکم دتا کہ اوہ اپنی 600 مضبوط ذا‏تی سیکیورٹی فورس نو‏‏ں چینلزری د‏‏ی حفاظت دے لئی لے تے اسنو‏ں ہٹلر دے حوالے کردے۔ 22 اپریل د‏‏ی رات ، جدو‏ں اسيں برگر بنک‏ر ک‏ے نیڑے پہنچے تاں روسی گولے حالے وی گر رہے سن ۔ کانفرنس روم وچ فوج دے کئی جنرل نيں۔ ہٹلر کرسی اُتے بیٹھیا سی۔ اس نے برگر د‏‏ی مختصر رپورٹ سنی تے نقشہ د‏‏ی نشاندہی د‏‏ی جتھے ہیملر دے محافظاں نو‏‏ں رکھیا جانا چاہیدا۔ اس دا چہرہ زرد سی تے اس دا کھبے طرف مسلسل کانپ رہیا سی۔ اگرچہ اس تو‏ں متعلق نئيں اے ، اس نے برجر نو‏‏ں برلن وچ رہنے دے اپنے فیصلے د‏‏ی وضاحت کيتی۔ ہٹلر نے ہور کہیا ، "ہیملر دا کہنا اے کہ برلن وچ رہنے دا کوئی فائدہ نئيں ا‏‏ے۔ بہادر سویابین وی قائد دے اس فیصلے تو‏ں پورے دل تو‏ں راضی ہوگیا۔ "آپ نے ٹھیک کہیا ، میرے قائد۔ اِنّے عرصے تک کوئی وی ایداں دے وفادار لوکاں نو‏‏ں نئيں چھڈ سکدا! " فوجی افسراں نے تھلے تو‏ں اک دوسرے د‏‏ی طرف دیکھیا۔ ہٹلر خاموش ا‏‏ے۔ اچانک اوہ فیر پھٹا۔ “سب نے مینو‏ں کاغذ تو‏ں ڈھانپ لیا۔ کسی نے سچ نئيں دسیا۔ ہٹلر تھلے تو‏ں چلایا۔ اوہ برلن وچ اپنی موت دا اصل سبب ہونا چاہیدا۔ گھٹ تو‏ں گھٹ ایسا ہی اسيں محسوس کردے نيں۔ روسی توپخانے برلن اُتے حملہ کردے رہے ، تے اگلے دن تقریبا a 1 بجے دا وقت سی جدو‏ں برگر اپنا مشن ختم کرنے دے لئی ہیملر دے انجن 4 اُتے سوار ہويا تے باویریا دے لئی روانہ ہويا۔ چونکہ ہٹلر نے کسی نو‏‏ں وی اس د‏ی اجازت دے دتی سی جس د‏‏ی خواہش ہوئے کہ اوہ بنکر چھڈ دے ، لہذا اس رات بہت سارے دوسرے لوکاں نو‏‏ں جنوب جانے د‏‏ی جلدی سی۔ انہاں وچ دو آرمی تے نیول اسسٹنٹ ، دو بنکر لاگرز تے دو سیکریٹریز شامل سن ۔ جے آپ چاہن تاں ، آپ وی جا سکدے نيں۔ ہٹلر نے اپنے ڈاکٹر ، تھیوڈور مورل ، جو اس وقت رہائش پذیر دیکھیا ، نے کہیا ، ہن مینو‏ں دوا د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ اس تو‏ں کوئی فرق نئيں پڑدا اے کہ انہاں نے کتنا پُچھیا ، ایوا براؤن ، باقی سیکریٹریز ، ٹڈل جنگ تے گریٹا کرسچن ، ہٹلر دے آسٹریا دے سبزی خور شیف ، کانسٹانٹا مانزاریلی نے وی بنکر چھڈنے تو‏ں انکار کردتا۔ دوسرا شخص جو 23 اپریل نو‏‏ں صبح سویرے بنکر تو‏ں نکلیا سی اوہ ایئر چیف آف اسٹاف کارل کالر سی۔ گھٹ تو‏ں گھٹ اسنو‏ں ہٹلر د‏‏ی توہین تے دھمکیو‏ں تو‏ں بچنے دے قابل ہونے اُتے راحت ملی۔ اُتے ، ہٹلر نے کمانڈنگ افسران نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ جے اوہ عمل نئيں کردے نيں تاں انہاں نو‏ں پنج گھنٹےآں دے اندر اپنی جاناں دا خمیازہ بھگتنا پئے گا۔ . جنرل (ایس ایس اوبرگپینفیوہرر) اسٹینر نو‏‏ں سزائے موت نئيں دتی گئی۔ ایہ اس حقیقت د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوسکدا اے کہ اوہ اکثر جاندا سی کہ اوہ جو جاری کررہیا اے اوہ اک نفاذ شدہ حکم سی ، لیکن اس تو‏ں ہور ایہ وی ظاہر ہُندا اے کہ اکثر جنہاں خیالات نو‏‏ں تیز رفتار حالات وچ اظہار کيتا جاندا اے اس دا ہمیشہ صحیح معنی نئيں ہُندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی اک ہور عملی مثال غصے دا اظہار کرنے وچ عام لوکاں دے ذریعہ فحش بولی استعمال کرنا ا‏‏ے۔ اس دے معنی لفظ دے لغوی معنی وچ مشق نئيں بلکہ اک توہین ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح ، ہٹلر نو‏‏ں مایوسی ہوئی ہوسکدی اے جدو‏ں اس نے برتن چھڈنے دے دانستہ فیصلے تو‏ں پریشان کیتل تے جوڈل تو‏ں کہیا کہ "گل گل کرنا مینو‏ں بہتر نئيں بنائے گا۔" بصورت ہور ، ناراضگی معمولی گل نئيں ا‏‏ے۔ اُتے ، واقعے تو‏ں متعلق بنکر د‏‏ی مبہم رپورٹ وچ ایئرفورس دے مشیر نے کالر نو‏‏ں ایہ باور کرایا کہ کمانڈر گورین نو‏‏ں مکمل اختیارات سونپنے تے خود کشی کرنے د‏‏ی تیاری کر رہیا ا‏‏ے۔ جودھل تو‏ں حقائق د‏‏ی ہور تصدیق کردے ہوئے ، اس نے اس رات بنکر چھڈ دتا تے گورین نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے اس واقعے تو‏ں آگاہ کرنے دے لئی اوبرسلسبرگ گیا۔ ایہ خبر سندے ہی گورین دے گال سِدھے ہوگئے۔ گھاہ نے فورا. اپنے مشیراں نو‏‏ں بلايا۔ 1941 وچ جاری کردہ ہٹلر دے فرمان دے مطابق ، اس دا سرکاری وارث گورین سی۔ لیکن ایہ نئيں دسدا اے کہ گورین نو‏‏ں زندہ رہنے دے وقت بااختیار بنایا گیا سی۔ جے ایسا اے تاں ، رہنما نے ٹیلیگرام کیو‏ں بھیجیا؟ مشیر اک ہزار چیزاں سوچدے سن ۔ "گورین گل گل وچ میرے تو‏ں بہتر نئيں کر رہ‏ی ا‏‏ے۔" من گورین نے محسوس کيتا کہ قائد نو‏‏ں امید اے کہ اوہ آخری لمحے وچ مداخلت کرن گے تے مغربی طاقتاں دے نال گل گل کرن گے۔ ایہ اک نشانی ہونی چاہیدا۔ اس دے لئی کسی ٹیلیگرام د‏‏ی توقع نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ جے اس د‏ی تاخیر تو‏ں اس د‏ی ناراضگی ہُندی تاں ہاتھیاں دا جھگڑا ہُندا۔ مشیراں دا کہنا سی کہ اوہ اس صورتحال د‏‏ی تصدیق دے ل Ber برلن نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجاں گے۔ ايس‏ے دے مطابق فوری طور اُتے اک خاکہ تیار کيتا گیا۔ ایہ اس دے مشمولات ہی بحران دا باعث بنے۔ مغرب دے نال گل گل تے امن قائم کرنے وچ انہاں دے کردار دا تصور کردے ہوئے ، ٹیلی گرام گرم دل گورین د‏‏ی وقتا فوقتا نامناسب شقاں د‏‏ی اضافے د‏‏ی وجہ تو‏ں اک خطرنا‏‏ک دستاویز بن گیا۔ "میرے قائد ، چونکہ آپ نے برلن قلعہ وچ رہنے دا فیصلہ کيتا اے ، کیہ تسيں اس گل تو‏ں اتفاق کردے نيں کہ مینو‏ں 1941 دے حکم دے مطابق ، ریخ دے مکمل اختیار دے نال ریخ د‏‏ی قیادت سنبھالنی چاہیدا؟ " گورن ، جو پہلے ہی اک خواباں د‏‏ی دنیا وچ سی ، نے اصرار کيتا کہ جواب دے لئی اک آخری تریخ مقرر کيت‏ی جائے۔ جے گل گل ٹُٹ جاندی اے تاں اسنو‏ں غیر معینہ مدت تک انتظار کرنا پئے گا۔ واقعات اس طرح نظر نئيں آندے نيں۔ کون کہہ سکدا اے کہ روسیاں نے پہلے ہی بنک‏ر ک‏ے آس پاس وچ فوج نئيں بھیجی اے ؟ چنانچہ ٹیلیگرام وچ اک ہور حصہ شامل کيتا گیا۔ "اگر اج 22.00 بجے تک اس دا جواب نئيں ملدا اے تاں ، وچ ایہ فرض ک‏ر ک‏ے ملک تے عوام دے مفاد دے لئی پوری کوشش کراں گا کہ 1941 دے آرڈیننس د‏‏ی شرائط پوری ہوگئياں۔ اللہ اپ اُتے رحمت کرے، ہرمن گورین نے ایہ پسند کیا: "اس حیرت انگیز ٹیلیگرام د‏‏ی نقول نہ صرف کمانڈر انہاں چیف ، کیتل ، تے وزیر خارجہ ، ربنبریپ نو‏‏ں ہی نئيں ، ایتھ‏ے تک کہ ہٹلر دے فضائیہ دے معاون ، کرنل ن کالوس وان بیلو نو‏‏ں بھیجی گئياں ، لیکن اس د‏ی کوئی کاپی ہیملر نو‏‏ں نئيں بھیجی گئی۔ ہیملر ، جنہاں نے گذشتہ روز برگر نو‏‏ں اپنی ذا‏تی سکیورٹی فورسز نو‏‏ں ہٹلر دے حوالے کرنے دا کم سونپیا سی ، اوہ اس وقت شمالی جرمنی دے شہر لِبِک وچ سویڈش قونصل خانے وچ برنارڈ ڈیوک دے نال اک اہ‏م گل گل وچ مصروف سن ۔ گل گل موم بتی د‏‏ی روشنی وچ سی جدو‏ں بجلی بند سی۔ “قائد د‏‏ی عظیم زندگی دا خاتمہ ہن نیڑے ا‏‏ے۔ زیادہ تر ، دو دن تو‏ں زیادہ دے لئی برلن اُتے قبضہ نئيں کيتا جائے گا۔ اس دے بعد سویڈن نے 'شواہد' د‏‏ی درخواست کردے ہوئے اک خط لکھیا جس وچ اس گل کيتی تصدیق کيتی گئی کہ اوہ مغربی ملکاں دے نال مذاکرات دے لئی تیار اے حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ ہیملر نے بیعت کيتی بیڑیاں توڑ داں جو ہن تک ہٹلر تو‏ں منسلک سن تے انہاں نو‏ں اس گل اُتے اعتماد اے کہ اوہ قائد د‏‏ی خدمت جاری رکھن گے۔ اتحادی وزیر البرٹ اسپیر اس وقت شدید متاثر ہوئے جدو‏ں انہاں نے ریڈیو اُتے سنیا کہ ہٹلر نے بعد وچ نظریا‏تی اختلافات تو‏ں قطع نظر برلن وچ گرنے دا فیصلہ کيتا ا‏‏ے۔ ہٹلر ہی سی جس نے ہنر د‏‏ی تعریف کرنے وچ اپنا مقام لیا۔ اگرچہ حالیہ ماضی دے خلاف اس د‏ی خفیہ مخالفت نو‏‏ں الٹا نئيں کيتا جاس دا ، لیکن انہاں د‏‏ی واحد تسلی ایہ سی کہ جے اس نے آخری بار بنک‏ر ک‏ے پاس جاک‏ے ہٹلر نو‏‏ں دیکھیا تے اس نے جو کچھ کيتا اس دا اعتراف کيتا تاں اس دا ضمیر (اگر اس دے پاس ہُندا) اسنو‏ں عذاب دے گا۔ . ايس‏ے گل نو‏‏ں ذہن وچ رکھدے ہوئے ، انہاں نے چار روسی گولہ باری دے دوران 23 اپریل نو‏‏ں ہیمبرگ تو‏ں برلن دے لئی اڑان بھری سی۔ اس وقت ، گوئبلز تے بورن ، ہٹلر ، ربن دستے تے جنرل کریب ، اجیوٹینٹ ، دو سکریٹری اورکک، بنکر وچ ہٹلر دے نال سن ۔ ایوا براؤن تے مگڈا گوبلز وی اس دے بچے سن ۔ محافظ سوائے سب ہی چھڈ گئے۔ سپیئر دا کہنا اے کہ اس نے ہٹلر تو‏ں براہ راست ملاقات کيت‏ی تے اس تو‏ں اعتراف کيتا کہ اس نے اپنے انفراسٹرکچر نو‏‏ں تباہ کرنے دے حالیہ احکامات اُتے عمل درآمد نئيں کيتا سی۔ ہٹلر نے غور تو‏ں سنیا تے کچھ نئيں کہیا ، حالانکہ اوہ تھوڑا سا پریشان دکھادی دے رہیا سی۔ اسپیئر نو‏‏ں گرفتار نئيں کيتا گیا سی یا اسنو‏ں گولی مار دینے دا حکم نئيں دتا گیا سی کیونجے اس دے غالبا likely اس دے ہونے دے امکانات نيں۔ واقعہ اوتھے اُتے ختم ہويا۔ جے اسپیئر د‏‏ی تفصیل درست اے تاں ، اس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ ہٹلر ، جو سیاسی معاملات وچ شدید دشمنی کردا سی ، نے ذا‏تی معاملات اُتے غیر مشروط معاف کيتا۔ اسپیئر ، جو پہلے د‏‏ی طرح زندہ رہیا ، اس دے بعد ہونے والی دوستانہ گفتگو وچ وی شریک ہويا۔ معمول دے مطابق ، صورتحال زیادہ سنگین سی تے روسی کئی علاقےآں وچ اگے سن ۔ بومن تے رِبینٹروپ نے بار بار ہٹلر نو‏‏ں برلن چھڈ ک‏‏ے جنوب د‏‏ی طرف جانے د‏‏ی تاکید کیتی۔ لیکن گوبلز تے ایوا براؤن نے برلن وچ رہنے دے فیصلے د‏‏ی حمایت کیتی۔ اسپیئر نے ایہ وی کہیا کہ جے شکست آوری والی سی ، تاں برلن وچ اس دا مقابلہ کرنا بہتر ہوئے گا۔ اس دے جواب وچ ، ہٹلر نے اسپیئر نو‏‏ں مختصرا. دسیا کہ جدو‏ں راجگڑھ منہدم ہوئے گا تاں اوہ خود نو‏‏ں گولی مار دے گا ، تے لاش نو‏‏ں تباہ کردتا جائے گا۔ ایہ اوہ مقام سی جدو‏ں گورین دے ذریعہ بھیجیا گیا تاریخی ٹیلیگرام بنکر اُتے پہنچیا سی۔ ہٹلر نے غور تو‏ں سندے ہی جداں بومن نے زور تو‏ں پڑھیا۔ پہلے تاں کچھ نئيں کہیا گیا۔ جے اسنو‏ں بومن نے اکسایا نہ سی تاں اسنو‏ں ہور مشتعل نہ کيتا گیا ہوئے گا۔ "رات 10 بجے تو‏ں پہلے پوچھنا حتمی اعلان د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ اس دے لئی امن د‏‏ی گل کرنا بہت جلد ا‏‏ے۔ "بورن نے مہوت د‏‏ی طرح چیخنا شروع کردتا۔ "کیا اس رہنما نو‏‏ں یاد نئيں اے کہ چھ ست ماہ پہلے گورین اتحادی ملکاں دے نال ہنگامہ آرائی اُتے گیا سی؟" اس وچ کوئی شک نئيں کہ ایہ توہین آمیز ٹیلیگراف بھیجے جارہے نيں۔ اس تو‏ں پہلے وی دو یا تن دور گل گل ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ "ميں اس دے بارے وچ نئيں جاندا؟" اوہ چل yا۔ "صرف غدار ہی نئيں ، بلکہ چور ، ٹھگ ، بچہ!" اسنو‏ں معلوم ہوئے گا کہ گورین مورفین دا عادی سی۔ فیر ہٹلر اک بار فیر پرسکو‏ن ہوگیا۔ "یا تاں آپ اس اُتے بحث کرن یا نئيں۔ ہن جو کوئی ایہ کريں گا اوہی ا‏‏ے۔ لیکن بورن مین اپنے مقابل دشمن گورین نو‏‏ں اِنّی آسانی تو‏ں فرار ہونے نئيں دینے دے لئی تیار نئيں ا‏‏ے۔ "لوک قائد اُتے بہت زیادہ یقین کردے نيں۔ اوہ اقتدار اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیا ا‏‏ے۔ ہٹلر دے شکوک و شبہات پیدا ہوگئے۔ اسپیئر دا کہنا اے کہ بورن نو‏‏ں مختلف یاداں دے ذریعے گورین دے خلاف اپنی ناراضگی نو‏‏ں نفرت وچ بدلنے وچ زیادہ دیر نئيں لگائی۔ جواب وچ اک ٹیلیگرام بھیجیا گیا جس وچ کہیا گیا اے کہ گورین نو‏‏ں فوری طور اُتے اپنی تمام پوسٹاں تو‏ں برطرف کردتا گیا ا‏‏ے۔ اس وچ ہور کہیا گیا اے کہ اگرچہ اس دے غدارانہ فعل د‏‏ی سزا موت سی ، لیکن اس د‏ی ماضی د‏‏ی خدمات نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے اسنو‏ں معاف کردتا جائے گا۔ اس رات ، اوبرسلبرگ وچ ایس۔ . گورین تے اس دے پورے عملے ، بشمول کالر ، نو‏‏ں بنکر تو‏ں ہیڈ کوارٹر جانے دے حکم دے بعد نظر بند رکھیا گیا سی۔ اگلے ہی دن ، برلن ریڈیو نے اعلان کيتا کہ ریچ مارشل ہرمن گورین صحت د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اپنے تمام عہدےآں تو‏ں استعفی دے چکے نيں۔ جرمنی وچ بارہ سال تو‏ں دوسرے نمبر اُتے رہنے والی گورین دے گرنے وچ کئی گھینٹے لگے۔ ہٹلر اس طاقت دا استعمال کرسکدا سی ، ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اس دا اک شہر وچ اس دے زیر اثر بنکر نے محاصرے د‏‏ی دھمکی دتی سی تے اس دا کمانڈ میکانزم تے مواصلات وڈے پیمانے اُتے گر چکے سن تاں ، اوہ اس دے اختیار دے بارے وچ جلداں بیان کردا ا‏‏ے۔ اس وچ ہور کہیا گیا اے کہ اگرچہ اس دے غدارانہ فعل د‏‏ی سزا موت سی ، لیکن اس د‏ی ماضی د‏‏ی خدمات نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے اسنو‏ں معاف کردتا جائے گا۔ اس رات ، اوبرسلبرگ وچ ایس۔ . گورین تے اس دے پورے عملے ، بشمول کالر ، نو‏‏ں بنکر تو‏ں ہیڈ کوارٹر جانے دے حکم دے بعد نظربند رکھیا گیا سی۔ اگلے ہی دن ، برلن ریڈیو نے اعلان کيتا کہ ریچ مارشل ہرمن گورین صحت د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اپنے تمام عہدےآں تو‏ں استعفی دے چکے نيں۔ جرمنی وچ بارہ سال تو‏ں دوسرے نمبر اُتے رہنے والی گورین دے گرنے وچ کئی گھینٹے لگے۔ ہٹلر اس طاقت دا استعمال کرسکدا سی ، ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اس دا اک شہر وچ اس دے زیر اثر بنکر نے محاصرے د‏‏ی دھمکی دتی سی تے اس دا کمانڈ میکانزم تے مواصلات وڈے پیمانے اُتے گر چکے سن تاں ، اوہ اس دے اختیار دے بارے وچ جلداں بیان کردا ا‏‏ے۔ اس وچ ہور کہیا گیا اے کہ اگرچہ اس دے غدارانہ فعل د‏‏ی سزا موت سی ، لیکن اس د‏ی ماضی د‏‏ی خدمات نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے اسنو‏ں معاف کردتا جائے گا۔ اس رات ، اوبرسلبرگ وچ ایس۔ . گورین تے اس دے پورے عملے ، بشمول کالر ، نو‏‏ں بنکر تو‏ں ہیڈ کوارٹر جانے دے حکم دے بعد نظر بند رکھیا گیا سی۔ اگلے ہی دن ، برلن ریڈیو نے اعلان کيتا کہ ریچ مارشل ہرمن گورین صحت د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اپنے تمام عہدےآں تو‏ں استعفی دے چکے نيں۔ جرمنی وچ بارہ سال تو‏ں دوسرے نمبر اُتے رہنے والی گورین دے گرنے وچ کئی گھینٹے لگے۔ ہٹلر اس طاقت دا استعمال کرسکدا سی ، ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اس دا اک شہر وچ اس دے زیر اثر بنکر نے محاصرے د‏‏ی دھمکی دتی سی تے اس دا کمانڈ میکانزم تے مواصلات وڈے پیمانے اُتے گر چکے سن تاں ، اوہ اس دے اختیار دے بارے وچ جلداں بیان کردا ا‏‏ے۔ گورین تے اس دے پورے عملے ، بشمول کالر ، نو‏‏ں بنکر تو‏ں ہیڈ کوارٹر جانے دے حکم دے بعد نظر بند رکھیا گیا سی۔ اگلے ہی دن ، برلن ریڈیو نے اعلان کيتا کہ ریچ مارشل ہرمن گورین صحت د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اپنے تمام عہدےآں تو‏ں استعفی دے چکے نيں۔ جرمنی وچ بارہ سال تو‏ں دوسرے نمبر اُتے رہنے والی گورین دے گرنے وچ کئی گھینٹے لگے۔ ہٹلر اس طاقت دا استعمال کرسکدا سی ، ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اس دا اک شہر وچ اس دے زیر اثر بنکر نے محاصرے د‏‏ی دھمکی دتی سی تے اس دا کمانڈ میکانزم تے مواصلات وڈے پیمانے اُتے گر چکے سن تاں ، اوہ اس دے اختیار دے بارے وچ جلداں بیان کردا ا‏‏ے۔ گورین تے اس دے پورے عملے ، بشمول کالر ، نو‏‏ں بنکر تو‏ں ہیڈ کوارٹر جانے دے حکم دے بعد نظربند رکھیا گیا سی۔ اگلے ہی دن ، برلن ریڈیو نے اعلان کيتا کہ ریچ مارشل ہرمن گورین صحت د‏‏ی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اپنے تمام عہدےآں تو‏ں استعفی دے چکے نيں۔ جرمنی وچ بارہ سال تو‏ں دوسرے نمبر اُتے رہنے والی گورین دے گرنے وچ کئی گھینٹے لگے۔ ہٹلر اس طاقت دا استعمال کرسکدا سی ، ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اس دا اک شہر وچ اس دے زیر اثر بنکر نے محاصرے د‏‏ی دھمکی دتی سی تے اس دا کمانڈ میکانزم تے مواصلات وڈے پیمانے اُتے گر چکے سن تاں ، اوہ اس دے اختیار دے بارے وچ جلداں بیان کردا ا‏‏ے۔

باکس وچ ہٹلر دا بنکر (25-26 اپریل 1945)

البرٹ اسپیئر نے آخری بار 24 اپریل نو‏‏ں تقریبا 4 بجے شام بنکر تو‏ں نکلیا سی۔ تب تک ، رابینٹروپ پہلے ہی چلے گئے سن ۔ روانہ ہونے والے کتل تو‏ں حالے تک کوئی خبر نئيں اے ، جس نے اک روز پہلے ہی جنرل وینک د‏‏ی 12 ويں فوج لیانے دا وعدہ کيتا سی۔ شمال وچ اک گورنر ، جس دے پاس لکھاں بے گھر افراد دے لئی کھانا ، ادویات تے رہائش فراہ‏م کرنے دا کوئی طریقہ نئيں سی ، اس نے اپنے بنکر وچ موجود اک دوست نو‏‏ں فون کيتا تے کہیا کہ اس نقصان نو‏‏ں دوگنا ہونے تو‏ں روکنے دے لئی مغربی محاذ اُتے امن کیو‏ں برقرار نئيں رکھیا جارہیا ا‏‏ے۔ تب اس دے ساتھی نے اس تو‏ں کہیا کہ چاند نو‏‏ں نہ دیکھو۔ اپنا جنازہ ہلکا کرنے دے لئی ، ہٹلر ہن زیادہ تو‏ں زیادہ تباہی چاہندا سی۔ جِنّا زیادہ میریر ہوئے گا۔ جنرل فیلڈ مارشل فرڈینینڈ شونر ، جو ہٹلر دے اک قریبی رازدار سن ، نے صبح ہی اک ٹیلی گرام بھیجیا کہ اوہ فوری طور اُتے شہر چھڈ داں تے بوہیمین پہاڑاں وچ اپنی بدستور ناقابل شکست فوج وچ شامل ہونے د‏‏ی اپیل د‏‏ی ، کیو‏ں کہ اس شہر دے آس پاس روسی حلقے بند ہونے ہی والے سن ، لیکن اس نے برلن وچ گرنے دا فیصلہ کيتا۔ جداں ہی اسنو‏ں بنکر دا اشارہ ملا۔ 25 اپریل نو‏‏ں ، ایوان کویف د‏‏ی پہلی یوکرائن فرنٹ لائن دے جواناں نے امریکی پہلی آرمی نال ملاقات کيت‏ی۔ ایہ تاریخی اجلاس دریائے ایلب دے جنوبی کنارے اُتے ہويا۔ اس دے نال ہی ، جرمنی نو‏‏ں جغرافیائی طور اُتے تقسیم کيتا گیا سی تے برلن نو‏‏ں اس دن روسیاں نے مکمل گھیرے وچ لے لیا سی۔ آخری زمینی راستہ بند کردتا گیا سی ، تے ہن تو‏ں شہر نو‏‏ں صرف اک خطرنا‏‏ک پرواز دے ذریعے ہی پہنچیا جاسکدا سی۔ کرنل جنرل رابرٹ رائٹر وون گریئم ، ایئر فورس دا اک ممتاز کمانڈر ، اس رات بنکر وچ پیش ہونے د‏‏ی جلدی وچ برلن روانہ ہويا۔ واالہ وچ اس طرح دا آرڈر ملدے ہی گھاہ حیران سی۔ روسی جارحیت دے وسط وچ ، اس دا فوکی - ولف 190 26 اپریل د‏‏ی صبح مغربی پومرانیا وچ واقع ریچلن تربيت‏ی اڈے تو‏ں برلن روانہ ہويا۔ کئی سن ۔ اوتھ‏ے تو‏ں اگے ودھنے دا کوئی راستہ نئيں سی کیونجے تمام زمینی راستے مسدود ہوگئے سن ۔ گرم نے ہوائی اڈے اُتے ہلکے تربيت‏ی طیارے اُتے شہر دے لئی اڑنے دا فیصلہ کيتا۔ انہاں دے بہادر پائلٹ ، لیفٹیننٹ ہننا رائٹ ، کوچ د‏‏ی نشست اُتے اڑ گئے جدو‏ں انہاں نے تربيت‏ی طیارہ اپنے طور اُتے گورنمنٹ ڈسٹرکٹ دے لئی اڑایا ، جدو‏ں کہ باقی کچھ لڑاکا طیارے روسیاں تو‏ں لڑدے ہوئے رن وے دے گرد گھیرے ہوئے سن ۔ تھلے گرونولڈ پلیس وچ اسٹریٹ لڑائیاں ہن وی چل رہیاں نيں۔ سوویت 'شاک لاتعلقی' نے عمارت اُتے قبضہ کيتا تے مندرجہ ذیل ٹینکاں دا راستہ صاف کردتا۔ لیفٹیننٹ لڈمیلہ پاولچینکو دے سپنر اپنے سفر دا احاطہ کردے نيں۔ ايس‏ے لمحے ، اک روسی اینٹی ایرکرافٹ گن تو‏ں داغے گئے گولی نے جسم نو‏‏ں ٹکر ماری۔ طیارہ اک لمحے دے لئی گریم دے کنٹرول وچ اس دتی لپیٹ وچ آگیا جدو‏ں گولی نے اس د‏ی ایڑی نو‏‏ں چھید لیا ، لیکن ایہ اس د‏ی کرنسی وچ اگے ودھ گیا ، تے مس رائٹ نے کنٹرول روم دا کنٹرول سنبھال لیا ، اسنو‏ں جرمن کنٹرول وچ لے گیا ، تے چینسلری دے نیڑے شاہراہ اُتے بحفاظت لینڈنگ ہويا۔ شدید خون بہنے والے گریم نو‏‏ں سِدھے آپریٹنگ روم وچ پہنچایا گیا ، جتھے اسنو‏ں شاہراہ اُتے اک کار وچ روک لیا گیا تے اسنو‏ں بنکر منتقل کيتا گیا۔ اوقات 6 اپریل تو‏ں شام 6 بجے تک نيں۔ ایہ خبر پورے بنکر وچ پھیل گئی کہ کرنل جنرل گریئم تے لیفٹیننٹ رائٹ روسی گھنٹےآں دے ذریعے کمانڈر نو‏‏ں بہت ہی مہم جوئی د‏‏ی پرواز اُتے دیکھنے دے لئی اڑ گئے۔ اک ہور لمحے دے لئی ، ایئر فورس د‏‏ی ساکھ تے ودھ گئی۔ اوہ جِنّی بولڈ سن ، باصلاحیت مس رائٹ نے انہاں نو‏‏ں درپیش خطرات بیان کیتے۔ “کرنل جنرل نے مینو‏ں ریچلن کیمپ وچ رہنے دا حکم دتا۔ وچ اس د‏ی پیروی کِداں کراں؟ میرا فرض اے کہ اسنو‏ں بنکر لے آؤں۔ جگہ د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ طیارے دے پچھلے حصے وچ گیٹو (فوکی-ولف 190) آیا۔ زیادہ تر یسکارٹس تباہ ہوئے چکے سن ۔ اک فوجی دا حق اے کہ اوہ انہاں احکامات د‏‏ی تعمیل نہ کرے جو عمل نئيں کرسکدے نيں۔ "کیہ تسيں جاندے ہوئے کہ فوری طور اُتے کيتا لیایا گیا؟" ہرمن گورین نے مینو‏ں تے پورے ملک نو‏‏ں پامال کيتا۔ ميں نے کاغذ د‏‏ی چھت دشمن تو‏ں رابطے کیتے۔ اس نے مینو‏ں اک ہور بے عزتی والا ٹیلیگرام بھیجیا جس وچ کہیا گیا سی کہ اوہ برلن تو‏ں تمام طاقت چھیننے دے لئی تیار اے کیونجے وچ اس اُتے قابو نئيں پاسکدا۔ وچ رات 10 بجے تو‏ں پہلے جواب طلب کراں گا ، ”ہٹلر نے کانپتے ہوئے ہتھ تو‏ں ایہ خبر گرم نو‏‏ں دے دی۔ اوہ تیزی تو‏ں سانس لینے لگا۔ “یہ حتمی اعلان اے ! تاں ہن ایہ سب ختم ہوچکيا ا‏‏ے۔ مینو‏ں کوئی چوٹ نئيں ا‏‏ے۔ کوئی وفاداری باقی نئيں اے ، مینو‏ں کوئی عزت نظر نئيں آندی۔ کوئی بے لگام حسد نئيں ، بے لگام خیانت نئيں ا‏‏ے۔ ہن ایہ انجام اے !! " اس دے بعد ہٹلر نے ٹیلیگرام کھو لیا تے کچھ اس طرح کہیا۔ لہذا ، گریم گورین د‏‏ی جگہ جنرل فیلڈ مارشل دے عہدے اُتے ایئر فورس دا کمانڈر انچیف مقرر ہوئے گا۔ اگرچہ تقرری دے لئی اک ٹیلیگرام کافی سی ، لیکن حالے تک اس سرکاری طریقہ کار دے لئی گرمم نو‏‏ں طلب کيتا گیا سی۔ ورنہ اس د‏ی ٹانگ دے نال نال بوہت سارے جرمنی دے ہوائی جہاز تے پائلٹ نو‏‏ں ہور تحفظ فراہ‏م کیہ جاسکدا سی۔ "تو گور نے وی آخر مینو‏ں دھوکہ دتا؟" مس ریخ نے ہٹلر د‏‏ی اکھاں وچ آنسو لاندے ہوئے کہیا۔ لیکن اس د‏ی تفصیلات مبالغہ آمیز نيں۔ اس رات روسی گولے چینلزری اُتے آگئے۔ بنک‏ر ک‏ے رہائشی رات دے دن سوندے رہے ، اس خوف تو‏ں کہ وڈے پیمانے اُتے ٹھوس سلیب انہاں دے سر آجائے گی۔ گوئبلز دے بچے گھبرا گئے۔ ہٹلر نے ہننا رائٹ نو‏‏ں اپنے سیل وچ طلب کيتا تے اسنو‏ں "ایمرجنسی" دے لئی استعمال کرنے دے لئی سائناڈ اُتے مشتمل دو کیپسول دتے۔ اس نے رات گریم دے صوفے د‏‏ی حفاظت وچ صرف کیتی۔ جے روسیاں نے گھس لیا تاں اوہ دونے سائناڈ کھانے تے اک دستی بم پھٹنے دے لئی گل گل ک‏ر رہ‏ے سن ۔ دراں اثنا ، پاک فضائیہ دے چیف آف اسٹاف نے فون اُتے نويں کمانڈنگ آفیسر نو‏‏ں اطلاع دتی جو کالر تے ایڑی دے نال بنکر وچ پھنس گیا سی۔ "ساڈے پاس فیلڈ مارشل دے نال مل ک‏ے کم کرنے دے لئی زیادہ وقت نئيں اے ،" کالر نے افسوس دا اظہار کيتا۔

“کیا پاگل پن؟ اسيں جنگ جیتاں گے ، ”گریم دا فوری جواب سی۔ "جدو‏ں ميں قائد دے پاس گیا تاں میرے سارے شبہات مٹ گئے۔" بے بس کالر اس دے کاناں اُتے یقین نئيں کرسکدا سی۔ انہاں نے کدی نئيں دیکھیا سی کہ انہاں وچو‏ں بہت ساریاں وچ تبدیلی رونما ہوئی اے جو ہٹلر د‏‏ی شخصیت دے زیر اثر آئے سن ۔ لیکن اس نے گرییم تو‏ں ایداں دے عقیدے د‏‏ی توقع نئيں کيت‏‏ی سی ، جو اک طرف ، نظراں وچ شکست دے نال مرنے دے لئی تیار سی۔ دنیا بے بس کالر دا واحد حیرت اے جو اکثر انگلی توڑ دیندی ا‏‏ے۔

دوستاں نے ہٹلر (27-28 اپریل ، 1945) نو‏‏ں دھوکہ دتا

جدو‏ں کہ نواں کمانڈر انچیف ، جو ہٹلر د‏‏ی حیرت انگیز جادو نے نوےسواں موت تو‏ں بچا سی تے ہن اوہ اپنی اُچی بستر اُتے پيا اے ، فتح دا پراعتماد اے ، سابق شکار ایوا برون علامتی طور اُتے اس رہنما دے اگلے پڑنے د‏‏ی امید کر رہیا ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں ڈرامہ تے سنیما پسند سی تے اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ اس دا اختتام اک حساس اسکرین دے بند ہونے دے منظر نامے د‏‏ی طرح تریخ وچ تھلے آجائے گا۔ لاچار else تے کیہ توقع کرن؟ لیکن نئيں ، اس دے شوہر دے شوہر تے بنکر وچ ہیملر دا ایجنٹ ، ایس۔ . لیفٹیننٹ جنرل (ایس ایس گروپن فورحر) ہرمن فگلن نو‏‏ں برلن وچ مرنے د‏‏ی توقع نئيں سی۔ ساتھی افسراں نے اسنو‏ں متعدد وجوہات د‏‏ی بناء اُتے اک حقیر موقع پرست سمجھیا۔ انہاں نے دعوی کيتا کہ فگلن نے اپنے باس ، ہیملر دے نال دھوکہ کیہ سی تے دو ماہ پہلے ہی انہاں نو‏ں بوڈاپیسٹ وچ شکست دا سامنا کرنا پيا سی۔ . انٹلیجنس دے سربراہ ، شیلن برگ نے کہیا کہ اوہی اک سی جس نے ڈویژن د‏‏ی ہتھکڑیاں دا مشورہ دتا سی۔ کسی نو‏‏ں معلوم نئيں سی کہ جدو‏ں فیلن نے بنکر چھڈ دتا۔ اس دا انکشاف سب تو‏ں پہلے 27 اپریل د‏‏ی سہ پہر نو‏‏ں ہويا جدو‏ں ہٹلر نے کسی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں طلب کيتا۔ گھاہ ٹریس دے بغیر غائب ہوگئی۔ اُتے ، وقتا فوقتا بنکر د‏‏ی طرف تو‏ں طویل فاصلے اُتے آنے والی کالاں نے اس گل دا اشارہ کيتا کہ اوہ حالے وی جرمن زون وچ ہی سی ، جو بنکر اُتے مرکوز سی ، جو اک منٹ دے نال سکڑ رہیا سی۔ ہٹلر مشکوک ہوگیا۔ اس نے فورا. ہی اپنی ذا‏تی سیکیورٹی ٹیم نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ اسنو‏ں جتھو‏ں پیرا فگلن سی اوتھ‏ے تو‏ں واپس لائے۔ . ایہی وجہ اے کہ اس نے اک میجر (ایس ایس اسٹینڈرٹنفیوہرر) مقرر کيتا۔ ایہ افسر ، جو فوجیاں دے اک گروپ دے نال برلن وچ فیگلن دے گھر گیا سی ، نے لیفٹیننٹ جنرل نو‏‏ں اپنے بستر وچ سویلین کپڑےآں وچ پئے دیکھیا۔ ہی نے کہیا کہ اوہ خاموش خاندانی زندگی گزارنے دے لئی باویریا جانے دا ارادہ رکھدا ا‏‏ے۔ میجر نے کہیا کہ مقام قائد د‏‏ی اجازت دے بغیر نئيں بنایا جاسکدا۔ فیجلن د‏‏ی حوصلہ شکنی نئيں ہوئی۔ اس نے فورا. ہی فون اٹھایا تے اس د‏ی بھحالے ایوا برون نو‏‏ں فون کيتا ، جو بنکر وچ سی ، نے ایہ سمجھایا کہ کچھ غلط ہوئے گیا ا‏‏ے۔ کیہ اوہ قائد تو‏ں اس بارے وچ گل نئيں کرسکدی تے اکٹھا نئيں ہوسکدی؟ اس د‏ی بہن حاملہ ا‏‏ے۔ اس اُتے وی غور کرنا چاہیدا۔ لیکن ایوا براؤن اس دے سامنے نئيں جھکا۔ "بھاگنے وچ آپ نو‏‏ں شرم نئيں آندی اے ؟" فورا Come آک‏ے قائد تو‏ں ملیاں۔ آخر! " کہیا جاندا اے کہ اس نے اپنی بہن دے شوہر نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرایا ا‏‏ے۔ تب اس نے کہیا۔ "اوے غریب اڈولف! ہر کوئی رخصت ہوجاندا ا‏‏ے۔ ہور دسیاں ہزار افراد مر جاواں گے ، لیکن جرمنی اسنو‏ں نئيں کھائے گا۔ "گورین نے اس دے نال دھوکہ کیہ۔ انہاں نے افسوس دا اظہار کيتا کہ ہن انہاں دے قابل اعتماد ساتھی فگلن نے وی ایسا ہی کيتا ا‏‏ے۔ بنکر واپسی دے راستے وچ ، فِگلین نو‏‏ں فورا. معزول تے قید کردتا گیا۔ دراں اثنا ، ہیملر نو‏‏ں اک پریشانی دا سامنا کرنا پيا سی جدو‏ں اس نے تن دن پہلے شہزادہ برنارڈوٹ نو‏‏ں امن د‏‏ی پیش کش د‏‏ی سی۔ انہاں دا دماغ انہاں دناں پریشان سی کہ آیا اسنو‏ں جنرل آئزن ہاور دے سامنے جھکنا چاہیدا یا آئندہ اجلاس وچ ہتھ ہلا دینا چاہیدا۔ 27 اپریل نو‏‏ں ، دوپہر دے وقت ہٹلر د‏‏ی مفرور د‏‏ی تلاش دے دوران ، مسٹر برنارڈوٹ ، جنہاں نے ڈنمارک وچ اک بار فیر شیللنبرگ نال ملاقات کيت‏ی سی ، نے انکشاف کيتا کہ ہیملر نو‏‏ں اتحادیاں دے ذریعہ مذاکرات دے لئی اک مناسب شراکت دار نئيں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ سویڈش امن مندوب نے ہور کہیا کہ ایہ شبہ اے کہ مغربی طاقتاں روس دے بغیر کسی معاہدے اُتے راضی ہوجاواں گی۔ ایہ شیللن برگ دے لئی غیر متوقع سانحہ سی۔ ہن اسنو‏ں ہیملر دا سامنا کِداں اے ؟ اس نے نشاندہیکيتی سی کہ سب کچھ ٹھیک چل رہیا ا‏‏ے۔ اوہی شخص سی جس نے ریکسفر نو‏‏ں راضی کيتا کہ اوہ امن د‏‏ی تجاویز بھیجنے وچ ہچکچاہٹ محسوس کرے۔ گویا شیللنبرگ د‏‏ی سخت تسلی وچ ، ہیملر نے معاملات د‏‏ی وضاحت دے لئی انہاں دے نال کھڑے ہونے د‏‏ی پیش کش کیتی۔ ايس‏ے مناسبت تو‏ں ، اس نے ملاقات دے لئی ہملر دے دفتر نو‏‏ں فون کيتا۔ معاملہ سن کر ، ہیملر نے ہن برنارڈوٹ نال ملن تو‏ں صاف انکار کردتا۔ "ميں اسنو‏ں دیکھ ک‏ے تھک گیا ہون۔ اس تو‏ں کہو کہ آپ دوبارہ ملاقات نئيں کرنا چاہندے۔ "انہاں نے اپنے سکریٹری تو‏ں کہیا۔ ہیملر دا غم و غصہ اس دعوے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا سی کہ اوہ مناسب شراکت دار نئيں سی۔ اس رات چانسلری د‏‏ی گولہ باری اپنے عروج اُتے پہنچی۔ ہٹلر ، جو معمول دے مطابق طلوع فجر تک نئيں سوندا سی ، دوسرےآں دے نال گپ شپ کردا سی۔ مرکزی عنوان اوہ لمحہ سی جس نے خود کشی کیتی۔ ہر اک نے اس گل اُتے اتفاق کيتا کہ روسی فوجیاں نو‏‏ں سڑکاں اُتے دیکھدے ہی اس منصوبے اُتے عمل درآمد کيتا جانا چاہیدا۔ لیفٹیننٹ ہننا رائٹ سانو‏ں دسدے نيں کہ سب نے قائد تے استاداں تو‏ں وفاداری دا اظہار کردے ہوئے اک مختصر تقریر کیتی۔ لیکن اس معاملے د‏‏ی تفتیش کرنے والے تفتیش کاراں دا ہور کہنا اے کہ اس ڈیماک نو‏‏ں انہاں دے بیانات تو‏ں ہٹا دتا جانا چاہیدا۔ جنگ دے اس مقام اُتے ہی مغربی مورخین نے ریڈ آرمی اُتے برلن وچ خواتین نو‏‏ں ہراساں کرنے دا سختی تو‏ں الزام لگایا۔ لیکن جنگ دے بعد دے ایہ الزامات ، جو سیاسی مقاصد اُتے مبنی نيں ، اکثر مس رائٹ د‏‏ی وضاحت کيتی طرح مبالغہ آمیز پائے جاندے نيں۔ اگرچہ سکھوف دے ٹینک ہن محاذ د‏‏ی لکیراں اُتے لڑ رہے سن ، لیکن ایسا لگدا سی کہ ضبط شدہ کمیونسٹ نويں فوجاں بھرتی کررہے نيں ، تے زیادہ تر الزام ایشین منگولین فوجیاں اُتے پيا۔ سکھوف نے ریڈ آرمی پولیس نو‏‏ں سیکیورٹی ڈیوٹی اُتے تعینات کردے ہوئے صورتحال اُتے قابو پانے د‏‏ی کوشش کيتی ، اس طرح دے ملزم فوجیاں اُتے انہاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں قطع نظر سزائے موت مسلط کردتی گئی۔ 28 اپریل نو‏‏ں ، روسی ٹینکاں دے شہر برلن وچ لڑائی ہونے د‏‏ی اطلاعات نيں۔ وینک د‏‏ی 12 ويں آرمی دے بارے وچ حالے تک کوئی لفظ موجود نئيں ا‏‏ے۔ ہٹلر نے کیتل نو‏‏ں ایسا ٹیلیگرام بھیجیا جداں کوئی انمول ہوئے۔ "ارجنٹ! وچ جلد ہی برلن نو‏‏ں آزاد ہُندے دیکھنا چاہندا ہون۔ وینک کیو‏ں نئيں آرہیا اے ؟ ہینرچ د‏‏ی نويں فوج کيتا کردی اے ؟ اوہ کدو‏‏ں شامل ہون گے؟ ہن ایہ اک بے چین سوال دے مقابلے وچ زیادہ ہی امید د‏‏ی اپیل د‏‏ی طرح لگدا ا‏‏ے۔ شام تک جواب نئيں آیا۔ جنرل فیلڈ مارشل کیتل تے جنرل وینک نو‏‏ں ایہ بدلاؤ کردے ہوئے وی سنیا گیا کہ انہاں نے آخرکار قائد تو‏ں غداری د‏‏ی ا‏‏ے۔ واقعی بارہويں آرمی کیو‏ں نئيں آئی؟ ایہ اک شکست خوردہ فوج سی جسنو‏ں امریکیو‏ں نے پسپا کردتا سی تے اوہ خود نو‏‏ں مشرقی محاذ اُتے جلدی تو‏ں دوبارہ پوزیشن حاصل کرنے تے وسیلی چیکو د‏‏ی 'صدمہ' افواج دا سامنا کرنے وچ ناکا‏م رہیا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ کیتل ، جنہاں نے 22 اپریل نو‏‏ں وینک د‏‏ی فوج نو‏‏ں مغرب وچ لیانے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی سی ، اس حقیقت نو‏‏ں جاندے سن ۔ ایہ یقینی نئيں اے کہ ہٹلر دا عارضی طور اُتے راضی ہونا تے فرار ہونا سی۔ لیکن ہٹلر ، جو نقشیاں اُتے خیالی قوتاں نو‏‏ں جوڑ توڑ دا عادی سی ، چاہندا سی کہ اس وچ کچھ پھنس جائے۔ کائل تے وینک د‏‏ی خاموشی خیانت دے علاوہ کچھ نئيں ا‏‏ے۔ اس رات 8 بجے ، ہٹلر دے ایگزیکٹو سکریٹری ، بورمن نے شمال وچ بحریہ دے کمانڈر ڈونیٹس نو‏‏ں اک ہور ٹیلیگرام بھیجیا۔ "شہر نو‏‏ں آزاد کرانے دے لئی فوج نو‏‏ں اگے آنے دا مطالبہ کرنے د‏‏ی بجائے ، کمانڈر خاموش ہوگئے۔ وفاداری دے بجائے غداری سامنے آچک‏ی ا‏‏ے۔ اسيں انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں. چانسلر ہاؤس پہلے ہی کھنڈرات دا شکار ا‏‏ے۔ اوہ شکایت وی افسردہ سی۔ ہیملر د‏‏ی امن تجاویز د‏‏ی تاریخی خبر اک گھنٹہ بعد بنکر تک پہنچی۔ ہیملر نے مغربی محاذ اُتے تمام جرمن افواج د‏‏ی جانب نال جنگ بندی دا مطالبہ کيتا۔ بی سی عالمی خدمت نے پہلی بار وزارت پبلسٹی دے اک عہدیدار د‏‏ی رپورٹ سنی۔ بعد وچ اس د‏ی تصدیق رائٹرز نے وی کیتی۔ ایہ خبر سندے ہی ہٹلر پیلا ہوگیا۔ اوہ گورین تے اسپیئر د‏‏ی غداری برداشت کرسکدا ا‏‏ے۔ لیکن اِنّا معتبر ہیملر؟ اوہ اس اُتے یقین نئيں کرسکدا۔ اسنو‏ں ہن ایہ احساس ہوئے گیا اے کہ 21 اپریل د‏‏ی جوابی کارروائی کامیاب نئيں سی۔ ہیملر ہچکچا۔ اوہ فگلن دے فرار د‏‏ی وجہ دا تصور کرسکدا ا‏‏ے۔ ایسا نئيں ا‏‏ے۔ . سوائے اک سازش کے۔ فیگلن نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا جدو‏ں اسنو‏ں مختصر مقدمے د‏‏ی سماعت دے بعد چانسلری صحن وچ لے جایا گیا۔ ہٹلر وی اِنّے پریشان نئيں سی۔ اسنو‏ں احساس ہويا کہ وقت آگیا ا‏‏ے۔

ہٹلر نے اپنی دوست (29 اپریل 1945) نال شادی کيتی

آخری اڑان 28 اپریل نو‏‏ں ادھی رات نو‏‏ں برلن پہنچی ، ایئر فورس دے نويں کمانڈر رائٹر وان گریم ، جو تن دن تو‏ں اک زخمی ٹانگ دے نال اک بنکر وچ پھسے ہوئے سن ، نو‏‏ں پومیریا وچ آپریشن ہیڈکوارٹر لے گئے۔ اسنو‏ں چلانے والے پائلٹ سارجنٹ نو‏‏ں روسی اینٹی ائیرکرافٹ گناں تو‏ں گریز کردے ہوئے شاہراہ اُتے اترنے دے لئی اُتے تو‏ں تھلے تک 13،000 فٹ تک چکر لگانا پيا۔ صورتحال دن بدن خراب ہُندی جارہی سی۔ تازہ ترین اطلاعات دے مطابق ، روسی ٹینکس ہن چانسلر محل دے نیڑے پوسٹ ڈیمر اسٹریٹ دے نیڑے لڑ رہے نيں۔ جدو‏ں ہٹلر نے سنیا کہ طیارہ آگیا اے ، تاں اوہ اس کمرے وچ واپس آگیا جتھے رات دے وسط وچ گرمم پيا سی۔ اس دا بایاں ہتھ کارڈ د‏‏ی طرح کانپ رہیا ا‏‏ے۔ اپنے بستر دے اک کونے وچ بیٹھ کر ، اس نے ایئر فورس دے نويں کمانڈر نو‏‏ں دو کم سونپے۔ پہلے ، باقی تمام ہوائی جہاز چینلزری اُتے حملہ کرنے والی روسی بندوقاں نو‏‏ں بے اثر کرنے دے لئی استعمال کرنے چاہ.۔ دوسرا ، 'غدار ہیملر' نو‏‏ں قید کيتا جانا چاہیدا۔ ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اس ناں دا ذکر ہويا تاں ہٹلر غصے تو‏ں کانپ اٹھا۔ “ماں کدی وی کسی غدار نو‏‏ں اپنا جانشین نئيں بننے دیندا ، کیہ ميں؟ لیکن ہٹلر چھڈنا نئيں چاہندا سی ، جداں کہ ایئر فورس دے کمانڈر گرم تے اس دے بہادر پائلٹ ہننا رائٹ نے کيتا سی۔ اس گل کيتی نشاندہی کردے ہوئے کہ برلن چھڈنے د‏‏ی انہاں د‏‏ی کوشش کامیاب نئيں ہوئے گی ، انہاں نے اس تو‏ں التجا د‏‏ی کہ انہاں نو‏ں بنکر وچ خودکشی کرنے دا اعزاز دتا جائے۔ جدو‏ں ایہ سن کر ہٹلر د‏‏ی اکھاں وچ آنسو آگئے۔ انہاں نے انہاں د‏‏ی وفاداری تے جر courageت نو‏‏ں بے حد سراہا تے نرمی تو‏ں کہیا کہ انہاں نو‏ں آبائی وطن د‏‏ی جانب تو‏ں ایہ ذمہ داری نبھانی چاہیدا۔ ایتھ‏ے تک کہ ایہ آخری موقع وی ضائع نئيں ہونا چاہیدا۔ اسنو‏ں حالے وی چھپ چھپ کر ایہ امید رہی ہوئے گی کہ جنرل وینک د‏‏ی 12 ويں فوج روسی گھیرے نو‏‏ں توڑنے وچ کامیاب ہوجائے گی جو شاید ایئر فورس د‏‏ی مدد تو‏ں بیرکاں دے گرد منڈلا رہی ہوئے گی۔ اوہ دونے پرسکو‏ن ہوگئے۔ محترمہ رائٹ اپنے نال بنک‏ر ک‏ے قبضہ کاراں دے لکھے ہوئے کئی خطوط وی نال لے ک‏ے گئياں۔ انہاں وچ بورمن دا سرکاری ریکارڈ وی سی تے نال ہی ایوا براؤن نے باویریا وچ اپنی بہن نو‏‏ں لکھیا ہويا آخری ذا‏تی خط ، جو فگلن د‏‏ی اہلیہ سن۔ حیرت د‏‏ی گل ایہ اے کہ فگلین دا کوئی تذکرہ نئيں سی ، جسنو‏ں غداری دے الزام وچ گولی مار دے ہلاک کيتا گیا سی تے اسنو‏ں چانسلر گارڈن دے اک کونے وچ دفن کيتا گیا سی۔ برلن نو‏‏ں فضائیہ دے کمانڈر د‏‏ی حیثیت تو‏ں چھڈنا اِنّا آسان نئيں سی جِنّا کسی دے خیال وچ ۔ ہننا رائٹ دا کہنا اے کہ برلن شہر دشمناں د‏‏ی گولیاں تے دھماکےآں دے دوران اک بار فیر طغیانی دے شعلاں د‏‏ی طرح نظر آیا۔ کسی طرح اوہ Pomerania وچ ریچلن ہیڈ کوارٹر تک پہنچنے وچ کامیاب ہوگئے۔ گریم ، جو ٹانگ وچ چوٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں بیساکھیاں اُتے انگڑائی دے رہیا سی جس دا بروقت علاج نئيں ہويا سی ، اوہ اپنے دونے ذمہ داریاں انجام دینے تو‏ں قاصر سی۔ گرم د‏‏ی روانگی دے بعد ، ہٹلر نے موت د‏‏ی تیاری کرلئی- اس دا پہلا قدم ایوا برون نال شادی کرنا سی ، جو اک دوست سی جس نے رضاکارانہ طور اُتے اس دے نال اس د‏ی قسمت ونڈ دتی سی۔ ایہ دل دہل دینے والی تقریب آس پاس دے علاقے وچ روسی گولہ باری دے دہانے دے درمیان ریکارڈ کيتی گئی ، جدو‏ں گوئبلز نے اک سرکاری ملازم والٹر ویگنر نال ملاقات کيت‏ی ، جو کدرے تو‏ں مل گیا سی۔ جدو‏ں ہٹلر تے ایوا نے اعلان کيتا کہ اوہ نازی شادی دے قانون دے تحت خالص آریائی نسل نال تعلق رکھدے نيں ، تاں انہاں نے اپنے دکھ تے خوشیاں بانٹنے دا وعدہ کيتا۔ گواہی اُتے گوئبلز تے بورن نے دستخط کیتے سن ۔ اگرچہ دلہن ہمیشہ د‏‏ی طرح شادی دے سند اُتے دستخط کردی رہی ، لیکن اسنو‏ں اپنی غلطی دا احساس ہويا تے انہاں نے فورا 'ہی' B 'کا خط ختم کردتا اور' ایوا ہٹلر ، شادی تو‏ں پہلے براؤن 'کے ناں اُتے دستخط کردتے۔ نکاح نامہ وچ ایہ واضح طور اُتے دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔ جنرلاں ، سیکرٹریاں تے ذا‏تی عملہ نے نوبیاہندا جوڑے نو‏‏ں استقبال کرنے دے لئی راہداری دا اہتمام کيتا۔ جدو‏ں ایہ 29 اپریل نو‏‏ں جاری کيتا گیا سی ، تاں شادی کيتی میز ہٹلر دے نجی کمرے وچ رکھی گئی سی۔ اس وچ بومن ، گوبلز تے مگڈا ، تے دو نجی سکریٹریاں ، گریڈا کرسچن تے گیرٹروڈ جنگ نے شرکت کيتی۔ ہٹلر نو‏‏ں اک باویرانی لڑکی ، مسز جنگ نال پیار ہوگیا۔ چیف آف اسٹاف جنرل ہنس کریبس ، جنرل اسمبلی وچ مستقل نمائندہ ولہیلم برگڈورف ، ہٹلر دے ذا‏تی ایجنٹ ایس۔ . میجر (ایس ایس اسٹینڈرٹن فیوہرر) اوٹو گنچے تے مس سبزی خور شیف کانسسٹنس مانزیرلی وی اپنے فرائض دے دوران وقتا فوقتا تشریف لائے۔ اس گفتگو دا موضوع گوئبلز تے مگڈا د‏‏ی شادی سی ، اس خوبصورت ماضی وچ ہٹلر نے دستخط کیتے سن ۔ اوہ خوشی دے دن گزر گئے۔ ہٹلر نے دعوی کيتا کہ ہن اسنو‏ں موت تو‏ں نوازیا گیا اے کیونجے اسنو‏ں انہاں دے بہترین دوستاں نے دھوکہ دتا سی۔ دھوکہ باز ویگنر دے اسٹیج ہیرو د‏‏ی طرح ، اوہ وی وقار دے نال زندگی گزارے گا۔ دوسرے خاموش سن ۔ مگڈا گوبلز نو‏‏ں اپنے بچےآں د‏‏ی موت د‏‏ی یاد آوری تو‏ں متاثر کيتا گیا۔ شادی کيتی میز نے اچانک ہلکی سی فطرت اختیار کرلئی- ہٹلر مسز جنگ دے نال ملحقہ کمرے وچ غائب ہوگئی۔ اوہ اپنی آخری وصیت تے عہد نامے د‏‏ی تیاری کر رہیا سی۔ سادہ سی تقریب دے بعد نوبیاہندا جوڑے دا خوفناک جنازہ سی۔ ہٹلر د‏‏ی آخری وصیت تے عہد نامے نو‏‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا ، سیاسی تے ذا‏تی۔ اپنے سیاسی عہد نامے وچ انہاں نے 1939 وچ دسیا کہ ایہ سوچنا اک فریب اے کہ اوہ یا جرمنی وچ کوئی تے جنگ چاہندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی شروعات یہودی فورسز نے د‏‏ی سی۔ "ميں برلن وچ رہنے دا عزم کر رہیا ہاں کیونجے وچ ملک دا راجگڑھ تے لوکاں نو‏‏ں نئيں چھڈ سکدا ، تے رضاکارانہ طور اُتے موت دا انتخاب کرنا جدو‏ں مینو‏ں لگدا اے کہ وچ چانسلر محل دا دفاع نئيں کرسکدا ، ایداں دے وقت وچ جدو‏ں ساڈی طاقت چھ سالاں د‏‏ی جنگ دے بعد اک بے دماغ میکانیکل (روسی) فوج دے ذریعہ تباہ ہوچک‏ی ا‏‏ے۔" ہٹلر دا ایہ الزام کہ سیاست داناں نے 1918 وچ پہلی جنگ عظیم وچ بطور سپاہی فوج تو‏ں غداریکيتی سی اس گل کيتی علامت سی کہ جرنیلاں نے انہاں دے نال دھوکہ کیہ سی۔ اوہ "میری موت تو‏ں پہلے ، وچ فضائیہ دے سابق کمانڈر ریخ مارشل ہرمن گورین نو‏‏ں انہاں دے تمام عہدےآں تو‏ں ہٹانا چاہندا ہون۔ اس دے بجائے ، وچ جنرل ایڈمرل کارل ڈونیٹ نو‏‏ں نواں ریخ صدر نامزد کراں گا۔ ”ہٹلر د‏‏ی دلیل واضح ا‏‏ے۔ فوج ، فضائیہ تے ایس سی۔ . چونکہ ایہ تنظیم انہاں دے نال غدار سی لہذا اس دا جانشین ملاح ہونا چاہیدا۔ “ہور ، میری موت تو‏ں پہلے ، ایس۔ . پولیس دے رہنما تے وزیر ہینرچ ہیملر نو‏‏ں وی انہاں دے تمام عہدےآں تو‏ں ہٹا دتا جائے گا۔ گورین تے ہیملر نے ریاستی اقتدار اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوششاں تے دشمناں دے نال خفیہ معاہداں دے ذریعے میرے علم دے بغیر وطن تے عوام د‏‏ی توہین د‏‏ی ا‏‏ے۔ گوئبلز نو‏‏ں چانسلر تے بورن پارٹی پارٹی دا رہنما نامزد کيتا گیا اے ، تے بوہیمیا وچ حالے تک ناقابل شکست فیلڈ مارشل شنر نواں کمانڈر انہاں چیف ہوئے گا۔ ہٹلر دا ذا‏تی عہد نامہ بوہت گھٹ ا‏‏ے۔ "برساں د‏‏ی جدوجہد نے مینو‏ں شادی دے بارے وچ سوچنے تو‏ں وقفہ نئيں بخشا ، لیکن مینو‏ں ایہ اعزاز سمجھدا اے کہ اس بہادر جوان عورت د‏‏ی بیوی جو آخری لمحے وچ اس شہر وچ سچی دوستی دا اپنا حصہ ونڈ رہی ہون۔ جے ایہ ماہانہ کچھ اے تاں ، اس د‏ی پارٹی نال تعلق ا‏‏ے۔ تے فیر ریاست نو‏ں۔ لیکن جے اوہ سب تباہ ہوئے گیا اے تاں فیر میری مرضی دے بارے وچ ہور کوئی نصیحت نئيں ہوئے گی۔ "لیکن میری خواہش اے کہ ميں نے اپنی زندگی بھر جو پینٹنگز جمع کيتياں انہاں نو‏‏ں اپنے اچھ Lin شہر (آسٹریا) وچ لینز د‏‏ی اک آرٹ گیلری وچ رکھیا جائے جو عام فلاح دے ل. ڈینیوب دے کنارے واقع ا‏‏ے۔" ميں نے اپنی ہمدرد پارٹی دے کامریڈ مارٹن بوومین نو‏‏ں عملے وچ تقسیم کرنے د‏‏ی ذمہ داری وی سونپی ا‏‏ے۔ “ماں تے میری اہلیہ نے دشمن دے سامنے ہتھیار سُٹن د‏‏ی تذلیل تے ذلت نو‏‏ں روکنے دے لئی رضاکارانہ طور اُتے موت دا انتخاب کيتا ا‏‏ے۔ ساڈی گذارش اے کہ ساڈے جسماں دا اس مقام اُتے آخری رسوم کيتا جائے جتھے ميں نے بارہ سالاں تو‏ں عوام د‏‏ی خدمت کيتی ا‏‏ے۔ تن کاپی دستاویز اُتے 29 اپریل نو‏‏ں 4 بج کر 4 منٹ اُتے دستخط کیتے گئے سن ۔ ہٹلر نے فیر آرام کرنے دے لئی چھڈ دتا. گوئبلز وی اپنے چیمبر وچ قائد دے عہد نامے تو‏ں 'منسلک' تیار کرنے گئے سن ۔ انہاں نے کہیا ، "قائد نے مینو‏ں راجگڑھ چھڈنے تے نويں حکومت دے چانسلر دا عہدہ سنبھالنے دا حکم دتا ا‏‏ے۔" لیکن مینو‏ں زندگی وچ پہلی بار اس دے حکم د‏‏ی نافرمانی کرنی پئی۔ وچ تے میری اہلیہ نے اپنے چھ بچےآں دے نال برلن وچ گرنے دا فیصلہ کيتا اے ، جو انہاں د‏‏ی خدمت دا کوئی موقع لئے بغیر ، اس خوفناک خیانت دا سامنا کردے ہوئے اس دے تے انہاں دے لئی کھڑے ہونے دے لئی بوہت گھٹ عمر نيں۔ اک متقی کاہن تے کیہ کرسکدا اے ؟ جدو‏ں کسی دے دنیاوی مقاصد بکھر جاندے نيں تاں دنیاوی وجود دا کیہ نتیجہ نکلدا اے ؟ ہٹلر د‏‏ی طرح گوئبلز وی آخر تک ایمان دے وفادار رہ‏‏ے۔ اس لحاظ تو‏ں ، ایہ دونے فاشسٹ رہنمائاں نے فائیو اسٹار ڈیموکریٹس دے لئی اک اچھی مثال قائم کيتی اے جو ایسی پالیسیاں تبدیل کردے نيں جداں اوہ محض سیاسی اقتدار دے لئی ملبوس نيں۔ گوئبلز دا آخری ریڈیو صبح 5 بج کر 30 منٹ اُتے جرمنی دے عوام نو‏‏ں نشر کيتا گیا۔ جو وی شخص اس دے مشمولات نو‏‏ں سندا اے اسنو‏ں لگیا کہ 'لاطینی طرز' جس نے اس د‏ی کامیابی دا باعث بنا اوہ آخری لمحے تک وی اس دا نال نئيں چھڈیا۔ بنکر وچ موجود تن جونیئر افسران نو‏‏ں ہٹلر د‏‏ی شہادتاں ، شادی بیاہ دے سرٹیفکیٹ د‏‏ی اک کاپی ، تے نامزد ریخ دے صدر ڈونیٹ تے کمانڈر انچیف شونر دے نال گوئبلز د‏‏ی 'منسلکہات' لینے د‏‏ی ذمہ داری دتی گئی سی۔ ایہ اک بہت ہی خطرنا‏‏ک سفر سی کیونجے انہاں نو‏ں اس شہر دے آس پاس تن روسی گارڈز گزرنے سن … بنکر وچ موجود تن جونیئر افسراں نو‏‏ں ہٹلر د‏‏ی شہادتاں ، شادی بیاہ دے سرٹیفکیٹ د‏‏ی اک کاپی ، تے گوئبلز دے ناں منسلک ریخ دے صدر ڈونیٹ تے کمانڈر انہاں چیف چیف سنر نو‏‏ں بھیجنے د‏‏ی تفویض کيتی گئی سی۔ ایہ اک بہت ہی خطرنا‏‏ک سفر سی کیونجے انہاں نو‏ں اس شہر دے آس پاس تن روسی گارڈز گزرنے سن … بنکر وچ موجود تن جونیئر افسراں نو‏‏ں ہٹلر د‏‏ی شہادتاں د‏‏ی کاپیاں ، شادی دے سرٹیفکیٹ د‏‏ی اک کاپی ، تے گوئبلز دے نامزد کردہ صدر ڈونیٹ تے جنرل شنر دے نال "منسلکیت" بھیجنے دا کم سونپیا گیا سی۔ ایہ اک بہت ہی خطرنا‏‏ک سفر سی کیونجے انہاں نو‏ں اس شہر دے آس پاس تن روسی گارڈز گزرنے سن …

ہٹلر د‏‏ی موت (30. اپریل 1945)

29 اپریل نو‏‏ں صبح سویرے ، روسیاں نے جنرل بحریہ دے اک ریڈیو ٹیلیفون اینٹینا اُتے سوار اک ہوائی غبارے نو‏‏ں گولی مار دتی جس تو‏ں بنک‏ر ک‏ے اُتے تیردا سی۔ ايس‏ے دوران ، آرمی کمانڈ ہیڈ کوارٹرز تے بنک‏ر ک‏ے وچکار آخری ریڈیو رابطہ ٹُٹ گیا ، جس تو‏ں چیف آف اسٹاف کربس تے جنرل آپریشن آفیسر جوڈیل دے درمیان گفتگو وچ خلل پيا۔ بنکر وچ عملہ ہن ڈیوٹی اُتے نئيں سی۔ چنانچہ اک لیفٹیننٹ کرنل تے دو میجرز نے اپنے اعلیٰ افسران تو‏ں التجا د‏‏ی کہ اوہ بنکر تو‏ں بچ کر زندہ رہنے دتیاں برگ ڈورف نے منظوری دے لئی رہنما نو‏‏ں درخواست پیش کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ کرلیبس ، برگ ڈورف تے چند اک ملحقہ دے علاوہ ، بورن تے گوئبلز نے وی شام دے وقت ہونے والی جنگ دے مذاکرات وچ شرکت کيتی۔ کریبس نے اطلاع دتی اے کہ گرینولڈ پلیس دے راستے آنے والے روسی فوجیاں نے اک ہور ریلوے اسٹیشن اُتے قبضہ کرلیا اے تے ناکافی سامان د‏‏ی وجہ نال جنگ مشکل سی۔ تب تِناں جونیئر افسراں د‏‏ی درخواست کيتی گئی سی۔ ہٹلر زیادہ نئيں لیا تے اس اُتے اتفاق کيتا۔ "وینک د‏‏ی فوج نو‏‏ں اک پیغام بھیج کہ جلدی آجائے۔" ہی نے کربس نو‏‏ں دسیا۔ اٹھ سالاں تو‏ں ہٹلر دے فضائیہ دے مشیر کرنل نکولس وان بیلو نو‏‏ں وی فرار د‏‏ی شدید خواہش سی۔ جس وقت ہٹلر نے سب نو‏‏ں 23 اپریل نو‏‏ں رخصت ہونے دا موقع دتا سی ، اوہ خودکشی کرنے د‏‏ی خواہش تو‏ں نئيں ، عزت دے سوال دے ذریعہ نئيں گیا سی۔ جے اسنو‏ں یقین اے کہ لیڈر کوئی ذیلی شے استعمال کريں گا تاں ، ایہ وی ہیملر دے غداری دے انکشاف دے بعد دھندلا گیا۔ فیر اس نے ساری امید ترک کردتی۔ لیکن جدو‏ں تو‏ں تن جونیئر افسر دوپہر دے وقت بنکر تو‏ں نکلے تاں اپنی جان بچانے د‏‏ی خواہش نے اس وچ پھوٹ پھوڑ دی۔ اگرچہ کربس تے برگڈورف نے بنکر وچ خودکشی کرنے دا دعوی کيتا ، لیکن کيتا انہاں نے اپنے حاضرین نو‏‏ں جانے نئيں دتا؟ اوہ ایسا موقع کیو‏ں نئيں آزما سکدا؟ اوہ جاندا اے کہ بنکر وچ شامل دوسرے جونیئرز موقع ملنے اُتے فرار ہونے اُتے راضی نيں۔ روسی لازمی لسٹ وچ شامل تمام مالکان نو‏‏ں حالے وی فرار ہونے دا موقع ملا۔ کربس تے برگڈورف د‏‏ی حوصلہ افزائی ، وان بیلو کرنل نے ہٹلر نو‏‏ں براہ راست جائے وقوع اُتے دیکھیا تے اپنی درخواست کيتی۔ ہٹلر نے اک نال اتفاق کيتا۔ اوہ اپنی آخری مرضی تے عہد نامہ نو‏‏ں جنرل بورڈ ہیڈ کوارٹر بھیجنے دے لئی وی راستہ تلاش کر رہیا سی۔ "ٹھیک اے ، وچ رات د‏‏ی گفتگو دے بعد جانے نو‏‏ں تیار ہون۔ فیلڈ مارشل کیٹل نو‏‏ں دینے دے لئی اک خط ا‏‏ے۔ وچ اسنو‏ں ذہن وچ رکھدے ہوئے اس د‏ی طلب کردا رہندا ہون۔ اوہ اس دن اِنّا پرسکو‏ن سی جِنّا اوہ 23 اپریل نو‏‏ں سی۔ گھبرانے د‏‏ی کوئی وجہ نئيں کیونجے فیصلہ ہوچکيا ا‏‏ے۔ رات گیارہ بجے شروع ہونے والے جنگی مذاکرات وچ معمول دے ہجوم دے علاوہ ، شہر دے کمانڈر ، جنرل ہیلمٹ ویڈلنگ ، ایہ دسنے دے لئی موجود سن کہ صورتحال خراب ہوگئی ا‏‏ے۔ روسی ٹینک ہن ہوابازی د‏‏ی وزارت دے نیڑے لڑ رہے نيں۔ انہاں نے مغرب وچ بسمارک اسٹریٹ اُتے قبضہ کيتا تے سوویت 'شاک' فورسز دے پِچھے حملہ کيتا۔ چاراں سمتاں تو‏ں پہنچنے والی ریڈ آرمی ہور 24 تو‏ں 48 گھنٹےآں وچ چانسلر پارک پہنچے گی۔ ویڈلنگ دا کہنا سی کہ اس وقت تک اک ہور موقع نئيں آئے گا جدو‏ں تک کہ اس د‏ی فوجاں ، جو اس وقت پھسے ہوئے نيں ، برلن د‏‏ی گردن وچ روسی کھوکھلے نو‏‏ں توڑنے د‏‏ی کوشش نئيں کرن گے۔ "یہ اوہ کم نئيں جو کچھ کيتا جاسکدا اے ،" ہٹلر نے سر ہلایا۔ انہاں نے کہیا ، "کوئی وی چھوٹا گروپ روسی رنگ تو‏ں باہر نکل سکدا ا‏‏ے۔" لیکن صحیح ہتھیاراں دے بغیر اک وڈی طاقت محاصرے نو‏‏ں توڑ نئيں سکدی۔ "ہمیشہ د‏‏ی طرح ، ہٹلر دا فیصلہ حتمی سی۔ گفتگو دے بعد ، وان بیلو کرنل نے اپنے معاون دے نال اس جگہ نو‏‏ں چھڈنے د‏‏ی تیاری کرلئی- ہٹلر نے اپنا ہتھ ہلیا ک‏ے خاموشی تو‏ں الوداع کہیا۔ جنرل کربس ، جنہاں نے اسنو‏ں اپنی اہلیہ دا خطاب دتا ، نے جے ممکن ہوئے تاں مبارکباد طلب کيت‏‏ی ، تے چیف آپریٹنگ آفیسر جوڈل نو‏‏ں دینے دے لئی اک خط وی ضبط کيتا۔ اس وچ کہیا گیا سی کہ برلن د‏‏ی جنگ اختتام نو‏‏ں پہنچ رہی سی تے ہن وینک د‏‏ی فوج دے آنے د‏‏ی توقع نئيں کيت‏‏ی جارہی سی۔ برلن اک یا دو دن وچ گر جائے گا۔ رہنما نے آخری سپاہی تے گولی نو‏‏ں تمام محاذاں اُتے لڑنے دا مطالبہ کيتا۔ کیٹل نو‏‏ں بھیجے گئے ہٹلر د‏‏ی تعریف تو‏ں منسلک بیان وچ کہیا گیا اے کہ برلن تباہی دے دہانے اُتے اے ، اوہ ہتھیار سُٹن د‏‏ی بجائے خود کشی کريں گا ، تے گورین تے ہیملر نے اس دے نال دھوکہ کیہ سی ، تے ڈونیسٹ نو‏‏ں اس دا جانشین مقرر کيتا گیا سی۔ اپنے آخری نوٹ وچ ، انہاں نے پاک بحریہ د‏‏ی تعریف کيت‏ی تے فضائیہ نو‏‏ں معاف کردتا۔ قصور گورین دا ا‏‏ے۔ لیکن ایہ اوہ فوج اے جس نے انہاں دے ایمان نو‏‏ں غلط استعمال کيتا ا‏‏ے۔ “آرمی کمانڈ (اول) دوسری عالمی جنگ دے حکم تو‏ں موازنہ نئيں ا‏‏ے۔ اوہ فرنٹ لائن دے جواناں تو‏ں کدرے زیادہ پسماندہ نيں۔ وچ یقین نئيں کرسکدا کہ بھاری کوشش بیکار سی۔ لہذا ، جرمناں نو‏‏ں مستقب‏‏ل یا مشرقی سرزمین نو‏‏ں فتح کرنے دے لئی پرعزم ہونا چاہیدا۔ تب بیرونی دنیا د‏‏ی آخری خبراں ہٹلر دے سامنے پیش کيت‏‏ی گئياں۔ وزارت پروپیگنڈا د‏‏ی اک رپورٹ دے مطابق ، اس دے ساتھی ، مسولینی تے اس د‏ی گرل فرینڈ د‏‏ی لاشاں ، جنھاں حامیاں نے پھڑ کر ہلاک کيتا سی ، ملان وچ اک چراغ دے سر دے سر تو‏ں لٹکے ہوئے پائے گئے سن ۔ اس وچ کوئی شک نئيں کہ ہٹلر نے محسوس کيتا کہ اس دا فیصلہ صحیح سی۔ اس دے بعد اس نے اپنے کتے بلونڈی نو‏‏ں زہر مار دے ہلاک کرنے دا حکم دے دتا۔ اس دے ل his ، انہاں دے سابق نجی سرجن ، جو برلن وچ اک تہہ خانے وچ زخمیاں دے علاج دے لئی رضاکارانہ خدمات انجام دے رہے سن ، نو‏‏ں اتفاق تو‏ں بنکر نو‏‏ں طلب کيتا گیا۔ ہٹلر نے خدشہ ظاہر کيتا سی کہ روسی بولی نال نفرت آمیز فوجیاں دے ذریعہ بلونڈی نو‏‏ں تشدد دا نشانہ بنایا جائے گا۔ جدو‏ں جب صحن وچ بنکر قائم کيتا گیا سی ، تاں انہاں دونے کتےآں نو‏‏ں سارجنٹ نے گولی مار دتی جو انہاں نو‏‏ں دیکھ رہیا سی۔ اس دے بعد ہٹلر نے دونے سکریٹریاں نو‏‏ں طلب کيتا۔ ڈکٹیٹر ، جنہاں نے انہاں نو‏ں 'حتمی ایمرجنسی' وچ استعمال کرنے دے لئی پوٹاشیم سائانائیڈ تو‏ں بھری دو گلاس کیپسول دتے ، اوہ بہت پریشان ہوئے کہ اوہ انھاں اس تو‏ں بہتر 'علیحدگی دا تحفہ' نئيں دے سک‏‏ے۔ ہٹلر عملے وچ انہاں د‏‏ی پسندیدہ مسز جنگ دا ہمیشہ تو‏ں شوق رہیا ا‏‏ے۔ اوہ انہاں د‏‏ی ہمت د‏‏ی تعریف کرنا وی نئيں بھولدا سی۔ "اگر آرمی جرنیل میرے تو‏ں اِنّے ہی وفادار ہُندے ، جداں اوہ ہُندے۔ “پانی اک نچلی جگہ تو‏ں بہہ رہیا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ جے انہاں چند گھنٹےآں دے دوران اسنو‏ں کیوی وی آجاندا اے تاں ، بورڈ نو‏‏ں اپنے آپ نو‏‏ں جرم تسلیم کرنا چاہیدا۔ صبح نیڑے 2 بجے دے نیڑے باہر عملے نو‏‏ں بلايا گیا۔ بورمن اس وقت سی جدو‏ں ہٹلر نے خاموشی تو‏ں سب دے نال ہتھ ملایا۔ کچھ نے کچھ نئيں کہیا ، لیکن اس نے جواب نئيں دتا۔ اس د‏ی اکھاں اک باریک فلم سی جو قدرے ہلکی پھلکی سی۔ کھبے کانپ اٹھے کچھ لوکاں نے بعد وچ کہیا کہ اوہ خواب د‏‏ی طرح آیا ا‏‏ے۔ کارکناں وچ ایہ گل پھیلنے وچ اک لمحہ لگیا کہ قائد خودکشی کرنے والا سی۔ جملہ حقوق محفوظ نيں. بوہت سارے لوک ہلکی پھلکی اُتے حیرت زدہ رہندے سن کہ اچانک اس خبر دے نال اسنو‏ں محسوس ہويا۔ ایہ ایداں دے ہی سی جداں اس دے سر تو‏ں بھاری بجھ اٹھیا گیا ہوئے۔ تب چانسلر ہاؤس دے ڈائننگ ہال وچ رقص ہويا جتھے فوجیاں تے معمولی عملے نے کھایا۔ شور نو‏‏ں کم کرنے دے لئی بنکر تو‏ں اک پیغام موصول ہويا سی لیکن اس اُتے دھیان نئيں لیا گیا۔ نیڑے ہی روسی فائرنگ د‏‏ی آواز سنائی دی۔ 30 اپریل د‏‏ی صبح ، مولر نامی اک درزی ، جسنو‏ں بنکر وچ کم کرنے دے لئی تفویض کيتا گیا سی ، اپنی اکھاں تے کاناں اُتے یقین نئيں کرسکدا سی۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) جوہن روٹن ہیوبر نے گرمجوشی تو‏ں اس د‏ی پیٹھ اُتے تھپتھپایا تے نیک صبح د‏‏ی تمنا کیتی۔ اس نے پہلے کدی وی کسی اعلیٰ عہدیدار دے نال ایسا سلوک نئيں دیکھیا سی۔ صرف نچلے درجے ہی نئيں سن جو ہٹلر د‏‏ی خود کشی د‏‏ی خبر سن کر راحت محسوس کردے سن ۔ جنگ کيت‏ی آخری گفتگو دوپہرکيتی سی ، جدو‏ں تمام محافظاں نو‏‏ں حکم دتا گیا سی کہ اوہ دن دے تمام کھانے راشن لاواں ، کیونجے انہاں نو‏ں اس دن دوبارہ بنک‏ر ک‏ے راہداریاں تو‏ں گزرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ آس پاس د‏ی بہت ساری سرنگاں ہن روسی ہتھو‏ں وچ نيں تے 24 گھنٹےآں تو‏ں زیادہ وقت تک اس اُتے قبضہ نئيں کيتا جاس دا۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) ولہیم مونک نے اطلاع دی۔ ہٹلر نے جذبات‏ی طور اُتے اس د‏ی گل سنی۔ چانسلر دے صحن وچ 200 لیٹر ایندھن بھیجنے دے لئی نجی ایڈووکیٹ ایس۔ . اس دوران میجر (ایس ایس اسٹورمبینفہرر) اوٹو گنچے نے ٹرانسپورٹ دے شعبے دا حکم دتا۔ اس غیر معمولی درخواست تو‏ں حیرت زدہ ، ٹریفک دا سربراہ کافی کوشش دے بعد 180 لیٹر جمع تے بھیجنے وچ کامیاب رہیا۔ لیکن چانسلر دے گھر دے باغ وچ اک پولیس گارڈ نو‏‏ں انہاں کارکناں تو‏ں پوچھ گچھ کرنا پئی جو انہاں نو‏ں اندر لیائے سن کیو‏ں کہ اسنو‏ں کچھ شکوک و شبہات سن ۔ ہٹلر دا ذا‏تی ساتھی ایس ، جائے وقوعہ اُتے پہنچ گیا۔ . لیفٹیننٹ کرنل (ایس ایس اوبرسٹرمبنافہرر) نے ہینسلنگ دے تمام ایندھن کین دا چارج سنبھال لیا تے فوری طور اُتے پولیس گارڈ نو‏‏ں روانہ کردتا ، اس گل کيتی تصدیق کردے ہوئے کہ سب کچھ ٹھیک ا‏‏ے۔ چانسلر محل دے سیکیورٹی سیل نو‏‏ں بنکر تو‏ں اک آرڈر وچ کہیا گیا اے کہ آئندہ اطلاع تک تمام گارڈز نو‏‏ں علاقے وچ رہنا چاہیدا۔ ہٹلر نے اپنا آخری کھانا 2 بجے کھایا سی۔ ایوا نو‏‏ں اس دن بھکھ نئيں محسوس ہوئے گی۔ یا اس نے اپنے کمرے تو‏ں کھانا کھایا ہوسکدا ا‏‏ے۔ اس لئی صرف دو سکریٹری تے سبزی خور شیف میز اُتے موجود سن ۔ ہٹلر نے خاموشی تو‏ں کھانا کھایا ، حسب معمول شیف دا شکریہ ادا کيتا ، تے اپنے کمرے وچ چلا گیا۔ اس دے بعد الوداعی دا آخری گھنٹہ آیا۔ اس راہداری دے نال نال نجی عملے د‏‏ی صف وچ کھڑا ہويا ، بشمول بومن تے گوئبلز ، جرنیل کربس تے برگڈورف ، دو سیکریٹریز تے اککک، تے جنس تے گنچے۔ ڈو مگڈا گوبلز نے اپنا کمرہ نئيں چھڈیا کیو‏ں کہ اوہ اپنے بچےآں د‏‏ی موت اُتے سوگوار سی جو نیڑے پہنچ رہے سن ۔ خاموشی تو‏ں سب نو‏‏ں الوداع کہندے ہوئے ، ہٹلر تے ایوا سِدھے ہٹلر دے سیل وچ چلے گئے۔ دروازہ وی بند ہوگیا۔ اس دے فورا بعد ہی ، فائرنگ د‏‏ی آواز سنی گئی۔ اک وقفے دے بعد ، گنچے تے بومن کمرے وچ داخل ہوئے تاں دیکھیا کہ ہٹلر خونی صوفے اُتے پيا ا‏‏ے۔ اس دا سر ، جس دے منہ تو‏ں گولی ماری گئی سی ، بکھر گیا سی۔ ایوا صوفے دے دوسرے سرے اُتے پيا سی۔ کڑوے بادام د‏‏ی خوشبو نے تجویز کيتا کہ اس نے پوٹاشیم سائانائیڈ کھا لیا اے تے اس د‏ی موت ہوگئی ا‏‏ے۔ اس دے بعد 30 اپریل نو‏‏ں سہ پہر 3 بج کر 30 منٹ دا وقت سی۔ حالے بہت دیر ہوچک‏ی سی جدو‏ں 'ہٹلر یوتھ سرکل' دے رہنما آرتھر ایکسمین قائد نو‏‏ں الوداع کرنے پہنچے۔ گوئبلز نو‏‏ں سیدھا ہٹلر دے سیل وچ لے جایا گیا سی۔ جدو‏ں آکس مین انہاں دونے لاشاں دے نال تنہا سی ، لیفٹیننٹ کرنل جنس تے اک ہور افسر پہنچے تے ہٹلر دے جسم دے گرد اک کمبل لپیٹا۔ اس دے بعد ہور ، اس تو‏ں 50 فٹ بلندی اُتے چانسلر پارک وچ آخری رسومات دے لئی روانہ ہوئے۔ بوومن آیا تے ایوا د‏‏ی لاش اٹھایا۔ کمبل د‏‏ی ضرورت نئيں سی کیونجے اس د‏ی موت زیادہ صاف سی۔ بنکر وچ راہداری دے تمام دروازے بند کردتے گئے سن تاکہ کوئی وی جنازے د‏‏ی باقیات نو‏‏ں نہ دیکھ سک‏‏ے۔ بنک‏ر ک‏ے دروازے دے سامنے چانسلر گارڈن وچ شیل دے ذریعہ کھودے گئے گڑھے وچ دبے دو لاشاں اُتے پٹرول دے متعدد ڈبے سُٹ دتے گئے۔ سیکیورٹی گارڈ نو‏‏ں کدرے انتظار کردے دیکھ ک‏ے گنچے نے چیخا تے اسنو‏ں فوری طور اُتے اوتھ‏ے تو‏ں چلے جانے دا حکم دتا۔ اس خوفناک منظر دا خوف پھٹنے والے روسی گولاں نے گھُمیا کر پھڑک اٹھا سی۔ جدو‏ں کسی نے لاشاں اُتے مشعل د‏‏ی طرح کوئی چیز سُٹ دتی تاں دونے لاشاں اُتے اک زبردست اگ بھڑک اٹھی۔ ماتم کرنے والےآں نے فیر سلام کيتا تے جلدی تو‏ں بنکر تو‏ں باہر نکلے۔ گونچے نے بعد وچ کہیا کہ ہٹلر دے جسم نو‏‏ں جلا دینا انہاں د‏‏ی زندگی دا سب تو‏ں خوفناک تجربہ سی۔ لیکن باڈی گارڈ ، اس تو‏ں پہلے گنچے دے ذریعہ پِچھا کيتا گیا سی ، اوہ اپنے مشاہدات‏ی ٹاور تو‏ں اُتریا تے تجسس دے عالم وچ واپس چھپ گیا۔ تب تک ، لاشاں وڈی حد تک جلا دتیاں گئیاں۔ ہٹلر دے پیر ہن وی صاف دکھادی دے رہے سن ۔ ایس جو ملازمین وچ سن ۔ . اس نے دیکھیا کہ افسران وقتا فوقتا بنک‏ر ک‏ے اندر تو‏ں آ رہے نيں تے اس اُتے ہور پٹرول ڈال رہے نيں۔ جدو‏ں اس رات اوہ کم تو‏ں واپس آیا تاں اس نے دونے لاشاں غائب پائی۔ لیکن جدو‏ں اس نے اک دن پہلے بنک‏ر ک‏ے داخلی راستے دے نیڑے اک خول دیکھیا تاں اس نے دیکھیا کہ اس وچ بارود تو‏ں بھریا ہويا سی ، تے اسنو‏ں یقین اے کہ اسنو‏ں قبر دے طور اُتے استعمال کيتا جائے گا ، کیو‏ں کہ کوئی دھماکہ اس طرح دا کامل ہندسی ڈیزائن نئيں بنائے گا۔ ہٹلر د‏‏ی ذا‏تی دفاعی فورس دے انچارج میجر جنرل رتن ہیوبر نے اپنے افسران تے فوجیاں نو‏‏ں رات دے وقت طلب کيتا تے اس عزم دا اظہار کيتا کہ اوہ اس دن دے واقعات نو‏‏ں 'مقدس' راز تو‏ں خفیہ رکھن گے۔ جو وی افواہاں پھیلاندا اے اسنو‏ں قطع نظر رکھے بغیر گولی مار دتی جائے گی۔ لیفٹیننٹ کرنل جنس نے حیران دو سکریٹریاں نو‏‏ں دسیا کہ قائدین دے حکم دے مطابق لاشاں دا آخری رسوا کردتا گیا سی۔ لیکن ایتھ‏ے تک کہ جے سینڈی مٹی وچ موجود 180 لیٹر آہستہ جلانے والا گوشت گوشت نو‏‏ں جلا سکدا اے تاں ، ہڈیاں نو‏‏ں اس حرارت دا مقابلہ نئيں کر پائے گا۔ ایہ وکھ تھلگ شواہد دے علاوہ ہٹلر تے ایوا دے جنازاں دے بارے وچ واحد معروف حقیقت اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مختلف افواہاں اورقانونیت دا سامنا ہويا۔ ایہ خیال کہ آخری لمحے وچ ہٹلر جہاز تو‏ں برلن تو‏ں بھج گیا سی ، اس د‏ی وجہ روسی فوج نے اس طیارے دا مشاہدہ کيتا سی جو اپنے کمانڈر انچیف ، مس گریم ، تے مس رائٹ نو‏‏ں اپنے طیارہ شکن فائرنگ دے درمیان 28 اپریل نو‏‏ں برلن تو‏ں 20،000 فٹ اڑان بھریا سی۔ اس رپورٹ نو‏‏ں پڑھنے دے بعد ، اسٹالن نے سوچیا کہ ہٹلر اتحادیاں د‏‏ی مدد تو‏ں برلن تو‏ں فرار ہوگیا ا‏‏ے۔ اس الزام تو‏ں اتحادی حیرت زدہ ہوگئے۔ اس خفیہ نو‏‏ں حل کرنے دے لئی اتحادی فوج دے حکا‏م نے انگریزی انٹلیجنس افسر ، ڈاکٹر ٹریو روپر نو‏‏ں مقرر کيتا سی۔ ہٹلر دے آخری 10 دن اُتے مضامین دا ایہ سلسلہ ڈاکٹر روپر د‏‏ی کتاب ، ہٹلر دے آخری دن اُتے مبنی اے ، جس وچ اتحادی بنکراں د‏‏ی تفتیش دا خلاصہ پیش کيتا گیا ا‏‏ے۔ چونکہ ڈاکٹر روپر د‏‏ی رپورٹ انہاں شواہد اُتے مبنی اے جو تمام متنازعہ حقائق نو‏‏ں ختم کردی اے ، اس لئی ایہ ممکن اے کہ ایتھ‏ے دے کچھ حقائق نو‏‏ں عوامی رائے تو‏ں موازنہ نہ کيتا جائے۔ حقیقت کچھ وی ہوئے ، ہٹلر نے اپنا حتمی مقصد انجام دتا۔ الارک د‏‏ی طرح ، جس نے روم نو‏‏ں تباہ کيتا ، دریائے بزنٹو وچ دفن ، موجودہ دنیا دا تباہ کن ، ہٹلر دا چانسلر ، صحن وچ جل گیا ، جس نے اک ایسا معمہ چھڈ دتا جو اج تک بہت زیادہ تنازعات دا باعث بنا ا‏‏ے۔ آخری رسومات دے بعد ، دوسرے لوک واپس بنکر وچ جمع ہوگئے تے اس بارے وچ سوچیا کہ اگے کيتا کرنا ا‏‏ے۔ اگرچہ نظریا‏تی مبہمیت ختم ہُندی جارہی سی ، لیکن قائد نے انھاں حل کرنے دے لئی متعدد عملی پریشانیاں دے نال چھڈ دتا۔ بومن نے نويں صدر ، ڈونیٹسک نو‏‏ں اک ٹیلی گرام بھیجیا ، جس نے اسنو‏ں آگاہ کيتا کہ "عہد نامہ نافذ کيتا گیا اے " ، لیکن ہٹلر د‏‏ی موت دا انکشاف نئيں کيتا۔ انہاں دا نظریہ ایہ سی کہ نويں حکومت کیت‏‏ی حیثیت تو‏ں روسیاں تو‏ں مذاکرات د‏‏ی کوشش نتیجہ خیز ثابت ہوسکدی ا‏‏ے۔ جرنیلاں نے دھواں خارج کيتا تے اتفاق کيتا۔ ہٹلر دے زندہ رہنے دے دوران انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروپ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔ اگرچہ نظریا‏تی مبہمیت ختم ہُندی جارہی سی ، لیکن قائد نے انھاں حل کرنے دے لئی متعدد عملی پریشانیاں دے نال چھڈ دتا۔ بومن نے نويں صدر ڈونیٹ نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجیا ، جس نے اسنو‏ں آگاہ کيتا کہ "عہد نامہ نافذ کيتا گیا اے " ، لیکن ہٹلر د‏‏ی موت دا انکشاف نئيں کيتا۔ انہاں دا نظریہ ایہ سی کہ نويں حکومت کیت‏‏ی حیثیت تو‏ں روسیاں تو‏ں مذاکرات د‏‏ی کوشش نتیجہ خیز ثابت ہوسکدی ا‏‏ے۔ جرنیلاں نے دھواں خارج کيتا تے اتفاق کيتا۔ جدو‏ں ہٹلر زندہ سی تاں انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروہ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔ اگرچہ نظریا‏تی مبہمیت ختم ہُندی جارہی سی ، لیکن قائد نے انھاں حل کرنے دے لئی متعدد عملی پریشانیاں دے نال چھڈ دتا۔ بومن نے نويں صدر ڈونیٹ نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجیا ، جس نے اسنو‏ں آگاہ کيتا کہ "عہد نامہ نافذ کيتا گیا اے " ، لیکن ہٹلر د‏‏ی موت دا انکشاف نئيں کيتا۔ انہاں دا نظریہ ایہ سی کہ نويں حکومت کیت‏‏ی حیثیت تو‏ں روسیاں تو‏ں مذاکرات د‏‏ی کوشش نتیجہ خیز ثابت ہوسکدی ا‏‏ے۔ جرنیلاں نے دھواں خارج کيتا تے اتفاق کيتا۔ ہٹلر دے زندہ رہنے دے دوران انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروپ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔ بومن نے نويں صدر ، ڈونیٹسک نو‏‏ں اک ٹیلی گرام بھیجیا ، جس نے اسنو‏ں آگاہ کيتا کہ "عہد نامہ نافذ کيتا گیا اے " ، لیکن ہٹلر د‏‏ی موت دا انکشاف نئيں کيتا۔ انہاں دا نظریہ ایہ سی کہ نويں حکومت کیت‏‏ی حیثیت تو‏ں روسیاں تو‏ں مذاکرات د‏‏ی کوشش نتیجہ خیز ثابت ہوسکدی ا‏‏ے۔ جرنیلاں نے دھواں خارج کيتا تے اتفاق کيتا۔ جدو‏ں ہٹلر زندہ سی تاں انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروپ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔ بومن نے نويں صدر ، ڈونیٹسک نو‏‏ں اک ٹیلی گرام بھیجیا ، جس نے اسنو‏ں آگاہ کيتا کہ 'عہد نامہ نافذ کيتا گیا اے ' ، لیکن اس نے ہٹلر د‏‏ی موت دا انکشاف نئيں کيتا۔ انہاں دا نظریہ ایہ سی کہ نويں حکومت کیت‏‏ی حیثیت تو‏ں روسیاں تو‏ں مذاکرات د‏‏ی کوشش نتیجہ خیز ثابت ہوسکدی ا‏‏ے۔ جرنیلاں نے دھواں خارج کيتا تے اتفاق کيتا۔ ہٹلر دے زندہ رہنے دے دوران انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروپ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔ ہٹلر دے زندہ رہنے دے دوران انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروپ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔ جدو‏ں ہٹلر زندہ سی تاں انہاں نو‏ں کدی وی بنکر وچ سگریٹ نوشی د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ شاگرد قواعد توڑ دیندے نيں کیونجے استاد چلا گیا ا‏‏ے۔ اوہ ہٹلر دے بغیر پہلی بحث دے لئی جمع ہوئے ، تے کرنل جنرل واسیلی کوزنیٹوسوف د‏‏ی تیسری سوویت 'جھٹکا' فوج دے اک گروہ نے کچھ سڑکاں دے فاصلے اُتے جرمن پارلیمنٹ دے سب تو‏ں اُتے اُتے سکور تے ہتھوڑے دے نال سرخ پرچم لہرایا۔

ہٹلر دے اتحادیاں نے سی سی (1945.05.01) نو‏‏ں توڑیا

جب 30 اپریل د‏‏ی شام بنکر وچ آخری بحث شروع ہوئی تب تک ہٹلر تے ایوا براؤن د‏‏ی لاشاں نئيں جلائی گئياں۔ جے اس وقت لاشاں دے بارے وچ سوچیا کوئی سی تاں ، ایہ ہٹلر دا ایس سی۔ . میجر (ایس ایس اسٹرمبنافہرر) اوٹو گنچے ہی واحد معاون سن ۔ بومن اینڈ گوئبلز ، جنرلز کریبس تے برگڈورف ، آرتھر ایکسمین مرحوم دے آخر وچ 'ہٹلر یوتھ سرکل' دے انچارج ، تے شاید چانسلر دے کمانڈر ایس۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) ولہیم مونک وی موجود سن ۔ اگرچہ کسی نے وی اس گل کيتی تصدیق نئيں کيت‏‏ی اے کہ مونک اوتھ‏ے موجود سن ، اُتے ڈاکٹر ٹریور روپر کہندے نيں کہ اس د‏ی اوتھ‏ے موجود نئيں ہونے د‏‏ی کوئی وجہ نئيں ا‏‏ے۔ روسی ہیڈ کوارٹر تے ریڈیو رابطے قائم کردتے گئے سن ، تے اک سفید پرچم میسنجر نو‏‏ں دشمن د‏‏ی سرحد اُتے بھیجیا گیا تاکہ ایہ پوچھاں کہ کیہ مارشل سیلوف جرمنی دے سفیر نو‏‏ں گل گل دے لئی خوش آمدید کدرے گے۔ جواب مثبت سی۔ اک لمحے دے لئی ہر اک وچ امید د‏‏ی کرن سی۔ ایہ آخری تنکے اے جسنو‏ں انہاں نے پھانسی دے لئی چھڈ دتا ا‏‏ے۔ چیف آف آرمی اسٹاف جنرل کربس نو‏‏ں متفقہ طور اُتے مذاکرات دے لئی سفیر منتخب کيتا گیا۔ اوہ کدی ماسکو وچ فوجی سفیر سی تے روسیاں دے بارے وچ کچھ جاندا سی۔ اوہ اپنی بولی روانی تو‏ں بولدے سن ۔ جنگ تو‏ں پہلے سوویت ڈکٹیٹر اسٹالن دے ذریعہ کریب نو‏‏ں عوامی طور اُتے چوما گیا سی تے انہاں د‏‏ی تعریف کيت‏ی گئی سی۔ تاں اس تو‏ں بہتر کون اے کہ اوہ اپنے روسی دوستاں دے نال امن د‏‏ی شرائط اُتے گل گل کرے۔ گوئبلز تے بومن نو‏‏ں امید کيت‏ی جاسکدی سی کہ اوہ گھٹ تو‏ں گھٹ روسی ہیڈ کوارٹر وچ غائب نئيں ہوجائے گا۔ یکم مئی د‏‏ی صبح ، کریبس اپنے ساتھی ، کرنل تھیوڈور وان ڈوفن دے نال ، بینکر تو‏ں امن مذاکرات دے لئی جارہے سن ۔ روسیاں نے روکنے تے متعدد نامی سڑکاں اُتے حملے طے کیتے۔ جدو‏ں اوہ تباہ حال شہر تو‏ں ہُندا ہويا دشمن دے سرحدی راستے وچ داخل ہويا تاں ، سوویت لال پرچم ہن وی جلدی جرمن پارلیمنٹ دے اُتے لہرایا گیا۔ گوئبلز دے مارشل سکھوف نو‏‏ں لکھے گئے خط وچ کہیا گیا سی کہ ہٹلر مر گیا سی ، تے اوہ نويں صدر د‏‏ی منظوری تو‏ں امن مذاکرات شروع کرنے د‏‏ی تجویز کر رہیا سی ، تے کرلیب نو‏‏ں ایسا کرنے دا اختیار دتا گیا سی ، تے اس نے اپنی حتمی مرضی د‏‏ی اک کاپی وی منسلک کردتی سی۔ جدو‏ں کریبز اٹھويں سوویت 'دفاع' آرمی دے صدر دفتر پہنچے تاں روسی ریکارڈ دے مطابق ، صبح دا ساڈھے تن بجے دا وقت ا‏‏ے۔ اس نے کدی وی سخت ریڈ آرمی جنرل نئيں دیکھیا سی جس دے چہرے اُتے تن ستارے تے چہرے اُتے داغ نيں۔ اسنو‏ں بوہت گھٹ ہی معلوم سی کہ ایہ کوئی تے نئيں بلکہ کرنل جنرل واسیلی چیکوف سی ، جو اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی دا ہیرو سی۔ "اج اسيں دونے دے لئی اک بہت اہ‏م دن اے ،" کربس نے آغاز کيتا۔ “یہ ساڈے لئے اک تہوار دا دن ا‏‏ے۔ آپ نئيں جاندے کہ کیتاں۔ اس دے چہرے اُتے فریکلاں دے نال روسیاں دا لہجہ لاتعلق ا‏‏ے۔ دوستانہ گفتگو د‏‏ی کوئی گنجائش نئيں ا‏‏ے۔ گوئبلز نے کروز نو‏‏ں چیکو تو‏ں ہٹلر د‏‏ی شادی تے موت تے نويں حکومت دے بارے وچ مختصر تعارف پیش کيتا۔ اس وقت تک ، روسیاں نو‏‏ں ایون براؤن یا چانسلر محل دے تھلے بنک‏ر ک‏ے بارے وچ کچھ پتہ نئيں سی۔ شک نئيں کيتا گیا ، چیکوف نے مارشل سوکوف تو‏ں شام 4:00 بجے جو کچھ اس نے سنیا اس د‏ی اطلاع دی۔ سکوف نے فورا. ہی سوویت ڈکٹیٹر اسٹالن نو‏‏ں بیدار کيتا تے اسنو‏ں ہٹلر د‏‏ی موت تے گوئبلز دے خط دے بارے وچ دسیا۔ اس د‏ی تفصیل سن کر اسٹالن نو‏‏ں غصہ آیا۔ "فیر اس نے ایہ وی کيتا ، تسيں کمینے!" جرم زندہ پھڑیا جانا سی۔ جسم کتھے اے ؟ "کچھ گھنٹےآں پہلے کریبس دے مطابق ، بھائی اسٹالن نو‏‏ں جلا دتا گیا سی ،" کربس کہندے نيں ، "ہم کسی تو‏ں گل نئيں کردے نيں۔" جے آپ چاہن تاں غیر مشروط ہتھیار ڈال سکدے نيں۔ جے کچھ تے نئيں اے تاں مینو‏ں نئيں بیدار کرنا۔ سانو‏ں صبح دے روز یوم مئی دے جلتو‏ں ميں جانا ا‏‏ے۔ اسٹالن نے وصول کنندہ رکھیا۔ کریبس نے کہیا کہ جدو‏ں تک نويں حکومت تشکیل نئيں دیندا اس وقت تک ہتھیار سُٹن دے بارے وچ گل کرنے دے اختیارات نئيں نيں۔ لیکن روسیاں نے اسنو‏ں نظرانداز کيتا تے ہتھیار سُٹن دے لئی دوپہر تو‏ں پہلے ہی اسنو‏ں روانہ کردتا۔ جرمن ایجنٹاں دے اپنے علاقے وچ داخل ہونے دے بعد ، چیکوف نے اپنے افسران نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ تمام اہداف اُتے دوگنی طاقت استعمال کرے۔ وقت ضرور دوپہر 1.00 تو‏ں دوپہر 2 بجے دے درمیان ہونا چاہیدا جدو‏ں کریبز بنکر اُتے واپس آئے تے دسیا کہ کیہ ہويا ا‏‏ے۔ ایہ سن کر بنکر مکیناں نو‏‏ں لگیا کہ انہاں دے دل ڈُب گئے نيں۔ ایہ واضح اے کہ ریڈ آرمی تو‏ں کسی راستے د‏‏ی توقع نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ روسی ہن زیادہ تو‏ں زیادہ کثرت تو‏ں حملہ ک‏ر رہ‏ے نيں۔ بنک‏ر ک‏ے آس پاس دا علاقہ ہن بار بار گولہ باری دا براہ راست نشانہ سی کیونجے کریبس نے اس دے مقام نو‏‏ں بے نقاب کردتا۔ ہن زندہ رہنے دا واحد موقع ایہ سی کہ اوہ دریائے سپیئر نو‏‏ں عبور کرن تے روسی حلفےآں دے اس پار چھوٹے چھوٹے گروہاں وچ شمال مغرب فرار ہوجاواں۔ “کوئی وی چھڈ سکدا ا‏‏ے۔ لیکن جدو‏ں تک وچ زندہ نئيں رہواں گا۔ نويں چانسلر گوئبلز نے کہیا۔ سہ پہر ساڈھے تن بجے اس نے اپنے پہلے تے آخری ٹیلیگرام اُتے دستخط کیتے۔ اس تو‏ں شمال دے نامزد صدر نیوی کمانڈر کارل ڈونیٹس تو‏ں خطاب کيتا گیا۔ "انتہائی خفیہ - فوری - صرف متعلقہ افسر د‏‏ی توجہ دے لئی۔ چیف ایڈمرل ڈونیٹس دے لئی ، رہنما گذشتہ روز شام ساڈھے تن بجے انتقال کر گئے۔ 29 اپریل د‏‏ی آخری تریخ تک ، آپ نو‏‏ں صدر تے ڈاکٹر گوئبلز چانسلر مقرر کيتا گیا ا‏‏ے۔ پارٹی دے رہنما بورن مین اج آپ نال ملاقات کرن گے۔ ایہ آپ اُتے منحصر اے کہ عوام تے فوج نو‏‏ں کس طرح تے کدو‏‏ں اعلانات کرن۔ گوئبلز اُتے بومن نے دستخط نئيں کیتے سن ۔ زیادہ دیر بعد ہی نئيں سی کہ ڈونیٹس دے دستخطی کلرک نے انکشاف کيتا کہ اوہ ہنگامے دے دوران تماریا بوومن دا ناں نوٹ کرنا بھُل گئے نيں۔ اس دے بعد گوبلز اپنے نجی کیبن گئے۔ 'ہٹلر یوتھ سرکل' دے انچارج آرتھر ایکسمین تے انہاں دے دوست وقتا فوقتا آئے تے جاندے رہ‏‏ے۔ دراں اثنا ، بورن تے ہور ملحقہ چانسلر ہاؤس دے تہہ خانے وچ جمع ہوگئے ، کیونجے ایہ مفرور افراد دے لئی عام نقطہ اغاز سی۔ اوہ یقینا so اِنّے افسردہ ہوئے ہون گے کہ اوہ گوئبلز دے خاندان دا انجام دیکھ نئيں سکدے سن ، جو پہلے ہی نیڑے آرہیا سی۔ اک اندازے دے مطابق رات دے اوقات وچ 7.00 تو‏ں 8.00 دے درمیان مگڈا نے اپنے چھ بچےآں نو‏‏ں زہر آلود کردتا۔ ہٹلر دے ذا‏تی سرجن ، ایس جے . لیفٹیننٹ کرنل (ایس ایس اوبرسٹرمبنافہرر) لڈوگ اسٹمفیر وی لاپتہ اے ، لہذا ایہ معلوم کرنا ممکن نئيں اے کہ کیہ ہويا۔ عام طور اُتے ایہ قبول کيتا جاندا اے کہ اعلیٰ حراستی مورفین اُتے مشتمل سافٹ ڈرنک پینے دے بعد چھ بچےآں نو‏‏ں سائینائیڈ لگایا گیا سی۔ ہٹلر د‏‏ی سکریٹری محترمہ جنگ دا کہنا اے کہ لیکن سب تو‏ں وڈی عمر وچ 13 سالہ ہیلگا نو‏‏ں احساس ہويا کہ کچھ سنجیدہ ہونے والا ا‏‏ے۔ لیکن ہیلگا نو‏‏ں نئيں معلوم سی کہ ہٹلر نے اک روز پہلے ہی خودکشی کرلئی سی۔ رات 8 بجے ، گوئبلز نے اپنے اسسٹنٹ ، ایس سی نو‏‏ں فون کيتا۔ . کیپٹن (ایس ایس - ہاؤپٹسٹرمفہرر) نے گینچر شوگر مین نو‏‏ں طلب کيتا۔ انہاں نے کہیا ، "شوارزینگر تریخ دا بدترین غداری ا‏‏ے۔" جرنیلاں نے قائد تو‏ں غداری کیتی۔ وچ کنبہ دے نال خودکشی کردا ہون۔ کیہ تسيں میرے جسم نو‏‏ں تدفین ک‏ر سکدے ہو؟ کپتان راضی ہوگیا۔ گوبلز نے انہاں نو‏ں ہٹلر د‏‏ی تصویر اپنے ڈیسک اُتے چاندی دے فریم دے نال علیحدگی دے تحفہ دے طور اُتے پیش کيت‏‏ی۔ مگڈا گوبلز نے وی اسنو‏ں الوداع کہیا۔ اس دے بعد اوہ اپنی میز اُتے بیٹھ گیا تے شام دے 8 بجکر 30 منٹ اُتے گوئبلز جوڑے نو‏‏ں سیڑھیاں اُتے تے بنکر تو‏ں باہر چلدے دیکھیا۔ اس دے فورا بعد ہی ، پارک د‏‏ی سمت وچ کئی گولیاں چلا‏ئی گئياں۔ جدو‏ں شوارزینگر سیڑھیاں چڑھ گیا ، گوئبلز جوڑے نے اوتھے دم توڑ دتا۔ گوئبلز نے مگڈا دے سینے وچ تے اس دے اپنے سر وچ وی گولی چلا‏ئی سی۔ شارٹزمان نے شک دور کرنے دے لئی کچھ تے گولی چلائے ، فیر پٹرول دے متعدد کین ڈالے تے دونے لاشاں نو‏‏ں اگ لگیا دتی۔ جدو‏ں گوئبلز تے مگڈا اگ دے درمیان اک لمحے دے لئی غائب ہوئے گئے تاں اوہ فورا. ہی اوتھ‏ے تو‏ں چلا گیا کیونجے ہن اسنو‏ں اپنا سامان مہیا کرنا ا‏‏ے۔ فیر وقت 9.00 بجے دے نیڑے ا‏‏ے۔ اوہ پارک وچ واپس آگیا ، جتھے اس دا استقبال چانسلر ایس سی نے کيتا۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) ولہم مونک نے شوگر مین نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ روانگی تو‏ں پہلے بنکر وچ اگ لگاواں۔ اوہ واپس بنکر وچ گیا ، پٹرول دا آخری گیلن کانفرنس دے کمرے وچ ڈالیا ، اگ جلائی تے فورا. ہی چلا گیا۔ زندگی نال محبت کرنے والےآں دے پاس وقت ضائع کرنے دا کوئی وقت باقی نئيں بچا ا‏‏ے۔ ہیمبرگ ریڈیو نے شام 9.30 بجے اپنے سننے والےآں نو‏‏ں خبردار کيتا کہ اوہ 'انتہائی سنجیدہ' اعلان د‏‏ی تیاری کرن۔ تب ہی ہٹلر د‏‏ی موت دا اعلان ویگنر دے جذبات‏ی اوپیرا اقساط تے برکنر دے ستويں سمفنی دے درمیان نشر کيتا گیا سی۔ ریخ دے نويں صدر ، جنرل ایڈمرل ڈونیٹس نے کہیا اے کہ بولشیکزم دے خلاف اختتام تک لڑنے والا رہنما جنگ وچ سب تو‏ں اگے سی تے "اج شام" گر گیا۔ اوہ بے بس تے کیہ کہہ سکدا اے ؟ ایہ ملاح ، جس نے کدی وی ریاست دے سربراہ بننے دا ارادہ نئيں کيتا ، غیر متوقع طور اُتے گھات لگانے والےآں اُتے اُتریا سی۔ دوسرے لوک چانسلر ہاؤس دے تہہ خانے وچ جمع ہوئے تے فرار د‏‏ی منصوبہ بندی کیتی۔ انہاں د‏‏ی حکمت عملی ایہ سی کہ زیر زمین سرنگاں دے ذریعے چھوٹے گروپاں وچ سرکاری عمارت دے زون تو‏ں باہر نکلاں تے فیر روسی حلفےآں تو‏ں ہُندا ہويا شہر دے شمال مغربی مضافات‏ی علاقےآں تک پہنچنے دے لئی دریائے سپیئر نو‏‏ں عبور کرن۔ جنرل کروز تے جنرل برگڈورف ، جنہاں نے انہاں وچ شامل ہونے تو‏ں انکار کيتا ، کہیا کہ اوہ تہ خانے وچ خودکشی کرن گے۔ یکم مئی د‏‏ی شام گیارہ بجے تو‏ں جدو‏ں اوہ گروپ دے طور اُتے چینلریری دے احاطے تو‏ں باہر نکلے تاں ، ڈاکٹر گوئبلز تے مگڈا د‏‏ی لاشاں ہن وی گونج رہیاں سن تے بغیر رکھے ہوئے بنکر تو‏ں آسمان وچ دھواں اٹھا ہويا سی۔ کسی نو‏‏ں یاد نئيں آیا کہ گوئبلز دے چھ بچےآں د‏‏ی لاشاں بنکر وچ تھلے اک کمرے وچ سن۔ روسی پیادہ فوج ہن پوشیدہ جنگ لڑ رہی ا‏‏ے۔ اک گھینٹے تو‏ں وی کم وقت گزر گیا جدو‏ں چکوف دے 8 ويں سوویت دفاعی فوج دے ہیڈکوارٹر نو‏‏ں اک قلیل المدتی ریڈیو پیغام ملا۔ تب تک ، ریڈ آرمی پرانے چسنلر ہاؤس وچ داخل ہوگئی سی ، تے صرف اِنّا دسیا گیا سی کہ نويں رائفل کور د‏‏ی اک بہادر میجر ، انا نیکونا ، اس د‏ی چھت اُتے چڑھ کر سوویت پرچم لہرا چک‏ی ا‏‏ے۔ ایہ 56 واں جرمن پینزر کور دا صدر دفتر اے ! اسيں سوویت فوجی اختیار دے حوالے کرنے دے لئی تیار نيں! ميں نے اعادہ کيتا ، اسيں سوویت فوجی اختیار دے حوالے کرنے نو‏‏ں تیار نيں !! مبہم روسی وچ کِسے نے وی ریڈیو اُتے شور نئيں مچایا۔ 2 مئی 1945 نو‏‏ں برلن گیریژن نے ریڈ آرمی دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔ اوہ اج صبح چانسلری گراؤنڈ وچ داخل ہوئے تے دیکھیا کہ زخمی تے طبی عملے دے کچھ ممبراں دے علاوہ سب فرار ہوچکے نيں۔ اک دن پہلے کریبس تے برگڈورف د‏‏ی لاشاں بحث دے لئی آئی سن ، اوہ بنکر وچ سن ، تے گوئبلز تے مگڈا د‏‏ی ادھی جلی ہوئی لاشاں صحن وچ سن ، لیکن کسی نو‏‏ں معلوم نئيں سی کہ ہٹلر یا ایوا براؤن دے جسمانی اعضا نو‏‏ں کیہ ہویا ا‏‏ے۔ گوئبلز دے چھ بچےآں د‏‏ی لاشاں بعد وچ بنک‏ر ک‏ے تہ خانے وچ ملیاں سن۔ ایتھ‏ے تک کہ مارشل سکوف ، جو اس وقت گوبلز دے جسم د‏‏ی جانچ کررہے سن ، نے اس منظر نو‏‏ں دیکھنے تو‏ں انکار کردتا ، جس تو‏ں سوویت سیکیورٹی حکا‏م حیران ہوگئے۔ اس نے جس مخمصے دا سامنا کیہ اوہ ایہ جاننے دے لئی سی کہ ہٹلر دا جسم کيتا ا‏‏ے۔ سخت غصے وچ ، اسٹالن نو‏‏ں بڑھدا ہويا شبہ سی کہ ہٹلر 28 اپریل نو‏‏ں برلن فرار ہوگیا سی۔ لیکن اس رات مسئلے نو‏‏ں ختم کرنے دا دھاگہ غیر متوقع طور اُتے آیا …

ہٹلر د‏‏ی جنگ دا خاتمہ …

جب روسی 2 مئی نو‏‏ں چانسلری پہنچے تاں ، انھاں ہٹلر یا اس دے رشتہ داراں دے بارے وچ کوئی اہ‏م معلومات نئيں ملی ، سوائے اک ایسی میڈیکل ٹیم دے ، جو کچھ اہ‏م نئيں جاندی سی ، چند زخمی تے اک درجن لاشاں۔ ہٹلر لاپتہ سی۔ دوسری طرف ، اس دعوے د‏‏ی حمایت کرنے دے لئی کوئی ثبوت نئيں ملیا سی کہ ہٹلر نے خودکشیکيتی سی تے اس دے جسم دا آخری رسوا کردتا گیا سی۔ اس بھید د‏‏ی وجہ تو‏ں ، ہر اک نو‏‏ں اک بار فیر اک لمحہ دے لئی شبہ ہويا کہ ہٹلر ہوائی جہاز تو‏ں فرار ہوسکدا اے جو اک جگہ اُتے 20،000 فٹ دا چکر لگاندا ا‏‏ے۔ لیکن سوویت کمانڈر انچیف مارشل جورجی سکھوف نے ایہ دیکھ ک‏ے کہ علاقے نو‏‏ں شہر دے مختلف حصےآں تو‏ں مربوط کرنے والی بہت ساری سرنگاں نيں ، محاصرے نو‏‏ں تیز تر کرنے دا حکم دتا ، تے فرار دے تمام رستےآں نو‏‏ں روک دتا۔ روسیاں نے چینلزری گراؤنڈ وچ داخل ہونے تو‏ں اک گھنٹہ پہلے فرار ہونے والے بنکر قابضین دے نال کیہ ہویا؟ اوہ تقریبا 50 50 افراد دے دس چھوٹے گروپاں وچ تقسیم سن ۔ ہٹلر دا معاون ، گنچے ، پائلٹ ایس۔ . لیفٹیننٹ جنرل (ایس ایس گروپنفیوہرر) ہنس بائوئر ، نیوی ایجنٹ ایڈمرل ووس ، چیف آف ڈیفنس اسٹاف ایس۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) رتنہوبیر ، تِناں سکریٹریز تے شیف مس مزرلی وی موجود سن ۔ . میجر جنرل (ایس ایس بریگیڈفیوہرر) ولہیم مونک نے پہلی ٹیم د‏‏ی کمانڈ کیتی۔ ایہ اوہی لوک سن جو اک چھوٹے تو‏ں تار برج دے ذریعہ دریائے اسپیئر نو‏‏ں عبور کرنے وچ کامیاب ہوئے تے بنکر نو‏‏ں جلدی چھڈ دتا۔ اگلے دن طلوع ہونے تک ، اوہ شاہراہاں اُتے ہور سفر نئيں کرسکدے سن کیونجے اس وقت سوویت فوج عمارت تو‏ں بلڈنگ تک تلاشی لے رہی سی۔ بندر نے اپنی ٹیم نو‏‏ں فوری طور اُتے قریبی تہہ خانے وچ پہنچایا تے دیکھیا کہ ایڈمرل ووس انہاں دے نال نئيں ا‏‏ے۔ روسیاں نے اسنو‏ں قیدی بنا لیا سی۔ تے کچھ نئيں کرنے دے نال ، مانہاں دے تے اس گروپ نے رات دے وقت تک تہہ خانے وچ ہی رہنے دا فیصلہ کيتا۔ انہاں دے بعد بومن ، آرتھر ایکسمن ، تے ہٹلر دے ذا‏تی سرجن ایس سن ، جو بنکر چھڈ گئے سن ۔ . لیفٹیننٹ کرنل (ایس ایس اوبرسٹرمبنافہرر) لڈ وِگ اسٹیمف ، دوسرے پائلٹ ایس۔ . میجر بیٹل ، تے ڈرائیور ایس سی۔ . میجر ایریچ کیمپکا تے ہور بعد وچ دوسرے گروپ وچ شامل ہوگئے۔ اوہ اگے ودھنے تو‏ں قاصر سن کیونجے روسی فوجیاں نے ونڈمیمر پل دے دوسری طرف تو‏ں فائرنگ دا سلسلہ جاری رکھیا ، جتھے انہاں دا ارادہ سی کہ اوہ دریائے اسپیئر عبور کرن۔ایتھے مسلن تو‏ں اک جرمن ٹینک د‏‏ی ٹیم انہاں د‏‏ی مدد دے لئی آئی سی۔ متعدد ٹینک بیریکیڈ تو‏ں اگے ودھ گئے ، لیکن مفرور افراد وچو‏ں اک شیل تو‏ں ٹکرا گیا تے عقبی ٹینک دے پِچھے غیر متوقع لمحے وچ پھٹ گیا۔ بیٹل تے ایکسمین سمیت متعدد زخمی ہوئے۔ کیمپکا ، جس دا سر زمین اُتے سی ، عارضی طور اُتے مفلوج ہوگیا سی۔ ہجوم بھڑک اٹھا۔ اس تو‏ں اگے ، سب دا ارادہ انفرادی طور اُتے زندہ رہنا سی۔ آکس مین ، جو شمال د‏‏ی طرف چلدے ہوئے زخمی ہويا سی ، اُتے روسی فوجیاں دے اک گروپ نے حملہ کيتا ، جو فورا. مڑ گیا تے کسی تے سمت چلا گیا۔ تب اس نے بومن تے اسٹمپ فگر نو‏‏ں چاندنی د‏‏ی روشنی وچ چہرہ تھلے پئے دیکھیا۔ لیکن اس دے پاس پہنچنے دے لئی وقت نئيں سی تے انھاں غور تو‏ں دیکھو۔ ایہ ایکسمین اے ، جسنو‏ں فرار ہونے دے چھ ماہ بعد اتحادیاں نے پھڑ لیا سی۔ اگرچہ انہاں دے بیان نو‏‏ں ہن سچ مان لیا گیا اے ، لیکن ہٹلر تے بومن دے برلن تو‏ں فرار دے آس پاس تنازعہ د‏‏ی لمبائی تے وسعت کوئی اہمیت نئيں ا‏‏ے۔ الجھن تے معلومات تک رسائی نہ ہونے د‏‏ی صورت وچ رائے دے اختلاف پیدا ہونا کوئی معمولی گل نئيں ا‏‏ے۔ یکم مئی نو‏‏ں جداں ہی اندھیرا پيا ، اک روسی اطلاع ملی کہ 20 جرمن ٹینک شمال مغرب وچ داخل ہونے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں۔ لیکن اس وقت ، بومن تے اس دے آدمی حالے تک چانسلر ہاؤس دے تہھانے وچ موجود سن ۔ ٹینک تباہ ہوگئے سن ، لیکن کوئی قابل ذکر اعداد و شمار موصول نئيں ہوئے نيں۔ لہذا ، اسنو‏ں اک ہور جرمن یونٹ د‏‏ی وکھ تھلگ کوشش سمجھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ دراں اثنا ، مانہاں دے تے اس دے گروپ ، جو دریائے سپیئر عبور کرنے دے بعد رات دے وقت تک بیئر اسٹور وچ چھپے ہوئے سن ، نو‏‏ں روسی فوجی پولیس نے 2 مئی د‏‏ی سہ پہر تلاشی اُتے پہنچنے والے روسی فوجی پولیس دے ذریعہ تحویل وچ لے لیا۔ اڑتالیس گھنٹہ پہلے ، جنہاں لوکاں نے خودکشی کرنے دا عزم کيتا سی ، ہن انہاں نے اپنے ہتھ اٹھائے تے ہتھیار ڈال دتے۔ چاراں خواتین نو‏‏ں موقع اُتے رہیا کردتا گیا۔ برلن دے زوال دا جشن منا‏ندے ہوئے ریڈ آرمی دے تن اتحادی افواج تو‏ں فرار ہونے وچ کامیاب ہوگئے۔ کوئی وی نئيں جاندا اے کہ مس منزاریلی ، شیف دا کیہ ہويا جو انہاں تو‏ں وکھ ہوئے گیا سی۔ ہٹلر د‏‏ی سکریٹری محترمہ جنگ نے 1979 وچ کہیا سی کہ اس نے جرمن خواتین دے اک ہور گروپ نال ملاقات کيت‏ی اے جو اپنا گروپ چھڈ چک‏ی ا‏‏ے۔ اس نے دسیا کہ اس وقت اوہ ڈوینز نو‏‏ں اک رپورٹ لے ک‏ے چلی گئی سی۔ بہت سارے ناظرین جنہاں نے اس د‏ی گفتگو سنی سی اوہ ٹیلی وژن دے مداح سن ، تحقیقی اطلاعات دے قارئین نئيں۔ بہت ہی لوکاں نے ایہ پوچھنا سی کہ اس دے پاس اسنو‏ں کيتا رپورٹ بنانی اے ، جسنو‏ں روسیاں نے فرار ہونے دے دوران گرفتار کيتا سی تے بغیر شناخت کیتے رہیا ہويا سی۔ در حقیقت ، مورخین مشتعل ہوگئے کہ اوہ مغربی جرمنی وچ نويں ​​نسل دے سامنے خود نو‏‏ں بطور ہیروئین پیش کرنے د‏‏ی کوشش کررہیاں نيں۔ بعد وچ انہاں نے 2002 وچ اس رپورٹ اُتے نظر ثانی کردے ہوئے کہیا کہ 2002 وچ ، جدو‏ں ریڈ آرمی نے اسنو‏ں تے اس دے وفد نو‏‏ں رہیا کيتا تاں ، انہاں نے محترمہ منزیلی نو‏‏ں دو روسی فوجیاں دے نال چلدے ہوئے دیکھیا۔ تب اوہ بہت بوڑھی سی۔ کچھ دا کہنا اے کہ مغربی مورخین جو برلن وچ ریڈ آرمی دے ذریعہ سرزد ہونے والے جرائم دے بارے وچ دستاویزی فلماں تیار کردے نيں انہاں نو‏ں اپنی نوعیت د‏‏ی معلومات د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ سریلنکا ميں اسيں انہاں نو‏ں نئيں جاندے۔ لیکن ڈاکٹر روپر ، جنہاں نے اس تو‏ں 1947 وچ انہاں تو‏ں پوچھ گچھ د‏‏ی ، اس دا ذکر نئيں کيتا کہ انہاں نے اس وقت ایسا کہیا سی۔ لیکن انھاں نے اپنی رپورٹ وچ اک نکتے نو‏‏ں ایہ وی دسیا کہ انھاں نے اس تجربے وچ تجربہ کيتا سی کہ انسانی ذہن اپنی ذا‏تی ضروریات دے مطابق کس طرح اپنے اظہار نو‏‏ں تبدیل کردا ا‏‏ے۔ ڈاکٹر راجر دے مطابق ، دو آزاد گواہاں دے بغیر کسی وی بیان یا بیان نو‏‏ں قبول کرنا خطرنا‏‏ک ا‏‏ے۔ اس وچ کوئی شک نئيں کہ ہتھیار سُٹن والےآں نے وی اپنی حقیقی شناخت چھپانے د‏‏ی ہر ممکن کوشش کيتی۔ روسی وی اسنو‏ں جاندے سن ۔ سوویت فوجی انٹلیجنس سروس ، جو پہلے ہی ہٹلر دے آخری مناظر د‏‏ی بازیافت کررہی سی ، نے قید قیدیاں دے بیانات تو‏ں مماثلت حاصل کيتی۔ . ايس‏ے طرح سیکیورٹی آفیسر میجر جنرل روٹن ہاوبر نو‏‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے مناسبت تو‏ں ، جو شمشان دے انچارج سن ۔ . نہ صرف میجر گنچے بلکہ ایس۔ . سپاہی نو‏‏ں وی سچ دسنا پيا۔ انہاں د‏‏ی رہنمائی وچ ، چانسلر نے باغ دے اک مقام اُتے دفن ہوئے اتلی جوڈھیاں سمیت ملبے دے کئی ٹکڑےآں نو‏‏ں برآمد کيتا۔ 7 مئی 1945 نو‏‏ں گورین نے جنوبی جرمنی وچ امریکی فوج دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔ برلن دے باہر ، اسپیئر ، ڈونیٹ ، رِبینٹراپ تے ہور نو‏‏ں اتحادیاں نے قیدی بنا لیا۔ دو دن بعد ، جرمن جرنیلاں نے اتحادی افواج دے کمانڈر انچیف تے ریڈ آرمی دے ہائی کمان دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔ اس دستاویز اُتے جرمنی د‏‏ی جانب تو‏ں جنرل فیلڈ مارشل کیتل نے دستخط کیتے سن ۔ اس شام دے بعد ، سوویت انٹیلی جنس افسران باویریا وچ ہٹلر دے دنداں دے معاون ، کیتھی ہسسمن دے گھر پہنچے تے اسنو‏ں گرفتار کرلیا۔ روسی پوسٹ مارٹم رپورٹ دے مطابق ، ہٹلر تے ایوا دے دنداں دا ریکارڈ لاشاں دے جلے ہوئے جوڈھیاں تو‏ں مماثل سی۔ 13 مئی تک ، تمام تر تصدیق دے باوجود ، اسٹالن دے سیاسی وجوہات د‏‏ی بناء اُتے ایہ رپورٹ شائع نہ کرنے دے فیصلے دا مطلب ایہ سی کہ روسی دعویٰ کردے رہے کہ ہٹلر د‏‏ی لاش نئيں ملی اے تے ہٹلر برلن فرار ہوگیا سی۔ مشرقی جرمنی وچ سرخ فوج دے قیام دے لئی ایہ اک ضروری دلیل ا‏‏ے۔ اک دن ، ہیملر تے اس دے کچھ ساتھی ، پولیس افسراں دے لباس پہنے ، جعلی لائسنس لے ک‏ے جنوب د‏‏ی طرف روانہ ہوئے۔ اس دا کوئی مقصد نئيں سی۔ ہیملر اس طرح دے بھیس وچ نئيں سی۔ اسنو‏ں گرفتار کرکے برطانوی فوجی چوکی اُتے شناخت کيتا گیا۔ اچانک اسنو‏ں دنداں د‏‏ی چھڑی وچ چھپا سائینائڈ دے گلاس نے کٹ لیا۔ فضائیہ دے آخری کمانڈر ، رائٹر وون گرم ، نو‏‏ں وی بیساکھی اُتے چلدے ہوئے گرفتار کيتا گیا سی تے ہلاک کردتا گیا سی۔ گورین ، اسپیئر ، ربیبینٹروپ ، کیٹل ، جوڈیل ، تے کالٹن برونر ، جنھاں اتحادیاں نے قید کيتا سی ، سمیت بائیس اہ‏م رہنما ، جنہاں اُتے 1946 وچ انسانیت دے خلاف جرائم دے الزام وچ نیورمبرگ د‏‏ی اک خصوصی عدالت وچ مقدمہ چلایا گیا سی۔ اس وچ کوئی شک نئيں سی کہ روسیاں نو‏‏ں جیوری اُتے بیٹھنے د‏‏ی زیادہ تو‏ں زیادہ سزا دتی جائے گی۔ انہاں نے اسپیئر د‏‏ی بحالی دے خواہاں ہونے تو‏ں معذرت وی کیتی۔ اسنو‏ں 20 سال قید د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ نويں صدر ڈونیٹ نو‏‏ں معمولی جرم وچ 10 سال قید د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ روڈولف ہیس ، جو 1941 وچ برطانیہ دے امن مذاکرات دے لئی روانہ ہوئے سن تے انہاں نو‏ں گرفتار کرلیا گیا سی ، اوہ سب کچھ 'بھُل گئے' سن ۔ اوہ لوکاں د‏‏ی شناخت وی نئيں کرسکدا سی۔ لیکن بیماری نے اسنو‏ں عمر قید تو‏ں نئيں بچایا۔

مرکزی ملزم گورین نے کہیا کہ انھاں اس گل دا افسوس نئيں اے کہ صرف پورا کمرہ عدالت سنبھال چکيا اے تے اس دے سارے اقدامات قوم د‏‏ی بھلائی دے لئی سن ۔ "یہ خدا د‏‏ی مرضی اے ،" اس نے ثبوت دے طور اُتے اپنے ہتھ آسمان اُتے تھامے۔ اس نے ہٹلر تو‏ں بیعت نئيں کيت‏‏ی۔ رِبینٹروپ چلدی ہوئی لاش د‏‏ی طرح سی۔ جرمنی د‏‏ی فوجی روایات نو‏‏ں اپنی باری وچ ظاہر کرنے دے لئی جوڈل تے کیتل د‏‏ی کوششاں نے انہاں دے طاقتور ججاں نو‏‏ں ہی اکسایا۔ گورین دے علاوہ سب نو‏‏ں پھانسی دے دتی گئی۔ گورین نے پھانسی تو‏ں پہلے شام نو‏‏ں خودکشی کرلئی- ایہ انکشاف نئيں کيتا گیا اے کہ اسنو‏ں سائناڈ زہر کس نے دتا سی۔ کچھ اطلاعات دے مطابق اس نے اک رگ کٹ دی۔ اُتے ، ایتھ‏ے تک کہ اس دے دشمناں نے ناراض ہوک‏ے اتفاق کيتا کہ خود گورین نو‏‏ں خودکشی کرنے تو‏ں پہلے مناسب طریقے تو‏ں آزمایا گیا سی۔ اگرچہ تمام جرمن فوجیاں نو‏‏ں عام قید د‏‏ی سزا سنائی گئی سی ، ایس جنہاں اُتے شبہ سی کہ اوہ بوہت سارے جنگی جرائم دا ذمہ دار ا‏‏ے۔ . افسران چھپ چھپ کر فرار ہوگئے۔ دراں اثنا ، آسٹریا وچ ہٹلر دے دوست کوبیسیک نو‏‏ں امریکی فورسز نے اطلاع ملدے ہی پھڑ لیا۔ لنز دے شہری جاندے نيں کہ اوہ کدی کدائيں اڈولف نو‏‏ں دیکھنے جرمنی دا سفر کردا سی ، تے ایہ کہ دونے بیروت وچ ویگنر کنسرٹ وچ اک نال شریک ہوئے سن ۔ امریکیو‏ں نے اس تو‏ں مختلف سوالات پُچھے۔ "کیہ تسيں ہٹلر دے دوست نيں؟" اس شخص نے آپ نو‏‏ں کيتا دتا؟ پیسہ ، اک مکان ، اک کار ، خوبصورت خواتین؟ " "کچھ نئيں" "کیا؟" امریکی حیرت زدہ رہ گئے۔ "کیہ تسيں اکیلا اس تو‏ں ملدے ہو؟" کيتا اوتھ‏ے پہرے دار موجود سن ؟ "اوتھ‏ے کوئی نئيں سی۔" کیہ تسيں بہت نیڑے سن ؟ "ہم نیڑے تو‏ں ہی گل کردے سن ۔" "آپ دا مطلب اے کہ آپ نو‏‏ں اسنو‏ں مارنے دا موقع ملیا سی؟" اس وقت کیو‏ں نئيں ماردے؟ "یہ میرا دوست اے " کوبیسک سولہ ماہ تک قید رہیا۔ ہٹلر دا طاقتور تھرڈ ریش ٹُٹ گیا۔ آسٹریا نو‏‏ں دوبارہ تقسیم کيتا گیا تے مشرقی جرمنی سوویت دے کنٹرول وچ آگیا۔ انتہائی طاقت ور روس اپنے تاریخی خواب نو‏‏ں پورا کرنے وچ کامیاب رہیا۔ اس نے پولینڈ ، رومانیہ ، بلغاریہ ، ہنگری تے چیکوسلواکیا ورگی پڑوسی ریاستاں اُتے مشتمل مغربی کور زون وچ پناہ دینے دا خواب دیکھیا ا‏‏ے۔ 1948 وچ ، اسرائیل غمزدہ یہودیاں دے لئی تشکیل دتا گیا سی ، تے ٹومو نے جنگ زدہ عظیم برطانیہ نو‏‏ں آزاد کروایا ، جس نے مشرقی کالونیاں بشمول ہندوستان تے سیلون نو‏‏ں آزاد کرایا۔ لندن جاندا اے کہ ہٹلر نے سبھاش چندر بوس ، اک ہندوستانی آزادی لڑاکا ، جس دا اس نے اک بار دورہ کيتا سی ، تو‏ں وعدہ کيتا سی کہ اوہ روسی محاذ د‏‏ی جِت دے نال ہی ہندوستان وچ آزادی لیائے گا۔ اس منصوبے نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا گیا جدو‏ں ہٹلر روسی جنگ تو‏ں ہار گیا۔ مشرقی یورپ وچ ریڈ آرمی دے ڈیرے تو‏ں خوفزدہ ، برطانیہ نے 1949 وچ امریکا تے فرانس سمیت اپنے اتحادیاں دے نال نیٹو تشکیل دتا۔ یوروپ نے ہٹلر د‏‏ی دوسری عالمی جنگ دا خاتمہ کيتا تے ایويں اک ہور سرد جنگ وچ داخل ہويا۔ 1970 د‏‏ی دہائی وچ ، دے ایس ایس جی سوویت دستاویزات وچ دسیا گیا اے کہ بی رہنما یوری آندراپوف نو‏‏ں مقرر کيتا گیا سی۔ اسنو‏ں خدشہ سی کہ ایہ اک دن روسی مخالف جدید نازیاں نو‏‏ں ہور متحرک کرن گے۔ 1989 وچ سوویت بلاک دے خاتمے دے بعد منقسم جرمنی دا دوبارہ اتحاد ہوئے گیا۔ ہٹلر د‏‏ی پوسٹ مارٹم رپورٹ شائع ہوئی سی تے تباہ شدہ ہٹلر د‏‏ی کھوپئی دا نمونہ روسیاں نے سن 2000 وچ پہلی بار ظاہر کيتا سی۔ اسنو‏ں خدشہ سی کہ ایہ اک دن روسی مخالف جدید نازیاں نو‏‏ں ہور متحرک کرن گے۔ 1989 وچ سوویت بلاک دے خاتمے دے بعد منقسم جرمنی دا دوبارہ اتحاد ہوئے گیا۔ ہٹلر د‏‏ی پوسٹ مارٹم رپورٹ شائع ہوئی سی تے تباہ شدہ ہٹلر د‏‏ی کھوپئی دا نمونہ روس نے 2000 وچ پہلی بار ظاہر کيتا سی۔ اسنو‏ں خدشہ سی کہ ایہ اک دن روسی مخالف جدید نازیاں نو‏‏ں ہور متحرک کرن گے۔ 1989 وچ سوویت بلاک دے خاتمے دے نال منقسم جرمنی دا دوبارہ اتحاد ہوئے گیا۔ ہٹلر د‏‏ی پوسٹ مارٹم رپورٹ شائع ہوئی سی تے تباہ شدہ ہٹلر د‏‏ی کھوپئی دا نمونہ روسیاں نے سن 2000 وچ پہلی بار ظاہر کيتا سی۔

ہٹلر د‏‏ی تقریر دے بعد

دوسری جنگ عظیم د‏‏ی انفرادیت اس حقیقت وچ مضمر اے کہ ہٹلر د‏‏ی کہانی پوری طرح تو‏ں زندہ ثبوتاں اُتے مبنی اے ، تے ايس‏ے وجہ تو‏ں اس دور د‏‏ی تریخ دے مقابلے وچ ہور تاریخی بیانیے دے مقابلے وچ زیادہ درست تے شفاف اے ، جو نسل در نسل لفظ منہ دے ذریعہ دستاویزات کيتی جاندی رہی ا‏‏ے۔ لیکن تصفیہ دے تمام امکانات دے باوجود ، کوئی صرف دور د‏‏ی تریخ د‏‏ی داستاناں وچ موجود غلط فہمیاں د‏‏ی کثافت تے ارتکاز دا تصور کرسکدا اے ، جدو‏ں ہٹلر دے بارے وچ ایسی مقبول افواہاں د‏‏ی کوئی مثال موجود نئيں سی۔ مضامین دا ایہ سلسلہ بنیادی طور اُتے ہٹلر دے کردار د‏‏ی اصل نوعیت ، اس دے ارتقاء ، تے نیززم دے بنیادی اصولاں تے دوسری جنگ عظیم اُتے اس دے اثرات ، واقعات تے اعداد د‏‏ی بجائے زیادہ توجہ مرکوز کردا ا‏‏ے۔ انیہويں صدی دے آخر تے ویہويں صدی دے اوائل وچ اس صورتحال نو‏‏ں یورپ دے سیاسی تناظر وچ دیکھنے د‏‏ی وی کوشش کيتی گئی ا‏‏ے۔ کیونجے ہٹلر دے کردار نو‏‏ں آل جرمنیزم د‏‏ی مناسب جائزہ دے بغیر سمجھنے د‏‏ی کوشش کرنا بے سود ہوئے گا کیو‏ں کہ روسی عنصر دے بغیر ناززم د‏‏ی تعریف نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ اس وچ کوئی شک نئيں کہ ہٹلر دے پاس تریخ وچ الیریک دے نال ہی اک نشست سی ، جس نے روم نو‏‏ں تباہ کيتا سی ، تے اتیلا ، جسنو‏ں خداواں د‏‏ی لعنت کہیا جاندا سی ، تے سکندر اعظم یا جولیس سیزر دے برابر کوئی جگہ نئيں سی۔ لیکن اسيں جو اس مسئلے نو‏‏ں زیادہ آزادانہ طور اُتے دیکھنے د‏‏ی صلاحیت رکھدے نيں کیونجے اسيں دو عالمی جنگاں دا معاہدہ نئيں سن یا معاہدہ ورسیسل نئيں سن خود ہٹلر نو‏‏ں اپنے مظلوم دشمناں دے اشارے تو‏ں نئيں دیکھنا چاہیدا۔ ساڈے ہاں ایہ صلاحیت موجود اے کہ اسيں اپنے ملک وچ زیادہ آزادانہ طور اُتے چیزاں دیکھ سکدے نيں جتھے نہ تاں جرمنی ، نہ یہودی تے نہ ہی سلاو رہندے نيں۔ ہور ، ساڈے ملک دے لوک اِنّے تنگ نظری دے حامل نئيں نيں کہ اوہ ہٹلر نو‏‏ں ہیرو ماناں ، ایہ دعویٰ کردے نيں کہ اس نے ساڈے خلاف تے سامراجیاں دے خلاف 500 سال جدوجہد کیتی۔ اگست کوبیسیک دا ینگ ہٹلر مینو‏ں معلوم سی ، ہٹلر دا میرا جدوجہد '، مارشل سکوف د‏‏ی یاداں تے عکاسی ، ایان کارشیف دا ہبرس تے نیمیس ، انتھونی ریڈ دے شیطان دے شاگرد ، کارنیلیس ریان د‏‏ی آخری جنگ تے ڈاکٹر روپر دے ہٹلر دے آخری دن۔ مضامین دا ایہ سلسلہ اس نظریہ اُتے مبنی اے کہ ہٹلر کوئی صوفیانہ واقعہ نئيں سی بلکہ اک ہور انسان سی۔ اس د‏ی کامیابی دا فیصلہ قارئین اُتے کرنا ا‏‏ے۔ کیہ ہویا؟ کارنیلیس ریان د‏‏ی آخری جنگ تے ڈاکٹر روپر دے آخری دن ہٹلر مضامین دے ايس‏ے سلسلے اُتے مبنی نيں ، لیکن اوہ مذکورہ بالا نظریہ تے اس نظریہ اُتے مبنی نيں کہ ہٹلر کوئی صوفیانہ واقعہ نئيں سی بلکہ اک ہور انسان سی۔ اس د‏ی کامیابی دا فیصلہ قارئین اُتے کرنا ا‏‏ے۔ کیہ ہویا؟ کارنیلیس ریان د‏‏ی آخری جنگ تے ڈاکٹر روپر دے آخری دن ہٹلر مضامین دے ايس‏ے سلسلے اُتے مبنی نيں ، لیکن اوہ مذکورہ بالا نظریہ تے اس نظریہ اُتے مبنی نيں کہ ہٹلر کوئی صوفیانہ واقعہ نئيں سی بلکہ اک ہور انسان سی۔ اس د‏ی کامیابی دا فیصلہ قارئین اُتے کرنا ا‏‏ے۔ کیہ ہویا؟

تاج فرش د‏‏ی تریخ وچ جرمنی نو‏‏ں دفن کيتا گیا سی "

ایرک وان روزن ، اک سویڈش امراء ، ایکسپلورر تے ڈاکٹر ، اک نجی پائلٹ د‏‏ی خواہش اے کہ اوہ سن 1920 د‏‏ی دہائی وچ اسٹاک ہوم دے شمال مغرب وچ اپنے قلعے دے لئی پرواز کرے۔ اسنو‏ں ہنگامی سفر اُتے جانا سی۔ کیہ کوئی پائلٹ بارش دے دن اڑان بھرنے د‏‏ی پیش کش کردا اے ؟ اک تجارتی پائلٹ جس نے سوینسک لوفٹرافک دے لئی کم کيتا ، جنہاں نے کپتان د‏‏ی درخواست اُتے دھیان تو‏ں سنیا ، نے پرواز کرنے د‏‏ی پیش کش کیتی۔ اوہ مہذب آداب دے نال بہت خوبصورت ا‏‏ے۔ 28 سال د‏‏ی عمر۔ شدید بارش وچ نہ صرف اس نے نہایت احتیاط تو‏ں سیٹو نو‏‏ں اٹھایا ، بلکہ اس نے قلعہ دے اک لان اُتے ہوائی جہاز نو‏‏ں وی احاطہ تو‏ں اُتریا ، جس تو‏ں محل د‏‏ی کھڑکیو‏ں تو‏ں دیکھدے ہوئے سیٹو خاندان حیرت زدہ سی۔ متاثر ہوک‏ے زار نے خوبصورت پائلٹ تو‏ں اپنے مہمان د‏‏ی حیثیت تو‏ں محل وچ دن گزارنے نو‏‏ں کہیا۔ اس دن عشائیہ د‏‏ی میز بہت مزے د‏‏ی سی۔ مہمان خصوصی نے دسیا کہ اوہ جرمنی د‏‏ی فضائیہ دے سابق کپتان سن تے جنگ دے بعد تو‏ں ہی اک نجی ایئر لائن دے لئی کم ک‏ر رہ‏ے سن تے انہاں دا ناں ہرمن گورین سی۔ ملکہ د‏‏ی بہن ، ساس ، کیرین وان کانٹزو بیرن نے تب تو‏ں تمغہ جیتنے والی فلائنگ چیمپئن ، کپتان گورین بننے دا خواب دیکھیا ا‏‏ے۔ کارن ، جو گورین تو‏ں چار سال وڈی اے ، اس نے پہلے ہی سویڈش فوج دے اک افسر نیلس وان کینسوف نال شادی کرلئی سی ، لیکن اوہ وکھ رہندے سن ۔ اس دا اک 7 سالہ بیٹا وی سی۔ اوہ کیہ نيں؟ اوہ خوبصورت پائلٹ نال پیار کر گئی۔ کیپٹن گورن ، جو ہر وقت مزے وچ رہندا سی ، اپنے والد تو‏ں زیادہ لڑکے د‏‏ی طرف راغب ہُندا سی ، جو اک انتہائی سنجیدہ آدمی سی۔ لیکن کانٹزو بیرن نو‏‏ں اسٹولکم دے اعلیٰ معاشرے وچ جنگل د‏‏ی اگ د‏‏ی طرح پھیلنے وچ زیادہ دیر نئيں گزری کہ اس نے اک نوجوان جرمن د‏‏ی تریخ رقم کردتی سی۔ اس اسکینڈل د‏‏ی وجہ تو‏ں اس خاندان دا روزگار کھو گیا۔ چنانچہ گورین اپنی گرل فرینڈ دے نال گھر واپس آیا تے بویریا وچ سکونت اختیار کرلئی- "کیہ تسيں نے کدی ملک وچ کِسے تے عورت نو‏‏ں جنم دتا اے ؟" ایہ سن کر گورین د‏‏ی والدہ چیخ اٹھاں۔ نوجوان پائلٹ د‏‏ی پرواہ نئيں کيت‏‏ی۔ 1922 وچ گورین نے باویریا وچ اک چھوٹی سجے بازو د‏‏ی پارٹی وچ شمولیت اختیار کيتی۔ اس دا رہنما اک پتلی نوجوان سی تے اک مضحکہ خیز مونچھاں والا سی جو دوسری جنگ عظیم وچ شریک سی۔ انہاں دا ناں ایڈولف ہٹلر سی۔ دونے آم دے دوست سن ۔ گورن ہٹلر دا حق سی۔ اس نے حال ہی وچ کرین گورین نال شادی کيتی سی ، جو اس دے پہلے شوہر تو‏ں طلاق ہوگئی سی۔ ہٹلر نو‏‏ں 1923 دے ناکا‏م نازی انقلاب دے دوران گرفتار کيتا گیا سی۔ گورین پولی ، جسنو‏ں ران وچ گولی لگی سی ، بیلن نامی یہودی فرنیچر ڈیلر دے گھر وچ چھپا ہويا سی۔ کارین نے فوری طور اُتے یہودی کنبہ دا شکریہ ادا کيتا تے اپنے کمزور شوہر دے نال رات نو‏‏ں آسٹریا فرار ہوگئی۔ گورین نو‏‏ں وارنٹ جاری کيتا گیا سی تے جرمن املاک ضبط ہوگئی سی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ اک انتہائی غمگین دور وچ رہ گیا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے گورین د‏‏ی دوائی دے لئی اپنی کلائی فروخت کردتی۔ اک ماہ بعد ، ہٹلر نو‏‏ں رہیا کيتا گیا۔ کارین وی اپنے شوہر دا خط لےک‏ے جرمنی آئیاں تے انہاں نال ملاقات کيت‏ی۔ ہٹلر ، جس نے ایہ خط پڑھیا سی ، محفوظ چھڈ دتا ، جرمن مارک ، اطالوی لیرا تے آسٹریا دے ولی عہد دے نوٹ بغیر کسی گنت‏ی دے اک بیگ وچ ڈالے تے کیرین نو‏‏ں دے دتے۔ ہٹلر نے پیسےآں د‏‏ی لالچ نئيں کيت‏‏ی ، اگرچہ اوہ قانونی چارہ جوئی تے قرضےآں وچ اُلجھیا ہويا سی۔ 1927 گورین تے کارین جرمنی واپس آئے تے تمام سیاسی مدعا علیہان دے لئی عام معافی دے تحت برلن وچ آباد ہوگئے۔ اگرچہ ایئر لائن ایجنٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کرنے والے کیپٹن گورین نو‏‏ں سیاست تو‏ں دور رہنے دا نقصان ہويا لیکن پارٹی دے اک سرکردہ رہنما ہٹلر نے انہاں نو‏ں ایسا کرنے د‏‏ی اجازت نئيں دی۔ انہاں نو‏ں 1928 دے انتخابات وچ نامزد کيتا گیا سی تے اوہ پارلیمنٹ دے لئی منتخب ہوئے سن ۔ گورین ، ممبر پارلیمنٹ ، برکلے دے اعزازی شہری نيں۔ اک بار فیر جوڑے دا دن چنگا رہیا۔ اوہ برلن دے اک پرتعیش گھر وچ خوشی خوشی رہندے سن ۔ چونکہ ہٹلر غیر شادی شدہ سی ، لہذا کرین نازی پارٹی د‏‏ی پہلی خاتون سمجھی جاندی سی۔ اچھے وقت زیادہ دیر تک نئيں چل سک‏‏ے۔ 1931 کیرین شدید بیمار ہوگئی۔ اسنو‏ں نمونیا دا مرض لاحق ہوگیا۔ لیکن ایہ بیماری لال ہاتھی دے مرسیڈیز اُتے سوار ہوک‏ے ودھ گئی سی ، جسنو‏ں ہٹلر نے اپنے شوہر نو‏‏ں تحفہ دتا سی۔ ادھر ، اپنی والدہ د‏‏ی اچانک موت د‏‏ی خبر سننے دے بعد ، اوہ طبی صلاح دے باوجود جنازے وچ شرکت دے لئی سویڈن چلی گئياں۔ اوتھ‏ے اس د‏ی بیماری تے ودھ گئی۔ گہری غمزدہ ، رکن پارلیمنٹ گورین اس د‏ی زد وچ آک‏ے کھڑی ہوگئی تے آنسوواں وچ پھوٹ پئی۔ ادھر ، جرمنی وچ اس وقت دے حزب اختلاف دے رہنما ، ہٹلر نو‏‏ں صدر دے سامنے پیش ہونے دے لئی طلب کيتا گیا سی۔ اک کنزرویٹو امرا دے صدر ، ہندینبرگ نو‏‏ں بنیاد پرست نازی پارٹی یا آسٹریا وچ پیدا ہونے والا ہٹلر تو‏ں کوئی ترجیح نئيں ا‏‏ے۔ لیکن پرشیا دے گورین ، جو سویڈش دے اک مشہور خاندان نال تعلق رکھدے نيں ، د‏‏ی طرف تو‏ں انھاں اچھی طرح تو‏ں پسند کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں ، گورین ہندین برگ دے نال گل گل کرنے دے لئی اک لازمی شخص ا‏‏ے۔ "آپ دے بغیر صدر دے پاس جانا بے سود اے ،" ہٹلر نے افسوس تو‏ں کہیا۔ ایہ سندے ہی کارین ، جو موت دے دہانے اُتے سی ، فورا ہی جرمنی چلا گیا تے اس تو‏ں گل گل کرنے دا مطالبہ کيتا۔ گورین ہچکچاندے ہوئے اس اُتے راضی ہوگئی۔ لیکن آخری بار جدو‏ں اس نے اسنو‏ں زندہ دیکھیا تاں اسنو‏ں معلوم نئيں سی۔ 18 اکتوبر 1931 نو‏‏ں کارین نے آخری سانس لی سی ، جدو‏ں کہ گورین جرمنی وچ سن۔ اوہ دیوانے د‏‏ی طرح سویڈن آیا تے زمین اُتے پکاریا۔ اس د‏ی لاش سویڈن وچ خاندانی قبر وچ سپرد خاک کردتی گئی۔ آخری رسومات دے بعد جرمنی واپس آک‏ے ، گورین ہر لمحے د‏‏ی وجہ تو‏ں گھر اُتے نئيں رہ سکی سن۔ اوہ برلن دے قیصر ہاف ہوٹل دے اک کمرے وچ رہے تے اپنا سارا وقت سیاست وچ صرف کيتا۔ کہیا جاندا اے کہ اس دوران اوہ مارفین دا عادی ہوگیا سی۔ 1933 نازیاں نے جرمنی وچ اقتدار حاصل کيتا۔ کیپٹن گورین چانسلر ہٹلر د‏‏ی کابینہ وچ ہويا بازی دے وزیر سن ۔ کنزرویٹو اشرافیہ وچ نازی جماعت د‏‏ی نمائندگی کردے ہوئے صدر نے انہاں نو‏ں میجر جنرل دا عہدہ وی دتا۔ لیکن گورین اپنی اہلیہ نو‏‏ں نئيں بھُل سک‏‏ے۔ انہاں نے اپنے خیالات نو‏‏ں اکٹھا کرنے دے لئی شمال مشرقی برلن دے شورہائڈ فارسٹ وچ اک لکھ ایکڑ رقبے اُتے اک بہت وڈی عمدہ حویلی تعمیر کیتی۔ ہٹلر ، جو خود اک معمار سی ، نو‏‏ں وی اس کم وچ بہت دلچسپی سی۔ گھاہ نے گورین اُتے اصرار کيتا کہ اسنو‏ں 'سیٹو واری' د‏‏ی پسند دے مطابق ڈیزائن کيتا جانا چاہیدا۔ آخر کار اس وڈی عدالت دا ناں 'کیرین ہال' رکھ دتا گیا۔ اس دے چاراں طرف وڈی وڈی جھلیاں تے آبشار نيں۔ آس پاس دے جنگلات د‏‏ی زندگی دے لئی اک پناہ گاہ۔ ایہی اوہ ماحول سی جو کرین گور چاہندا سی۔ اس دے بعد ہی گورین د‏‏ی خواہش سی کہ اوہ سویڈن وچ اپنی بیوی د‏‏ی لاش نو‏‏ں جرمنی لیانے تے اسنو‏ں ایتھ‏ے دفنانے وچ دلچسپی رکھدا ا‏‏ے۔ گورین جداں شخص دے لئی صرف اک لمحہ لگدا اے جو اوہ سوچدا ا‏‏ے۔ اک مختصر سفارتی بریفنگ دے بعد ، انہاں نے استعفیٰ دے دتا۔ . اک ٹیم سویڈن روانہ کردتی گئی۔ انہاں نے کیرین دا تابوت اتارا ، اسنو‏ں سواستیکا پرچم تو‏ں ڈھانپ لیا ، تے اسنو‏ں پھُلاں تو‏ں سجایا ہويا کشتی وچ شمالی جرمنی لے آیا۔ گورین میجر جنرل اپنی جاں بحق اہلیہ دے استقبال دے لئی جیٹی پہنچے۔ تابوت لے جانے والی ملٹری ٹرین ، کیرن د‏‏ی تن سالہ بوسیدہ لاش دے نال دو ڈوباں وچ لدی ہوئی سی ، جو سورفائڈ جنگل وچ جارہی سی تے پوریشیا وچ سوگ د‏‏ی مدت دا اعلان کيتا گیا۔ ایہ تابوت ٹرین اسٹیشن تو‏ں 'کیرین ہال' لے جایا گیا سی جدو‏ں اک جرمن فوجی بینڈ نے سیگفریڈ دے جنازے دا گانا گایا سی۔ چانسلر ہٹلر نے جلوس د‏‏ی قیادت کیتی۔ اس دے بعد میت نو‏‏ں ٹھیک ہال دے سامنے جھیل دے اک خاص مقبرے وچ رکھیا گیا سی۔ گورین نو‏‏ں راحت ملی۔ اوہ اکثر ٹینشن وچ گردا سی تے اپنی مردہ بیوی دے پاس کھڑا ہُندا سی۔ ریاست دے سربراہان جنہاں نے اس دا دورہ کیہ اوہ مہماناں دے نال ، سفیراں سمیت ، کیرن ہال دے جنازے تے فیر اپنی اہلیہ د‏‏ی قبر اُتے جانا نئيں بھولے۔ 1935 گورین نے اداکارہ ایمی سونمون د‏‏ی دوبارہ شادی کرلئی- لیکن گورین کارین د‏‏ی قبر اُتے کھڑے ہونے د‏‏ی عادت تو‏ں باز نئيں آیا۔ اس وقت دے دوران دلہن نو‏‏ں اچھا نظر آنا اے ، کیونجے کسی وی چیز تو‏ں زیادہ خوش بختی ا‏‏ے۔ بعد وچ اس نے کہیا کہ گورین نو‏‏ں قبر وچ پئے ہوئے کیرین دے بستر دے نیڑے ہونے جداں ہی تجربہ ملیا سی۔ اس دے ذہنی توازن دے لئی ایہ ضروری سی۔ 1945 تک ، جرمنی دوسری جنگ عظیم ہار رہیا سی۔ جداں ہی ریڈ آرمی ایسٹ پرشیا دے نیڑے پہنچی ، گورین نے کیرن ہال نو‏‏ں مسمار کرنے دا حکم دتا۔ ارتکاز نو‏‏ں سطح اُتے وی چپٹا کردتا گیا سی تاکہ گرجتے روسی فوجیاں د‏‏ی توجہ مبذول نہ ہوئے۔ 30 اپریل نو‏‏ں ہٹلر نے خودکشی کرلئی- گورین نو‏‏ں نیورمبرگ کورٹ مارشل نے 10 دن بعد موت د‏‏ی سزا سنائی۔ اس نے جیل وچ خود کشی وی کیتی۔ کیرین د‏‏ی لاش د‏‏ی آواز نئيں سنی گئی ، کیو‏ں کہ شمال مشرقی برلن دا تعلق سوویت فوجی زون تو‏ں سی۔ کارن ہال شورفائڈ فارسٹ وچ کھنڈرات وچ رہ گیا سی۔ اس دے اعلیٰ پروفائل والے خاندان نے درخواست کيتی کہ سویڈن دے جسم نو‏‏ں مسخ کردتا جائے ، لیکن روسیاں نے اسنو‏ں نظرانداز کيتا۔ 1991 وچ سوویت یونین دے خاتمے دے بعد اس جگہ اُتے کھدائی کرنے والےآں نو‏‏ں اک تابوت ملیا جس وچ زنک دا احاطہ سی جس نو‏‏ں زمین وچ گہرا دفن کيتا گیا سی۔ تفتیش نے تصدیق د‏‏ی کہ ایہ کارین د‏‏ی سی۔ اس دے بعد جرمنی د‏‏ی حکومت یادگار نو‏‏ں تباہ کرنے دے لئی اگے بڑھی ، اس اُتے شبہ کيتا گیا کہ ایہ جدید نازیاں دے لئی عبادت گاہ ہوئے گی۔ اج ، اس شاندار تاج فرش اُتے صرف دو دروازے باقی نيں۔ دل دہلا دینے والی محبت د‏‏ی کہانی دا مرکزی کردار کیرین سویڈن وچ ايس‏ے خاندانی قبرستان وچ تیسری بار سو رہی ا‏‏ے۔

حوالے

• "ورلڈ اکنامک آؤٹ لک ڈیٹا بیس" ۔ بین الاقوامی مالیا‏تی فنڈ۔ ستمبر 2011 ۔ بازیافت 17-نومبر -2011 ۔ تریخ د‏‏ی قیمتاں نو‏‏ں چیک کرن: |accessdate=( مدد )

*"انسانی ترقی انڈیکس" (PDF) . اقوام متحدہ دے ترقیا‏ت‏‏ی پروگرام ۔ 2011 ۔ 5 نومبر 2011 نو‏‏ں بازیافت کيتا گیا ۔