تورنیو
| تورنیو | |
|---|---|
| قصبہ | |
 | |
 قومی نشان | |
 فن لینڈ وچ تورنیو دا محل وقوع | |
| ملک | فن لینڈ |
| علاقہ | لاپلند |
| ذیلی علاقے | Kemi-Tornio sub-region |
| منشور | 1621 |
| حکومت | |
| • Town manager | Raimo Ronkainen |
| منطقۂ وقت | EET (UTC+2) |
| • گرما (گرمائی وقت) | EEST (UTC+3) |
| ویب سائٹ | www.tornio.fi |
تورنیو (انگریزی: Tornio) فن لینڈ دا اک بلدیہ تے قصبہ جو لاپلنڈ وچ واقع اے۔ ایہ شہر دریا دے پار سوئیڈن دے شہر ہاپارنڈا دے نال جڑا ہويا اے۔ اس طرح ایہ جڑواں شہر سرحد دے دونے طرف پھیلے ہوئے نيں۔ اس دا رقبہ 1,348.39 مربع کلومیٹر اے جس وچوں آبی رقبہ 161,59 مربع کلومیٹر اے۔ آبادی دی گنجانیت 18.48 افراد فی مربع کلومیٹر اے تے کل آبادی 21٫939 اے۔ سوئیڈن دی سرحد اُتے ہونے دے باوجود اوہدی بولی صرف فِنّش اے تے بوہت گھٹ تعداد وچ سوئیڈش بولنے والے افراد آباد نيں۔
تریخ
سودھودریائے تورنیو دا ڈیلٹا آخری برفانی دور دے بعد توں آباد اے تے 1995 وچ ایتھے 16 آبادیاں قائم سن جو 6٫000 توں 5٫000 پہلے مسیح دی آباد جگہاں اُتے واقع نيں۔ سوئیڈش جانب آبادی سکینڈے نیویا وچ قدیم ترین مستقل انسانی آبادی دے پاس ہی اے۔ کسی زمانے وچ سمجھیا جاندا سی کہ وائکنگ دور وچ ایہ جگہ باقاعدہ آباد کيتی گئی سی مگر ایہ نظریہ ہن دم توڑ چکيا اے۔
ایتھے دا چرچ 1686 وچ مَتّی یوسیپِن پوئیکا ہرما نے تعمیر کیتا سی ۔
19واں صدی تک ایتھے فِنّش تے کیمی سامی بولی جاندیاں سن جدوں کہ شہری آبادی وچ سوئیڈش بولدے سن ۔ کیمی سامی مشرقی سامی گروہ توں تعلق رکھنے والی بولی اے تے فِنّش توں ملدی جلدی اے۔
تورنیو دا ناں پرانے فِنّش لفظ تورنیو توں نکلیا اے جو جنگی نیزے دے لئی مستعمل اے۔ شہر نوں ایہ ناں دریا توں ملیا اے۔[۲] سوئیڈش بولی وچ اسنوں تورنے او کہندے نيں۔ تورنے ناں تے او سوئیڈش وچ دریا نوں کہندے نيں۔
اسنوں قصبے دا درجہ سوئیڈن دے بادشاہ نے 1621 وچ دتا تے سوئنساری جزیرے وچ اوہدی بنیاد رکھی گئی۔ اوہدی وجہ ایہ سی کہ تورنیو 16واں صدی وچ لیپ لینڈ دی تجارت دا اہم مرکز سی ۔ اپنے دور وچ انتہائی شمال وچ ایہ سب توں وڈا تجارتی مرکز سی تے کئی سال تک اسنوں سوئیڈش سلطنت دے امیر ترین شہر دا درجہ ملیا رہیا۔ لیپ لینڈ تے بیرون ملک تجارت دے باوجود شہر دی آبادی کئی سو سال تک 500 دے قریب مستحکم رہی۔
18واں صدی وچ وسطی یورپ توں تورنیو دی جانب کئی مہمات آئیاں جو آرکٹک نوں جا رہیاں سن۔ سب توں مشہور 1736–1737 دی مہم سی جو فرانسیسیاں نے اک ڈگری دی قیمت جاننے دے لئی بھیجی۔ انہاں دا خیال سی کہ قطبین اُتے زمین نسبتاً چپٹی ہُندی اے۔
تورنیو دا انحصار لیپ لینڈ دی تجارت اُتے سی مگر 18واں صدی وچ اس تجارت دا زوال شروع ہو گیا تے اُچی ہُندی زمین دی وجہ توں بندرگاہ نوں دو بار منتقل کیتا گیا۔ گلیشئر پگھلنے توں آنے والی مٹی دی وجہ توں دریا دی گہرائی وی کم ہو گئی۔ اُتے سب توں زیادہ نقصان 1808 وچ ہويا جدوں روس تے سوئیڈن دی جنگ وچ فن لینڈ اُتے روس دا قبضہ ہو گیا۔ مُو او نیو تے تورنیا دریاواں دے گہرے تھاںواں نوں سرھد مان لیا گیا تے لیپ لینڈ دو حصےآں وچ بٹ گیا۔ اس طرح تجارت متاثر ہوئی۔ تورنیو روس والے حصے اُتے آ گیا۔ سوئیڈش لوکاں نے ہآپارنڈا دے پنڈ نوں بنانا شروع کر دتا۔ ایہ پنڈ سوئیڈن دے اندر سی تے اس دا مقصد تورنیو دے نقصان دا ازالہ کرنا سی ۔ اس طرح تورنیو دی بولی صرف فِنّش بن گئی۔
روسی قبضے دے دوران ایہ قصبہ گمنامی دا شکار ہو گیا۔ کرائیمین جنگ تے پہلی جنگِ عظیم دے دوران وچ سامان تے انساناں دی منتقلی دے لئی تورنیو دی اہمیت ودھ گئی۔ پہلی جنگِ عظیم دے دوران وچ تورنیو تے ہاپارنڈا روس تے مغربی اتحاد دے درمیان وچ ریل دا واحد ذریعہ سی ۔
1917 وچ فن لینڈ دی آزادی دے بعد فن لینڈ وچ فوجی گیریژن ختم ہو گیا مگر شہری آبادی بڑھی۔ فن لینڈ دی خانہ جنگی دے دوران وچ تورنیو دا کوئی اہم کردار نہ رہیا مگر لیپ لینڈ دی جنگ جو فن لینڈ تے نازی جرمنی دے درمیان وچ لڑی گئی، دے کئی معرکے ایتھے سر ہوئے۔ اس قصبے نوں فِنّش فوج نے اِنّی تیزی توں آزاد کرایا کہ جرمن اسنوں اگ نہ لگیا سکے حالانکہ لیپ لینڈ دے ہور قصبے اسی طرح تباہ ہوئے سن ۔ نتیجتاً 1686 دا خوبصورت چرچ اج وی ایتھے موجود اے۔
دوسری جنگِ عظیم دے بعد لاپِن کُلتا بریوری تے اوتوکُمپو سٹین لیس سٹیل دے کارخانے توں ایتھے نويں ملازمتاں پیدا ہوئیاں۔ سرحدی علاقہ ہونے دی وجہ توں سیاحت وی ودھ گئی۔ مغربی لیپ لینڈ وچ تورنیو تعلیمی مرکز بنا اے تے ایتھے ووکیشنل کالج تے اپلائیڈ سائنسز دی یونیورسٹی وی موجود نيں۔
تورنیو تے ہاپارنڈا جڑواں شہر نيں تے انہاں نوں ملیا کے اک وڈا شہر بنایا جا رہیا اے جسنوں تورنیوہاپارنڈا تے ہاپارنڈاتورنیو کہیا جائے گا۔ نويں شہر دے مرکزی مقام نوں عین سرحد اُتے بنایا جا رہیا اے تے کئی بلدیاتی سہولیات دونے وچ منقسم نيں۔[۳] انہاں دے گالف دے میدان وی مشتک نيں جو سرحد دے درمیان وچ قائم نيں۔ ایتھے آئیکیا دا نواں اسٹور وی کھلا اے تے ہاپارنڈا وچ تمام سائن پوسٹ سوئیڈش تے فِنّش وچ نيں۔ اس دے علاوہ اشیائے خریداری اُتے دونے ملکاں دی کرنسی وچ قیمت درج ہُندی اے۔
کھیل
سودھوایتھے دا بینڈی کلب کئی بار ملکی سطح اُتے مقابلے جیت چکيا اے۔ بینڈی برفانی سطح اُتے گیند تے لکڑیاں دے نال کھیلا جاندا اے۔
موسم
سودھوتورنیو دا موسم نیم آرکٹک اے تے سمندر توں قربت دی وجہ توں ہلکا جہا معتدل ہُندا اے اُتے گرمیاں انتہائی مختصر مگر اچھی ہُندیاں نيں۔ محکمہ موسمیات سوئیڈش جانب قائم اے۔
| Haparanda (adjacent to Tornio)، 2002–2015; precipitation 1971–2000; extremes since 1901 دا موسم | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
| ودھ توں ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 8.4 (47.1) |
7.8 (46) |
10.3 (50.5) |
18.5 (65.3) |
28.8 (83.8) |
31.4 (88.5) |
32.5 (90.5) |
29.7 (85.5) |
24.0 (75.2) |
17.0 (62.6) |
11.5 (52.7) |
7.0 (44.6) |
۱۰.۳ |
| اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -5.9 (21.4) |
-5.5 (22.1) |
-0.5 (31.1) |
5.3 (41.5) |
12.3 (54.1) |
17.6 (63.7) |
20.8 (69.4) |
18.9 (66) |
13.2 (55.8) |
5.5 (41.9) |
0.2 (32.4) |
-2.7 (27.1) |
۶.۶ (۴۳.۹) |
| روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -9.2 (15.4) |
-10.3 (13.5) |
-5.1 (22.8) |
1.1 (34) |
7.5 (45.5) |
13.0 (55.4) |
16.4 (61.5) |
14.6 (58.3) |
9.3 (48.7) |
2.5 (36.5) |
-2.7 (27.1) |
-6.0 (21.2) |
۲.۵ (۳۶.۵) |
| اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -13.3 (8.1) |
-13.5 (7.7) |
-9.7 (14.5) |
-3.0 (26.6) |
2.7 (36.9) |
8.2 (46.8) |
12.0 (53.6) |
10.2 (50.4) |
5.4 (41.7) |
-0.5 (31.1) |
-5.2 (22.6) |
-9.4 (15.1) |
−۰.۸ (۳۰.۶) |
| گھٹ توں گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -40.8 (-41.4) |
-41.7 (-43.1) |
-37.5 (-35.5) |
-26.0 (-14.8) |
-10.5 (13.1) |
-1.5 (29.3) |
2.2 (36) |
-1.8 (28.8) |
-8.1 (17.4) |
-23.0 (-9.4) |
-32.3 (-26.1) |
-37.3 (-35.1) |
−۴۱.۷ |
| مینہہ م م (انچ) | 47.2 (1.858) |
36.7 (1.445) |
38.2 (1.504) |
31.0 (1.22) |
34.6 (1.362) |
43.2 (1.701) |
56.8 (2.236) |
67.0 (2.638) |
62.6 (2.465) |
63.7 (2.508) |
61.6 (2.425) |
47.5 (1.87) |
۵۹۰.۱ (۲۳.۲۳۲) |
| Source #1: [۴] | |||||||||||||
| Source #2: [۵] | |||||||||||||
آوا جائی
سودھوتورنیو اُتے ریلوے دے گیج دی تبدیلی ہُندی اے۔ بوگیاں تے مسافراں دی منتقلی عمل وچ آندی اے۔ تورنیو وچ مسافراں دے لئی تورنیو دے مشرقی سٹیشن توں فن لینڈ دی ریلوے وی آر ہفتے وچ تن مرتبہ رات دی ٹرین چلاندی اے۔[۶] کیمی-تورنیو ایئرپورٹ کیمی وچ اے جو ایتھے توں 18 کلومیٹر جنوب مشرق وچ واقع اے۔
ہائی وے 29 کیمین مآ تے تورنیو نوں ملاندی اے تے اسنوں دنیا دی انتہائی شمالی موٹر وے دا درجہ ملیا ہويا اے۔ تورنیو نوں یورپی روٹ ای 4 دا اختتامی نکتہ منیا جاندا اے۔
ہور ویکھو
سودھومورتاں
سودھو
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ «VÄESTÖTIETOJÄRJESTELMÄ REKISTERITILANNE 30.11.2014» (به Finnish and Swedish). Population Register Center of Finland. دریافتشده در ۲۹ دسمبر ۲۰۱۴.
- ↑ Vahtola, Jouko (1980). Studia Historica Sptentrionalia 3 (in Finnish), 102–107. ISBN 951-95472-1-5.
- ↑ Rajalla – På Gränsen Archived جون 28, 2007, at the وے بیک مشین
- ↑ «SMHI». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۳-۱۰-۲۰.
- ↑ «SMHI Average Monthly Data 2002–2015». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۹-۱۰-۲۳.
- ↑ "Finnish Railways VR Timetable". 9 اکتوبر 2017. https://web.archive.org/web/20181225065636/https://www.vr.fi/cs/vr/en/train-timetables. Retrieved on ۲۳ اکتوبر ۲۰۱۹.
باہرلے جوڑ
سودھو| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: تورنیو |
- Town of Tornio – Official website
- سانچہ:Wikivoyage-inline
- Rajalla – På Gränsen