تعلیم بالغاں
اک ایسا تدریسی طریقہ کار، جس دے تحت انہاں بالغ افراد نوں بنیادی تعلیم دتی جاندی اے جس توں اوہ پڑھنے تے لکھنے دے قابل ہو سکن۔ ایہ اس طریقے دی منصوبہ بندی وچ مثبت تے منفی دونے پہلو ہو سکدے نيں۔
مثبت پہلو
سودھوتعلیم بالغاں دے کسی وی پروگرام شامل لوک سن بلوغ نوں پہنچ چکے ہُندے نيں۔ اوہ تعلیم دی اہمیت نوں سمجھدے نيں تے حتی االمقدور اس دی کمی نوں دور کرنا چاہندے نيں۔ اس وجہ توں تعلیم توں بھاگنے یا اس توں دور ہونے دا جذبہ جو اک عام طور توں نو وارد اسکولی بچےآں وچ دیکھیا جاندا اے انہاں وچ نئيں جاندا اے۔ جو بالغ لوک بالکل ودھائی توں ناواقف ہُندے نيں، اوہ کسی وی ربط و تعلق دے پروگرام دا سوچ سمجھ کر حصہ بندے نيں۔ اوہ کئی بار شبینہ مدارس جاندے نيں جتھے کچھ رضاکار تے کچھ بااجرت استاداں انہاں نوں بنیادی حرف شناسی، لفظاں دی تشکیل، اصول نحو و قواعد، جملےآں دے بنانے دی باریکیاں، انسائیے تے ايسے طرح دی کچھ گلاں پڑھائی جاندیاں نيں۔ اس دے علاوہ کھلے اسکول (اوپن اسکولز) دا وی رواج عام جتھے وچکار اسکول چھڈنے والے بچےآں دے نال نال وڈی عمر دے لوک وی اک طرح توں تعلیم حاصل کر سکدے۔ جو بالغ لوک یا تاں اپنی اسکولی پڑھائی مکمل کے جکے نيں یا فیر کسی مخصوص جماعت توں اگے تعلیم نئيں پائے، اوہ لوک وی اوپن اسکول دے نال نال فاصلاندی۔ مراسلدی تے اوپن یونیورسٹی تعلیم حاصل کر سکدے نيں۔ کئی یونیورسٹیاں وچ اٹھارہ یا اکیس سال توں وڈی عمر والے لوک اک داخلہ امتحان دے ذریعے انہاں یونیورسٹیاں وچ داخل ہو سکدے نيں تے اگے دی تعلیم حاصل کر سکدے نيں۔ انہاں سبھی طرز دی تعلیمات نوں سرکاری تے نجی شعبےآں دی جانب توں تسلیم کيتا گیا اے۔
منفی پہلو
سودھوبالغ لوک کئی بار اپنی ذاتی مرضی دے نجائے پیشہ ورانہ یا کاروباری ضرورت دے تحت تعلیم دے مواقع لبھدے نيں۔ مثلًا اک دفتر دا محرر ایہ جاندا اے جے اوہ گریجویٹ نہ ہوئے تاں اسنوں کوئی افسری عہدہ نئيں ملے گا۔ ایسی صورت وچ اوہ مجبوری دے تحت تعلیم جاری رکھدا اے۔ کم عمری دی تعلیم دے مقابلے بالغاں اُتے روزگار دے کمانے دا بجھ زیادہ رہندا اے۔ اس وجہ توں جے تعلیم فیر توں شروع ہو وی جائے تاں اس دے تکمیل ہونے دے امکان کم ہُندے نيں۔ جے تکمیل ہو وی جائے تاں وی اس وچ ضرورت توں زیادہ وقت لگ سکدا اے، مثلن اک ڈگری دے کورس نوں عام طور توں تن سال دا ہُندا اے، اسنوں اوہ پنج یا چھ سال وچ مکمل کردا اے۔ عورتاں دے معاملے وچ ایہ کم تے وی پیچیدہ ہو سکدا اے۔ کیوں کہ انہاں نوں شادی بیاہ، شوہر تے گھر دی ذمے داری دے نال نال بچےآں دی ذمے وی نبھانا پڑدا۔ کئی تعلیم استقرار حمل تے زچگی دی وجہ توں وی بری طرح توں متاثر ہو سکدی اے۔