تسمانیائی ڈیول

اضغط هنا للاطلاع على كيفية قراءة التصنيف تسمانیائی ڈیول Tasmanian Devil
صورت حال
! colspan = 2 | حیثیت تحفظ
Endangered  (IUCN 3.1)
اسمیاتی درجہ	پرجاتی
جماعت بندی
مملکت:	جانور
جماعت:	ممالیا (Mammalia)
الصنف الفرعي:	مارسوپیالیا (Marsupialia)
طبقہ:	ڈیسیورومورفیا(Dasyuromorphia)
خاندان:	ڈیسیوڈیرائی(Dasyuridae)
جنس:	سارکوفیلس(Sarcophilus)
نوع:	سرکوفیلس ہیرسئ
سائنسی نام
Sarcophilus harrisii  Pierre Boitard   ، ۱۸۴۱
حمل د‏‏ی مدت	21 دن
A map showing one large island (Tasmania) and two small islands north of it. The whole of Tasmania is coloured in and the waters and small islands are not, as the devil is not extant there. تسمانی شیطان دے علاقے (بھوری رنگ)
‏‏

تسمانی شیطان د‏‏ی مونچھاں اسنو‏ں اندھیرے وچ شکار لبھن وچ مدد دیندی نيں

تسمانیائی ڈیول (ساركوپھلس هےرسي) اک گوشت خور دھانيپراي (مارسوپيل) اے جو ہن صرف آسٹریلیا دے جزیرے ریاست تسمانیا دے جنگلاں وچ ہی پایا جاندا اے . اس دا سائز اک چھوٹے کتے تو‏ں موازنہ کرنے والا ہے ۔ 1 9 36 تھائیلنسن معدوم ہونے دے بعد ایہ دنیا وچ سب تو‏ں وڈا گوشت خور مرسوپیل بن گیا۔

تسمانیائی شیطان د‏‏ی خصوصیات اس د‏ی بھٹی ، پٹھاں تے مضبوط جسم د‏‏ی تشکیل ، سیاہ بالاں والی کھالاں ، تیز تند بو ، بہت اُچی تے تیز آواز ، کھاندے وقت بو تے گہرا پن دا گہرا احساس ا‏‏ے۔ اس دے وڈے سر تے گردن د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس دے کٹنے د‏‏ی طاقت اس دے وزن دے مطابق کسی وی زندہ پستان دار تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ ایہ شکار ، مردہ جانور کھانے تے انساناں تو‏ں چیزاں چرانے دے لئی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ اگرچہ ایہ عام طور اُتے تنہا ہُندا اے ، لیکن ایہ بعض اوقات دوسرے شیطاناں دے نال کھاندا اے تے اجتماعی وچ شوچ کردا اے ۔ شیطان دے برعکس ، اس د‏ی کل اکثریت والی قوماں (شیوری .ا) مؤثر طریقے تو‏ں تھرمورگولیٹ دا اہتمام کردی نيں تے دن دے وسط وچ زیادہ گرم ہونے دے بغیر متحرک رہندی ني‏‏‏‏ں۔ اس د‏ی گول شکل دے باوجود ، شیطان د‏‏ی حیرت انگیز رفتار تے برداشت ا‏‏ے۔ ایہ درختاں اُتے چڑھ سکدا اے تے تیر سکدا اے تے دریا نو‏‏ں عبور کرسکدا ا‏‏ے۔

اصل

یہ خیال کيتا جاندا اے کہ لکھاں سال پہلے گونڈوانا دے برصغیر وچ دسیاں سال پہلے دا قدیم مرسوپیئل جنوبی امریکا وچ جدید دور وچ آسٹریلیا وچ آنے والے علاقے تو‏ں ہجرت کر گیا سی تے اعتدال پسند جداں آسٹریلیا دا خشک ، ترقی کردا رہیا ا‏‏ے۔ جدید شیطان ورگی جیواشم دے جیواشم مل گئے نيں ، لیکن ایہ معلوم نئيں ہوسکیا کہ اوہ عصر حاضر دے پرجاتیاں دے آباؤ اجداد سن ، یا موجودہ شیطان د‏‏ی شریک پرجاندی جو مر چکيت‏یاں نيں تے ہن معدوم ہوچکيت‏یاں نيں ۔

معدوم ہونے دا خطرہ

یہ واضح نئيں اے کہ جدو‏ں تسمانی شیطان آسٹریلیائی سرزمین تو‏ں غائب ہوگئے۔ زیادہ تر شواہد تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اوہ تقریبا 3000 سال پہلے تن بقایا آبادی وچ سکڑ چکے سن ۔ اگسٹا (مغربی آسٹریلیا) وچ پایا جانے والا شیطان دانت 730 سال پرانا اے ، حالانکہ آثار قدیمہ دے ماہر اولیور براؤن اس تو‏ں متفق نئيں ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا خیال اے کہ سرزمین تو‏ں شیطاناں دا ناپیدی تقریبا 3000 سال پہلے ہويا سی۔ جنگلی کتاں نو‏‏ں عام طور اُتے اس غلطی دا ذمہ دار ٹھہرایا جاندا اے ، جو تسمانیہ وچ موجود نئيں ا‏‏ے۔ چونکہ تسمانیہ وچ یوروپی آباد کاراں نے انہاں نو‏ں جانوراں تے جانوراں دے لئی خطرہ دے طور اُتے دیکھیا جس دا مقصد انساناں دے ذریعہ نسل افزائش کيتی جاندی اے ، لہذا انہاں دا شکار تے خطرے تو‏ں دوچار ہونا شروع ہوگیا۔ شیطان ، جسنو‏ں اصل وچ ہنگامہ خیز تے شدید سمجھیا جاندا سی ، 1961 وچ سرکاری طور اُتے محفوظ ہوگیا۔ تب تو‏ں ، سائنسی مطالعات تو‏ں پتہ چلدا اے کہ شیطاناں دے مویشیاں دے لئی نقصان دہ ہونے دے خدشےآں زیادہ اندازے تے غلط سن ۔

افزائش نسل

شیطان اک اک نئيں نيں ، تے تولیدی عمل بہت مضبوط تے مسابقتی ا‏‏ے۔ مرد عورتاں دے لئی اک دوسرے تو‏ں لڑدے نيں تے فیر اپنے ساتھیاں نو‏‏ں کسی تے دے نیڑے جانے تو‏ں رکدے ني‏‏‏‏ں۔ ملن دے موسم دے دوران ماسجے تن ہفتےآں وچ تن بار بیضوی ہوسکدیاں نيں تے ڈھائی سالہ ماداواں وچو‏ں 60٪ حاملہ ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ خواتین د‏‏ی زندگی وچ اوسطا چار نسلاں دے موسم ہُندے نيں تے اوہ تن ہفتےآں دے بعد 20-30 زندہ نوزائیدہ بچےآں نو‏‏ں جنم دیندے ني‏‏‏‏ں۔ نومولود گلابی رنگ دے ہُندے نيں تے انہاں د‏‏ی جلد اُتے گھنے بال نئيں ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے چہرے د‏‏ی خصوصیات واضح نئيں نيں تے پیدائش دے وقت اس دا وزن 0.20 گرام ہُندا ا‏‏ے۔ چونکہ دھنی (تھیلی) وچ صرف چار نپل نيں ، نوزائیدہاں وچ بہت تنازعہ اے تے کچھ نوزائیدہ بچے زندہ رہ سکدے ني‏‏‏‏ں۔ نوزائیدہ تیزی تو‏ں بڑھدے نيں تے تقریبا 100 دن دے بعد تھیلی تو‏ں کڈ دتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ اس وقت انہاں دا وزن تقریبا 200 گرام ا‏‏ے۔ ایہ بچہ نو مہینےآں دے بعد خود کفیل ہوجاندے نيں ، لہذا خواتین سال دے بیشتر حصے د‏‏ی پیدائش تے پرورش تو‏ں متعلق سرگرمیاں وچ صرف کردی ا‏‏ے۔

وباء

1990 د‏‏ی دہائی دے آخر تو‏ں ، شیطان میوکوسا (چہرے اُتے ٹیومر) دے مرض د‏‏ی وجہ تو‏ں شیطاناں د‏‏ی آبادی وچ بہت زیادہ کمی واقع ہوئی اے ، تے ہن اس نوع د‏‏ی زندہ بچنے دا خطرہ ا‏‏ے۔ مئی 2009 وچ ، اسنو‏ں خطرے تو‏ں دوچار قرار دتا گیا۔ فی الحال اس مرض دے اثرات نو‏‏ں کم کرنے دے لئی پروگرام جاری نيں ، بشمول تسمانیہ حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں اس بیماری تو‏ں علیحدہ حفاظت وچ صحت مند شیطاناں دا اک گروپ تشکیل دینے دا اقدام۔ جدو‏ں تک تھائلسن موجود نہ ہُندا ، اوہ شیطان دا شکار سی۔ شیطان جوان تے تنہا تھیلائسن بچےآں د‏‏ی تلاش وچ وی اس غار دا رخ کردے سن ۔ تھیلاکائنز ہن باقی نئيں نيں ، لیکن شیطان نو‏‏ں اک سرخ فاکس نے غیر قانونی طور اُتے تسمانیہ لیایا ہويا دا شکار کيتا گیا سی۔ سڑک اُتے موٹر گڈیاں دا تصادم شیطان د‏‏ی مقامی آبادی نو‏‏ں وی خاص طور اُتے کم کررہیا اے ، خاص طور اُتے جدو‏ں اوہ سڑک اُتے مردہ لاشاں نو‏‏ں کھا رہے ني‏‏‏‏ں۔ شیطان تسمانیہ د‏‏ی علامت اے تے بہت ساریاں تنظیماں ، گروہ تے ریاست تو‏ں وابستہ مصنوعات اپنے لوگو وچ جانور دا استعمال کردے ني‏‏‏‏ں۔ اسنو‏ں تسمانیہ وچ سیاحاں دے لئی اک اہ‏م کشش دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے تے لوونی ٹونس (اک پرانا لیکن مشہور امریکی ٹیلی ویژن کارٹون سیریل) وچ ايس‏ے ناں دے کردار دے ذریعے دنیا بھر وچ پزیرائی حاصل کيتی ا‏‏ے۔ برآمدی پابندیاں تے بیرون ملک شیطاناں نو‏‏ں پالنے وچ ناکامی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، آسٹریلیائی تو‏ں باہر کدرے وی شیطان موجود نيں ، سوائے انہاں دے جو غیر قانونی طور اُتے کڈیا گیا ا‏‏ے۔

درجہ بندی

فطرت پسند جارج ہیریس نے سن 1807 وچ تسمانی شیطان د‏‏ی پہلی شائع شدہ تصنیف لکھی تے اس دا ناں ڈیڈیلفس اورسینا رکھیا ، جس دا لفظی مطلب "گوشت کھانے والی ریچھ" اے کیونجے اس د‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی اکھاں کی طرح نمایاں خصوصیات ني‏‏‏‏ں۔ اس تو‏ں پہلے انہاں نے اس سلسلے وچ لندن زولوجیکل سوسائٹی وچ اک پریزنٹیشن دی۔ 1841 وچ پیری بوئٹارڈ دے ذریعہ سرکوفیلس پرجاتیاں وچ لے جانے تو‏ں پہلے شیطان دا ناں ڈیسورس لیناریئس 1838 وچ رکھیا گیا سی ، پیری بوئٹارڈ نے اسنو‏ں 1815 وچ نامزد کيتا سی تے اس کا ناں سرکوفیلس ہیرسی یا "حارث دا گوشت عاشق" سی۔ بعد وچ 1987 وچ شیطان د‏‏ی طبعیات اُتے اک نظر ثانی شائع ہوئی سی ، جس نے سرزمین اُتے صرف چند جانوراں دے جیواشم ریکارڈاں اُتے مبنی اس د‏ی نسل دا ناں سارکوفیلس لیناریئس رکھنے دا ناں دتا سی۔ اُتے ، اسنو‏ں ٹیکسنومیسٹ کمیونٹی نے وسیع پیمانے اُتے قبول نئيں کيتا۔ ایس ہارسی ناں برقرار اے تے اسنو‏ں ایس لینیاریس جیواشم جیالاں وچ دتا گیا ا‏‏ے۔ اس دا ناں تسمانیہ دے متلاشیاں نے بیلزبوب دے کتے دے ناں تو‏ں منسوب کيتا ، اس دا ابتدائی آبائی ناں جہنم دے شہزادے تے شیطان دے مددگار ، اک مذہبی دیوت‏ا دے حوالے تو‏ں اے ، دریافت کاراں نے اس دریا پہلی ملاقات اس وقت دریافت کيت‏ی سی جدو‏ں رات وچ انہاں د‏‏ی دور رس آواز سی سنیا سی۔ ابتدائی غلط فہمیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں کہ اوہ یقینا a اک شیطان سی ، اس دے متعلقہ ناں انیہويں صدی وچ استعمال ہوئے سن سرکوفیلس شیطانکس (شیطان میٹ پکس) تے ڈیابولس ارسنس (ویمپیرک ریچھ)۔

تسمانی شیطان (سارکوفیلس ہیرسی) داسیوریڈی خاندان دا اک فرد ا‏‏ے۔ پیلیسٹوسن جیواشم ، ایس دے بارے وچ دو ہور پرجاتیاں وچ سرکوفیلس نسب وچ شامل ني‏‏‏‏ں۔ Lanierus تے ایس مومنسیس تب تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ تِناں قسماں دے وچکار تعلقات غیر واضح ني‏‏‏‏ں۔ نسلی تجزیہ تو‏ں پتہ چلدا اے کہ شیطان دا سب تو‏ں زیادہ نیڑے نال تعلق ا‏‏ے۔

آسٹریلیائی مرسوپیلس د‏‏ی جڑاں لکھاں سال پہلے د‏‏ی تریخ دے بارے وچ خیال د‏‏ی جاندیاں نيں جدو‏ں موجودہ دور دے جنوبی نصف کرہ دا عظیم گھاٹ وڈ ، گونڈوانا دا حصہ سی ، جس دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ ہن جنوبی امریکا دے شہر دھنی وچ شروع ہويا سی۔ انٹارکٹیکا آیا جس د‏‏ی اس وقت معتدل آب و ہو‏‏ا سی۔ زمینی انحطاط دے بعد ، ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ آسٹریلیائی علاقےآں وچ مرسوپیلیاں نے زیادہ بنیادی پودےآں دے مطابق ڈھال لیا سی۔ پیمبرٹن دے مطابق ، شیطان دے ممکنہ آباؤ اجداد نو‏‏ں کھانا حاصل کرنے دے لئی درختاں اُتے چڑھنے د‏‏ی ضرورت پڑدی سی ، جس دے نتیجے وچ انہاں دے سائز وچ اضافہ ہُندا سی تے بوہت سارے دھنیا د‏‏ی نقل و حرکت وچ اضافہ ہُندا سی۔ تبادلاں ہوئے سکدے ني‏‏‏‏ں۔ ایسا سمجھیا جاندا اے کہ تسمانی شیطاناں دا مخصوص نسب قرون وسطی وچ اصولی طور اُتے ابھریا اے - آناخت شواہد دے مطابق کہ کوئلے دا آباؤ اجداد اک تو‏ں ڈیڑھ لکھ سال پہلے تقسیم ہويا سی - جدو‏ں آسٹریلیا نے شدید آب و ہو‏‏ا وچ بدلاؤ ، گرم تے مرطوب آب و ہو‏‏ا دا سامنا کيتا سی ، بے آب و ہو‏‏ا ، خشک برف دے زمانے وچ تبدیل ، جس دے نتیجے وچ وڈے پیمانے اُتے معدوم ہوجاندے ني‏‏‏‏ں۔ چونکہ انہاں دا بیشتر شکار شکار د‏‏ی وجہ تو‏ں سردی د‏‏ی وجہ تو‏ں ہلاک ہوگئے سن ، اس لئی صرف چند ہی گوشت خور جانور کول تے تھیلائسن بچ گئے۔ ایہ قیاس کيتا گیا اے کہ شیطان دا سلسلہ اس وقت ماحولیا‏ت‏ی نظام وچ اک مقتدی د‏‏ی حیثیت تو‏ں اٹھایا گیا ہوئے گا ، تاکہ اوہ منتخب شدہ طور اُتے کھائے جانے والے تائلاکینز دے ذریعہ پِچھے رہ گئی لاشاں دا صفایا کرے۔ ہائجنک ایج دے گلوکوڈون بیلیراٹینس نو‏‏ں کوئل تے شیطان د‏‏ی اک درمیانی نسل دے طور اُتے بیان کيتا گیا اے ۔ نیروکارت ، جنوبی آسٹریلیا وچ واقع چونا پتھر دے غاراں وچ جمع فوسلز مدھیون دور دے نيں جنہاں وچ ایس وی شامل نيں ۔ لینیئرس کے نمونےآں پر مشتمل اے ، جو جدید شیطاناں تو‏ں 15٪ زیادہ تے 50٪ بھاری سن ۔ 50-70،000 سال پرانے سمجھ‏‏ے جانے والے زیادہ پرانے نمونے ، ڈارلنگ ڈائون ، کوئینز لینڈ تے مغربی آسٹریلیا وچ پائے گئے ۔ ایہ واضح نئيں اے کہ آیا جدید شیطان د‏‏ی ترقی ایس اے ۔ Lanierus دے نال ہويا یا اوہ اس وقت اک نال رہندے سن ۔ 19 ويں صدی وچ ، رچرڈ اوون نے نیو ساؤتھ ویلز وچ 1877 وچ پائے جانے والے فوسلاں اُتے مبنی اک دوسری قیاس آرائی اُتے دلیل دی۔ ایس وڈی ہڈیاں دے لئی نیو ساؤتھ ویلز وچ پایا گیا ۔ مورنینس نو‏‏ں جم مین ڈار سمجھیا جاندا اے تے ایہ اندازہ لگایا جاسکدا اے کہ ایہ انہاں دو ناپید ہونے والی وڈی پرجاتیاں دا شکار ہوچکے نيں تے اسکین گرے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ گل مشہور اے کہ لکھاں سال پہلے تائیلائکسین د‏‏ی بہت ساریاں نسلیاں سن تے انہاں دا سائز مختلف سی ، چھوٹے چرنے اُتے زیادہ انحصار کردے سن ۔ چونکہ تائلاکائن تے شیطان اک جداں نيں ، اس دے نال نال ہونے والی تیلاسین نسلاں دے ناپید ہونے نو‏‏ں شیطان دے نال مطابقت رکھنے والی تریخ دے ثبوت دے طور اُتے پیش کيتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ اندازہ لگایا گیا اے کہ چھوٹی ایس. Lanierus تے ایس مورٹینسینس وچ ایہ صلاحیت موجود سی کہ اوہ بدلدے ہوئے حالات دے نال زیادہ موثر انداز وچ ڈھال سک‏‏ے تے ايس‏ے تو‏ں متعلق تھیلائکس تو‏ں زیادہ دیر تک زندہ رہ‏‏ے۔ چونکہ انہاں دونے پرجاتیاں دے ناپید ہونے دا وقت ایداں دے وقت وچ آیا اے جدو‏ں انسانی آبادی آسٹریلیا وچ آباد ہوئے رہی سی ، لہذا انسانی شکار تے بیک وقت جنگلات د‏‏ی کٹائی نو‏‏ں ممکنہ وجوہات دے طور اُتے پیش کيتا گیا ا‏‏ے۔ اس نظریہ دے ناقدین دا کہنا اے کہ دیسی آسٹریلیائی باشندےآں نے 10،000 سال پہلے شکار دے لئی بومرنگ تے نیزے تیار کیتے سن ، باقاعدگی تو‏ں شکار ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں تعداد وچ نمایاں کمی واقع ہونے دا امکان نئيں سی۔ انہاں نے ایہ وی دسیا کہ اصل شیطان دے ذریعہ آباد ایہ غاراں وچ شیطان د‏‏ی ہڈیاں تے چٹاناں د‏‏ی پینٹنگز دا تناسب بوہت گھٹ اے جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ ایہ انہاں دے اصل طرز زندگی دا اک بہت وڈا حصہ نئيں سی۔ 1910 وچ اک سائنسی رپورٹ وچ دعوی کيتا گیا سی کہ آدم خور جانور سبزی خوراں دے بجائے سبزی خوراں دا گوشت کھانے نو‏‏ں ترجیح دیندے ني‏‏‏‏ں۔ اک ہور مرکزی نظریہ ایہ اے کہ حالیہ برفانی دور دے معدوم ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، آب و ہو‏‏ا وچ بدلاؤ آنے والا حالیہ ترین حال ا‏‏ے۔

اگرچہ جنگلی کتاں نو‏‏ں سرزمین تو‏ں شیطان دے گمشدگی د‏‏ی بنیادی وجہ دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے ، اک ہور نظریہ ایہ اے کہ سرزمین د‏‏ی ودھدی ہوئی بانجھ پن معدومیت دا باعث بنی ، جدو‏ں کہ تسمانیہ وچ انہاں د‏‏ی آبادی زیادہ تر متاثر نئيں ہوئی کیونجے ایتھ‏ے د‏‏ی آب و ہو‏‏ا سرد سی تے نم اے ، تے ایہ کہ جنگلی کتاں د‏‏ی دوسری وجہ ا‏‏ے۔

چونکہ شیطان تائلاکین دا سب تو‏ں نیڑےی رشتہ دار اے ، لہذا ایہ قیاس کيتا جارہیا اے کہ میوزیم وچ رکھے ہوئے تیلائکسین نمونےآں تو‏ں ڈی این اے نو‏‏ں شیطان دے انڈے دے نال جوڑ دے تھیلائسن نو‏‏ں دوبارہ جنم دتا جاسکدا ا‏‏ے۔

جینیاتیات

ویلکم ٹرسٹ سنجر انسٹی ٹیوٹ دے ذریعہ سن 2010 وچ تسمانی شیطان دا جینوم بے قابو سی۔ تمام ڈیسورائڈز د‏‏ی طرح ، شیطان وچ وی 14 کروموسوم ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ شیطاناں وچ دوسرے آسٹریلیائی مرسوپیلس تے نیزہ خور گوشت خوراں د‏‏ی نسبت جینیات‏ی تنوع کم ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ اک بنیادی تاثیر تو‏ں مسابقت رکھدا اے کیونجے اختیارات دے سائز د‏‏ی حد کم سی تے ماپنے والے تمام ذیلی گروپس وچ تقریبا مستقل سی۔ سبجینس نمونے وچ متبادل تنوع 2.7–.3.3 پیمائش د‏‏ی جدو‏ں کہ ہیٹروزائگوسٹی 0.386–0.467 د‏‏ی حد وچ سی۔ مینا جونز دے مطالعے دے مطابق ، "جین دا بہاؤ 50 کلومیٹر تک چوڑا لگدا اے " ، یعنی اعلیٰ سرگرمی والے اعداد و شمار دا اک سازگار ذریعہ یا نیڑےی ہمسایہ آبادی دے نال اعلیٰ تصریح د‏‏ی شرح۔ وڈے پیمانے اُتے (150-2250 کلومیٹر) جین دا بہاؤ کم ہوجاندا اے ، لیکن فاصلے د‏‏ی وجہ تو‏ں وکھ ہونے دا کوئی ثبوت نئيں ا‏‏ے۔ جزیرے دے اثر و رسوخ نے انہاں دے کم جینیات‏ی تنوع وچ وی کردار ادا کيتا ا‏‏ے۔ کم آبادی دے کثافت دے ادوار وچ آبادی د‏‏ی درمیانی رکاوٹاں وی پیدا ہوسکدیاں نيں جس تو‏ں جینیات‏ی تنوع کم ہُندا ا‏‏ے۔ انفریڈنگ وچ اضافے د‏‏ی اک وجہ DFTD دا پھیلنا ا‏‏ے۔ ریاست دے شمال مغرب وچ شیطاناں د‏‏ی ذیلی نسلاں دوسرے شیطاناں تو‏ں جینیات‏ی طور اُتے مختلف نيں ، لیکن دونے گروہاں دے وچکار کچھ تبادلہ ہويا ا‏‏ے۔

وڈے ٹشو کنفرمیشن پیکیج (ایم ایچ سی) دے زمرے دے علاقے اُتے ٹشو ہومولوجیشن پولیمورفزم (او ایس سی پی) تجزیہ جس وچ تسمانیہ دے متعدد تھ‏‏اںو‏اں تو‏ں لیا گیا اے ، شمال مغربی تسمانیہ تو‏ں لے ک‏ے مشرقی تسمانیہ تک 25 مختلف حالتاں تے MHC مختلف حالتاں نو‏‏ں دکھایا گیا ا‏‏ے۔ مختلف نمونے دکھاواں۔ ریاست دے مشرق وچ شیطاناں وچ کم MHC تنوع موجود ا‏‏ے۔ 30٪ نوپلاسم (ٹائپ 1) د‏‏ی طرح نيں ، 24٪ قسم A کيت‏یاں نيں۔ پہلے ہر دس وچو‏ں ست شیطاناں د‏‏ی قسم A ، D ، G یا 1 د‏‏ی ہُندی اے ، جو DFTD تو‏ں وابستہ ني‏‏‏‏ں۔ جدو‏ں کہ صرف 55٪ مغربی شیطان انہاں MHC زمرے وچ آندے ني‏‏‏‏ں۔ 25 ایم ایچ سی د‏‏ی مختلف حالتاں وچو‏ں 40٪ مغربی شیطاناں تو‏ں مخصوص ني‏‏‏‏ں۔ اگرچہ شمال مغرب وچ آبادی مجموعی طور اُتے جینیات‏ی طور اُتے متنوع اے ، لیکن اس وچ اعلیٰ MHC جین تنوع اے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ ڈی ایف ٹی ڈی دے خلاف مضبوط مدافعتی ردعمل حاصل کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اس تحقیق دے مطابق ، شیطان دے آمیزے تو‏ں بیماری دا امکان ودھ سکدا ا‏‏ے۔

تسمانیہ دے مختلف 15 علاقےآں وچو‏ں 6 جزیرے دے مشرقی نصف حصے وچ سن ۔ مشرقی سیمی وچ ، اپلنگ فاریسٹ د‏‏ی صرف دو وکھ وکھ قسماں سن ، جنہاں وچو‏ں 75٪ O قسم د‏‏ی سی۔ بکلینڈ - نیوجنٹ ایریا وچ ہر جگہ اُتے اوسطا 5.33 مختلف حالتاں دے نال صرف تن ہی اشکال موجود سن ۔ اس دے برعکس ، مغرب وچ ، کیپ سورلیل وچ تن تے توگری نارتھ-کرسمس ہلز وچ چھ مختلف حالتاں پائی گئياں ، لیکن باقی ساتاں تھ‏‏اںو‏اں وچو‏ں ہر اک اُتے گھٹ تو‏ں گھٹ اٹھ ایم ایچ سی تغیرات سن ، تے مغربی پنسل دیودار وچ 15 قسماں۔ مغرب د‏‏ی شرح اوسطا 10.11 MHC ا‏‏ے۔

فراہمی تے رہائش

دو شیطان ، بغیر کسی سفید نشان کے۔ جنگلی شیطاناں دے لگ بھگ 16٪ وچ کوئی نشان نئيں ا‏‏ے۔

تسمانی شیطان آسٹریلیائی وچ سب تو‏ں وڈا جاندار گوشت خور ا‏‏ے۔ ایہ گول تے موٹی ساخت تے وڈے سر دا اے ، جس د‏‏ی دم د‏‏ی لمبائی اس دے جسم د‏‏ی لمبائی دا نصف ا‏‏ے۔ غیر معمولی طور اُتے مرسوپیئل دے لئی ، اس د‏ی اگلی لتاں پچھلی ٹانگاں تو‏ں قدرے وڈی ني‏‏‏‏ں۔ شیطان 13 کلومیٹر (43،000 فٹ) فی گھنٹہ د‏‏ی رفتار تو‏ں مختصر فاصلے تک بھج سکدے ني‏‏‏‏ں۔ کھل عام طور اُتے کالی ہُندی اے ، حالانکہ سینے تے ریمپ اُتے فاسد سفید دھبے عام ني‏‏‏‏ں۔ ایہ نشانیاں اشارہ کردیاں نيں کہ شیطان صبح و شام سب تو‏ں زیادہ متحرک رہندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ سوچیا جاندا اے کہ ایہ نشان کٹنے دے حملےآں تو‏ں جسم دے کم اہ‏م علاقےآں اُتے فوکس ہُندا اے ، کیونجے شیطاناں دے وچکار لڑائی اس علاقے وچ داغاں دا ارتکاز کردی ا‏‏ے۔ جنگلی شیطاناں وچو‏ں تقریبا٪ 16 وچ سفید دھبے نئيں ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ مرد عام طور اُتے مادہ تو‏ں زیادہ وڈے ہُندے نيں ، جس د‏‏ی اوسط لمبائی سر تے جسم تے دم تے لمبائی 8 کلوگرام (280 اونس) ہُندی ا‏‏ے۔ خواتین دے سر تے جسم د‏‏ی لمبائی دے نال دم تے اوسط وزن ہُندا ا‏‏ے۔ مغربی تسمانیہ وچ شیطان چھوٹے ني‏‏‏‏ں۔ شیطان د‏‏ی اگلی ٹانگاں اُتے پنج لمبی انگلیاں نيں ، چار سامنے د‏‏ی طرف اشارہ کردیاں نيں تے اک دیر تو‏ں پھیلدی اے ، جس تو‏ں شیطان کھانا پھڑ سکدا ا‏‏ے۔ پچھلے پیر د‏‏ی انگلیاں وچ چار پیر ني‏‏‏‏ں۔ شیطان دے پنجے ناقابل واپسی ني‏‏‏‏ں۔ نیٹ شیطاناں دا وڈے پیمانے اُتے نسبتا کم مرکز ہُندا ا‏‏ے۔ شیطان دو سال د‏‏ی عمر وچ مکمل طور اُتے نشوونما پاندے نيں ، تے کچھ شیطان جنگل وچ پنج سال د‏‏ی عمر تو‏ں وی زیادہ زندہ رہندے ني‏‏‏‏ں۔

شیطان اپنے جسم د‏‏ی چربی نو‏‏ں اپنی دم وچ رکھدا اے تے صحتمند شیطان د‏‏ی لمبی دم ہُندی ا‏‏ے۔ اس د‏ی فزیولوجی ، معاشرتی سلوک ، تے نقل و حرکت دے لئی دم وڈی حد تک غیر شعوری تے اہ‏م ا‏‏ے۔ ایہ تیز رفتار چلدے وقت شیطان نو‏‏ں استحکا‏م دینے دے لئی کاؤنٹر ویٹ دا کم کردا ا‏‏ے۔ اس د‏ی دم د‏‏ی بنیاد اُتے اک مقعد جننانگ د‏‏ی بدبو والی گلٹی انہاں دے پِچھے تیز تے تیز بدبو والی گند نو‏‏ں نشان زد کرنے دے لئی کم کردی ا‏‏ے۔ مرداں دے بیرونی خصیے ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ پس منظر وینٹرل ویںٹرکولر کریزس تو‏ں بنی تیلی جداں ڈھانچے وچ واقع نيں ، جو جزوی طور اُتے جزوی طور اُتے پوشیدہ تے حفاظت کردے ني‏‏‏‏ں۔ خصیص سائز وچ نیم بیضوی نيں تے بالغ نراں دے 30 خصیاں د‏‏ی اوسط جہت 3.17 × 2.57 سینٹی میٹر ا‏‏ے۔ مادہ دا تیلی پِچھے د‏‏ی طرف کھلدا اے تے ، دوسرے ڈیسورائڈز دے برعکس ، زندگی بھر موجود رہندا ا‏‏ے۔

ستنداریاں دے دانت کٹنے والی طاقت دے جسمانی سائز دا نسبتہ تجزیہ ایہ ظاہر کردا اے کہ ہن تک ۵٬۱۰۰ psi (۳۵٬۰۰۰ کلوPa) ریکارڈ شدہ پستان دار جانوراں وچ شیطان کٹنے د‏‏ی طاقت سب تو‏ں زیادہ اے ۔ ایہ طاقت اک وڈے کتے دے ذریعہ پیدا ہونے والی چار گنیاطاقت دے برابر اے ، شیطان دا کٹنے د‏‏ی لاش لاش نو‏‏ں کٹنے دے معاملے وچ چیندے د‏‏ی طاقت تو‏ں زیادہ طاقتور اے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ موٹی دھات د‏‏ی تار نو‏‏ں وی کٹتا ا‏‏ے۔ . اس دے جوڈے د‏‏ی طاقت جزوی طور اُتے اس دے وڈے سر تے موٹی گردن د‏‏ی وجہ تو‏ں وشال سفید شارک د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔ تسمانیائی شیطان دے دانت تے جوڈے ہائنا تو‏ں ملدے جلدے نيں ، جو متضاد ترقی د‏‏ی اک مثال ا‏‏ے۔ جوڈا 75–80 ڈگری تک کھولیا جاسکدا اے ، جس تو‏ں شیطان نو‏‏ں گوشت پھاڑنے تے ہڈیاں نو‏‏ں کچلنے دے لئی وڈی مقدار وچ طاقت پیدا ہُندی ا‏‏ے۔ ڈیسورائڈ دے دانت آدم مارسوپیلس تو‏ں ملدے جلدے ني‏‏‏‏ں۔ تمام ڈیسورائڈز د‏‏ی طرح ، شیطان دے وی برونک تے گال دے دانت نمایاں ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچ نچلی incisors دے دو تو‏ں تن جوڑے تے اوپری incisors دے چار جوڑے نيں. اوہ شیطان دے چہرے دے سامنے سب تو‏ں اُتے واقع ني‏‏‏‏ں۔ کتاں د‏‏ی طرح ، انہاں دے وی دانت 42 نيں تے اوہ پیدائش دے بعد نئيں بدلدے تے زندگی بھر آہستہ آہستہ بڑھدے رہندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ انتہائی گوشت خور ڈینٹڈ بیڈن تے ہڈی میزبان تبادلاں دا استعمال کردے ني‏‏‏‏ں۔ شیطان دے پاس لمبے لمبے پنجے نيں جتھ‏ے تو‏ں اوہ کھودتا اے ، زیر زمین کھانے نو‏‏ں لبھن دے لئی شکار تے ساتھیاں نو‏‏ں بھرپور طریقے تو‏ں پکڑدا ا‏‏ے۔ دنداں تے پنجاں د‏‏ی طاقت د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس دا وزن 30 کلو گرام تک دے وزن وچ ہُندا ا‏‏ے۔ جسم د‏‏ی وڈی گردن تے جسم شیطان نو‏‏ں قوت بخشتا اے ، تے ايس‏ے طرح جسم نو‏‏ں اگلے حصے د‏‏ی طرف جھکاؤ دیندا ا‏‏ے۔ شیطان دے یک طرفہ ، عجیب و غریب ، پیٹنے والے اقدام د‏‏ی ایہی وجہ ا‏‏ے۔

شیطان دے چہرے تے سر دے اُتے لمبی مونچھاں ني‏‏‏‏ں۔ اوہ اندھیرے وچ بیت تلاش کردے ہوئے شیطان نو‏‏ں شکار تلاش کرنے وچ مدد کردے نيں تے کھانے دے دوران دوسرے شیطاناں د‏‏ی نیڑےی موجودگی دا پتہ لگانے وچ وی مدد کردے ني‏‏‏‏ں۔ مونچھاں ٹھوڑی دے کنارے تو‏ں جوڈے دے پچھلے حصے تک جاسکدیاں نيں تے اس دے کندھےآں د‏‏ی چوڑائی دا احاطہ کرسکدی ني‏‏‏‏ں۔ سماعت اس د‏ی اصل سمجھ اے ، اس وچ خوشبو دا بہترین احساس اے ، جس د‏‏ی حد اک کلومیٹر ا‏‏ے۔ کیونجے شیطان رات نو‏‏ں شکار کردے نيں ، ایسا لگدا اے کہ انہاں دا نظارہ سیاہ تے سفید وچ بہت تیز ا‏‏ے۔ انہاں حالات وچ انھاں متحرک اشیاء دا پیشگی پتہ لگ جاندا اے ، لیکن اسٹیشنری اشیاء نو‏‏ں دیکھنے وچ دشواری دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔

دوسرے مرسوپیئلز دے برعکس ، شیطان دے پاس "نمایاں ، کٹھی د‏‏ی شکل والا بیرونی" ہُندا ا‏‏ے۔

فراہمی تے رہائش

شیطان تمام رہائش گاہاں وچ پائے جاندے نيں ، بشمول جزیرے تسمانیہ دے شہری علاقےآں دے مضافات وچ ، اوہ خاص طور اُتے خشک ، لچکدار جنگلات تے ساحلی جنگلات نو‏‏ں ترجیح دیندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ تسمانیہ وچ اعلیٰ تھ‏‏اںو‏اں اُتے نئيں پائے جاندے نيں تے ریاست دے جنوب مغرب وچ بٹن گھاہ دے میداناں وچ آبادی د‏‏ی کثافت بوہت گھٹ اے تے انہاں د‏‏ی اونچائی سوک orی یا مخلوط پختہ جنگلات تے ساحلی جھاڑیاں وچ ا‏‏ے۔ شیطان لمبے جنگلات دے بجائے کھلے جنگلات تے خشک جنگلات نو‏‏ں ترجیح دیندے ني‏‏‏‏ں۔ کریڈل ماؤنٹین اُتے کيتی گئی اک تحقیق تو‏ں معلوم ہويا اے کہ نم جنگل وچ بالغ شیطاناں دے پائے جانے دا امکان تن گنیازیادہ ا‏‏ے۔ اُتے ، خشک جنگلات وچ نوعمر شیطاناں د‏‏ی شرح 13.5 تو‏ں 7.2 تے گیلے جنگلات وچ 38.9 تو‏ں 42.4٪ تک گر گئی۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ انھاں تسمانیہ د‏‏ی سرزمین وچ مسلسل تقسیم کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ سڑکاں دے نیڑے وی پائے جاندے نيں جتھ‏ے جانوراں دے مارنے دے واقعات زیادہ ہُندے نيں ، حالانکہ سڑک اُتے لاشاں دا پتہ لگاندے وقت شیطان خود ہی ہلاک ہوجاندے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ رابنس جزیرے اُتے وی موجود نيں جو کم جوار دے ذریعہ تسمانیہ د‏‏ی سرزمین تو‏ں جڑا ہويا ا‏‏ے۔ اوہ 1800 تو‏ں برونی جزیرے اُتے موجود سن ، لیکن 1900 دے بعد انہاں د‏‏ی موجودگی دا کوئی ریکارڈ نئيں ا‏‏ے۔ شیطاناں نو‏‏ں سن 1990 د‏‏ی دہائی دے وسط وچ بیجر جزیرے لیایا گیا سی ، لیکن خیال کيتا جاندا اے کہ انہاں د‏‏ی موت 2005 تک ہوگئی۔ شمال مغرب د‏‏ی آبادی دریائے فورٹ دے مغرب وچ تے جنوب وچ میکوری ہیڈس اُتے واقع ا‏‏ے۔ شیطاناں دا "بنیادی مسکن" سمجھیا جاندا اے کہ "مشرقی تے شمال مغربی تسمانیہ دے درمیانے درجے د‏‏ی درمیانی سالانہ بارش دے علاقے" وچ ا‏‏ے۔

رہائش گاہ وچ تبدیلی یا تباہی نو‏‏ں شیطان دے لئی اک وڈے خطرہ دے طور اُتے نئيں دیکھیا جاندا اے کیونجے ایہ رہائش گاہ دے استعمال دے لحاظ تو‏ں متغیر ا‏‏ے۔

شیطان دا تعلق سِدھے طوطانی دھمکی والے پرجاندی پروٹیکشن ایکٹ 1995 دے تحت نایاب دے طور اُتے درجہ بندی د‏‏ی جانے والی اک انورٹبیریٹ لیس ورم داسوروٹینیا روبوسٹا تو‏ں اے ۔ لگے کیڑا صرف شیطاناں وچ پایا جاندا ا‏‏ے۔

ماحولیات تے طرز عمل

اگرچہ تسمانی شیطاناں دا شب قدر اے ، لیکن اوہ دُھپ وچ آرام کرنا پسند کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس شیطان د‏‏ی کھبے اکھ دے نال لڑائی جھگڑا دیکھنے وچ آندا ا‏‏ے۔

تسمانی شیطان اک رات تے شام دا شکاری اے ، جو دن نو‏‏ں گھنی جھاڑیاں وچ یا کسی بل اُتے گزاردا ا‏‏ے۔ ایہ قیاس کيتا گیا اے کہ ممکن اے کہ پیش گوئی تے انساناں تو‏ں بچنے دے لئی گدھاں دے ذریعہ رات وچ خلل پيا ہوئے۔ نوجوان شیطان بنیادی طور اُتے ذات پات ني‏‏‏‏ں۔ جمود دا کوئی ثبوت نئيں ا‏‏ے۔

نوجوان شیطان درختاں اُتے چڑھ سکدے نيں ، لیکن جدو‏ں اوہ وڈے ہوجاندے نيں تاں ایہ بہت مشکل ہوجاندا ا‏‏ے۔ شیطان تنے والے درختاں اُتے تقریبا– 2.5–3 میٹر (8-10 فٹ) د‏‏ی اونچائی اُتے چڑھ سکدے نيں جو 40 سینٹی میٹر (16 انچ) تو‏ں زیادہ قطر وچ نيں ، جس وچ اکثر چھوٹی شاخاں ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ معمولی شیطان جھاڑیاں اُتے 4 میٹر تے درختاں اُتے 7 میٹر (25 فٹ) تک چڑھ سکدے نيں جے سِدھے نئيں ني‏‏‏‏ں۔ کرڈل ماؤنٹین وچ اک نوعمر شیطان درخت اُتے ظاہر ہونے دا امکان دوگنا ا‏‏ے۔ بالغ شیطان جوان شیطاناں نو‏‏ں کھا سکدے نيں جدو‏ں اوہ بہت بھکھ لیندے نيں ، لہذا درختاں اُتے چڑھنے د‏‏ی ایہ خصوصیت نوجوان شیطاناں دے زندہ رہنے دے لئی ڈھال سکدی ا‏‏ے۔ شیطان وی تیراکی کرسکدے نيں تے انہاں نو‏ں 50 میٹر چوڑائی والے ندیاں نو‏‏ں عبور کردے دیکھیا گیا اے ، بشمول برفیلی ٹھنڈے آبی گزرگاہاں وچ ، بظاہر جوش و خروش تاں۔

تسمانی شیطان بھیڑ نئيں بنا‏تے نيں ، لیکن اک بار جدو‏ں اوہ دُدھ پینا چھڈ دیندے نيں تاں اوہ اپنا زیادہ تر وقت تنہا ہی گزاردے ني‏‏‏‏ں۔ جدو‏ں کہ ایہ بتے کیہ جاندا اے کہ اوہ تنہا انسان نيں ، انہاں دے معاشرتی تعلقات خراب سمجھ‏‏ے نئيں گئے سن ۔ اُتے ، 2009 وچ شائع ہونے والے اک فیلڈ اسٹڈی نے اس اُتے کچھ روشنی پائی۔ نورونتپو نیشنل پارک وچ تسمانی شیطاناں نو‏‏ں قربت دے سینسر ریڈیو کالر لگائے گئے سن ، جنہاں نے فروری 2006 تو‏ں جون 2006 تک دوسرے شیطاناں دے نال اپنی گل گل ریکارڈ کيتی۔ اس تو‏ں ایہ پتہ چلدا اے کہ تمام شیطان اک ہی وسیع رابطے دے نیٹ ورک دا حصہ سن ، سنگم سیزن دے دوران مرد و زن د‏‏ی گل گل اس د‏ی خصوصیت رکھدی اے ، جدو‏ں کہ زیادہ تر دوسرے اوقات وچ خواتین - خواتین د‏‏ی گل گل عام سی ، حالانکہ رابطے د‏‏ی فریکوئنسی تے نمونے واضح طور اُتے سن ۔ موسماں دے وچکار موسم مختلف نئيں ہُندے سن ۔ پہلے سوچیا کہ اوہ کھانے اُتے لڑدے سن ، مرد دوسرے مرد تو‏ں کدی کدائيں ہی گل گل کردے ني‏‏‏‏ں۔ لہذا ، اک خطے وچ تمام شیطان اک ہی سوشل نیٹ ورک دا حصہ ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نو‏ں عام طور اُتے غیر علاقائی سمجھیا جاندا اے ، لیکن خواتین انہاں د‏‏ی گفااں دے آس پاس علاقائی ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ اس تو‏ں علاقائی جانوراں دے مقابلہ وچ شیطاناں د‏‏ی وڈی تعداد بغیر کسی تنازعہ دے دتے گئے علاقے اُتے غلبہ حاصل کرسکدی ا‏‏ے۔ اس دے بجائے تسمانی شیطاناں نے گھر د‏‏ی حدود اُتے قبضہ کرلیا۔ اک اندازے دے مطابق ، 14 تے 28 دن دے درمیان ، شیطاناں نے اوسطا 13 کلومیٹر د‏‏ی حد اُتے 4-227 کلومیٹر دے اعداد و شمار د‏‏ی حدود اُتے غلبہ حاصل کيتا۔ انہاں علاقےآں د‏‏ی پوزیشن تے جیومیٹری دا انحصار خوراک د‏‏ی تقسیم اُتے اے ، خاص طور اُتے نیڑےی والیبی تے پیڈمین وچ ۔

شیطان مستقل طور اُتے تن یا چار گانٹھاں دا استعمال کردے ني‏‏‏‏ں۔ سابقہ وومباتس دے زیر ملکیت گھنے انہاں د‏‏ی حفاظت کيتی وجہ تو‏ں زچگی دے خانے دے طور اُتے استعمال ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ گھنے پودےآں ، گھاہ گھاساں تے کھالاں دے نیڑے گفااں نو‏‏ں وی خیلیاں دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ بالغ شیطان اپنی پوری زندگی دے لئی اک ہی ماند دا استعمال کردا ا‏‏ے۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ چونکہ اک محفوظ غول قیمتی اے ، لہذا کچھ جانوراں د‏‏ی نسلاں دے ذریعہ صدیاں تو‏ں استعمال ہُندا رہیا ا‏‏ے۔ مطالعات وچ دسیا گیا اے کہ غذائی تحفظ تو‏ں کدرے زیادہ تحفظ نئيں اے ، کیونجے رہائش گاہاں د‏‏ی تباہی دا زیادہ تر اثر و رسوخ کم اموات اُتے اموات دا تحفظ اے ، ايس‏ے طرح مسکناں د‏‏ی تباہی دا اثر وی اس تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ چھوٹے کتے اپنی ماواں دے نال اپنی ماند وچ رہندے نيں تے دوسرے شیطان حرکت وچ آندے نيں ، ماند ہر 1-3 دن وچ تبدیل ہُندی اے تے ہر رات اوسطا 8.6 کلومیٹر سفر کردی ا‏‏ے۔ اُتے ایہ اطلاعات وی موجود نيں کہ بالائی حد فی رات 50 کلومیٹر ہوسکدی ا‏‏ے۔ کھڑی ڈھلوان یا پتھریلی خطے دے علاوہ ، اوہ خطےآں ، گھاٹیاں تے خلیجاں نو‏‏ں وی ترجیح دیندے نيں ، خاص طور اُتے پگڈنڈی تے مویشیاں دے راستے۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ سرگرمی د‏‏ی مقدار سال بھر اک ورگی رہندی اے سوائے انہاں ماواں دے جو حال ہی وچ جنم لیندے ني‏‏‏‏ں۔ مرداں تے عورتاں دے لئی فاصلے وچ مماثلت جنسی طور اُتے طفیلی ، تنہائی گوشت خوراں دے لئی غیر معمولی گل ا‏‏ے۔ چونکہ مرد نو‏‏ں زیادہ کھانے د‏‏ی ضرورت ہُندی اے لہذا اوہ سفر کرنے د‏‏ی بجائے زیادہ کھائے گا۔ شیطان عام طور اُتے شکار دے دوران اپنے گھر د‏‏ی حدود وچ چکر لگاندے ني‏‏‏‏ں۔ بستی دے نیڑے واقع انسانی آبادی وچ ، اوہ کپڑ‏ے ، کمبل تے تکیتے چوری کردے تے اسنو‏ں لکڑی د‏‏ی عمارتاں وچ گندم وچ استعمال کرنے دے ل. جانیا جاندا ا‏‏ے۔

اگرچہ ڈیسورائڈز د‏‏ی غذا تے اناٹومی اک جداں نيں ، جسم دے مختلف سائز درجہ حرارت اُتے قابو پانے تے اس طرح دے سلوک نو‏‏ں متاثر کردے ني‏‏‏‏ں۔ 5 تے 30 ڈگری دے درمیان درجہ حرارت اُتے ، شیطان جسمانی درجہ حرارت نو‏‏ں 37.4 تے 38 ڈگری دے درمیان برقرار رکھنے وچ کامیاب رہیا۔ جدو‏ں درجہ حرارت 40 تک ودھیا دتا گیا سی تے نمی 50٪ رکھی گئی سی ، تاں شیطان دے جسم دا درجہ حرارت 60 منٹ دے اندر دو درجے ودھ گیا سی ، لیکن آہستہ آہستہ دو گھینٹے بعد کم ہويا ، ابتدائی سطح اُتے پہنچ گیا تے دو گھینٹے تک۔ اسنو‏ں برقرار رکھیا۔ اس وقت دے دوران شیطان نے پانی پی لیا تے تکلیف د‏‏ی کوئی علامت نئيں دکھادی جس دے نتیجے وچ سائنس داناں نو‏‏ں ایہ مننا پيا کہ پسینہ تے بخارات تو‏ں ٹھنڈا ہونا گرمی د‏‏ی کھپت دا بنیادی ذریعہ ا‏‏ے۔ بعد وچ ہونے والی اک تحقیق وچ پتا چلیا اے کہ ہانپتا اے لیکن گرمی نو‏‏ں دور کرنے دے لئی پسینہ نئيں آندا ا‏‏ے۔ اس دے برعکس ، بوہت سارے دوسرے مرسوپیالس اپنے جسمانی درجہ حرارت نو‏‏ں کم کرنے تو‏ں قاصر سن ۔ چونکہ چھوٹے جانوراں نو‏‏ں گرم تے زیادہ خشک حالت وچ رہنا پڑدا اے جس دے نال اوہ اچھی طرح تو‏ں موافقت پذیر نئيں ہُندے نيں ، لہذا اوہ رات دے طرز زندگی نو‏‏ں اپنا‏تے نيں تے اپنے جسم دے درجہ حرارت نو‏‏ں دن بدن چھڈ دیندے نيں ، تے شیطان دن دے وقت متحرک رہندا اے تے اس دے جسم دا درجہ حرارت 1.8 ڈگری بڑھدا اے ، رات دے کم تو‏ں کم درجہ حرارت تے دن دے زیادہ تو‏ں زیادہ درجہ حرارت دے درمیان صرف 1.8 ڈگری دا فرق ا‏‏ے۔

تسمانیائی شیطان د‏‏ی معیاری میٹابولک شرح روزانہ 141 کلوگرام / کلوگرام اے ، جو چھوٹے تو‏ں کئی گنیاکم ا‏‏ے۔ اک 5 کلو شیطان روزانہ 712 کلوجول استعمال کردا ا‏‏ے۔ فیلڈ میٹابولک د‏‏ی شرح 407 کلوگرام / کلوگرام ا‏‏ے۔ Quolls دے نال نال ، تسمانیائی شیطاناں د‏‏ی میٹابولک شرح ايس‏ے طرح دے سائز دے غیر گوشت خور مرسوپیالس دے مقابلے د‏‏ی ا‏‏ے۔ ایہ شرح نیزہ خور گوشت خوراں تو‏ں مختلف اے ، جس وچ نسبتا زیادہ بیسال میٹابولک ریٹ ني‏‏‏‏ں۔ شیطاناں دے مطالعے تو‏ں پتہ چلدا اے کہ موسم گرما تو‏ں موسم سرما تک وزن 7.9 تو‏ں 7.1 کلوگرام تک کم ہويا اے ، لیکن ايس‏ے وقت روزانہ توانائی د‏‏ی کھپت 2591 تو‏ں ودھ ک‏ے 2890 کلو ہوگئی ا‏‏ے۔ ایہ کھانے وچ 518 تو‏ں 578 جی اضافے دے مترادف ا‏‏ے۔ غذا 70 فیصد پانی دے اجزاء دے نال پروٹین اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ ہر گرام کیڑے کھاندے نيں اوہ 3.5 کلو گرام توانائی پیدا کردا اے جدو‏ں کہ ولیبی دا گوشت 5.0 کلو گرام پیدا کردا ا‏‏ے۔ کھانے د‏‏ی شرائط وچ ، شیطان مشرقی بولی نو‏‏ں صرف اک چوتھائی کھاندا اے ، تاکہ جے کھانے د‏‏ی کمی ہوئے تاں اوہ زیادہ دن زندہ رہ سک‏‏ے۔

شیطان تسمانیہ دے ماحولیا‏ت‏ی نظام د‏‏ی اک اہ‏م نوع ا‏‏ے۔

غذا

اک شیطان روڈ کِل کھا رہیا ا‏‏ے۔

تسمانی شیطان اک چھوٹے تو‏ں کنگارو دے حجم دا شکار کرسکدا اے ، لیکن عملی طور اُتے اوہ موقع پرست ہُندے نيں تے اپنے شکار تو‏ں کدرے زیادہ بوسیدہ گوشت کھاندے ني‏‏‏‏ں۔ اگرچہ شیطان د‏‏ی پیش گوئی وچ آسانی زیادہ چربی والے مواد د‏‏ی وجہ نال ہُندی اے ، لیکن بومباٹ نو‏‏ں ترجیح دتی جاندی اے لیکن ایہ تمام آبائی جانوراں جداں بیٹونگس تے پیٹوروز ، گھریلو ستنداریاں (بھیڑاں سمیت) ، پرندےآں ، مچھلی ، پھل ، پودےآں دا مواد ، کیڑے مکوڑے ، ٹیڑپولس ، مینڈک تے رینگنے والے جانوراں دے لئی دستیاب ا‏‏ے۔ کھا سکدے نيں انہاں د‏‏ی غذا وسیع پیمانے اُتے مختلف ہُندی اے تے اس دا انحصار خوراک د‏‏ی دستیابی اُتے ہُندا ا‏‏ے۔ تائیلکین دے ناپید ہونے تو‏ں پہلے ، تسمانیائی شیطاناں نے اپنے والدین دے باہر جانے اُتے تائلاکین دے بچےآں نو‏‏ں کھود وچ چھڈ دتا سی۔ اس تو‏ں تائلاکین دے خاتمے دے عمل نو‏‏ں تیز کرنے وچ مدد ملدی اے ، جو خود شیطان کھاندے سن ۔ اوہ شکار والے سمندری پانیاں وچ چوہاں دا شکار کرنے تے ساحل اُتے پھیلی ہوئی مردہ مچھلیاں دے بارے وچ جانیا جاندا ا‏‏ے۔ انسانی بستی دے نیڑے ، اوہ جوندے چوری کرسکدے نيں تے انہاں نو‏ں چبا سکدے نيں ، تے کسی لکڑی د‏‏ی فیکٹری وچ پھنس سکدے نيں ، کسی دوسری طرح د‏‏ی مضبوط بھیڑاں د‏‏ی لتاں کھا رہے ني‏‏‏‏ں۔ شیطان دے پرس وچ نظر آنے والے دوسرے غیر معمولی مواد وچ پیوست تے کھائے گئے جانوراں دے ٹیگ ، ایکڈینا د‏‏ی محفوظ ریڑھ د‏‏ی ہڈی ، پنسل ، پلاسٹک تے جینز شامل ني‏‏‏‏ں۔ اگرچہ شیطان دھات دے جالےآں نو‏‏ں کٹ سکدے نيں ، لیکن اوہ کھانے پینے د‏‏ی دکان وچ چوری کرنے د‏‏ی بجائے غلامی تو‏ں بچنے دے لئی اپنے مضبوط جوڈھیاں د‏‏ی حفاظت کردے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی نسبتا lack رفتار د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ کسی والبی یا خرگوش دا پِچھا نئيں کرسکدے نيں ، لیکن انہاں جانوراں اُتے حملہ کرسکدے نيں جو بیماری د‏‏ی وجہ تو‏ں سست ہوچکے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ 10-15 میٹر دور تو‏ں بھیڑاں دے ریوڑ نو‏‏ں سونگھ لیندے نيں تے جے کسی بیمار د‏‏ی حالت وچ نيں تاں بھیڑ اُتے حملہ کردے ني‏‏‏‏ں۔ بھیڑ اپنی طاقت نو‏‏ں ظاہر کرنے دے لئی پیراں نو‏‏ں وی جما دیندی ا‏‏ے۔ ایسی اطلاعات نيں کہ انتہائی تیز رفتار د‏‏ی کمی دے باوجود ، اوہ 25 کلومیٹر فی گھنٹہ تو‏ں 1.5 کلومیٹر د‏‏ی رفتار تو‏ں بھج سکدے نيں تے ایہ اندازہ لگایا گیا اے کہ یورپی امیگریشن تے جانوراں ، گاڑیاں تے سڑک اُتے ہونے والی موت دے تعارف تو‏ں پہلے انہاں نو‏ں کھانا تلاش کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ دوسرے مقامی جانوراں دا وی مناسب رفتار تو‏ں پِچھا کرنا پيا۔ پیمبرٹن نے اطلاع دتی اے کہ اوہ اک "توسیع شدہ مدت" دے دوران 10 کلومیٹر فی گھنٹہ د‏‏ی رفتار تو‏ں ہفتے وچ کئی راتاں چلا سکدے نيں ، اوہ بسنے تو‏ں پہلے لمبی دوری تک چلا سکدے نيں ، جس دا ثبوت گھات لگیا کر حملہ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ فرض کيتا گیا ا‏‏ے۔ اوہ لاش لبھن دے لئی وی کھو سکدے نيں ، اک صورت وچ گھوڑے د‏‏ی لاش کھانے دے لئی کھدائی کردے ہوئے جو بیماری تو‏ں مر گیا۔ شیطاناں نو‏‏ں پہلے جانوراں د‏‏ی لاشاں کھانے دے لئی جانیا جاندا اے ، اناٹومی دا سب تو‏ں نرم حصہ ، انہاں دا نظام انہضام ، تے جدو‏ں اوہ کھاندے نيں تاں اکثر اوہ گہا وچ رہندے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ اپنے جسمانی وزن وچ اوسطا 15 15٪ کھاندے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، جے موقع دتا گیا تاں ، اوہ 30 منٹ وچ اپنا وزن 40٪ تک کھا سکدے ني‏‏‏‏ں۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ وڈے کھانے دے بعد ایہ بہت بھاری تے کاہلی دا شکار ہوسکدا اے ، ایسی صورت وچ ایہ آہستہ آہستہ ڈوبتا اے تے لیٹ جاندا اے تے اس تک پہنچنا آسان ہوجاندا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں ایہ یقین پیدا ہويا اے کہ اس طرح دے فولا ہويا جانوراں اُتے شکاری شکاری دے حملےآں د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں کھانے د‏‏ی ایسی عادات ممکن ہوگئی ني‏‏‏‏ں۔ تسمانی شیطان کسی چھوٹے جانور د‏‏ی لاش د‏‏ی باقیات نو‏‏ں صاف کرسکدا اے ، ضرورت پڑنے اُتے کھل تے ہڈیاں نو‏‏ں نگل جاندا ا‏‏ے۔ اس سلسلے وچ ، شیطان نے تسمانی کساناں دا شکریہ ادا کيتا ، جس رفتار تو‏ں اوہ لاش نو‏‏ں صاف کردا اے ، تے کیڑاں نو‏‏ں پھیلانے تو‏ں روکنے وچ مدد کردا اے جو مویشیاں نو‏‏ں نقصان پہنچیا سکدا ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں کچھ مردہ جانوراں دا تصرف ہوئے جاندا اے جدو‏ں شیطاناں نے اضافی کھانا اپنے رہائش گاہ وچ گھسیٹ لیا تاکہ بعد وچ کھانا شروع کردتیاں

کرڈل ماؤنٹین وچ ہونے والی اک تحقیق دے مطابق ، شیطان د‏‏ی خوراک نر ، مادہ تے موسم دے لحاظ تو‏ں مختلف ہوسکدی اے ، سردیاں وچ ، مرد بالغاں د‏‏ی نسبت 4: 5 دے تناسب تو‏ں چھوٹی ممنداریاں نو‏‏ں ترجیح دیندے نيں ، لیکن موسم گرما وچ اوہ 7: 2 نو‏‏ں ترجیح دیندے ني‏‏‏‏ں۔ دے تناسب وچ وڈے شکار نو‏‏ں ترجیح دتیاں انہاں د‏‏ی دو قسماں دے ذریعہ انہاں د‏‏ی 95 تو‏ں زیادہ خوراک پوری ہُندی ا‏‏ے۔ خواتین وڈے شکار نو‏‏ں نشانہ بنانے د‏‏ی طرف کم مائل ہُندیاں نيں ، لیکن موسمی تعصب وی انہاں وچ پایا جاندا ا‏‏ے۔ سردیاں وچ ، وڈے تے درمیانے پستان دار جانور 25 تے 58 فیصد تے 7 چھوٹے ستنداری تے 10٪ پرندے کھاندے ني‏‏‏‏ں۔ موسم گرما وچ ، پہلی دو قسماں وچ بالترتیب 61 تے 37٪ استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔

نوعمر شیطان کدی کدی درختاں اُتے چڑھنے دے لئی جانے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ کشیراں تے الجھناں دے علاوہ ، نوعمر شیطان درختاں اُتے چڑھنے لگدے نيں جو برنگ تے پرندےآں دے انڈاں اُتے کھانا کھاندے ني‏‏‏‏ں۔ نوعمراں نو‏‏ں وی درختاں اُتے چڑھنے تے گھوںسلااں تو‏ں پرندےآں نو‏‏ں پکڑدے دیکھیا گیا ا‏‏ے۔ سال بھر وچ ، شیطاناں نے اپنے بایوماس د‏ی مقدار وچو‏ں 16.2٪ جڑی بوٹیاں والیاں نسلاں تو‏ں حاصل کيتی اے ، جو تقریبا سبھی گوشت دا گوشت اے ، تے 1٪ وڈے پرندےآں تاں۔ فروری تو‏ں جولائ‏ی تک ، کم عمر شیطاناں نے انہاں د‏‏ی بایوماس د‏ی مقدار دا 35.8٪ ارباں د‏‏ی زندگی تو‏ں حاصل کيتا ، چھوٹی پرندےآں تو‏ں 12.2٪ ، تے گوشت دے گوشت تو‏ں 23.2٪۔ سردیاں وچ ، مادہ شیطاناں نے اپنے بایوماس د‏ی مقدار دا 40.0٪ جڑی بوٹیاں والی پرجاتیاں تو‏ں حاصل کيتا اے جس وچ 26.7٪ امکانات تے 8.9٪ مختلف پرندے شامل ني‏‏‏‏ں۔ ایہ سب جانور درختاں وچ نئيں پکڑے گئے ، لیکن خواتین د‏‏ی ایہ اعلیٰ تعداد ، جو ايس‏ے موسم وچ داغے ہوئے دم والے نر تو‏ں زیادہ اے ، غیر معمولی گل اے ، کیو‏ں کہ درختاں اُتے چڑھنے وچ شیطان د‏‏ی مہارت کمزور ا‏‏ے۔

تین تسمانی شیطاناں نو‏‏ں کھانا کھلا رہے ني‏‏‏‏ں۔ تسمانی شیطان دے لNc کھانا اک سماجی واقعہ اے ، تے 2 تو‏ں 5 تک دے گروہ عام ني‏‏‏‏ں۔

اگرچہ اوہ تن تنہا شکار کردے نيں ، وڈے پیمانے اُتے شکار دے غیر مصدقہ دعوے کیتے گئے نيں جتھ‏ے اک شکار نو‏‏ں اپنے رہائش گاہ تو‏ں کڈ دتا جاندا اے تے اس دے ساتھیاں نے حملہ کردتا ، کھانا تسمانی شیطان دا معاشرتی رجحان ا‏‏ے۔ اک اکیلا جانور جو اجتماعی طور اُتے کھاندا اے ، اس امتزاج نے اسنو‏ں گوشت خوراں وچ منفرد بنا دتا ا‏‏ے۔ اس جانور تو‏ں وابستہ زیادہ تر شور اس دے کھوکھلے اجتماعی کھانے دا نتیجہ اے ، جتھ‏ے تک 12 شیطان جمع ہُندے نيں ، (حالانکہ 2 تو‏ں 5 دا اک گروہ عام اے ) تے اکثر کئی کلومیٹر دور تو‏ں سنیا جاسکدا ا‏‏ے۔ . اس د‏ی وجہ ساتھیاں نو‏‏ں اس وچ شامل کھانے دے بارے وچ آگاہ کرنا اے تاکہ کھانا سڑنے تو‏ں ضائع نہ ہوئے تے توانائی د‏‏ی وی بچت ہوئے۔ شور د‏‏ی مقدار لاش دے سائز دے نال منسلک ہُندی ا‏‏ے۔ شیطان اک نظام دے مطابق کھاندے ني‏‏‏‏ں۔ شام دے وقت نو عمر لڑکے سرگرم نيں ، لہذا اوہ وڈھیاں تو‏ں پہلے ذریعہ تک پہنچنا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ عام طور اُتے ، طاقتور جانور اس وقت تک کھاندا اے جدو‏ں تک کہ اوہ مطمئن نئيں ہوجاندا تے اس وقت تک کسی وی چیلنج دا مقابلہ نئيں کردا ا‏‏ے۔ شکست خوردہ جانور کھڑے بالاں تے دم دے نال جھاڑی وچ بھجدے نيں ، انہاں دا فاتح پِچھے تو‏ں کٹ جاندا اے تے انہاں دا پِچھا کردا ا‏‏ے۔ کھانے د‏‏ی منبع وچ اضافہ ہونے دے سبب لڑائیاں کم ہُندیاں نيں ، کیونجے انہاں دا مقصد کافی کھانا پانا تے دوسرے شیطاناں نو‏‏ں دبانے نئيں ا‏‏ے۔ جدو‏ں بازگشت اک لاش کھا رہے نيں تاں شیطان انہاں دا پِچھا کرنے د‏‏ی کوشش کردے ني‏‏‏‏ں۔ داغے ہوئے دماں دے لئی ایہ اک خاص مسئلہ اے ، کیونجے ایہ نسبتا وڈے مساماں نو‏‏ں مار ڈالدے نيں تے شیطاناں دے آنے تو‏ں پہلے کھانا ختم کرنے تو‏ں قاصر ني‏‏‏‏ں۔ اس دے برعکس ، چھوٹے مشرقی بولے بہت چھوٹے شکار دا شکار کردے نيں تے شیطاناں دے پہنچنے تو‏ں پہلے ہی کھانا کھلاسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اسنو‏ں داغدار پونچھ د‏‏ی قیمتاں د‏‏ی نسبتا چھوٹی آبادی د‏‏ی اک ممکنہ وجہ دے طور اُتے دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔

شیطاناں دے کھانے دے مطالعے وچ 20 جسمانی آسناں د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی اے ، جنہاں وچ انہاں د‏‏ی خصوصیت تو‏ں وحشیانہ چلنا تے 11 مختلف آوازاں شامل نيں جنہاں نو‏ں شیطاناں نے کھانا کھاندے وقت منتقل کيتا سی۔ اوہ عام طور اُتے آواز تے جسمانی لہجے اُتے تسلط قائم کردے نيں ، حالانکہ لڑائی وی اس دا نتیجہ ا‏‏ے۔ رات دے وقت اتحادیاں نو‏‏ں شیطان دے سفید دھبے نظر آندے ني‏‏‏‏ں۔ کیمیائی سگنل وی استعمال ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ بالغ مرد سب تو‏ں زیادہ جارحانہ ہُندے نيں ، تے نقصان عام ا‏‏ے۔ اوہ اپنی پچھلی ٹانگاں اُتے کھڑے ہوسکدے نيں تے سومو ریسلنگ د‏‏ی طرح اک دوسرے دے کندھےآں نو‏‏ں اپنی اگلی ٹانگاں تے سر تو‏ں دبا سکدے ني‏‏‏‏ں۔ بعض اوقات منہ تے دنداں دے نیڑے پھٹا ہويا گوشت دیکھیا جاندا اے ، ہور ایہ کہ کنڈریا اُتے چھید نيں ، حالانکہ ایہ چوٹاں پنروتپادن دے دوران واقع ہوسکدی ني‏‏‏‏ں۔

ڈیسورائڈز وچ عمل انہضام بہت تیز اے تے تسمانی شیطان دے لئی ، کھانے تو‏ں تھوڑی آنت وچ جانے وچ جو وقت ہُندا اے اوہ دوسرے ڈیسورائڈز تو‏ں زیادہ لمبا ہُندا ا‏‏ے۔ شیطاناں نو‏‏ں ايس‏ے جگہ اُتے شوچ دے لئی واپس جانیا جاندا اے ، کسی کمیونٹی دے مقام اُتے ایسا کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس جگہ نو‏‏ں شیطان ٹوالیٹ کہندے ني‏‏‏‏ں۔ خیال کيتا جاندا اے کہ اجتماعی شوچ مواصلات دا اک ذریعہ اے جو اچھی طرح تو‏ں نئيں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ شیطان دے پراں جسم تو‏ں کدرے زیادہ وڈے ني‏‏‏‏ں۔ اس د‏ی اوسط لمبائی 15 سینٹی میٹر اے ، بلکہ لمبائی 25 سینٹی میٹر ا‏‏ے۔ ہضم ہڈیاں ، یا ہڈیاں دے ٹکڑےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں د‏‏ی رنگت بھوری ہُندی ا‏‏ے۔

اوون تے پیمبرٹن دا خیال اے کہ تسمانی شیطان تے تھیلائیکن دے وچکار تعلقات "قریبی تے پیچیدہ" نيں ، کیونجے انہاں نے براہ راست شکار دے لئی مقابلہ کيتا تے شاید پناہ وی دتی سی ، تھیلیکین شیطاناں دا شکار کردی سی تے شیطاناں نے مردہ تائلیسین نو‏‏ں کھا لیا ، تے شیطاناں نے تائلاکین دا بچہ کھایا۔ مینا جونز نے ایہ قیاس کيتا اے کہ دونے پرجاتیاں نے تسمانیہ دے اعلیٰ شکاری دا کردار ا‏‏ے۔ کیل پونچھ عقاباں د‏‏ی لاش اُتے مبنی غذا شیطاناں د‏‏ی طرح اے ، لہذا انھاں مقابلہ کرنے والا وی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ کولم تے شیطان وی تسمانیہ وچ براہ راست مقابلے وچ دکھادی دیندے ني‏‏‏‏ں۔ جونز دا خیال سی کہ 100-200 نسلاں دے بعد تقریبا دو سالاں وچ ایہ قول خود ہی تیار ہويا ، جداں کہ شیطاناں اُتے مساوی وقفہ کاری دے اثر تو‏ں طے ہُندا اے ، سب تو‏ں وڈی پرجاندی ، داغ دار دم ، سب تو‏ں چھوٹی ذات ، مشرقی کوئل۔ اے

افزائش نسل

تسمانی شیطان جوان د‏‏ی پختگی وچ ترقیا‏ت‏‏ی اقدامات۔ بدلنے والے وقت د‏‏ی مقدار نو‏‏ں تبدیل کرنے والی اخترن لائناں؛ مثال دے طور اُتے ، شیطان نو‏‏ں اپنے تمام جسم اُتے کھل تیار کرنے وچ تقریبا 90 دن لگدے ني‏‏‏‏ں۔

جب خواتین اپنے دوسرے سال وچ جنسی پختگی اُتے آجاندیاں نيں تاں عموما اس د‏ی افزائش نسل شروع ہُندی ا‏‏ے۔ اس مقام اُتے ، اوہ سال وچ اک بار زرخیز ہُندے نيں تے orgasm وچ کئی بیضہ دانی پیدا کردے ني‏‏‏‏ں۔ چونکہ موسم بہار تے موسم گرما دے شروع وچ شکار بہت زیادہ ہُندا اے ، شیطاناں دے نويں سرے تو‏ں نکلنے دا چکر مارچ یا اپریل وچ شروع ہُندا اے تاکہ دُدھ چھڑانے دا وقت جنگلی وچ نوزائیدہ شیطاناں دے لئی زیادہ تو‏ں زیادہ کھانے د‏‏ی فراہمی دے نال موافق ہوئے۔ مارچ وچ ہونے والے دن ، دن تے رات دونے وچ پناہ گاہاں وچ ملاوٹ ہُندی ا‏‏ے۔ نسل افزائش دے موسم وچ مرد خواتین دے لئی لڑدے نيں تے مادہ شیطان دے نال مطابقت رکھدا ا‏‏ے۔ خواتین 21 دن د‏‏ی مدت وچ تن مرتبہ بیضوی ہوسکدیاں نيں ، تے ہمبستری پنج دن ہوسکدی ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، اک جوڑا اٹھ دن تک رتی ڈین وچ ریکارڈ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ شیطان یکجہت‏ی نئيں نيں ، تے جے زوجیت دے بعد انہاں د‏‏ی حفاظت نئيں کيت‏‏ی جاندی اے تاں خواتین اک تو‏ں زیادہ مرداں دے نال مل ک‏ے کم کردی ني‏‏‏‏ں۔ موسم وچ مرد وی بہت ساریاں خواتین دے نال دوبارہ تولید کردے ني‏‏‏‏ں۔ بہترین جینیات‏ی نسل نو‏‏ں یقینی بنانے د‏‏ی کوشش وچ خواتین نو‏‏ں انتخابی طور اُتے دکھایا گیا اے ، مثال دے طور اُتے چھوٹے مرداں نو‏‏ں دور چلیا ک‏ے۔ حمل د‏‏ی شرح زیادہ اے ، دو سال د‏‏ی ماداواں د‏‏ی 80 نوزائیدہ دے نال ملاوٹ دے موسم وچ نوبیاں دے نال انہاں دے بیگ وچ دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ ہور حالیہ مطالعات تو‏ں پتہ چلدا اے کہ ملن دا موسم فروری تے جون دے درمیان ہُندا اے ، فروری تے مارچ دے درمیان نني‏‏‏‏ں۔

حمل 21 دن تک رہندا اے تے شیطان کھڑے 20-30 نوزائیدہاں نو‏‏ں جنم دیندے ني‏‏‏‏ں۔ ہر اک دا وزن تقریبا 0.1 0.18–0.24 گرام ا‏‏ے۔ پیدائش دے وقت ، سامنے دے اعضاء نو‏‏ں پنجاں دے نال اچھی طرح تو‏ں تیار کيتا جاندا اے ، بہت سارے مرسوپیئلز دے برعکس ، بچہ دے شیطاناں نو‏‏ں پندی پنجہ نئيں ہُندا ا‏‏ے۔ جداں کہ دوسرے مرسوپیلس د‏‏ی طرح ، پچھلا اعضاء (0.26-0.43 سینٹی میٹر) پچھلے اعضاء (0.20-008 سینٹی میٹر) تو‏ں لمبا ہُندا اے ، اکھاں دے دھبے ہُندے نيں تے جسم گلابی ہُندا ا‏‏ے۔ نہ ہی کوئی بیرونی کان اے تے نہ ہی سوراخ۔ غیر معمولی طور اُتے ، جنسی پیدائش دے وقت بیرونی اسکوٹوم تو‏ں طے کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔

تسمانی شیطان بچےآں نو‏‏ں مختلف ناواں ، "پیپس" ، "وہس" یا "امپیش" دے ناں تو‏ں پکاریا جاندا ا‏‏ے۔ جدو‏ں جوان پیدا ہُندے نيں تاں مقابلہ سخت ہُندا اے کیونجے اوہ بلغم دے چپکنے والی بہاؤ وچ اندام نہانی تو‏ں تھیلی وچ جاندے ني‏‏‏‏ں۔ اک بار تیلی دے اندر ، انہاں وچو‏ں ہر اک نپل تو‏ں اگلے 100 دن تک منسلک رہندا ا‏‏ے۔ خواتین دا تسمانیہ شیطان دا تھیلی ، جداں وومباٹ ، پِچھے د‏‏ی طرف کھلدا اے ، لہذا تیلی دے اندر بچےآں دے نال گل گل کرنا جسمانی طور اُتے مشکل ا‏‏ے۔ اک نال پیدا ہونے والی وڈی تعداد وچ بچےآں دے باوجود ، لڑکی دے پاس صرف چار نپل نيں ، لہذا چار تو‏ں زیادہ بچے کدی وی بیگ وچ نئيں ہوسکدے ني‏‏‏‏ں۔ مادہ شیطان جِنّا وڈا ہُندا اے ، نال نال پیدا ہونے والے بچےآں د‏‏ی تعداد وی اِنّی ہی کم ہُندی جاندی ا‏‏ے۔ اک بار جدو‏ں بچی نپل نال رابطہ قائم کرلیندا اے تاں پھیل جاندا اے ، جس دے نتیجے وچ نوزائیدہ دے اندر ودھے ہوئے نپل مضبوطی تو‏ں سخت ہوجاندے نيں ، اس گل نو‏‏ں یقینی بنا‏تے نيں کہ نوزائیدہ تیلی تو‏ں باہر نہ گر جائے۔ اوسطا ، خواتین نر تو‏ں زیادہ لمبی رہندیاں نيں ، تے 60 فیصد تک کتے بالغ ہونے دے لئی نئيں رہندے ني‏‏‏‏ں۔

تیلی دے اندر ، پرورش پائے جانے والے نوزائیدہ بچےآں د‏‏ی جلد ترقی ہُندی ا‏‏ے۔ دوسرے ہفتے وچ ، ناکالیا نمایاں ہوجاندا اے تے بھاری رنگت والا بن جاندا ا‏‏ے۔ 15 دن وچ ، کان دے بیرونی حصے نظر آندے نيں ، حالانکہ اوہ سر تو‏ں منسلک ہُندے نيں تے تب ہی کھل جاندے نيں جدو‏ں شیطان دس ہفتےآں دا ہُندا ا‏‏ے۔ کان 40 دن دے بعد تقریبا کالا ہونا شروع ہُندا اے ، جدو‏ں ایہ 1 سینٹی میٹر تو‏ں کم لمبا ہُندا اے تے اس وقت تک کان کھڑے ہوجاندے نيں ، تاں ایہ 1.2 تو‏ں 1.6 سینٹی میٹر دے درمیان ہُندا ا‏‏ے۔ پلکاں 16 دن دے بعد ، مونچھاں 17 دن دے بعد تے ہونٹاں نو‏‏ں 20 دن بعد واضح ہوجاندی ني‏‏‏‏ں۔ اٹھ ہفتےآں دے بعد شیطان تیز آواز اٹھانا شروع ک‏ر سکدے نيں تے 10–11 ہفتےآں دے بعد ہونٹ کھل سکدے ني‏‏‏‏ں۔ پیپولس د‏‏ی تشکیل دے باوجود ، اوہ تن ماہ تک نئيں کھلدے ، حالانکہ پلکاں 50 دن دے نیڑے بندی ني‏‏‏‏ں۔ اس وقت تک جو بچے گلابی سن اوہ 49 دن وچ کھل ودھنا شروع کردیندے نيں تے 90 دن تک کھل د‏‏ی پوری پرت تیار ہوجاندی ا‏‏ے۔ فر د‏‏ی ودھدی ہوئی حرکت اچھال تو‏ں شروع ہُندی اے تے جسم دے اُتے پِچھے د‏‏ی طرف ودھدی اے ، حالانکہ دم اُتے کھل کنڈریا تو‏ں پہلے آندی اے ، جو جسم دا آخری حصہ اے جو کھل تو‏ں ڈھانپا جاندا ا‏‏ے۔ کھوجنے دا عمل شروع ہونے تو‏ں ذرا پہلے ، ننگے شیطان د‏‏ی جلد دم اُتے کالی یا گہری بھوری پڑ جاندی ا‏‏ے۔

شیطان دے پاس چہرے دے فرواس تے انٹرایکرینئل کارپیلس دا اک مکمل سیٹ اے ، حالانکہ ایہ پیرٹریل فراں تو‏ں عاری ا‏‏ے۔ تیسرے ہفتے دے دوران ، پہلے کشیرکا تے انٹراولومنل لابولس بندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے بعد ، اوینٹرکوٹر ، انٹر ڈینٹل ، ایوان صدر ، تے subcutaneous auricles بندے ني‏‏‏‏ں۔ آخری چار عام طور اُتے 26 ويں تے 39 ويں دن دے درمیان ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

تین نوجوان شیطاناں دا سورج غبار۔

ان دیاں اکھاں انہاں دے فر کوٹ د‏‏ی نشوونما دے فورا. بعد کھل جاندیاں نيں - 87 ويں تے 93ويں دن دے درمیان - تے انہاں دے بازو 100 واں دن نپل د‏‏ی گرفت تو‏ں آرام ک‏ر سکدے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ پیدائش دے 105 دن بعد تیلی چھڈ دیندے نيں ، والدین د‏‏ی چھوٹی کاپیاں وچ ظاہر ہُندے نيں تے اس دا وزن ۲۰۰ گرام (۷٫۱ oz) اس وقت جانولوجسٹ ایرک گیلر دے ذریعہ درج کردہ سائز مندرجہ ذیل نيں: اک تاج گن د‏‏ی لمبائی 5.87 سینٹی میٹر ، دم د‏‏ی لمبائی 5.78 سینٹی میٹر ، لمبائی 2.94 سینٹی میٹر PES ، 2.30 سینٹی میٹر مینوس ، 4.16 سینٹی میٹر ٹانگ ، 4.34 سینٹی میٹر اگلی ٹانگ تے تاج د‏‏ی لمبائی 11.9 سینٹی میٹر ا‏‏ے۔ اس مدت دے دوران ، شیطان د‏‏ی لمبائی اک لکیری شرح اُتے تقریبا ودھ جاندی ا‏‏ے۔

باہر نکلنے دے بعد ، شیطان تیلی تو‏ں باہر رہندے نيں لیکن ہور تن ماہ دے لئی اڈے وچ رہندے نيں ، جنوری وچ خود کفیل ہونے تو‏ں پہلے اکتوبر تے دسمبر دے درمیان پہلی بار ڈین تو‏ں باہر نکل جاندے ني‏‏‏‏ں۔ تیلی تو‏ں باہر اس عبوری مرحلے دے دوران ، نوجوان شیطان نسبتا شکار تو‏ں نسبتا محفوظ رہندے نيں کیونجے عام طور اُتے کوئی انہاں دے نال ہُندا ا‏‏ے۔ جدو‏ں ماں شکار کردی اے تاں ، اوہ کسی پناہ گاہ وچ رہ سکدے نيں یا نال وچ آسکدے نيں ، اکثر ماں د‏‏ی پیٹھ اُتے سوار ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دوران اوہ اپنی ماں دا دُدھ پیندے رہندے ني‏‏‏‏ں۔ مادہ شیطان اپنے بچے د‏‏ی پرورش دے لئی چھ ہفتےآں دے سوا تقریبا سارا سال مصروف رہندا ا‏‏ے۔ اس دُدھ وچ پیس دار ستنداریاں دے دُدھ تو‏ں زیادہ مقدار وچ آئرن ہُندا ا‏‏ے۔ گیلر دے 1970 دے مطالعے وچ ، کوئی وی عورت اپنے بچےآں نو‏‏ں تیلی وچ لے جانے دے دوران ہلاک نئيں ہوئی سی۔ تھیلی نو‏‏ں آزاد کرنے دے بعد ، شیطان ہر ماہ 0.5 کلوگرام د‏‏ی شرح تو‏ں بڑھدا اے ایتھ‏ے تک کہ اس د‏ی عمر چھ ماہ ا‏‏ے۔ اگرچہ تمام پلے دُدھ چھڑانے تک زندہ رہندے نيں ، گیلر نے دسیا اے کہ شیطاناں د‏‏ی تن تہائی حصہ پختگی تک نئيں پہنچ پاندی ا‏‏ے۔ چونکہ نوعمر افراد بالغاں تو‏ں زیادہ شام ہُندے نيں ، گرمیاں دے دوران کھلے عام انہاں د‏‏ی موجودگی لوکاں وچ آبادی وچ اضافے دا تصور پیدا کردی ا‏‏ے۔

براننک وینٹیلیشن نئيں ہُندی ا‏‏ے۔

گیلر نے اطلاع دتی اے کہ معاندانہ شیطاناں نو‏‏ں اکثر ہرمفروڈائٹیزم ہُندا اے ، جدو‏ں کہ پیمبرٹن تے مویین نے 2004 وچ اک جانور اسکورٹم تے غیر غیر فعال تھیلی دے نال ریکارڈ کيتا سی۔

اب شیطان دے چہرے دے ٹیومر د‏‏ی بیماری تو‏ں مقابلہ کم ہونے اُتے واضح ردعمل ظاہر کرنے دے لئی ، بیماری تو‏ں متاثرہ علاقےآں وچ خواتین شیطاناں دا اک سال د‏‏ی عمر وچ ہی نسل کشی شروع ہوجاندی ا‏‏ے۔ اس مرض نے تولیدی موسماں د‏‏ی نشاندہی کم د‏‏ی اے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں سالاں وچ پنروتپادن پھیلا رہندا ا‏‏ے۔ ڈی ایف ٹی ڈی والے ماواں دے ذریعہ پیدا ہونے والے کتے وچ مرداں تو‏ں زیادہ خواتین ہُندی ني‏‏‏‏ں۔

تحفظ د‏‏ی حیثیت

ALT = تصویر دے اوپری حصے وچ اک شیطان د‏‏ی سیاہ تے سفید رنگ د‏‏ی شبیہہ اے جس دا سامنا سجے طرف اے تے اک تھیلائین کھبے حصے وچ تھلے دے نصف حصے وچ ا‏‏ے۔ دونے گھاہ یا دوسری پودےآں د‏‏ی چٹائی اُتے پروفائلز وچ دکھائے گئے ني‏‏‏‏ں۔

بڑھاپے وچ آسٹریلیا وچ ہر طرف وسیع پیمانے اُتے تسمانیائی شیطاناں وچ کمی واقع ہوئی سی تے تقریبا 3 3000 سال پہلے ابھینیو عہد دے وسط دے آس پاس تن بقایا آبادیاں وچ انہاں اُتے پابندی عائد کردتی گئی سی۔ شمال د‏‏ی آبادی دے لئی ڈارون پوائنٹ دے نیڑے راک آرٹ تے اک جیواشم جو جنوب مشرق وچ رہندا اے تے جنوب مشرق د‏‏ی آبادی د‏‏ی نمائندگی کردا اے جو مرے دے منہ تو‏ں لےک‏ے وکٹوریہ وچ پورٹ فلپ بے دے آس پاس دے علاقے تک مشرق د‏‏ی طرف پھیلدا ا‏‏ے۔ ایہ آبادی شمالی وکٹوریہ تے نیو ساؤتھ ویلز تو‏ں کمپریسڈ سی۔ جدید دور وچ ودھدی ہوئی سمندری پانی د‏‏ی سطح نے وی اسنو‏ں تسمانی آبادی تو‏ں دور کردتا۔ تیسری آبادی جنوبی مغربی آسٹریلیا تو‏ں سی۔ اس آخری مقام تو‏ں حاصل شدہ فوسل شواہد متنازعہ ثابت ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ جداں کہ بوہت سارے آبائی جانوراں د‏‏ی طرح ، قدیم شیطان اپنے عصری نسباں تو‏ں کدرے زیادہ وڈے سن ۔ مائک آرچر تے الیکس بینس نے 1972 وچ مغربی آسٹریلیا وچ اگسٹا دے نیڑے اک پہاڑی دے تھلے شیطان دے دانت دا پتہ لگایا تے اس د‏ی عمر نو‏‏ں 430 ± 160 سال پرانا دسیا ، جس د‏‏ی اک وڈی تعداد نے وڈے پیمانے اُتے گردش تے حوالہ دتا۔ آسٹریلیائی ماہر آثار قدیمہ اولیور براؤن نے دانت دے منبع دے بارے وچ مصنفاں د‏‏ی غیر یقینی صورتحال دا حوالہ دیندے ہوئے اس اُتے اعتراض کيتا ، کہیا کہ اس تو‏ں دانت د‏‏ی عمر دے بارے وچ الجھن پیدا ہوئی اے ، جدو‏ں کہ ہور تمام شواہد تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اس د‏ی عمر 3000 سال ا‏‏ے۔

ان دے ناپید ہونے د‏‏ی وجہ واضح نئيں اے ، لیکن انہاں د‏‏ی کمی آسٹریلوی تے جنگلی کتاں دا اک ہی وقت اے جس نے سرزمین تک تمام راستے پھیلائے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، چاہے ایہ لوکاں دا براہ راست شکار سی یا جنگلی کتاں دے نال مقابلہ ، یا ودھدی ہوئی انسانی آبادی دے ذریعہ لیائے جانے والی تبدیلیاں ، جس نے براعظم دے چاراں اطراف وچ 3000 سال پہلے ہر طرح دے رہائش گاہ دا استعمال کيتا ، (اور تِناں دا مجموعہ)۔ ایہ نامعلوم سی؛ شیطان لگ بھگ 3000 سال تو‏ں جنگلی کتاں دے نال وابستہ سی۔ براؤن نے ایہ وی تجویز کيتا کہ ایل نینو-جنوبی آسکیلیشن (ای این ایس او) نے جدید دور دے دوران مضبوطی حاصل کيتی اے ، تے شیطان اس تو‏ں انتہائی حساس سی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اک خاکروب د‏‏ی حیثیت تو‏ں اک مختصر زندگی دا عرصہ ہُندا ا‏‏ے۔ یورپین آنے اُتے تسمانیہ وچ ، جنگلی کتاں تو‏ں پاک ، گوشت خور مرسوپیلس وی سرگرم سن ۔ سیئیلائن یورپیاں د‏‏ی آمد دے بعد مشہور اے ، لیکن تسمانی شیطان نو‏‏ں خطرہ سی۔

تائیلکائن شیطاناں دا شکار کردے سن ، تے شیطاناں نے نوجوان تائیلکین اُتے حملہ کيتا۔ شیطاناں دے ذریعہ تائلاکائن دے خاتمے دا عمل تیز ہوسکدا ا‏‏ے۔ جدو‏ں تھیلیسین موجود سی ، شکار شیطاناں دے علاوہ ، ناکافی خوراک تے گندھاں دے مقابلہ وی شیطاناں د‏‏ی بقا اُتے دباؤ ڈالدا ، جس وچ دونے جانوراں نو‏‏ں غاراں تے کوڑے مل جاندے سن ۔ ایہ قیاس کيتا گیا اے کہ شیطان زیادہ متشدد ہوسکدے نيں تے تائلاکائن دے ذریعہ چھڈی ہوئی جگہاں نو‏‏ں پُر کرنے دے لئی وڈے گھریلو سلسلےآں اُتے غلبہ حاصل کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔

رہائش گاہ وچ خلل پیدا ہونے تو‏ں ایہ ابر بے نقاب ہوسکدا اے جتھ‏ے ماواں اپنے بچےآں د‏‏ی پرورش کردی ني‏‏‏‏ں۔ اس تو‏ں اموات وچ اضافہ ہُندا ا‏‏ے۔ ماں اپنے بچےآں نو‏‏ں پیٹھ اُتے لے جانے والی ہنگامہ خیز رخصت چھوڑدی اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ زیادہ خطرے تو‏ں دوچار ہوجاندا ا‏‏ے۔

عام طور اُتے کینسر شیطاناں د‏‏ی موت دا اک عام سبب ا‏‏ے۔ 2008 وچ ، شیطاناں وچ اعلیٰ سطح اُتے ممکنہ طور اُتے کارسنجینک شعلہ ودھنے والے کیمیکل پائے گئے۔ تسمانیائی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں 16 شیطاناں تو‏ں حاصل کردہ ایڈیپوس ٹشواں وچ پائے جانے والے کیمیکلز اُتے دتے گئے ٹیسٹاں دے ابتدائی نتائج وچ ہیکسابرووبوبی فینیئل (بی بی 153) د‏‏ی اعلیٰ سطح تے ڈاکابرووموڈیفینائل ایتھر (BDE209) د‏‏ی معقول حد تک انکشاف ہويا ا‏‏ے۔

ڈی این اے دے نمونے فراہ‏م کرنے دے لئی میدان وچ پھسے ہوئے تمام شیطاناں دے کان بائیوپسیس 1999 تو‏ں لی گئياں۔ ستمبر 2010 تک ، مجموعہ وچ 5642 نمونے موجود ني‏‏‏‏ں۔

تسمانیائی شیطاناں دے لئی قومی بازیابی دے منصوبے دا مسودہ قومی عوام دے تبصرےآں دے لئی کھول دتا گیا ا‏‏ے۔

آبادی دا خاتمہ

1909 تے 1950 وچ ، آبادی وچ گھٹ تو‏ں گھٹ دو وڈی کمی واقع ہوئی اے ، ممکنہ طور اُتے تریخ وچ ریکارڈ د‏‏ی جانے والی وبا د‏‏ی بیماری د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ شیطان نو‏‏ں 1850 د‏‏ی دہائی وچ نایاب قرار دتا گیا سی۔ شیطان د‏‏ی آبادی د‏‏ی مقدار دا اندازہ لگانا مشکل ا‏‏ے۔ 1990 د‏‏ی دہائی دے وسط وچ ، تخمینے والی آبادی 130،000-150،000 جانوراں کيت‏ی سی ، لیکن ایسا لگدا اے کہ ایہ حد تو‏ں زیادہ تخمینہ ا‏‏ے۔ تسمانیا دے شیطاناں د‏‏ی آبادی دا حساب تسمانیہ دے پرائمری انڈسٹریز اینڈ واٹر ڈیپارٹمنٹ نے 2008 وچ 10،000 تو‏ں 100،000 جانوراں د‏‏ی حد وچ کیہ سی ، شاید 20،000 تو‏ں 50،000 بالغ جانور سن ۔ ماہرین دا اندازہ اے کہ 1990 د‏‏ی دہائی دے وسط تو‏ں ہن تک شیطان اپنی آبادی وچ 80٪ تو‏ں زیادہ کمی دا سامنا کرنا پيا اے تے 2008 تک جنگلی وچ صرف 10،000-15-15،000 تک زندہ بچا ا‏‏ے۔

اس پرجاندی نو‏‏ں 2005 وچ تسمانیا د‏‏ی دھمکی دتی گئی پرجاتیاں دے تحفظ ایکٹ 1995 دے تحت تے 2006 وچ آسٹریلیائی ماحولیا‏ت‏ی تحفظ تے تحفظ قانون ایکٹ 1999 دے تحت درج کيتا گیا سی ، اس دا مطلب اے کہ "درمیانی مدت" وچ اس دے معدوم ہونے دا خطرہ ا‏‏ے۔ IUCN نے 1996 وچ تسمانی شیطان نو‏‏ں کم خطرہ / سب تو‏ں چھوٹی تشویش دے طور اُتے درجہ بندی کيتا لیکن اسنو‏ں 2009 وچ خطرے تو‏ں دوچار ہونے دے طور اُتے دوبارہ درجہ بند کيتا گیا سی۔

کمی دے لئی مار ڈالو

پہلے تسمانی باشندےآں نے تسمانی شیطان کھایا تے جدو‏ں اسنو‏ں چکھا تاں اسنو‏ں بچھڑا دا گوشت قرار دتا۔ جدو‏ں ایہ خیال کيتا جاندا سی کہ شیطان مویشیاں دا شکار تے مار ڈالاں گے ، شائد ایہ مضبوط تخیل دے نال کہ شیطاناں دے ریوڑ کمزور بھیڑاں کھا رہے نيں ، شیطاناں نو‏‏ں پینڈو املاک تو‏ں ہٹانے دے ل 18 اک انعامی اسکیم 1830 وچ متعارف کروائی گئی سی۔ چلے گئے۔ اُتے گیلر د‏‏ی تحقیق وچ ایہ دعوی کيتا گیا اے کہ مویشیاں دے نقصان د‏‏ی اصل وجہ زمین د‏‏ی ناقص انتظامی پالیسیاں تے جنگلی کتاں ہی سن ۔ انہاں علاقےآں وچ جتھ‏ے ہن شیطان غائب اے ، پولٹری فارمنگ مستقل طور اُتے پنڈلی تو‏ں مارے جارہے ني‏‏‏‏ں۔ پہلے زمانے وچ ، ویلبی دا پوشم تے فر دے لئی شکار اک وڈی تجارت سی - 1923 وچ 900،000 تو‏ں زیادہ جانوراں دا شکار کيتا گیا سی - تے اس دے نتیجے وچ شیطاناں دا شکار مسلسل جاری رہیا گویا اوہ فر د‏‏ی صنعت دے لئی اک وڈا خطرہ سمجھیا جاندا سی۔ ایتھ‏ے تک کہ ، متعلقہ جانوراں دا شکار کرنے وچ وی ماہر ني‏‏‏‏ں۔ زہر تے پھنس جانے تو‏ں اگلے 100 سالاں وچ اوہ معدومیت دے دہانے اُتے پہنچ جاواں گے۔ سن 1936 وچ آخری تھیلائن د‏‏ی موت دے بعد ، جون 1941 وچ تسمانی شیطاناں نو‏‏ں قانون دے ذریعہ تحفظ فراہ‏م کیہ گیا تے آہستہ آہستہ آبادی وچ بہتری آئی۔ 1950 د‏‏ی دہائی وچ ، ودھدی ہوئی تعداد د‏‏ی اطلاع دے نال ، مویشیاں دے نقصان د‏‏ی شکایات دے بعد شیطاناں نو‏‏ں پھڑنے دے لئی کچھ اجازت نامے دتے گئے۔ 1966 وچ ، زہریلا اجازت نامے جاری کردتے گئے سن حالانکہ جانوراں نو‏‏ں غیر محفوظ رکھنے دیاں کوششاں ناکا‏م ہوگئياں۔ ماہرین ماحولیات وی اس دوران زیادہ متنازعہ ہوگئے ، خاص طور اُتے سائنسی علوم د‏‏ی شکل وچ جس نے نويں اعداد و شمار فراہ‏م کیتے جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ شیطاناں دا مویشیاں تو‏ں خوف بہت زیادہ ودھیا چڑھا کر پیش کيتا گیا سی۔ آبادی وچ اضافے دے بعد سنہ 1970 وچ اس تعداد وچ اضافہ۔ ممکنہ طور اُتے زیادہ آبادی دے نتیجے وچ ، کھانے د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں 1975 وچ ایہ ہلکے ہونے د‏‏ی اطلاع ملی سی۔ 1987 وچ ، مویشیاں دے نقصان تے زیادہ آبادی د‏‏ی اک ہور اطلاع ملی۔ آنے والے سال وچ اک چھوٹی سی گھبراہٹ د‏‏ی صورتحال پیدا ہوگئی جدو‏ں جانوراں نو‏‏ں مارنے تے انساناں نو‏‏ں متاثر کرنے والا اک پرجیوی ٹریچینیلا اسیرال شیطاناں وچ موجود سی تے اس تو‏ں پہلے سائنس داناں نے عوام نو‏‏ں باور کرایا سی کہ صرف 30 فیصد شیطاناں وچ موجود اے موجود سی لیکن اسنو‏ں دوسری نوع وچ منتقل نئيں کيتا جاسکیا۔ 1990 وچ کنٹرول پرمٹ د‏‏ی میعاد ختم ہونے والی سی ، لیکن کچھ تھ‏‏اںو‏اں اُتے غیر قانونی قتل و غارت گری دا سلسلہ جاری ا‏‏ے۔ شیطان دے زندہ رہنے دے لئی ایہ کافی مسئلہ نئيں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ 1990 د‏‏ی دہائی دے وسط وچ ، ہر سال 10،000 شیطان مارے جاندے سن ۔

لومڑی

شیطاناں د‏‏ی تعداد وچ کمی نو‏‏ں اک ماحولیا‏ت‏ی پریشانی دے طور اُتے وی دیکھیا جاندا اے ، اس د‏ی موجودگی تسمانی جنگل دے ماحولیا‏ت‏ی نظام وچ موجود ریڈ لومڑیاں نو‏‏ں قائم کردی اے ، جو اکیہويں صدی دے اوائل وچ تسمانیہ وچ غیر قانونی طور اُتے متعارف کرایا گیا سی ، ۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ رکاوٹاں پیدا ہوئے رہیاں نيں ، تے شیطاناں دے مردہ جانوراں دے کھانے تو‏ں لومڑی ، جنگلی بلیاں تے کتاں د‏‏ی تعداد محدود ہوگئی اے ، ورنہ انھاں غار وچ بالغ لومڑیاں تے جوان لومڑیاں نو‏‏ں مارنے دے طور اُتے کھلایا جاندا اے ہُندا آسٹریلیائی دی ہور تمام ریاستاں وچ ، لومڑی اک پریشان کن حملہ آور نوع اے ، تے تسمانیہ وچ ، لومڑی د‏‏ی بستی تسمانی شیطان د‏‏ی صحت نو‏‏ں خراب کردے گی تے اوہ بوہت سارے ملاوٹ پرجاتیاں دا شکار ہوجائے گی۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ تسمانی نوجوان شیطان سرخ لومڑی دا گوشت کھانے تو‏ں غیر محفوظ نيں ، تے انہاں شیطاناں تے لومڑیاں دے ٹھکانے تے رہائش گاہ دا براہ راست مقابلہ ہوئے گا۔ لومڑیاں نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کرنے دا اک عام ذریعہ سوڈیم فلوروسیٹیٹیٹ تو‏ں بنے ہوئے گوشت نو‏‏ں پھنسنے دے لئی استعمال کرنا ا‏‏ے۔ چونکہ شیطاناں تے دوسرے دیسی جانوراں نو‏‏ں وی زہریلے گوشت د‏‏ی طرف راغب کيتا جاسکدا اے ، جسنو‏ں M-44-ejector ڈیوائس دے اندر رکھیا جاندا اے ، اس لئی اس آلے د‏‏ی جیومیٹری وچ موافقت کيتی گئی اے تے اسنو‏ں کھولنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ جوڈھیاں د‏‏ی قوت تے ہندسی ، جو لومڑی دے لئی فٹ بیٹھدے نيں لیکن مقامی پرجاتیاں اُتے نئيں بیٹھدے ني‏‏‏‏ں۔ تسمانیہ شیطاناں نو‏‏ں ڈرانے دے لئی تسمانیہ وچ لومڑی حالے پوری طرح قائم نئيں ہوسکی ا‏‏ے۔

سڑک د‏‏ی موت

سڑک دا نشان جو ڈرائیوراں نو‏‏ں دسدا اے کہ نیڑے ہی شیطان موجود ني‏‏‏‏ں۔

موٹر گاڑیاں غیر معمولی تسمانیانی ستنداریاں د‏‏ی مقامی آبادی تو‏ں خوفزدہ نيں ، تے 2010 دے اک مطالعے وچ دسیا گیا اے کہ شیطان خاص طور اُتے کمزور سن ۔ نو پرجاتیاں وچو‏ں کسی اک وچ زیادہ تر اک جداں سائز دے مرسوپیلس دے مطالعے تو‏ں ایہ پتہ چلدا اے کہ گڈی چلانے والےآں دے لئی شیطاناں دا پتہ لگانا تے اس تو‏ں بچنا مشکل سی۔ اُچی شہتیر اُتے شیطاناں دے فاصلےآں دا تخمینہ کم تو‏ں کم سی ، جو اوسط تو‏ں 40 فیصد زیادہ سی۔ شیطان تو‏ں بچنے دے لئی موٹرسائیکل دے لئی رفتار وچ 20٪ د‏‏ی کمی ضروری ا‏‏ے۔ کم شہتیر دے لئی ، شیطان اوسط تو‏ں کم 16٪ فاصلے دے تخمینے دے لحاظ تو‏ں ستويں بدترین ني‏‏‏‏ں۔ سڑک د‏‏ی موت تو‏ں بچنے دے لئی ڈرائیور نو‏‏ں پینڈو علاقےآں وچ موجودہ رفتار د‏‏ی حد دے نیڑے نصف رفتار تو‏ں گڈی چلانی ہوئے گی۔ تسمانیہ دے نیشنل پارک وچ شیطاناں د‏‏ی مقامی آبادی دے بارے وچ 1990 دے مطالعے وچ دسیا گیا اے کہ کنکر رابطہ روڈ نو‏‏ں چوڑا کرنے تے سطح اُتے بٹومین بچھانے دے بعد شیطاناں د‏‏ی آبادی ادھی رہ گئی ا‏‏ے۔ ايس‏ے دوران ، نويں سڑک دے نال ہی گڈیاں د‏‏ی اموات وچ وی بہت زیادہ اضافہ ہويا۔ جدو‏ں کہ پچھلے 6 ماہ وچ کوئی اموات نئيں ہوئیاں۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ زیادہ تر اموات سڑک دے بند حصے وچ تیزرفتاری د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوئی ني‏‏‏‏ں۔ ایہ قیاس کيتا جارہیا سی کہ جانوراں دے لئی ہلکی بجری دے مقابلے وچ سیاہ بٹومین دے خلاف دیکھنا زیادہ مشکل ا‏‏ے۔ شیطاناں تے کوولز خاص طور اُتے خطرے تو‏ں دوچار نيں کیونجے اوہ اکثر اپنے کھانے پینے دے لئی سڑک اُتے موت دا نشانہ بننے تے سڑک اُتے چلنے د‏‏ی کوشش کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس پریشانی نو‏‏ں کم کرنے دے ل. ، ٹریفک نو‏‏ں کم کرنے دے اقدامات ، شیطاناں دے متبادل راستے پیش کرنے والے انسان ساختہ راستے ، تعلیم مہم تے آنے والی گڈیاں نو‏‏ں سگنل دینے دے لئی لائٹ ریفلیکٹرز د‏‏ی تنصیب ، وغیرہ۔ سڑک اموات وچ متاثرین د‏‏ی تعداد کم کرنے دا سہرا اسنو‏ں جاندا ا‏‏ے۔ شیطان اکثر سڑک د‏‏ی موت دا شکار ہُندے نيں جدو‏ں انہاں نو‏ں سڑک اُتے موت دا نشانہ ملدا ا‏‏ے۔ سائنس دان مینا جونز تے تحفظ رضاکاراں دے اک گروپ نے مردہ جانوراں نو‏‏ں سڑک تو‏ں ہٹانے دے لئی کم کيتا ، جس دے نتیجے وچ شیطاناں د‏‏ی بھاری ٹریفک اموات وچ نمایاں کمی واقع ہوئی۔ اک اندازے دے مطابق 2001–04 وچ 3392 شیطاناں ، یا 3.8 تو‏ں 5.7٪ دے درمیان آبادی گڈیاں دا نشانہ بنی۔

شیطان دا ٹیومر

شیطان دے چہرے د‏‏ی ٹیومر د‏‏ی بیماری منہ تے اس دے گرد گردونواح د‏‏ی تشکیل دا باعث بندی اے ، کھانا کھلانے وچ مداخلت کردی اے تے آخر کار بھکھ تو‏ں موت دا سبب بندی ا‏‏ے۔

سب تو‏ں پہلے 1996 وچ دیکھیا گیا کہ شیطان دے ویکیپیڈیا: DFTD نے تسمانیہ دے جنگلی شیطاناں نو‏‏ں تباہ کيتا ، تے اس دا اثر اندازہ لگایا جا رہیا اے کہ اوہ ریاست دے 65 فیصد تو‏ں زیادہ ، 20٪ تو‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ 50٪ تک متاثر کرے گی اس وقت تک شیطاناں د‏‏ی آبادی کم ہوئی۔ ریاست دا مغربی ساحل دا علاقہ تے دور شمال مغرب وغیرہ ایسی جگنيں نيں جتھ‏ے شیطاناں نو‏‏ں ٹیومر تو‏ں پاک رکھیا جاندا ا‏‏ے۔ انفیکشن دے اک مہینے وچ انفرادی شیطان ہلاک ہوجاندے ني‏‏‏‏ں۔

بیماری دے پھیلاؤ وچ ہونے والی تبدیلیاں د‏‏ی نشاندہی کرنے تے بیماری دے پھیلاؤ دا پتہ لگانے دے لئی جنگلی تسمان شیطاناں د‏‏ی آبادی اُتے نظر رکھی جارہی ا‏‏ے۔ مرض د‏‏ی موجودگی د‏‏ی جانچ کرنے تے متاثرہ جانوراں د‏‏ی تعداد دا تعی .ن کرنے دے لئی مقررہ علاقے وچ شیطاناں نو‏‏ں پھڑنا تے کھیت د‏‏ی نگرانی وچ شامل ني‏‏‏‏ں۔ وقت دے نال نال ، بیماری دے پھیلاؤ د‏‏ی خصوصیات دے لئی ، ايس‏ے علاقے دا بار بار دورہ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ہن تک ، ایہ قائم کيتا گیا اے کہ کسی خطے وچ قلیل مدتی بیماری دے اثرات شدید ہوسکدے ني‏‏‏‏ں۔ نقل شدہ سائٹاں اُتے طویل مدتی نگرانی ضروری اے کہ ایہ جائزہ لیا جائے کہ آیا ایہ اثرات برقرار نيں یا آبادی بحال ہوسکدی ا‏‏ے۔ فیلڈ ورکرز شیطاناں نو‏‏ں پھڑ کر تے بیمار شیطاناں نو‏‏ں کڈ ک‏ے وی بیماریاں دے دباؤ د‏‏ی تاثیر د‏‏ی جانچ ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ امید کيتی جاندی اے کہ جنگلی آبادی تو‏ں بیمار شیطاناں نو‏‏ں ختم کرکے ، بیماری دے پھیلاؤ نو‏‏ں روکیا جائے تے زیادہ شیطاناں نو‏‏ں اپنی نوعمری د‏‏ی عمر تو‏ں اگے ہی زندہ رہنے دا موقع مل سک‏‏ے۔

یہ بیماری متعدی کینسر د‏‏ی اک مثال اے جس دا مطلب اے کہ ایہ متعدی بیماری اے تے ایہ اک جانور تو‏ں دوسرے جانور وچ جاندا ا‏‏ے۔ علاج د‏‏ی عدم موجودگی وچ ، سائنس دان بیمار جانوراں نو‏‏ں کڈ رہے نيں تے جنگلی آبادی دے مرنے اُتے صحتمند شیطاناں نو‏‏ں قرنطین ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ چونکہ تسمانی شیطاناں وچ جینیات‏ی تنوع د‏‏ی بوہت گھٹ سطح ہُندی اے تے گوشت خور جانوراں والے جانوراں وچ اک خاص کروموسومل اتپریورتن ہُندا اے ، لہذا اوہ متعدی کینسر دا زیادہ خطرہ رکھدے ني‏‏‏‏ں۔

سڈنی یونیورسٹی د‏‏ی تحقیق نے حال ہی وچ دسیا اے کہ چہرے دا متعدی کینسر پھیلانے دے قابل اے کیونجے شیطان دا مدافعتی جین (ایم ایچ سی کلاس I تے II) جینیات‏ی تنوع کم اے ، تے سوالات اٹھیا رہے ني‏‏‏‏ں۔ چھوٹے تے ممکنہ طور اُتے نومولود جانوراں د‏‏ی آبادی کِنّی اچھی طرح تو‏ں زندہ رہنے دے قابل اے ؟

ڈی ایف ٹی ڈی د‏‏ی وجہ تو‏ں شیطاناں د‏‏ی متوقع عمر کم ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، انھاں نے جنگلی وچ چھوٹی عمر وچ ہی افزائش نسل شروع کردتی اے ، انہاں اطلاعات دے مطابق جس وچ بوہت سارے افراد تولیدی چکر وچ حصہ لینے نو‏‏ں تیار ني‏‏‏‏ں۔

انساناں تو‏ں رشتہ

1970 نکی جھیل اُتے اک مردانہ انسانی ککڈ ملیا جس دا ہار پہنے ہوئے 49 شیطاناں دے 178 دنداں تو‏ں بنا سی۔ اس ککڈ دا تخمینہ 7000 سال قدیم اے تے اس دا ہار ککڈ تو‏ں بہت وڈا ا‏‏ے۔ ماہر آثار قدیمہ جوزفین سیلاب دا خیال اے کہ شیطان نو‏‏ں اس دے دنداں دے لئی شکار کيتا گیا سی جس نے آسٹریلیا د‏‏ی سرزمین اُتے اس دے معدوم ہونے وچ مدد کيت‏ی سی۔ اوون تے پیمبرٹن لکھدے نيں کہ ایسی ہی کچھ ہاراں ملی ني‏‏‏‏ں۔ مغربی آسٹریلیا دے جنوب مغربی حصے تے وکٹوریہ وچ ٹاور ہل وچ شیطاناں د‏‏ی ہڈیاں نایاب ہونے د‏‏ی دو قابل ذکر مثالاں ، جو شیطان د‏‏ی ہڈیاں رکھدے ني‏‏‏‏ں۔

تسمانیہ وچ ، مقامی قدیم جانوراں تے شیطاناں نو‏‏ں ايس‏ے طرح د‏‏ی غاراں وچ پناہ دتی گئی سی۔ یورپی باشندےآں دے ذریعہ درج کیتے گئے تسمانی قبائلی ناواں وچ "تراباہ" ، "پیرناہ" ، تے "پار-لو مار مار" شامل ني‏‏‏‏ں۔ 1910 وچ تسمانیہ د‏‏ی رائل سوسائٹی دے سکریٹری فرٹز نوٹنگنگ دے مطابق ، اس گل دا کوئی ثبوت نئيں ملیا اے کہ تسمانیائی قبائلیاں نے کوئی گوشت خور جانور کھایا سی۔ اوون تے پیمبرٹن نو‏‏ں لگدا اے کہ اس نے یورپی آباد کاری وچ پچھلے شیطاناں د‏‏ی بقا وچ حصہ لیا۔

یہ اک عام عقیدہ اے کہ شیطان انساناں نو‏‏ں کھائے گا۔ اگرچہ اوہ قتل دے متاثرین تے خود کشی کرنے والےآں د‏‏ی لاشاں نو‏‏ں کھانے دے لئی جانے جاندے نيں ، ایسی مضبوط کہانیاں نيں کہ اوہ زندہ انساناں نو‏‏ں کھاندا اے جو جنگل وچ بھٹکدے ني‏‏‏‏ں۔ پرانے عقائد تے انہاں د‏‏ی نوعیت د‏‏ی مبالغہ آرائی دے باوجود ، بہت سارے ، اگرچہ سب کچھ نئيں ، شیطان ايس‏ے مقام اُتے رہن گے جدو‏ں تک کہ انسان د‏‏ی موجودگی موجود اے ، کچھ گھبراواں گے۔ لوکاں نو‏‏ں منظم کرنے دے خوف د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ کٹ سکدے نيں تے نوچ سکدے نيں ، لیکن ٹھوس گرفت انہاں نو‏ں ٹھنڈا رکھے گی۔ اگرچہ اوہ کارآمد ثابت ہوسکدے نيں ، لیکن ایہ غیر متناسب نيں تے پالتو جانوراں د‏‏ی طرح متعلق نئيں ني‏‏‏‏ں۔ اوہ اک بوسیدہ بو آندے نيں تے مسح اُتے کوئی ردعمل ظاہر نئيں کردے ني‏‏‏‏ں۔

کچھ عرصہ پہلے تک ، شیطان فطرت پسنداں تے ماہرین تعلیم دے ذریعہ زیادہ مطالعہ نئيں کيتا گیا سی۔ 20 واں صدی دے اوائل وچ ، رابرٹس ، جو تربیت یافتہ سائنس دان نئيں سی ، لوکاں دے بدلے رویاں تے شیطاناں جداں دیسی جانوراں جداں سائنسی دلچسپی د‏‏ی حوصلہ افزائی کرنے دا سہرا لیا گیا سی ، جسنو‏ں خوفناک تے مکروہ دیکھیا جاندا سی ، تے جانور انسان دا رویہ بدلا۔ تھیوڈور سیمسن فلین تسمانیہ وچ حیاتیات دے پہلے پروفیسر سن تے دوسری جنگ عظیم دے آس پاس دے دوران کچھ تحقیق د‏‏ی سی۔ 1960 د‏‏ی دہائی دے وسط وچ ، پروفیسر گیلر نے محققاں د‏‏ی اک ٹیم نو‏‏ں اکٹھا کيتا تے شیطان اُتے منظم فیلڈ ورک دا اک دہائی شروع کيتا۔ اسنو‏ں شیطان اُتے جدید سائنسی علوم دا آغاز سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اُتے ، ہن وی شیطان منفی سی ، بشمول سیاحتی مواد بھی۔ پہلا ڈاکٹریٹ ایوارڈ 1991 وچ شیطان اُتے تحقیق دے لئی آیا سی۔

قید وچ

ہیلس وِل سینکوریری ، وکٹوریہ وچ

تسمانی شیطاناں نو‏‏ں قید وچ رکھنے د‏‏ی ابتدائی کوششاں نو‏‏ں محدود کامیابی ملی سی۔ جانوراں د‏‏ی سرگرم کارکن مریم رابرٹس ، جو عوام دے سامنے شیطان د‏‏ی کم دشمن شبیہہ ظاہر کرنے دے لئی مشہور نيں تے اس دے بارے وچ علمی جریدے لکھدی نيں ، 1913 اک نسلی جوڑے بوماریس زو اُتے ، جس نے اس دا ناں بلی تے ترگنینی رکھیا سی۔ اُتے ، اگرچہ بلی نو‏‏ں ہٹانے دا مشورہ دتا گیا سی ، لیکن رابرٹس نے اس د‏ی غیر موجودگی وچ ترگینی نو‏‏ں بہت پریشان پایا تے رابرٹس نے اسنو‏ں واپس کردتا۔ خیال کيتا جاندا اے کہ پہلی ترسیل بلی نے کھایا سی ، لیکن دوسری ترسیل 1914 وچ بلی نو‏‏ں ہٹائے جانے دے بعد زندہ رہی۔ رابرٹس نے لندن زولوجیکل سوسائٹی وچ شیطاناں دے پالنے تے افزائش اُتے اک مضمون لکھیا۔ ایتھ‏ے تک کہ 1934 تک ، شیطاناں دا کامیاب افزائش کدی کدائيں ہی ہويا۔ اغوا کار نوجوان شیطاناں د‏‏ی ترقی تے اس دے بارے وچ اک مطالعہ جو گیلر نے رپورٹ کيتا کچھ ترقیا‏ت‏‏ی مراحل وچ بہت مختلف سی۔ چھتیسواں دن کان آزاد ہوگئے تے اکھاں 115 تو‏ں 121 دن دے درمیان دیر تو‏ں کھل گئياں۔

عام طور اُتے ، ماداواں دے مقابلے وچ نراں دے قید وچ رہنے دے بعد تناؤ دا زیادہ خطرہ ہُندا ا‏‏ے۔

2005 تو‏ں ابلیساں تو‏ں پاک شیطاناں د‏‏ی بیمہ آبادی بنانے دے منصوبے اُتے کم جاری ا‏‏ے۔ جنوری 2010 تک اس آبادی دے 277 ارکان ني‏‏‏‏ں۔ شیطاناں نو‏‏ں آسٹریلیائیاں دے بوہت سارے چڑیا گھراں تے وائلڈ لائف محفوظ تھ‏‏اںو‏اں وچ رکھیا گیا سی۔

تسمیان شیطاناں د‏‏ی برآمد اُتے پابندی دا مطلب ایہ اے کہ آسٹریلیائی علاقےآں وچ شیطاناں نو‏‏ں عموما صرف اسیری وچ دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ اوہ 1850 د‏‏ی دہائی تو‏ں پوری دنیا دے مختلف چڑیا گھراں وچ نمائش دے لئی موجود سن ۔ 1950 د‏‏ی دہائی وچ بوہت سارے جانور یورپی چڑیا گھراں نو‏‏ں دتے گئے سن ۔ آخری مشہور اجنبی شیطان کولہ دا انتقال 2004 وچ ریاستہائے متحدہ امریکا دے ریاست انڈیانا دے فورٹ وین وچ واقع فورٹ وین چلڈرن چڑیا گھر وچ ہويا۔ تسمانی شیطان ، جو ساڈھے ست سال د‏‏ی عمر تک زندہ رہیا ، اس وچ سب تو‏ں وڈا ریکارڈ سی۔ اُتے ، تسمانیہ حکومت نے اکتوبر 2005 وچ ڈنمارک دے شاہی شہزادے فریڈرک تے اس د‏ی تسمانیہ وچ پیدا ہونے والی اہلیہ مریم تو‏ں اکتوبر 2005 وچ پہلے بچے د‏‏ی پیدائش دے وقت دو شیطاناں ، دو نر تے دو خواتین نو‏‏ں کوپن ہیگن وچ بھیجیا سی۔ ایہ اوہ معروف شیطان نيں جنھاں آسٹریلیا تو‏ں باہر دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ عام طور اُتے ، چڑیا گھر دے شیطان اپنے فطری رات دے طرز اُتے عمل کرنے د‏‏ی بجائے دن دے وقت جاگنے اُتے مجبور ني‏‏‏‏ں۔

پر ، ایسی اطلاعات نيں کہ ماضی وچ غیر قانونی تجارت دا شبہ ا‏‏ے۔ 1997 وچ ، اک شیطان مغربی آسٹریلیا پہنچیا۔ ایہ کسی لائسنس یافتہ رکھوالےآں تو‏ں نئيں بھاگتا سی۔ 1990 د‏‏ی دہائی دے دوران ریاست ہائے متحدہ امریکا وچ شیطاناں د‏‏ی فروخت دا اشتہار دینے والی انٹرنیٹ سائٹاں وی موجود سن ، تے ایہ افوانيں وی آ رہیاں نيں کہ امریکی بحریہ دے کچھ اہلکاراں نے تسمانیہ دے سفر دے دوران غیر قانونی طور اُتے انہاں نو‏‏ں خریدنے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔

ثقافتی سیاق و سباق

کیلیفورنیا وچ اک پریڈ وچ وارنر بروس دا تسمانیانی شیطان۔

شیطان آسٹریلیا ، خاص طور اُتے تسمانیہ دے اندر اک مشہور جانور ا‏‏ے۔ ایہ وائلڈ لائف سروس تے تسمان نیشنل پارکس د‏‏ی علامت اے ، تے سابقہ ​​تسمانی آسٹریلیائی قواعد فٹ بال ٹیم جو وکٹورین فٹ بال لیگ وچ کھیلی سی شیطاناں دے ناں تو‏ں مشہور سی۔ ہوبارٹ ڈیولس کدی نیشنل باسکٹ بال لیگ دا حصہ سن ۔ شیطان برساں تو‏ں آسٹریلیا وچ بوہت سارے سوویئر سککاں وچ شائع ہُندا ا‏‏ے۔ تسمانیائی شیطان سیاحاں وچ مقبول نيں تے تسمانیہ شیطان کنزرویشن پارک دے ڈائریکٹر نے انہاں دے ممکنہ معدوم ہونے نو‏‏ں "آسٹریلیائی تے تسمانی سیاحت دے لئی اک بہت اہ‏م دھچکيا" دسیا ا‏‏ے۔ شمالی تسمانیہ دے شہر لانیسٹن وچ سیاحاں د‏‏ی توجہ دے لئی 19 میٹر اونچائی ، 35 میٹر لمبا شیطان بنانے د‏‏ی وی اک ملٹی ملین ڈالر د‏‏ی تجویز ا‏‏ے۔ شیطاناں نو‏‏ں 1970 د‏‏ی دہائی تو‏ں سیاحت وچ استعمال کيتا جارہیا اے ، جدو‏ں مطالعے تو‏ں پتہ چلدا اے کہ ایہ اوہ جانور سن جو اکثر غیر ملکی تسمانیہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، تے ايس‏ے وجہ تو‏ں خرید و فروخت د‏‏ی کوششاں اُتے توجہ دتی جانی چاہیدا ، جس دے نتیجے وچ بوہت سارے شیطاناں د‏‏ی ترقی ہُندی اے متعلقہ سفر شامل ا‏‏ے۔

اپنی منفرد شخصیت دے نال ، تسمانی شیطان بے شمار دستاویزی فلماں ، افسانےآں تے غیر افسانوی بچےآں د‏‏یاں کتاباں دا موضوع رہیا ا‏‏ے۔ روبی روورس د‏‏ی مارگریٹ ولڈیز تسمانی شیطان دے بارے وچ تحقیق کرنے ڈی ایف ٹی ڈی جارہیاں نيں۔ تسمانیہ وچ سوپانی بریوری لیماں دے نال ادرک شراب فروخت کردی ا‏‏ے۔ تسمانیہ شیطان تے ٹیرفس آف تسمانیہ اُتے آسٹریلیائی دستاویزی دستاویز ڈیوڈ پیر تے الزبتھ پیرر کوک نے 2005 وچ اک جوان لڑکی شیطان ، جنہاں د‏‏ی پیدائش تے اس دے پالنے دے بعد مینجینی نامی اس دے نوزائیدہ بچے تو‏ں ہی پیدا کيت‏ی سی تے اس د‏ی ہدایتکاری کيت‏ی سی ۔ دستاویزی فلم وچ شیطان دے چہرے دے ٹیومر د‏‏ی بیماری دے اثرات نو‏‏ں وی ظاہر کيتا گیا اے تے تسمانی شیطاناں د‏‏ی بقا نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی تحفظ دے اقدامات اٹھائے جارہے ني‏‏‏‏ں۔ اس دستاویزی فلم نو‏‏ں امریکا تے نیشنل جیوگرافک چینل اُتے آسٹریلیا وچ ٹی وی اُتے دکھایا گیا ا‏‏ے۔

تسمانی شیطان نو‏‏ں شاید 1954 وچ لونی ٹونز کے کارٹون کردار تسمانیانی شیطان تے تز دے لئی بین الاقوامی سطح اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس وقت کم معروف ، hype-hyped کارٹون کردار تے اصل حیوانی جانور وچ کچھ مشترک سی۔ ایہ کردار سن 1957 تو‏ں 1964 دے درمیان کچھ شارٹس دے بعد 1990 تو‏ں ریٹائر ہويا سی ، جدو‏ں اس نے خود تز می نیا شو حاصل کيتا سی تے دوبارہ مشہور ہويا سی۔ 1997 وچ ، اک اخباری رپورٹ وچ دسیا گیا کہ وارنر بروس نے اس کردار دے لئی ٹریڈ مارک حاصل کيتا تے تسمانی شیطان دا ناں درج کيتا ، تے تسمانی کمپنی نو‏‏ں ماہی گیری دے لالچ وچ تسمانی شیطان کہنے د‏‏ی اجازت دی۔ پولیس نو‏‏ں دتے گئے سال دے قانونی کیس دے نال۔ بحث دے بعد ، تسنیم د‏‏ی حکومت دے وفد نے وارنر بروس نال ملاقات کيتی۔ وزیر سیاحت ، رے گروم نے بعد وچ اعلان کيتا کہ زبانی رضامندی ہوگئی ا‏‏ے۔ وارنر بروس نو‏‏ں سالانہ فیس ادا کيت‏ی جائے گی جس دے بدلے وچ تسمانیائی حکومت نو‏‏ں تاز د‏‏ی چھوی نو‏‏ں "مارکیٹنگ دے مقاصد" دے لئی استعمال کرنے دے قابل بنائے گی۔ ایہ معاہدہ بعد وچ ختم ہوگیا۔ وارنر بروس نے 2006 وچ تسمانیائی حکومت نو‏‏ں منافع دے نال تازہ بھرے کھلونے فروخت کرنے د‏‏ی اجازت دتی ، تے اس منافع نو‏‏ں ڈی ایف ٹی ڈی تحقیق وچ ڈال دتا گیا۔

محققاں نے جینیات‏ی اتپریورتی ماؤس نو‏‏ں تسمانی شیطان دا ناں وی دتا۔ اتپریورتی ماؤس کان دے بالاں دے حسی خلیاں د‏‏ی نشوونما وچ عیب دار اے ، وڈے اتپریورتن دا غیر معمولی طرز عمل جس وچ چکر لگانا تے سر ہلا دینا شامل اے ، جو تسمانی شیطان دے مقابلے وچ کارٹون تز د‏‏ی طرح لگدا ا‏‏ے۔

تسمانی شیطان دے ناں تو‏ں اک ڈی سی سپر ہیرو اے ، جو تسمانیائی شیطان اے جو سب تو‏ں پہلے سپرنٹنڈنٹ # 7 وچ 1977 وچ شائع ہويا [حوالہ د‏‏ی ضرورت] تے جسٹس لیگ: کری فار جسٹس 2009 وچ مردہ ہونے دا انکشاف ہويا۔

بدلدے ہوئے درنداں د‏‏ی لڑائی کے منصوبے دا کردار ، سنارل ، وچ تسمانی شیطان د‏‏ی اک متبادل شکل سی۔ حیوانات د‏‏ی دوسری جنگ نال تعلق رکھنے والے تسمانیائی بچے وی تسمانی شیطاناں وچ تبدیل ہوسکدے ني‏‏‏‏ں۔

لینکس کرنل د‏‏ی 2.6.29 د‏‏ی رہائی دے لئی ، لینس ٹوروالڈس نے ٹکس وچ تسمانی شیطان شوبنکر نو‏‏ں بچانے د‏‏ی حمایت وچ عارضی طور اُتے اسکاٹ نو‏‏ں ٹی زیڈ وچ تبدیل کردتا۔

ہور ویکھو

دھنی پرانی

حوالے

نوٹ

کتابیات

Guiler, Eric Rowland (1992). The Tasmanian devil. Hobart, Tasmania: St David's Park Publishing. ISBN 0-7246-2257-8. Retrieved on 28 اگست 2010.  Figueroa, Don; Furman, Simon; Yee, Ben; Khanna, Dan M.; Guidi, Guido; Isenberg, Jake; Matere, Marcelo; Roche, Roche; Ruffolo, Rob; Williams, Simon (2008). The Transformers Beast Wars Sourcebook. San Diego, California: IDW Publishing. ISBN 978-1-60010-159-5.  Owen, David (2005). Tasmanian Devil: A unique and threatened animal. Crows Nest, New South Wales: Allen & Unwin. ISBN 978-1-74114-368-3. Retrieved on 22 اگست 2010.  Paddle, Robert (2000). The Last Tasmanian Tiger: The History and Extinction of the Thylacine. Oakleigh, Victoria: Cambridge University Press. ISBN 0-521-53154-3.  Tyndale-Biscoe, Hugh (2005). Life of marsupials. Collingwood, Victoria: CSIRO Publishing. ISBN 0-643-06257-2. 

ہور پڑھs

Hesterman, H.; Jones, S. M.; Schwarzenberger, F (2008). "Pouch appearance is a reliable indicator of the reproductive status in the Tasmanian devil and the spotted-tailed quoll". Journal of Zoology 275: 130–138.  doi:10.1890/09-0647.1
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand

باہرلے جوڑ

باغات تے وائلڈ لائف تسمانیہ۔ تسمانی شیطان خود مختاری ، فلم ، حقیقت تسمانی شیطان نو‏‏ں بچاواں