تسائی لون

تسائی لون
(چینی وچ: 蔡伦)
جم	سنہ 48   لییانج
وفات	سنہ 121 (72–73 سال)  لوویانگ
طرز وفات	خودکشی
شہریت	ہان سلطنت
عملی زندگی
پیشہ	موجد ،  سیاست دان ،  خواجہ سرا

تسائی لون 105عیسوی وچ جس نے لکڑی د‏‏ی چھال، باریک جال اوربانس نو‏‏ں باریک کوٹ کرکاغذ ایجادکیا،ایہ اک چینی سی جس دے بارے سارے اہل چین متفق نيں کہ کاغذ اس نے ایجاد کیا، کہیا جاندا اے کہ اوہ اک مخنث (خواجہ سرا)تھا۔

حالات زندگی

تحقیق تو‏ں ثابت اے کہ تسائی لون اک چینی مخنث سی جو شاہی دربار تو‏ں وی منسلک سی۔ اس نے 105 عیسوی وچ چینی بادشاہ "ہُندی" نو‏‏ں اپنے بناۓ ہوۓ کاغذ دے نمونے پیش کیتے۔ ہان خاندان" د‏‏ی سرکاری دستاویزات وچ کاغذ ایجادکرنے د‏‏ی ساری کہانی لکھی ہوئی ملی ا‏‏ے۔ بادشاہ اس د‏ی ایجاد تو‏ں بہت خوش ہويا تے اسنو‏ں اشرافیہ دا خطاب ملیا ،عہدہ عطا کيتا گیا اورانعام تو‏ں وی نوازیا گیا۔بعد وچ اوہ شاہی محل د‏‏ی اندونی سازشاں وچ شریک ہو گیا جس نے آخر اسنو‏ں معتوب ٹھہرایا۔ چینی دستاویزات وچ لکھیا اے کہ اپنے جرم د‏‏ی سزا دے طور اُتے اس نے غسل کیا، عمدہ لباس زیب تن کيتا تے زہر پی لیا۔ کاغذ دا ایہ آسان کلیہ جس تو‏ں تسائی لون نے کاغذ بنایا، اسنو‏ں خفیہ رکھیا گیا دوسری اقوام تک اس راز نو‏‏ں نہ پہنچنے دتا گيا۔ اس گل دا اندازہ اس تو‏ں ہو جاندا اے کہ ایسا کاغذ یورپ وچ تسائی لون دے ہزار سال بعد استعمال ہونا شروع ہويا۔جو عرباں دے ذریعے اوتھ‏ے پہنچیا۔ کاغذ ق م وچ مصر وچ استعمال ہو رہیا سی، مگر اوہ اک مشکل، مہنگا تے جلد خراب ہو جانے والا مواد ثابت ہُندا سی۔ اس نے پہلی دفعہ کاغذ سازی دے طریقے نو‏‏ں بہتر کيتا تے اس د‏ی ساخت وچ نويں مواد نو‏‏ں شام‏ل کیا، جس تو‏ں چین وچ علمی سرگرمیاں وچ کافی تیزی آئی۔ ۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• (1985) Science and Civilization in China: Volume 5, Part 1. Cambridge University Press. ISBN 0-521-08690-6.