تاشقند دے دروازے
تاشقند دے گیٹ ، موجودہ ازبکستان وچ ، دسويں صدی دے آخر وچ اس شہر دے آس پاس تعمیر کیتے گئے سن ، لیکن اج انہاں وچوں کوئی باقی نئيں بچا۔ آخری گیٹ 1890 وچ شہر دی نشوونما دے نتیجے وچ تباہ کردتا گیا سی ، لیکن تاشقند دے کچھ ضلعے ہن وی انہاں دروازےآں دے ناں نيں۔
تریخ تے فن تعمیر
سودھودروازےآں نے شہر دی مضبوطی دا اک حصہ تشکیل دتا ، جو بازسوو نہر دے کنارے (نہر چرچک دریا دے سجے کنارے توں شروع ہُندی اے ) دے نیڑے تیان شان پہاڑاں توں کارواں سڑکاں دے چوراہے اُتے تعمیر کيتا گیا سی۔ وقت دے نال نال گیٹاں دی تعداد مختلف ہُندی اے۔ پندرہويں صدی دے ذرائع نے ذکر کيتا اے کہ دروازے مقامی قبیلے دے ناں اُتے رکھے گئے سن ، کیونجے ہر قبیلے نوں اک مخصوص دروازے دی حفاظت دے لئی ذمہ داری سونپی گئی سی۔
19 واں صدی دے وسط وچ شہر دی دیوار کوکند دے گورنر (بیکلیئر بیک) نے دوبارہ تعمیر کروائی۔ بارہ دروازے سن : لیبزک ، تختپول ، کاراسرائے ، سگبان ، چغتائی ، کوکچا ، سمرقند ، کمالان ، بیشاگچ ، کویماس ، کوکند تے کاشغر۔ کچھ دروازےآں دے ناں انہاں شہراں دے ناں اُتے رکھے گئے سن جنہاں دی وجہ توں اوہ کردے نيں (جداں سمرقند دروزا دا مطلب سمرقند دروازہ اے ، کیونجے ایہ سمرقند جانے والی سڑک دے آغاز وچ واقع سی)۔ دوسرے دروازےآں نوں شہر دے اندر اہم گلیاں دے ناں دتے گئے (جداں چغتائے دروزا)۔ دروازے سپروس لکڑی توں بنے سن تے فن پارے دے نال تیار کردہ لوہے دے نال تیار کیتے گئے سن ۔ ہر پھاٹک اُتے ٹیکس جمع کرنے والے ( زکاچی ) تے سیکیورٹی گارڈ ( دروازابن ) دے لئی اک گیٹ ہاؤس ہُندا سی۔ گیٹ صبح دے طلوع آفتاب توں غروب آفتاب تک کھلے رہندے سن ۔ رات دے وقت دروازےآں اُتے تالے لگائے جاندے سن ۔
جون 1865 وچ روسی فوجیاں نے تاشقند اُتے کامیابی دے نال حملہ کيتا۔ جنرل میخائل گرگوریوچ چرنیئیف دے پاس اس شہر دے خلاف صرف 3،000 افراد سن جنہاں وچ 25 کلو میٹر لمبی دیوار ، 12 دروازے تے 30،000 محافظ سن ۔ روسیاں نے دو دن دی لڑائی تے صرف 25 افراد دی ہلاکت دے بعد اس شہر اُتے قبضہ کرلیا۔ مقامی اشرافیہ تے تاشقند دے باشندےآں نوں کوکند خانیت دے اختیار دے بارے وچ تھوڑی وفاداری محسوس ہوئی ، لہذا انہاں نے ایہ شہر روسیاں دے حوالے کرنے نوں ترجیح دتی۔
بارہ چابیاں دی کہانی
سودھو30 جون 1865 نوں تاشقند شرافت دے نمائندےآں نے تاشقند دے دروازےآں توں 12 سونے دی چابیاں تاشقند دے شمال مشرق وچ تقریبا 56 میل دور پہاڑیاں وچ واقع اک فوجی پنڈ چیمگن دے نیڑے روسی کیمپ تک لائاں ۔ ایہ روسی فوج دی فتح دے اعتراف دی علامت سی۔
1867 دے بعد چمگان وچ آرمی کیمپ روس توں آنے والے فوجی آنے والےآں دے لئی اک قابل تعریف اسٹیشن بن گیا۔ سوویت دور دے دوران ، بچےآں دے لئی موسم گرما دے کیمپ دے طور اُتے استعمال دے لئی اس دے احاطے نوں ڈھالنے دے لئی اسنوں دوبارہ تعمیر کيتا گیا سی (اب اک تفریحی کیمپ جتھے کیمپ والے ہن وی سابق فوجی مقدماں وچ رہندے نيں)۔ آس پاس دے علاقے نوں ہن وی "بارہ چابی" کہیا جاندا اے۔
چابیاں سینٹ پیٹرزبرگ پہنچیا دتیاں گئیاں ، جتھے انہاں نوں سووروف ملٹری میوزیم وچ رکھیا گیا سی۔ 1933 وچ انہاں نوں تاشقند واپس کردتا گیا۔ ہسٹری میوزیم وچوں کوئی اک کلید دیکھی جا سکدی اے۔ دوسرے نیشنل بینک وچ محفوظ نيں۔ ہر اک چابی اُتے اک خاص گیٹ دے ناں تے اس دن دی تریخ جس دن چابی بنائی گئی سی نقاشی وچ لکھیا ہويا اے۔
-
بخارا (اب کھو گیا اے ) - دے شیخ جلالال گیٹ
-
پرانے کیسرینس دے نیڑے والی جگہ توں چمگان چوٹی دا امکان
