بھارت چھڈو تقریر
بھارت چھڈو بھاشن اوہ تقریر اے جو مہاتما گاندھی نے8 اگست 1942, نوںبھارت چھڈو تحریک دی سابق سندھیا تے دتا سی۔ اس نے درڑھ ارادے نال شانتمئی جدوجہد کرن لئی کیہا سی۔ ایہہ اس بھروسے دا لکھائک سی جو گاندھی تحریک لئی دیکھدا سی۔ اس نوں اس نے کرو جاں مرو دے سدے وچ درسایا سی۔ اسدا تقریر بمبئی (ہن ممبئی) وچ گووالیا ٹینک میدان، جسدا نام بدل کے اگست انقلاب میدان رکھ دتا گیا، وچ دتا گیا سی۔ گاندھی دے تقریر توں چووی گھنٹے توں وی گھٹ ویلے وچ، لگبھگ ساری کانگرس لیڈرشپ، صرف قومی پدھر تے ہی نہیں ،قید کر لئی گئی سی اتے کانگرس دے زیادہ تر لیڈراں نوں باقی جنگ دا سماں جیلھاں وچ کٹنا پیا سی۔ آزادی حاصل کرن وچ بھارت دے جدوجہد نوں تیز کرن لئی گاندھی نے ایہہ تقریر دتا۔
تجویز اتے چرچہ شروع کرن توں پہلاں میں تہاڈے سارے دے ساہمنے اک جاں دو گل رکھنا چاہوانگا، میں دو باتاں صاف صاف سمجھنا چاہندا ہاں اتے اوہناں دو باتاں نوں میں ساڈے ساریاں لئی اہم وی مندا ہاں۔ میں چاہندا ہاں کہ تسیں سبھ وی اوہناں دو باتاں نوں میرے نظرئیے تونہی ویکھے، کیونکہ جیکر تسیں اوہناں دو باتاں نوں اپنا لیا تاں تسیں ہمیشہ خوش رہونگے۔
ایہہ اک مہان جوابداری اے۔ کئی لوک میرے توں ایہہ پچھدے ہن کہ کی میں اوہی انسان ہاں جو میں 1920 وچ ہویا کردا سی، اتے کی میرے وچ کوئی بدلاؤ آیا اے۔ اجیہا پرشن پچھن لئی تسیں بلکل ٹھیک ہو۔ مے چھیتی ہی تہانوں اس گل دا بھروسہ دلاؤنگا کہ میں اوہی موہنداس گاندھی ہاں جہڑا میں 1920 وچ سی۔ میں کسے بنیادی پہلو توں نہیں بدلیا ہاں۔
اج وی میں ہنسا نوں اونی ہی نفرت کردا ہاں جنی اس ویلے کردا سی۔ سگوں اس تے میرا زور تیزی نال درڑھ وی ہو رہا اے۔ میرے حال تجویز اتے پہلاں دے لیکھاں اتے بیاناں وچ کوئی ورودھتائی نہیں اے۔
حال ورگے موقعے ہر کسے دی زندگی وچ نہیں آؤندے لیکن کدے کدے کسے دی زندگی وچ ضرور آؤندے ہن۔ میں چاہندا ہاں کہ تسیں سارے اس گل نوں جان سمجھ لؤ کہ میں اج جو کہہ رہا ہاں اتے جس رستے اتے چل رہا ہاں اتی خالص اہنسا دے سوائے ہور کجھ نہیں۔
ساڈی ایگزیکٹیو کمیٹی دا بنایا ہویا تجویز وی اہنسا اتے ہی مشتمل اے، اتے ساڈے تحریک دے سارے تتّ وی اہنسا اتے ہی مشتمل ہونگے۔ جیکر تہاڈے وچوں کسے نوں وی اہنسا اتے بھروسہ نہیں اے جاں اس توں اکّ گیا اے، تاں کرپا کرکے اوہ اس تجویز لئی ووٹ نہ کرے۔
مے اج تہانوں اپنی گل صاف صاف دسنا چاہندا ہاں۔ بھگوان نے مینوں اہنسا دے روپ وچ اک ملوان ہتھیار دتا اے۔ میں اتے میری اہنسا ہی اج ساڈا رستہ اے۔
حال ویلے وچ جتھے دھرتی ہنسا دی اگّ وچ جھلس چکی اے اتے اوہی لوک مکتی لئی چیخ راے ہن، جے میں وی بھگوان ولوں دتی گئی قابلیت دی ورتوں کرن وچ ناکام رہا، بھگوان مینوں کدے معاف نہیں کریگا اتے مینوں مہان دات دے لایق نہ ہون والے دے طور تے لیا جاویگا ۔ لیکن ہن میں اہنسا دے رستے اتے چلنا ہی ہووےگا۔ میں سنکوچ نہیں کر سکدا اتے جدوں روس اتے چین نوں دھمکیاں مل رہیاں ہون میں صرف درشک بنیا نہیں رہِ سکدا۔ ساڈا جدوجہد طاقت پاؤن لئی نہیں سگوں بھارت دی آزادی لئی اہنساتمک لڑائی لئی اے۔ ہنساتمک جدوجہد وچ تاناشاہی دا امکان زیادہ ہندی اے جدوں کہ اہنسا وچ تاناشاہی لئی کوئی جگہ ہی نہیں اے۔
اک اہنساتمک فوجی اپنے آپ لئی کوئی لوبھ نہیں کردا، اوہ صرف دیش دی آزادی لئی ہی لڑدا اے۔ کانگرس اس گل نوں لے کے بے فکر اے کہ آزادی دے بعد کون حکومت کریگا۔ آزادی دے بعد جو وی طاقت آویگی اسدا تعلقات بھارت دی جنتا نال ہووےگا اتے بھارت دی جنتا ہی ایہہ مقررہ کریگی کہ اوہناں ایہہ دیش کس نوں سومپنا اے۔ ہو سکدا اے کہ بھارت دی جنتا اپنے دیش نوں پارسیاں دے ہتھ سونپے۔اداہرن لئی، جویں میں ویکھنا پسند کراں گا - جاں ایہہ کجھ ہور جنہاں دے ناں اج کانگرس وچ نہیں سنائی دندے، سونپی جا سکدی اے۔ تہاڈے لئی پھر ایہہ کہنا ٹھیک نہیں ہووےگا کہ "ایہہ بھائی چارا آٹے وچ لون اے۔ اس پارٹی نے آزادی دے جدوجہد وچ اپنا بندا حصہ نہیں پایا۔ اس کول ساری طاقت کیوں ہووے؟" اپنی قیام توں بعد کانگرس نے اپنے آپ نوں بڑی ساودھانی نال فرقو کلنک توں بچا کے رکھیا اے۔ اس نے ہمیشہ پوری قوم دے روپ وچ سوچیا اتے اس مطابق کم کیتا اے۔ اپنی قیام توں بعد ہن تک کانگرس نے اپنے آپ نوں سمپردائک کلنک توں صاف-ستھرا رکھیا اے۔ اسنے پوری قوم دے روپ وچ ہمیشہ سوچیا اتے اس مطابق کم کیتا اے۔ ۔ ۔مے جاندا وی کہ اہنسا مکمل نہیں اے اتے ایہہ وی جاندا ہاں کہ اسیں اپنے اہنسا دے آمورت توں فلحال کوہاں دور ہاں لیکن اہنسا وچ کوئی آخری اسپھلتا نہیں ہندی۔ مینوں پورا یعقین اے کہ اگر ساڈیاں کمزوریاں دے باو جود وڈی چیز واپردی اے تاں ایہہ اس لئی ہووےگا کیونکہ پرماتما ساڈی بیتے 22 سالاں توں ساڈی چپّ، جاری دیانتداری نوں سفلتا دا تاج پہنا کے راہیں مدد کرنا چاہندا سی۔
میرا مننا اے کہ دنیا دے اتہاس وچ، ساڈی آزادی لئی اصل لوکتنتری جدوجہد نالوں ودھیرے ہور کتے نہیں ہویا۔ جدوں میں جیل وچ سی تاں کارلائیل دی فرانسیسی انقلاب نوں پڑھیا اتے پنڈت جواہر لال نے مینوں روسی انقلاب بارے کجھ دسیا۔ پر ایہہ میرا یقین اے کہ جویں کہ ایہہ جدوجہد ہنسا دے ہتھیار نال لڑے گئے سن، اوہ لوکتنترک آمورت نوں سمجھن وچ ناکام ہوئے۔ جو لوکتنتر، جسنوں میں چتویا اے، اہنسا ولوں قائم کیتا گیا اک لوکتنتر، ساریاں لئی برابر آزادی ہووےگا۔ ہر کوئی اپنا مالک آپ ہووےگا۔ اجیاے لوکتنتر لئی جدوجہد وچ شامل ہون واسطے میں اج تہانوں سدا دندا ہاں۔ اک وار تہانوں ایہہ احساس ہو جاندا اے کہ تسیں ہندو اتے مسلماناں وچکار متبھیداں نوں بھلّ جاؤگے اتے اپنے آپ نوں آزادی دے سانجھے جدوجہد وچ لگے صرف بھارتی سمجھوگے۔
ہن سوال برطانیہ دے متعلق تہاڈے رویئے دا اے۔ میں ویکھیا اے دی کجھ لوکاں وچ برطانیہ دے متعلق نفرت دا رویہ اے۔ کجھ لوکاں دا کہنا اے دی اوہ اوہناں دے وہار دے نال نفرت اے۔ کجھ لوک برطانوی سامراجواد اتے برطانیہ دے لوکاں دے وچلے انتر نوں بھلّ چکے ہن۔ اوہناں لوکاں لئی دونوں ہی اک سامان ہن۔ اس نفرت کرکے اوہ جاپانیاں دا استقبال کرن تک چلے جاندے ہن۔ ایہہ سبھ توں خطرناک اے۔ اسدا مطلب ایہہ اے کہ اوہ اک غلامی دا دوجی نال وٹاندرا کر لینگے۔ سانوں اس بھاونا توں چھٹکارا پاؤنا چاہیدا اے۔ ساڈا جھگڑا برطانوی لوکاں نال نہیں اے، اسیں اوہناں دے سامراجواد نال لڑدے ہاں۔ برطانوی حکمرانی نوں ختم کرن دا میرا تجویز غصے وچوں نہیں نکلیا۔ ایہہ بھارت نوں موجودہ اہم موڑ تے اپنا بندے کردار نبھاؤن دے اہل بناؤن لئی آیا سی۔ ایہہ کسے بھارت ورگے وڈے دیش لئی کوئی خوشی والی گل نہیں اے کہ
It came to enable India to play its due part at the present critical juncture It is not a happy position for a big country like India to be merely helping with money and material obtained willy-nilly from her while the United Nations are conducting the war. We cannot evoke the true spirit of sacrifice and valour, so long as we are not free. I know the British Government will not be able to withhold freedom from us, when we have made enough self-sacrifice. We must, therefore, purge ourselves of hatred. Speaking for myself, I can say that I have never felt any hatred. As a matter of fact, I feel myself to be a greater friend of the British now than ever before. One reason is that they are today in distress. My very friendship, therefore, demands that I should try to save them from their mistakes. As I view the situation, they are on the brink of an abyss. It, therefore, becomes my duty to warn them of their danger even though it may, for the time being, anger them to the point of cutting off the friendly hand that is stretched out to help them. People may laugh, nevertheless that is my claim. At a time when I may have to launch the biggest struggle of my life, I may not harbor hatred against anybody.