بوکئی اردو

بوکئی اردو( قازق: Бөкей Ордасы ، Bókeı Ordasy ؛ روسی بولی: Букеевская Орда ، Bukeyevskaya Orda ) ، جسنو‏ں اندرونی اردو وی کہیا جاندا اے، قزاقاں د‏‏ی اک خود مختار خانات سی جو اورال تے والگیا دریاواں دے درمیان بحیرہ کیسپین دے شمال وچ واقع سی لیکن اس دریا تک کدی نئيں پہنچ سکيتی۔ خانات سرکاری طور اُتے 1801 تو‏ں 1845 تک موجود سی ، جدو‏ں خان کی حیثیت ختم کردتی گئی سی تے ایہ علاقہ روسی سلطنت دے انتظام وچ مکمل طور اُتے جذب ہوگیا سی ۔ ایہ جدید قزاقستان دے مغربی حصے وچ واقع سی۔ ایہ زمین 71،000 مربع کلومیٹر اُتے پھیلی ہوئی ا‏‏ے۔

فائل:Zhangir Khan.JPG

اورالسک وچ زرعی ٹیکنیکل یونیورسٹی دے سامنے جہانگیر خان د‏‏ی یادگار

]

آبادی بنیادی طور اُتے جونیئر جوز دے 5 ہزار خانداناں اُتے مشتمل سی۔ 19 واں صدی دے وسط وچ آبادی 200 ہزار افراد تک ودھ گئی۔

فائل:Jangir khan.jpg

جہانگیر خان تے پیتیما

اس دا ناں سلطان بوکئی نورالاولی دے ناں اُتے رکھیا گیا سی۔

سن 1756 وچ روسیاں نے قازقاں اُتے دریائے یورال عبور کرنے اُتے پابندی لگانے د‏‏ی کوشش کيتی ، جزوی طور اُتے بشکیراں دی مدد کيتی۔ روس دے محدود وسائل دے پیش نظر اس دا نفاذ مشکل سی۔ اورال کوسکس دے نال متعدد 'غیر قانونی' عبوراں تے تنازعات موجود سن ۔ 1771 وچ ، درج ذیل قلموقاں کےخروج دزونغاریہ تو‏ں، علاقے ویران ہوئے گیا۔ روسیاں نے باقی کلمیکاں(قلموقاں) نو‏‏ں وولگیا دے مغرب وچ قید کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ 1782 تو‏ں روسیاں نے نور علی تے اس دے اہل خانہ تے بعد وچ کچھ دوسرے گروہاں نو‏‏ں قانونی طور اُتے اورال عبور کرنے د‏‏ی اجازت دی۔ 1801 وچ ، روس نے نور علی دے بیٹے سلطان بوکئی دے نال ، جونیئر جوز دے تقریبا 7،500 خانداناں نو‏‏ں "اندرونی علاقے" وچ مستقل طور اُتے رہنے د‏‏ی اجازت دتی ، کیونجے یورال دا مغربی پہاڑ جانیا جاندا سی۔ بوکئی سلطان د‏‏ی موت دے بعد ، شیگئی خان 1819–1823ء تک نواں خان بن گیا ، اس دے بعد 1823–1845 تک زانگیر خان سی۔

1845 وچ ، زانگیر خان د‏‏ی موت دے بعد ، خان د‏‏ی پوزیشن ختم کردتی گئی تے ایہ علاقہ آہستہ آہستہ روسی سول انتظامیہ دے تحت آگیا۔

1836 ء تو‏ں 1838 ء تک ، اساندے تیمان اولی تے مشہور اکین مکھمبیٹ اوٹمیسولی د‏‏ی سربراہی وچ ، اس خطے وچ زنگیر خان د‏‏ی حکمرانی دے خلاف بغاوت ہوئی۔ اس بغاوت نو‏‏ں بالآخر دبا دتا گیا۔

حوالے

• قاسمباییف ، زیڈ۔ K. 8 کلاس - استوریہ قازقستان (XVIII vek-1914) ۔ (الماندی: میکٹیپ) 2004۔

ایہ وی دیکھو

• ترک عوام
• ترک خانداناں تے ملکاں د‏‏ی لسٹ
• ترک ریاستاں تے سلطنتاں د‏‏ی لسٹ
• قازق خانیت
• روسی سلطنت وچ قازقستان
• قازق خاناں د‏‏ی لسٹ