بوتیہ

بوتیہ،بوطیا یا بیوتیہ (قدیمی ’’کادمیس‘‘) یونان د‏‏ی علاقائی اکائی ا‏‏ے۔ ایہ مرکزی یونان دا حصہ اے ، قدیم یونان کا وی حصہ رہیا ا‏‏ے۔  اس دا دار الحکومت اے (’’لیفادیہ‘‘Livadeia )، اے تے اس دا سب تو‏ں وڈا شہرتھیبہ  Thebes، ا‏‏ے۔

جغرافیہ

بوتیہ دا قدیم نقشہ

محل وقوع دے اعتبار تو‏ں بوتیہ، خلیج کرنتھیہ دے شمال مشرقی حصہ اُتے واقع اے ۔’’خلیج اوبوا‘‘ اُتے اس کا اک مختصر ساحل ا‏‏ے۔ جنوب وچ ’’میگارس‘‘ (موجودہ ’’غربی عتیقہ‘‘)، جنوب مشرق وچ ’’عتیقہ‘‘ Attica، شمال مشرق وچ ’’اوبوا‘‘ Euboea، شمال وچ ’’اوپانتیہ لاکرس‘‘ Opuntian Locris (موجودہ ’’فتھیوطس‘‘ Phthiotis) اورمغرب وچ ’’فوچس‘‘ Phocis ا‏‏ے۔

بوتیہ دے پہاڑی سلسلےآں وچ مغرب وچ کوہِ برناسس Parnassus جنوب مغرب وچ کوہِ ھیلیکان Helicon، جنوب وچ کوہِ شطائرن Cithaeron  تے مشرق وچ کوہِ پارنیتہ Parnitha نيں۔ ’’دریائے شیفیسس‘‘ Cephissus، اس دا سب تو‏ں طویل دریاہے  جو بوتیہ دے نشیبی علاقےآں دے بیچاں بیچ وگدا ا‏‏ے۔

جھیل کوپیاس Copais، بوتیہ دے مرکز وچ سب تو‏ں وڈی جھیل سی  اُنیسواں صدی وچ اس کھیل د‏‏ی نکاسی کردتی گئی۔ اب  تھیبہ Thebes، دے نزدیک ’’جھیل اِلیکی‘‘ سب تو‏ں وڈی جھیل ا‏‏ے۔

اصل

 ’’شہر آرشومینہ‘‘ نال تعلق رکھنے والے بوتیہ دے پہلے آباد کار ’’مینیائی‘‘ کہلاندے سن ۔  پوسنیاس لکھدا اے مینیائی لوکاں نے ’’ایونیہ‘‘ دا ساحلی شہر’’تیوس‘‘ آباد کیتا اورجزائر ’’لامنوس‘‘ تے ’’تھیرہ‘‘ اُتے آباد ہوئے  بعض اوقات ’’آرگونات‘‘ لوکاں نو‏‏ں مینیائی کہیا جاندا سی کیونجے اک کہانی دے مطابق  شہر تھیبہ دے شہری آرگونات دے راجا ایرگینؔاسنو‏ں سالانہ خراج ادا کردے سن ۔ مکمن اے کہ مینیائی لوک ہی سب تو‏ں پہلے یونانی بولی بولنے والے ہاں اس Minyans کیتا گیا اے ہوئے سکدا proto-یونانی بولنے، لیکن اگرچہ سب تو‏ں زیادہ علما کرام اج اتفاق کردا ہاں کہ Mycenean یونانیاں تو‏ں اُتریا Minyans دے وسط Helladic مدت، اوہ یقین اے کہ progenitors تے بانیاں دے Minyan سبھیاچار سن اک autochthonous د‏‏ی پیداوا‏‏ر اے ۔ ابتدائی دولت تے طاقت دے Boeotia دکھایا گیا اے د‏‏ی طرف تو‏ں ساکھ تے دکھادی Mycenean د‏‏ی باقیات وچو‏ں کئی اس دے شہراں، خاص طور اُتے Orchomenus تے Thebes.

بوتیان ناں، شائد اِبیرس وچ کوہِ بوآن  سے تو‏ں نکلیا اے ۔

اساطیر تے ادب

ھیلیکان پہاڑ

جغرافیائی خصوصیات دے اعتبار تو‏ں مرکزی یونان کےقدیم علاقے۔

بوہت سارے قدیم یونانی اساطیر یا تاں اس علاقہ تو‏ں شروع ہوئے یااس علاقہ وچ قائم کیتے گئے۔ پرائی دیومالائی کہانیاں نے اپنی حتمی شکل میسانی عہد، سولہ سو تو‏ں بارہ سو ق م وچ پائی جدو‏ں میسان دے یونانیاں نے بوطیہ دے علاقہ وچ خود نو‏‏ں آبا کیتا تے شہر تھیبہ نو‏‏ں اہمیت حاصل ہوئی۔ کئی ایسی کہانیا ارغوس تو‏ں منسوب نيں تے کچھ فونیسیہ تو‏ں منسوب نيں جتھ‏ے میسان دے تے یوبوآن دے یونانیاں نے تجارتی مراکز قائم کیتے۔

تریخ

اٹھارہويں صدی عیسوی وچ کھِچیا گیا قدیم بوطیا دا نقشہ

قدیم تھیبہ دے مرکزی قلعہ کادمیا دے کھنڈر۔

پنجويں صدی ق م

بوطیہ دا جام  (560-540 ق م)

آثار قدیمہ 

آرشومیناس (بوتیہ)

آرشمیناس دا قدیم تھیٹر یا تماشا خانہ

دورِ زوال

اگرچہ کہ بوطیا دے لوکاں وچ پندؔار، ہیسوؔد، ایفامینوندؔاس، پیلوپیدؔاس تے پلوطاؔرش جداں نامور رجال شامل سن، لیکن اتھینیہ دے ادب وچ انہاں نو‏‏ں بھدا بنا ک‏ے پیش کیتا جاندا رہیا۔ شائد ايس‏ے وجہ تو‏ں اک وقت آیا کہ محاوراندی بے وقوفی بوطیا دے لوکاں اُتے سچ مچ طاری ہوئے گئی تے انہاں دا زوال شروع ہوئے گیا ۔

انتظامیہ

لیفادیہ شہر دا منظر

قیام بہ حیثیت صوبہ

کارونیہ دا شیر

نويں میونسپلٹی	پرانی بلدیہ	نشست
آلیارطس Aliartos	Aliartos	آلیارطس Aliartos
	تھیسپائس Thespies
دیسطامہ۔ آرخیووا۔ انطقیرہ Distomo-Arachova-Antikyra	دیسطامہ Distomo	دیسطامہ Distomo
	آرخیووا  Arachova
	انطقیرہ Antikyra
لیفادیہ Livadeia	Livadeia	لیفادیہ Livadeia
	دافلیا Davleia
	کارونیہ Koroneia
	کیریاکی Kyriaki
	چیرونیا Chaironeia
آرشومیناس Orchomenus	Orchomenus	آرشومیناس Orchomenus
	Akraifnia
طیناگرا Tanagra	Tanagra	شیماطاری Schimatari
	داروینوکوریہ Dervenochoria
	اوینافیندا Oinofyta
	Schimatari
تھیبہ / تھیوا Thebes (Thiva)	Thebes	تھیبا Thebes
	واجیا Vagia
	تھیسوی Thisvi
	پلاطیاس Plataies

صوبے

اس وقت دے صوبےآں دے ناں ایہ سن :

• صوبہ لیفادیہ
• صوبہ تھیوا (تھیبہ)

معیشت

میسکو د‏‏ی بنائی یورپ میان پاستا د‏‏ی تیسری وڈی فیکٹری بوطیا وچ نصب ا‏‏ے۔

مقامی لوک

• Bakis (باکی)
• Corinna (کورینہ)
• Epaminondas (ایفامینونداس)
• Gorgidas (گورجیاداس)
• Hesiod (ہیسود)
• Luke the Evangelist  (لوؔقا مبلغ)
• Narcissus mythology (نرجسی دیومالا)
• Pelopidas  (پیلو پلیداس)
• Pindar (پندار)
• Plutarch  (پلوطارش)

•