بنارس وچ گھاٹ
وارانسی وچ گھاٹ دریائے گنگا دے کنارے دریا اُتے جانے دے لئی سیڑھیاں نيں۔ شہر وچ 87 گھاٹ نيں۔ گھاٹاں وچوں زیادہ تر اشنان گھاٹ (غسل) تے پوجا دی رسماں دے گھاٹ نيں، جدوں کہ کچھ شمشان گھاٹ وی نيں۔[۱] وارانسی دے زیادہ تر گھاٹ 1700ء دے بعد تعمیر کیتے گئے نيں شہر مراٹھا سلطنت دا حصہ سی ۔[۲] بوہت سارے گھاٹاں دے نال کوئی کہانی وابستہ اے۔ جدوں کہ کچھ گھاٹ ذاتی ملکیت وی نيں۔ [۳] گنگا دے گھاٹاں اُتے صبح کشتی دی سواری سیاحاں وچ بہت مقبول اے۔ کاشی نریش دا شوالہ گھاٹ تے کالی گھاٹ ذاتی املاک نيں۔
فہرست سودھو
بالاجی گھاٹ وارانسی دے گھاٹاں دی فہرست مندرجہ ذیل اے۔
- اسی گھاٹ
- گنگا محل گھاٹ
- ریوا گھاٹ
- تلسی گھاٹ
- بھدینی گھاٹ
- جانہاں دتی گھاٹ
- ماندا آنندمئی گھاٹ
- جین گھاٹ
- پنچکوٹ گھاٹ
- پربھو گھاٹ
- چیت سنگھ گھاٹ
- اکھاڑہ گھاٹ
- نرجنی گھاٹ
- نروای گھاٹ
- شوالہ گھاٹ
- گلريا گھاٹ
- دنڈی گھاٹ
- ہنومان گھاٹ
- پراچین ہنومان گھاٹ
- میسور گھاٹ
- ہریش چندر گھاٹ
- لالی گھاٹ
- وجيانرم گھاٹ
- کیدار گھاٹ
- چوکی گھاٹ
- كشے میشور گھاٹ
- مان سروور گھاٹ
- نارد گھاٹ
- راجا گھاٹ
- گنگا محل گھاٹ
- پانڈیا گھاٹ
- دگپتيا گھاٹ
- چوسٹی گھاٹ
- رانا محل گھاٹ
- دربھنگہ گھاٹ
- منشی گھاٹ
- اہلیہ بائی گھاٹ
- شیتلاگھاٹ
- پریاگ گھاٹ
- دشاشومیدھ گھاٹ
- راجندر پرساد گھاٹ
- مان مندر گھاٹ
- منیکرنیکا گھاٹ
- تریپورہ بھیروی گھاٹ
- ميرگھاٹ گھاٹ
- للتا گھاٹ
- سندھیا گھاٹ
- سنکٹا گھاٹ
- گنگا محل گھاٹ
- بھونسلو گھاٹ
- گنیش گھاٹ
- رام گھاٹ
- جٹار گھاٹ
- گوالیار گھاٹ
- بالاجی گھاٹ
- پنچ گنگا گھاٹ
- درگا گھاٹ
- برہما گھاٹ
- بوندی پركوٹا گھاٹ
- شیتلاگھاٹ
- لال گھاٹ
- گائے گھاٹ
- بدری نارائن گھاٹ
- ترلوچن گھاٹ
- نندیشور گھاٹ
- تیلیا نالہ گھاٹ
- نواں گھاٹ
- پرہلاد گھاٹ
- رانی گھاٹ
- بھیساسر گھاٹ
- راج گھاٹ
- آدیشو یا وارانا سنگم گھاٹ
اہم گھاٹ سودھو
دشاشومیدھ گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: دشاشومیدھ گھاٹ
دشاشومیدھ گھاٹ کاشی وشوناتھ مندر دے قریب واقع اے تے سب توں شاندار گھاٹ اے۔ اس توں متعلق دو افسانوی کہانیاں نيں: اک دے مطابق برہما جی نے اس دی تعمیر شیو جی دے استقبال دے لئی دی سی۔
دوسری کہانی دے مطابق برہماجی نے ایتھے دشاشومیدھ یگ کیتے سن ۔ ہر شام پجاریاں دے اک گروہ ایتھے اگنی پوجا کردا اے جس وچ بھگوان شو، گنگا دریا، سوریا دیو، اگنیدیو تے پوری کائنات نوں آہوتیاں سمان دی جاندیاں نيں۔ ایتھے دیوی گنگا دی وی خوبصورت آرتی کيتی جاندی اے۔[۴]
منیکرنیکا گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: منیکرنیکا گھاٹ
منیکرنیکا گھاٹ توں منسلک وی دو کہانیاں نيں۔ اک دے مطابق بھگوان وشنو نے شیو دی تپسیا (عبادت) کردے ہوئے اپنے سدرشن چکر توں ایتھے اک حوض کھودا سی ۔ جدوں شیو اوتھے خوش ہو کے آئے تب وشنو دے کان دی منیکرنیکا اس کنڈ (حوض) وچ گر گئی سی۔
دوسری کہانی دے مطابق بھگوان شیو نوں اپنے بھگتاں توں چھیويں ہی نئيں مل پاندی سی، دیوی پاروندی اس پریشان ہوئیاں تے شیو جی نوں روکے رکھنے دے لئی اپنے کان دی نیکرنیکا اوتھے چھپا دتی تے شیو جی توں اسنوں لبھن نوں کہیا۔ شیو جی اس لبھ نئيں پائے تے اج تک اس مقام اُتے انتیشٹی (چتا جلانا) ہُندی رہندی اے۔ قدیم گرنتھاں دے مطابق منیکرنیکا گھاٹ دا مالک اوہی چنڈال سی، جس نے راجا ہریش چندر نوں خریدتا سی ۔ اس گھاٹ دی خاصیت ایہ اے کہ ایتھے مسلسل ہندو انتیشٹی ہُندی رہندیاں نيں تے گھاٹ اُتے چتا دی اگ مسلسل جلدی ہی رہندی اے، کدی وی بجھنے نئيں پاندی۔
سندھیا گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: سندھیا گھاٹ
سندھیا گھاٹ جسنوں شندے گھاٹ وی کہندے نيں، منیکرنیکا گھاٹ دے شمالی طرف توں جڑا ہويا اے۔ ایہ گھاٹ کاشی دے وڈے تے خوبصورت گھاٹاں وچوں اک اے۔ اس گھاٹ دی تعمیر 150 سال پہلے 1830ء وچ گوالیار دی مہارانی بے جابائی سندھیا نے کرائی سی تے تے اس توں جڑا ہويا شیو مندر جزوی طور اُتے دریا دے پانی وچ ڈُبیا ہويا اے۔ اس گھاٹ دے اُتے کاشی دے متعدد بااثر لوکاں دی طرف توں بنائے گئے مندر واقع نيں۔ ایہ تنگ گھُمدی گلیاں والے علاقے وچ واقع اے۔ ہندو اسطیر دے مطابق اگنی دیوتا دی پیدائش ایتھے ہوئی سی۔ ایتھے ہندو لوک ويریے اسور دی ارچنا کردے نيں تے بیٹے دی خواہش کردے نيں۔
مان مندر گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: مان مندر گھاٹ
مان مندر گھاٹ ریاست جے پور دے مہاراجا جے سنگھ دوم نے 1770ء وچ بنوایا سی ۔ اس وچ سنگتراشی دے نال جھرنکے بنے نيں۔ اس دے نال ہی انہاں نے وارانسی وچ جنتر منتر رصدگاہ ویدشالا وی بنوائی سی جو دہلی، جے پور، اجین، متھرا دے نال پنجويں رصدگاہ اے۔
للتا گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: للتا گھاٹ
مرحوم نیپال نریش نے ایہ گھاٹ وارانسی وچ شمالی جانب بنوایا سی ۔ ایتھے اس نے اک نیپالی کھٹمنڈو پگوڈا طرز دا کیشو مندر وی بنوایا سی ۔ جس وچ بھگوان وشنو دی پوجا ہُندی اے۔[۵]
اسی گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: اسی گھاٹ
اسی گھاٹ دریائے اسی دے سنگم دے قریب واقع اے۔ اس خوبصورت گھاٹ اُتے مقامی جشن تے کھیلاں دے مقابلاں دا انعقاد ہُندا رہندا اے۔ ایہ گھاٹاں دی قطار وچ آخری تے شمالی ترین گھاٹ اے۔ ایہ مصوراں تے فوٹوگرافراں دا وی پسندیدہ مقام اے۔ ایہ اک ایسی جگہ اے جتھے طویل مدتی غیر ملکی طلبہ، محققین تے سیاحاں قیام کردے رہے نيں۔ عام دناں وچ صبح دے وقت تقریبا 300 لوک فی گھنٹہ ایتھے آندے نيں جدوں کہ تہوار دے دناں وچ ایہ تعدا 2500 افراد فی گھنٹہ تک جا پہنچدی اے۔ مہا شواراتری جداں تہواراں دے دوران اک ہی وقت وچ تقریبا 22،500 لوک ایتھے سما سکدے نيں۔[۶]
تلسی گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: تلسی گھاٹ
تلسی گھاٹ دا پرانا ناں "لولارک گھاٹ" سی ۔ اس دا ناں سولہويں صدی وچ تلسی داس بدل کے تلسی گھاٹ رکھیا۔ تلسی داس نے اس گھاٹ اُتے شری کرشن لیلا دا آغاز کیتا گیا، جو حالے تک قائم اے۔
کاشی نریش طرف توں ناگ ناتھیا دے موقع اُتے سونے دی اشرفیاں دتی جاندیاں نيں۔ اسی گھاٹ اُتے تلسی داس دا بنوایا ہويا اک ہنومان مندر موجود اے۔
گنگا محل گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: گنگا محل گھاٹ
گنگا محل گھاٹ وارانسی اُتے دریائے گنگا دے کنارے بنے گھاٹاں وچوں اک اہم گھاٹ اے۔ اسنوں نارائن خاندان نے 1830ء وچ تعمیر کروایا۔ اس دے شمال وچ اسی گھاٹ واقع اے۔ اسنوں دراصل اسی گھاٹ دی توسیع دے طور اُتے تعمیر کیتا گیا سی ۔[۷][۸][۹][۱۰]
نارائن خاندان نے 1830ء وچ وارانسی وچ دریائے گنگا دے پاس اک اک محل تعمیر کروایا سی جس دا ناں گنگا محل سی ۔ کیونکہ محل گھاٹ اُتے واقع سی اس لئی اس دا ناں گنگا محل گھاٹ پيا۔ پتھراں توں بنی سیڑھیاں گنگا محل گھاٹ نوں اسی گھاٹ توں جدا کردیاں نيں۔ ایہ محل ہن تعلیمی ادارےآں دے زیر استعمال اے۔[۷][۸][۹][۱۰]
منشی گھاٹ سودھو
تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: منشی گھاٹ
منشی گھاٹ وارانسی وچ دریائے گنگا دے بنے گھاٹاں وچوں اک اے۔ ایہ اک شاندار عمارت دے اک حصے دے نال 1912ء وچ تعمیر ہويا۔ منشی گھاٹ دا ناں ریاست ناگپور دے وزیر خزانہ شریدھارا ناراین منشی دے ناں اُتے اے۔ 1915ء وچ دربھنگہ، بہار دے برہمن بادشاہ نے اس گھاٹ خریدتا تے اس دی توسیع کيتی۔ اس دی توسیع نوں ہن دربھنگہ گھاٹ کہیا جاندا اے۔[۱۱]
حوالے سودھو
- ↑ Rob Bowden (2003), The Ganges, ISBN 978-0-7398-6070-0, Heinemann
- ↑ Diana Eck, Banaras: CITY OF LIGHT, ISBN 978-0-691-02023-5, Princeton University Press
- ↑ Bansal 2008, pp. 34–35.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "History". Varanasi.org. http://www.varanasi.org.in/lalita-ghat. Retrieved on اگست ۲۰۱۵.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ "Ganga Mahal Ghat". Varanasi.nic.in. http://varanasi.nic.in/ghat/ghat1-20.html. Retrieved on ستمبر ۲۰۱۵.
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ "Ghats of Varanasi". Varanasi.org. http://www.varanasi.org.in/ghats-of-varanasi. Retrieved on ستمبر ۲۰۱۵.
- ↑ ۹.۰ ۹.۱ "About Ghats". kashiyana.com. https://archive.today/20160809170920/http://www.kashiyana.com/pages/rghat.aspx?id1=20150117050541&id=0. Retrieved on ستمبر ۲۰۱۵.
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ "The Varanasi Heritage Dossier". Wikiversity. https://en.wikiversity.org/wiki/The_Varanasi_Heritage_Dossier/Ganga_Mahala_and_Rivan_Ghat. Retrieved on ستمبر ۲۰۱۵.
- ↑ Proposing Varanasi for the World Heritage List of UNESCO, Varanasi Development Authority
باہرلے جوڑ سودھو
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: بنارس وچ گھاٹ |
- Ghats of Varanasi, webpage at وارانسی official website.
- List of Ghats in Varanasi Archived 2017-02-18 at the وے بیک مشین