بریل مارٹن
بریلّ مارٹن
بریلّ، مارٹن (1858-1938)
کاماگاٹا مرو دے وینکوور دی بندرگاہ وچّ رکن دے انتلے دنا وچّ مارٹن بریلّ نے بڑی ہی سوکشم بھومکا نبھھائی۔ اسدا جنم پھارنگٹن اؤکسپھورڈشائر، انگلینڈ وچّ ہویا تے وینکوور بندرگاہ وچّ
جوان ہویا۔ سنیوکت دیش دی سیاست وچّ داخل ہون توں پہلاں اوہ دکھنی بی.سی. دے گبلے حصے دے اک چھوٹے شہر گرینڈ فورکس دا میئر رہا سی۔ اس دا پارلیمینٹری ہلکے دا ناں ییل-کیربو، جس وچّ اوکناگن
پھلاں دے باغاں دا علاقہ سی۔ اس دا اپنا پھلاں دا باغ سی، جو صوبے وچّ سبھّ توں وڈا سیباں دے پیڑاں دی پنیری دا باغ سی۔
1914 وچّ بریلّ کنسروٹو پرائیم منسٹر، روبرٹ بورڈن، دی سرکار وچّ دیش دا کھیتی باڑی منتری سی۔ 1911 توں 1917 تکّ اس کول ایہہ وبھاگ رہا اتے 1920 تکّ منتری منڈل دے کئی ہور عہدیاں تیں
وی رہیا۔ اوہ اپریل 1908 وچّ پارلیمینٹ وچّ داخلے توں ہی بورڈن دا سیاسی اتے نجی متر سی، شروع توں ہی، بورڈن دی کنسروٹو ورودھی دھر دا اک سدسی سی۔ جدوں 1911 وچّ بورڈن نے چون (الیکشن)
جتی، تاں سبھاوک ہی بریلّ بی.سی. منتری منڈل لئی موہری سی، بھاویں بورڈن بی.سی پریمیئر، رچرڈ میکبرائیڈ، نوں پہل دندا سی، پر اس نوں اوہ صوبے دی سیاست توں باہر نہ لجا سکیا۔ جو 6 سال بریلّ نے
کھیتی باڑی دے وبھاگ وچّ سیوا کیتی، اوہ اک منتررالی وچّ سبّ توں لمبا سما سی۔ سبھاوک ہی بریلّ اک سفل منتری سی، تے اس دی کرسی ہور وی پکی سی، کیوں جو اوہ موقعے دے زروری مدعیاں تے بورڈن دا حمایتی
سی۔
اہنا مدیا وچّ جنگ دے سوال، ہتھیار اتے سامراج نال سنبندھ سی۔ پہلی سنسار جنگ دے سمے وچّ، برتانوی معاملے وچّ، بریلّ پوری طرحاں نال بورڈن دا سہائی سی۔ اس نے زور پاکے کیہا، کہ جنگ اتے امن
وچّ کینیڈا دی وی ہستی ہونی چاہیدی ہے، اتے اس نوں یقیناً ہی نوآبادی مننا چاہیدا ہے۔ اس ویلے کینیڈا ولوں وڈے پدھر تے فوج اتے دھن دے اپرالے کیتے گئے۔ 400،000 سویسیوک کینیڈیئن فوجیاں وچوں دو تہائی
مارے گئے۔ جے کر ادوں دی آبادی جو کہ 7،000،000 دی سی ، تاں تسی اندازہ لا سکدے ہوں، کہ جنگ دے بھیڑے اثر بھائیچارے وچّ، پرواراں اتے دیش وچّ کتھوں تکّ پجے ہونگے۔ ایہہ اوہ لڑائی سی جس کارن برتانوی
ہمائیتیاں اتے ورودھیاں وچّ فٹّ پئی، خاص طور تے فرینچ-کینیڈیئنز وچّ، جنھا وچّ یورپیئن جنگ وچّ کینیڈا ولوں ہمائیت لئی اتشاہ بہت گھٹّ سی۔ کاماگاٹا مرو دے ایشیا ولّ روانہ ہون توں بعد
لڑائی لگی، پر سامراجی سرکھیا دے سوال تے فرینچ اتے انگلش کینیڈا وچکار آؤن والے کافی سمیں تکّ فٹّ پئی رہی۔ خاص تورتے نیوی دا مدعا، رینبو، جنگی جہاز، جہڑا کاماگاٹا مرو نوں اگست 1914
وچّ کینیڈیئن پانیاں توں باہر تکّ کڈھن گیا سی، اس کہنی دا پچھوکڑ بن گیا۔ برتانیاں کینیڈا توں سدھی بریٹیش روآئل نیوی دی مدد، دی منگ، کردا سی۔ لاؤریئے سرکار نے کینیڈیئن ادھیکار ادھین
نررکھّ کینیڈیئن نیوی دی نیتی اپنائی۔
سٹے وجوں اس نے فرینچ اتے انگلش کینیڈیئنز وچّ فٹّ پا دتی، سامراجوادی اتے سامراج ورودھی، اوہ جو بریٹیش روآئل نیوی وچّ حصہ لین والے اتے دوجے اوہ جو نانہہ وچّ ہنگارا بھرن والے۔ لاؤریئے
سرکار نے برتانیاں توں دو جنگی جاہز خرید کے ناں ماتر نیوی بنا لئی، اک جہاز اوہناں ہیلافیکس وچّ اتے دوجا رینبو، وینکوور آئلینڈ تے ایسکوائیمالٹ وچّ۔ اہنا (لاؤریئے سرکار) اتھوں تکّ بس اینا
ہی کیتا۔ کینیڈا کول دو جہازا دی اپنی نیوی سی، دونا سمندراں واسطے، اک اک جہاز۔ ایہہ اک واد وواد والی نیوی سی، کیوں جو کنسروٹوز، بریٹیش روآئل نیوی لئی، سدھی مدد دی منگ کردے سن۔
برتانیاں دی ہور مدد دی منگ نوں لے کے بورڈن نے اوہ کیتا جو لاؤریئے نے نہیں کیتا سی، ایہہ سی کہ اس نے سرمایہ دے کے روآئل نیوی دی مدد کیتی۔ بدلے وجوں، بورڈن نے کی کرنا ہے اس دا بریلّ نوں کوئی شنکا
ہی نہی سی۔ بریلّ 1914 دیاں گرمیاں دی پارلیمیٹری چھٹیاں کارن (ناراماتا) اوکناگن وچّ اپنے گھر سی جدوں ایؤ ہی جاپیا کہ وینکوور دے پانیاں، وچّ کاماگاٹا مرو دے یاتریاں اتے ادھیکاریاں
وچکار کوئی بربادی والی لڑائی (مٹھبھیڑ) ہون والی ہے۔ وینکوور کنسروٹو پارٹی دا پچھلے-بینچاں تے بیٹھن والا ایم.پی.، ایچ.ایچ. سٹیونز (بجدّ) ہٹھّ کر رہا سی، اسدا نیتا، پرائیم منسٹر
بورڈن شکتی پرنکھیا لئی، رینبو نوں، وکٹوریاں توں حکم بھیج کے بلاوے۔ بورڈن نے اسے ہی طرحاں کیتا جویں اس نوں بینتی کیتی گئی، پر ناں اس نے سٹیونز، اتے ناہیں امیگریشن ایجنٹ میلکم ریڈ تے وشواس کیتا،
تے ناہیں انھا دے فیسلے جاں تتّ پنے تے۔
اس نے بریلّ نوں 300 میل ریل یاترا کرکے (سمندری) تٹّ تے جان دے آدیش دتے۔ سوموار دی سویر نوں جدوں بریلّ پہنچیاں تاں اس نے اپنے آپ نوں، میلکم ریڈ اتے شہر دے ادھیکاری، تے لڑائی واسطے تیار بر
تیار ناگرک سینا اتے ٹاکرے لئی ڈٹے ہوئے (کاماگاٹا مرو تے) یاتریاں دے، وچکار بڑا گرماں گرم ستھتی وچّ پھسیا ہویا پایا۔ کرڑی گھالنا گھال، بریلّ جو کہ اچّ سرکاری ادھیکاری سی، اک ایسی،
سمجھوتے والی سدبھاونا لیکے آیا، جس نال، دوپہر توں بعد، مصلیٰ حلّ ہو گیا۔ یاتریاں دیاں منگا انوسار اگلی سویر جہاز نے، سارا راشن اتے سامان لدّ کے، چالے پا لئے۔
گورنر جینرل ایچ.آر.ایچ. آرتھر، دی ڈیوک آف کوناٹ، مہارانی وکٹوریا دا تیجا اتے چہیتا پتر، نے بریلّ دی گھالنا دی شلاگھا کیتی، پرائیم منسٹر بورڈن نے آرتھر نوں کاماگاٹا مرو بارے جانو
رکھیا، تے اسے طرحاں اسنے (آرتھر)، نوآبادی دے اوہ سکتر لیوئس ہارکورٹ نوں، لنڈن وچّ سوچنا دندا رہا۔ سامراجی سرکاری ادھیکاریاں دا ساہ رکیا رہا، کہ ایسا ناں ہووے کہ پولیس اتے یاتریاں
وچکار کوئی ایسی درگھٹنا واپرے جس کارن بھارت وچّ نتیجے وجوں بھیانک سیاسی نتیجے نکلن۔ جدوں بریلّ نے اک دن وینکوور وچّ گزاریا تاں دھنوادی آرتھر نے سوچنا دتی کہ گل بات دی نہار
چنگے پاسے ولّ بدلّ گئی ہے، یاتریاں نال سمجھوتہ ہو گیا ہے۔ اس نے اسدا سیہرا بریلّ دی وینکوور وچّ حاضری اتے اسدے ورتاوے دے ڈھنگ طریقے نوں دتا۔ جدوں بریلّ نے سیاسی پیشے توں کنارہ کیتا، تاں اس نے
پارلیمینٹ دی لائیبریری دے لائیبریریئن دا عہدہ سمبھلیا، لبرلز نے اس نوں اتھے ہی رہن دتا، تے اتھے اوہ 1938 تکّ اپنے اکالچلانے تکّ رہا۔[۱]
حوالے
سودھو- ↑ ڈبلیو سٹوئرٹ والس، دی میکملن ڈکشنری آف کینیڈیئن بائیوگرافی (ٹورونٹو: میکملن، 1963)؛ لائیبریری اینڈ آرکائیوز کینیڈا، امگریشن پھائیلز آر.جی.76؛ گورنر جینرل پھائیلز آر.جی.7؛ بورڈن پیپرز، آر.جی.26؛ ایرک ڈبلیو. مورس، “سمع ایسپیکٹس آف دی کاماگاٹا مرو افیئر،”؛ دی کینیڈیئن ہسٹوریکل ایسوسی ایشن: رپورٹ آف دی اینوئل میٹنگ، ولو.15، نن.1، 1936.