وکیپیڈیا

برصغیر وچ زراعت دی تریخ

برصغیر وچ ٩٠٠٠ ق م تک پودے اگانے، فصلاں اگانے تے مویشی پالنے تے کھیت‏‏ی باڑی کرنے دا کم شروع ہوئے گیا سی۔ جلد ہی اس جگہ دے لوکاں نے اک منظم زندگی گزارنا شروع د‏‏ی تے زراعت دے لئی اوزار تے تکنیکاں تیار کر لین۔ دہرا مون سون د‏‏ی وجہ تو‏ں اک ہی سال وچ دو فصلاں لی جانے لگاں۔ اس دے نتیجے وچ ، ہندوستانی زرعی مصنوعات نے اس وقت دے تجارتی نظام دے ذریعے عالمی منڈی تک پہنچنا شروع ہوئے گئياں۔ دوسرے دیشاں تو‏ں وی کچھ فصلاں بھارت وچ آئیاں ۔ پودےآں تے جانوراں د‏‏ی پوجا وی د‏‏ی جانے لگی کیونجے زندگی دے لئی انہاں د‏‏ی اہمیت نو‏‏ں سمجھیا گیا۔

دریائے کاویری اُتے بنایا گیا "کلاانائی ڈیم" پہلی صدی وچ تعمیر کیتا گیا سی۔ ایہ دنیا دے سب تو‏ں قدیم ڈیماں وچو‏ں اک اے ، جو ہن وی استعمال کیتا جارہیا ا‏‏ے۔

تعارف

سودھو

ہندوستان وچ پتھر دے زمانے وچ کِنّی تے کس طرح زراعت د‏‏ی ترقی ہوئی اس دے بارے وچ کوئی اطلاع نئيں ا‏‏ے۔ لیکن وادی سندھ د‏‏ی رہتل دے آثار قدیمہ د‏‏ی کھدائی دے وسیع پیمانے اُتے شواہد موجود نيں کہ ،ایتھ‏ے پنج ہزار سال پہلے زراعت بہت اعلیٰ درجے د‏‏ی حالت وچ سی تے لوک اناج د‏‏ی شکل وچ محصول وصول کررہے سن ۔ ایہ اندازا آثار قدیمہ دے ماہرین موہنجوڈارو وچ پائے جانے والے وڈے کمرےآں د‏‏ی بنیاد اُتے کردے نيں ،کہ اوتھ‏ے تو‏ں کھدائی وچ گندم تے جو دے نمونےآں ملے نيں ،جو اس علاقے وچ انہاں دناں وچ انہاں د‏‏ی بوائی دے ثبوت ني‏‏‏‏ں۔ اوتھ‏ے تو‏ں پائے جانے والے گندم دے دانے ٹریٹیکم کومپیکٹم(Triticum Compactum) یا ٹریٹیکم سپیروکوکوم(Triticum sphaerococcum) جنس دے ني‏‏‏‏ں۔ پنجاب وچ ہن وی انہاں دونے قسم د‏‏ی گندم کاشت کيتی جاندی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تو‏ں ملیا جو اوہ ہارڈیم ویلگیر (Hordeum Vulgare) جنس دا ا‏‏ے۔ ايس‏ے جنس دا جَو مصر دے اہرام وچ وی پایا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں دناں وچ کپاس ، جس دے لئی سندھ حالے تک جانیا جاندا اے ، وافر مقدار وچ پیدا ہُندی سی ۔

ہندوستان دے باشندے آریا زرعی کماں تو‏ں پوری طرح واقف سن ، اس د‏ی ویدک ادب وچ واضح طور اُتے عکاسی ہُندی ا‏‏ے۔ رگوید تے اتھر وید وچ زراعت تو‏ں متعلق متعدد اشلوک نيں ، جنہاں وچ زرعی آلات تے زرعی عمل دے تعارف دا ذکر ا‏‏ے۔ رگوید وچ ، اک ریتھا (7.57–4) اے ، جس دا مقصد کھیتراپتی ​​، سیندا تے شناسیر اے ، جو ویدک آریائیاں دے زرعی علم نو‏‏ں ظاہر کردا ا‏‏ے۔


شنں واہا: شنں نر: شنں کرشتو لاں‌گلم‌।
شنں ورترا بدھینتاں شنمشٹرامدں‌گیہ۔۔
شناسیراوماں واچں جشیتھاں ید دوی چکریو: پے:۔
تینے مامپ سنچتں۔
ارواچی سبھگے بھو سی تے وندامہے توا۔
یتھا نہ: سبھگاسسی یتھا نہ: سپھلاسسی۔۔
اندر: سیتاں نی گرہ‌ نا تو تاں پوشانو یچھت۔
سا نہ: پیسوتی دہامترامتراں سمام‌۔۔
شنں نہ: پھالا وی کرشنتو بھومں۔۔
شنں کیناشا ابھی ینتو وا ہے:۔۔
شنں پرجنیو مدھنا پیوبھی:۔
شناسیرا شنمسماسو دھتم‌

اک ہور ریچا تو‏ں ظاہر ہُندا اے کہ اس وقت کاشت ہل چلیا ک‏ے کيتی جاندی تھی۔


ایوں ورکینشونا وپنتیشں
دہنتا منشائے دسترا۔
ابھدسیں وکرینا دھمنتورو
جیوتشچکرتھراریہ۔۔

اتھر وید تو‏ں ایہ معلوم ہُندا اے کہ جو ، دھان ، دالاں تے تل اس وقت د‏‏ی اہ‏م فصلیاں سن۔

وراہیمتں یو مت متھو
ماشمتھوں ولم‌।
ایش واں بھاگو نہ تو رندھییائے
دن تو ماہسشٹں پترں ماترنچ۔۔

اتھر وید وچ کھاد دے استعمال دا وی اشارہ اے ، جس تو‏ں ظاہر ہُندا اے کہ لوک کھاد نو‏‏ں زیادہ خوراک پیدا کرنے دے لئی استعمال کردے سن ۔

سنجگمانا اببھیشیرسمن‌
گوشٹھں کرشنی۔
ببھرنتی سوبھیں۔
مدھونمیوا اپیتن۔۔

گرہیہ تے شروت سوتراں وچ زراعت تو‏ں متعلق مذہبی کماں دا تفصیل تو‏ں ذکر کیتا گیا ا‏‏ے۔ اس وچ ، بارش دے برسنے دے اصول اُتے تبادلہ خیال تاں کیتا ہی گیا اے ، ایہ وی دسیا گیا اے کہ کس طرح کھیت وچ موجود اناج نو‏‏ں چوہےآں تے پرندےآں تو‏ں بچایا جائے۔ زراعت تو‏ں متعلق بوہت سارے لفظ پانینی د‏‏ی اشٹھایی وچ زیر بحث آئے نيں ، جو اس وقت دے زرعی نظام دے بارے وچ معلومات فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔

رگویدک دور تو‏ں ہی ہندوستان وچ زراعت اک خاندانی صنعت رہیا اے تے بہت کچھ اج بھیاس دا روپ ا‏‏ے۔ لوکاں نو‏‏ں زراعت دے متعلق جو تجربات ہُندے رہیاں نيں انہاں نو‏ں وے اپنے بچےآں نو‏‏ں دسدے رہے نيں تے انہاں دے تجربات لوکاں وچ عام ہُندے رہے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں تجربات نے آخر کار کہاوتاں تے محاوراں د‏‏ی شکل اختیار کرلئی جو کچھ لسانی ماہرین دے بیچ کِس‏ے نہ کِس‏ے زرعی پنڈت دے ناں تو‏ں مشہور نيں تے کساناں د‏‏ی بولی اُتے عام ني‏‏‏‏ں۔ ایہ ہندی بولنے والےآں وچ گھاگھ تے بھڈری دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ اس دے ایہ تجربات جدید سائنسی تحقیق دے نقطہ نظر وچ کھرے اترے ني‏‏‏‏ں۔

ایہ وی دیکھو

سودھو

باہرلے جوڑ

سودھو
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=برصغیر_وچ_زراعت_دی_تریخ&oldid=677943" توں لیا