الیگزینڈر اول
| ||||
---|---|---|---|---|
(روسی وچ: Александр I) | ||||
جم | 12 دسمبر 1777 [۱][۲] | |||
وفات | 19 نومبر 1825 (48 سال)[۱][۲] | |||
وجہ وفات | ٹائیفائیڈ | |||
مدفن | پیٹر اینڈ پال کیتھیڈرل [۲] | |||
طرز وفات | طبعی موت | |||
شہریت | روسی سلطنت | |||
مناصب | ||||
شہنشاہ کُل روس | ||||
دفتر وچ ۱۲ مارچ ۱۸۰۱ – ۱۹ نومبر ۱۸۲۵ |
||||
ہور معلومات | ||||
پیشہ | شاہی حکمران | |||
پیشہ ورانہ زبان | روسی [۷] | |||
عسکری خدمات | ||||
وفاداری | روسی سلطنت | |||
عہدہ | سالار | |||
لڑائیاں تے جنگاں | نپولینی جنگاں | |||
اعزازات | ||||
دستخط | ||||
ترمیم |
ملکہ عظمٰی ایکاترینا دوم دا لاڈلا پوتا الیکساندر 1777 وچ پیدا ہويا سی۔ بچپن دے اوائل توں ہی انہاں نوں اپنی قوی القدرت دادی تے انہاں دے عناد دا نشانہ اپنے والد جانشاں شہزادے پاویل دے درمیان توازن برقرار رکھنا پيا سی۔ صبح بیدار ہونے دے بعد انہاں نوں والد دے ہمراہ فوجی وردی ڈاٹنا پڑ جاندی سی تے فنون حرب سیکھنے پڑدے سن ۔ شام نوں اوہ ٹیل کوٹ پہن کر دادی دے ہاں رقص دی محفلاں توں لطف اندوز ہويا کردے سن ۔ ایويں الیکساندر نوں شروع توں ہی اپنے احساست نوں مخفی رکھنے دا ہنر آ گیا سی۔ سولہ سال دی عمر وچ ایکاترینا دی خواہش دے مطابق جو پوتے نوں تخت نشین دیکھنا چاہدیاں سن لیکن بیٹے نوں نئيں، الیکساندر نوں نوخیز جرمن شہزادی توں بیاہ کرنا پيا سی۔
1796 نوں ایکاترینا غیر متوقع طور پہ رحلت کر گئی سن۔ تخت اُتے پاویل ہی براجمان ہوئے۔ تخت سنبھالنے دے پہلے روز توں ہی انہاں نے اپنی ماں دے ہر عمل دی نفی کرنا تے معاملات نوں اپنے تئاں بہتر بنانا شروع کر دتا سی۔ جلد بازی وچ کيتی گئی اصلاحات دی وجہ توں درباری پاویل اوّل دے مخالف ہوئے گئے سن ۔ 1801 وچ دربار دے اعلٰی حکام نے بغاوت کر دتی سی۔ قابل نفرت پاویل اوّل نوں قتل کر دتا گیا سی، ایويں تخت نشینی الیکساندر اوّل دے حصے وچ آئی سی۔ کيتا انہاں نوں سازش دا علم سی، کیوں انہاں نے اپنے والد دے قتل دی اجازت دتی سی؟ قتل وچ شریک لوکاں دی قربت توں انہاں دے احساست کيتا رہے ہونگے؟ ایہ اوہ سوالات نيں جو اک عرصے تک اہالیان روس نوں مضطرب کردے رہے سن ۔
الیکساندر نے ایکاترینا دے اصولاں اُتے عمل کردے ہوئے ملک چلیانا شروع کر دتا سی۔ پاویل دے حکم اُتے ہزاراں لوکاں نوں جیلاں تے بیگار کیمپاں توں واپس لیایا گیا سی۔ تشدد روا رکھنے دی مناہی کر دتی گئی سی۔ دیہاتاں وچ سکول کھولے گئے سن مطلب ایہ کہ شہنشاہ نے صمیم قلب توں لوکاں دی خوشحالی دا خیال رکھنا شروع کر دتا سی۔
بادشاہت دے آغاز توں ہی الیکساندر امن دے حامی سن لیکن قسمت نوں کچھ تے ہی منظور سی۔ انہاں دے پورے عہد دے دوران روس جنگاں توں ہمکنار رہیا سی۔ 1812 وچ روس اُتے فرانس دے شہنشاہ نپولین دی فوج نے دھاوا بول دتا سی۔ دشمن ماسکو وچ داخل ہوئے گیا سی تے جلد ہی اس بھرے پرے شہر وچ اگ بھڑک اٹھی سی۔ شہر جل کے تقریبا" خاکستر ہوئے گیا سی۔ ایہ آتشزدگی نپولین دی فوجاں دے لئی اک وڈا امتحان بن دے رہ گئی سی۔ نپولین دی فوج اس واحد جگہ توں محروم ہوئے چکی سی جتھے اوہ سردی دا شدید موسم بتا سکدی سی چنانچہ فوج نے پسپائی اختیار کر لئی سی لیکن بوہت سارے فرانسیسی فوجی مارے گئے سن ۔ اپنی سرزمین نوں دشمناں توں پاک کرکے روس دی فوج نے پورے یورپ نوں فرانسیسی شہنشاہ دی دستبرد توں آزاد کرایا سی۔ اس جنگ نے الیکساندر دی زندگی بدل پائی سی۔ انہاں دی نپولین اُتے فتح نوں خدائی شگون خیال کيتا گیا سی اس لئی تاج انہاں دے سر توں چپک کر رہ گیا سی۔ الیکساندر نے بارہیا تخت چھڈنے تے نجی زندگی بسر کرنے دی خواہش دا اظہار کيتا سی کیونجے انہاں دا واحد اطمینان مذہب سی۔
شہنشاہ موصوق دی ذاتی زند گی وی خوشگوار نئيں سی۔ دو بیٹیاں بچپن وچ مرگئی سن بیوی علیزاویندا الیکسی ایونا کسی تے نال پیار کرنے لگی سی۔ انہاں دا محبوب گھڑ سوار دستے دا افسر الیکسی اخوتنیکوو سی۔ ناقابل فہم سی کہ شہنشاہ اپنی تیسری بیٹی دی پیدائش پہ اس قدر سرد مہر کیوں سن ؟ البتہ شہنشاہ خود آگاہ سن کہ ایہ بچی انہاں دی نئيں اے۔ اس بارے وچ معلوم نئيں کہ جے تخت دا جانشین ، بیٹا پیدا ہوئے جاندا تاں انہاں دا رویہ کیواں دا ہُندا؟ اُتے کمال مہربانی توں شہنشاہ نے اس بچی نوں اپنی بیٹی تسلیم کر ليا سی۔ بچی کل ڈیڑھ سال حیات رہ پائی سی جدوں کہ ممکنہ طور پہ تپ دق دے باعث اخوتنیکوو وی چل بسا سی۔ باقی زندگی دے تمام سال میاں بیوی اک دوسرے توں لاتعلق رہے سن ۔ الیکساندر نے سب کچھ معاف کر دتا سی۔
شہنشاہ دی زندگی دا آخری برس، انہاں دی زندگی دا پراسرار ترین باب سی، جس دے نال بہت ساریاں داستاناں وابستہ نيں۔ 1825 دے موسم خزاں وچ اہلیہ دی خرابی صحت دی وجہ توں شہنشاہ نوں ملک دے جنوب دا سفر کرنا پيا سی۔ شہنشاہ اہلیہ دے ہمراہ کریمیا دے سفر پہ چلے گئے سن ۔ واپسی دے سفر اُتے جدوں شہر تگان روگ پہنچے تاں شدید علیل پے گئے سن لیکن انہاں نے اطباء دی مدد لینے توں انکار کر دتا سی۔ نومبر 1825 نوں الیکساندر جہان فانی توں کوچ کر گئے سن ۔ سردیاں وچ تگان روگ توں راجگڑھ تک دا سفر بہت طویل ہُندا سی۔ کوئی تن ماہ بعد انہاں دے جسد خاکی نوں سینٹ پیٹرزبرگ وچ شہنشاہاں دی آرام گاہ وچ دفن کيتا جانا ممکن ہوئے پایا سی۔
اک ماہ دے بعد علیزاویتا الیکسی ایونا وی مر گئی سن۔ شہنشاہ دا تابوت بند سی۔ انہاں دی لاش ماسوائے حکام دے کوئی تے نئيں دیکھ پایا سی، جس دے باعث بوہت سارے چیستان تے داستاناں مشہور ہوئے گئی سن۔ کچھ دا کہنا سی کہ شہنشاہ مرے نئيں بلکہ رہبانیت گاہ وچ جاڈیرہ جمایا اے۔ دوسرے سائبیریا وچ بسنے والے اک پیر مرد فیودر دا تذکرہ کردے سن ۔ خدا توں لو لگائے ہوئے اس پیر مرد دے انداز بہت منفرد سن، شستہ فرانسیسی بول لیندے سن تے انہاں دے طور طریقےآں توں اشرافیہ دے انداز عیاں ہُندے سن ۔ ممکن اے کہ اوہ ہی الیکساندر اوّل ہاں جنہاں نے اپنی موت دا سوانگ رچا کر تاج تے تخت توں گلوخلاصی کرو لی ہوئے تاکہ باقی زندگی یاد الٰہی وچ بتا سکن۔ کسی نوں اچھی طرح توں تاں کچھ وی معلوم نئيں اے البتہ داستان دے مطابق سینٹ پیٹرز برگ دے عیش تے آرام تج کر سائیبریا دی کٹیا وچ زندگی بسر کرنے والے شہنشاہ دے بارے وچ تریخ دان اج وی انگشت بدنداں نيں۔
ہورویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ مصنف: Nicolai von Gretsch — عنوان : Александр I — شائع شدہ از: Encyclopedic Lexicon. Volume I, 1835
- ↑ اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ مصنف: Nicolai von Gretsch — عنوان : Александр I — شائع شدہ از: Encyclopedic Lexicon. Volume I, 1835
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ Sejm-Wielki.pl profile ID: https://www.sejm-wielki.pl/b/dw.6713
- ↑ اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/236830051