الیکٹورل کالج (ریاست ہائے متحدہ)

امریکا وچ صدارتی امیدوار دے انتخاب دے لئی اک ادارے دا استعمال کيتا جاندا اے جسنو‏ں الیکٹورل کالج کہیا جاندا ا‏‏ے۔

2016ء امریکی صدارتی انتخابات دے نتائج دا نقشہ: سرخ ڈونلڈ ٹرمپ 306، نیلا ہیلری کلنٹن 232

الیکٹورل کالج کوئی تنظیم یا کالج نئيں اے بلکہ ایہ امریکا دے بانیاں دے ذریعہ وضع کيتا تے ملک دے آئین وچ شامل کيتا گیا اک نظام ا‏‏ے۔ اس د‏ی تشکیل دا مقصدمتعدد ممکنات( جداں عوامی رائے دہی دے ذریعہ انتخاب، ریاستی قانون ساز اسمبلی دے ذریعہ انتخابات تے وفاقی مقننہ دے اراکین دے ذریعہ انتخاب) دے درمیان مفاہمت کرنا ا‏‏ے۔ لیکن انتخاب کاطریقۂ کار اوہی ہوئے گا جداں کہ ہندوستان تے برطانیہ جداں ملکاں وچ صدور تے وزرائے اعظم نو‏‏ں چننے دے لئی اختیار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ مقبولِ عام ووٹ دے اختیار دے متبادل نو‏‏ں اس وچ اس لئی شامل نئيں کيتا گیاکیو‏ں کہ ملک دے بانیان نو‏‏ں خدشہ سی کہ کدرے بے خبر عوام کسی نااہل امیدوار دا انتخاب نہ کر لین۔

ہر انتخاب دے لئی نمائندہ اراکین دے ناں تو‏ں معروف ارکان نو‏‏ں منتخب کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ ارکان ملک دے رائے دہندگان دے لئی ثالث دا کردار ادا کردے نيں۔ فی الوقت انہاں ارکان د‏‏ی تعداد 538 ا‏‏ے۔ کسی صدارتی امیدوار دے انتخاب دے لئی ایہ ضروری اے کہ اسنو‏ں 270نمائندہ ارکان د‏‏ی واضح اکثریت ملے۔ نیشنل آرکائیوز وفاقی حکومت کیت‏‏ی اوہ ایجنسی اے جو انتخابی عمل د‏‏ی نگرانی کردی ا‏‏ے۔ امرید‏‏یاں ریاستاں پارلیمنٹ وچ موجود انہاں دے اراکین د‏‏ی تعداد دے مساوی نمائندہ ارکان رکھنے دا حق رکھدی نيں۔ ہر ریاست دے ایوانِ بالا(سینیٹ)ماں دو اراکین (سینیٹر)ہُندے نيں۔ جدو‏ں کہ ایوانِ زیريں یعنی ایوانِ نمائندگان(ہاؤس آف ریپریزینٹیٹو)ماں اراکین د‏‏ی تعداد مختلف ہُندی ا‏‏ے۔ کسی مخصوص ریاست د‏‏ی آبادی دے لحاظ تو‏ں امریکی پارلیمنٹ(کانگریس)ماں عوامی نمائندےآں د‏‏ی تعداد ہر دس برس وچ تبدیل ہُندی رہندی ا‏‏ے۔

کیلی فورنیا وچ فی الحال نمائندہ ارکان د‏‏ی تعداد سب تو‏ں زیادہ یعنی 55 ا‏‏ے۔ اس دے بعد ٹکساس دا نمبر آندا اے جس دے نمائندہ ارکان د‏‏ی تعداد 38 ا‏‏ے۔ فیر نیویارک تے فلوریڈا دا نمبر اے جنہاں وچ ہر ریاست دے پاس29 اراکین نيں۔ امرید‏‏یاں ریاستاں وچو‏ں 7 ریاستاں ایسی نيں جنہاں د‏‏ی آبادی کم ا‏‏ے۔ اس لئی انہاں وچو‏ں ہر اک دے پاس محض 3 نمائندہ اراکین نيں۔ ڈسٹرکٹ آف کولمبیا نہ تاں کوئی ریاست اے تے نہ ہی امریکی پارلیمنٹ وچ اس د‏ی کوئی نمائندگی اے مگر اس دے نمائندہ اراکین د‏‏ی تعداد وی 3 ہی ا‏‏ے۔ ڈسٹرکٹ آف کولمبیا دے نمائندہ اراکین د‏‏ی تعداد امریکا د‏‏ی فی الوقت سب تو‏ں کم آبادی والی ریاست وائیو مِنگکے اراکین د‏‏ی تعداد دے مساوی ا‏‏ے۔ نمائندہ اراکین دا انتخاب کئی طریقے تو‏ں کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اراکین عام طور تو‏ں اپنے انتخاب دے لئی اپنی پارٹی دے ریاستی جلتو‏ں ميں یا مرکزی کمیٹی دے اجلاس وچ مہم چلاندے نيں۔ اس عمل د‏‏ی تکمیل دے لئی ہر ریاست دے اپنے اپنے اصول و ضوابط ہُندے نيں۔ امریکی آئین ایوانِ بالا دے ارکان، ایوانِ نمائندگان دے ارکان تے وفاقی دفاتر وچ کم کرنے والےآں نو‏‏ں نمائندہ ارکان دے طور پرخدمات انجام دینے د‏‏ی اجازت نئيں دیندا ا‏‏ے۔ آئین نے انہاں نو‏ں وی نمائندہ ارکان بننے د‏‏ی اجازت نئيں دتی اے جو امریکا دے خلاف کسی طرح د‏‏ی باغی سرگرمیاں وچ ملوث رہے ہاں یا جنہاں نے اس دے دشمناں د‏‏ی مدد کيت‏ی ہوئے۔

نمائندہ ارکان دے طور اُتے جنہاں لوک دا انتخاب ہُندا اے انہاں وچو‏ں اکثر اپنی سیاسی جماعت دا کافی طویل عرصے تو‏ں حصہ ہُندے نيں یا صدارتی امیدواراں تو‏ں انہاں د‏‏ی ذا‏تی یا سیاسی وابستگی ہُندی ا‏‏ے۔ اس سیاسی عمل وچ نو وارد افراد د‏‏ی شمولیت وی ہوئے سکدی اے مگر ایسا خال خال ہی ہُندا ا‏‏ے۔

انتخابا ت دے روز ہر ریاست وچ عام رائے دہندگان اپنی پسند دے صدارتی امیدوار دے لئی ووٹ کردے ہوئے نمائندہ ارکان دا انتخاب کردے نيں۔ بَیلَٹ(ووٹ ڈالنے دے لئی استعمال کیت‏‏ی جانے والی پرچی جس اُتے امیدواراں دا ناں تے انہاں دا انتخابی نشان درج ہُندا اے )پر صدارتی امیدوار دے ناں دے تھلے نمائندہ ارکان دے ناں تحریر ہوئے وی سکدے نيں اورنئيں بھی۔ ایہ کسی مخصوص ریاست دے طریقۂ کار اُتے منحصر کردا ا‏‏ے۔ اس طور اُتے جدو‏ں لوک صدارتی امیدوار دے لئی ووٹ کردے نيں تاں اصل وچ اوہ اس امیدوار دے نمائندہ ارکان دے لئی ووٹ ڈالدے نيں۔

نمائندہ ارکان اُتے وفاقی قانون یا آئین د‏‏ی جانب تو‏ں نومبر وچ د‏‏ی جانے والی صدارتی امیدوار د‏‏ی ووٹنگ دے نتائج دے اعتبار تو‏ں ووٹ ڈالنے د‏‏ی پابندی نئيں ہُندی مگر بعض ریاستاں وچ نمائندہ ارکان اُتے ایسا ہی کرنے د‏‏ی لازمیت وی ہُندی ا‏‏ے۔ عام طور اُتے نمائندہ ارکان تو‏ں اپنی پارٹی دے امیدواراں دے لئی ووٹ ڈالنے دا عہد و پیمان کرایا جاندا ا‏‏ے۔ اس نظام دے وضع کیتے جانے دے بعد تو‏ں نمائندہ ارکان نے 99 فی صد اپنے امیدواراں دے لئی ہی ووٹ کيتا اے تے ہن تک کسی نو‏‏ں عہد شکنی دے لئی کوئی سزا نئيں دتی گئی ا‏‏ے۔ ملک د‏‏ی وڈی اکثریت نومبر وچ د‏‏ی جانے والی صدارتی امیدوار د‏‏ی ووٹنگ دے نتائج دا احترام وی کردی ا‏‏ے۔

متناسب نمائندگی دا نظام استعمال کرنے والی ریاست مین تے نیبراسکیا دے علاوہ تمام امرید‏‏یاں ریاستاں وِنر ٹیک آل طریقے دا استعمال کردیاں نيں۔ یعنی کامیاب امیدوار نو‏‏ں اس ریاست وچ اس د‏ی پارٹی دے تمام نمائندہ ارکان مل جاندے نيں۔ صدارتی امیدواری د‏‏ی ووٹنگ دے بعد نمائندہ ارکان اپنی پسند دے صدر تے نائب صدر نو‏‏ں ووٹ ڈالنے دے لئی ہر ریاست وچ دسمبر وچ دوسرے بدھ دے بعد پڑنے والے پہلے سوموار نو‏‏ں (اس سال 19دسمبر کو)ملدے نيں۔ انہاں نمائندہ ارکان دے ووٹاں د‏‏ی گنت‏ی جنوری وچ کانگریس دے مشترکہ اجلاس وچ کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اس بار ووٹاں د‏‏ی گنت‏ی 6 جنوری2017کو کيت‏ی جائے گی۔

جے صدر یا نائب صدر دے عہدے دا کوئی وی امیدوار 270 ووٹ حاصل نئيں کر پاندا اے تاں ایوانِ زیريں یعنی ایوانِ نمائندگان صدر دا انتخاب کردی اے تے ایوانِ بالا یعنی سینیٹ نائب صدر چندی ا‏‏ے۔

امریکا د‏‏ی تریخ وچ ہن تک چار مواقع ایداں دے آئے نيں جدو‏ں صدارتی امیدواری د‏‏ی ووٹنگ وچ کامیاب ہونے والا امیدوار نمائندہ ارکان د‏‏ی ووٹنگ وچ کامیاب نئيں ہوئے پایا۔ ایسا سب تو‏ں پہلے 1824ماں،فیر1876ماں اوراس دے بعد 1888ماں ہويا۔ حال د‏‏ی گل کرن تاں سنہ 2000کے انتخابات وچ الگورنے صدارتی امیدواری د‏‏ی ووٹنگ وچ کامیابی حاصل کيتی مگر الیکٹورل کالج نے صدر دے عہدے دے لئی جارج ڈبلیو بش دا انتخاب کيتا۔

نیشنل آرکائیوز دے مطابق، حوالہ جاندی ذرائع دسدے نيں کہ دو سو سالہ مدت دے دوران امریکی کانگریس وچ الیکٹورل کالج وچ تبدیلی دے لئی یا اسنو‏ں ختم کرنے دے لئی ست سو تو‏ں زیادہ تجاویز پیش کيت‏‏ی گئياں۔ بلکہ حقیقت تاں ایہ اے کہ الیکٹورل کالج ایسی واحد چیز اے جس نو‏‏ں تبدیل کرنے دے لئی امریکی آئین وچ ترمیم د‏‏ی تجاویز سب تو‏ں زیادہ پیش کيت‏‏ی گئیاں نيں۔ آئین وچ ایسی کوئی دوسری چیز نئيں جسنو‏ں بدلنے دے لئی اس قدر مشورے سامنے آئے۔

تریخ وار جدول

صدارتی الیکٹور د‏‏ی تعداد بلحاظ ریاست تے سال

انتخاب سال		1788–1800			1804–1900																		1904–2000											2004–
		'88	'92	'96 '00	'04 '08	'12	'16	'20	'24 '28	'32	'36 '40	'44	'48	'52 '56	'60	'64	'68	'72	'76 '80	'84 '88	'92	'96 '00	'04	'08	'12 '16 '20 '24 '28	'32 '36 '40	'44 '48	'52 '56	'60	'64 '68	'72 '76 '80	'84 '88	'92 '96 '00	'04 '08	'12 '16 '20
#	مجموعہ	81	135	138	176	218	221	235	261	288	294	275	290	296	303	234	294	366	369	401	444	447	476	483	531				537	538
	ریاست
22	الاباما							3	5	7	7	9	9	9	9	0	8	10	10	10	11	11	11	11	12	11	11	11	11	10	9	9	9	9	9
49	الاسک‏ا																												3	3	3	3	3	3	3
48	ایریزونا																								3	3	4	4	4	5	6	7	8	10	11
25	آرکنساس										3	3	3	4	4	0	5	6	6	7	8	8	9	9	9	9	9	8	8	6	6	6	6	6	6
31	کیلیفورنیا													4	4	5	5	6	6	8	9	9	10	10	13	22	25	32	32	40	45	47	54	55	55
38	کولوراڈو																		3	3	4	4	5	5	6	6	6	6	6	6	7	8	8	9	9
5	کنیکٹیکٹ	7	9	9	9	9	9	9	8	8	8	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	7	7	7	8	8	8	8	8	8	8	8	7	7
-	واشنگٹن ڈی سی																													3	3	3	3	3	3
1	ڈیلاویئر	3	3	3	3	4	4	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
27	فلوریڈا												3	3	3	0	3	4	4	4	4	4	5	5	6	7	8	10	10	14	17	21	25	27	29
4	جارجیا (امریکی ریاست)	5	4	4	6	8	8	8	9	11	11	10	10	10	10	0	9	11	11	12	13	13	13	13	14	12	12	12	12	12	12	12	13	15	16
50	ہوائی																												3	4	4	4	4	4	4
43	ایڈاہو																				3	3	3	3	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4
21	الینوائے							3	3	5	5	9	9	11	11	16	16	21	21	22	24	24	27	27	29	29	28	27	27	26	26	24	22	21	20
19	انڈیانا						3	3	5	9	9	12	12	13	13	13	13	15	15	15	15	15	15	15	15	14	13	13	13	13	13	12	12	11	11
29	آئیووا												4	4	4	8	8	11	11	13	13	13	13	13	13	11	10	10	10	9	8	8	7	7	6
34	کنساس															3	3	5	5	9	10	10	10	10	10	9	8	8	8	7	7	7	6	6	6
15	کینٹکی		4	4	8	12	12	12	14	15	15	12	12	12	12	11	11	12	12	13	13	13	13	13	13	11	11	10	10	9	9	9	8	8	8
18	لوویزیانا					3	3	3	5	5	5	6	6	6	6	0	7	8	8	8	8	8	9	9	10	10	10	10	10	10	10	10	9	9	8
23	میئن							9	9	10	10	9	9	8	8	7	7	7	7	6	6	6	6	6	6	5	5	5	5	4	4	4	4	4	4
7	میری لینڈ	8	10	10	11	11	11	11	11	10	10	8	8	8	8	7	7	8	8	8	8	8	8	8	8	8	8	9	9	10	10	10	10	10	10
6	میساچوسٹس	10	16	16	19	22	22	15	15	14	14	12	12	13	13	12	12	13	13	14	15	15	16	16	18	17	16	16	16	14	14	13	12	12	11
26	مشی گن										3	5	5	6	6	8	8	11	11	13	14	14	14	14	15	19	19	20	20	21	21	20	18	17	16
32	مینیسوٹا														4	4	4	5	5	7	9	9	11	11	12	11	11	11	11	10	10	10	10	10	10
20	مسیسپی							3	3	4	4	6	6	7	7	0	0	8	8	9	9	9	10	10	10	9	9	8	8	7	7	7	7	6	6
24	مسوری							3	3	4	4	7	7	9	9	11	11	15	15	16	17	17	18	18	18	15	15	13	13	12	12	11	11	11	10
41	مونٹانا																				3	3	3	3	4	4	4	4	4	4	4	4	3	3	3
37	نیبراسکیا																3	3	3	5	8	8	8	8	8	7	6	6	6	5	5	5	5	5	5
36	نیواڈا															3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	4	4	5	6
9	نیو ہیمپشائر	5	6	6	7	8	8	8	8	7	7	6	6	5	5	5	5	5	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4
3	نیو جرسی	6	7	7	8	8	8	8	8	8	8	7	7	7	7	7	7	9	9	9	10	10	12	12	14	16	16	16	16	17	17	16	15	15	14
47	نیو میکسیکو																								3	3	4	4	4	4	4	5	5	5	5
11	نیویارک	8	12	12	19	29	29	29	36	42	42	36	36	35	35	33	33	35	35	36	36	36	39	39	45	47	47	45	45	43	41	36	33	31	29
12	شمالی کیرولائنا		12	12	14	15	15	15	15	15	15	11	11	10	10	0	9	10	10	11	11	11	12	12	12	13	14	14	14	13	13	13	14	15	15
39	شمالی ڈکوٹا																				3	3	4	4	5	4	4	4	4	4	3	3	3	3	3
17	اوہائیو				3	8	8	8	16	21	21	23	23	23	23	21	21	22	22	23	23	23	23	23	24	26	25	25	25	26	25	23	21	20	18
46	اوکلاہوما																							7	10	11	10	8	8	8	8	8	8	7	7
33	اوریگون														3	3	3	3	3	3	4	4	4	4	5	5	6	6	6	6	6	7	7	7	7
2	پنسلوانیا	10	15	15	20	25	25	25	28	30	30	26	26	27	27	26	26	29	29	30	32	32	34	34	38	36	35	32	32	29	27	25	23	21	20
13	روڈ آئلینڈ		4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4
8	جنوبی کیرولائنا	7	8	8	10	11	11	11	11	11	11	9	9	8	8	0	6	7	7	9	9	9	9	9	9	8	8	8	8	8	8	8	8	8	9
40	جنوبی ڈکوٹا																				4	4	4	4	5	4	4	4	4	4	4	3	3	3	3
16	ٹینیسی			3	5	8	8	8	11	15	15	13	13	12	12	0	10	12	12	12	12	12	12	12	12	11	12	11	11	11	10	11	11	11	11
28	ٹیکساس												4	4	4	0	0	8	8	13	15	15	18	18	20	23	23	24	24	25	26	29	32	34	38
45	یوٹاہ																					3	3	3	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	6
14	ورمونٹ		4	4	6	8	8	8	7	7	7	6	6	5	5	5	5	5	5	4	4	4	4	4	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
10	ورجینیا	12	21	21	24	25	25	25	24	23	23	17	17	15	15	0	0	11	11	12	12	12	12	12	12	11	11	12	12	12	12	12	13	13	13
42	ریاست واشنگٹن																				4	4	5	5	7	8	8	9	9	9	9	10	11	11	12
35	مغربی ورجینیا															5	5	5	5	6	6	6	7	7	8	8	8	8	8	7	6	6	5	5	5
30	وسکونسن												4	5	5	8	8	10	10	11	12	12	13	13	13	12	12	12	12	12	11	11	11	10	10
44	وائیومنگ																				3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
#	Total	81	135	138	176	218	221	235	261	288	294	275	290	296	303	234	294	366	369	401	444	447	476	483	531				537	538