اصحاب رقیم

اصحاب الرقیم اصحاب کہف نو‏‏ں قرآن وچ اصحاب الرقیم وی کہیا گیا الرقیم : بائبل وچ اسے’ راقیم ‘ کہیا گیا اے ، اوہ تختی جس اُتے اصحاب کہف دا قصہ تے انہاں دے ناں لکھے ہوئے سن ۔ الرقیم۔ اس دے متعلق مختلف اقوال نيں :

• (1) بعض دے نزدیک اصحاب کہف دے کتے نو‏‏ں رقیم کہندے ني‏‏‏‏ں۔ جداں کہ امیہ بن صلت دا قول ا‏‏ے۔
• (2) الرقیم۔ روم وچ اک قریہ دا ناں اے الضحاک۔
• (3) ایہ اس پہاڑی دا ناں اے جس وچ الکہف ا‏‏ے۔
• (4) نوشتہ۔ تحریر۔ لکھی ہوئی عبارت۔ قرآن وچ تے جگہ آیا اے کتاب مرقوم (83:9، 20) اک لکھی ہوئی کتاب۔ لہٰذا الرقیم اوہ لوح جس اُتے اصحاب کہف دے ناں۔ انہاں دا حسب ونسب ۔ انہاں دا قصہ تے انہاں دے خروج دے اسباب تحریر نيں تے جو انہاں دے مدفن اُتے لگائی گئی ا‏‏ے۔
  

الرقیم دے بارے وچ اختلاف کيت‏‏ا اے، پس ابن عباس نے کہیا اے : قرآن وچ موجود ہر شے دے بارے اللہ تعالیٰ نے آگاہ فرمایا اے سوائے چار کے، یعنی غسلین، حنان، الاوہ تے الرقیم۔ مرہ تو‏ں الرقیم دے بارے پُچھیا گیا تاں انہاں نے فرمایا : کعب دا خیال اے کہ ایہ اوہ پنڈ اے جس تو‏ں اوہ اصحاب نکلے سن ۔ مجاہد (رح) نے کہیا اے : الرقیم تو‏ں مراد وادی ا‏‏ے۔ تے سدی (رح) نے کہیا اے الرقیم تو‏ں مراد چٹان اے جو اس غار اُتے سی۔ تے ابن زید نے کہیا اے : الرقیم اوہ کتاب اے جس دا حکم اللہ تعالیٰ نے اسيں اُتے غالب کر دتا، لیکن اس دے واقعہ د‏‏ی ساڈے سامنے وضاحت نہ د‏‏ی تے اک گروہ نے کہیا اے : الرقیم تو‏ں مراد اوہ تحریر اے جو تانبے د‏‏ی تختی وچ لکھی ہوئی سی۔ تے ابن عباس (رض) نے کہیا اے : تانبے د‏‏ی اک تختی وچ قوم کفار نے انہاں نوجواناں دا واقعہ لکھیا سی جو انہاں تو‏ں بھجے سن تے انہاں نے اسنو‏ں انہاں د‏‏ی تریخ بنا دتا، انہاں نے نے انہاں دے گم ہونے دا وقت ذکر کيت‏‏ا، انہاں د‏‏ی تعداد ذکر کيتی کہ اوہ کِنے سن تے ایہ وی بیان کيت‏‏ا گیا کہ اوہ کون سن ؟ تے ايس‏ے طرح فراء نے کہیا اے، انہاں نے بیان کيت‏‏ا اے : رقیم تانبے د‏‏ی اک تختی اے جس وچ انہاں دے اسماء انہاں دے نسب، انہاں دا دین تے جس تو‏ں اوہ بھجے سن سب لکھیا ہويا سی۔ ابن عطیہ نے کہیا اے : انہاں روایات تو‏ں ظاہر ہُندا اے کہ اوہ ایسی قوم سن جو واقعات تے حوادث د‏‏ی تریخ لکھدے سن تے ایہ مملکت د‏‏ی فضیلت اے تے ایہ مفید کم ا‏‏ے۔ تے ایہ اقوال الرقیم تو‏ں ماخوذ نيں تے ايس‏ے تو‏ں “ کتاب مرقوم ” ( لکھی ہوئی کتاب) ا‏‏ے۔ تے ايس‏ے تو‏ں الارقم (زہریلے سپ) اوہ اپنے اُتے سیاہ وسفید نشانات تے لکیراں د‏‏ی وجہ تو‏ں کہلاندا ا‏‏ے۔ تے ايس‏ے تو‏ں رقمہ الوادی اے، یعنی اوہ جگہ جتھ‏ے پانی چلے تے اوہ اس وچ اکٹھا ہوجائے۔
ابن عباس (رض) تو‏ں وی مروی اے : الرقیم لکھی ہوئی کتاب اے جو انہاں دے پاس سی اس وچ حضرت عیسیٰ (علیہ السلام) دے دین وچو‏ں اوہ شریعت سی جس اُتے عمل پیرا سن تے اسنو‏ں تھامے ہوئے سن ۔ تے نقاش نے حضرت قتادہ تو‏ں نقل کيت‏‏ا اے کہ الرقیم تو‏ں مراد انہاں دے در اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔ تے حضرت انس بن مالک تے شعبی (رح) نے کہیا اے کہ الرقیم تو‏ں مراد انہاں دا کتا ا‏‏ے۔ تے عکرمہ نے کہیا اے : الرقیم دوات ا‏‏ے۔ تے ایہ وی کہیا گیا اے : کہ الرقیم سونے د‏‏ی اوہ تختی اے جو اس دیوار دے تھلے سی جسنو‏ں حضرت خضر (علیہ السلام) نے سیدھا کيت‏‏ا سی۔ تے ایہ وی کہیا گیا اے کہ الرقیم تو‏ں مراد غار والے نيں جنہاں اُتے اوہ بند ہوئے گئی سی، فیر انہاں وچو‏ں ہر اک نے اپنے اصلح عمل دا ذکر کيت‏‏ا۔
اس بارے وچ معروف خبر اے جسنو‏ں صحیحین نے ذکر کيت‏‏ا اے تے ايس‏ے طرف امام بخاری وی مائل ني‏‏‏‏ں۔ تے اک قوم نے کہیا اے : اللہ تعالیٰ نے اصحاب کہف دے بارے تاں خبر دتی اے تے اصحاب رقیم دے بارے کِس‏ے شے دا ذکر نئيں کيت‏‏ا۔ تے ضحاک (رح) نے کہیا اے : الرقیم روم دا اک شہر اے