اشکنازی نسب دا خضری مفروضہ

اشکنازی نسب دا خضری مفروضہ
حصہ	مفروضہ
انتظامی تقسیم

اشکنازی نسب دا خضری مفروضہ، جسنو‏ں عام طور اُتے  ناقدین  خضری  مفروضہ  کہندے نيں،  اک مفروضہ اے کہ  اشکنازی یہودی   خضری قبیلہ د‏‏ی اولاد نيں  ،  ترکاں دا  اک کثیر النسل اتحاد سی جسنے 650ء وچ   اک نیم خانہ بدوش خانیت تشکیل دتی  جو    مشرقی یورپ  تو‏ں  وسطی ایشیا  تک پھیلی ہوئی سی تے جو ستويں صدی تو‏ں نويں صدی تک قائم رہی۔ ایہ مفروضہ    قرون وسطی کے ذرائع تے خذری خط کتابت پر مبنی اے دے مطابق، 8ء صدی تو‏ں 9ء صدی وچ کسی وقت  خذر دے حکمران اشرافیہ  نے ربیائی یہودیت اختیار کيتی   ایہ دعوی یہوداہ حالیوی تے ابراہیم ابن داؤد  د‏‏ی طرف تو‏ں کیتا گیا ا‏‏ے۔  خذر خانیت ماں اقبال یہودیت کا دائرہ کار حالے تک غیر یقینی اے :اشکنازی برادری نو‏‏ں خذر قبیلہ کینال جوڑنے والے  ثبوت ادنٰی، قلیل تے متضاد تشریحات دا باعث نيں۔ تریخ دے علم وچ ایہ مفروضہ دا پیچیدہ رہیا اے -   اگرچہعصر حاضر دے اکثر دانشور اسنو‏ں مسترد کردے نيں ایہ مفروضہ ماضی وچ کافی زیر تنقید و بحث رہیا  ہے جدو‏ں کہ ہن وی اس دے قریب الفہم تے معقول ہونے دے حمائتی موجود نيں۔ انیہويں صدی دے اخیر وچ ، ارنسٹ رنن تے ہور دانشوراں نے اندازہ لگایا کہ اشکنازی یہودیاں د‏‏ی  ابتدا  ترک پناہ گزیناں تو‏ں ہوئی جنہاں نے خذری خانیت دے انہدام اُتے مغربی  یورپ کیجانب ہجرت د‏‏ی تے اپنی  آبائی خذری زبان کو یدش سے بدل دتا جدو‏ں کہ یہودیت پر نال ہی نال عمل پیرا رہ‏‏ے۔ اگرچہ اس وقت دے بعد تو‏ں کئی دانشور وقفے وقفے تو‏ں، خذر-اشکنازی مفروضے کیجانب یاد دہانی کراندے رہ‏ے، اس  مفروضے نے 1976ء وڈے پیمانے اُتے عوامی توجہ آرتھر کوستلر د‏‏ی کتاب  تیرھواں قبیلہ   کی اشاعت کیبعد حاصل کيتی ۔  ایرن ایلہائیک  نے اس مدعا نو‏‏ں  حال ہی وچ دوبارہ وچ فیر تو‏ں زندہ کیا، جس نے 2012ء وچ اس مفروضہ  کو بری از الزامی دے لئی  اک مطالعہ منعقد کرایا۔ شکوک و شبہات دے باوجود، اس نے 2016ء وچ   یدش ماہر   پال وکسلر دے لسانی نظریات کا حدودی استعمال کردے جینیات‏ی تجزیے دا اک نواں طریقہ دا تیار کیتا تے اس مفروضے دے تصور نو‏‏ں  فیر تو‏ں مرتب کیتا۔

یہودیاں اُتے جینیات‏ی مطالعے  نے اشکنازی یہودی دے  خذری نژاد ہونے دے کوئی ٹھوس ثبوت مہیا نئيں کیتے جدو‏ں کہ ثبوت دے برخلاف  ان دے مخلوط قریب مشرقی /بحیرہ روم/جنوبی یورپی ماخذ نيں۔

اس مفروضے نو‏‏ں اینٹی-صیہونیاں کی جانب تو‏ں کئی بار استعمال کیتا جاندا رہاہے تاکہ یہودیاں دے قدیم اسرائیل تو‏ں آبائی تعلقات دے دعوی  کو للکارا جاس دے تے  یہود مخالف رویاں وچ وی  کردار ادا کیتا اے ۔

کوستلر، تیرھواں قبیلہ تے عصر حاضر دے خیالات

خضری-اشکنازی قیاس وسیع تر عوامی توجہ دا مرکز آرتھر کوستلر د‏‏ی 1976ء د‏‏ی کتاب تیرھواں قبیلے کی اشاعت دے بعد بنی، جس وچ پچھلے سام پرستی دے دعوےآں نو‏‏ں ردکردے ہوئے شکنازیاں وچ خذری وراثت دے موجود ہونے دعوے کیتے گئے۔ کوستلر دے کم دا  دونے مثبت تے منفی جائزہ لیا گیا۔ برطانیه وچ  اسرائیل دے سفیر نے کتاب د‏‏ی مذمت کردے اسنو‏ں  "فلسطینیاں د‏‏ی مالی امداد یافتہ سام دشمن  فعل قرار دتا "، جدو‏ں کہ برنارڈ لیوس نے دعوی کیتا اے کہ اس نظریہ نو‏‏ں  کسی وی قسم دے ثبوت د‏‏ی حمایت حاصل نئيں تے تمام سنجیدہ دانشوراں نے اسنو‏ں رد کر دتا اے - رافیل پتائی ، نے پر،کچھ حمائتی خیالات درج کیتے نيں کہ خذر باقیات نے  مشرقی یورپ دے یہودی برادریاں د‏‏ی بڑھوتری وچ کردار ادا کیتا اے   تے کئی غیر پیشہ ورمحققاں جداں  بورس الٹشولر (1994ء) تے کیون ایلن بروک،  نے مقالہ نو‏‏ں عوام د‏‏ی نظراں وچ رکھیا۔ کوستلر دا کہنا سی کہ ایہ نظریہ  یورپی نسل پرستیت اُتے مبنی سام دشمنی نو‏‏ں کم کریگا ۔

اس نظریہ نو‏‏ں یہودی قومیت دے تصور  کا مقابلہ کرنے دے لئی وی استعمال کیتا جاندا رہاہے ۔،  حال ہی وچ مختلف قسم دے نقطہ ہائے نظر جداں  لسانیات (پال وکسلر ) تاریخدانی ( شولوموسینڈ) تے  جینیات‏ی آبادی  (ایرن الہائیک) نے اسنو‏ں فیر تو‏ں زندہ کر دتا گیا ا‏‏ے۔  وسیع تعلیمی نقطہ نظر تو‏ں، دونے دا خیالات  کہ تمام تر قبیلہ خذر نے اکٹھے اقبال یہودیت د‏‏ی تے ایہ تجویز  کہ کچھ خذری لوکاں نے بنیادی اشکنازی یہودیت د‏‏ی جانب  ہجرت د‏‏ی حالے تلک انتہائی متنازع مسائل نيں ۔

نوٹ