ارشمیدس

ارشمیدس
جمیا:	287 BC
مریا :	212 BC
کم :	سائنسدان
گن:	میتھمیٹکس, فزکس, انجینرنگ, فلکیات

ارشمیدس (277 ق م- 212 ق م) یونان دا اک ریاضی گرو سی جس نے آلاتیات تے علم المائعات دے اصول وضع کیتے تے اجرام فلکی دی حرکات معلوم کرن دا اک آلہ تیار کیتا ۔ اس نے اک ایداں دا آتشی شیشہ وی بنائیا ، دور پئیاں شیواں جس دی حرارت نال اگ پھڑ لیندیاں سن ۔ اوہ علم جر ثقیل دا ماہر سی ۔ اس دیاں تیار کردہ توپاں اینیآں مضبوط سن کہ سیراکیوز دا محاصرہ کرن آلے جنرل کلاڈیس نوں شہر تے قبضہ کرن چ پورے 3 سال لگے ۔ شہر فتح کرن دے بعد کلاڈیس نے ارشمیدس نوں معاف کرن دا حکم جاری کیتا پر اک سپاہی نے غلطی نال اسنوں قتل کردتا ۔

ارشمیدس دا قنون

Archimēdous Panta sōzomena, 1615

ارشمیدس نے ایہ قنون وی دریافت کیتا سی کہ جے کسے ٹھوس شے نوں کسے مائع دے اندر پورا ڈبو دتا جائے تے اس دے وزن چ کمی آجاندی اے تے ایہہ کمی اس شے دے مساوی الحجم مائع دے وزن دے برابر ہندی اے ۔ اس قنون دی مدد نال ارشمیدس نے شاہ ہیرو دے سونے دے تاج دا معممہ حل کیتا سی ۔ کہندے نیں کہ شاہ ہیرو نے اک سونے دا تاج بنوائیا پر اسنوں شک سی کہ سنیارے نے اس چ کھوٹ دی ملاوٹ کیتی آ ۔ اس نے ارشمیدس نوں حکم دتا کہ اوہ ایہہ معلوم کرے کہ اس تاج دے سونے چ کھوٹ دی ملاوٹ ہوئی اے کہ نئیں ، معلوم نا کرن دی صورت چ سزا دا حکم دتا جائے گا ۔ ارشمیدس کافی چر کھوٹ معلوم کرن دے طریقیاں تے غور کردا رہیا پر اسنوں کامیابی نا ملی تے اسنوں سزا دا خوف پریشان کرن لگا تے فیر اک دن اوہ نہان لئی پانی دے بھرے ٹب چ وڑیا تے پانی چ بیٹھن نال ٹب دا پانی باہر ڈھل گئیا تے اسنوں ایہ خیال پیدا ہوئیا کہ جے شاہی تاج نوں پانی چ ڈبوئیا جائے تے اس دے وزن چ کمی ہوئے گی تے فیر جے تاج دے سونے دے ہم وزن خالص سونے دی ڈلی ایسے پانی چ ڈبوئی جائے تے فیر وی اسدا وزن گھٹ جائے گا ۔ اگر دوناں صورتاں چ وزن چ کمی برابر ہوئی تے اسدا مطلب ہوئے گا کہ تاج خالص سونے دا اے ۔ ایہہ خیا ل آندے ای اسنوں اینی خوشی ہوئی کہ اوہ ٹب چوں نکل کے ننگا ای شاہی محل ول دوڑ پئیا ۔ تجربہ کرن دے بعد اسنوں معلوم ہوئیاکہ سنیارے نے تاج چ کھوٹ دی ملاوٹ کیتی سی ۔ ارشمیدس نے اس موضوع تے اک مکمل کتاب لکھی جس دا ناں " تیرن آلے اجسام" اے ۔ جہڑی دنیا چ ماسکونیات تے پہلی کتاب اے ۔

سیراکیوس دا آرکیمڈیز (سانچہ:Lang-grc-gre؛ سانچہ:لگبھگ&nbsp؛ای.پو.&nbsp؛– سانچہ:لگبھگ&nbsp؛ای.پو.) اک پراتن یونانی حساب دان، بھوتک وگیانی، انجینیئر، کاڈھکار اتے تارہ وگیانی سی۔ بھاویں اوہدی زندگی دے کجھ کو پہلوآں دا ویروا ہی موجود ہے پر ایہنوں پراتن کال دے اگھے وگیانیاں وچوں اک گنیا جاندا ہے۔

جم اتے بچپن

ارشمیدس دے جم بارے پتہ لگدا اے کہ اسدا جم سسلی دے سراکیؤس ناں دے نگر وچ یسا دے جم توں 287 ورھے پہلاں ہویا۔ س دے پیؤ باپ یونانی نسل دے سن۔ آرکمیڈیز کّ چنگے کھاندے پیندے گھرانے دا جمپل سی۔ اس دا پیؤ کّ جوتشی سی، جس دا تعلق سراکیؤس دے راجا ہیرو نال سی۔ آرکمیڈیز جم توں ہی سوچ-وچار وچ ڈبا رہن والا اک فلاسفر سائنسدان سی۔ بچپن اتے جوانی وچ ارشمیدس نے 'الیکزینڈریا'(مصر دا اکّ شہر) وچ تعلیم حاصل کیتی سی۔

ہور

ارشمیدس اقلیدس توں مگروں جیومیٹری دا سبھ توں وڈا سائنسدان ہویا اے۔ اسنے ریکھا-گنت دے کسے موضوع نوں اپنی کھوج دے وڈا گھیرے توں باہر نہیں رہن دتا۔ لگبھگ ہر موضوع تے اسدیاں رچناواں موجود ہن اتے انھاں دی خاصیت ا؛ہ اے کہ ہر اکّ گنجھل نوں بڑے سادے اتے واضع طریقے نال حل کیتا گیا اے۔

کجھ کھوجاں

جو علم ارشمیدس نے چھڈیا اے، اوہ تھوڈھے شبداں وچ اس پرکار اے-

• ارشمیدس نے گول چکر دے گھیرے دی لمبائی دا تناسب، اس دے قطر نال جوڑیا۔
• سمندری کنڈھے دی ریت دی گنتی کرن لی اکّ گر لگیا۔
• چکر اتے گولے دے رقبہ پتہ کرن دا گر لبھیا۔
• اس نے اکّ بیلن اتے اسدے وچ پوری طرحاں ٹکائے گئے گولے دے معکب دا تناسب حاصل کیتا۔