اردا قلعہ
اُردا قلعہ ، تاشقند دی فتح دے بعد کوکند دے لوکاں نے بنایا سی۔
وڈے پیمانے اُتے شہری ترقی دے نتیجے وچ چودہويں صدی دے آخر وچ ، تاشقند اک چھوٹی سی تجارت تے دستکاری دے پنڈ توں ترقی یافتہ ، قلعے دار شہر وچ تبدیل ہويا - خانہ بدوش دنیا دی چوکيتی۔ 14 واں 15 واں صدیاں وچ ایہ شہر ترقی پذیر دی بنیاد اُتے ترقی پذیر ہويا جس وچ سابقہ صدی وچ شہری قیام دا مرکز مرکز دے نال سی۔ قدیم زمانے وچ پیدا ہونے والی کوکچا ، چغتائی ، سربان ، کارسری ، بیشاگچ ، کمالیہان تے سمرقند دربازا ورگی گلیاں دا روڈ نیٹ ورک کم کردا رہیا اے۔ سڑکاں چارسو دے علاقے توں شروع ہوئیاں تے شہر دی دیواراں دی گولائی اُتے منتشر ہوگئياں۔ شہر دے جنوبی مضافات وچ (کرتش دے علاقے وچ ) اک نويں قلعے دی تعمیر دے نال ہی ایسکی جووا دا علاقہ قلعہ بند آبادکاری دا اپنا سابقہ کم کھو گیا اے۔ امیر تیمور دے علاقے دے دوران تاشقند نے تقریبا 400 ہیکٹر اُتے قبضہ کيتا۔ ابتدائی اسلامی تاشقند (بنکٹ) وچ تمام منور ، قلعے تے دیہات شامل نيں جو ججن تے چاپاناندا چینلز دے درمیان علاقے وچ واقع نيں۔ تاشقند (بِنکٹ) دے بیرونی آبادی دے علاقے اُتے اک مقام سی جس دا ناں چارسو سی جتھے ریگستان بازار دے علاقے وچ روڈ نیٹ ورک دی تشکیل نوں فروغ دتا گیا سی۔
تعمیراتی کم
سودھو1220 وچ چنگیزن دی فوج دے حملے دے بعد تاشقند نوں دوسرے علاقے وچ منتقل کردتا گیا۔ چارسو ایریا تے سڑکاں دا ڈھانچہ نويں قرون وسطی دے تاشقند دی منصوبہ بندی دی بنیاد دے طور اُتے کم کر رہیا اے۔ امیر تیمور دی ریاست دے اک حصے دے طور اُتے ، تاشقند نوں اک جداں بیرونی قلعے تے اک بہت وڈا قلعہ ملیا ، جو اک دفاعی دیوار توں متصل سی۔ تاشقند وچ تعمیراتی کماں دے پروگرام وچ شاندار تعمیراتی جوڑ دی تعمیر شامل نئيں سی۔ امیر تیمور نے فوج دے لئی دستکاری اشیاء دی تعداد وچ اضافہ کرکے تاشقند [۱] نوں مضبوط تے ترقی دتی۔ اس نے شہر نوں فوجی کوارٹر ماسٹر دا کردار دتا۔ 1366–1404 دے دوران انہاں نے شمالی تے مشرقی ریاستاں وچ فوجی مہماں دے لئی ایتھے تیاری تے آغاز کيتا۔ فوجی مقاصد دے لئی تاشقند وچ رہائشی مکانات تے کاریگراں دی کلاساں تشکیل دتیاں گئیاں جو ریاست دے ہور علاقےآں توں ایتھے آندے سن ۔ انہاں سبھی نے فوجی مہماں دے لئی درکار ہتھیار تے سامان تیار کيتا۔
نويں آنے والے افراد شہر تے اس دے مضافات دے آزاد علاقےآں وچ آباد ہوئے۔ اس نے محل دی قسم دے ذریعہ مقامی رہائشی املاک تشکیل دتی جس وچ اک ہی پروڈکشن دا تعصب سی۔ ایہ بستیاں جگہ دے ناواں وچ فوجی مصنوع دی قسم اُتے منحصر سن۔ 18 واں صدی دے آخر وچ تاشقند دے بوہت سارے رہائشی علاقےآں دے عنوانات وچ انہاں رہائشی جائداداں دے ناں محفوظ نيں ، حالانکہ فوجی تے معاشی پیداوار بہت پہلے ہی بند کردتی گئی سی۔ مثال دے طور پر: یوکی مرگانچی۔ تیر تے دخش بنانے والے ، ایگرچی - سواراں دے لئی کاٹھی بنانے والے ، تیمرچی - لوہار ، ڈیرجیز - آئرن دے بانیاں ، وغیرہ تاشقند وچ کاریگراں دی اک وڈی جماعت مرکوز سی۔ اس توں شہر وچ اک ہنرمند کاریگراں دی کلاس قائم کرنے دی اک بنیاد پیدا ہوئی ، جس نے اپنی مصنوعات دی اصل مارکیٹ - چورسو بازار نوں وسعت دینے وچ اپنا کردار ادا کيتا۔ 18 واں صدی دے آخر وچ ، تاشقند وچ اک بیرونی دفاعی دیوار کھڑی کيتی گئی ، جس نے شہر نوں قلعے وچ تبدیل کردتا۔ اج آثار قدیمہ دے ذریعہ دیوار دی جگہ قائم کرنا مشکل اے ، لیکن تحریری ذرائع دے تحت اس دی لوکلائزیشن توں شہر دے سائز تے اس دے رقبے دا تعین کرنے دے نال نال تاشقند دی نمو دی حرکیات دا پتہ لگانا وی ممکن ہوجاندا اے۔
مقام
سودھوشمال دی دیوار 3 قراقمیش پنڈ (کسٹم) توں 3–4 کلومیٹرکے فاصلے اُتے سی ۔ اک دیوار ، ممکنہ طور اُتے چیگتائی ختن کُپریک دے علاقے وچ واقع سی۔ زیادہ تر ممکنہ طور اُتے شمالی دفاعی دیوار قرون وسطی دے آخر والی سڑک الچہ دے متوازی چلدی اے۔ دفاعی دیوار دے شمال مغرب دی لکیر نوں ملحوظ خاطر رکھدے ہوئے ، اس دیوار دے مغربی حصے دا تعلق شاید گلی لنگر توں ہوسکدا اے۔ سڑکاں دا تاریخی ناں ، قرون وسطی وچ قافلاں دے لئی دے ممکنہ وجود دی طرف اشارہ کردا اے۔ گلی لنگر دی شہر دی دیواراں توں باہر دا علاقہ ، جتھے کوش ٹاؤٹ چینل چلدا سی ، اسنوں ندیاں نے کھدی ہوئی سی تے شہر دی قدرتی دفاعی رکاوٹ دے طور اُتے کم کيتا سی۔ تاشقند دی جنوبی مضبوط قلعے دی دیواراں دی لکیر اعتماد دے نال چکور۔کپریک نہر دے سجے ، ندی دے کنارے کھینچی جاسکدی اے۔ چاکر کے علاقے وچ ، اس پانی دی رکاوٹ نوں عبور کرنے اُتے بیشاگچ پھاٹک سی۔ شاید اسنوں کمالیہان کہیا جاندا سی ، کیونجے ایتھے دو سڑکاں آئیاں: اک بیشاگچ دے علاقے توں تے دوسری اک نواحی پنڈ کمالیہ دے اک چھوٹے توں شہر تاں۔ [۲] دفاعی دیوار دے مغربی تے جنوبی حصے سمرقند گیٹ اُتے آسانی توں جڑے ہوئے سن ، اوتھے اک قرون وسطی دا قبرستان سی ، جو بعد وچ ، 18 واں صدی وچ شہر دی حدود وچ داخل ہوگیا۔ تاشقند دے اک نويں قلعے دے لئی جگہ دا انتخاب شہر دے جنوبی مضافات وچ کیہ گیا۔ قدیم مقعد چوکور - کپرک دے ندی کنارے دے نال ہلیا دا علاقہ قلعہ سازی دی بہت ساریاں ضروریات نوں پورا کردا اے۔ اردہ دی سیکیورٹی شہر دے باہر پہاڑی علاقے اُتے قلعے دے باہر گہری ندیاں تے جگہ دے نال نال طویل فاصلے دی نقشہ سازی کيتی جاندی اے۔ اس دی تعمیر شہر دے بیرونی حصہ وچ تقریبا 30 ہیکٹر رقبے اُتے کيتی گئی سی۔ اس طرح دے نمایاں سائز عمارتاں دے اک کمپلیکس دے لئی کافی نيں ، جس وچ گورنر محل ، اس دے دربار دی عمارت ، خزانے ، مسجد ، غسل خانہ تے فوجی بیرک تے جیلاں وی شامل نيں جو اک علیحدہ علاقے دے طور اُتے تھوڑا سا دور واقع اے۔
ظہور
سودھوبہت سارے شہراں دی طرح ، قلعے دا کافی علاقہ چھوٹی منڈی تے پریڈ چوک دے لئی جشن دے لئی کافی سی ، کدی کدی فوج دی شرکت دے نال۔ اس قلعے دے کچھ حصےآں اُتے باغات تے کدی کدی اک چھوٹا جہا قبرستان حکمراناں دے جینیریک نیکروپولیس دی شکل وچ قبضہ کرسکدا سی۔ غالبا ایہ تمام شہری مقام قرون وسطی دے قلعے وچ موجود سی۔ تاشقند وچ ، قلعے دی اہم سرکاری تعمیرات دی تحقیق حالے تک نئيں کيتی گئی اے۔ قرون وسطی دے آخر وچ اس علاقے اُتے ہاؤسنگ اسٹیٹ دا قبضہ سی ، تے اک چھوٹی قبرستان والی پرانی مسجد نوں ختم نئيں کيتا گیا سی کیونجے آرٹ کالج دی مذہبی تعمیر (1970) قرون وسطی دے غسل خانے دی باقیات مل گئی سن۔ انہاں علاقےآں دے موجودہ ناں - ایسکی اردا (پرانا قلعہ) [۳] تے کورگن ٹیگی (اک قلعے دے نال ملحقہ جگہ) نے تاشقند وچ 15 واں صدی دے اردو نوں مقامی بنانے وچ اہم کردار ادا کيتا۔ شاید انہاں دا تعلق اس شہر دے قلعے توں سی جو قرون وسطی دے آخر وچ ایتھے موجود سی۔
تاشقند دے قلعے دے مشرق وچ ، لیکن شہر توں باہر کاریگراں دے حلقے تشکیل دتے گئے سن ۔ اس جگہ اُتے مختلف علاقےآں دے پیشہ ور افراد آباد سن ۔
یہ امیر تیمور دے خطے دے دوران مخصوص منصوبہ بندی تے عمارت دے قوانین دے وجود نوں ظاہر کردا اے۔ جے اس طرح دے معیارات نوں اپنایا جاندا اے تاں ، امکان اے کہ قلعہ بند عناصر - دفاعی دیواراں تے ٹاورز انہاں دے مطابق بنائے گئے سن ۔ اس دے نتیجے وچ تاشقند دی دیواراں ، اٹھ میٹر اونچائی دی ہوسکدیاں نيں ، جو پختہ توں کھڑی کيتیاں گئیاں ، مرکزی شاہراہاں دے نیڑے پہنچنے دے لئی اک پھاٹک سی ، تے اس دے علاوہ ایہ انتہائی خطرناک جگہاں اُتے ٹاوراں دی مدد توں مضبوط سی۔
ایہ وی دیکھو
سودھو- ازبیکستان وچ سمرقند وچ اولغ بیگ مدرسہ
- ازبکستان وچ شہر سبزماں میوزیم
- ریگستان
- سمرقند
- امیر تیمور میوزیم
- گورِ امیر
- بی بی خانم مسجد
حوالے
سودھو- ↑ «Tashkent Urdais located in Uzbekistan». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۳.
- ↑ Extra sources are from "History of Tashkent", 1997
- ↑ The information about areas is taken from the book "Uzbek National Encyclopedia",1991