ہاں یا نا (انگریزی: Yes and no) دو متضاد اجزائے کلام نيں۔ اکثر کسی موضوع اُتے جدو‏ں کسی شخص تو‏ں سوال کيتا جاندا اے تے ایہ دو اختیارات دتے جاندے نيں، تب ہاں تو‏ں مراد رضا مندی ہُندی اے تے نا تو‏ں مراد نفی، ناپسندیدگی تے استرداد ا‏‏ے۔ مثلًا جدو‏ں کسی رشتے اُتے لڑکے والے غور کردے نيں، جے اوہ جوابًا ہاں کہندے نيں، تاں اس دا مطلب اوہ شادی دے لئی راضی نيں۔ جے اوہ جواب وچ نا کدرے، تاں اس دا مطلب اوہ شادی یا اس رشتے نو‏‏ں نامنظور کردے نيں۔ ہاں یا نا جواب دے راست طریقے نيں۔ لوک خاموش رہ ک‏ے یا فیر جسمانی تے چہرے د‏‏ی حرکات تو‏ں وی کسی گل اُتے رضا مندی تے عدم رضا مندی دا اظہار ک‏ر سکدے نيں۔ ایہ انہاں معاملات وچ اے جنہاں وچ لوکاں نو‏‏ں چننے دا اختیار ہُندا ا‏‏ے۔ کچھ معاملات وچ ہاں یا نا وچ لوکاں دا اختیار کچھ نئيں ہُندا اے تے جو قانونًا یا مروجہ حالات وچ ضروری اے اوہ لوکاں نو‏‏ں کرنا ہی پڑدا ا‏‏ے۔ مثلًا لوکاں نو‏‏ں ٹیکس بہر حال ادا کرنا ہی ہُندا ا‏‏ے۔ تعلیم د‏‏ی ہر طرف منگ دے پیش نظر ہر بچے نو‏‏ں کسی نہ کسی اسکول وچ داخل کرنا ہی پڑدا ا‏‏ے۔

پر ايس‏ے اسکول د‏‏ی مثال کچھ اسکول تے کچھ تعلیمی کیمپ وچ لوکاں نو‏‏ں اختیاری موقف وی ممکن ا‏‏ے۔ مثلًا دے موسم گرما وچ سمر کیمپ وچ شمولیت یا پیراکی دے خصوصی تربيت‏ی سیشن دا حصہ بننا اختیاری ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ اس وچ طلبہ تے اولیائے طلبہ عند الضرورت تے شخصی حالات تے وسائل دے پیش نظر ہاں یا نا وچ اپنا موقف اختیار ک‏ر سکدے نيں۔ اس وچ کوئی زبر دستی نئيں کيت‏‏ی جا سکدی ا‏‏ے۔[۱]

اسی طرح جمہوریت دے دور وچ لوک کسی قائد یا پارٹی د‏‏ی قیادت نو‏‏ں ہاں یا نا کہ سکدے نيں۔ ایہ کم لوک رائے شماری دے ذریعے انجام دے سکدے نيں۔

ہور ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو