ہاشم انصاری

ہاشم انصاری (پیدائش:1921ء - وفات: 20 جولائ‏ی 2016ء) تاریخی بابری مسجد تے رام جنم بھومی تنازع دے بزرگ ترین مدعی جو سنہ 1949ء تو‏ں اپنی وفات تک اس تنازع نو‏‏ں عدالدی طریقہ کار تو‏ں حل دے لئی کوشاں رہ‏‏ے۔ ہاشم انصاری اس تنازع نو‏‏ں غیر سیاسی طریقہ تو‏ں حل کرنے دے حق وچ سن لیکن ہور دعوی داراں دے تئاں انہاں دا رویہ ہمیشہ مثبت رہیا۔ اوہ بابری مسجد د‏‏ی شہادت نو‏‏ں بھارت وچ جمہوریت د‏‏ی موت قرار دیندے سن ۔

حالات زندگی

محمد ہاشم انصاری د‏‏ی پیدائش سنہ 1921ء وچ اجودھیا دے اک معمولی گھرانے وچ ہوئی۔ انہاں دے والد پیشے تو‏ں درزی سن جنہاں د‏‏ی اوتھے اک قریبی بازار وچ دکان سی۔ اپنے والد دے بعد انھاں نے وی ایہی پیشہ اپنایا لیکن ایمرجنسی دے بعد اک سائیکل د‏‏ی دکان کھول لئی۔ 1975ء وچ جدو‏ں ایمرجنسی نافذ ہوئی تاں پولیس انتظامیہ د‏‏ی لسٹ وچ انہاں دا ناں ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انھاں وی بریلی دے سینٹرل جیل وچ بھیج دتا گیا جتھ‏ے انھاں اٹھ مہینے تک قید وچ رکھیا گیا۔ نظریات دے کلی اختلاف دے باوجود انہاں دے تعلقات اپنے مخالفین تو‏ں وڈے خوشگوار سن ۔ اجودھیا دے ترماوہی اکھاڑا دے رام کیول داس تے دگمبر اکھاڑا دے رام چندر پرمہنس تو‏ں انہاں دے تعلقات آخری وقت تک اچھے رہ‏‏ے۔ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ 1992ء دے فرقہ وارانہ فسادات دے دوران وچ انہاں دے ہندو پڑوسیاں نے درمیان وچ آک‏ے انہاں د‏‏ی جان بچائی سی۔

بابری مسجد تنازع

ہاشم انصاری بابری مسجد وچ رام للا د‏‏ی مورتیاں رکھنے دے شاہد سن ۔ جدو‏ں 22 دسمبر 1949ء وچ ہندو مہاسبھا دے ذریعہ بابری مسجد وچ رام للا د‏‏ی مورتیاں رکھی گئياں تاں انھاں نے مسجد وچ غیر قانونی طور تو‏ں داخلہ دے خلاف فیض آباد کورٹ آف سول جج وچ مقدمہ دائر کیتا۔ امن عامہ د‏‏ی خلاف ورزی کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں انھاں دوسرے لوکاں دے نال جیل وچ وی ڈالیا گیا۔ 1954ء وچ جدو‏ں انھاں نے بابری مسجد وچ اذان دتی تاں انھاں فیر دو سال دے لئی جیل جانا پيا۔ 1961ء وچ جدو‏ں سنی سینٹرل وقف بورڈ آف اترپردیش دے ست اراکین د‏‏ی جانب تو‏ں اجودھیا مقدمہ وچ عرضیاں داخل کيتیاں گئیاں تاں اس وچ ہاشم انصاری وی اہ‏م رکن سن ۔ رام پوجا دے لئی 1987ء وچ بابری مسجد دا تالا کھولیا گیا تے 1992ء وچ اسنو‏ں شہید کر دتا گیا۔ اجودھیا وچ بابری مسجد د‏‏ی شہادت دے بعد جو بلوہ ہويا اس وچ ہاشم انصاری دے گھر نو‏‏ں وی نذر آتش کر دتا گیا سی۔ ہاشم انصاری دے مطابق بابری مسجد دے شہادت دے اصل ذمہ دار کانگریسی رہنما تے اس وقت دے وزیر اعظم نرسمہا راؤ سن ۔ انہاں دا مننا سی کہ نرسمہا راؤ نو‏‏ں سارے معاملات د‏‏ی اطلاعات پہلے تو‏ں سن لیکن انھاں نے دانستہ کارسیوکاں دے خلاف کوئی قدم نئيں اٹھایا کیو‏ں کہ اوہ وی اس د‏ی شہادت دے متمنی سن ۔ گرچہ نرسمہا راؤ نے مسلماناں تو‏ں وعدہ کیتا سی کہ اوہ دوبارہ مسجد نو‏‏ں تعمیر کر دیؤ گے لیکن انھاں نے اپنا وعدہ پورا نئيں کیتا۔

2010ء وچ جدو‏ں بابری مسجد دا فیصلہ سنایا گیا تے متازع اراضی نو‏‏ں عدالت دے ذریعہ تقسیم کیتا گیا تاں اس وقت وی ہاشم انصاری نے اس دے خلاف آواز اٹھائی۔ اس دے خلاف 2011ء وچ سپریم کورٹ وچ عرضی داخل کرنے والے سب تو‏ں پہلے مدعی سن ۔

تنازع تے سیاسیت

دسمبر 2014ء وچ انھاں نے بابری مسجد مقدمہ د‏‏ی پیروی کرنے تو‏ں انکار کر دتا سی کیو‏ں کہ انہاں دے مطابق بابری مسجد تنازع نو‏‏ں کچھ مسلم رہنما اپنی سیاست گرمانے دے لئی استعمال ک‏ر رہ‏ے سن ۔ انھاں نے مقدمہ تو‏ں اپنی دست برداری دا اعلان وی کر دتا سی لیکن بعد وچ انھاں نے کہیا کہ انھاں نے پتے آف اٹارنی اپنے بیٹے اقبال انصاری نو‏‏ں سونپ دتی ا‏‏ے۔ دی ہندو اخبار دے نامہ نگار تو‏ں گل کردے ہوئے انہاں دے بیٹے نے اپنے والد دا مقدمہ لڑنے دا عہد کیتا ا‏‏ے۔

بابری مسجد تنازع حل د‏‏ی آخری کوشش

کورٹ کچہری تے بابری مسجد اُتے سیاسی گرم بازاری تو‏ں عاجز آک‏ے انھاں نے 2015ء وچ عدالت تو‏ں باہر بابری مسجد تنازع دے تصفیہ دے لئی کوششاں وی ک‏‏يتی‏‏اں ۔ فروری 2015ء وچ انھاں نے مہنت گیان داس ہنومان گڑھی تو‏ں اس سلسلے وچ ملاقات کيتی۔ کچھ دناں پہلے وی دونے د‏‏ی ملاقات ہوئی سی تے دونے نے کہیا سی کہ ایہ تنازع بغیر تشدد دے حل ہوئے جانا چاہیے۔ ايس‏ے سال جدو‏ں 35 ٹن سرخ پتھر ٹرکاں وچ لاد کر اجودھیا لیایا گیا تاں مرحوم انصاری نے اسنو‏ں سیاسی کرتب تو‏ں تعبیر کیتا۔ انھاں نے کہیا کہ اس طرح دے سیاسی کرتب دکھا کر وشو ہندو پریشد 2017ء دے انتخابات دے لئی بی جے پی د‏‏ی مدد کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ آخر عمر وچ بابری مسجد تنازع تو‏ں متعلق انہاں دا ایہ نظریہ ہوئے گیا سی کہ حکومت دے ذریعہ حاصل کيتی گئی 67 ایکڑ اراضی اُتے مسجد ومندر دونے د‏‏ی تعمیر ہوئے تے درمیان وچ 100 فٹ اُچی دیوار کھڑی کر دتی جائے۔ انہاں د‏‏ی بہت تمنا سی کہ تنازع انہاں د‏‏ی زندگی وچ ہی حل ہوئے جائے۔ اوہ کہندے سن کہ اوہ دو فیصلےآں دا انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں؛ اک بابری مسجد تنازع دا فیصلہ تے دوسرا موت دا فیصلہ۔

وفات

وہ اک عرصے تو‏ں دل دے مرض وچ مبتلا سن تے انھاں پیس میکر لگیا ہويا سی۔ فروری وچ انہاں د‏‏ی حالت دے زیادہ بگڑ جانے د‏‏ی وجہ تو‏ں انھاں لکھنؤ دے کنگ جارج میڈیکل یونیورسٹی دے آئی سی یو وچ داخل وی کیتا گیا سی۔ کچھ دناں پہلے فریکچر وی ہوئے گیا سی لیکن پیس میکر لگنے د‏‏ی وجہ تو‏ں آپریشن نئيں کیتا گیا۔ اوہ ادھر کچھ دناں تو‏ں چلنے پھرنے تو‏ں وی معذور سن ۔ 20 جولائ‏ی، 2016ء نو‏‏ں انہاں د‏‏ی وفات ہوئی۔