عمان دا پیغام
عمان دا پیغام مسلم دنیا وچ رواداری، تسامح تے اتحاد دا اک اعلان اے جو 9 نومبر، 2004ء (27 رمضان المبارک 1425 ہجری) نوں اردن دے شاہ عبد اللہ دوم بن حسین دی طرف توں شائع کیتا گیا۔[۱] بعد وچ مسلمان دی تعریف، تکفیر تے فتویٰ دی اشاعت دے اصولاں نوں مرکوز کردے ہوئے 50 توں ودھ مسلم ملکاں دے 200 علما (دانشوران) دی جانب توں اک تن نکاندی فیصلہ شائع کیتا گیا۔[۲]
اندرجات
سودھوعمان دا پیغام اردن، عمان وچ قاضی القضا شیخ عزالدین التمیمی نے شاہ عبد اللہ دوم اند بوہت سارے مسلمان علما دی موجودگی وچ رمضان دے خطاب دے طور پردتا۔[۳] بین الاقوامی بحران دی جماعت (انگریزی: International Crisis Group) دی اک شائع کردہ رپورٹ دے مطابق خطاب وچ دردمندتی، برداشت، قبولیت تے مذہبی آزادی دی بنیادی اسلامی اقدار اُتے دوبارہ زور دتا گیا۔"[۱] اگلے سال، جولائی 2005 وچ 50 مسلم ملکاں دے 200 مسلمان علما دے اک اجلاس دے بعد تن نکاندی فیصلہ شائع کیتا گیا جو بعد وچ ‘عمان دے پیغام دے تن نکات‘ ('Three Points of the Amman Message') دے ناں توں جانا گیا۔[۲] اس اعلان وچ اس گل اُتے توجہ دلائی گئی کہ:[۴]
- اسلام وچ اٹھ قانونی مذاہب تے متغیر شاخاں تسلیم دی گئیاں نيں جس دی تفصیل ایہ اے:[۵]
- درج ذیل مذاہب/طریق/عقائد دے مقلدین نوں مرتد قرار دینے توں منع کیتا گیا:[۵]
- اشعری مذہب
- حقیقی تصوف دے طریقے (صوفی ازم)
- حقیقی “سلفی تحریک“ عقائد دے حاملین
- اُنہاں دوسرے تمام فرقےآں دی تکفیر دی ممانعت کيتی گئی اے جو مسلمان منے جاندے نيں۔
- خلاف شرع فتاویٰ دی روک تھام دے لئی ایہ بنیادی شرائط رکھی گئی نيں۔
عبد اللہ دوم نے اس پیغام دے اعلان دی وضاحت کردے ہوئے کہیا، “اساں محسوس کیتا اے کہ اسلام دے برداشت توں متعلق پیغام نوں اسلام دی روح توں ناواقف مغربی دنیا دے کچھ لوکاں تے غیر ذمہ دارانہ اعمال نوں چھپانے دے لئی اپنا تعلق اسلام توں ظاہر کرنے والے کچھ لوکاں دی طرف توں شدید تے غیر منصفانہ تنقید دا نشانہ بنایا جا رہیا اے ۔“[۶]
مشاورتاں تے اعلانات
سودھومشاورتاں تے اعلانات درج ذیل نيں:[۷]
- بین الاقوامی تنظیم تعاون اسلامی حقیقی اسلام تے اس دا جدید معاشرہ وچ کردار، (4 تا 6 جولائی 2005ء/ 27 تا 29 جمادی الثانی 1426 ہجری)
- مسلم علما و مفکرین دا جرگہ (مکہ: 5 تا 7 شعبان المعظم 1426 ہجری/ 9 تا 11 ستمبر 2005)
- اسلامی فقہ تے جدید چیلنجز توں متعلق پہلی اسلامی سربراہی کانفرنس (البیت یونیورسٹی، 13 تا 15 شوال 1426 ہجری/ 15 تا 17 نومبر 2005ء)
- تنظیم تعاون اسلامی دا تیسرا خصوصی اجلاس (5 تا 6 ذوالقعدہ 1426 ہجری/ 7 تا 8 دسمبر 2005ء)
- معتدل اسلامی افکار و رہتل توں متعلق تنظیم تعاون اسلامی دا دوسرا اجلاس (25 تا 27 ربیع الاول 1427 ہجری/ 24 تا 26 اپریل 2006ء)
- بین الاقوامی اسلامی فقہ دی اکادمی دا اجلاس، ساتواں اجلاس، (عمان، 28 جمادی الاول تا 2 جمادی الثانی 1427 ہجری/ 24 تا 28 جون 2006ء)
- یورپ دے مسلماناں دی کانفرنس (استنبول، 1 تا 2 جولائی 2006ء)
- مذہبی امور تے اسلامی معاملات دے وزراء دے لئی کونسل دا نواں اجلاس (کویت، 20 تا 21 شوال 1426 ہجری/ 22 تا 23 نومبر 2005ء)
- عمان دا پیغام دوسرےآں دی نظر وچ : مباحثہ، اعتدال، انسانیت، (الجامعة الهاشمية، 20 تا 21 ستمبر، 2006)
علما دے فتاویٰ
سودھوویب سائیٹ دی لسٹ دے مطابق ذیل وچ اُنہاں افراد تے تنظیماں دی لسٹ دتی جا رہی اے جنہاں نے عمان دے پیغام توں متعلق فتویٰ دتا اے:[۸]
خیر مقدم
سودھوبرطانیہ دے وزیر اعظم ٹونی بلیئر نے اپنی تقریر وچ علما دے اجتماع تے عمان دے پیغام دے خیر مقدم کیتا۔ انہاں نے کہیا: “یہ بہت واضح پیغام سی کہ اسلام یک سنگی نئيں بلکہ بوہت سارے متنوع انداز دا مذہب اے، اگرچہ اوہ سب اک ہی چشمہ توں جاری نيں۔“[۲]
سہیل ناخدا نے عمان دے رسالہ اسلامیکا وچ لکھدے ہوئے کہیا کہ عمان دا پیغام حالیہ مسائل نوں پراثر انداز وچ مخاطب کرنے دی اک مختصر کاوش اے۔ “جے پانی نئيں، تاں رستہ وی نئيں؛ معیشت تباہ حال اے تے بوہت سارے نوجوان بے روزگار نيں۔ لوکاں دی زندگیاں تے تصورات غیر متغیر رہندے نيں۔“ ناخدا نے اک ایہ اعتراض وی اُٹھایا اے کہ شاہ عبد اللہ دے پیغام وچ اُنہاں دے طرز زندگی دا اثر نظر آندا اے، جو اپنی جگہ متنازع اے۔[۱]
اس وقت دے الازہر یونیورسٹی دے وڈے شیخ، جناب شیخ محمد سعید طنطاوی نے اسنوں اُنہاں لوکاں تے اُنہاں دتی روحانی تے مذہبی زندگیاں دے لئی اک چنگا سرمایہ قرار دتا جو اپنے اعمال تے گفتار وچ صراطَ مستقیم اُتے چلنا چاہندے نيں۔
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ "Jordan's 9/11: Dealing With Jihadi Islamism", Crisis Group Middle East Report N°47, 23 November 2005
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ "SPEECH BY THE PRIME MINISTER THE RT HON TONY BLAIR MP Archived 2007-09-27 at the وے بیک مشین" (04/06/07), British Embassy in Bahrain
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ The Amman Message summary – Official website
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ The Three Points of The Amman Message V.1
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Conference Declarations @ ammanmessage.com
- ↑ http://ammanmessage.com/index.php?option=com_content&task=view&id=82&Itemid=60 FATWAS OF THE 'ULAMA