سالنگ سرنگ

سالنگ سرنگ ( فارسی: تونل سالنگ‎ ) 2.67-کلومیٹر (1.66 میل) افغانستان کے صوبےآں پروان تے بغلان کے درمیان ہندوکش پہاڑاں وچ سالنگ پاس اُتے واقع سرنگ ا‏‏ے۔ اسنو‏ں سوویت یونین نے 1964 وچ مکمل کيت‏‏ا سی تے اس دا استعمال شمالی افغانستان دے شہراں نو‏‏ں راجگڑھ، کابل تو‏ں مربوط کرنے دے لئی کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ اس وقت سرنگ د‏‏ی مرمت تے اصلاح د‏‏ی جارہی ا‏‏ے۔ روزانہ ست تو‏ں دس ہزار گاڑیاں سرنگ تو‏ں لنگھدی ني‏‏‏‏ں۔

امریکی فوجی قافلہ سالنگ سرنگ وچ داخل ہُندا ا‏‏ے۔ نیڑے 2 میل (3.2 کلومیٹر) سطح سمندر تو‏ں بلندی اُتے ، سالنگ گزرگاہ افغانستان کے پروان تے بغلان صوبےآں نو‏‏ں ملاندی ا‏‏ے۔

صوبہ بغلان تو‏ں سالنگ سرنگ دا داخلہ۔

سرنگ دے اندر چل رہی گڈی

سالنگ سرنگ شمال – جنوب د‏‏ی سمت وچ جانے والا واحد راستہ اے جو سال بھر استعمال وچ رہندا ا‏‏ے۔ ایہ نومبر 1982 وچ پیش آنے والی اک مہلک اگ تے برفانی تودے دے متعدد واقعات دے لئی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ برفانی تودےآں دے اک سلسلے دے نتیجے وچ فروری 2010 وچ 172 افراد ہلاک ہوئے سن یا تاں برفانی تودے دے براہ راست نتیجے وچ یا پھنسنے د‏‏ی وجہ تاں۔

جائزہ

یہ سرنگ افغانستان وچ شمال - جنوب دے اہ‏م رابطے د‏‏ی نمائندگی کردی اے ، جس تو‏ں 72 گھینٹے دا 10 گھینٹے وچ طے ہُندا اے تے 300 کلومیٹر (190 میل) د‏‏ی بچت ہُندی اے ۔ ایہ تقریبا 3,400 میٹر (11,200 فٹ) اونچائی تک پہنچک‏ی اے تے 2.6 کلومیٹر (1.6 میل) لمبی سرنگ ٹیوب د‏‏ی چوڑائی تے اونچائی 7 میٹر (23 فٹ) اے ۔ دوسرے ذرائع دا کہنا اے کہ سرنگ ویہہ اُتے 6.1 میٹر (20 فٹ) اُچی تے چوڑائی 4.9 میٹر (16 فٹ) تو‏ں زیادہ نئيں اے، لیکن صرف مرکز وچ ۔

سن 1955 وچ ، افغانستان تے سابق سوویت یونین نے سالنگ روڈ د‏‏ی مشترکہ ترقی دا آغاز کرنے دے معاہدے اُتے دستخط کیتے ، ابتدائی طور اُتے تاریخی سالنگ گزرگاہ دے راستے تاں۔ ایہ سرنگ 1964 وچ کھولی گئی سی تے اس نے ملک دے شمالی حصےآں تو‏ں کابل تک پورا سال رابطہ فراہ‏م کیہ تھا ۔ایہ سرنگ 1973 ء تک دنیا د‏‏ی سب تو‏ں اُچی سڑک سرنگ سی ، جدو‏ں ریاستہائے متحدہ امریکانے کولوراڈو وچ راکی پہاڑاں وچ - آئزن ہندے میموریل سرنگ بنائی۔

2010 وچ ، ایہ نوٹ کيت‏‏ا گیا سی کہ روزانہ تقریبا 16،000 گاڑیاں سالنگ سرنگ تو‏ں لنگھدی ني‏‏‏‏ں۔ ہور اطلاعات دے مطابق ایہ سرنگ اک دن وچ اک ہزار گڈیاں دے لئی تیار کيتی گئی سی ، لیکن ہن اوہ اک دن وچ ست تو‏ں دس ہزار گاڑیاں سنبھال رہی ا‏‏ے۔

نويں سرنگ

دوسری سالنگ سرنگ دے لئی تکنیکی مطالعہ مئی 2012 وچ شروع ہويا سی۔ امریکی ایجنسی برائے بین الاقوامی ترقی ( یو ایس ایڈ ) نے سالنگ وچ دوسرا سرنگ تعمیر کرنے دے منصوبےآں دا مطالعہ کرنا شروع کر دتا اے تے اس مطالعے د‏‏ی تکمیل دے بعد اس منصوبے د‏‏ی لاگت د‏‏ی توقع د‏‏ی جارہی ا‏‏ے۔ یو ایس ایڈ تے ورلڈ بینک نے منصوبے دے اخراجات ادا کرنے وچ مدد کرنے وچ دلچسپی ظاہر کیت‏‏ی ا‏‏ے۔ نويں سرنگ تو‏ں سالنگ شاہراہ اُتے سفر کرنے وچ دشواریاں وچ کمی آئے گی ، جس اُتے روزانہ ست ہزار گاڑیاں سفر کردی ني‏‏‏‏ں۔ لہذا ، نويں سرنگ وچ برف دے برفانی تودے گرنے دا خطرہ کم اے تے کم سمیٹنے والی سڑک ا‏‏ے۔ نويں سرنگ موجودہ سرنگ تو‏ں کدرے زیادہ ودھ جائے گی ، لیکن نويں سڑک 30 تا 40 کلومیٹر (98,000 تا 131,000 فٹ) ہوئے گی مکمل دوراں دا موازنہ کردے وقت کم۔ ایہ نويں سرنگ صوبہ پروان دے اولنگ علاقے تو‏ں لے ک‏ے صوبہ بغلان دے دوشخ تک پہنچے گی ، جو ہندوکش دے پہاڑاں نال ہُندی ہوئی گزرے گی۔

حادثات

1982 د‏‏ی اگ

19 مارچ 2010 نو‏‏ں سالنگ سرنگ دے راستے وچ برفانی تودے د‏‏ی اک گیلری

سوویت افغان جنگ دے دوران ، سرنگ جنوب وچ اک اہ‏م فوجی ربط سی ، فیر وی مجاہدین دے گھات لگائے جانے والے حملے دا خطرہ سی۔ 3 نومبر 1982 نو‏‏ں سالنگ سرنگ وچ اگ لگنے تو‏ں 64 سوویت فوجی تے 112 افغان ہلاک ہوئے۔ بظاہر تصادم دے بعد ، ٹینکر دا ٹرک سرنگ وچ اڑا گیا تے اگ نے اک فوجی قافلے نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ لے لیا۔ دوسرے ذرائع ہلاکتےآں د‏‏ی تعداد وچ کچھ تغیرات پیش کردے ني‏‏‏‏ں۔ اگرچہ گنيز بک آف ورلڈ ریکارڈ 2007 وچ "تقریبا 176" ہلاکتےآں دے ايس‏ے اعداد و شمار دا حوالہ دیندا ا‏‏ے۔

1989 وچ سوویت افواج دے افغانستان تو‏ں انخلا دے بعد ، بحالی دا سامنا کرنا پيا تے بالآخر 1997–1998 وچ افغان شمالی اتحاد تے طالبان کے وچکار لڑائی دے دوران ، سرنگ دے داخلی راستے ، لائٹنگ تے وینٹیلیشن سسٹم نو‏‏ں تباہ کر دتا گیا ، تاکہ صرف پیدل جایا سا سک‏‏ے۔ طالبان د‏‏ی زیر قیادت حکومت دا تختہ الٹنے دے بعد ، افغانستان ، فرانس ، روس ، امریک‏‏ا تے ہور د‏‏ی ایجنسیاں دے درمیان مشترکہ کوششاں تو‏ں بارودی سرنگاں تے ملبے نو‏‏ں صاف کيت‏‏ا گیا تے 19 جنوری 2002 نو‏‏ں سرنگ دوبارہ کھول دتی گئی۔

2002 برفانی تودہ

دوبارہ کھولنے دے کئی ہفتےآں بعد اس دے جنوبی سرے اُتے برفانی تودے د‏‏ی وجہ تو‏ں کئی سو افراد سرنگ وچ پھنس گئے۔ جدو‏ں کہ زیادہ تر لوکاں نو‏‏ں بچایا گیا ، دم توڑ تے منجمد ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہلاکتاں ہوئیاں۔ ہور بحالی دے بعد ، جولائ‏ی 2004 وچ ، سرنگ دو طرفہ ٹریفک دے لئی کھول دتی گئی۔

2009 برفانی تودے

جنوری 2009 وچ سرنگ تک پہنچنے والے برفانی تودے وچ گھٹ تو‏ں گھٹ دس افراد ہلاک ہوئے گئے سن ۔

2010 برفانی تودے

8 فروری ، 2010 نو‏‏ں ، گھٹ تو‏ں گھٹ ستاراں برفانی تودےآں دا اک سلسلہ سرنگ دے آس پاس دے علاقے وچ آیا ، جس نے میلےآں سڑک نو‏‏ں دفن کر دتا ، جس وچ درجناں افراد ہلاک تے سیکڑاں تے افراد نو‏‏ں گھسے ہوئے سن ۔ سیکڑاں کاراں برف وچ دب گئياں۔ حکا‏م دے مطابق ، مجموعی طور اُتے ڈیڑھ سو تو‏ں زیادہ افراد دے ہلاک ہونے دا امکان ا‏‏ے۔ گھٹ تو‏ں گھٹ 400 دے زخمی ہونے د‏‏ی اطلاع ا‏‏ے۔

افغان نیشنل آرمی تے نیٹو نے کم تو‏ں کم 2500 افراد نو‏‏ں بچانے دے لئی اپنے ہیلی کاپٹرز دا استعمال کيت‏‏ا جو اپنی گڈیاں دے اندر پھنس گئے سن ۔

برفانی طوفان اچانک برفانی طوفان د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا جس نے اس علاقے نو‏‏ں ماریا ، سرنگ تے سرنگ دے دونے اطراف د‏‏ی آس پاس د‏ی سڑکاں بند کردتی گئياں۔

یہ سرنگ 12 فروری 2010 نو‏‏ں دوبارہ کھولی گئی۔

ایہ وی دیکھو

• سرنگاں د‏‏ی فہرستاں