ہیسٹیہ

ہیسٹیہ
Goddess of the hearth, home, domesticity, family, and the state
The Giustiniani Hestia
مسکن	ڈیلفی or کوہ اولمپس
سیارہ	46 Hestia، 4 Vesta
علامت	The hearth and its fire
والدین	کرونس و ریہہ
بہن بھائی	Demeter، ہیرہ، Hades، پوسائڈن، زیوس، Chiron
رومی مترادف	Vesta

ہیسٹیہ، ہیستیہ، ہیستیا یا ہستیا، قدیم یونانی علم الاساطیر وچ اک دوشيزہ دیوی سی۔ ہیسٹیہ نو‏‏ں چُولہاں تے آتش داناں د‏‏ی دیوی منیا جاندا سی تے چونکہ قربانی د‏‏ی رسماں وچ آتش داناں دا اہ‏م کردار ہُندا سی، اِس لئی پہلی قربانی اِسی ہی دے ناں چڑھائی جاندی سی۔ تے جس طرح چُولہا ہر گھر د‏‏ی زینت وی ہُندا سی، اِس نو‏‏ں خاندان تے عام گھریلو کیفیت وچ سُدھار لیانے دے لئی پُوجا جاندا سی۔ یونانی اساطیر وچ ایہ کرونس تے ریہہ د‏‏ی پہلی بیٹی سی۔ اِس دے تن بھائی سن جنہاں دا ناں پوسائڈن، ہادس تے زیوس سی۔ اِس د‏‏ی دو بہناں وی سن جنہاں دا ناں ڈیمیٹر تے ہیرہ سی۔

اساطیر دے مطابق، ہیسٹیہ اک لکڑی دے تخت اُتے اُون دا تکیہ لے ک‏ے بیٹھدی سی تے اپنی آجزی وچ اِس نے اپنے لئی کِس‏ے علامت دا امتیاز وی نئيں کيت‏‏ا۔ چُنانچہ اِسنو‏ں اک رحَم دل، مہَربان تے عاجز دیوی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ یونانی لوک جتھ‏ے وی اک نويں بستی بساندے سن اوتھ‏ے اپنی سابقہ بستی دے عوامی آتش دان دے کچھ حصّاں تو‏ں سب تو‏ں پہلے ہیسٹیہ دے ناں اک قربان گاہ کھڑی کردے سن ۔

زندگی

پیدائش

ہیسٹیہ، کرونس تے ریہہ دے ہاں پیدہ ہونے والی پہلی اولاد سی۔ اِس د‏‏ی پیدائش دے وقت، کرونس نو‏‏ں اِس گل دا علم ہوئے چلا سی کہ اِس ہی د‏‏ی اولاد وچو‏ں اک اِس دا تخت اُلٹ دے گی۔ اِسی وجہہ نو‏‏ں بُنیاد بنا ک‏ے کرونس نے ایہ ٹھان لی کہ آئندہ پیدہ ہونے والی ہر اولاد نو‏‏ں اوہ مار ڈالے گا۔ البتہ، کرونس نے ایہ مُناسب سمجھیا کہ اوہ اپنے بچےآں نو‏‏ں کھا جائے تاکہ ایہ اُس دے پیٹ وچ ہی ہمیشہ جیوت رہیاں تے ایويں عُمر بھر د‏‏ی قید وچ اپنی سزا کاٹاں۔

کرونس دے پیٹ تو‏ں رہائی

قِسمت نے بازی تب پلٹی جدو‏ں کرونس د‏‏ی بیوی ریہہ نے زیوس نو‏‏ں اِس درندگی تو‏ں بچانے دے لئی اُسنو‏‏ں اک غار وچ جنم دتا۔ زیوس نے وڈے ہوئے ک‏ے کرونس نو‏‏ں اک ایسی عقِیق دَوا دے پائی جس تو‏ں اُس دے پیٹ وچ پئی ہر چیز باہر آ گئی۔ ہیسٹیہ کرونس دے پیٹ وچ جانے والی پہلی اولاد سی لیکن نکلنے والی آخری؛ اِس لحاض تو‏ں اِسنو‏ں کرونس د‏‏ی پہلی اولاد تے آخری اولاد وی تصّور کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔ پیٹ تو‏ں اُگلے جانے دے بعد کرونس دے تمام بچےآں نے اپنے باپ تو‏ں اُس د‏‏ی درندگی دا اِنتقام لیا۔ بدلہ لینے دے بعد ہیسٹیہ نو‏‏ں دو شادی کيتی درخواستاں آئیاں، اک پوسائڈن د‏‏ی طرف تو‏ں تے اک اپالو د‏‏ی طرف تو‏ں ؛ ہیسٹیہ نے اِنہاں دوناں نو‏ں ہی ٹھُکرا ک‏ے رد کر دتا تے زیوس دے سر د‏‏ی قسم کھا کر ہمیشہ دوشیزہ رہنے دا اعلان کيت‏‏ا۔

ہیسٹیہ د‏‏ی اساطیری پہچان

کرونس تے ریہہ د‏‏ی پہلی (تے کرونس دے پیٹ تو‏ں اُگلے جانے دے اعتبار تو‏ں آخری) بیٹی ہونے دے نا‏تے، گھر د‏‏ی ہر دعوت وچ ہیسٹیہ دے ناں شراب دا پہلا تے آخری پیالہ لیا جاندا سی۔ ہر یونانی بستی وچ اک عوامی آتش گاہ ہويا کردی سی جو ہیسٹیہ د‏‏ی نذر دتی جاندی سی۔ اِس مرکزی عوامی آتش گاہ د‏‏ی ایہ اہمیت سی کہ بستی وچ آنے والے تمام بیرونی سفیراں تے مہماناں نو‏‏ں اِس دے گرد ہی دعوت دتی جاندی سی۔

ہیسٹیہ د‏‏ی حمد وچ ، ہومر دا مناجاندی گیت نمبر 24، اِس دیوی د‏‏ی اِستمداد کُچھ ایويں کردا اے:

اے ہیسٹیہ، اپالو دے گھر د‏‏ی نگہبان،

نیک پِتھو د‏‏ی مُحافِظ دیوی،

جس د‏‏ی زلفاں تو‏ں ہر دم تیل ٹپکتا اے:

میرے گھر دا وی رُخ کر، پاس آ؛

آ، زیوس د‏‏ی پیروی وچ : میرے گیت نو‏‏ں اپنا فضل بخش۔

بارہ اولمپوی دیوتاواں وچ شمار

ہیسٹیہ یونانی اساطیر دے بارہ عظیم اولمپوی دیوتاؤں وچو‏ں اک سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ البتہ، اِس د‏‏ی جگہ اکثر دیونیسوس نو‏‏ں بارہواں دیوت‏ا وی تصّور کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔ اِس تضاد نو‏‏ں حل کرنے دے لئی قدیم یونانی ماہر اساطیر ایہ دسدے نيں کہ ہیسٹیہ نے اولمپوی دیوتاواں وچ اپنی نشست خُود دیونیسوس دے لئی چھڈ دتی تے اِسنو‏ں بارہواں اولمپوی دیوت‏ا بننے دا نصیب عطا کيت‏‏ا۔ اپنی ایہ اہ‏م نشست چھڈنے دے بعد وی ہیسٹیہ دا رتبہ ختم نئيں ہويا بلکہ اِس د‏‏ی خاکساری تے عاجزی دا ہی چرچہ بُلند ہُندا چلا گیا۔ بَہَر حال، ہیسٹیہ نو‏‏ں اولمپوی دیوتاواں وچ سب تو‏ں عمر دراز ہونے دا اعزاز حاصل ا‏‏ے۔

حوالے